در ادامه به سه عامل مهم یعنی معلم و مدرسه، خانواده و جامعه می­پردازیم.

 

1. معلم و مدرسه

معلم کسی است که با فعالیت­ها و گفتارش خواه‌ناخواه نسل­هایی را تحت تأثیر قرار می­دهد معلم راهنمای زندگی فردی و اجتماعی با همه ابعاد آن است؛ ‌بنابرین‏ در هرکجای زندگی فردی و یا اجتماعی نیاز به معلم مشهود است، معلم در کلاس درس گذشته را منعکس می­ کند و آینده را تحت تأثیر قرار می­دهد. بدین منظور در هر مقطع آموزشی لازم است اطلاعاتی از رشد و تکامل طبیعی دانش ­آموز، ویژگی­های سنی، عوامل مؤثر در یادگیری، تفاوت­های فردی، انگیزش، یادگیری و مشکلات خاص یادگیری در دست داشته باشد.

 

از مدرسه انتظار می­رود:

 

• • معلومات دنیای واقعی را به روش روان­شناسی به دانش ­آموز ارائه دهد.

 

• • دانش ­آموز را در کاربرد آموخته­هایش در زندگی روزانه ماهر گرداند.

 

• • انعطاف‌پذیر باشد و در را به روی یافته ­های علمی جدید باز نگه دارد.

 

• • الگوی عینی شرافت، اعتماد به خود و مردم، همکاری، همدردی، کارگروهی و هدف­های واقعی باشد.

 

• از تعصب­های جاهلانه به دور باشد، خود را از جامعه و مسئول جامعه بداند.

 

1. خانواده

خانواده در هر شرایط مسئول یاری به معلم و مدرسه در فراهم آوردن زمینه یا موقعیت مساعد یادگیری و آموزش است. بدون این­که به طور مستقیم در امر آموزش دخالت کند. رفتار والدین مستقیماً روی دانش ­آموز مؤثر است، یادگیری مؤثر در محیطی امکان­ پذیر است که از همه لحاظ مساعد باشد. پس بهترین کمکی که والدین می ­توانند به فرزندشان بکنند این است که او را موردحمایت عاطفی خود قرار دهند.

1. جامعه

جامعه در امر آموزش‌وپرورش سرمایه ­گذاری می­ کند، مصرف‌کننده محصولات مدارس است و کارفرماست. مدارس و معلم­ها مجریان برنامه ­های جامعه هستند ‌بنابرین‏ جامعه و مدیران آن نخستین مسئولان آموزش‌وپرورش هستند، مدارس فعال را در جامعه فعال باید جستجو کرد (شعاری نژاد، ۱۳۸۰)­.

 

۲-۱-۲- عملکرد تحصیلی و تعهد حرفه‌ای‌

 

تعهد حرفه‌ای به توانایی و تعهد فراگیر، به فارغ‌التحصیلی با توجه به هدف‌های حرفه‌ای‌اش اشاره دارد. صرف‌نظر از شیوه های مختلف سنجش این متغیر، ضرورت و اهمیت آن برای موفقیت دانشجو در مطالعات متعدد آشکارشده است. ازاین‌روی برای این پژوهش تعریف عملیاتی آن ارائه شده است. برای نمونه بیکر^[۲] وسیرک^[۳] (۱۹۸۴) تعهد را با “ایجاد پیوند سازمانی” مرتبط می‌سازند. به‌ویژه در پیوند سازمانی ۳ بعد را با یکدیگر مقایسه می‌کنند: تعهد بودن در یک دانشگاه به طور عام و تعهد به دانشکده و رشته تحصیلی انتخابی به طور خاص.

 

مطالعه قاضی طباطبایی و مرجایی (۱۳۸۰) روی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران، تأثیر مثبت و معنادار عامل ارتباط رشته‌ تحصیلی و شغلی را بر خود اثربخشی دانشجویان نشان داد. همچنین تحقیقات نشان داده‌اند که هدف مداری یا جهت‌دهی هدف یا توانایی تعهد به اهداف متقابل، پیش‌بینی کننده موفقیت دانشجویان در دروس مهارت‌های یادگیری کارگاه‌های مشاوره حرفه‌ای، انجام و سازگاری شخصی و تحصیلی دانشجویان دختر سال اول خوابگاهی و یادگیری دانشجویان در آموزش‌های از راه دور می‌باشد (مسعودی و محمدی،۱۳۸۵).

 

افزون بر این کوئین^[۴] (۲۰۰۰) از واژه‌ جهت‌گیری آینده برای توصیف ترکیب تعهد به اهداف و رشته‌ تحصیلی انتخابی به طور عام و جهت‌دهی حرفه‌ای به طور خاص استفاده نموده‌اند. آن‌ ها در یک مطالعه‌ گسترده از دانشجویان کشاورزی در دانشکده‌های استرالیا، دریافتند که بقای فراگیر تحت تأثیر سطح تعهد به اهداف تحصیلی به طور عام و تعهد به کشاورزی به عنوان یک‌رشته‌ تحصیلی به طور خاص قرار دارد. در حقیقت آن دانشجویانی که با تصمیمات حرفه‌ای روشن و از پیش تعیین‌شده وارد دوره‌ تحصیلی شده‌اند، هرچه در دوره‌ تحصیلی جلوتر می‌روند در حل مشکلات خود قوی‌تر می‌شوند؛ به عبارت دیگر تعهد حرفه‌ای بالا به سطوح بالای رضایت و بقا می‌ انجامد (مسعودی و محمدی،۱۳۸۵).

 

۲-۱-۳- عملکرد تحصیلی و خود اثربخشی

 

خود اثربخشی ادراک‌شده به عقاید شخصی فرد؛ که با توجه به توانایی او برای رسیدن به سطوح تعیین‌شده‌ عملکرد مشخص می‌شود، اشاره دارد. خود اثربخشی با تعهد حرفه‌ای‌ و جهت‌دهی اهداف متفاوت است. خود اثربخشی به عقاید دانشجو درباره‌ شایستگی‌هایش اشاره دارد در حالی که تعهد حرفه‌ای به آن توانایی اشاره دارد که به تعهد عمومی بلندمدت‌تر برای پیگیری یک هدف مشروط تا حصول نتیجه‌گیری می‌ انجامد. در حقیقت خود اثربخشی همراه با تعهد برای بقاء و موفقیت دانشجو بسیار بااهمیت‌اند (بندورا^[۵]،۱۹۹۷، پاجاراس^[۶]، ۱۹۹۶، شانک^[۷] و زیمرمان^[۸]،۱۹۹۴، به نقل از مسعودی و محمدی، ۱۳۸۵).

 

تعهد حرفه‌ای مهم است زیرا بر پافشاری دانشجویان برای کسب اهداف زندگی رشد یافته فراتر از تجربه‌ تحصیلی تأثیر می‌گذارد و خود اثربخشی مهم است زیرا در پیگیری آن اهداف، دانشجویانی که خود را در حوزه یادگیری اثربخش می‌دانند به طور فعالانه در تکالیف و فعالیت‌های آموزشی لازم برای موفقیت مشارکت می‌کنند، در حالی که دانشجویانی که خود را کم اثربخش‌تر می‌دانند احتمال بیشتری دارد که از انجام تکالیف یادگیری لازم سرباز زنند (به نقل از مسعودی و محمدی،۱۳۸۵).

 

همراه با عوامل فردی همچون تعهد و خود اثربخشی، نقش محیط نیز در بقاء و موفقیت آشکارشده است. آشکار است که ادراک محیط دانشکده برای سازگاری، بقاء و موفقیت دانشجو ضروری است. زیرا هرچه ادراکات مثبت‌تر باشد، مشارکت دانشجو در تجارب آموزشی و فرا گرد یادگیری بیشتر خواهد بود (کح^[۹] و هو^[۱۰]، ۲۰۰۲).

 

شوایترز^[۱۱]، (۲۰۰۷) دریافتند که ادراکات مثبت‌تر از حمایت آموزش‌دهنده در کلاس درس، احترام و توجه همکلاسی‌ها و حمایت اجتماعی در محیط دانشکده عموماً به انسجام و سازگاری تحصیلی، شخصی و اجتماعی بیشتر دانشجویان آمریکایی سال اول می‌ انجامد. هو و کح (۲۰۰۲) در پژوهش خود گزارش کردند که ادراکات دانشجویان ‌در مورد محیط دانشگاه تأثیر مثبتی بر تلاش فردی و موفقیت تحصیلی آنان می‌گذارد. در حقیقت محیط‌های دانشکده‌ای که مثبت تلقی می‌شوند به تلاش‌های بیشتر و موفقیت تحصیلی دانشجو می‌ انجامد. آشکاراست که هر سه عامل توانایی فراگیر برای تعهد به اهداف بلندمدت و پیگیری آن‌ ها، قضاوت‌های وی درباره‌ خود اثربخشی‌اش که بر انجام یا پرهیز از انجام تکالیف از سوی وی تأثیر می‌گذارد و ادراکات وی از محیط یادگیری، بر رضایت، بقاء و موفقیت او تأثیر می‌گذارد (مسعودی و محمدی،۱۳۹۰).

 

۲-۱-۴- عملکرد تحصیلی و خودکار آمدی

 

خودکارآمدی جزء عواملی است که در عملکرد تحصیلی نقش زیادی دارد و دانش آموزان دارای خودکارآمدی بالا در مقایسه با دانش‌آموزان دارای خودکارآمدی پایین به پیشرفت‌های بیشتری نائل می‌شوند. شواهد تجربی نشان می‌دهد که میان خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی رابطه وجود دارد. دانش آموزان دارای خودکارآمدی بالا در انجام تکالیف مدرسه و آزمون‌های مربوط به نوشتن، نمرات بالایی ‌داشته‌اند (تاکمن^[۱۲] و سکتن^[۱۳]،۱۹۹۰، به نقل ازرجبی و همکاران، ۱۳۸۴).

 

۱-۱۲-۲)قلمرو زمانی تحقیق

 

محدوده زمانی تحقیق شامل ۶ سال متوالی از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱ می‌باشد که بررسی فرضیات تحقیق با بهره گرفتن از داده های واقعی این سالها انجام می پذیرد. ‌بر اساس هدف تحقیق اطلاعات مربوط به دوره فوق بررسی و شرکتهایی که در این دوره در بازار اوراق بهادار حضور داشته اند؛ در آزمون فرضیات وارد می‌شوند.

 

۱-۱۲-۳)قلمرو مکانی تحقیق

 

تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که شرایط مذکور در بند جامعه آماری را داشته باشند .

 

۱-۱۳)تعریف واژه گان تحقیق

 

تمرکز مالکیت: این ساختار مالکیت به حالتی اطلاق می شود که بخش عمده ای از سهام شرکت در اختیار سهامدار خاصی باشد که باعث تمرکز مالکیت و به تبع آن تمرکز حاکمیت شرکتی می شود. در تحیقق حاضر این متغیر از طریق نسبت تعداد سهام بزرگترین سهامدار هر شرکت به کل سهام منتشره آن محاسبه شده است.

 

عدم تقارن اطلاعاتی: اگر در یک معامله بالقوه یک طرف اطلاعات بیشتری نسبت به طرف دیگر داشته باشد، عدم تقارن اطلاعات وجود دارد. در این تحقیق، عدم تقارن اطلاعاتی از طریق تفاوت بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش در بازار سهام به دست می‌آید.

مدیریت سود: عبارت است از کم نمایی یا بیش نمایی سودخالص توسط واحد انتفاعی که از طریق انعطاف پذیری مجاز در به کارگیری اصول پذیرفته شده حسابداری و فرصتهایی دستکاری سود اعمال می شود. در این تحقیق، مدیریت سود از طریق مدل تعدیل شده جونز و تخمین اقلام تعهدی اختیاری محاسبه می شود.

 

فصل دوم

 

مروری بر ادبیات و پیشینه پژوهش

 

۲-۱) مقدمه

 

ترکیب سهام‌داران شرکت های مختلف ، متفاوت است . بخشی از مالکیت شرکت ها در اختیار سهام‌داران جزء و اشخاص حقیقی قرار دارد . بخشی دیگر از سهام در اختیار مدیران و قسمتی هم در اختیار سهام‌داران عمده که به سهام‌داران نهادی معروفند می‌باشد. سرمایه گذاران نهادی، سرمایه گذاران بزرگ نظیر بانک ها، شرکت‌های بیمه و شرکت‌های سرمایه گذاری هستند. عموماً ا ین گونه تصور می شود که حضور سرمایه گذاران نهادی ممکن است به تغییر رفتار شرکت ها منجر شود. تأثیر سرمایه گذاران نهادی بر تصمیمات مدیریت در قبال تقسیم سود و سایر تصمیمات مالی در تحقیقات پیشین اثبات شده است.

 

موضوع تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین عدم تقارن اطلاعاتی، مدیریت سود و نظارت صندوق های سرمایه گذاری می‌باشد. در فصل حاضر، مبانی نظری و مفاهیم مرتبط با موضوع تحقیق و همچنین، برخی از تحقیقاتی که در گذشته انجام و به طور مستقیم یا غیرمستقیم با موضوع تحقیق ارتباط دارند؛ ارائه شده است. این فصل در پنج بخش ارائه شده است. در این بخش ها، به ترتیب، مفاهیم مرتبط با مالکیت و مکانیسم های نظارتی ناشی از آن، صندوق های سرمایه گذاری، مفاهیم عدم تقارن اطلاعاتی و پیامدهای آن و مفاهیم مرتبط با مدیریت سود ارائه شده است. در بخش پایانی نیز، پیشینه تحقیق به تفکیک تحقیقات خارجی و تحقیقات داخلی موردنظر قرار گرفته است.

 

بخش اول: مبانی نظری مرتبط با مالکیت و مکانیسم های نظارتی ناشی از آن

 

۲-۲) تئوری ساختار مالکیت^[۲]

 

باید توجه داشت که تأثیر ساختار مالکیت بر عملکرد و بازده شرکت ها موضوعی پیچیده و چند بعدی است. به همین دلیل انواع تعارض و تضاد منافع بین اشخاص و گروه ها را می توان انتظار داشت که از جمله آن ها ‌می‌توان به تضاد منافع بین مالکان و مدیران، سهام‌داران و طلبکاران، سهام‌داران حقیقی و حقوقی، سهام‌داران درونی و بیرونی و غیره اشاره نمود. با وجود این، یکی از مهم ترین ابعاد تئوری نمایندگی به ناهمگرایی منافع بین مدیران و سهام‌داران مربوط می شود که موضوع اصلی اکثر تحقیقات در این زمینه را تشکیل می‌دهد. به اعتقاد صاحب نظران، سهام‌داران همواره باید نظارت مؤثر و دقیقی را بر مدیریت اعمال نمایند و همواره تلاش کنند تا از ایجاد مغایرت در اهداف و بروز انحراف در تلاش های مدیران جلوگیری شود. البته در هر صورت سهام‌داران با انتخاب مدیران و تفویض قدرت تصمیم گیری به آنان تحت شرایطی ممکن است در موضع انفعال قرار داشته باشند که شدت و ضعف آن بستگی زیادی به عملکرد، صحت و دقت تصمیمات سهام‌داران دیگر خواهد داشت(براون و چن^[۳]، ۲۰۱۰).

 

۲-۳)تعاریف حاکمیت شرکتی

 

بررسی متون متعدد و معتبر نشان می‌دهد که اولین و قدیمی‌ترین مفهوم عبارت حاکمیت شرکتی، از واژه لا‌تین Gubernare به معنای هدایت کردن گرفته شده است که معمولا‌ ً ‌در مورد هدایت کشتی به کار می‌رود و دلا‌لت براین دارد که اولین تعریف حاکمیت شرکتی بیشتر بر راهبری تمرکز دارد تا کنترل.

 

بررسی ادبیات موجود نشان ‌می‌دهد که هیچ تعریف مورد توافقی ‌در مورد حاکمیت شرکتی وجود ندارد. تفاوت‌های چشمگیری در تعریف ‌بر اساس کشور مورد نظر وجود دارد. حتی در امریکا یا انگلستان نیز رسیدن به تعریف واحد کار چندان آسانی نیست. تعریفهای مختلفی ازحاکمیت شرکتی وجود دارد؛ از تعریفهای محدود و متمرکز بر شرکت‌ها و سهام‌داران آن ها گرفته تا تعریفهای جامع و دربرگیرنده ‌پاسخ‌گویی‌ شرکت‌ها در قبال گروه کثیری از سهام‌داران، افراد یا ذینفعان.

 

تعریفهای موجود از حاکمیت شرکتی در یک طیف وسیع قرار می‌گیرند. دیدگاه های محدود در یک سو و دیدگاه های گسترده در سوی دیگر طیف قرار دارند. در دیدگاه های محدود، حاکمیت شرکتی به رابطه شرکت و سهام‌داران محدود می‌شود. این، الگویی قدیمی است که در قالب نظریه نمایندگی بیان می‌شود. در آن سوی طیف، حاکمیت شرکتی را می‌توان به صورت شبکه ای از روابط در نظر گرفت که نه تنها میان شرکت و مالکان آن ها (سهام‌داران) بلکه میان شرکت و تعداد زیادی از ذینفعان از جمله کارکنان، مشتریان، فروشندگان، دارندگان اوراق قرضه و… وجود دارد. چنین دیدگاهی در قالب نظریه ذینفعان دیده می‌شود. تعریفهای محدود، متمرکز بر قابلیت‌های سیستم قانونی یک کشور برای حفظ حقوق سهام‌داران اقلیت است (پارکینسون ۱۹۹۴)؛ تعاریف محدود اساساً برای مقایسه میان کشوری مناسبند و قوانین هر کشور نقش تعیین کننده‌ای در سیستم حاکمیت شرکتی دارد.

 

تعریفهای گسترده‌تر حاکمیت شرکتی بر سطح ‌پاسخ‌گویی‌ وسیعتری نسبت به سهام‌داران و دیگر ذینفعان تأکید دارند. تعریفهای تریگر (۱۹۸۴)، مگینسون (۱۹۹۴) و رابرت مانگز و نل مینو (۱۹۹۵) که به گروه بیشتری از ذینفعان تأکید دارند، از مقبولیت بیشتری نزد صاحب‌نظران برخوردارند. تعریفهای گسترده‌تر نشان می‌دهند که شرکت‌ها در برابر کل جامعه، نسل‌های آینده و منابع طبیعی (محیط‌زیست) مسئولیت دارند. در این دیدگاه، سیستم حاکمیت شرکتی موانع و اهرمهای تعادل درون‌سازمانی و برون‌سازمانی برای شرکتهاست که تضمین می‌کند آن ها مسئولیت خود را نسبت به تمام ذینفعان انجام می‌دهند و در تمام زمینه‌های فعالیت تجاری، به صورت مسئولا‌نه عمل می‌کنند؛ همچنین، استدلا‌ل منطقی در این دیدگاه آن است که منافع سهام‌داران را فقط می‌توان با درنظر گرفتن منافع ذینفعان برآورده کرد.

 

فراهم بودن این سلاح‌ها منجر به خشونت و ناامنی می‌شود و مصیبت را طولانی می‌کند و مانع از بازسازی بعد‌از جنگ می‌شود. مهمات کوچک به آسانی در دوران صلح در جوامع پخش می‌شوند جایی که آن ها به طور عادی در حمله، دزدی، تجاوز، قتل‌عام و گاهی‌اوقات در مقیاس بزرگ‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنقدر این سلاح‌ها سبک و برای استفاده آسان هستند که سوء‌استفاده از کودکان را به عنوان سرباز آسان می‌کند. حدود ۳۰۰۰۰۰ بچه در بیش از ۳۰درگیری اخیر شرکت کرده‌اند.

 

کشیدن ماشه یک تفنگ می‌تواند حداکثر تا ۳۰ گلوله شلیک کند.^۱۹۳ و در حالی که بعضی از سلاح‌های پیشرفته نیاز به آموزش تخصصی و توانایی فیزیکی برای به دست گرفتن دارند. سلاح‌های ساده‌تر و سبک‌تر مانند نارنجک‌های دستی، تفنگ، و تفنگ‌های ۴۷AK- با تأثیر کشنده توسط کودکان کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتی یک بچه ۱۰ ساله می‌تواند برای باز کردن و دوباره جمع کردن یک تفنگ ۴۷AK- آموزش ببیند.

 

اسلحه‌های کوچک و سلاح‌های سبک، اشکال خیلی متفاوتی دارند. درکل، اسلحه‌های کوچک برای استفاده شخصی طراحی می‌شوند. آن ها شامل هفت‌تیر و اسلحه‌کمری اومات، تفنگ، مسلسل‌دستی، نارنجک‌ها، مین‌های ضد‌نفر^۱۹۴ و مسلسل سبک می‌شوند. سلاح‌های سبک طراحی می‌شوند به منظور استفاده توسط افرادی که به عنوان خدمه انجام وظیفه می‌کنند ‌و شامل مسلسل‌سنگین، تفنگ‌های ضد‌هوایی دستی و موشک‌ها و موشک ضد‌تانک و سیستم‌های موشکی می‌شوند.^۱۹۵ اسلحه‌های کوچک و سلاح‌های سبک اگرچه برای استفاده توسط نیروی‌های مسلح طراحی می‌شود اما قابلیت حمل، اندازه و قیمت آن ها این سلاح‌ها را برای ارتش‌های خصوصی و مزدوران مفید قرار می‌دهد. خصوصی‌سازی فرآیندهای امنیت و جنگ همچنین به افزایش تجارت اسلحه‌های کوچک کمک می‌کند.

 

مالکیت سلاح‌ها می‌تواند همچنین یک منشأ افتخار، نشان تشخیص و در بعضی نمونه ها یک نشانه‌ای از هویت فرهنگی و قومی باشد. این به‌خودی‌خود لزوماًً منتهی به فرهنگ خشونت نمی‌شود. به‌هر حال، فرهنگ تملک سلاح‌ها به فرهنگ خشونت تغییر می‌کند. وقتی یک دولت نمی‌تواند امنیت شهروندانش را تضمین کند یا فعالیت‌های غیرقانونی را که متکی بر اسلحه‌های کوچک می‌باشد را کنترل کند، نقض آئین‌نامه اجتماعی و نظام‌های سنتی برای راه‌حل درگیری ثبات را بیشتر تضعیف می‌کند.

 

۱٫۱٫۳٫عواقب اسلحه‌های کوچک برای کودکان

 

اسلحه‌های کوچک و سلاح‌های سبک هزاران بچه را هر‌ساله معلول می‌کند و می‌کشد. بسیاری از کودکان شاهد بوده‌اند یا خودشان از حملات مستقیم با سلاح‌های سبک در مدرسه، خانه و جوامع‌شان آسیب دیده‌اند. در لوکیچوکیو‌(کنیا)، خانواده ها بعد از اینکه مدرسه ابتدایی مورد‌حمله قرار گرفت و ۱۰‌دانش‌آموز کشته شدند کودکانشان را در خانه نگه‌داشتند. در یک تلاش برای بالا‌بردن امنیت کودکان، مدارس به نزدیک مجتمع UN تغییر‌مکان دادند^۱۹۶ و کودکان به زور به داخل خط‌آتش در مخاصمات مسلحانه بین گروه‌های شورشی و دولت فیلیپین آورده می‌شوند. در اردوگاه‌ها، نوجوان‌ها با تفنگ‌های ۴۷AK- و ۱۶M- عرض اندام می‌کنند. جروم‌پل‌آنگ گروهبان با‌تجربه نیروی‌دریایی گفت: «چطور یک نفر متوجه می‌شود که دشمن، کودکان باشند. آن ها مانند ما تفنگ دارند.» آن ها در لباس فرم کامل هستند و مانند هر سرباز دیگری می‌جنگند اما اگر منظور شما این است که آیا من دشمن‌های مرده جوانی دیده‌ام باید بگویم بیشتر مرده‌هایی که من دیدم جوان بودند شاید ۱۸ سال یا کوچک‌تر مانند پسر بزرگ ۱۵‌ساله من.»^۱۹۷

 

و میلیون‌ها بچه دیگر به طور غیرمستقیم از نتایج عاطفی خشونت مسلحانه آسیب می‌بینند. یک پسر کلمبیایی ۱۶‌ساله گفت: «من به عنوان یک داوطلب نقش درمانگر را با کودکانی که به‌علت جنگ مجبور به ترک خانه هایشان شده بودند ایفا کردم. بعضی از کودکان چیزهای وحشتناکی دیده‌اند مانند اینکه آن ها‌ دیدند پدرانشان شکنجه و کشته شدند. برای کودکان درک اینکه چه چیزی اتفاق می‌افتد سخت است. ما با یکدیگر با کامیون‌ها و عروسک‌های پارچه ای بازی می‌کنیم و گاهی‌اوقات بعد از آن شما می‌توانید بفهمید چه چیزی اتفاق می‌افتاد. بعضی از کودکان خیلی خجالتی هستند اما من به آن ها عروسک طوطی می‌دهم و گاهی‌اوقات آن ها به او چیزهایی می‌گویند. آن ها اغلب ‌در مورد بزها و جوجه‌ها و گاوهایی صحبت‌‌‌ می‌کنند که وقتی آن ها خانه‌هایشان را ترک می‌کردند، آن ها را جا‌گذاشتند. آن ها ‌در مورد حیوانات ناراحت هستند.»^۱۹۸

 

کودکان همچنین بهای سنگینی را می‌پردازند وقتی دولتشان منابع محدود کشورشان را روی بودجه‌های دفاعی صرف می‌کند نه روی بهداشت، آموزش و سایر برنامه هایی که کمک مستقیم برای کودکان هستند. در سال‌۱۹۹۸ دبیرکل از کشورهای آفریقایی درخواست کرد برای کاهش دادن خرید اسلحه و مهماتشان تا زیر ۱٫۵درصد GDP و‌به منظور متعهد شدن برای یک سیاست رشد صفر برای بودجه‌های دفاعی به مدت یک دوره ای ۱۰‌ساله توافق کنند.^۱۹۹ جدیدترین اطلاعات موجود نشان می‌دهد که بوروندی برای مثال ۶ درصد GDP را صرف هزینه های نظامی، کمتر از ۱‌درصد را صرف بهداشت و ۴‌درصد را صرف آموزش می‌کند.^۲۰۰

 

وقتی اسلحه‌های کوچک و سلاح‌های سبک مانع از تلاش‌های امدادی فوری می‌شود، کودکان آسیب می‌بینند. کارکنان حافظ‌صلح و انسان‌دوست به طور فزاینده‌ای هدف آتش قرار گرفته‌اند. از سال‌۱۹۹۲ بیش از ۲۰۰‌عضو غیرنظامی انجمن ملی و بین‌المللی زندگی‌شان را در بخش سازمان ملل متحد از دست داده‌اند و اکثریت آن ها توسط سلاح‌های کوچک کشته شدند.^۲۰۱ وجود فزاینده اسلحه‌های کوچک در اردوی پناهندگی و افراد آواره باعث شد که انجمن امنیت، عملیات حفظ‌صلح را برای حمایت از دادن کمک بشردوستانه در چنین موقعیت‌هایی درخواست دهد.^۲۰۲ وقتی خطرات ارائه کمک و فراهم کردن حمایت زیاد می‌شود سازمان‌های بشردوستانه احتمالاً مجبور به متوقف‌کردن عملیات می‌شوند که‌‌‌‌‌ ‌می‌تواند زندگی و سلامت کودکان را بیشتر در معرض خطر قرار دهد. وقتی چندین عضو کارمند انجمن بین‌المللی صلیب سرخ به زور اسلحه در سومالی دزدیده شدند ICRC فعالیت‌ها را در آن کشور متوقف کرد و بعد از تیرباران نابود‌کننده دو عضو کارمند UN در بوروندی در سال‌۱۹۹۹ سرعت تمام مداخله‌های بشردوست بسیار کمتر شد.^۲۰۳

 

۱٫۱٫۱٫۳٫بی‌خانمانی

 

چنان که در کلام جادوانه حسین بن علی – علیه السلام- و پرسش و پاسخ مسیح و حواریون یاد شد پیامبران و امامان معصوم شیعه برای نیل به توحید و ایمان که تضمین کننده حیات طیبه انسانی است و به ویژه برای تشکیل جامعه و نظام تامین کننده آزادی، عدالت و معنویت، مسئله نصرت را مطرح کرده‌اند.

 

نصرت جلوه بارز تبعیت است. به عبارت دیگر پیروی صادقانه و آگاهانه از پیامبران و امامان معصوم شیعه در یاری رسانیدن به آنان در باز آفرینی حماسه ها و شکل گیری نظام سیاسی- توحیدی اشکار می‌گردد. از این رو هر کس برنخیزد و دست همراهی و یاری به سوی پیامبر یا امام عصر خویش نگشاید و او را در برابر طاغوت یکه و تنها گذارد، دروغ گویی لاف زن بیش نیست!

 

منتظران بنی اسرائیل

 

قرآن کریم پس از آنکه درخواست تعیین فرمانروا از سوی بنی اسرائیل خطاب به پیامبرشان ذکر می‌کند و او درنگ نموده و ناگزیر از معرفی تالوت به عنوان فرمانده کاردان و نیرومند خویش می شود، آوارگان یهودی، بیشترشان از یاری طالوت روی بر می تابند و اندکی که با وی بسیج می شوندبه نهر آبی رسیده طالوت ناچار از آزمون می‌گردد:

 

(فلما فصل طالوت بالجنود قال ان الله مبتلیکم بنهر فمن شرب منه فلیس منی و من لم یطعمه فانه منی الا من اغترف بیده فشربوا منه الا قلیلا منهم.)^[۱۱]

 

«و چون طالوت با لشکریان [خود] بیرون شد گفت: خداوند شما را به وسیله رودخانه ای خواهد آزمود پس هر کس از آن بنوشد از [پیروان] من نیست، و هر کس از آن نخورد قطعا او از [پیروان] من است مگر کسی که با دستش کفی بگیرد پس [همگی] جز اندکی از آن ها نوشیدند.»

 

تصویری از منتظران بنی اسرائیل را دیدیم آنان انتظار نجات خود را داشتند. روز و شب در انتظار فرمانروایی آزادی بخش به سر می بردند و این انتظار و تقاضای همگانی یهودی ها پس از موسی و رهایی از سلطه و سیاست فرعونی صورت می گرفت. آنان نه موسی را می شناختند و نه هارون، وصی بر حق و نه پیامبران بعدی را و اکنون تا پای نبرد و حرکت به میان می‌آید بیمناک گشته و‌عافیت طلبی پیشه‌می‌کنند و آن جماعت اندک هم بسیارشان همان لب آب رو سیاه می‌گردند!

 

سپاه که به راه افتاد و در برابر دشمنان خدا به فرماندهی جالوت قرار گرفت باز بسیاری دچار تردید و تزلزل شدند و آیه یاس خواندند! خداپرستان واقع بینی در میان آنان یافت می شدند که پیامبر زمان و فرمان روای منتخب وی و نیز آرمان سیاسی- نظامی حق طلبانه اش را می شناختند و از پیشینه لطف الهی و مبارزه ها و انتظارهای خداپرستان تاریخ آگاه بودند اینان مایه دلگرمی و ثبات قدم آن سپاه کوچک توحیدی بودند و از نیایش جمعی شان^[۱۲] در رویارویی با دشمنانشان به به دست می‌آید که یاری رسانیدن به خدا و پیامبر و امام بی پاسخ نخواهد ماند و این خداوند است که مبارزان حق جوی را یاری می‌دهد و پیروزی نهایی را ارزانی می‌دارد.^[۱۳]

 

بخش ششم

 

نشانه های ظهور

 

زمینه‌های ظهور در آثار یهودی

 

باب پنجاه و نهم کتاب ‌اشیاء نبی دور نمایی روشن و واضح از جهان تیره و تاریک [پیش از ظهور] ارائه می‌دهد دنیایی که همه ارکانش تباه است و خرابی و نابودی زودرس آن را تهدید می‌کند. جهانی که دست ها به خون و انگشت ها به شرارت آلوده است (آیه۳) زبان ها به بدی گشورده و لب ها به دروغ گویاست (آیه۴ و ۵) احدی به عدالت دعوت نمی کند و هیچ کس به راستی داوری نمی نماید (۴) مردمان عصر سالکان طریق ظلمت هستند مانند کوران دیوار را لمس می‌کنند و کودکودانه راه می پیمایند (۹ و۱۰) چون خرس زوزه می کشند و چون فاخته می نالند (۱۱)راستی مفقود است انصاف رانده و عدالت با آدمیان فاصله گرفته است (آیه ۱۴ و ۱۵)

 

بر مبنای برخی اشارات تورات جهان پیش از ظهور درست همان حالت و موقعیت را خواهد داشت که پیش از قیام ابراهیم داشت.^[۱۴]

 

زمینه‌های ظهور در آثار مسیحی

 

در رساله دوم پولس به تیموتاوس چنین آمده است:

 

«اما این را بدان که در ایام آخر زمان‌های سخت پدید خواهد آمد زیرا که مردمان خود پرست خواهند شد و طماع و لاف زن و متکبر و بدگو و نامطیع و ناسپاس و ناپاک و بی الفت و کینه توز و غیبت گو و ناپرهیز و بی مروت و متنفر از نیکی و خیانتکار و تند مزاج و مغرور که عشرت را بیش از خدا دوست دارند که صورت دینداری دارند لیکن قدرت آن را انکار می‌کنند…»

 

زمینه‌های ظهور در آثار زردشتی

 

در جاماسب نامه آورده اند که:

 

«دینداران را ارجی نیست و گروندگان راستین را خوار دانند و بهدین را دیو پندارند (پهلوی، ف۱، ب۷)»

 

«در آثار و احادیث ما نیز خبرهایی از آخرالزمان ترسیم و احوال و اوضاع آن وجود دارد که کژروی از راه حق و پیامبران را می نمایاند: قرآن خوانان بسیار خواهند بود ولی اندکی به آیات آن عمل خواهند کرد. دین و احکام آن تابع مصلحت دنیا و کامروایی خواهد گشت. خدا و نعمت ها ‌و روزهای او را از یا می‌برند وبه هر گناهی آلوده می‌شوند و کمتر توبه می‌کنند. بهره کشی و سودهای باد آورده رواج می‌یابد. تظاهر به دینداری فراگیر خواهد شد و قرآن را دام تزویر خواهند ساخت. فرمانروایان بسیار خواهند گشت و دادگری رو به زوال خواهد نهادو بدخواهی و بدبینی و بد رفتاری و خشونت و قتل گریبان گیر همه خواهد شد.»^[۱۵]

 

این همه وضع آخرالزمان را نشان می‌دهد و به عبارت دیگر وضع پیش از ظهور یک نجات بخش و یک جریان در حال شکل گیری و ثمر بخشی را که بادآور سپیده دم است پس از شبی سخت تاریک و هولناک و غرقه در بیم و حیرت.

 

چنین وضعی هر چند در آستانه بعثت های بزرگ مشاهده شده است، ولی در آخرالزمان به گونه ای دیگر است. ظهور مهدی ظهور نهایت نور و راستی و داد در زمین است؛ از این رو وضع پیش از ظهور حضرت نقطه های سقوط و انحطاط و فرومایگی بشر را آشکار می گرداند، که خداوند در قرآن کریم در داستان آفرینش آدمی از آن به «اسفل سافلین» تعبیر نموده است:

 

«لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم ثم رددناه اسفل سافلین»^[۱۶]

 

«براستی انسان را در نیکوترین اعتدال آفریدیم. سپس او را به پست ترین [مراتب] پستی بازگردانیم.»

 

از آن جا که در آثار دینی ما آمده که مهدی – علیه السلام- به لحاظ سیرت و صورت نیای بزرگش رسول اکرم را به یاد می آورد و همچنین کمال دین و تمام نعمت و تمام نعمت حضرت حق بر تشنگان حقیقت در جهان موعود جلوه گر خواهد گشت، مناسب می بینیم که از سخن مولا ‌امیرالمومنین در باب بعثت رسول الله و وضع پیش از ظهور و بعثت سود جوییم:

 

« من سابق سمی له من بعده، اوغابر عرفه من قبله. علی ذلک نسلت القرون و مضت الدهور و سلفت الاباء و خلقت الابناء الی ان بعث الله سبحانه محمدا رسول الله علیه و آله لانجاز عدته و تمام نبوته.ماخوذا علی النبیین میثاقه مشهوره سماته کریما میلاده و اهل الارض یومئذ ملل متفرقه و اهواء منتشره و طوائف متشتته بین مشبه الله بخلقه او ملحد فی اسمه او مشیر الی غیره فهدا هم به من الضلاله و انقذهم بمکانه من الجهاله.^[۱۷]»

 

در ادامه به تعریف مفهومی هر یک از عناصر ارتباطات می‌پردازیم:

 

۱- فرستنده یا منبع: کسی است که به قصد دستیابی به اهدافی خاص با ارسال پیام، یک فرایند ارتباطی را آغاز می‌کند.

 

۲- گیرنده: کسی است که مخاطب فرستنده می‌باشد. جریان ارتباطی به سوی او شکل می‌گیرد و اوست که باید تحت تأثیر پیام قرار گیرد. در جریان ارتباط‌های درون فردی، فرستنده و گیرنده پیام یکی هستند.

 

۳- پیام: معنا، منظور و محتوای ذهنی است که از سوی فرستنده به‌طرف گیرنده ارسال می‌شود. پیام‌ها متشکل از دانش ها، نگرش‌ها، مهارت‌ها و یا ترکیبی از آن‌ ها هستند. برای اینکه معنا، منظور و محتوای ذهنی، یا به طور خلاصه پیام، حالت عینی به خود گرفته و قابل انتقال شود، در قالب نمادها، رمزها و نشانه های قرار دادی – مثلاً زبان گفتاری یا نوشتاری – قرار داده می‌شود.

 

۴- هدف: قصد، غرض و منظوری است که فرستنده برای آن یک جریان ارتباطی را برقرار می‌کند. آغاز فرایندهای ارتباطی بدون مشخص کردن اهداف مورد نظر، اغلب نمی‌تواند به نتیجه ی مطلوب منجر شود. در عین حال، اغلب گیرنده نیز در جریان ارتباط هدف هایی را دنبال می‌کند. اگر ‌به این هدف های فرستنده و گیرنده توافق وجود داشته باشد ارتباط موفق تر خواهد بود.

 

۵- رسانه: وسیله ای است که فرستنده به کمک آن معنا و مفهوم مورد نظر خود (پیام) را به گیرنده منتقل می‌سازد. به عبارتی دیگر، رسانه وسیله ی حامل پیام از فرستنده به گیرنده است.

 

۶- بازخورد: واکنش وعکس‌العمل گیرنده پیام در مقابل فرستنده را بازخورد می‌نامند. نقش بازخورد ‌در چگونگی تداوم جریان ارتباطی اهمیت بسیار دارد، زیرا فرستنده می‌تواند بر اساس بازخوردهایی که ازگیرنده می‌گیرد، در صدد رفع اشکالهای جریان ارتباطی و اصلاح آن برآید و براحتمال موفقیت این فرایند بیفزاید. (همان منبع).

 

۲-۲-۴ انواع ارتباطات

 

۱٫ ارتباط مستقیم و شخصی: ارتباطی است که بدون واسطه بین شخص پیام‌دهنده و شخص پیام گیرنده ایجاد می‌شود. در این نوع ارتباط، اطلاعات و پیام، مستقیماً مبادله می‌شود، مثل گفتگو بین دو یا چند نفر. مهم‌ترین خصوصیت این نوع ارتباط، صمیمی بودن و دوستانه بودن این ارتباط است.

 

۲٫ ارتباط غیرمستقیم و غیرشخصی: در این نوع از ارتباط، واسطه‌ای بین فرستنده و گیرنده پیام وجود دارد، ‌به این شکل که فرستنده و گیرنده پیام، همدیگر را نمی‌شناسند و فقط پیام ارتباطی توسط وسیله ارتباطی (کتاب، مجله و…) به مخاطبان می‌رسد.

 

۳٫ ارتباط‌جمعی: ارتباط غیرمستقیمی که از طریق تلویزیون، رادیو، مطبوعات پرتیراژ و وسایل مشابهِ ارتباطی (رسانه های گروهی) ایجاد می‌شود، ارتباط‌جمعی نامیده می‌شود. این نوع ارتباط، بین هزاران نفر از افرادی که همدیگر را نمی‌شناسند، به وجود می‌آید.

 

در این نوع ارتباط، دیگر محدودیت زمانی و مکانی‌ای که در ارتباط‌های مستقیم و شخصی وجود داشت، وجود ندارد. خصوصیت دیگر، این است که در این نوع از ارتباط، امکان حفظ و دوام پیام‌ها به صورت چاپی یا نوار و فیلم در طول زمان وجود دارد (معتمد نژاد،۱۳۷۱).

 

۲-۲-۵ موانع ارتباطات

 

انسان‌ها برحسب سن و ویژگی‌های فردی، هر یک تا مدت محدودی می‌توانند بر سخنان یکدیگر تمرکز و آن‌ ها را درک کنند. معمولاً اطلاعات قبلی به یادگیری مفاهیم جدید کمک می‌کند (انتقال مثبت). اگر دانسته‌های قبلی نه تنها کمکی به درک سریع‌تر پیام نکرده بلکه موجب درک غلط شود، انتقال منفی روی‌داده است. اگر هدف ارتباط برای گیرنده مشخص یا جالب نباشد یا فرستنده نتواند پیام را به‌خوبی منتقل کند و یا عوامل فیزیکی مانع شوند و یا مخاطب آمادگی دریافت پیام را نداشته باشد، گیرنده به‌رغم حضور فیزیکی، در افکار خویش گردش می‌کند (قاسمی و همکاران،۱۳۸۹). چهار مانع عمده برای ارتباط مؤثر عبارت‌اند از: الف) موانع فرآیندی ب) موانع فردی ج) موانع فیزیکی د) موانع مفهومی

 

الف) موانع فرآیندی^[۲۶]: هر عاملی از مدل ادراکی ارتباطات ارائه شده است، یک مانع فرآیندی بالقوه است. موانع فرایندی شامل موارد ذیل می‌باشد:

 

موانع فرستنده: اطلاعات غلط را از یک مأمور خدمات به مشتری که اخیراًً استخدام‌شده به دلیل کمبود تجربه کسب می‌کند.

 

مانع به رمز درآوردن^[۲۷]: یک کارمندی که فارسی زبان دوم او است. برایش سخت است که توضیح دهد چرا یک محموله دیر ارسال‌شده است.

 

مانع پیام: یک کارمند به ملاقات نمی‌رسد چون یادداشت تأییدشده‌ای در این زمینه دریافت نمی‌کند، پیام ملاقات به او دیر می‌رسد.

 

مانع رسانه‌ای^[۲۸]: یک فروشنده برای فروش کالا به صورت تلفنی موفق نمی‌شود، چون اختلال تلفنی مانع از یک مکالمه‌ اثربخش می‌گردد.

 

مانع رمزگشایی^[۲۹]: کارمند نمی‌داند که چگونه به یک درخواست مدیر که با علائم و رنگ‌های مختلف ابلاغ می‌شود، پاسخ دهد.

 

مانع گیرنده^[۳۰]: دانشجویی که با دوست خود در حال گفتگو و صحبت کردن است از استاد خودش سؤالی را که چند لحظه پیش توضیح داده‌شده بود، می‌پرسد.

 

مانع بازخور: تقویت‌هایی که یک مصاحبه‌کننده با تکان سرانجام می‌دهد ممکن است منجر ‌به این شود که مصاحبه‌شونده فکر کند که او در حال انجام یک کار بزرگی در پاسخ به سؤالات است.

 

ب) موانع شخصی^[۳۱]: این موانع بین افراد فرستنده و گیرنده و زمانی به وجود می‌آید که تفکرات از فرایند ارتباط دور شود. این موانع از چارچوب بازگشت اعتقادات، ارزش‌ها و تعصبات به وجود می‌آید. اینکه افراد آیا واقعاً درگیر گوش کردن و درک می‌شویم در نتیجه می‌توانیم پیغام‌ها را ازنظر فرستنده درک کنیم تا ازنظر خودمان وچارچوب ارجاع فرستنده را به دست آورده و به آنچه او دارد درباره آن صحبت می‌کند، ارتباط دهیم. موانع شخصی ارتباطات عبارت‌اند از: سطح توانایی ما در ایجاد ارتباط مؤثر است، افراد دارای توانایی‌های مهارتی هستند که اگر به‌درستی شناخته نشوند، موجب ارتباط غیر مؤثر می‌گردد.

 

طریقه‌ای که افراد اطلاعات را پردازش و تفسیر می‌کنند. افراد چارچوب‌های مختلفی از آگاهی و تجربیات را برای تفسیر جهان اطراف خود دارند و به طور گزینشی به محرک‌های مختلف تمایل دارند.
همه ی این تفاوت ها هم بر آنچه که می‌خواهیم، بگوییم و آنچه که فکر می­کنیم، اثر می­ گذارد.

 

سطح اعتماد بین افراد می‌تواند یک مانعی برای ارتباط مؤثر باشد و تحریک محرک ارتباطات زمانی که افراد به هم اعتماد ندارند، به نظر می‌رسد که بیشتر منحرف و تحریف شود.

 

تعصب و ادراک کلیشه­ای هم جزء موانع ارتباط هستند. آن‌ ها به طور قدرتمندی می‌توانند آنچه را که از دیگران درک می­کنیم تحت تحریف قراردهند.

 

حالت‌های «من» مانع پنجم است. حالت‌های من می‌توانند باعث دنباله روی از قدرت، اعتبار و منابع گردند. حالت‌های من بر رفتار مردم با یکدیگر تأثیر می‌گذارد.

 

شنود ضعیف مانند آشفتگی افکار، گوش نکردن به پیام­ها، انفعال رفتاری، مجادله و پرهیز از شنیدن مطالب دشوار مانع ارتباط مؤثر می‌گردد.

 

۲-۷- اعتماد به برند و رضایت از برند

 

رضایت و اعتماد مفاهیمی هستند که به احساسات یا نگرش یک طرف با توجه به طرف دیگر اشاره می‌کنند. فرآیندی که منجر به ایجاد اعتماد مصرف‌کننده نسبت به یک برند می‌شود بر تجربه مصرف گذشته برند استوار است. عوامل زیادی (مثل آگهی‌های بازرگانی، تبلیغات توصیه‌ای، کاربرد محصول و رضایت) بر اعتماد به برند تاثیر می‌گذارند (کلر، ۱۹۹۳؛ کریشنان، ۱۹۹۶). زمانی که مصرف‌کنندگان از یک محصول راضی باشند، آن ها این اعتماد یا اطمینان را در ذهن خود شکل می‌دهند که محصولات یا خدمات ارائه شده، آن چه را که وعده داده شده برآورده می‌کنند و در این محصول نسبت به محصولات ناآشنا ریسک کمتری را درک می‌کنند. تبدیل رضایت از برند به اعتماد به برند به تکرار تجربه مثبت مصرف نیاز دارد؛ زیرا ارتباط همراه با تعهد بین خریدار و فروشنده در طول زمان توسعه پیدا می‌کند (دویر و همکاران، ۱۹۸۷). تجربه مصرف کلی، نسبت به دیگر تماس‌های اتفاقی با برند تاثیر بیشتری بر اعتماد به برند دارد؛ زیرا باعث ایجاد احساساتی می‌شود که با اطمینان در ارتباط است (کریشنان، ۱۹۹۶). رضایت که از طریق برآوردن وعده های داده شده و حمایت از رفاه و علاقه مصرف‌کننده ایجاد می‌شود، منجر به ایجاد اعتماد می‌گردد (گنزان، ۱۹۹۴). ‌بنابرین‏، رضایت از برند ارتباط مثبتی با اعتماد به برند دارد.

 

۲-۸- اعتماد به برند و ارزش ویژه برند

 

در نظر گرفتن ارزش ویژه برند به عنوان دارایی مبتنی بر بازار ‌به این مورد اشاره می‌کند که ایجاد و حفظ اعتماد یکی از عوامل اصلی مؤثر بر ارزش ویژه برند است؛ به خاطر اینکه اعتماد ویژگی کلیدی هر ارتباط موفق بلندمدت است (مورگان و هانت، ۱۹۹۴). منطق پشت وجود برند، اشاعه اعتماد به برند است، به خصوص زمانی که تماس مستقیم بین مصرف‌کننده و شرکت وجود نداشته باشد. یکی دیگر از موارد حمایت‌کننده این بحث این است که ارزش ادراک شده منحصر به فرد یک برند توسط مصرف‌کننده ممکن است از اعتماد به برند خاصی به خاطر ارزش ویژه آن ناشی شود که دیگر برندها از آن برخوردار نیستند (چادهوری و هالبروک، ۲۰۰۱).

 

از دیدگاه مدیریتی شرکت‌ها نیز باید به دنبال جلب اعتماد مشتری به منظور ایجاد ارتباط باشند. در بازار مصرفی، مصرف‌کنندگان مشابه زیادی وجود دارند که حضور تعداد زیاد مصرف‌کننده امکان ایجاد و توسعه ارتباط شخصی شرکت با هر فرد را غیرممکن می‌سازد. ‌بنابرین‏، برند باید ارتباط خود را با مصرف‌کنندگان توسعه دهد تا جایگزین ارتباط مستقیم شخصی بین شرکت و مصرف‌کننده شود (شس و پارواتیار، ۱۹۹۵). اعتماد یکی از اجزای ارتباط مصرف‌کننده با برند است که از طریق ارتباط با برند افزایش پیدا می‌کند.

 

۲-۹- رضایت از برند و ارزش ویژه برند

 

آگاهی از برند به عنوان توانایی مصرف‌کننده در تشخیص یا یادآوری یک برند هنگام مواجه با آن تعریف می‌شود. مشتریان راضی در مقایسه با مصرف‌کنندگان ناراضی ممکن است نام برند را زودتر به خاطر آورند. در عین حال، مصرف‌کنندگانی که نارضایتی زیادی از برند دارند ممکن است به علت نارضایتی آگاهی بیشتری از آن برند داشته باشند. از این‌رو، هم سطوح بالای نارضایتی و هم رضایت زیاد می‌تواند باعث ایجاد تداعی قوی در ذهن مصرف‌کننده نسبت به برند شود. برندها دارای تصویر هستند (چادهوری و همکاران، ۱۹۹۸). یک تصویر، مجموعه‌ای از تداعی‌هایی در ذهن مصرف‌کننده است که به شکل معناداری سازماندهی شده‌اند. درست زمانی که مصرف‌کننده در حال توسعه ارتباطات بین برند، ویژگی‌ها و مزایای ادراک شده آن است، تداعی‌هایی نسبت به برند بر اساس ویژگی‌ها و مزایای ادراک شده آن در ذهن او به وجود می‌آید. رضایت و کیفیت ادراک شده ارتباط زیادی با یکدیگر دارند (کلر، ۱۹۹۳) که در تحقیقات گذشته وجود این ارتباط تأیید شده است (مثل اندرسون و همکاران، ۱۹۹۴). دو دیدگاه ‌در مورد رابطه بین کیفیت ادراک شده و رضایت وجود دارد. در یک دیدگاه رضایت به عنوان نتیجه کیفیت ادراک شده در نظر گرفته می‌شود. در حالی که، در دیدگاه دیگر رضایت منجر به ادراک بالاتری از کیفیت می‌شود. به احتمال زیاد مشتریان راضی در مقایسه با مشتریان ناراضی ادراک قوی‌تر و مطلوب‌تری از کیفیت دارند. رضایت تاثیر مثبتی بر قدرت و مطلوبیت تداعی‌های مرتبط با کیفیت نسبت به برند در ذهن مصرف‌کننده دارد. رضایت جزء لازم ولی ناکافی وفاداری به برند است (آگوستین و سینگ، ۲۰۰۵). رضایت پیشایند وفاداری به برند است که افزایش در رضایت منجر به افزایش در وفاداری به برند می‌شود (بولتون، ۱۹۹۸). رضایت از برند یکی از عوامل تعیین‌کننده وفاداری به برند است. برخی از محققان (کرونین و تیلور، ۱۹۹۲) شامل آنهایی که وفاداری را بر حسب قصد و نیت یا نگرش مفهوم‎سازی می‌کنند، شواهدی دال بر وجود ارتباط مثبت بین رضایت و وفاداری یافتند. باور غالبی وجود دارد مبنی بر اینکه مصرف‌کنندگان راضی اغلب وفادارند و درگیر تکرار خرید می‌شوند (یونگ و پیترسون، ۲۰۰۴).

 

۲-۱۰- ارزش ویژه برند^[۷۵]

 

در عصر جهانی شدن، رقابت بین سیاست‌گذاران در سطوح مختلف (کشور، صنعت و شرکت) و در بخش‌های متفاوت به موضوع مهمی تبدیل شده است (کاتلر و آرمسترانگ، ۱۹۹۹). در بازارهای رقابتی داخلی و خارجی، استراتژی‌های تجاری به منظور سوق دادن شرکت به سمت مجموعه جدیدی از جایگاه رقابتی توسعه پیدا کردند. عامل کلیدی موفقیت سازمان‌ها در شرایط رقابتی و در سطح جهانی، توانایی آن ها برای نفوذ در فعالیت‌ها جهت یکپارچه‌سازی بازار، عملیات و فرهنگ است. برای دستیابی ‌به این هدف، یکی از معروف‌ترین مفاهیم بازاریابی که در دهه های اخیر مورد توجه قرار گرفته، ارزش ویژه برند است (خسروی و همکاران، ۲۰۱۲).

 

۲-۱۰-۱- تعریف ارزش ویژه برند

 

در نوشته های حقوقی، اصطلاح عدم مطابقت بیشتر ‌در مورد کالا خصوصاًً در عقد بیع به کار رفته است، زیرا حجم قابل توجهی از معاملات بین‌المللی و همین طور داخلی در قالب عقد بیع انجام می شود. اما این بدان معنا نیست که اصطلاح عدم مطابقت فقط برای فروش کالا به کار گرفته شود، بلکه عدم مطابقت مفهومی عام و گسترده است که هر نوع تخلف از شرایط قرارداد را می‌تواند شامل شود. هرگاه کالای مورد توافق، معیوب یا ناقص باشد گفته می شود که کالا با آنچه متعلق قصد طرفین در عقد قرار گرفته مطابقت ندارد. هنگامی نیز که موضوع تعهد، انجام دادن کاری معین باشد، انجام دادن کار به صورت ناقص یا معیوب، عدم مطابقت به حساب می‌آید؛ به طور مثال، یک شرکت ساختمانی در قراردادی متعهد می‌گردد یک مجتمع مسکونی با شرایط و ویژگی های مشخص شده در قرارداد احداث نماید؛ حال اگر شرکت مذکور، مجتمع مسکونی را بدون رعایت برخی ویژگی های فنی و مهندسی معمول در ساخت و ساز احداث نماید یا ویژگی ها و شروط موجود در قرارداد از قبیل استفاده از نوع خاصی از مصالح ساختمانی یا ساخت واحد مسکونی به متراژ مورد توافق و… را رعایت ننماید، در نتیجه کالای ساخته شده و تحویل داده شده با آنچه در قرارداد مورد توافق قرار گرفته مطابقت ندارد.

 

بند سوم: تفاوت عدم تحویل و عدم مطابقت

 

در حوزه تجارت بین الملل، فسخ، به ویژه پس از تسلیم کالا و پرداخت ثمن، آثار و پیامدهای نامطلوب فراوان برای طرف نقض کننده از جهت تحمل هزینه های بیمه، حمل، انبارداری و امثال آن در پی دارد و ازطرفی اعتلا و توسعه تجارت اقتضا دارد که حتی الامکان قرارداد اجرا شود. ‌بنابرین‏ تخلف از تعهد تحویل به مثابه عدم اجرای قرارداد محسوب گشته که فسخ قرارداد را در پی دارد. طبیعی است که هرگاه اصلاً تحویلی صورت نگیرد، تنها راه جبران ضرر، فسخ قرارداد می‌باشد. پس فروشنده باید ثمنی را که اخذ کرده به مشتری برگرداند و مشتری نیز قرارداد را خاتمه دهد. این عمل در تجارت بین‌المللی که بعضاً از زمان ایجاد قرارداد تا زمان فسخ ممکن است ماه ها زمان صرف گردد، خود از نظر مادی و معنوی آسیبی جبران ناپذیر در پی خواهد داشت. ‌بنابرین‏ تعهد به تحویل کالا از تعهد انطباق کالا با قرارداد جدا شده، تا فروشنده شانس جبران یا ترمیم کالا، مطابق با قرارداد را داشته باشد و از طرفی خریدار نیز به هدف خویش که به دست آوردن کالای مورد نظر خود باشد برسد. می توان چنین گفت که تعهد تحویل کالای مطابق با قرارداد عبارت است از وظیفه حقوقی تحویل کالاهایی که واجد الزامات قراردادی و قانونی بوده و در زمان و مکان مقرر و با قیمت مورد توافق تحویل گردند^[۱۹۸]. باید بین تعهد انطباق کالا با قرارداد و تعهد به تحویل کالا تفاوت قائل شد؛ یعنی صرفاً در صورت تخلف از تعهد تحویل، قرارداد قابل فسخ می‌باشد، اما در صورت تخطی از تعهد انطباق، خریدارحق فسخ نداشته و می‌تواند فروشنده را جهت اصلاح یا جایگزین نمودن کالابا اوصاف مندرج در قرارداد ملزم نماید. با این مقرره، هرگاه فروشنده کالایی را تحویل دهد که مطابق با ویژگی های قراردادی نباشد، تعهد فروشنده نسبت به تحویل کالا انجام شده است و خریدار از این جهت هیچ حقی نخواهد داشت. مثلاً مورد قرارداد، تلویزیون سونی ساخت ژاپن بوده ولی تلویزیون سونی ساخت مالزی تحویل گردید. در این مثال تعهد تحویل ایفا شده است اما تعهد بعدی فروشنده که تعهد به تحویل کالای مطابق با قرارداد است، ایفا نشده است. در این صورت، خریدار می‌تواند با شرایطی او را وادار نماید که برابر اوصاف و ویژگی‌های مورد قرارداد، کالا را جایگزین کرده یا اصلاح نماید ‌و کمتر موجب حق فسخ خواهد بود.

 

تمایز تعهد به تحویل از تعهد به انطباق کالا با مفاد قرارداد دارای فایده عملی است؛ بدین صورت که اگر فروشنده نسبت به تعهد تحویل تخلف بورزد، در حقیقت تکلیف خود را نسبت به تسلیم کالا ایفاء ننموده است، در نتیجه با وجود شرایطی برای مشتری حق فسخ وجود خواهد داشت. ولی اگر نسبت به تعهد انطباق تخلف بورزد، با شرایطی که مقرر است، می‌تواند از فروشنده درخواست اصلاح یا الزام به تحویل کالای مطابق با ویژگی‌های قراردادی را نماید و جز در موارد خاص، حق فسخ وجود نخواهد داشت. تعهد تحویل در صورتی مخدوش می‌گردد که نقض اساسی در قرارداد صورت گرفته باشد، مثل این که موضوع قرارداد ذرت باشد و فروشنده سیب زمینی تحویل دهد، درغیر این صورت اگر کالای تحویلی منطبق با اوصاف و شرایط قراردادی نباشد، چنین تخلفی نقض اساسی تلقی نمی گردد و خریدار وظیفه دارد ابتدا کالا را مورد بررسی قرار داد، سپس فقدان مطابقت احتمالی را فوراً به فروشنده اخطار دهد^[۱۹۹].

 

گفتار ششم: عدم تحویل کالا و حق متعهد به اصلاح مورد تعهد

 

هدف نهایی از خرید هر مالی آن است که خریدار بتواند در آن مال تصرف کند. خریدار به امید آن که صاحب مال خریداری شده گردد و بتواند از آن مال برای منافع مورد نظر خود استفاده کند حاضر به عقد قرارداد شده و مال را خریداری ‌کرده‌است. زیرا هیچ انسان خردمندی که در پی کسب منفعتی باشد حاضر نیست تن به معامله ای دهد که در آن مالش را به دیگری بدهد و چیزی در عوض آن دریافت نکند. تسلیم یا تحویل کالا موضوعی است که با انتقال مالکیت در نظام های حقوقی ارتباط پیدا می‌کند. برخی نظام های حقوقی به صرف تراضی طرفین، مالکیت را انتقال یافته می دانند، بدون این که نیازی به تسلیم کالای مورد نظر باشد، اما برخی نیز انتقال مالکیت را تنها هنگامی محقق می دانند که کالا تسلیم شده باشد. طبیعی است که در هر یک از این دو نظام حقوقی، آثاری که عدم تسلیم کالا می‌تواند داشته باشد متفاوت است.

 

در اینجا ‌به این مسئله می پردازیم که تأثیر عدم تسلیم کالا در موعد مقرر بر بقای قرارداد چیست؟ آیا متعهدله قرارداد در صورت عدم تسلیم کالا، حق خاتمه دادن به قرارداد را دارد یا این که متعهد فرصت جبران و اصلاح مورد تعهد که همانا تسلیم کالا است را دارا می‌باشد؟

 

بند اول: عدم تحویل کالا و حق اصلاح مورد تعهد در اصول یونیدوغوا و اصول اروپایی

 

فسادی که درارکان عقد باعث بطلان ان می شود قابل جبران نیست ودو طرف نمی توانند به تراضی ان را اصلاح کنند بی گمان، انان می‌توانند عقد جدیدی ببندند و همان مضمون را در ترکیبی نافذ مورد تراضی دهند، ولی این عقداززمان انعقاداثر دارد ‌و نهاد تازه ای است که گذشته را اصلاح نمی کند، برای مثال، چند تن گندم به جای جو به اشتباه فروخته می شود، پس از رسیدن کالا به مقصد، دو طرف به اشتباه خود پی می‌برند، ولی به مصلحت می بینند که گندم را باز نگردانند و معامله رانسبت به ان بپذیرند، به طور مسلم چنین اختیاری را دارند، لیکن تراضی انان عقد فاسد پیشین را اصلاح نمی کند وتملیک از زمان توافق تازه انجام می شود،

 

همچنین، طرفی که از نفوذ عقد باطل زیان می‌برد، نمی تواند با دادن رضایت آن را اصلاح کند: فرض کنیم، شیادی خود را فرزند خانواده ای معرفی کند وصیت را به سود او تجدید کند، ولی وصیت سابق قابل تنفیذ نیست، در عقد «قابل ابطال»، طرفی که حق ابطال عقد را دارد می‌تواند از آن صرف نظر کند و به طور صریح یا ضمنی آن را تنفیذ سازد، ولی، «قابل ابطال» در حقوق ما اصطلاحی است بیگانه که جنبه ی استثنایی دارد، وانگهی، نبایستی آن را با عقد باطل اشتباه کرد، با این که عقد باطل را نمی توان اصلاح کرد، گاه قانون‌گذار ان را بنا به مصالحی اجازه می‌دهد؛چنان که ماده ۸۴ قانون تجارت می خوانیم «هر گاه قبل از اقامۀ دعوای ابطال شرکت یا برای ابطال عملیات و قراردادهای شرکت موجبات بطلان مرتفع شود، دعوای ابطال در محکمه پذیرفته نخواهد شد» (رک: ماده ۲۷۱لایحۀ قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۲۴ اسفند ۱۳۴۷ ‌در مورد شرکت های سهامی)، همچنین، هرگاه بعد از انعقاد قرارداد قانونی موجب بطلان عقد را از بین ببرد(به ویژه ‌در مورد شرکت ها) این قانون دربارۀ قرارداد پیشین نیز اجرا می شود وبه آن اعتبار می بخشد، زیرا، چنان که گفته شد، «بطلان» کیفر تجاوز از شرایط انعقاد قرارداد است، پس، بایستی قانون کیفری خفیف تر دربارۀ عقد سابق برآن رعایت شود.

 

بطلان نتیجۀ قهری تجاوز از قوانین است و نیازی به حکم دادگاه ندارد، از سوی دیگر، چون فرض این است که صورتی از عقد فراهم آمده وبرای اثبات خلاف این ظاهر است که «بطلان»عنوان می شود، ناچار دادگاه بایستی بطلان عقد را اعلام کند و به اختلاف پایان دهد، تحلیل مرحلۀ ثبوت واثبات بطلان، جمع بین این دو وضع به ظاهرمتضاد را توجیه می‌کند: در مرحلۀ ثبوت، بطلان نتیجۀ مستقیم وخود به خود تجاوز به قواعد حقوقی واخلاق است، ولی، در مرحلۀ اثبات، چون اصل صحت قراردادها باعث می شود که دلیل بطلان بر دوش مدعی آن قرارگیرد، برای احراز موجه بودن این ادعاء بایستی دادگاه بطلان را اعلام کند، بدین گونه است که موجودی به ظاهر نافذ از جهان حقوق حذف می شود.

 

برای مثال، دست فروشی مالی را که تصرف دارد به دیگری می فروشد، مالک از این تجاوز آگاه می شود ومی خواهد مال خود را باز ستاند، بی گمان، چنین معامله ای باطل است، زیرا کار فضولی با رد مالک روبرو شده است، با وجود این، اثبات بطلان آنباید در دادگاه انجام شود، زیرا مالک حق ندارد دادرس کار خود باشد وناچاراست که برای برداشتن این مانع طرح دعوا کند.

 

بدین ترتیب، حکمی که بر بطلان صادر می شود جنبۀ اعلامی دارد ونشان می‌دهد که عقد ‌از آغاز باطل بوده است ‌و نهاد جدیدی به وجود نمی آورد،

 

در حقوق فرانسه، در این باره که آیا تحقیق بطلان نیاز به حکم دارد یا به صرف اعلام ذینفع انجام می پذیرد اختلاف شده است، ولی، سرانجام غالب نویسندگان براین راه رفته اند که صدور حکم دادگاه ضروری است، برعکس، قانون مدنی سویس(مواد۲۱ تا۳۱)و قانون مدنی لهستان، به مدعی بطلان اجازه داده است که به طرف «اعلام بطلان»کند، به نظر می‌رسد که این اختلاف ها نتیجۀ اختلاط مرحلۀثبوت و اثبات و ناتوانی در تحلیل درست مسأله باشد،

 

در هر حال، مدعی بطلان می‌تواند، در برابر عقدی که به حقوق او زیان می رساند، از راه اقامۀ دعوای بطلان یا ایراد به نفوذ عقد اقدام کند: دعوای بطلان در موردی مطرح می شود که مدعی می‌خواهد مانعی را که عقد باطل در راه اجرای حقوق به وجود آورده است از میان بردارد و خود را از قید پای بندی به مفاد آن رها سازد، درچنین موردی، برای اعلام بطلان عقد دعوای مستقل طرح می شود، خواندۀ این دعوا ممکن است طرف قرارداد، یا درصورتی که شخص ثالث اقامۀ دعوا کند، دو طرف عقد باشند، حکمی که از سوی دادگاه صادر می شود، برای کسانی که در دادرسی شرکت نداشته اند، قابل اعتراض است،

 

برعکس، ایراد به نفوذ عقد در مقام دفاع، در صورتی است که اجرای مفاد آن از دادگاه خواسته می شود وخوانده در برابر دفاع می‌کند که عقد مبنای دعوی باطل است، این دفاع، به طور معمول به شکل دعوی طاری(متقابل)طرح می شود، بدین گونه که خوانده دعوای متقابل وبه خواستۀ بطلان عقد به دادگاه احضارکننده می‌دهد تا ابتدا دربارۀ اعتبار ونفوذ عقد رسیدگی شود، ولی، ازنوشتۀ پاره ای از استادان چنین بر می‌آید که رسیدگی به بطلان عقد به صرف ایراد خوانده نیز انجام می‌گردد،

 

۳-۴٫ بطلان نسبی

 

در حقوق مدنی، بطلان عقد مطلق است وبه دشواری میتوان تصور موردی را کرد که عقد بین دو طرف نافذ و در برابر بیگانگان باطل باشد، یا برعکس، بین دو طرف باطل و نسبت به اشخاص ثالث معتبر باشد، با وجود این گاه به طور استثنایی به مواردی برخورد می شود که عقد نافذ بین دو طرف در برابر طلبکاران قابل استناد نیست، زیرا قانون گذار می‌خواهد از تقلب بدهکار در باره طلبکاران جلوگیری کند.

 

ولی در قانون تجارت که از قوانین اروپایی متاثر شده است، موارد گوناگونی دیده می شود که در آن ها بطلان نسبی است و تنها در رابطه خاصی می‌تواند مورد استناد قرار گیرد: برای مثال در ماده ۴، قانون ۴۷/۱۲/۲۴ که قانون تجارت را ‌در مورد شرکت‌های سهامی عام و خاص اصلاح ‌کرده‌است می خوانیم«انتقال سهام با نام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مذبور امضا کند… »و در پایان ماده آمده است «هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید، از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است »

 

ویا در ماده ۲۷، همان قانون می خوانیم «هر گاه مقررات قانونی ‌در مورد تشکیل شرکت سهامی یا عملیات آن یا تصمیماتی که توسط هر یک از ارکان شرکت اتخاذ می‌گردد رعایت نشود، بر حسب مورد، بنا به درخواست هر ذینفع بطلان شرکت یا عملیات یا تصمیمات مذکور به حکم دادگاه اعلام خواهد شد، لیکن موسسین و مدیران و بازرسان و صاحبان سهام شرکت نمی‌توانند در مقابل اسخاص ثالث ‌به این بطلان استناد کنند » مفاد این ماده با لحن قابل انتقادتری در ماده ۸۲ قانون تجارت نیز آمده بود و در ماده ۱، شرکت با مسئولیت محدود تکرار شده است.

 

از این دو مثال چنین بر می اید که مفهوم «بطلان نسبی» دست کم در حقوق تجارت نمونه های فراوان دارد، چندان که نمیتوان از این اصطلاح و آثار آن در حقوق مابا بی اعتنایی گذشت و باید دانست که نسبی بودن بطلان جنبه استثنایی دارد.

 

۳-۵٫ فرق بین بطلان مطلق و بطلان نسبی

 

۲-۱۲-۴- خواندن گسترده:

 

برنامه های درسی آخر دوره‌ ابتدایی و اوایل راهنمایی تحصیلی تکیه بر خواندن وسیع و مداوم و غنی سازی تجارب خواندن نوجوان می‌کند. در این مرحله مهارت‌های اساسی فراگیران ابتدایی تکمیل و تقویت می‌شود.کودکی که به طور طبیعی پیشرفت می‌کند، می‌تواند برای لذت بردن بخواند. خواندن ارادی در این سال‌ها منتهی درجه کمال می‌رسد.

 

۲-۱۲-۵- پالایش خواندن:

 

در طول دوره‌ راهنمایی و متوسطه، فراگیران نیاز به راهنمایی مستمر برای رشد مطلوب و مفید خواندن دارند. توسعه‌ نهایت‌های کاملا پیشرفته فهم مطلب و فراگیری مهارت‌های مطالعه، افزایش میزان مطالعه و حصول هدف انعطاف پذیری در خواندن برای مقاصد گوناگون از مسئولیت‌های مدارس متوسطه است. این نکته نیز قابل ذکر است که در مواردی که مطالعات طولانی و متمرکزی برای منظوری خاص لازم می‌آید، “خواندن” نزد بیشتر نوجوانان شروع به افت می‌کند. البته مشکل خواندن در این مرحله کاملا با مشکلی که کودک در آغاز مرحله خواندن داشت متفاوت است(دهقان، احمدآباد و عیوضی،۱۳۸۵؛سیف نراقی و نادری،۱۳۸۹).

 

اسپافورد و گروسر^۱(۲۰۰۵) سه نوع زیر گروه برای نارساخوانی بیان کرده‌اند. نوع اول که اختلال آوایی بینایی^۲ نامیده می‌شود و برای طبقه بندی آن دسته از افرادی که توانایی رمزگشایی ندارند اما در تلفظ کلمات حقیقی بی قاعده به اندازه کافی توانایی آن‌ ها را دارند. نوع دوم که آن‌را اختلال آشکار^۳ نامیده می‌شود که این افراد قادر به رمزگشایی اما در خواندن یا تلفظ کلمات بی‌قاعده مشکل دارند. نوع سوم نوع ترکیبی اختلال آوایی و آشکار است که در هر دو منطقه بروز می‌کند.

 

یکی دیگر از روش‌های طبقه بندی که توسط ولف وبریزر^۴(۱۹۹۹) مطرح شده است. این دیدگاه بر دو فرایند شناختی در ارتباط مشکلات خواندن اولیه استوار است: فرایند ‌واج‌ شناختی و نامیدن سریع خودکار که در این راستا ولف و بریزر سه نوع نارساخوانی پیشنهاد می‌کنند:کسانی‌که در فرایند ‌واج‌ شناختی یا نامیدن سریع مشکل دارند یا اینکه در هر دو مورد دارای مشکل هستند.آن‌ ها در افرادی که در هر دو مورد دارای مشکل در هر دو منطقه هستند بیشترین اختلال را گزارش کرده‌اند.

 

مایکل باست و جانسون(۱۹۶۷) دو زیر گروه عمده نارساخوان شنیداری و نارساخوان بینایی را مطرح کردند.

 

همچنین اینگرام پس از توصیف زیرگروه‌های نارساخوانی، سه گروه عمده را شناسایی کرد: نارساخوانی شنوایی-آوایی^۵، نارساخوانی بینایی-فضایی^۶ و نارساخوانی آمیخته^۷. بادر^۸(۱۹۸۲) توصیفی مبتنی بر تحلیل خطاهای خواندن و هجی کردن کودکان نارساخوان ارائه کرد. بادر خواندن و هجی کردن ۱۰۷ کودک را بررسی کرد و بر این اساس گروه‌های شنیداری، بیداری،آمیخته را مطرح کرد(سلطانی و همکاران،۱۳۸۷).^[۱۸]

 

۲-۱۳- رویکرد‌ها و علل نارساخوانی:

 

همان طوری که قبلأ اشاره شد ، به فردی نارسا خوان اطلاق می‌گردد که بدون علت مشخص جسمانی ، عاطفی و یا فرهنگی تفاوت قابل ملاحظه ای بین سطح هوش عمومی و توانایی او در خواندن مشاهده می شود .

 

در بررسی ها و مطالعات انجام شده در زمینه نارسا‌خوانی توجه محققان به چند ویژگی یا مشخصه قابل مشاهده در بین کودکان و دانش آموزان نارسا‌خوان جلب شده است . در این جا ضمن ذکر برخی از ویژگی های عمومی کودکان نارساخوان‌، متذکر می‌گردد که ویژگی‌های دانش آموزان نارسا‌خوان صرفأ به مواردی اشاره می شود محدود نمی‌گردد. پژوهشگران در طول سال‌ها، به دنبال علت نارساخوانی بوده‌اند، اما هنوز به هیچ پاسخ روشنی دست پیدا نکرده‌اند، با وجود چند دهه پژوهش، هنوز اختلاف اساسی بر روی مکانیسم‌های عصبی و شناختی است که هنوز تصور می‌شود مسئول خواندن و نوشتن است. در زمینه‌ی علل نارساخوانی نظریات و رویکرد‌های گوناگونی وجود دارد. گروهی معتقد به نارسایی تعلیم و تربیت هستند. گروهی دیگر بر مسائل ژنتیکی تأکید دارند و عامل وراثت را مهمترین علت نارساخوانی در نظر می‌گیرند. عده‌ای از نظریه پردازان فرضیه نقض ‌واج‌ شناختی را مطرح می‌کنند و ناتوانی افراد نارساخوان در تقطیع کلمات با اجزای سازنده‌اش را عامل اصلی نارساخوانی می‌دانند. در این میان متخصصانی هم معتقد به نقص دستگاه بینایی و آسیب به سیستم مگنوسلار^۱ در گذرگاه بینایی هستند(عسگری و یاریاری و کدیور،۱۳۸۶).در این بخش خلاصه‌ای از رویکردها و عللی که نارساخوانی را توجیه می‌کنند را بیان می‌کنیم

 

۲-۱۳-۱- رویکردهای دیداری و مشکلات حوزه دید:

 

پردازش بینایی بخش اساسی در فرایند خواندن است(ویلیام^۲ و همکاران،۲۰۰۴).چند مکتب اصلی وجود دارد که روی نظام‌های دیداری در رابطه با خواندن و نارساخوانی تأکید دارند،که قبل از این نظریه ها هم این باور وجود داشت که مهارت‌های خواندن تحت تاثیر حرکات چشمی است.رینر^۳(۱۹۹۸و۱۹۷۸)،به صورت خیلی گسترده‌ای در رابطه با این موضوع کار کرده و اظهار می‌کند دست کم مسائل ردیابی^۴ در برخی از مشکلات خواندن وجود دارد و ردیابی را چنین تعریف می‌کند: هنگامی که چشم در کل صفحه‌ای نوشتاری برای پیدا کردن معنی حرکت می‌کند.اگرچه ممکن است چشم‌های خواننده در ظاهر رد سراسر صفحه بلغزد،اما در واقع درگیر تثبیت^۵ (چشم‌ها در ۲۵۰-۲۰۰ میلی ثانیه متوقف می‌شوند که در حال دریافت اطلاعات هستند) و جهش^۶ (جایی که چشم در حدود ۴۰-۲۰ میلی ثانیه در حال حرکت از یک محرک به محرک بعدی است اما اطلاعاتی دریافت نمی‌کند)است. ‌بنابرین‏، دانش آموزانی که در این حرکات چشمی مشکل دارند در معرض خطر مشکلات خواندن دارد.^[۱۹]

 

یکی دیگر از دیدگاه‌های مدافع این مسئله ادن^۱، استین، وود و ودوو (۱۹۹۴) هستند که دو روش که در آن مشکلات حرکات چشم می‌تواند موجب بروز مشکل شود یا شناسایی کردند. اول آن‌ ها پیشنهاد می‌کنند که کودکان با مشکلات خواندن ممکن است مشکلاتی در تثبیت خیرگی در حین خواندن داشته باشند. دوم، خوانندگان ضعیف امکان دارد مشکلات حاشیه‌ای داشته باشند که می‌تواند با دید دوچشمی تداخل پیدا کند و مانع خواندن شود. برینگر و ریچاردز^۲(۲۰۰۲) بزرگ کردن اندازه حروف نوشتاری نسبت به قبل برای تنظیم کردن چشم‌ها روی حروف می‌تواند مفید باشد(به نقل از کریستیو،دیویس وبراک،۲۰۰۹).

 

با اینکه ماده با استعمال کلمات «هر نوشته» به نظر می‌آید دارای اطلاق است ولی قیدی که در ماده مبنی بر قابل استناد بودن نوشته در مقام دعوا یا دفاع به نظر می‌رسد که سند تنها به مصادیق نوشته هایی قابل اعمال است که در مقام دعوا یا دفاع به کار گرفته می‌شود. سند ممکن است از ناحیه اصحاب دعوا، و یا از ناحیه قائم مقام و یا مورث آن ها صادر شده باشد البته نوشته های منصوب به اشخاص ثالث وقتی به عنوان سند می‌توان تلقی کرد که درباره اصحاب دعوا الزام‌آور باشد. ‌بنابرین‏ اظهارات شخص ثالث در خصوص یک معامله یا یک واقعه خارجی که متضمن اطلاع آن ها از نوشته باشد سند تلقی نشده و شهادت نامه یا تصدیق نامه فنی بیشتر نیست.

 

قانون‌گذار، سند را به ۲ نوع رسمی و عادی تقسیم نموده و در ماده ۱۲۸۷ و ۱۲۸۹ ق.م اسناد عادی و رسمی را تعریف نموده است که مطابق با این مواد اسنادی که در اداره ثبت اسناد و املاک یا دفاتر اسناد رسمی یا نزد سایر مأمورین رسمی در حدود صلاحیت آن ها بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشد رسمی است و در غیر اینصورت سند عادی به حساب می‌آید. مطابق با م ۱۲۹۰ ق.م اسناد رسمی درباره طرفین، وراث و قائم مقام آن ها معتبر بوده و اعتبار آن ها نسبت به اشخاص ثالث در صورتی است که قانون تصریح کرده باشد. در آئین دادرسی مدنی و طواری ناشی از آن سند رسمی فقط نسبت به آن ادعای جعلی می‌توان نمود در حالی که نسبت به سند عادی می‌توان ادعای انکار، تردید یا جعل کرد. مواد ۹۷ و ۹۶ آ. د. م و ۲۲۰ به بعد ق.م اگر سندی از طرف طرفین دعوا مورد انکار یا تردید و یا ادعای جعلی واقع شود دادگاه جهت تشخیص احراز و اصالت امضاء و یا اثر انگشت یا مفاد سند و تطبیق آن با اسناد مسلم الصدور شخصی صادر کننده موضوع را به کارشناس ارجاع داده و در صورت ارائه سند یا زمان اظهار نظر کارشناس طواری دادرسی اتفاق افتاده و رسیدگی به پرونده به تأخیر می‌افتد. البته اگر سند مورد ادعای جعل، انکار و یا تردید در مهلت مقرر به دادگاه ارائه نشود آن سند اگر خواهان باشد از اعداد دلایل وی خارج و اگر دعوا تنها متکی ‌به این سند باشد دعوا رد می‌گردد و اگر سند مورد ادعا مورد استناد خوانده بود، و آن را ارائه ندهد موضوع از اعداد دلایل وی خارج می‌گردد.^[۹۹]

 

بند سوم: طواری مربوط به سوگند

 

قانون‌گذار در دعاوی که با شهادت مشهود قابل اثبات باشد اجازه داده است که دعوا به موجب قسم یکی از طرفین فیصله دهد با این توضیح که در اینگونه دعاوی مدعی می‌تواند حکم به دعوای خود را که مورد انکار مدعی علیه باشد منوط به قسم او نماید و مدعی علیه می‌تواند در صورتی که مدعی سقوط دین یا تعهد یا نحو آن باشد حکم دعوا را منوط به قسم مدعی کند مواد ۱۳۲۵ و ۱۳۲۶ ق. م غیر از این ۲ نوع قسم قانون مدنی نوع دیگری از قسم را که تحت عنوان قسم بتنی پیش‌بینی نموده که درخواست چنین قسمی مستقلاً به نظر دادگاه محول گردیده و آن قسم معروف به قسم استظهاری است که در دعوا بر متوفی محول است^[۱۰۰]. (ماده ۱۳۳۳ ق.م)

 

بعد از ارجاع امر و صدور قرار اتیان سوگند در صورتی که نیاز به قسم خواهان باشد و خواهان از اتیان سوگند امتناع نموده و آن را به طرف مقابل احاله دهد در صورتی که طرف مقابل سوگند یاد نماید دعوا مختومه شده و اگر شخصی که سوگند به او احاله شده است نیز از خوردن سوگند امتناع نموده و مسئله را دوباره به شخص اول احاله داده در این صورت اگر شخص سوگند یاد نموده دادگاه حکم مقتضی را صادر و اگر از خوردن سوگند امتناع نماید قرار رد دعوا صادر خواهد شد.

 

مبحث دوم: طواری در اجرای احکام مدنی

 

گفتار اول: مفهوم طواری در اجرا و اصل غیر قابل توقیف بودن اجرا حکم

 

بند اول: تعریف اجرا

 

اجرا به معنی راندن و روان ساختن و جاری کردن^[۱۰۱] یا انجام دادن^[۱۰۲] و به جریان انداختن و درمعنای حقوقی، اقدام به اعمالی برای مرحله به عمل درآوردن حکم را گویند و اصطلاحاً عبارت است از به کار بردن قانون درجهت وصول حقوق ذی حق از مستنکف پرداخت حقی که توسط مرجع قضایی صالح احراز گردیده و یا توسط اسناد رسمی لازم الاجرا، قطعی شده است.

 

اجرای حکم،^[۱۰۳] در دو معنای عام و خاص استعمال شده است: معنای عام آن از ابلاغ اجرائیه دادگاه تا مرحله تحویل محکوم به، به محکوم له را گویند. و در معنای خاص، تحقق بخشیدن مدلولحکم را اجرا می‌نامند که در این معنا، شامل ابلاغ نمی شود^[۱۰۴]. اجرای احکام مدنی در مقابل اجرای احکام کیفری است و عبارت است از تحمیل مفاد حکم مراجع قضایی به محکوم علیه و یا اجبار شخصی به انجام تعهدات و الزاماتی که با تمایل و یا به امر قانون عهده دار گردیده است^[۱۰۵].اجرا مرحله ای است که ‌بر اساس آن، محکوم له با توسل به اجرای قانون و استفاده از قوای دولتی و قوانین جاری مفاد حکم را به محکوم علیه تحمیل می‌کند. محکوم له باید طی تشریفات قانونی و در مرجع صالح قضایی، تقاضای اجرای حکم را بنماید. به فراخور موضوع، مرجع معطی اجرا متفاوت است. شروع عملیات اجرایی با تقاضای صدور اجرائیه و ابلاغ به محکوم علیه می‌باشد. لکن در صورت استنکاف از اجرای حکم، با مستنکف علاوه بر جبران خسارت، طبق دستور ماده ۵۷۶ قانون مجازات اسلامی رفتار خواهد شد.

 

الف: تعریف لغوی اجرا

 

اجرا در لغت به معنای: راندن، براندن، روان کردن، دوانیدن، وکیل کردن کسی را، وکیل فرستادن، دانه بستن گیاه، امضا، با بچه شدن سباع، وظیفه و رابطه برقرار کردن، گذاردن آورده شده است.^[۱۰۶] همانطورکه مشاهده می شود معانی فوق مستقل از یکدیگر بوده و تمامی آن ها برای یک لفظ آورده شده است که البته این معانی نیز در طول زمان شکل گرفته و در طول زمان نیز مجدداً دستخوش تغییر شده اند.

 

جهت مشاهده این تغییرات بهتر است به معانی آورده شده به وسیله یکی از علما مؤخر علم لغت که نزدیک تر به زمان حاضر است اشاره کنیم.^[۱۰۷]

 

اجرا عبارت است از: راندن، روان کردن امری، وظیفه و راتبه و جیره مقرر کردن، کسی را وکیل کردن، امضاء کردن، به کاربردن لفظ و عبارت، در مقام اسم به معنای راتبه، وظیفه ادرار و جیره، در اصطلاح حقوقی به معنای به مرحله عمل گذاشتن حکمی که قطعیت یافته است، اجرا کردن به جریان انداختن، به کار بستن از گفتار به کردار. همانطورکه مشاهده می شود یکی از معانی جدید، معنای اصطلاحی است که در تعریف قبلی دیده نمی شود، علت آن نیز شاید استعمال لفظ اجرا برای احکام در این زمان باشد چرا که در زمان‌های نه چندان دور سازمان قضایی به شکل امروزی وجود نداشت اما پس از ایجاد دستگاه قضایی و استعمال این لفظ برای احکام به تدریج کلمه اجرا در این معنا نیز مورد استعمال قرار گرفت و شکل اصطلاحی پیدا نمود. علاوه براین مورد تغییرات دیگری نیز مشهود است مثلاً معانی ۶، ۴، ۳ و ۸ تعریف قبلی، جای خود را به معنای ۵ در تعریف مؤلف اخیر داده است.

 

استیگلر و هیبرت در کتاب شکاف آموزشی تأکید ‌می‌کنند که این پایگاه ­های اطلاعاتی فقط شامل مجموعه درس­هایی نیستند که معلمان می ­توانند به دست بیاورند و از آن­ها استفاده کنند. آنان (۱۹۹۹:۱۷۴)اظهار ‌می‌کنند:

 

هدف از مطالعه­ این درس­ها تقلید از آن­ها نیست، بلکه استفاده از آن­ها به عنوان نمونه ­هایی است که ‌می‌توان از آن، تئوری­های آموزشی جدیدی برداشت کرد؛ زیرا به نظر ما معلم حرفه­ای کسی نیست که تنها از آن چه دیگران انجام داده ­اند، تقلید کند بلکه کسی است که درباره آن­چه دیگران انجام داده‌اند فکر می­ کند، آن را بهبود می‌بخشد و برای درک ریشه ­های مؤثر این بهبودها می­ کوشد.

 

منابع اینترنتی مثل گفتگوی روی خط^[۶۰]، فیلم های ویدیو، نامه­ی الکترونیکی^[۶۱] و گفتگوی دوستانه^[۶۲]، فرصتی ایجاد می­ کند تا معلمان، خارج از زمان مدرسه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. هم­چنین شاید فناوری فرصتی ایجاد کند تا کسانی که وقت کافی برای شرکت در کلاس­های درس و بحث را ندارند، به تبادل نظر و تولید دانش حرفه­ای بپردازند. محیط­های یادگیری رایانه­ای، بحث کمبود زمان و مشکلات ناشی از حضور در کلاس­های درس معلمان دیگر و نیز بحث مسافت برای شرکت در جلسات عمومی مدارس دیگر را منتفی می­ کند و حتی خود می ­تواند باعث توسعه حرفه­ای بین فرهنگی^[۶۳] شود. پس تکنولوژی نوین، عامل مؤثری برای استفاده از پتانسیل­ها و مقابله با مشکلات محسوب می شود. البته برای تعمیم تکنولوژی نیازی به تندروی در ایجاد تغییرات نداریم؛ معلمان می ­توانند با تلفیق فناوری با کار خود شروع کنند.

 

۲ -۴-۱۴- چالش های درس پژوهی

 

برای انجام هر نوآوری عموماً با سه دسته از چالش­ها روبرو هستیم. درس­پژوهی نیز یک نوآوری است که از این قاعده مستثنی نیست. این چالش­ها عبارتند از: چالش­های اجرای درس­پژوهی، بدفهمی­های درس­پژوهی و چالش­هایی در پی­گیری درس­پژوهی.

 

الف)چالش­های اجرایی:

 

ظاهر ساده­ی درس پژوهی ممکن است پیچیدگی­های ضمنی آن را پنهان سازد. ریچاردسون(۲۰۰۴:۱) در این باره ابراز می‌دارد:

 

درس­ پژوهی جزو آن دسته از راهبردهای توسعه حرفه­ای به شمار می­رود که ظاهر گول­زننده­ای دارد اما درحقیقت زمانی که فرد شروع به بررسی و درگیری با این ظاهرساده می­ کند، در عمل، هر گام از آن بسیار پیچیده می­ شود.

 

تحقیقات بسیاری ‌در مورد بررسی چالش­های اجرایی درس­پژوهی صورت گرفته است که نتایج آن­ها عموماً چالش­های اجرایی یکسانی را نشان می­دهد که برخی از آن­ها عبارتند از:

 

• • فقدان دانش لازم و کافی ‌در مورد درس­پژوهی؛

 

• • عدم نیاز درونی معلمان به تحول در حوزه­ تدریس؛

 

• • تصور غلط که درس­پژوهی ایده­ای ژاپنی است و نباید در کشورهای دیگر استفاده شود؛

 

• • نداشتن روحیه­ی مشارکت با دیگران؛

 

• • عدم آزادی عمل معلمان در فرآیندهای آموزشی؛

 

• • آشنا نبودن با انتظارات والدین و نیازهای دانش ­آموزان؛

 

• • نظام ارزشیابی که تأکید بر نتایج داشته باشد تا فرایند؛

 

• • عدم همکاری مدیران مدارس و ایجاد فشار بر روی معلمان؛

 

• • عدم وجود زمان کافی به دلیل چند شغله بودن معلمان برای تأمین زندگی؛

 

• • بی­توجهی به شکاف بین تحقیقات دانشگاهی و واقعیت کلاس درس و عدم همکاری اساتید دانشگاه؛

 

• عدم پذیرش گروه معلمان در کلاس­های درس و مخل بودن ابزار جمع‌ آوری داده ها مانند دوربین فیلمبرداری، در یادگیری دانش ­آموزان(چاکشی ^[۶۴]و فرناندز^[۶۵]، ۲۰۰۴؛ سرکارآرانی۲۰۰۶).

ب) بدفهمی­های درباره درس­پژوهی:

 

رونالد گالیمور^[۶۶](نقل از استیگلر و هیبرت،۱۹۹۹:۱۲۹) می‌گوید:

 

فعالیت­های فرهنگی به طور تاریخی راه حل­هایی را که با چالش­ها سازگاری پیدا کنند، می‌پذیرند. این راه ­حل­ها معمولاً از طریق تلاش­ های مشترک انسان، برای دستیابی به یک فرایند ثابت روزانه در طی زمان شکل ‌می‌گیرد. تغییرات فعالیت­های فرهنگی، آهسته و به تدریج ایجاد می­شوند و روند شکل­ گیری آن­ها بر مبنای فرآیندهای موجود است.

 

پس باید توجه داشت که پژوهش مشارکتی در کلاس درس فعالیتی زمان­بَر است و بهبود تدریجی را ناشی می شود، لذا نباید انتظار نتایج فوری از آن را داشت.

 

یکی از چالش­های پیش رو، بدفهمی­های ناشی از اجرای درس­پژوهی است. همان طور که گفته شد درسپژوهی بر مبنای یک مدل بهسازی مستمر و بلندمدت است، در حالی که خیلی از افراد، به خصوص مدیران، انتظار دارند که پس از مدت کوتاه نتایج در بهبود نمرات دانش ­آموزان حاصل شود، اما باید در دراز مدت انتظار نتیجه داشته باشند. هم­چنین برخی از معلمان در آمریکا این امر را کاری بیهوده می­دانند که چند ماه صرف یک درس پژوهشی شود. آن­ها استدلال ‌می‌کنند که با این رویکرد نمی­ توان کلیه­ درس­های برنامه درسی را پوشش داد(لوئیس، پری و موراتا^[۶۷]، ۲۰۰۶). در مقابل این نظر، شیمیزو^[۶۸](۱۹۹۹)استدلال کرد:” بررسی یک درس به طور عمیق و موشکافانه از بررسی یک برنامه ی درسی به طور سطحی پربارتر است.”

 

همین­طور باید اذعان داشت که درس پژوهشی فقط یک محصول درس­پژوهی است و هدف درس­پژوهی از تولید یک درس پژوهشی والاتر است. برای اجرای این رویکرد، باید توجه کرد که درس پژوهی از تهیه­ طرح درس، انجام پژوهش سطحی فقط برای بیان نتایج، مشاوره و آموزش یک روش و درس­های نمایشی متفاوت است.

 

برخی نیز معتقدند که درس­پژوهی یک کار تخصصی است و از عهده­ هر کسی بر نمی­آید، اما در مقابل این عده نیز باید اظهار کرد، هدف درس پژوهی تولید دانش حرفه­ای توسط متخصصان این امر، یعنی معلمان است .در این رویکرد، معلم مانند یک محقق و متخصص عمل می‌کند(ائتلاف منطقه­ای شمال غربی آیزنهاور در ریاضی و علوم، ۲۰۰۱).

 

در بعضی موارد هم تصور می­ شود که درس­پژوهی برمعلم و انتقاد از کار او متمرکز است، در حالی­که تمرکز اصلی بر یادگیری دانش ­آموزان است و انتقاد هم از کار مشترک صورت ‌می‌گیرد(سرکارآرانی و ماتوبا، ۲۰۰۶). افرادی هم بعضی اوقات تصور ‌می‌کنند که درس پژوهی امکانات زیادی می­خواهد و باعث بی­نظمی و اختلال در کار معلم می­ شود. بدفهمی دیگر راجع به ذات پژوهش است، که تصور می­گردد جایگاه پژوهش در دانشگاه است و معلم در مدرسه نمی­تواند پژوهشی انجام دهد(سرکارآرانی، ۲۰۰۶).

 

در راستای اجرای اصلاحات قضایی و در جهت رفع معضلات یادشده و با هدف کاهش تراکم پرونده ها در دادگاه‌ها، شوراهای حل اختلاف به عنوان نهاد متولی اجرا و گسترش آیین حل اختلاف جایگزین با صلاحیت‌های اجباری و اختیاری ایجاد شدند. برخی روش­های جایگزین حل و فصل اختلاف به اختصار به شرح زیر ‌می‌باشد:

 

بند اول: مذاکره Negotiation

 

روشی است که در آن شرکت کنندگان تلاش ‌می‌کنند که در خصوص موضوعات مورد اختلاف یا در خصوص اختلافات احتمالی به یک تصمیم مشترک برسند. ساده­ترین روش حل و فصل اختلاف مذاکره طرفین اختلاف یا مشاوران آن ها است. چرا که طرفین نقاط قوت و ضعف اختلاف را بهتر از هر کسی دیگر می­دانند. اگر در جریان مذاکره لازم باشد می ­توانند بسته به موضوع از راهنمایی و مشاوره کارشناسان مختلف مانند وکلا، حسابداران، مهندسین و سایر متخصصان استفاده کنند. نکته این است که شیوه مذاکره تنها در صورتی می ­تواند به موفقیت بیانجامد که طرفین اختلاف از توانایی‌های علمی و فنی لازم برای حل و فصل اختلاف برخوردار باشند. در اغلب موارد چنین توانایی در طرفین یافت نمی­ شود. ممکن است طرفین وقت و هزینه زیادی صرف مذاکره کنند اما در نهایت به نتیجه نرسند و چاره را در توسل به روش­های دیگر حل و فصل اختلاف ببینند. عکس این قاعده نیز صادق است. یعنی طرفین می ­توانند در ابتدا یکی از شیوه ­های حل و فصل اختلاف مانند داوری را برگزینند و قبل از صدور رأی‌ با مذاکره به توافق مرضی­الطرفین برسند.

 

در قراردادهای طولانی مدت معمولا طرفین شرطی در قرارداد مقرر ‌می‌کنند که در صورت اختلاف از طریق مذاکره به حسن نیت به حل آن خواهند پرداخت. چنین شرطی دارای ابهاماتی است. معلوم نیست چه کسی باید مذاکره را آغاز کند؟ چه مدت باید طول بکشد؟ چگونه باید حسن نیت طرفین احراز شود؟ به دلیل همین ابهامات یکی از قضات انگلیس در سال ۱۹۹۲ در پرونده­ای اظهار داشت:

 

«توافق به مذاکره، مانند توافق برای توافق کردن در آینده [قول]، غیر لازم­الاجرا است… به دلیل این که از تعیین لازم برخوردار نیست…».

 

با این حال در حال حاضر دادگاه­ های انگلیس با دید مثبت به شرط مذاکره نگاه ‌می‌کنند و مانند سیستم­های حقوقی استرالیا و آمریکا مذاکره را به عنوان یکی از طرق حل و فصل اختلاف به رسمیت می­شناسند، به ویژه وقتی مذاکره با تشریفات مناسب به عنوان یکی از طرق جایگزین حل و فصل اختلاف انجام می­ شود. ^[۶۶]

 

بند دوم: میانجیگری Medcation

 

میانجیگری در لغت به معنای وساطت و واسطه شدن میان دو نفر برای رفع اختلاف آن ها و در اصطلاح به عنوان یکی از شیوه ­های ADR ‌می‌باشد.

 

میانجیگری روشی است که در آن یک شخص ثالث بی­طرف، به نام میانجی، مذاکرات طرفین را تسهیل می­بخشد تا آن ها را در رسیدن به توافق یاری دهد. شیوه میانجیگری باید سریع، ارزان و محرمانه باشد. در این شیوه طرفین تنها در جستجوی استحقاقات حقوقی خودشان نیستند، یعنی تمام همت طرفین فقط این نیست که ببینند از نظر قوانین حقشان چیست و بایست به آن برسند، بلکه تشویق می­شوند فراتر از اختلاف فیمابین فکر کنند. به عنوان مثال، در جایی که ممکن است طرفین در پروژه­ های آتی با هم کار کنند، یکی از طرفین می ­تواند در خصوص اختلاف فعلی امتیازاتی به طرف مقابل بدهد تا اختلاف حل شود و در مقابل توافق کند تا در طرح­های آتی از تخفیف­ها و امتیازاتی بهره­مند شود. این در جایی سودمند است که رابطه طرفین به طور غیرقابل برگشت نگسسته باشد.

 

مثالی که برای ترسیم میانجیگری مناسب است این است که فرض کنید اختلاف طرفین بر سر مالکیت یک محموله از پرتقال است. بهترین میانجیگری این است که میانجی جریان میانجیگری را به نحوی اداره کند که هر دو طرف به خواسته خود برسند. در این مثال یک حالت مطلوب این است که یکی از طرفین پرتقال­ها را به خاطر آبش بخواهد و طرف دیگر به خاطر پوستش! در این صورت هر دو طرف از روند میانجیگری رضایت خواهند داشت. این عمل به روش برد ـ برد مشهور است.

 

میانجیگری کلمه­ای شایع و تازه­ای در تجارت منطقه اروپای غربی است و استفاده از آن از سوی جامعه صنعتی مورد استقبال واقع شده و مورد تأیید قرار گرفته است. این شیوه به طرفین این امکان را می­دهد که حتی پس از این که روند میانجیگری به پایان رسیده است، کار با یکدیگر را همچنان ادامه دهند. هدف از میانجیگری رهیدن از ذهنیت «برد/باخت» است. هیچ یک از طرفین با دید برنده یا بازنده به دیگری نگاه نمی­کند. آنچه لازم است تسهیل امکان گفتگو با همه طرفین دیگر درگیر در اختلاف است تا اطمینان حاصل شود که اختلاف بالا نمی­گیرد.

 

در پاسخ به رشد قابل توجه استفاده از شیوه میانجیگری به عنوان یکی از شیوه ­های جایگزین حل و فصل اختلاف، کمیسیون اروپا در اکتبر ۱۹۹۹ برگ سبز مربوطه به توسعه میانجیگری تجاری در قلمرو اتحادیه اروپا منتشر کرد. این برگ سبز به دلیل کارهای انجام شده توسط مرکز حل و فصل کارآمد اختلاف و چهار نهاد میانجیگری از فرانسه، هلند، ایتالیا و بروکسل معرفی شد. آنسیترال نیز به تازگی پیش­نویس قانون نمونه راجع به میانجیگری/سازش را تهیه ‌کرده‌است. ^[۶۷]

 

بند سوم: سازش Conciliation

 

• خلاقیت

نمودار(۲-۱) مدل توانمندی روانی در محیط کار اسپریتزر

 

۲-۸-۳ مدل کوئین^[۲۲] و اسپریتزر

 

ایشان نگرش به توانمند سازی را به دیدگاه ایستا و پویا تقسیم بتدی می‌کنند. در دیدگاه ایستا اعتقاد بر این است که توانمند سازی تفویض تصمیم گیری در یک چارچوب روشن است. ‌پاسخ‌گویی‌ تفویض می شود و افراد در برابر نتایج مسئول هستند. اما در یک نگرش پویا توانمند سازی پذیرش ریسک، رشد تغییرات، درک نیاز های کارکنان، مدل سازی رفتار توانمند ساز برای آن ها، تیم سازی و ترغیب رفتار همکارانه، تشویق ریسک پذیری هوشمندانه و اعتماد کردن به افراد در اجرای کار است. به هر حال هر یک از دو دیدگاه ایستا و پویا دارای نقض است و ترکیبی از این دو مورد نیاز است. در نهایت توانمند سازی باید در عباراتی شامل اعتقادات اساسی و گرایشات شخصی تعریف شود.

 

ایشان معتقدند برای حرکت از دیدگاه پویا چهار گام لازم است:

 

-ایجاد چشم انداز روشن و چالش برای رسیدن به آن

 

-گشایش در سازمان (جریان باز اطلاعات) و انجام کار تیمی

 

-برقراری نظم و اعمال کنترل

 

-وجود حمایت سازمانی و احساس امنیت و ثبات

 

۲-۸-۴ مدل آلفرد باندورا^[۲۳]

 

باندورا اعتقادات خوداثربخشی و نقش آن را در احساس توانمندی شخصی مفهوم سازی ‌کرده‌است. حاصل پژوهش وی معرفی مدلی با چهار عنصر ‌به این شرح می‌باشد:

 

-استفاده از حمایت اساسی

 

-استفاده از ترغیب و تشویق

 

-داشتن مدل از افراد موفقی که اعضا آن ها را می شناسند

 

-تحقق تجارب واقعی از تسلط در انجام موفق کارها

 

۲-۸-۵ مدل ایده آل نولر^[۲۴]

 

در این زمینه نولر مدلی چهار بعدی برای توانمند سازی که وی آن را مدل ایده آل وبری می نامد، ارائه ‌کرده‌است. وی بیان می‌دارد که ما از توانمند سازی فرد یا گروهی از افراد، در یک موفقیت معین، وقتی که دارای شرایط زیر هستند سخن می گوییم:

 

-توانایی کامل تصمیم گیری را دارا هستند.

 

– مسئولیت کامل اجرا هر نوع تصمیم با تصمیم گیری اجرا آن را دارند.

 

-دسترسی کامل به ابزارهای مرتبط با تصمیم گیری و اجرا آن دارند.

 

-مسئولیت کامل پذیرش پیامد های هر گونه تصمیم گرته شده را دارند.

 

این حالتی ایده آل است و به صورت مداوم در سازمان ها مشاهده نمی شود. جز حیاتی این تعریف، تأکید بر تمایل شخصی به قبول ‌مسئولیت پیامد های عمل انجام شده و تصمیمات گرفتخ شده می‌باشد.

 

مدل های اقتضایی

 

۲-۸-۶ مدل فورد و فوتلر^[۲۵]

 

نگرش اقتضایی به توانمند سازی منجر به شکل گیری مدل هایی مانند(فورد و فوتلر،۱۹۹۵) شده است. با توجه به دو بعد محتوای زمینه شغل و ترکیب آن ها با فرایند تصمیم گیری می توان به مدل زیر، دست یافت. محتوای شغل شامل وظایف و رویه های لازم برای انجام یک شغل خاص می شود، ولی زمینه شغل وسیعتر از این است و در ارتباط با وظایف و محیط خارجی سازمان نیز قرار دارد. از آن جایی که سازمان ها حاوی مشاغل گوناگون هستند و نیازمند متناسب سازی این مشاغل با مأموریت‌ ها، اهداف کلان و عملیاتی سازمانی هستند ‌بنابرین‏ می توان این دو بعد محتوا و زمینه را در یک نمودار به تصویر کشید.

 

هر دو بعد نمودار مشتمل بر گام های عمده فرایند تصمیم گیری می‌باشند. بعد افقی افزایش اختیار تصمیم گیری درباره ی محتوای کار و بعد عمودی افزایش اختیار تصمیم گیری درباره ی زمینه‌های شغلی را همزمان با افزایش مشارکت در تصمیم گیری نشان می‌دهند. حاصل ترکیب این دو بعد پنج نقطه است که از نظر میزان درجه توانمند سازی متفاوت هستند.

 

۲-۸-۷ مدل بلانچارد و زیگارمی^[۲۶]

 

در این مدل ایفای نقش مربیگری، ارشاد و انتخاب سبک مناسب سرپرستی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در رویکرد مرشدانه، مدیر به افراد کمک می‌کند تا ارزش ها و سنت های سازمانی را درونی کنند. مدیران فضای کاری ایجاد می‌کنند که افراد بیش از آن که به دلایل بیرونی انگیخته شوند. با دلایل درونی به انجام کار بپردازند. یکی دیگر از جنبه‌های مرشد بودن و رشد دادن زیردستان آن است که مدیران نقش یک الگو را برای فردی که می‌خواهد او را به ثمر و نتیجه برساند بازی کند. اگر مدیر نقش خود را در کمک به دیگران برای رشد درک نکند تلاش های توانمند سازی موفق نخواهد بود. برای اجرای توانمند سازی در ادراک از نقش مدیر تغییر صورت می پذیرد، مدیر باید کارکنان را به عنوان نیروهای بالقوه ای ببیند که باید به ظهور و فعلیت برسند. این فرایند را مربیگری یا مرشد بودن نامیده اند که عبارت است از:

 

– تعیین سطح مهارت کارکنان

 

– مطلع ساختن فرد از اهدافی که باید به دست آیند و اهمیتی که این اهداف برای کل سازمان دارند.

 

– اجرای آموزش مورد نیاز.

 

– اجرای حمایت مناسب سرپرت بر مبنای سطح مهارت کارکنان.

 

– سبک هدایت گری در موردی که فرد مهارت پایین دارد.

 

– سبک مربیگری برای انجام وظایفی که فرد مهارت دارد ولی تجربه یا انگیزه کافی ندارد.

 

– سبک حمایتی برای وظایفی که فرد مهارت اجرا دارد ولی هنوز اعتماد به توانایی‌های خود برای انجام کار ندارد.

 

– سبک تفویضی برای انجام وظایفی که فرد با انگیزه و دارای توان کامل می‌باشد.

 

– اطمینان از رشد مداوم مهارت های فرد توسط واگذاری مسئولیت های جدیدی که سطح بالاتری از سرپرستی را می طلبد.

 

– ارشاد کارکنان تا جذب فرهنگ سازمانی و ارزش های توانمند سازی

 

– حذف موانع ساختاری در سازمان

 

– اطمینان از فراهم بودن منابع مورد نیاز، یا اطمینان از مهارت فرد در کسب آن ها

 

– حمایت از استمرار توانمند سازی

 

– مشارکت دادن افراد در اطلاعات مربوط به خود افراد و اثر بخشی سازمانی

 

۲-۸-۸ مدل کانگر و کاننگو

 

این دو صاحب نظر معتقدند که علاوه بر مدیر، اعضا سازمان نقش اساسی در فرایند توانمند سازی ایفا می‌کنند. احساس کارکنان از توانایی خود عامل مهمی در توانمند سازی است. در این مدل، منظور از مربیگری و استراتژی های توانمند سازی نه تنها در حذف وضعیت های خارجی ضعیف ساز است بلکه ایجاد احساس و اطلاع از خود اثر بخشی در زیر دستان از اهمیت بیشتری برخوردار است. با این نگرش، استراتژی های مربیگری در راستای ایجاد توانمندی عبارتند از:

 

– ابزار اعتماد به زیردستان همراه با داشتن انتظارات بالا از عملکرد آن ها

 

– ایجاد فرصت مشارکت در تصمیم گیری

 

– ایجاد استقلال در دل محدودیت های بوروکراتی

 

– تعیین اهداف معنادار و الهام بخش

 

مدل سیستمی توانمند سازی

 

آخرین مدلی که به شرح آن می پردازیم مدلی است که در سال۱۳۸۰ در دانشگاه تهران بررسی شده است. در این مدل با بهره گرفتن از افزار تحلیلی سه بعدی ساختار، رفتار و زمینه، متغیرهای مرتبط با توانمند سازی مدیران با توجه به ادبیات موضوع، بررسی پژوهش های گذشته و زمینه سنجی انتخاب شده اند و بر اساس تعریف عملیاتی از هر یک از ابعاد سه گانه، متغیرها در گروه خود قرار گرفته و مورد آزمون قرار گرفته اند.

در اروپا هم وضعیت چندان بهتر از آمریکا نیست. انگلستان، هر چند پنجمین اقتصاد جهان است، ولی از زمان تشدید بحران، بازارهای مالی این کشور، به شدت تحت تأثیر عوارض منفی آن قرار گرفته و برای اولین بار در ۱۶ سال گذشته، رشد اقتصادی این کشور، سیر نزولی پیدا ‌کرده‌است در پی اعلام کاهش ۵/۰ درصدی رشد اقتصادی انگلیس، نخست وزیر و رییس بانک مرکزی این کشور هشدار داده‌اند که انگلیس، در سراشیبی رکود اقتصادی قرار گرفته است(مصلی نژاد، ۱۳۸۸).

 

اقتصاد آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد اروپا، که به گفته کارشناسان مالی، می‌تواند بحران مالی را به راحتی پشت سر بگذارد تاکنون ۵۰۰ میلیارد یورو برای مهار آن اختصاص داده، ولی بر اساس آخرین خبرها، حتی برخی بانک های این کشور، همچون، درسدنر بانک، دویچه بانک و پست بانک، که در ابتدا، ادعای مصونیت از بحران را داشتند، قصد دارند از دولت تقاضای کمک مالی کنند. دویچه بانک آلمان، در تازه ترین گزارش خود اعلام کرده که در سه ماهه سوم سال جاری، نسبت به مدت مشابه سال گذشته، تا ۷۵ درصد، کاهش منابع داشته است. این در حالی است که اقتصاد آلمان – به عنوان بزرگترین بازار اقتصادی اروپا و اقتصاد اول منطقه یورو – در سه ماهه سوم سال جاری وارد رکود شده است(مشهدی رجبی، ۱۳۸۶).

 

اقتصاد روسیه نیز در حال چشیدن تلخی بحران مالی بین‌المللی است و این احتمال وجود دارد که بحران مالی، اقتصاد روسیه را نیز به زانو درآورد. در پی بحران مالی شدید اروپا و آمریکا، دولت روسیه اعلام کرده که برای جلوگیری از نفوذ این بحران به بازار بورس و بانک های این کشور، طرح تزریق ۳۵ میلیارد دلار به بازار را بررسی می‌کند. تقریباً روزی نیست که از ورشکستگی یا خسارت مالی سنگین شرکت ها و بنگاه های اقتصادی روسیه خبری منتشر نشود. شرکت های ساختمان سازی، خودروسازان، رستوران های زنجیره ای، شبکه های رادیویی و تلویزیونی و تولیدکنندگان مواد خام در این کشور، ظرفیت تولید خود را کاهش داده‌اند و در حال اخراج کارمندان خود هستند. (مشهدی رجبی، ۱۳۸۶).

 

ارزش سهام آلمان نیز در اثر کاهش بهای سهام در نیویورک و توکیو، همچنان در حال سقوط است. بورس داکس آلمان تاکنون، بیش از ۸ درصد اُفت کرده و حتی سهام بانک های معتبری مثل دویچه بانک و شرکت آلیانتس آلمان که از سهام داران اصلی داکس هستند، حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است. کارشناسان امور بورس معتقدند که نه کاهش نرخ بهره و نه بسته کمک ۷۰۰ میلیارد دلاری آمریکا به بازارهای مالی این کشور، نتوانستند از نزول ارزش سهام جلوگیری کنند(عرفانی، ۱۳۹۰).

 

تحولات اقتصادی جهان اقتصاد جهان در سال ٢٠١٢ هرچند آغـاز خـوب را در فصل اول تجربه کرد، اما از فصل دوم مجدداً به وضـعیت رکـود و نااطمینانی بازگشت. عملکرد اقتصاد جهـان در سـه ماهـه دوم ایـن سـال چنـدان رضـایت بخــش نبــود و رونـد تحــولات اقتصــاد جهــانی نشانه هایی از ضعف را بروز داد. در این دوره فشارهای موجـود در بازارهای مالی و بحران بدهی های دولتی در منطقه اروپا افـزایش یافت، به گونه ای که کشورهای این حوزه را بـا مشـکلاتی از قبیـل خروج جریان سرمایه، مشکل تامین مالی بخـش بـانکی، افـزایش بدهی بانک های مرکـزی و کـاهش اعتبـارات اعطـایی بـه بخـش خصوصی مواجه کرد. در بخش واقعی نیز شاخص هـای اقتصـادی نشان دهنده کاهش سطح فعالیت‌های ایـن منطقـه در فصـل دوم سال بود. آمارهای مربوط بـه ایـالات متحـده آمریکـا و برخـی از اقتصادهای نوظهور اصلی نیز حاکی از تضعیف رشد اقتصـادی در سه ماهه دوم این سال بود؛ به گونه ای که میزان تولیدات صـنعتی در سطح جهان دچار افت شدیدی گردید.کـاهش فعالیـتهـا در منطقه اروپا و سـایر اقتصـادها بـه ویـژه آمریکـا و انگلسـتان بـه اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه نیز سرایت کرد و به کـاهش قیمـت مـواد اولیـه و کـاهش سـطح فعالیـتهـا در کشـورهای صادرکننده این محصولات انجامید(بانک مرکزی، ۱۳۹۲).

۸-۲-۲ علائم فرسودگی زناشویی :

 

مبتلایان به فرسودگی زناشویی احساس می‌کنند که از نظر هیجانی تباه شده اند، آزده خاطر و دلسردند، علاقه ندارند چیزی را توضیح بدهند ویا در جهت حل مشکلات گام بردارند. تصور می‌کنند که دیگر برای آن ها در رابطه شان نقطه امیدی باقی نمانده است. لذا روز به روز ناراحت تر می‌شوند . ازنظر آن ها هر روز بدتر از روز قبل است. زندگی را بی ارزش وبی معنا می دانند. اغلب افسرده اند و اگر هم نیروی کمی برایشان باقی بماند آن را صرف کار و فرزندانشان می‌کنند. به ایجاد هیچ نوع تغییر و تحولی در رابطه شان امید ندارند واحساس می‌کنند که برای هر تغییری بی یار ویاور هستند و در دام افتاده اند.(پاینز،۱۹۹۶، ترجمه ی شاداب،۱۳۸۱)

 

افراد دلزده ممکن است احساس که با وجود تلاش فراوان کمتر به نتیجه ی دلخواهشان می‌رسند. آن ها ممکن است نسبت به حالت عادی، زودتر خشمگین شوند واحساس کنند که توانایی خوشگذرانی و حس شوخ طبعی شان را از دست داده‌اند .

 

نیلز^[۱۵] (۲۰۰۹)، برای وجود فرسودگی ۱۳ نشانه معرفی می‌کند که عبارتنداز :

 

۱٫ خستگی مزمن -فرسودگی- احساس از پا افتادن از نظر جسم

 

۲٫ عصبانیت نسبت به دیگران

 

۳٫ انتقاد کردن از خود به علت تحمل کردن درخواستهای دیگران

 

۴٫ عیبجویی، منفی گرایی، تحریک پذیری

 

۵٫ احساس تحت فشار بودن از هر طرف

 

۶٫ به آسانی عصبانی شدن ‌در مورد موضوعات کم اهمییت

 

۷٫ سردردهای متناوب و آسیب های گوارشی

 

۸٫ افزایش یا کاهش وزن

 

۹ . بی خوابی و افسردگی

 

۱۰٫ تنگی نفس

 

۱۱٫ بد گمانی

 

۱۲٫ احساس عجز و ناتوانی

 

۱۳٫ احساس خلاء عاطفی

 

همچنین گورکین (۲۰۰۹) معتقد است نشانگان فرسودگی عبارتند از: عدم اعتماد و اطمینان ‌در مورد آینده و در کنار یکدیگر بودن، درماندگی برای بهبود اوضاع، حس عمیق آسیب پذیری، تجربه ی یک حس عمیق از دست دادن، احساس اینکه هیچکس آن ها را درک نمی کند، اجتناب از کشمکش، مشخص نبودن حد ومرز .عدم توانایی در نه گفتن.(به نقل از نیازپور،۱۳۸۸).

 

کایزر^[۱۶]، در ضمن پژوهشی چند مرحله ای برای تعیین مراحل و فرایند های شناختی، عاطفی و رفتاری فرسودگی زوجین نشان داد که اگرچه تغییرات زیادی در احساسات و افکار و رفتار طی فرایند سرخوردگی اتفاق می افتد، ولی بعضی از افکار غالباً در همه ی مراحل تکرار می‌شوند، که از جمله ی این افکار تکرار شونده، تمرکز بر ویژگی های منفی همسر است، ‌بنابرین‏ کایزر معتقد است علاوه بر کاهش صمیمیت عاطفی وشیوه های حل تعارض ناکافی،اسنادهای مکرر مشکلات به همسر یکی از عوامل مهم بروز فرسودگی در زوجین است. در واقع در این وضعیت حساسیت زوجین به رفتارهای منفی همسر بیشتر از معمول می شود.(شریفی و همکاران،۱۳۹۰).

 

۹-۲-۲ پدیدآیی و مراحل تحول فرسودگی زناشویی :

 

بسیاری از همسران زندگی خود را با عشق آغاز می‌کند در این زمان هرگز ‌به این موضوع فکر نمی کنند که روزی ممکن است شعله عشق آن ها به خاموشی بگراید .الیس ^[۱۷]عنوان می‌کند که ممکن است زمانی عشق افسانه ای آن ها کمرنگ شود و این درست زمانی است که فرسودگی آغاز شده است .(بختیارپور و عامری،۱۳۸۹). انباشته شدن فشارهای روانی تضعیف کننده ی عشق، افزایش تدریجی خستگی و یکنواختی و جمع شدن رنجش های کوچک به بروز فرسودگی کمک می‌کند.(اسدی و همکاران،۱۳۹۲).

 

ایدلوچ و بروسکی فرسودگی را به عنوان سرخوردگی پیشرونده در نظر می گیرند که شامل ۴ مرحله تصاعدی است :

 

۱٫اشتیاق

 

۲٫ایستایی ورکود

 

۳٫ناامیدی

 

۴٫بی احساسی و بی علاقگی.(خاکسار،۱۳۹۳).

 

در حقیقت فرسودگی با عدم تعادل میان منابع و تقاضا شروع می شود ، یک ناهمخوانی میان انتظارات و ایده آل های افراد از یک سو و واقعیات از سوی دیگر، نتیجه ی ناهمخوانی نیز استرس است. استرس ممکن است به طور آگاهانه و هوشیارانه مشاهده شود یابه طور ناآگاهانه در مدت طولانی پایدار بماند و به مرور زمان در حالت‌های مختلف بروز کند. به تدریج برای افراد فشارهای عاطفی، خستگی های مزمن و فرسودگی شروع می شود. مرحله ی سوم شامل تغییراتی در نگرش‌ها و رفتارها می شود، در این مرحله است که افراد نگرش هایشان بخصوص ‌در مورد زندگی مشترکشان و همسرشان تغییر می‌کند ونتیجه ی فرایند چیزی جز فرسودگی نمی شود.(نیازپور،۱۳۸۸).

 

۱۰-۲-۲ علل و عوامل ایجاد فرسودگی زناشویی :

 

عوامل متعددی روابط زناشویی بین زوجین را در گذر زمان تهدید می‌کند و سبب فرسایش عشق و صمیمیت در بین همسران و در نتیجه فرسودگی زناشویی در آن ها می شود. یکی از این عوامل، تاثیر توقعات و انتظارات است، توقعاتی که به دنبال عشق رویایی به وجود می‌آیند، همیشه جزئی از اعتقادات شخصی است. این تو قعات ممکن است آگاهانه و یا ناآگاهانه، به بیان آمده یا پنهان، فردی یا دو طرفه باشند.(پیرفلک و همکاران، ۱۳۹۳).

 

درمورد اینکه عوامل فرسودگی چیست و چه مواردی را می توان علل اصلی ایجاد فرسودگی یا فرسودگی زناشویی دانست، تحقیقات بسیاری انجام شده است؛ از آن جمله: تصورات رویایی از (پاینز،۱۹۹۶)، عدم توانایی حل تعارضات زناشویی واثرات زیان بار آن بر سلامت فیزیکی و عاطفی زوجین (ماهونی،۲۰۰۶؛ به نقل از شریفی و همکاران،۱۳۹۰)، زوال خانواده ی گسترده، تغییر نقش های زن و مرد (پاینز،۱۹۹۶)، باورهای ارتباطی (ادیب راد ،۱۳۸۴) و…

 

اما فاکتورهای اصلی که در بروز فرسودگی نقش دارند عبارتند از:

 

1. 1. زمانی که فرد خود را تحت فشار احساس می‌کند تا همیشه موفق باشد .برای مثال به عنوان یک همسر خود را تحت فشار احساس می‌کند تا به وسیله همسرش همیشه کامیاب شود .

 

1. 1. فرد نیاز دارد تا دوباره و دوباره تحریک شود تا از احساس خستگی در ازدواج جلوگیری کند .

 

1. 1. زمانی که یک قسمت از آن زندگی زناشویی (روابط جنسی ، وظایف والدینی ،همراهی و مصاحبت ) به طور نامتناسب برای فرد مهم است .

 

1. زمانی که اهداف ،نامشخص و غیر واضح است و زمانی که اهداف یک خانواده در فاصله دور و نزدیک به حرکت در عقب و جلو ادامه می‌دهد .(نیازپور ،۱۳۸۸)

۱-۱۰-۲-۲ به بیانی می توان عوامل زمینه ساز فرسودگی زناشویی را در سه دسته مطرح کرده‌اند :

 

۱-۱-۱۰-۲-۲ باورها و انتظارات غیر واقعی :

 

– پاسخگوی شماره «۱۰»: « استادمون کلاً اخلاقشون خوب و برخورد خوبی باهامون داشتن و در مقابل ما هم همون برخورد را بهش می دادیم. یعنی یه جورایی جو احترام بینمان برقرار بود و در رابطه ی متقابلمان به همدیگر احترام می گذاشتیم ».

 

رعایت حقوق دیگران:

 

کنترل احساسات، احترام به قوانین و رعایت منافع جمعی از جمله عاداتی هستند که در ورزش امکان آموزش آن ها موجود است.

 

– پاسخگوی شماره «۱»: « استاد تو تمرین ها می گفت که یک به یک بیایین جلو و به نوبت انجام

 

بدین. این دیگه خود به خود تو درون ما یاد گرفته شده بود که نوبت را رعایت کنیم و به حق کسی توهین نکنیم ».

 

– پاسخگوی شماره «۹»: « در استفاده از وسایل و دستگاه های ورزشی، استاد هی تذکر می دادن که نوبت رو، رعایت کنین. الان نوبت شما نیست. این تأکید استاد و نحوه برخورد دانشجویان باعث می شد که ما خود به خود بعداً نوبت را رعایت کنیم ».

 

کمک به دیگران:

 

با سازماندهی ورزش های گروهی، فراگیران در محیط آموزشی می آموزند که چگونه مهارت ها را فرا گرفته، به دیگران در مواقع لزوم کمک کنند و به خودباوری و اعتماد به نفس دست یابند.

 

– پاسخگوی شماره «۱۱»: « وقتی یکی از دانشجویان حالش خراب شده بود هممون سعی کردیم بهش کمک کنیم. فکر می کنم انجام حرکات دسته جمعی یا مثلاً بودن بچه ها کنار هم یا باهم ورزش کردن و در درجه ی اول همین حس انسان دوستی تو این کمک کردن تأثیر دارد ».

 

– پاسخگوی شماره «۱۳»: « تو کلاس موقع دویدن ضربان قلب یکی از همکلاسی هامون بالا رفت و حالش خراب شد. بچه ها از هر طرف بهش کمک می کردن. در واقع من یاد گرفتم که به عنوان یک دوست، یک همکلاسی یا اصلاً به عنوان یک انسان وقتی برای یک نفر مشکلی پیش میاد وظیفه ما اینه که بهش کمک کنیم ».

 

همدلی (درک دیگران):

 

همدلی یکی از مؤلفه های رشد اجتماعی به شمار می رود که از طریق تربیت بدنی امکان آموزش آن موجود است.

 

– پاسخگوی شماره «۳»: « تو کلاسمون برخی از دانشجویان ترم آخر بودن که مجبور بودن همون ترم درس رو پاس کنن ولی چون ساعت انتخابی شون با درسای دیگشون تداخل داشت، وقتی میومدن با استاد صحبت می کردن که با ایشون درس رو پاس کنن، استادمون قبول می کرد و وقتی جلسه ای حضور نداشتن و یا دیر می آمدند استاد به آن ها حرفی نمی زد یا از آن ها نمره کم نمی کرد ».

 

– پاسخگوی شماره «۹»: « تو کلاس ما که آمادگی جسمانی بود یکی از همکلاسی هامون آسم داشتن و نمی تونستن بدوند. بعد که با استاد حرف زد، ایشون هم قبول کردند که ورزش نکنن و باهاشون همدردی کردند ».

 

افزایش اعتماد به نفس:

 

ورزش فرصت های بسیاری را در جهت کسب تجارب مثبت و در نتیجه افزایش اعتماد به نفس در دانشجویان ایجاد می‌کند.

 

– پاسخگوی شماره «۵»: « هر چیزی که استاد تو کلاس می گفت من با شور و ذوق انجام می دادم، نه به خاطر رفع تکلیف و نمره. وقتی هم که استاد تشویقم می کرد این باعث می شد که اعتماد به نفسم بالا بره و رفتارم دوباره تکرار بشه ».

 

– پاسخگوی شماره «۱۴»: « من تو ورزش مخصوصاً ورزش دو وضعم بهتر از همه بود. حتی با تأکید و تشویق های استادم بیش از حد به ورزش دو علاقه مند شدم، مخصوصاً که به فایده هایش برای خانم‌ها تأکید زیادی داشتن ».

 

فصل پنجم

 

یافته ها و بحث

 

۵-۱) مقدمه

 

در این فصل ابتدا یافته های تحقیق در راستای سؤال تحقیق مورد بحث قرار گرفته و سپس جمع بندی به عمل آمده و درنهایت به محدودیت های پژوهش، پیشنهادهای کاربردی و پیشنهادهای پژوهشی اشاره می‌گردد:

 

جدول «مضمون های به دست آمده از مصاحبه با دانشجویان دانشگاه تبریز»

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مضمون­های اصلی مضمون­های فرعی عوامل مؤثر بر یادگیری علاقه مندی و اهمیت دادن استاد به درس، خوشرویی و شادابی استاد، همکاری و مشارکت استاد، ارتباط صمیمی و دوستانه، ارزش دادن به دانشجویان موانع یادگیری نبود انگیزه و علاقه کافی(انگیزه بیرونی)، بیان نامناسب استاد، سخت بودن مواد درسی، عدم انتخاب نوع رشته ورزشی، جدی بودن بیش از حد استاد مشکلات آموزش تربیت بدنی کمبود امکانات، کمبود زمان، برنامه ریزی نامناسب، ضعف در مدیریت کلاسداری مهارت های اجتماعی تقویت ارتباط اجتماعی، رعایت نظم و انضباط، تمایل به کارگروهی، افزایش دانش عمومی، احترام گذاشتن به دیگران، رعایت حقوق دیگران، کمک به دیگران، همدلی، افزایش اعتماد به نفس

سؤال تحقیق:

 

دانشجویان دانشگاه تبریز چه تجاربی از برنامه درسی پنهان در درس تربیت بدنی دارند؟

 

همان طور که در فصل ۴مشاهده شد، از تحلیل نظرات دانشجویان دانشگاه تبریز، «۴» مضمون اصلی و «۲۳» مضمون فرعی به دست آمد که در این فصل به توضیح و تفسیر آن ها، پرداخته می شود.

 

 

 

مضمون اصلی«۱»: عوامل مؤثر بر یادگیری:

 

در تحلیل یافته های این مضمون، بیشتر دانشجویان، علاقه مندی و اهمیت دادن استاد به درس، خوشرویی و شادابی استاد، همکاری و مشارکت استاد، ارتباط صمیمانه و دوستانه استاد با دانشجو و ارزش گذاری به دانشجویان را به عنوان عوامل مؤثر بر یادگیری مطرح کردند.

 

تجارب و اعتقادات شرکت کنندگان ‌در مورد اهمیت دادن استاد به درس نشان می‌دهد که ارتباط قوی و مثبت بین یادگیری و عامل گفته شده وجود دارد. بدین صورت که اگر استادی به درسش اهمیت و علاقه نشان دهد، به طور ناخودآگاه بر نگرش دانشجو و در نتیجه یادگیری او اثر می‌گذارد.

 

میلر^[۳۰] (۱۹۸۱) ‌به این نکته توجه کرد که روحیه ی معلم می‌تواند تأثیر مثبت بر نگرش و یادگیری دانش آموزان داشته باشد. افزایش سطح روحیه نه تنها تدریس معلمان بلکه یادگیری را هم برای دانش آموزان بیشتر خوشایند می‌کند. روحیه ی بالا محیطی را ایجاد می‌کند که بیشتر به یادگیری منجر شود (به نقل از عبدلی، ۱۳۸۱). نتایج بررسی عابدینی نیز نشان داد که مهمترین ویژگی‌های یک استاد به ترتیب شیوایی بیان، خوشرویی و تسلط به موضوع تدریس بوده است (عابدینی، ۱۳۸۹).

 

احترام متقابل بین استاد و دانشجو باعث ایجاد یک محیط صادقانه توأم با همکاری صمیمانه و کامل در کلاس درس می شود که موجبات ابتکار عمل و پیشرفت را در دانشجویان فراهم می آورد (دارابی، درخشان، کیانی، ملکی و سعیدی، ۱۳۹۲). رفتار دانشجویان نیز در تصمیم گیری اعضای هیئت علمی مؤثر است. دانشجویی که به مشارکت در فعالیت های آموزشی تمایل نشان می‌دهد، در ارتباط با دیگران با نظر مثبت عمل می‌کند و رفتارهای ضداجتماعی مانند پرخاشگری را کنترل می‌کند، علاقه به همکاری با دانشجویان و احترام و ارج نهادن به دانشجو را در اعضای هیئت علمی برمی انگیزد (ملکی، ۱۳۸۱). یافته های پژوهش فلان^[۳۱] (۱۹۹۸)، با عنوان مطالعه رابطه بین نظر دانش آموزان و معلمان نسبت به جو سازمانی مدرسه نشان داد، در مدارسی که معلمان در امور مدرسه مشارکت بیشتری دارند، دانش آموزان دیدگاه و تصور بهتری نسبت به مدرسه و همچنین عشق به یادگیری و شادی بیشتری دارند (به نقل از جعفری، سیادت و بهادران، ۱۳۸۷).

 

۳-طبقه معوق: اصل و سود تسهیلاتی که بیش از ۶ ماه و کمتر از ۱۸ ماه از تاریخ سررسید و یا از تاریخ قطع پرداخت اقساط سپری شده است و مشتری هنوز اقدامی برای باز پرداخت مطالبات مؤسسه‌ ننموده است. در این صورت مانده سررسید شده تسهیلات ‌به این طبقه منتقل می شود.

 

۴-طبقه مشکوک الوصول: تمامی اصل و سود تسهیلاتی که بیش از ۱۸ ماه از سررسید و یا از تاریخ قطع پرداخت اقساط آن ها سپری شده است و مشتری هنوز اقدام به بازپرداخت بدهی خود ننموده است.

 

۲-۱-۴-نسبت های مالی و ریسک اعتباری

 

تجزیه و تحلیل صورت های مالی اغلب با به کارگیری نسبت های مالی که بر پایه اطلاعات ترازنامه ، صورت حساب سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد تهیه شده اند ،آغاز می شود. نسبت های مالی نشان دهنده قدرت یا ضعف شرکت ها در مقایسه با سایر شرکت های همان صنعت ، شرکت های پیشرو و عملکرد سال گذشته همان شرکت هستند. نسبت های مالی به سادگی محاسبه می‌شوند.در صورتی که تفسیر آن ها اغلب مشکل و بحث برانگیز است. مخصوصا زمانی که دو یا چند نسبت علایم متضاد نسبت به هم نشان می‌دهند.(چن و پان، ۲۰۱۱)^[۱۳]

 

مشکل اصلی که به تحلیل نسبتی صورت های مالی وارد می شود این موضوع است که هریک از نسبت های مالی یک بعد از عملکرد مالی سازمان را ارزیابی می‌کند به گونه ای که دسته ای از آن ها توانایی نقدینگی ، گروهی توانایی سودآوری ، بخشی دیگر توانایی رشد و بالاخره گروه آخر شیوه عملیات سازمان را ارزیابی می‌کند.(خواجوی ،۱۳۸۹).

 

در روش تکنیک تحلیل پوششی داده ها برای رفع این مشکلات به کار گرفته می شود. این روش با به کارگیری نسبت ها ، نمره واحدی را به نام “کارایی” به هر واحد مورد بررسی اختصاص می‌دهد. در واقع ، با وارد کردن نسبت های مالی به عنوان ورودی و خروجی مدل ، آن ها را به معیاری واحد که قابلیت ارزیابی عملکرد و مقایسه را افزایش می‌دهد ، تبدیل می‌کند.سه نوع مختلف از تحلیل صورت های مالی که هر کدام از این موارد بستگی به دیدگاه تحلیلگر دارد ، به شرح زیر است(خواجوی ، ۱۳۸۹):

 

1. 1. تحلیل اعتباری که اغلب به وسیله بانک ها، مؤسسات مالی و اعتباردهندگان انجام می شود. زیرا نگرانی عمده آن ها ‌در مورد قدرت نقدینگی و توان پرداخت بدهی وام گیرنده ها در کوتاه مدت است. ‌بنابرین‏ این مؤسسات تأکید بیشتری بر روی آزمون ترازنامه ، کنترل قدرت نقدینگی و تسویه شرکت و توان بازپرداخت بدهی در کوتاه مدت خواهند داشت. همچنین ، این تحلیگران بیشتر از نسبت جاری ، نسبت آنی و مناسب بودن سرمایه در گردش استفاده می‌کنند.

 

1. 1. تحلیل سرمایه گذاری: سهام‌داران و سرمایه گذاران شرکت اغلب به دنبال نقدینگی و تسویه شرکت و قدرت درآمد زایی آن هستند. ‌بنابرین‏ این دسته از تحلیلگران به منظور ارزیابی قدرت سودآوری شرکت ، صورت حساب سود وزیان را مورد بررسی و آزمون قرار می‌دهند تا به ‌به این وسیله بتوانند روند بلندمدت و کوتاه مدت درآمدها و سودآوری شرکت را پیش‌بینی نموده و نسبت به فروش سهام یا سرمایه گذاری در آن اقدام نمایند. افزون برآن این دسته از تحلیگران با بهره گرفتن از وضعیت سرمایه در گردش شرکت به ارزیابی توان تسویه ، توان تامین مالی مناسب و توسعه شرکت به منظور سود آوری بیشتر بدون تحمیل بدهی های سنگین ، می پردازند.

 

1. تحلیل مدیران : مدیران شرکت نیز از تحلیل مالی بهره می گیرند ، آن ها از این ابزار قدرتمند برای اندازه گیری هزینه ها و بهای تمام شده ، کارایی عملیات و استخراج اطلاعات مناسب برای تصمیم گیری منطقی تجاری استفاده می‌کنند. ‌بنابرین‏ با تحلیل ترازنامه ، کارایی استفاده از دارایی ها را تعیین می‌کنند. همچنین تحلیل مقایسه ای ، تکنیکی ارزشمند است که مدیران اغلب به وسیله ی آن صورت های مالی و عملکرد خود را با سایر شرکت ها مقایسه می نمایند. آن ها به دنبال تحلیل و شناسایی روندهای فروش ، بهای تمام شده و سود هستند تا به وسیله مقایسه ی آن ها با ماه های مشابهه دوره های گذشته و شرکت های مشابه بتوانند عملکرد گذشته و حال خود را ارزیابی نموده و تصمیم گیری لازم را ‌در مورد برنامه ریزی آینده به منظور بهبود نفاط ضعف و استفاده از فرصت ها و نقاط قوت داشته باشند.

۲-۲- کارایی

 

کارایی عبارت است از نسبت بازده به منابع مصروفه . بازده را می توان محصول یک واحد اقتصادی یا سازمان که منجر به ایجاد درآمد برای آن می شود در نظر گرفت .منابع مصروفه عبارتند از : نیروی کار ، سرمایه و سایر منابع مادی که برای تولید مورد استفاده قرار می گیرند. ‌بنابرین‏ زمانی را که نیروی کار صرف انجام تولید یا ارائه خدمات می‌کند و یا هزینه ای که صرف به کارگیری نیروی کار و سرمایه می شود ، می‌تواند معرف منابع مصروفه باشد.(صدر و همکاران ، ۱۳۷۳)

 

در تعریفی دیگر ، با در نظر گرفتن بانک ها به عنوان واحد های خدماتی ، کارایی به صورت نسبت حداقل هزینه ممکن به هزینه های تحقق یافته ، برای ارائه میزان مشخص ستاده در مقایسه با سایر واحد های موجود در آن صنعت در نظر گرفته می شود .(برهانی ، ۱۳۷۷)

 

به طورکلی آنچه که به عنوان یک نظام مالی کارا در نظر گرفته می شود ، عبارت است از : نظامی که خدمات مالی را با دقت و سرعت عمل مطلوب و حداقل هزینه ارائه می‌کند و انتظارات متقاضیان را در بهترین حالت ممکن را تحقق می بخشد.

 

کارایی میانگین چگونگی عملکرد اجزا ، فرایند تولید و ترکیب بهینه آن در جریان رسیدن به حداکثر میزان تولید است. به عنوان مثال اگر با یک واحد تولیدی سرو کار داشته باشیم که از یک سطح سرمایه و نیروی کار با تکنولوژی ثابتی به تولید کالا یا خدمات می پردازد. تولید زمانی کاراست که بتوانیم بهترین استفاده را از میزان کار و سرمایه در دسترس به منظور دستیابی به تولید داشته باشیم ؛ به طوری که نتوان با این امکانات در دسترس ، تولید را از نظر فنی افزایش داد . با این که با ترکیب دیگری از سرمایه و نیروی کار با صرف هزینه کمتر ، به همان سطح تولید دست یافت. در نتیجه کارایی را می توان میزان دستیابی یک واحد اقتصادی به سطح تولید بهینه تعریف کرد و میزان کمی آن را از نسبت میزان تولید جاری به تولید بالقوه به دست آورد.(امامی میبدی ، ۱۳۷۹)

 

۲-۲-۱- ارزیابی کارایی بااستفاده از DEA :

 

همانطورکه قبلا” گفته شد ، یکی ازمهمترین مؤلفه‌ های عملکرد ، کارایی است. کارایی به عنوان نسبت خروجی(ها) به ورودی(ها) تعریف می شود .کارایی محاسبه شده توسط DEA یک معیارنسبی درمیان سازمان‌هایی است که دریک ارزیابی خاص مورد تحلیل قرارگرفته اند.

 

امتیازکارایی برای بهترین عملکردر این ارزیابی، تنهانشان دهنده مجموعه سازمان‌های مورد مطالعه است. مثلا شرکتهایی که دریکسال به عنوان بهترین عملکردانتخاب می‌شوند اگرارزیابیهایشان در سال‌های بعدتکرارشود ممکن است دیگربه این مقام نرسند. به علاوه،اگرشرکتهای بیشتری دریک ارزیابی دیگرمورداستفاده قرارگیرند،جایگاه آن ها ممکن است تغییریابد زیراشرکتهای جدید ازطریق عملکردنسبی درنظرگرفته می‌شوند. (عزیزی و همکاران،۱۳۹۲)

 

۲-۲-۲-مقایسه مفاهیم بهره وری ، کارایی و اثربخشی

 

دیدگاه اسنو ومایلز در رابطه با استراتژی و ساختار:

 

اسنو و مایلز ۴ نوع استراتژی را برای سازمان‌ها در نظر گرفته اند:

 

استراتژی تدافعی

 

استراتژی آینده نگر

 

استراتژی تحلیلگر

 

استراتژی انفعالی

 

سازمان با استراتژی تدافعی

 

مانع ورود رقبا شده و کارایی داخلی را جستجو می‌کند، این سازمان‌ها از تفکیک افقی بالا، کنترل متمرکز و سلسله مراتب رسمی برای ایجاد ارتباطات برخوردار می‌باشند.

 

سازمان‌های آینده نگر

 

نوآوری و بازارهای جدید را جستجو می‌کنند. در این سازمان‌ها رسمیت کم، کنترل غیرمتمرکز و ارتباطات افقی به اندازه ارتباطات عمودی وجود دارد.

 

سازمان‌های تحلیلگر

 

دارای خصوصیات هر دو سازمـــان تدافـــعی و آینــده نگر می‌باشند.

 

سازمان‌های انفعالی

 

نوع غیرمؤثری است که بسادگی منتظر می ماند و به رویدادها پاسخ می‌دهد. طبق نظر آن ها سازمان‌ها با توجه به اینکه هر کدام از این ۴ نوع استراتژی را انتخاب کنند ، ویژگی‌های ساختاری متفاوتی را باید داشته باشند:
استراتژی اهداف محیط ویژگی‌های ساختاری تدافعی ثبات و کارایی باثبات کنترل شدید،تقسیم کار زیاد،رسمیت بالا،تمرکزتحلیلگر ثبات و انعطاف پذیری متغیر کنترل متمرکز تعدیل یافته،کنترل شدید بر فعالیت‌های جاری،کنترل کم بر فعالیت‌های جدید آینده نگر(تهاجمی) انعطاف پذیری پویا ساختار منعطف،تقسیم کار،رسمیت کم ،عدم تمرکز انفعالی عدم کارایی و بدون هدف مشخص ضعیف در واکنش به محیط ساختار نامشخص.

 

مقایسه چهار نوع استراتژی اسنو و مایلز در تاثیر بر ساختار سازمان

 

مقایسه دو استراتژی تمایز و حداقل هزینه در تاثیر بر ساختار سازمان

 

ساختار مناسب برای سازمان بااستراتژی تمایز: وجود خلاقیت و نوآوری،تمرکز پایین ،کنترل بر خروجی محصول،رسمیت کم ،پیچیدگی کم،نگرشهای بلند مدت،خرید نیروهای خلاق از خارج سازمان،out sourcing،عدم استانداردسازی ،هدف سازمان، افزایش اثربخشی بیشتر.

 

ساختار مناسب برای سازمان با استراتژی حداقل هزینه: تخصص گرایی،کنترل بر پروسه تولید،تمرکز بالا،پیچیدگی زیاد،رسمیت بالا،نگرش میان مدت و کوتاه مدت،ساخت نیروبا آموزش نیروهای درون سازمان،استاندارد سازی ،هدف سازمان افزایش کارایی

 

مقایسه دو استراتژی تمایز و حداقل هزینه در تاثیر بر ساختار سازمان

 

ویژگی‌های ساختاری استراتژی تمایز استراتژی حداقل هزینه
سطوح مدیریت کم زیاد
حوزه کنترل محصول زیاد کم
نسبت کل کارکنان به پرسنل زیاد کم
سطح دانش پرسنل بالا متوسط تا کم
سرعت تصمیم گیری زیاد کم
روش های رسمی کم زیاد
ارتباطات شفاهی زیاد کم
ارتباطات کتبی کم زیاد
میزان تمرکز کم زیاد
ساختار کلی سازمان پویا ایستا

 

تفاوت ارتفاع ساختاری سازمان‌ها با استراتژی تمایز و حداقل هزینه

 

به طور کلی می توان گفت که سازمان‌ها با استراتژی تمایز، ساختاری کوتاهتر یا تخت وسازمانهای با استراتژی حداقل هزینه ساختاری بلندتر دارند.

 

سازمان با استراتژی حداقل هزینه سازمان بااستراتژی تمایز
مرتفع شکل هرم سازمانی مسطح
کم سرعت تصمیم گیری زیاد
زیاد تعداد سطوح تصمیم گیری کم
کم وسعت حیطه نظارت زیاد
زیادتمرکزکم
کم عدم تمرکز زیاد
کم درجه آزادی کارکنان زیاد

 

مدیریت استراتژیک

 

مدیریت استراتژیک، هنر و علم تدوین. اجرا و ارزیابی تصمیمات وظیفه ای چند گانه ای است که سازمان را قادر می‌سازد به مقاصد خود دست یابد (دیوید، ۱۳۸۲ :۲۴). مدیریت استراتژیک عبارت است از فرایند تضمین دست یابی به فواید ناشی از به کارگیری استراتژیک سازمانی مناسب، همچنین هنر و علم فرمول بندی، اجرا و ارزیابی تصمیمات چند بعدی با تأکید بر یکپارچه سازی عوامل مدیریت، بازاریابی، امور مالی، تولید یا خدمات تحقیق و توسعه، سیستم های اطلاعاتی و غیره، جهت رسیدن به اهداف سازمانی را مدیریت استراتژیک می‌نامند. (پهلوانیان,۱۳۸۵ :۶۸)

 

نگرش استراتژیک و ارتباط آن با سایر نگرش ها به مدیریت

 

یکی از روش های دسته بندی نظریه های مدیریت, دسته بندی آن ها بر مبنای نگرش (رویکرد) (Approach) است. معروف‌ترین فردی که در این خصوص مطالبی را ارائه نموده است “فردلوتانز” (Fred Luthans) (1973) می‌باشد. نگرش های مطرح شده توسط لوتانز عبارتند از: ۱) نگرش فرآیندی به مدیریت (Process Approach) 2) نگرش کمی (Quantitative Approach) به مدیریت ۳) نگرش رفتاری (Behavioral Approach) به مدیریت ۴) نگرش سیستمی به مدیریت ۵) نگرش اقتضایی (Contingency Approach) به مدیریت (لوتانز, ترجمه منوریان,۱۳۶۶: ۲۰,۱۹) . در ادامه خلاصه ای از نگرش های فوق بر اساس نظر لوتانز بیان می شود.

 

نگرش فرآیندی به مدیریت

 

این نگرش تلاش می‌کند تا وظایف مدیریت را مشخص ساخته و سپس اصول اساسی در این رابطه ارائه دهد و هم وظایف و هم اصول, از دید این نگرش, جهانی و در کلیه شرایط قابل تسری به کلیه مدیران است. “هنری فایول” فرانسوی, معروف ترین بیان گذار مکتب فرآیندی است که پنچ وظیفه و چهارده اصل را برای مدیریت عنوان می‌کند. وظایف مطرح شده فایول عبارتند از: برنامه ریزی, سازماندهی, فرماندهی, هماهنگی و کنترل. از صاحب‌نظران که بر اساس نگرش فرآیندی وظایف مدیریت را مشخص نمودند می توان “لوترگیولیک, جرج تری, کونترواودانل”, “گیبسون” و “استیفن پی.رابینز” را نام برد.

 

روش های دسته بندی نظریه های مدیریت عبارتند از: دسته بندی تاریخی, دسته بندی موضوعی, دسته بندی نگرشی و دسته بندی بر مبنای نقاط مرجع استراتژیک.

 

نگرش کمی به مدیریت

 

طرفداران این نگرش تلویحا اشاره بر آن دارند که مدل های ریاضی و فرآیندهای کمی می توان به عنوان اساس و پایه ای برای تمام مدیریت ها تلقی شوند. این نگرش به دنبال روش و تکنیک انجام کاری می‌باشند و هدف اصلی آن تامین گزینه های بهتر و بیشتر برای تصمیم گیری مدیریت است. “مدیریت علمی” و “تحقیق در عملیات” از نتایج این نگرش می‌باشند.

 

نگرش رفتاری به مدیریت

 

در این نگرش به عنصر انسان در کار, توجه می‌شوند و به دنبال شیوه مدیریت انسان ها و تنظیم روابط بین آن ها می‌باشد. نهضت روابط انسانی, اساسا حول این فرضیه بنا شده است که چنانچه مدیریت بتواند کارکنان را راضی و خوشحال سازد, حداکثر عملکرد از آن نتایج خواهد شد.

 

نگرش سیستمی به مدیریت

 

نگرش سیستمی زمانی ظهور و تکوین یافت که نگرش فرآیندی, در تلاش جهت یک شکل کردن تئوری های مدیریت ناکام ماند. در حالی که نگرش های رفتاری و کمی, راهی متضاد مسیر نگرش فرآیندی را در پیش گرفته بودند, نگرش سیستمی سعی بر آن داشت تا آن ها را در جهت تدوین یک نظریه همه جانبه و عام مدیریت, به هم نزدیک سازد. به عبارت دیگر, نگرش سیستمی موضوع جدیدی علاوه بر سه نگرش قبلی مطرح ننموده است بلکه جامع و مانع بودن نگرش های قبلی را و نیز ارتباط تعاملی بین عناصر سازمانی در هر یک از سه نگرش قبلی را مطرح نموده است. نگرش سیستمی ‌به این معنا است که کلیه اجزا یا عناصر (هر پدیده) نسبت به هم متعامل و با یکدیگر پیوسته بوده و با این ارتباط یک کل را تشکیل می‌دهند. یک سیستم متشکل از عناصر و زیر سیستم ها (سیستم های فرعی) است که به یکدیگر وابسته و مربوط می‌باشند. این زیر سیستم ها با یکدیگر در تعاول هستند و یک مجموعه واحد و منسجم را تشکیل می‌دهند. با این تعریف, هر پدیده ای را می توان با دید سیستمی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده یا به نمایش درآورد.

 

نگرش اقتضائی به مدیریت

 

صلاحیت در امور مدنی به ذاتی و نسبی تقسیم می شود و در امور کیفری صلاحیت شخصی نیز کاربرد دارد که ناشی از لزوم توجه به شخصیت و وضعیت متهم در دادرسی است، در قوانین صلاحیت باید بین صلاحیت ذاتی که از قواعد امره یعنی انتظامات عمومی و قواعد مربوط به صلاحیت نسبی از قواعد مخیره ( تکمیلی ) می‌باشد فرق گذاشت. در این فصل در خصوص مفهوم و اقسام صلاحیت دادگاه خانواده و مقایسه آن با دادگاه های دیگر و از ویژگی های اختصاصی قضات خانواده بحث خواهد شد.

 

گفتاراول- مفهوم صلاحیت و اقسام آن

 

صلاحیت عبارت است از توانایی و شایستگی برای دارا شدن حق و تکلیف و اجرای آن به عبارت دیگر صلاحیت، اختیار قانونی یک مامور رسمی ( قاضی ) برای انجام با ره ایاز امور مانند صلاحیت دادگاه ها (ما ده۱۰ به بعد ق آد.م) و صلاحیت مامور دولت در تنظیم سند رسمی ( ماده ۱۲۸۷ قانون مدنی ).هم چنین صلاحیت از حیث مفهوم عبارت ازتکلیف وحقی است که مراجع قضاوتی در رسیدگی به دعاوی شکا یت وامور بخصوص به حکم قانون دارا می‌باشد.

 

صلاحیت محاکم دادگستری در جهت رسیدگی به دعاوی به صلاحیت ذاتی و صلاحیت محلی یا نسبی تقسیم می شود صلاحیت ذاتی را صلاحیت مطلقه دادگاه نیز گفته اند این صلاحیت مرتبط با نظم عمومی است به همین جهت اصحاب دعوی نمی توانند خلاف آن توافق کنند و تخطی از آن، موجب ابطال عملیات اجرا شده دادگاه است، صلاحیت ذاتی از سه عنصر صنف، درجه و نوع نشأت گرفته است دادگاه بر اساس صلاحیت ذاتی و لحاظ «.صنف دادگاه» به دادگاه های کیفری و دادگاه های حقوقی . مدنی، اداری تقسیم می شود و با لحاظ درجه به دادگاه های بد وی و تجدیدنظر تقسیم می‌شوند و از لحاظ «نوع دادگاه» به دادگاه های عمومی و اختصاصی تقسیم می‌گردند دادگاه خانواده دادگاه اختصاصی است و صلاحیت رسیدگی به دعاوی خانوادگی با این دادگاه است.مطابق ماده ۱۰ قانون ایین دادرسی دادگا هایعمومی وانقلاب درامورمدنی رسیدگی نخستین به دعاوی”حسب مورد ‌در صلاحیت ‌دادگاه‌های عمومی وانقلاب است”مگر درمواردی که قانون مرجع دیگری تعیین کرده باشد .با قانون تشکیل ‌دادگاه‌های عمومی به دو نوع حقوقی وجزایی تقسیم شدند درخصوص این که ایا رابطه صلاحیت این دو نوع دادکاه نسبت به یکد یگر از نوع ذاتی است یا خیر”اختلاف نظر است”به لحاظ خروج از بحث به ان برداخته نمی شود.

 

گفتاردوم- صلاحیت دادگاه خانواده

 

امروزه تخصصی شدن امور در دنیا مورد تأیید قرار گرفته است این امر در برنامه ریزی ها و فعالیت های معیار ثابتی به شمار می رود رویکرد تخصصی شدن از آن جهت است که اهمیت تحکیم خانواده و خطرات ناشی از تزلزل یا از هم پاشیدگی آن روشن بوده و سبب توجه نظام جمهوری اسلامی در تدوین قانون اساسی و اختصاص اصولی (درقانون اساسی)راجع به اهمیت خانواده و حقوق زن و مراجع صالح برای رسیدگی به دعاوی خانوادگی تصریح نماید در حال حاضر بر اساس ماده واحده قانون اختصاص تعدادی از دادگاه های موضوع اصل ۲۱ قانون اساسی، رسیدگی به دعاوی خانواده قرار گرفته است که برابر قانون حمایت خانواده( مصوب ۹۱ و ماده ۴ )آن رسیدگی به دعاوی زیر در صلاحیت دادگاه خانواده قرار گرفته است. امور و دعاوی زیر در دادگاه خانواده رسیدگی می شود

 

۱- نامزد و خسارات ناشی از برهم زدن آن

 

۲- نکاح دایم و موقت و اذن در نکاح

 

۳- نسب

 

۴- طلاق،رجوع، فسخ، انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضا آن

 

۵- نفقه اقارب، مهریه- نفقه زوجه و سایر حقوق قانونی ناشی از زوجیت

 

۶- جهیزیه

 

۷- حضانت و ملاقات طفل

 

۸- نشوز، تمکین زوجین

 

۹- ولایت قهری- قیمومت، امور راجع به ناظر و امین محجوران

 

۱۰- رشد، حجر، و رفع آن

 

۱۱- شروط ضمن غقد نکاح

 

۱۲- سرپرستی کودکان بی سرپرست

 

۱۳- اهداء جنین

 

در ماده ۵ لایحه قانونی حمایت خانواده به دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به جرایم موضوع فصل ششم این قانون را نیز داده است البته ‌در مورد ماده ۵ لایحه این ا بهام وجود دارد که در صورت صلاحیت دادگاه خانواده به جرائم ناشی از اختلاف خانوادگی رعایت آیین دادرسی کیفری لازم است با اساس قانون مذکور رسیدگی صورت می‌گیرد.

 

با توجه به اینکه تصبره اماده ۱این قانون نحوه رسیدگی دردادگاه خانواده را تابع تشریفات این قانون نموده است این ابهام وجود دارد که ایا ‌در جرایم این فصل ششم این قانون ایین دادرسی کیفری رعایت نمی‌گردد.

 

مثلا اگر مردی ثبت نکاح ننموده است یا نکاح ومواقعه با نا لغ ‌کرده‌است .قار تامین ‌و کیفر خواست صادره می شود!

 

هم چنین در این ماده دعاوی راجع به اصل نکاح واصل طلاق تصریح نشده است ولی با توجه به تبصره ۲ماده ۱که به موجب ان دعاوی اصل نکاح وانحلاح ان باید در نز دیکترین دادگاه خانواده به دادگاه بخش رسیدگی شود معلوم است که رسیدگی ‌به این دعاوی در صلاحیت دادگاه است.

 

در این لایحه –بندهای۱ – (نامزدی ‌و خسارت ناشی ازان) ۱۲(سربرستی کودکان بی سربرست)۱۳(اهدای جنین)افزوده شده است.

 

-به موجب بندهای۴(سایرحقوق قانونی ناشی از رابطه زوجیت) ۱۰(حجرورفع حجر)۸(نشوزوتمکین زوجین) افزوده شده است

 

۱-۲- صلاحیت محلی ونسبی

 

صلاحیت نسبی دادگاه، اختیار یک دادگاه معینی است نسبت به دادگاه معین دیگر که از حیث نوع و صنف و درجه شبیه با یکدیگرند مانند وقتی که معلوم شد که دعوی معین در صلاحیت دادگاه عمومی شهرستانی است باید دید که دادگاه شهرستان کدا م محل، صلاحیت آن را دارد.

 

صلاحیت نسبی بر دو قسم است

 

الف- صلاحیت نسبی نسبت به ماهیت دعوی (ماده ۱۳ آیین دادرسی مدنی) است :

 

صلاحیت نسبی وقتی که به طور مطلق گفته می شود همین معنا مورد نظر است نه معنی دوم کهدر ذیل گفته می شود

 

ب- صلاحیت محلی یا صلاحیت نسبی از نظر مکان است که موضوع ماده ۲۱ آیین دادرسی مدنیبه بعد است ماده ۲۱ ق آد.م مقرر می‌دارد.

 

وقتی با اعمال قواعد مربوط به صلاحیت ذاتی مشخص شد که کدام مرجع از لحاظ صنف و نوع و درجه صالح به رسیدگی است باید از میان همه دادگاه هایی که در سراسر کشور تشکیل شده اند با توجه به قواعد مربوط به صلاحیت نسبی دادگاه صالح باید مشخص شود که طبق ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب ۱۳۷۹٫ دعوا باید در دادگاهی اقامه شود که خوانده در حوزه قضائی آن اقامتگاه دارد و اگر خوانده در ایران اقامتگاه نداشته باشد. در صورتی که در ایران محل سکونت موقت داشته باشد در دادگاه همان محل باید اقامه گردد. هرگاه درایران خوانده اقامتگاه ومحل سکونت نداشته باشد درمحل وقوع اموال غیر منقول خوانده باید طرح دعوا صورت بگیرد. درغیر صورت دراقا متگاه خود خواهان می توان طرح دعوا نمود. حال با توجه به مباحث صلاحیت ذاتی و نسبی در آیین دادرسی در مقام مقایسه در حوزه دادگاه خانواده به شرح زیر پرداخته می شود.

 

۲-۲- صلا حیت دادگاه خانواده، صلاحیت نسبی یا ذاتی

 

ثبت هواپیماهای متعلق به متصدیان حمل و نقل چند ملیتی

 

در بعضی مواقع هواپیمایی در شرکت­های چند ملیتی مورد بهره ­برداری قرار گیرد. موضوع تابعیت و ثبت هواپیما در صورت بهره ­برداری مشترک از هواپیما ممکن است منجر به مشکلاتی سیاسی و حقوقی گردد. این مسئله در سال ۱۹۶۱ ‌در مورد ایرافریک بدین صورت مطرح شد که آیا این چنین بهره ­برداری مشترک از هواپیما با مواد ۱۷ الی ۲۱ و مواد ۷۷ الی ۷۹ کنوانسیون شیکاگو، که به سازمان­ های بهره ­برداری مشترک مربوط­اند، مطابقت دارد یا نه؟ به عبارت دیگر، آیا ماده ۱۸ کنوانسیون شیکاگو که ثبت هواپیما در بیش از یک کشور را ممنوع نموده است با ماده ۷۷ کنوانسیون مغایر است؟ مطابق ماده ۷۷ کنوانسیون هیچ یک از مواد این کنوانسیون دو یا چند کشور متعاهد را از تشکیل سازمان­ های مشترک بهره ­برداری حمل و نقل هوایی یا نمایندگی‌های بهره ­برداری بین ­المللی و یا از اتحاد سرویس­های هوایی خود در خطوط و یا مناطق معینی ممنوع نخواهد داشت، لیکن چنین سازمان­ها یا ‌نمایندگی‌ها و چنین سرویس­های متحد شده­ای مشمول کلیه مقررات این کنوانسیون منجمله ثبت این گونه موافقت­نامه­ ها در شوری خواهند بود. ادامه این ماده می­گوید: شورای ایکائو تعیین خواهد نمودکه به چه ترتیب مقررات این کنوانسیون مربوط به تابعیت هواپیماها مشمول هواپیمایی که از طرف نمایندگی های بهره ­برداری بین ­المللی به کار انداخته ‌شده‌اند خواهد بود. به عبارت دیگر شرکت­های بهره ­برداری مشترک باید از ایکائو ‌در مورد طریقه ثبت، استعلام نمایند. کمیته حقوقی ایکائو موضوع را در خصوص ایرافریک بررسی کرد و چنین پاسخ داد که در خصوص ثبت این نوع هواپیماها، شرایط زیر مد نظر قرار گیرند:

 

الف) کشورهایی که شرکت بهره ­برداری مشترک تابعیت آن­ها را دارد ثبت مشترک ایجاد نمایند (محلی را در یکی از کشورها تعیین نمایند که ثبت مشترک در آنجا صورت گیرد).

 

ب) ثبت مشترک به تعداد کشورهایی که شرکت ‌می‌کنند بخش‌های متعدد داشته باشد.

 

ج) هواپیما باید همیشه در یکی از کشورها ثبت گردد.

 

د) به جای نشان ملی، هواپیمای ثبت شده باید از نشان مشترک استفاده کند.

 

هـ) کشوری که به عنوان کشور ثبت کننده هواپیما معین گردیده، باید همه مراحل ثبت را که در کنوانسیون شیکاگو لازم شمرده شده است طی نماید.

 

و) کشورهایی که بدین نحو در ثبت هواپیما دخالت دارند، به طور تضامنی مسئول­اند.^[۲۱۳]

 

۲- ثبت و تابعیت هواپیما در قوانین هواپیمایی کشوری

 

۲-۱- تعریف هواپیما در قوانین هواپیمایی کشوری

 

قانون هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی ایران تعریف ساده­ای از هواپیما ارائه ‌کرده‌است. مطابق آن منظور از هواپیما وسیله نقلیه­ای است که بتواند در نتیجه عکس­العمل هوا خود را در فضا نگه دارد.^[۲۱۴] ضمناً قانون هواپیمایی کشوری ایران مربوط به هواپیماهای کشوری است و شامل هواپیماهای نظامی نمی ­باشد.^[۲۱۵]

 

در حقوق کامن لا، اگر چه تلاش­هایی برای تعریف هواپیما صورت گرفته است ولی تعریف قابل قبولی در این سیستم برای هواپیما وجود ندارد. در این سیستم به کرات تلاش شده است هواپیما را با توجه به طبیعت آن، مانند سایر وسایل نقلیه مثل اتومبیل و کشتی تعریف نمایند.^[۲۱۶]ولی باید توجه کرد که علی‌رغم شباهت این وسایل نقلیه، هواپیما، با توجه به خصوصیات خاص آن، وسیله منحصر به فردی بوده و نمی­تواند در همان طبقه ­بندی با دیگر وسایل نقلیه قرار گیرد.^[۲۱۷]

 

مقررات هوانوردی ۱۹۴۹ و ۱۹۵۴ انگلستان، هواپیما را بدین صورت تعریف ‌کرده‌است، هواپیما عبارت است از: هر گونه بالون، بادبادک^[۲۱۸]، هواپیمای بی­موتور، کشتی هوایی^[۲۱۹] و وسیله پرنده.^[۲۲۰]

 

‌بنابرین‏ مقررات هوانوردی انگلستان هم به بر شمردن وسائلی که هواپیما نامیده می­شوند اکتفا ‌کرده‌است و تعریف کلی از هواپیما ارائه نداده است. البته قانون فوق در ادامه برشمردن موارد مطرح به توضیح هر کدام از واژه­ های مذبور پرداخته است. قوانین بعدی انگلیس نیز همچون مقررات ۱۹۷۶ هوانوردی انگلستان ضمن بر شمردن موارد مذکور، چند مورد ‌به این فهرست افزوده است که عبارتند از: هواپیمای قابل پرواز در سطح زمین با وجود برف و یخ^[۲۲۱]، هواپیمای دریایی^[۲۲۲]، هواپیمای آبی خاکی^[۲۲۳]، هواپیمای بی­موتور خود پرواز جایروپلن^[۲۲۴] و هلیکوپتر.

 

علی‌رغم عدم وجود تعریف مشخص در قوانین انگلستان و با توجه به مشخص شدن مصداقهای هواپیما، هیچ مشکلی در شناسایی هواپیما و اعمال مقررات هوایی بر آن در انگلستان وجود ندارد.در بعضی از موارد در دادگاه های انگلستان، قوانین و مقررات مربوط به کشتی در خصوص هواپیما هم قابل اجرا دانسته شده است. علت این امر در بعضی از موارد صراحت قانون دریایی انگلیس است که در مواردی هواپیما را هم نام برده و قوانین مذبور را در خصوص هواپیما هم قابل اعمال دانسته است. از جمله آن­ها ‌می‌توان به عملیات نجات هواپیما و انهدام هواپیما در دریا و بنادر اشاره کرد.^[۲۲۵] در بعضی از موارد هم علی‌رغم عدم ذکر کلمه هواپیما در قوانین دریایی، در بعضی از قضایا، قوانین دریایی ‌در مورد هواپیما قابل استناد دانسته شده است.^[۲۲۶]با توجه به اینکه در توضیح مصداق هواپیما، انواع وسایل پروازی برشمرده نشده­اند، لذا مقررات مربوط به هواپیما ‌در مورد همه این وسایل پرنده قابل اجرا هستند. البته باید این مطلب را هم افزود که در انگلستان مقررات خاصی هم وضع ‌شده‌اند که مخصوص نوع خاصی از هواپیما هستند و ‌در مورد انواع وسایل پروازی به کار نمی­روند.^[۲۲۷] قوانین انگلستان هم همچون کنوانسیون­های بین ­المللی و مقررات بسیاری از کشورها، هواپیماها را از نظر نوع استفاده طبقه ­بندی ‌کرده‌است. مطابق آن، تعدادی از انواع مختلف هواپیماها در زمره هواپیماهای تجاری (از جمله هواپیماهایی که برای حمل و نقل، آموزش، یدک کش^[۲۲۸] و…) قرار می­ گیرند و تعدادی دیگر در ردیف هواپیماهای دولتی هستند. همچنین قوانین انگلستان هواپیماها را به منظور اعطای قابلیت پرواز و اعطای مجوز و گواهینامه تقسیم بندی می­نمایند. در این کشور مقررات مفصلی در خصوص هر کدام مقرر شده است.

 

۲-۲- شرائط و نحوه ثبت هواپیما در قوانین هواپیمایی کشوری

 

برگسن معتقد است: ((کار عبارت است از آفرینش امر فایده بخش))

 

فریدمن کار را: ((مجموعه اعمالی می‌داند که انسان برروی ماده، با هدفی معطوف به فایده و مصلحت، به کمک مغز و دست و اعضای دیگر انجام می‌دهد)) (پناهی و ابراهیم پور ،۱۳۸۷،ص۱۰۴)

 

‌بنابرین‏ کار دارای خصوصیات اصلی زیر می‌باشد:

 

۱- دائمی و همیشگی بودن کار؛

 

۲- به تولید کالا و خدمات می‌ انجامد؛

 

۳- دستمزدی برای آن در نظر گرفته شود؛

 

۴- منجر به برقراری تعادل جسمانی و حفظ سلامت روحی و بدنی انسان می شود؛

 

۵- موجب تقویت روابط اجتماعی و ارضای نیازهای اجتماعی افراد می شود؛

 

۶- منجر به تزکیه نفس و جلوگیری از مفاسد اجتماعی می‌گردد؛

 

۷- کار وسیله ای برای اندازه گیری نقاط قوت و ضعف انسان ها است یعنی در کار توان افراد مشخص و آنجاهایی که نیاز به اصلاح دارد، اصلاح می شود (سلطانی،۱۳۷۶،ص۲۸).

 

۲- ۹)وجدان کاری

 

وجدان کاری، یکی از ابعاد مهم وجدان است که منظور از آن احساس مسئولیت و تعهد همه جانبه درونی فرد نسبت به کارهایی است که بر عهده اوست. به عبارت دیگر سعی در انجام هر چه کامل تر و بهتر کارها و پرهیز از هر گونه تساهل و کم کاری و استفاده منطقی از امکانات و شرایط و مواظبت مداوم نسبت به انجام وظایف.

 

وجدان کاری عبارت است از: احساس تعهد درونی به منظور رعایت الزاماتی که در ارتباط با کار مورد توافق قرار گرفته است. به بیان دیگر منظور از وجدان کاری، رضایت قلبی، تعهد و التزام عملی نسبت به وظیفه هایی است که قرار است انسان آن ها را انجام دهد (سعیدی و حسین آبادی، ۱۳۸۹، ص۴۹).

 

رهبر معظم انقلاب در پیام نوروزی ۱۳۷۴ خویش و وجدان کاری را به شرح ذیل بیان کرده‌اند:

 

افراد دارای وجدان کاری، کار را یک عمل صالح، یک وظیفه حقیقی، یک عبادت و یک مسئولیت اجتماعی و سیاسی تلقی می‌کنند (سلیمی دانشگر،۱۳۸۴،ص۱۳).

 

وجدان کاری عبارت است از مجموعه عواملی است که در فرد سازمانی نظام ارزشی به وجود می آورد که مجهز به شاخص های زیر برای کار و سازمان می شود:

 

۱- کار بی عیب انجام دادن؛

 

۲- به نتیجه رساندن کارها؛

 

۳- انجام به موقع کارها؛

 

۴- کار بدون نظارت و کنترل؛

 

۵- صرفه جویی در وقت و هزینه ها؛

 

۶- شناسایی کار مفید از غیر مفید برای سازمان؛

 

۷- ترجیح سازمان بر خود و احساس تعلق خاطر (سلطانی،۱۳۷۶،ص۲۹)

 

۲- ۱۰) چگونگی شکل گیری وجدان کاری

 

به منظور بررسی چگونگی شکل گیری وجدان کاری ابتدا باید بدانیم که فرد کار (عمل) خواسته شده و مورد انتظار را به چند حالت انجام می‌دهد:

 

۱- از طریق جبر و زور، که عامل کار با کوچک‌ترین تخلف به مجازات رسیده و همواره به خاطر ترس از کابوس مجازات سعی می‌کند با حداکثر توان خود کار کند.

 

۲- با تنظیم قوانین و مقررات و ایجاد انگیزه های مادی مناسب، از قبیل افزایش دستمزد، اضافه کردن مزایای جانبی، کم کردن زمان کار و بهبود شرایط آن است که عامل کار تحت تأثیر این قبیل انگیزه ها حداکثر تلاش خود را مبذول دارد (سعیدی و حسین آبادی، ۱۳۸۹، ص۴۹).

 

۳- تقویت وجدان کاری و استفاده از انگیزه های مادی ضمن تقویت و تأکید بر اهداف معنوی وجدان کاری کارکنان، تحت تأثیر عوامل مختلفی است که مهمترین آن ها عبارتند از:

 

– به کارگیری کارکنان بر اساس علاقه و توانایی و معیارهای قابل اندازه گیری؛

 

– احتساب سختی، حساسیت و پیچیدگی کار در تنظیم حقوق و مزایا؛

 

– ارزیابی عملکرد ایشان برای ایجاد امکان پیشرفت؛

 

– تشویق و تنبیه کارکنان؛

 

– تقسیم کار مطلوب کارکنان؛

 

– انتصاب مدیران شایسته بر اساس تخصص، تجربه، وجدان کاری و علاقه به جای روابط و خصوصیات مربوط به کار (آسترکی،۱۳۸۸،ص۷۳).

 

۲- ۱۱) عوامل تأثیر گذار و شکل دهنده وجدان

 

عوامل تأثیر گذار و شکل دهنده وجدان را می توان به سه دسته کلی: عوامل فردی و ذاتی، عوامل محیطی و عوامل سیاسی تقسیم کرد:

 

الف: عوامل فردی و ذاتی:

 

عواملی هستند که از درون و نهاد فرد سرچشمه می‌گیرد این عوامل شامل موارد زیر می‌باشد:

 

۱- وراثت که ساختمان جسمانی و روانی انسانی را تشکیل و افراد از نظر بار ژنتیکی با هم دیگر متفاوت هستند و این تفاوت ژنتیکی تفاوت وجدان کار را به دنبال دارد؛

 

۲- خود شکوفایی و تعالی و تزکیه نفس؛

 

۳- جهان بینی توحیدی و آگاهی از جهان هستی؛

 

۴- طرز تفکر، احساسات، ادراکات، ایده ها، طرز تلقی ها و عواطف؛

 

۵- میزان و درجه اعتقاد و ایمان به هدف؛

 

۶- تعهد کاری، دینی و سیاسی و …

 

ب) عوامل محیطی:

 

عواملی هستند که در پرورش وجدان نقش ایفا می‌کنند. این عوامل شامل موارد زیر می‌باشد:

 

۱- نوع تربیت خانوادگی از بسته شدن نطفه تا دوران آموزش کودکستان؛

 

۲- نوع تربیت . آموزش های رسمی در کودکستان، دبستان، متوسطه و دانشگاه؛

 

۳- نوع تربیت غیر رسمی توسط نهادهای مربوطه مثل رسانه های گروهی، رادیو و تلویزیون؛

 

۴- تربیت پذیری از معلمان و افراد جامعه؛

 

۵- تربیت پذیری از گروه دوستان و هم سالان.

 

ج) عوامل سیاسی:

 

عواملی هستند که در جهت دهی وجدان نقش ایفا می نمایند. این عوامل شامل موارد زیر می‌باشد:

 

۱- میزان مشارکت در تصمیم گیری جامعه؛

 

۲- درجه آزادی برای بیان عقاید و افکار؛

 

۳- سیاست های جهانی و داخلی؛

 

۴- نوع حکومت (الهی بودن و غیر الهی بودن)؛

 

۵- دخالت بیگانگان (سلطانی،۱۳۷۶،ص۲۹).

 

۲- ۱۲) رابطه ی بین وجدان کاری و مفاهیم مشابه

 

وجدان کاری با مفاهیمی از قبیل انضباط، روحیه، کارایی، انگیزش و تعهد در عین حال که رابطه نزدیکی دارد متفاوت است. وجوه تشابه وافتراق این مفاهیم با وجدان کاری در زیر توضیح داده می شود:

 

۲- ۱۲-۱) وجدان کاری و انضباط (Discipline)

 

انضباط به معنی تربیت مبتنی بر نظمی خاص است. در مسایل اجتماعی، شیوه زندگی مبتنی بر قانون را انضباط گویند که در این خصوص معمولاٌ نیروی خارجی برای رعایت آن مورد نیاز است. در این شرایط مجریان قانون تنها وظیفه ی تنبیه خاطیان را بر عهده دارند و کسانی که قانون را محترم می شمارند تنها به وظیفه خود عمل کرده‌اند؛ در حالی که وجدان کاری، نیرویی است درونی که هم پاداش می‌دهد (رضایت درونی) و هم کیفر (عذاب وجدان).

 

۲- ۱۲-۲) وجدان و روحیه (Morale)

 

روحیه را نیرویی می دانند که به یاری آن فرد خود را در تطابق کامل با سازمان می بیند و وظایف خود را با علاقه و انضباط انجام می‌دهد.

 

مراد از روحیه، رفاه روحی و جسمی فرد است که وی را قادر می‌سازد تا به نحوی مؤثر زندگی و فعالیت کند و عمیقاٌ احساس کند که در هدف گروهی که به آن تعلق دارد سهیم است. به یاری روحیه، فرد می‌تواند وظایف خود را با نیرو و شوق و انضباط کامل انجام دهد.

 

‌به این ترتیب روحیه، از تطابق فرد و سازمان نتیجه می شود در حالی که وجدان کاری حاصل احساس و تعهد درونی فرد در قبال وظایفی است که پذیرفته است. (بختیاری،۱۳۷۷،صص۱۰-۱۱).

 

۲- ۱۲-۳)وجدان کاری و کارایی (Efficiency)

 

۵-وان کرو در سال ۲۰۰۰ پژوهشی در خصوص ارتباط بین مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی در آمریکا انجام داده است. یافته های پژوهشی حاکی از ارتباط بسیار قوی بین مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی است. یافته های این پژوهش، فرهنگ مناسب برای مدیریت دانش را بدین صورت معرفی می‌کند:

 

• • فرهنگ مناسب برای مدیریت دانش به دانش و صاحبان آن بها می‌دهد.

 

• • در این فرهنگ، کارکنان انگیزه بیشتری برای کسب و انتقال دانش دارد.

 

• • با ایده های مختلف به نرمی برخورد می شود.

 

• سیستم ارزشیابی عملکرد مبتنی بر میزان مشارکت افراد در تولید دانش مؤثر است.

(۴۱-۱۱: ۲۰۰۱,Van krogh).

 

۶-در سال ۲۰۰۲ پژوهشی برای اخذ دکتری در رشته مدیریت بازرگانی در دانشگاه نیویورک، دانشکده بازرگانی دیگروت توسط گلد انجام شده است. این پژوهش در پی طراحی مدلی برای اثر بخشی مدیریت دانش بوده است . سایر مشخصات این پژوهش در ذیل آمده است.

 

یکی از متغیرهای مستقل این پژوهش فراساختار سازمانی بود که شامل فرهنگ سازمانی، تکنولوژی اطلاعات و ساختار سازمانی است. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که این متغیر در کنار سایر متغیرهای مستقل یعنی عوامل بازار (مشتری، محصول و رقبا ) و ظرفیت پردازش دانش (توانایی در کسب دانش، تبدیل دانش، به کارگیری دانش و نگهداری دانش) برای طراحی مدلی برای اثر بخشی مدیریت دانش به کار می‌روند (۱۵-۵: ۲۰۰۲,Gold).

 

۷-پژوهش دیگری توسط ریگانز از دانشگاه کلمبیا و مک اویلی از دانشگاه کارنجی ملون در سال ۲۰۰۲ میلادی انجام شده است. این پژوهش در راستای این پرسش اصلی شکل گرفته است که چگونه ساختار شبکه های تعاملاتی غیر رسمی بر فرایند انتقال دانش در سازمان اثر می‌گذارد؟ یافته های این پژوهش حاکی از آن است که ساختار شبکه های تعاملاتی بر میزان و نحوه انتقال دانش در سازمان اثر بسزائی می‌گذارند. در این پژوهش، محققین ‌به این نتیجه رسیده اند در سازمان هایی که ساختار تعاملاتی غیر رسمی ضعیفی وجود دارد، انتقال دانش (دانش نهفته) کمتری اتفاق می افتد. همبستگی و روابط اجتماعی قوی بر سطح رضایتمندی افراد اثر گذاشته و انگیزه بیشتری برای انتقال دانش فراهم می‌کند، ضمن آنکه به گسترش اعتماد در سازمان دامن می زند. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که دانش عمومی در سازمان و همبستگی و روابط اجتماعی ارتباط مثبت و معنی داری با میزان انتقال دانش در سازمان دارد.(Reagans&Mcevily, 2002:240-267).

 

۲-۱-۲-پیشینه داخلی تحقیق

 

۱-“بررسی اثرات سرمایه های فکری بر عملکرد سازمانی شرکت‌های تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع و معادن” تهیه شده توسط خانم عطیه بطحایی؛ به راهنمایی: عباسعلی حاج کریمی؛ استاد مشاور: محمدرضا ‌حمیدی زاده-پایان نامه کارشناسی ارشد – دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، ۱۳۸۵).

۲-“بررسی وضعیت سرمایه فکری در بین صادر کنندگان کاشی و سرامیک” تهیه شده توسط خانم فرشته لطفی زاده؛ به راهنمایی: محمد زاهدی؛ استاد مشاور: عباس منوریان-پایان نامه کارشناسی ارشد-مؤسسه‌ عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، وابسته به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، ریاست جمهوری، ۱۳۸۵

 

۳-“بررسی روابط متقابل میان اجزای سرمایه های فکری (سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه مشتری) و اثرات آن ها بر عملکرد سازمانی شعب بانک ملت استان تهران” تهیه شده توسط آقای حمیدرضا یزدانی؛ به راهنمایی: عباس منوریان؛ استاد مشاور: آرین قلی پور-پایان نامه کارشناسی ارشد-دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، ۱۳۸۵

 

۴-“تبیین نقش سرمایه فکری و سرمایه اجتماعی در مزیت رقابتی (مطالعه موردی شرکت های ایران خودرو پارس خودرو”تهیه شده توسط آقای بهروز قلیچ لی؛ به راهنمایی: اصغر مشبکی؛ استاد مشاور: علی رضائیان، سید حمید خداداد حسینی- پایان نامه دکترای تخصصی- دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۸۵

 

۵-“طراحی سیستم مدیریت دانش با بهره گرفتن از تکنولوژی سیستم های چند عاملی”تهیه شده توسط: فرزاد پیروی، به راهنمایی: فتانه تقی یاره، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر، ۱۳۸۶

 

۶-“بررسی رابطه عوامل سازمانی (ساختار، فرهنگ و تکنولوژی) وزارت کار و امور اجتماعی با استراتژی مدیریت دانش “تهیه شده: توسط ناصر عسگری، به راهنمایی: عباس منوریان، استاد مشاور: آریان قلی پور، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت و حسابداری، ۱۳۸۴

 

۲-۲-بخش دوم: مدیریت دانش

 

از اواسط دهه ۱۹۸۰ ‌به‌تدریج‌ افراد و سازمان‌ها به نقش بسیار مهم دانش در محیط های رقابتی پی بردند و در مدت زمان نسبتاً کوتاه این پدیده جهت کسب مزایای رقابتی پایدار، جایگاه خود را در بین سایر منابع تولید ثروت تثبیت نمود. اصطلاح مشهور برای معرفی این دوره، “اقتصاد ایده^[۷]” می‌باشد. اقتصاد ایده اغلب به پتانسیل نامحدود برای رشد و موفقیت های اقتصادی اشاره دارد که ‌بر اساس آن نوآوری‌های جدید و تولیدات مبتنی بر دانش امکان پذیر می‌گردد. این فرایند از اکثر جنبه‌های اقتصادی سنتی که محدود بودن فرصت‌ها را ‌بر اساس اصل کمیابی منابع فیزیکی، نیروی کار متخصص، سرمایه و غیره تصور می‌کند، متمایز است. در قیاس با تئوری های اولیه، اقتصاد ایده بیشتر به افزایش کیفیت زندگی و خلق و تولید ثروت می پردازد (Kelly,1996:149).

 

کارل ویگ^[۸] برای اولین بار مفهوم مدیریت دانش را در سال ۱۹۸۶ رواج داد. ویگ مدیریت دانش را عبارت از ساخت، تجدید و کاربرد و بهره برداری از دانش، برای حداکثر سازی اثر بخشی دانش سازمان و بازگشت دارایی‌های دانشی آن می‌داند. از آن زمان تلاش‌های بسیاری برای تعریف مدیریت صورت پذیرفت. با این وجود، تعریف مدیریت دانش پیچیده است و دلیل آن نیز تفاسیر متعدد حاصل از دیدگاه های مختلف و تعدد زمینه‌های مرتبط با آن می‌باشد.

 

مدیریت دانش را می توان به عنوان روشی برای بهبود عملکرد، بهره وری و رقابت پذیری، بهبود کارآمد کسب، تسهیم و استفاده از اطلاعات درون سازمان، ابزاری برای بهبود تصمیم گیری، طریقی برای به دست آوردن بهترین روش ها، راهی برای کاهش هزینه ها و روشی برای نوآورترشدن سازمان دید. مدیریت دانش به معنای توسعه و بهره برداری از دارایی‌های دانشی یک سازمان است که باعث تحقق اهداف سازمان گردد. در دنیای کسب و کار مدیریت دانش به مفهوم فرایند تولید ارزش از سرمایه های نامحسوس است و در واقع این نوع مدیریت نوعی تعامل میان درون و خارج سازمان یعنی مشتریان و ذینفعان است. استراتژی اصلی در مدیریت دانایی ارائه دانش لازم به هر فرد در مکان و زمان مناسب و به طریق صحیح می‌باشد (Davenport et al,1999:103).

 

معمولاً و غالباً مسیر تکامل انسان که هدف خلقت و به عبارت بهتر هدف یک نظام سیاست جنایی ارزشی و هدایت گر است، از ازدواج و تشکیل خانواده می گذرد. با رویکرد سیاست جنایی به نظام خانواده شاید نتوان آن چنان که برخی نویسندگان بیان کرده‌اند گفت که انسان در تشکیل خانواده آزادی مطلق دارد^[۳۴] بلکه همچنان که در لسان فقها بیان شده است در صورت خوف از گناه واجب است^[۳۵].

 

به همین دلیل هم به رغم این که خانواده در شاخه حقوق خصوصی قرار می‌گیرد با قواعد حاکم بر آن، بیشتر امری است تا تکمیلی.^[۳۶] در واقع با تشکیل خانواده انسان‌ها به نوعی در ساختار و هدفمندی جامعه ای که در آن زندگی می‌کنند سهیم می‌شوند و در صورتی که خانواده تشکیل شده ساختار مورد بحث را حفظ کند آنگاه آثار آن از صرف اثر فردی به سوی اثر اجتماعی نمود پیدا خواهد کرد و در این صورت افراد دست به دست هم می‌دهند و خانواده و جامعه خود را آباد می‌سازند و این در واقع دوری از ناهنجاری، انحراف و حرکت به سوی کمال انسان‌ها می‌باشد . ‌در مورد این موضوع که صرف تشکیل خانواده به کاهش نرخ ارتکاب جرم می‌ انجامد پژوهش های زیادی انجام شده است که ذیلاً به یک مورد آن اشاره می شود.

 

بر اساس پژوهش های دو جرم شناس به نام های سمپتون و جان لاب، « ثبات رفتار بزهکارانه ممکن است تحت تاثیر حوادثی قرار گیرد که بعدها در زندگی فرد، اتفاق می افتد. حتی پس از آن که فرد به یک بزهکار حرفه ای تبدیل شده است. دو نقطه عطف مهم عبارت است از: ازدواج و اشتغال، جوانانی که دچار مشکلات جدی با قانون بوده اند می‌توانند در صورت برقراری پیوند با همسری که همدم آن ها‌ است،…. دست از بزهکاری بردارند».^[۳۷]

 

پرسش مهمی که در این قسمت مطرح می‌گردد بحث واگذاری کارکردهای خانواده تا حد زیادی مخصوصا به رسانه هاست. با وجود واگذاری نقش جامعه پذیری از خانواده به رسانه آیا هنوز هم می توان گفت خانواده اولین و مهم ترین نهاد اعمال سیاست جنایی است؟تاثیر عملکرد رسانه ها و به تبع آن جهانی شدن تا حد زیادی کارکرد خانواده را محدود و سطحی ‌کرده‌است.

 

«تعامل فرزندان با دنیای ارتباطات باعث می شود که آن ها فرصت های حیاتی برای حضور در جمع خانواده که برای شکل گیری هویت آن ها ضروری است، از دست بدهند وقتی فرزند خانواده از والدین خود دور می شود. ما در واقع ارزش های فرهنگ جدید را بدون نظارت و حضور والدین درونی می‌کند. در نتیجه فرهنگ شکل گرفته درفرزندان باعث ایجاد شکافت قابل ملاحظه ای در میان آن ها و والدینشان می شود البته در این شرایط خود فرزندان نیز دچار بحران هویتی شدیدی می‌شوند. ‌به این ترتیب که آن ها بین ارزش های سنتی که اصالتاً مثبت نیست و ارزش های بیرون از خانه، که ضرورتاَ منفی نیست، دو شقه می‌شوند و چنین شرایطی باعث جدایی اعضای خانواده از هم و حرکت هر یک به سمت فرد گرایی می شود^[۳۸]. این در حالی است که اصالت جمع در محیط خانواده در نظام ما، یکی از مهم ترین سیاست های ماست که بایستی تقویت شده و سیاست های خرد در راستای آن تدوین شود.

 

مسئله ی دیگری که کارکرد خانواده را به شدت تحت تاثیر قرار داده است، جهانی شدن است. جهانی شدن مانع ارزش های خانوادگی می شود. توضیح آن که خانواده به عنوان اصلی ترین نهاد، به ذهن و رفتار افراد شکل می‌دهد. در نتیجه ارزش های خانواده می‌توانند به عنوان نوعی کنترل اجتماعی عمل کنند. خانواده و ارزش های آن باید دریچه ی اطمینانی برای پیشگیری از وقوع انواع رفتارهای منحرف عمل کنند. ^[۳۹]

 

موضوع ثابت شده این است که ساختار خانواده نقش تعدیل کننده ی بسیار مهمی در تاثیرات جهانی شدن به جامعه دارد. ‌بنابرین‏، آگاهی دادن به خانواده ها و ترویج عمیق فرهنگ بومی می‌تواند تاثیرات منفی جهانی شدن را تا حد زیادی تعدیل کند و در چنین شرایطی جامعه می‌تواند با بهره گیری از تاثیرات مثبت جهانی شدن، تاثیرات منفی آن را تا حد امکانش کاهش دهد. ^[۴۰]

 

گفتار اول: تعریف خانواده در نظام سیاست جنایی

 

پژوهشگران در حوزه های مختلف علوم اجتماعی تعاریف متعددی از نهاد خانواده ارائه نموده اند. ضمن ذکر مختصر این تعاریف بحث را با بررسی وجوه مشترک تعاریف مذبور گسترش می‌دهیم.

 

«خانواده نهادی ست متشکل از یک سری اعضاوارزش هاکه حقوق و تکالیف خاصی را برای هر یک از اعضا ایجاد می‌کند.^[۴۱]. خانواده فرآیندی از تلاش ناشی از توافق دو جنس مخالف برای ایجاد هماهنگی سلیقه هاست.

 

خانواده علاوه بر این که یک واحد مسکونی، اقتصادی و حقوقی است، یک جامعه اخلاقی است؛ ‌به این معنا که گروهی در آن به خود هویت می بخشند و از لحاظ عاطفی تحت تاثیر یکدیگرند:خانواده، مرکب از گروهی افراد است که از طریق خون، ازدواج یا فرزند خواندگی به یکدیگر منسوب می‌شوند و برای مدتی…نامشخص[و معمولاً طولانی ] با هم زندگی می‌کنند. ^[۴۲]

 

در دوره جدید تعریف جدیدی ار خانواده نقل شده است:

 

خانواده همچون گروهی است که از طریق ازدواج، تولد، قبول فرزند یا تعریف مشترک مرتبط می­ شود. اگر مردم خودشان را همچون یک خانواده بدانند، خانواده خواهند بود. تعریف مشترک یک صورت اصلی است، زیرا مردم احساس ‌می‌کنند که به یک گروه خانوادگی تعلق دارند. اگر آنان تعلق عمیق، شخصی و احساسی ( مثبت یا منفی) با گروه داشته باشند و اگر هویتشان را به واسطه این گروه به دست آورند، باید آنان را به عنوان خانواده قبول کرد چرا که آنان اعضای خانواده خواهند بود. حتی اگر روابطشان به واسطه سنت، قانون یا عرف به رسمیت شناخته نشود.^[۴۳]

 

هم اکنون تعداد کمی این تعریف از خانواده را قبول دارند زیرا خانواده صور متعددی یافته است، از قبیل: خانواده با والدینی که هردو خارج از خانه کار ‌می‌کنند، خانواده تک والدینی، زوج­های دوباره ازدواج کرده، زوجهای بدون ازدواج، زوج­های بدون فرزند، پدر و مادر ناتنی، خانواده با حضانت فرزندی دیگر، زندگی جمعی بدون ازدواج و غیره^[۴۴].

 

پ)بررسی فرضیه اصلی تحقیق:

 

بین شیوه تربیت والدین و بزهکاری اطفال کانون اصلاح تربیت شهرستان گرگان ربطه معنادار وجود دارد.

 

نتایج نشان داده است، از آنجایی که مقدار ۰۵/۰ P-Value < شد ‌بنابرین‏ فرضیه پذیرفته می شود. یعنی ارتباط معناداری بین این دو مؤلفه‌ وجود دارد . ‌بنابرین‏ شیوه تربیت والدین در بزهکاری اطفال مؤثر می‌باشد. با توجه به محاسبه ضریب همبستگی پیرسون که مقدار آن برابر ۷۰۴/۰r= – گردید و این مقدار گویای آن است که میان این دو مؤلفه‌ ارتباط زیادی در جهت معکوس وجود دارد. یعنی هر چه شیوه تربیت والدین بهتر باشد، احتمال بزهکاری اطفال کمتر است

 

ت)فرضیه فرعی تحقیق:

 

الگوهای ناسازگار اولیه شامل ۱۵ بعد بوده و هر یک از این ابعاد به طور جداگانه در فصل چهارم با بزهکاری اطفال کانون مورد آزمون همبستگی قرار گرفت، نتایج زیر حاصل گردید :

 

۱) ‌بنابرین‏ بین محرومیت هیجانی کودک و بزهکاری وی ارتباط مستقیم و متوسط وجود دارد . یعنی هر چه محرومیت اجتماعی کودک بیشتر شود، احتمال بزهکار شدن وی نیز به طور نسبی بیشتر خواهد شد .

 

۲) بین رها شدگی کودک و بزهکاری وی ارتباط مستقیم و قوی وجود دارد . یعنی هر چه میزان رها شدگی کودک بیشتر شود، احتمال بزهکار شدن وی نیز به طور شدیدی، بیشتر خواهد شد .

 

۳) بین بی اعتمادی(بدرفتاری)به کودک و بزهکاری وی ارتباط مستقیم و متوسط وجود دارد . یعنی هر چه میزان بی اعتمادی(بدرفتاری کودک بیشتر شود، احتمال بزهکار شدن وی نیز به طور نسبی بیشتر خواهد شد.

 

۴) بین انزوای اجتماعی(احساس بیگانگی) کودک و بزهکاری وی ارتباط مستقیم و قوی وجود دارد . یعنی هر چه میزان انزوای اجتماعی(احساس بیگانگی) کودک بیشتر شود، احتمال بزهکار شدن وی نیز به طور شدیدی، بیشتر خواهد شد .

 

۵) بین نقص و شرم کودک و بزهکاری وی ارتباط معنادار وجودندارد.

 

۶) بین احساس شکست خوردگی کودک و بزهکاری وی ارتباط مستقیم و متوسط وجود دارد . یعنی هر چه احساس شکست خوردگی بیشتر شود، احتمال بزهکار شدن وی نیز به طور نسبی بیشتر خواهد شد.

 

۷) بین وابستگی(بی کفایتی) کودک و بزهکاری وی ارتباط معنادار وجودندارد.

 

۸) بین آسیب پذیری در برابر ضرر و بیماری کودک و بزهکاری وی ارتباط مستقیم و متوسط وجود دارد . یعنی هر چه میزان آسیب پذیری در برابر ضرر و بیماری بیشتر شود، احتمال بزهکار شدن وی نیز به طور نسبی بیشتر خواهد شد.

 

۹) بین گرفتاری کودک و بزهکاری وی ارتباط معنادار وجودندارد .

 

۱۰) بین حس اطاعت کودک و بزهکاری وی ارتباط معکوس و قوی وجود دارد . یعنی هر چه میزان اطاعت کودک بیشتر شود، احتمال بزهکار شدن وی به طور به شدت، کاهش خواهد شد .

 

۱۱)بین حس ایثار کودک و بزهکاری وی ارتباط معکوس و ضعیف وجود دارد. یعنی هر چه میزان ایثار کودک بیشتر شود، احتمال بزهکار شدن وی به طور جزیی، کاهش خواهد شد .

 

۱۲) بین بازداری هیجانی کودک و بزهکاری وی ارتباط معکوس و متوسط وجود دارد. یعنی هر چه میزان بازداری هیجانی کودک بیشتر شود، احتمال بزهکار شدن وی به طور نسبی ، کاهش خواهد شد

 

۱۳) بین سر سختانه بودن کودک و بزهکاری وی ارتباط معنادار وجودندارد.

 

۱۴) بین استحقاق کودک و بزهکاری وی ارتباط معنادار وجودندارد.

 

۱۵) بین حس خویشتن داری(خود انظباطی) کودک و بزهکاری وی ارتباط معکوس و ضعیف وجود دارد . یعنی هر چه میزان خویشتن داری(خود انظباطی)کودک بیشتر شود، احتمال بزهکار شدن وی به طور جزیی، کاهش خواهد شد .

 

ث) محدودیت های تحقیق

 

۱-در این تحقیق با توجه به اینکه معلمین کودکان کانون اصلاح تربیت حوصله یا زمان لازم برای تکمیل پرسشنامه نداشتند دسترسی به افراد مورد مطالعه با توجه به روش نمونه گیری با محدودیت روبرو بود.(مشکل)

 

۲-تعداد سئوالات ، کودکان را در مشارکت و همکاری با محقق، بی انگیزه می کرد .

 

۳- این پژوهش صرفأدر بین کودکان کانون اصلاح تربیت شهرستان گرگان صورت گرفته ، ‌بنابرین‏ قابل تعمیم به کلیه کانون های اصلاح تربیت سطح کشور نمی باشد.

 

ج)پیشنهادها بر اساس یافته های تحقیق

 

• • فراهم سازی جوی صمیمی بین والدین و کودکان و توجه بیشتر به آن ها تا کمبود محبت نداشته باشند

 

• • در محیط خانواده به کودکان فرصت داده شود تا خطاهایشان را جبران کنند.

 

• • آموزش مهارت های زندگی به کودکان در محیط خانه و خانواده

 

• • مراکز کارآفرینی برای کودکان تأسيس گردند و در قبال کارشان به آن ها حقوق داده شود تا از بزهکاری پرهیز کنند

 

• کودکان مطیع، کمتر دچار بزهکاری می‌شوند.باید با صحبت و آشنا ساختن آن ها با مشکلات بزهکاری، روحیه مطیع کردن آن ها از والدین را بالا برد .

چ)پیشنهادهات برای پژوهش های آتی

 

• • پیشنهادات می شود در کانون های اصلاح تربیت شهرستان ها و استان های دیگر انجام شود.

 

• در پژوهش های بعدی پیشنهاد می شود به کودکان بزهکار دختر پرداخته شود

منابع :

 

۱)اکبیا، علی(۱۳۸۸) بررسی میزان و عوامل مؤثر بر پرخاشگری دانش آموزان دبیرستان های پسرانه مشهد ،پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه فردوسی مشهد.

 

۲)آرون، ریمون(۱۳۶۳) مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی،ترجمه باقر پرهام، تهران، سازمان انتشارات آموزش وانقلاب اسلامی،جلددوم.

 

۳)آنسل، مارک(۱۳۶۶) دفاع اجتماعی، ترجمه محمد آشوری وعلی نجفی ابرندآبادی،تهران، نشر راهنما.

 

۴)بهروان،حسین(۱۳۸۸)،تحلیل ثانویه داده های پیمایش ارزش‌ها ‌و نگرش‌های ایرانیان درسال۱۳۷۹، دفتر طرحهای ملی وزارت فرهنگ ‌و ارشاد اسلامی.

 

۵)ترنر،جاناتان، اچ.(۱۳۷۸) مفاهیم ‌و کاربردهای جامعه شناسی،ترجمه محمد فولادی ومحمد عزیز بختیاری، قم،مؤسسه‌ آموزشی وپژوهشی امام خمینی

 

۶)جلیلی، محمد صادق، (۱۳۸۱)عوامل مؤثر بر پیشگیری از ارتکاب جرم در بین جوانان، پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی،تهران،.

 

۷)چلبی، مسعود، توران روز بهانی(۱۳۸۶) ، “نقش خانواده به عنوان عامل و مانع بزهکاری نوجوانان (با تکیه بر نظم در خانواده)”پژوهشنامه علوم انسانی ، صص ۹۵-۱۳۲

 

۸)حقیقت دوست،زهرا(۱۳۸۳) “عوامل زمینه ساز فرار دختران از خانه”،‌فصل‌نامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ۳،شماره ۱۳،تابستان۱۳۸۳،صص۲۵۱-۲۶۵٫

 

۹)رئیسی، جمال، (۱۳۸۲) ،”جوانان و ناŽهنجاریŽهای رفتاری”، ‌فصل‌نامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، شماره ۲۱٫

 

۱۰)زارعی، امین،(۱۳۸۳) عوامل مؤثر بر خشونت دانش آموزان دبیرستان های پسرانه شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی،تهران،.

 

۱۱) سخاوت، جعفر، (۱۳۸۱)بررسی عوامل مؤثر بر ناهنجاری های رفتاری دانش آموزان استان لرستان، مجله انجمن جامعه شناسی ایران، دوره چهارم، شماره ۲، تابستان.

 

۱۲)سعیدی، احمد(۱۳۷۴)، روانشناسی وپرورش کودک،تهران،ناشر: بنیاد.

 

۱۳)سلیمی، علی و داوری، محمد، (۱۳۸۰)، جامعه شناسی کجروی، پژوهشکده حوزه و دانشگاه: قم.

 

۱۴)صائبی،سوسن(۱۳۸۶)تقویت نظام خانواده وآسیب شناسی آن،معاونت پژوهش گروه روانشناسی،مرکز انتشارات مؤسسه‌ آموزشی وپژوهشی امام خمینی،جلد۱٫

 

1. 1. سیاح، احمد، ترجمه فرهنگ بزرگ جامع نوین (المنجد)، چاپ شانزدهم، انتشارات اسلام، تهران، ۱۳۷۳٫

   

 

1. 1. صفار، محمد جواد، درس‌هایی از حقوق خانواده، چاپ اول، انتشارات جاودانه جنگل، تهران، ۱۳۹۰٫

 

1. 1. صفایی، سید حسین؛ امامی، اسد‌الله، مختصر حقوق خانواده، چاپ پانزدهم، نشر میزان، تهران، ۱۳۸۷٫

 

1. 1. طاهری، حبیب‌الله، حقوق مدنی خانواده، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم، بی‌تا.

 

1. 1. عاملی، باقر، حقوق خانواده، چاپخانه بیست و پنجم شهریور، تهران، ۱۳۵۰٫

 

1. 1. علامه حلی، تبصره المتعلمین فی احکام الدین، ترجمه حاج شیخ ابوالحسن شعرانی، چاپ سوم، انتشارات اسلامیه، تهران ، ۱۳۷۲٫

 

1. 1. عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، چاپ نهم، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۲٫

 

1. 1. قائمی، علی، خانواده از دیدگاه امیرالمومنین علیه السلام، سازمان انجمن اولیاء و مربیان، تهران، ۱۳۸۶٫

 

1. 1. قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، جلد چهارم، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۷٫

 

1. 1. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده، جلد اول، چاپ هشتم، شرکت سهامی انتشار، تهران، ۱۳۸۸٫

 

1. 1. کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق خانواده، چاپ ششم، نشر میزان، تهران، ۱۳۸۷٫

 

1. 1. کاتوزیان، ناصر، ضمان قهری – مسئولیت مدنی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۹٫

 

1. 1. کریمی، حسین، موازین قضایی از دیدگاه امام خمینی (ره)، چاپ اول، انتشارات شکور، قم، ۱۳۶۵٫

 

1. 1. کشوری، عیسی، کاربرد قواعد فقه در حقوق، چاپ اول، انتشارات غیاث، تهران، ۱۳۷۴٫

 

1. 1. لطفی، اسدالله، حقوق خانواده، جلد دوم، چاپ اول، انتشارات خرسندی، تهران، ۱۳۸۹٫

 

1. 1. محقق داماد، سید مصطفی، حقوق خانواده(نکاح و انحلال آن)، چاپ سوم، انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران، ۱۳۶۸٫

 

1. 1. محقق داماد، مصطفی، قواعد فقه، چاپ سیزدهم، انتشارات سمت، تهران، ۱۳۹۲٫

 

1. 1. مشایخی، قدرت الله، قاعده‌های فقهی، چاپ سوم، انتشارات سمت، تهران، ۱۳۷۸٫

 

1. 1. مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، چاپ هجدهم، انتشارات صدرا، ۱۳۷۳٫

 

1. 1. معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه، مجموعه نشست‌های قضایی، چاپ اول، قم، ۱۳۸۲٫

 

1. 1. معین، محمد، فرهنگ فارسی، چاپ چهارم ، انتشارات ساحل، تهران، ۱۳۸۶٫

 

1. 1. موسوی خمینی، روح الله، الرسائل، جلد اول، اسماعیلیان، قم، ۱۳۸۵ ه.ق.

 

1. 1. موگوئی، حاجی علی، قاعده عسر و حرج و حق زنان در طلاق، چاپ سوم، انتشارات اطلاعات، تهران، ۱۳۹۳٫

 

1. 1. نوری، یحیی، حقوق زن در اسلام و جهان ، چاپ چهارم، مؤسسه‌ مطبوعاتی فراهانی، تهران، ۱۳۴۷٫

 

1. یثربی قمی، علی محمد، حقوق خانواده در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، چاپ دوم، انتشارات سمت، تهران، ۱۳۸۸٫

ب- کتب عربی

 

1. 1. اراکی، محمد علی، کتاب النکاح، المسائل الواضحه، ج ۲، مسأله ۲۴۳۶، قم، نور نگار، ۱۳۷۷٫

 

1. 1. اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، چاپ اول، انتشارات مرتضوی، تهران، ۱۳۶۳٫

 

1. 1. خوانساری نجفی، موسی بن محمد، مینه الطالب (تقریرات درس آیت الله نایینی)، جلد دوم، مطبعۀ المرتضویه، نجف، ۱۳۵۷ ه.ق.

 

1. سیستانی، سید علی، منهاج الصالحین، جلد سوم، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، بی‌تا.

صفی‌پور، عبد الرحیم بن عبدالکریم؛ منتهی الارب فی لغه العرب؛ جلد اول، کتابخانه سنائی، تهران، ۱۲۹۷ ه.ق.

 

طریحی، فخر الدین؛ مجمع البحرین؛ جلد دوم، چاپ دوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ۱۳۶۷٫

 

طباطبایی یزدی، محمد کاظم، ملحقات عروه الوثقی، جلد دوم، مکتبه الداوری، قم، بی‌تا.

 

علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، جلد پنجم، چاپ دوم، دارالعلم، قم، ۱۳۶۶٫

 

1. 1. قمی، میرزا ابوالقاسم، جامع الشتات، انتشارات کیهان، تهران، ۱۳۷۱٫

 

1. 1. گلپایگانی، محمد رضا، مجمع‌المسائل، جلد دوم، انتشارات دارالکتب العلمیه، قم، ۱۳۵۹٫

 

1. 1. مصطفوی، حسن، التحقیق فی الکلمات القرآن الکریم، ج ۷، تهران، مرکز الکتاب للترجمه و النشر، چاپ اول، ۱۴۰۲ ه.ق.

 

1. 1. مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیه، جلد اول، چاپ سوم، مدرسه الامام امیرالمؤمنین، قم، ۱۴۱۷ ه.ق.

 

1. 1. نجفی، محمد حسن، جواهرالکلام، جلد سی و دوم، چاپ چهارم، مکتبه الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۴٫

 

1. نراقی، ملا احمد، عوائدالایام، مکتبه البصیرتی، قم، ۱۴۰۸ ه.ق.

ج- مقالات

 

1. 1. ابهری، حمید، موجبات طلاق به درخواست زوجه در حقوق ایران و فقه امامیه، ‌فصل‌نامه تخصصی فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره هجدهم، ۱۳۸۸٫

 

1. 1. اسدی، لیلا سادات، جایگاه عسر و حرج در قانون و رویه، ‌فصل‌نامه ندای صادق، شماره ۳۵- ۳۴، پاییز ۱۳۸۳٫

 

1. 1. افضلی قادری، بررسی قاعده لاضرر و لاحرج در طلاق به درخواست زوجه، ‌فصل‌نامه شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، شماره ۱۰، تهران، زمستان ۱۳۷۹٫

 

1. 1. حسینیان، میترا، بررسی اعمال قاعده عسر و حرج در طلاق، مجله حقوقی عدالت آرای، شماره ۲ و ۳، زمستان ۱۳۸۴٫

 

1. 1. عبدیان، میثم، مقاله بررسی طلاق بر مبنای عسر و حرج زن‎، برگرفته از سایت

 

1. محقق داماد، سید مصطفی، تحلیلی درباره شروط ضمن عقد نکاح، فصل نامه حق،شماره دوم، خرداد ۱۳۶۴٫

ه- مطبوعات

 

1. 1. روزنامه زن، شماره ۱۴۹، پنجشنبه ۲۹ بهمن ۱۳۷۷٫

 

1. روزنامه زن، شماره ۱۵۷، یکشنبه ۱۹ اسفند ۱۳۷۷٫

Abstract:

 

The divorce is one of the most important legal issues that contains a major part of family claims. The divorce because of distress and constriction is subject of various acts of parliament and it causes changes in family law.

 

According to the article 1130 of the civil code that is based on the rule of “negation of distress and constriction”, if the wife proves her distress and constriction, she can apply for divorce without her husband’s permission. When the woman applies for divorce, her distress and constriction must exist now and in the future. There are generic and personal criterions for distinguish wife’s distress.

 

This dissertation intends to study the laws about distress and constriction of wife in life and give solution for rescuing her from this situation.

 

The results of this research indicate that the judge distinguish wife’s distress and constriction according to her tolerance and custom. Also, the court accept wife’s request for divorce, if the life is really intolerable for wife. Therefore, we can define examples of wife’s constriction and distress according to custom and her tolerance.

 

The research is practical and descriptive. In this research, information is collected from various books and articles.

 

Keywords: divorce, distress, constriction, wife, husband.

 

 

در این مدل ابعاد سلامت معنوی به صورت ابعاد فردی، اجتماعی، محیطی و متعالی مطرح شده است(۶۲). همچنین ویژ­گی­های سلامت معنوی شامل اعتقاد به نیروی مافوق، نیاز به ارتباط با دیگران، هماهنگی درونی، حفظ تمامیت وجودی خود و سیستم­های حمایتی قوی، مراقبت از طبیعت و حس ارتباط با جهان پیرامون است(۶۴).

 

فیشر جهت اندازه ­گیری سلامت معنوی ابزار سلامت معنوی و زندگی محور^[۱۹] را طراحی ‌کرده‌است که پرسشنامه­ای برای سلامت معنوی و معیار­های زندگی است. در این ابزار ۴ حیطه­ سلامت معنوی که عبارتند از شخصی، همگانی، محیطی و متعالی در نظر گرفته شده است و شامل ۲۰ سوال ‌می‌باشد که در واقع منعکس کننده­ کیفیت ارتباطات افراد با خودشان، با سایرین، با خدا و با محیط در حوزه ­های همگانی، شخصی، محیطی و متعالی سلامت معنوی است. این ابزار شامل دو بخش به صورت ذیل است:

 

الف) اندازه ­گیری زندگی محور^[۲۰] شامل ایده آل های افراد برای سلامت معنوی است که در چهار سری از ارتباط به صورت «ارتباط با خود، دیگران، محیط و خدا» بروز می‌کند

 

ب) اندازه گیری سلامت معنوی^[۲۱] ‌در مورد تجربیات زندگی فرد و عکس العملی که در آن زمان از زندگی انجام می­ دهند سؤال می­ کند(۶۴).

 

این مدل باوجود توجه و تمرکز بر سلامت معنوی در کنار سایر ابعاد سلامتی، فاقد دستورالعمل تجویزی برای اجرا در بالین است.

 

• مدل مراقبت معنوی در ایران

کریم اللهی در ارائه­ این مدل بر این باور است، در پرستاری همه جانبه(مراقبت کل نگر)، پرستار مراقبت را نه تنها برای جسم و ذهن بلکه برای روح مددجو نیز فراهم می‌سازد. برآورده ساختن نیازهای معنوی بیمار موجب کاهش رنج وی شده و موجب بهبودی جسمی و ذهنی (روانی) می‌گردد.

 

با بهره گرفتن از این مدل کل‌نگر، معنویت تأثیر مثبتی بر سلامت فرد می‌گذارد، زیرا روح، ذهن را و ذهن بدن را کنترل می‌کند، ‌بنابرین‏ معنویت به زندگی فرد نفوذ می‌کند. اگر مراقبت کل­نگر یک اصل پذیرفته شده در پرستاری است، توجهات معنوی نباید مورد غفلت قرار­گیرد.

 

این مدل بر این باور پایه­ریزی ­شده است که منابع معنوی برای بیماران، منابع سازگاری مهمی هستند و یافتن معنا در زندگی ارتباط مثبتی با سلامت جسمی و روانی دارد.

 

ساختار این مدل شامل موارد زیر است:

 

• • اجزاء مراقبت معنوی

 

• • ارکان مراقبت معنوی

 

• موانع مراقبت معنوی

 

 

ساختار مراقبت معنوی

 

در مراقبت معنوی باید نیازهای معنوی بیماران بررسی شده و توسط مراقبین رفع گردد. رفع این نیازها منجر به رفع دیسترس معنوی می­گردد که در نهایت سلامتی معنوی را برای بیماران به ارمغان می آورد(۶۵).

 

 

 

الگوی مراقبت معنوی در بیماران

 

این مدل که قرابت زیادی با مدل فیشر دارد، بر اساس زمینه موجود در کشور و عموماً بر اجرای مراقبت معنوی در بیمارستان تمرکز یافته است و مراقبت­های بعد از ترخیص یا جامعه­نگر در آن مورد توجه قرار نگرفته است.

 

متون بررسی شده در مرحله دوم؛ که در بخش اول، متمرکز بر مفاهیم استخراج شده از پژوهش و شفاف سازی آن­ها بود و دربخش دوم، جهت کمک به توسعه مدل بویژه کاربردی کردن آن مورد استفاده قرار گرفت؛ نشان داد که هر کدام از تئوری­ها یا مدل­ها به جنبه­ای از پاسخ­های انسانی به آسیب و بیماری توجه کرده ­اند. همچنین بعضی مدل­ها علی­رغم توجه به اغلب ابعاد وجودی انسان به دلیل انتزاعی بودن و پیچیدگی فاقد دستورالعمل تجویزی و قابلیت کاربرد برای مراقبت و بازگرداندن بیماران سوختگی به جامعه می‌باشند. لذا تلاش گردید جهت رفع این خلاء مدلی ارائه گردد که اولاً تمامی ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی انسان را مورد توجه قرار داده؛ ثانیاًً بتوان در قالب فرایند پرستاری علاوه بر مراقبت در حین بستری، در مرحله بعد از ترخیص یعنی تا زمان بازگرداندن بیماران به یک زندگی معنی دار از آن استفاده نمود.

 

فصل سوم

 

این فصل به توضیح روش پژوهش، توانایی محقق در انجام مطالعه کیفی، محیط جمع ­آوری داده ­ها، جامعه­ پژوهش، انتخاب مشارکت­کنندگان و ویژگی­های آن ها، فرایند جمع ­آوری و تجزیه و تحلیل داده ­ها، صحت و استحکام داده ­ها و ملاحظات اخلاقی می ­پردازد.

 

روش پژوهش

 

هدف این مطالعه، ادراک و تبیین فرایند بازگشت بیماران مبتلا به سوختگی به جامعه و طراحی یک مدل مراقبتی بود. به دلیل سنخیت سوال و هدف پژوهش از یک سو ودریافت پاسخ­های مرتبط، کامل و جامع ‌در مورد موقعیت مورد علاقه­ پژوهشگر از سوی دیگر؛ در این پژوهش از روش گراندد تئوری با نسخه­ کوربین و اشتراس(۲۰۰۸) که با تحلیلی سیستماتیک به کشف فرایند­های نهفته در پس تعاملات اجتماعی تأکید دارد به عنوان روش مناسب برای مطالعه، استفاده شد. گراندد تئوری یک روش تحقیق کیفی است، که برای بررسی فرایند­های روانی اجتماعی موجود در تعاملات انسانی به کار می­رود. هدف از آن، بررسی عمیق تجارب، اعمال بالینی، رفتار­ها، عقاید و طرز فکر­های افراد و گروه­ ها، به همان نحوی است که در زندگی واقعی آن­ها روی می­دهد(۶۶). محقق با به­کا­رگیری این روش در صدد توضیح فرایند­های روانی – اجتماعی، یا ساختار­های کلیدی است که از متن داده ­های تجربی استخراج نموده است. هدف محقق آن است که از لحاظ نظری به تشریح و تبیین یک پدیده خاص نایل آید. در این روش، الگو یا تئوری به صورت استقرایی از مطالعه­ پدیده­ای که نماینده­ی آن است به دست آمده و به طور مشروط و موقت، تأیید می­ شود، به عبارت دیگر این تئوری­ها مربوط به زمینه و شرایطی هستند که در آن توسعه یافته­اند(۶۷).

 

در این مطالعه ادراک و تبیین فرایند بازگشت بیماران مبتلا به سوختگی مورد کنکاش و سوال پژوهشگر بود. این سوال از انعطاف­پذیری و ازادی لازم برای ژرفکاوی پدیده برخوردار بود. ضمن اینکه سنخیت بین سوال پژوهش با موضوع مورد مطالعه نیز قابل درک بود. پیش فرض این سوال برای پژوهشگر این بود که لااقل در این جامعه و این مکان، همه مفاهیم مربوط به پدیده هنوز تعریف نشده­اند و یا لااقل روابط بین مفاهیم چندان توسعه نیافته است. همچنین، تشخیص سیالیت و فرایند مداری موقعیت تحت مطالعه زمینه­ انگیزشی دیگری برای انتخاب این روش توسط پژوهشگر برای انجام مطالعه بود.

 

شلدون می­نویسد: «واقعیت، یک امر سیالی است که مرتبا در حال خلق وتعدیل ‌می‌باشد. به­علاوه، از آنجایی که گراندد تئوری یک رویکرد فرایند مداری است تا یک رویکرد محصول­مدار؛ به جای انجام یک توصیف متمرکز بر باور­ها و ارزش­ها که در مطالعه­ قومیت نگاری مد نظر است؛ یا تلاش در جهت تبیین ماهیت یا جوهره­ی یک تجربه که در پدیدار شناسی مورد توجه ‌می‌باشد؛ در پی پیدا کردن تغییری است که در طی زمان حاصل آمده و اجازه می­دهد، تا شرکت­ کنندگان در مطالعه به بیان داستان به همان شکلی که دیده­اند بپردازند»(۶۸).

 

آیه ۱۷۹ سوره بقره:
«ولکم فى القصاص حیوه یا اولى الالباب تعلکم تتقون‏»

 

در تفسیر این آیه آمده است :

 

و برای شما ای امت محمد (ص)در قصاص حیات است چرا که اگر کسی قصد ارتکاب قتلی را دارد ، بداند که قصاص می شود( کشته می شود) از آن قتل خود داری می‌کند و این در واقع حیات است هم برای کسی که قصد کشتن دارد هم برای سایر مردم زیرا زمانی که مردم بدانند قصاص واجب است بر اثر ترس از قصاص جرات بر قتل پیدا نمی کنند^[۲۰].

 

شایان ذکر است که این آیه نه تنها دلالت بر این مطلب دارد بلکه مجازات به قصاص قاتل را یک امر عقلایی می‌داند (با توجه به حکم اولی الاباب که در آیه آمده است )آقای قرائتی در تفسیر نور ، این مفهوم را در یک جمله بیان می‌کند« حذف عنصر خطرناک یک امر عقلایی است».

 

آیه اول متکفل بیان سه نکته است: تشریع حکم قصاص ‌در مورد قتل، تعادل در حق قصاص و یا حق انتقام و در واقع اکتفا به قصاص قاتل، قطع نظر از اینکه قاتل یا مقتول چه جنسیتى دارد یا از چه موقعیت‏حقوقى و اجتماعى برخوردار است و سرانجام مستحسن بودن عفو و گذشت و صرف نظر کردن از قصاص.
در آیه ۱۷۹ به فایده و فلسفه و حکمت تشریع حکم قصاص اشاره شده که موجب حیات و زندگى مردم است. عموما این آیه این طور معنى شده که وضع حکم قصاص و کشتن قاتل در برابر مقتول موجب عبرت دیگران است و باعث جلوگیرى از هرج و مرج و خوددارى بسیارى از افراد از ارتکاب قتل و در نتیجه مصونیت‏بیشتر جامعه و زنده ماندن افراد و مصونیت آنان از کشته شدن است.^[۲۱]
ابوالفتوح رازى در تفسیر خود این بیان را از سدى نقل مى‏کند و مى‏گوید:
«… سدى گفت مراد آن است که در قصاص حیات است‏یعنى پیش از اسلام، به یک مرد، ده مرد را بکشتندى بگزاف، گفت من قصاص نهادم بسویه تا به نفس بیشتر از نفس نکشند، پس این قضیه موجب آن بود که در قصاص حیات باشد.»^[۲۲]

 

مفهوم صحیح آیه ۱۷۹ سوره بقرهاینگونه شرح داده شده است :

 

به نظر مى‏رسد از آیه ۱۷۹ سوره بقره نمى‏توان تبعیض بین مرد و زن در امر قصاص را استنباط نمود و آیه شریفه مذبور نیز در مقام بیان این مطلب نیست. نسبت ناسخ و منسوخ و یا حتى عام و خاص هم که بعضى از فقها و مفسرین^[۲۳] گفته‏اند بین آیه مذبور و آیه ۴۵ سوره مائده وجود ندارد و هر دو آیه در یک جهت و با بیان مختلف و در موقعیت‏بیانى خاص خود در مقام تبیین وجود حکم قصاص ‌در مورد قتل و متعادل بودن آن هستند و با یکدیگر تعارض ندارند. در آیه ۴۵ سوره مائده مطلب به صورت اخبار از حکم موجود در تورات بیان گردیده و در آیه ۱۷۹ سوره بقره با بیان تفصیلى‏تر بر تشریع حکم قصاص براى مسلمانان تأکید شده است.
تقریبا مى‏توان گفت مفسرین در شان نزول آیه ۱۷۹ سوره بقره متفق‏القولند که در بین اعراب جاهلى در زمان و محیط نزول قرآن، قصاص و یا به هر تعبیر بهتر انتقام‏گیرى شناخته شده بود و رواج داشت ولى حد و ضابطه مشخصى براى آن وجود نداشت. چگونگى حل موضوع بستگى به میزان قدرت و عصبیت قبیله قاتل یا مقتول داشت، نه قبیله قاتل حاضر بود او را تحویل دهد و به قصاص برساند و نه قبیله مقتول راضى بود که فقط قاتل را قصاص نماید. و گاه در مقابل یک مقتول ده‌ها نفر به قتل مى‏رسیدند و گاهى هم موافقت‏نامه‏اى بین طرفین برقرار مى‏شد قبیله‏اى که قدرت بیشترى داشت مقرر مى‏کرد که در برابر هر برده‏اى که از او کشته مى‏شود، آزادى را بکشد و در برابر زنى که به قتل مى‏رسد، مردى را به قتل برساند. اسلام این طریق ناپسند را منسوخ ساخت و با نزول آیه فوق الذکر خواست این حکم را تشریع نماید که در مقابل مقتول قاتل را باید قصاص کرد و نه کس دیگر را خواه آزاد باشد یا برده مرد باشد یا زن^[۲۴].

 

این آیه چیزى بیش از این را نمى‏رساند و هیچ تعارض و تنافى هم با بیان کلى مذکور در آیه ۴۵ سوره مائده ندارد. از آیات قرآنى هم نمى‏توان پست‏تر بودن و کم ارزشتر بودن جنس زن را نسبت‏به مرد استنباط کرد و آن را به عنوان یک اصل مسلم تلقى کرد و آیه را با این تلقى معنى نمود.

 

آیه ۹۳ سوره نساء:

 

خداوند ‌در سوره نساء آیه ۹۳ ‌در مورد قتل عمد می فرماید:

 

« وَ مَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فِیها وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظِیماً؛

 

و هر کسى فرد با ایمانى را از روى عمد به قتل برساند مجازات او دوزخ است که جاودانه در آن مى‏ماند و خداوند بر او غضب مى‏کند و از رحمتش او را دور مى‏سازد و عذاب عظیمى براى او آماده ساخته است.»

 

از امام صادق (ع)سوال شد : ایا برای کسی که موّمنی را به عمد بکشد توبه ای وجود دارد؟

 

حضرت فرمود:اگر او (مقتول)را به خاطر ایمانش کشته باشد ؛ توبه ای برای او (قاتل)نیست و اگر او را به سببی از اسباب دنیا مثل غضب و … کشته باشد ؛ توبه او آن است که کشته شود به مثل مقتول (قصاص شود)

 

فی الکافی و العیاشی عن الصادق(ع) : آنه سئل عن الموّمن یقتل المومن متعمداً له توبه؟« فقال: ان کان قتله لایمانه فلا توبه له ف و ان کان قتله لغضب او لسبب شی ء من امر دنیا فان توبته ان یقاد منه»بعد از بیان حکم قتل خطا در این آیه به مجازات کسى که فرد با ایمانى را از روى عمد به قتل برساند اشاره مى‏کند. از آنجا که آدم‏کشى یکى از بزرگترین جنایات و گناهان خطرناک است و اگر با آن مبارزه نشود، امنیت که یکى از مهمترین شرائط یک اجتماع سالم است به کلى از بین مى‏رود. قرآن در آیات مختلف آن را با اهمیت فوق العاده‏اى ذکر ‌کرده‌است، تا آنجا که قتل بى‏دلیل یک انسان را همانند کشتن تمام مردم روى زمین معرفى مى‏کند.

 

«مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعاً؛

 

آن کس که انسانى را بدون اینکه قاتل باشد و یا در زمین فساد کند بکشد، گویا همه مردم را کشته است»^[۲۵] به همین دلیل در آیه مورد بحث نیز براى کسانى که فرد با ایمانى را عمدا به قتل برسانند چهار مجازات و کیفر شدید اخروى (علاوه بر مسئله قصاص که مجازات دنیوى است) ذکر شده است:

 

۱) خلود یعنى جاودانه در آتش دوزخ ماندن وَ مَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فِیها.

 

۲) خشم و غضب الهىَ و غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ
۳) دورى از رحمت خدا و لعنه .
۴) مهیا ساختن عذاب عظیمى براى او و أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظِیماً.

 

و ‌به این ترتیب از نظر مجازات اخروى حد اکثر تشدید ‌در مورد قتل عمدى شده است، به طورى که در هیچ مورد از قرآن اینچنین مجازات شدیدى بیان نگردیده و اما کیفر دنیوى قتل عمد همان قصاص است.

 

آیه ۴۵ سوره مائده:

 

«وکتبنا علیهم فیها ان النفس به النفس…و الجروح القصاص»

 

و بر ایشان حکم کردیم نفس را در مقابل نفس قصاص کنند و جروح قصاص دارد.

 

عامل فقر اقتصادی ، به تنهایی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم خود را بر وضعیت فرهنگی و اجتماعی خانواده بر جای می‌گذارد (حبیبی، قنبری، خدایی، قنبری، ۱۳۹۲).

 

این زنان به علت برخورداری از تحصیل و مهارت‌های فنی و آموزشی کمتر نسبت به سایر زنان حتی در صورت فعالیت اقتصادی ، در مشاغل کم درآمد مشغول به کار می‌شوند (شعبان‌زاده، بهرام‌آبادی، حاتمی، ‌زهرا کار، ۱۳۹۲). در واقع این زنان از نظر دستیابی به امکانات و خدمات محدودیت دارند و اغلب با عواملی چون عدم دسترسی به فرصت‌های شغلی، کم سوادی، نداشتن درآمد مستمر مواجه بوده (سیدمیرزایی، عبدالهی، کمربیگی، ۱۳۹۰). و همین نابرابری در فرصت‌ها یکی از عوامل بسیار مهم شکل‌گیری مشکلات فوق‌الذکر می‌باشد.

 

تا آنجا که یکی از مؤلفه‌های توانمندی، داشتن فرصت برابر و حق انتخاب عنوان می‌گردد (دستورالعمل جامع حمایت‌های اجتماعی از زنان سرپرست خانوار سازمان بهزیستی کشور، ۱۳۹۱).

 

در حال حاضر طبق اظهارات رئیس پژوهشکده آمار ایران ۸۲ درصد زنان سرپرست خانوار بیکار بوده و میانگین درآمد سالیانه ایشان ۹ میلیون و۹۰۰ هزار تومان است و ۸۱ درصد زنان سرپرست خانوار دهک اول بی‌سواد بوده و دارای جمعیت خانواده‌ای بالا و درآمد پایین می‌باشند.

 

حال آنچه مطرح است نه تنها این زنان با مشکل فقر روبه‌رو بوده، بلکه بواسطه عقاید و سنت‌های موجود در جامعه مورد قضاوت قرار گرفته و در کشمکش با فرهنگ مردسالاری جوامع مسئولیت خانواده را به دوش می‌گیرند (حبیب^[۱۰]، ۲۰۱۰).

 

در واقع زنان سرپرست خانواده نسبت به مردان سرپرست خانواده ، به دلیل داشتن چند نقش مختلف و همزمان مانند اداره امور خانه و تربیت و مراقبت از فرزندان و کار در خارج از خانه با دستمزد کمتر، استرس و مشکلات روانی بیشتری را تجربه می‌کنند. زنان سرپرست خانواده معمولاً چندین نقش مختلف را ایفا می‌کنند و به واسطه آن دچار تعارض نقش‌ها می‌شوند و این امر به ایجاد استرس و اضطراب در آن ها منجر می‌شود (بادنجانی، بیرامی، هاشمی، ۱۳۹۱).

 

در این خصوص تحقیقات نشان داده حتی مادرانی که حضانت فرزندان را به عهده ندارند نسبت به پدران بی حضانت دو برابر بیشتر با فرزندان تماس دارند (صادقی، ناجی، محمدزاده، کریمیان، ۱۳۹۲) و وقتی زن سرپرست خانوار مجبور می‌شود از انتظارهای جنسی پیروی کند، نمی‌تواند به مهارت‌ها و یا تمایلات خود در زمینه‌های خارج از مرزهای جنسی خویش دست یابد (پروچسکا، ۲۰۰۷) . همچنین اغلب روابط ایشان با اطرافیان خدشه‌دار گردیده به طور مثال طی بررسی صورت گرفته افراد هنگامی که طلاق می‌گیرند سه تا از دوستان خود را از دست می‌دهند و یا افراد مطلقه دو برابر بیشتر از متأهلین احتمال قطع ارتباط با یک دوست نزدیک را دارند که این احتمال طرد شدن می‌تواند از سوی دو طرف رابطه دوستانه باشد (صادقی، ناجی، محمدزاده، کریمیان، ۱۳۹۲).

 

در مجموع عوامل مختلف یاد شده از جمله عوامل اجتماعی و اقتصادی سلامت روانی زنان سرپرست خانوار را تحت تأثیر قرار داده و باعث می‌گردد که خلق افسرده‌ای داشته که این خلق افسرده میل به انزوا و کناره‌گیری از دیگران را ترغیب می‌کند و در نتیجه افسردگی ایشان را در یک چرخه معیوب تشدید نموده (حبیبی، قنبری، خدایی، قنبری،۱۳۹۲). در صورتی که روابط اجتماعی گسترش یافته- دریافت حمایت اجتماعی را افزایش می‌دهد و در نهایت منجر به کاهش افسردگی می‌گردد.

همچنین فرزندان خانواده های زن سرپرست به احتمال بیشتری دچار مشکلات رفتاری و اجتماعی می‌شوند و از کیفیت زندگی پایین‌تری نسبت به فرزندان خانواده های هسته‌ای برخوردارند (شعبان‌زاده، بهرام‌آبادی، حاتمی، ‌زهرا کار، ۱۳۹۲). با توجه به شروع بالای افسردگی و اضطراب در جمعیت زنان سرپرست خانوار (حبیبی، قنبری، خدایی، قنبری،۱۳۹۲) این گروه از زنان سطوح بالاتری از آسیب‌پذیری را نشان می‌دهند .

 

مجموعه مشکلات ذکر شده بهداشت روانی این گروه را متأثر می‌سازد و اگر چه ممکن است برخی از این زنان، توان سازگاری با چنین شرایطی را داشته باشند، اما اغلب آن ها تحت تأثیر این شرایط مشکلات مختلفی از جمله مشکلات جسمانی، مشکلات خواب و موارد فوق‌الذکر را نشان می‌دهند (کوین، ۲۰۰۳).

 

با توجه به موارد یاد شده و درصد بالای استرس وارده نحوه به کارگیری راهبردهای مقابله و حمایت‌های اجتماعی دریافتی نقش به سزایی در زندگی ایشان دارد.

 

در واقع با توجه به اینکه زنان سرپرست خانوار نسبت به سایر افراد جامعه استرس‌های روزمره بیشتری را تجربه می‌کنند، توانایی کنترل هیجانات منفی و مقابله صحیح با عوامل استرس‌زا در عملکرد روزانه ایشان قابل توجه بوده و نقش مهمی در سلامت روانی، جسمانی و کیفیت زندگی این گروه از زنان ایفا می‌کند (شعبان‌زاده، بهرام‌آبادی، حاتمی، ‌زهرا کار، ۱۳۹۲).

 

سبک‌های مقابله‌ای مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و فرآیندهای رفتاری و شناختی برای ممانعت، مدیریت یا کاهش استرس است (زنجانی، فیض‌آبادی، باغبانی، ‌زهرا کار، ۱۳۹۲). چگونگی مقابله با عوامل استرس‌زای زندگی ، به کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار، نشانگان روانشناختی و سلامت عمومی و نیز کیفیت زندگی ایشان (با توجه به حجم و کیفیت استرس وارده) تأثیرگذار بوده ، برای مثال سبک مقابله‌ای مسأله مدار باعث افزایش کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار می‌شود (شعبان‌زاده، بهرام‌آبادی، حاتمی، ‌زهرا کار، ۱۳۹۲).

 

باید توجه داشت که آموزش مهارت‌های مقابله‌ای، به عنوان یکی دیگر از فنون مدیریت استرس، افراد را قادر به مقابله سازگارانه می‌کند و طی آن افراد می‌آموزند، که به جای درماندگی، نشخوار فکری و انفعال به افزایش توانمندی خود و کاهش ملزومات موقعیت استرس‌زا روی آورند که راهبردی مؤثرتر و کارآمدتر در برابر استرس ناشی از شرایط اقتصادی، اجتماعی و روانی زنان سرپرست خانوار است (بارتلی^[۱۱]، ۲۰۱۱).

 

انتخاب سبک مقابله‌ای به کار برده شده تا حدود زیادی به عوامل خلق و خو مرتبط بوده به طور مثال افراد منفعل بیشتر سبک مقابله‌ای تسلیم یا اجتناب را انتخاب می‌کنند، در حالی که افراد پرخاشگر به احتمال زیاد از سبک مقابله‌ای جبران افراطی بهره می‌گیرند. با این حال در این انتخاب عوامل محیطی نیز نقش بسزایی دارند.

 

به طور مثال راهبردهایی که مراقبین مهم زندگی فرد به نمایش می‌گذارند بسیار مهم بوده. لذا راهبردهایی که اتخاذ می‌شود ماحصل تعامل بین طبع ذاتی و تعامل محیطی است .اما این راهبردها با همه تنوعی که دارند، آثار و پیامدهای متفاوتی به بار می‌آورند و هر یک از این شیوه ها، متناسب با عوامل استرس‌زا می‌توانند سازگارانه، یا ناسازگارانه باشند. با این حال شیوه های مسأله مدار، پیامدهای سازگارانه بیشتری دارند.

 

در این راستا فقدان شبکه های حمایتی در فضای زندگی زنان سرپرست خانواده و ادراک ایشان از مسئولیت‌های خود در محیط خانواده بر انتخاب سبک مقابله‌ای مؤثر است (بادنجانی، بیرامی، هاشمی، ۱۳۹۱).

 

از طرفی میزان برخورداری زنان سرپرست خانوار از حمایت‌های اجتماعی (از سوی خانواده، دوستان و سایرین) نقش اساسی در انتخاب راهبرد مقابله‌ای سلامت روانی، شیوه های فرزند پروری ایشان دارد.

 

‌بنابرین‏ به نظر می‌رسد شناخت اثرات فرسودگی شغلی بر ابعاد مختلف نوآوری سازمانی، برای بسیاری از مدیرانی که در جستجوی حفظ مزیت رقابتی هستند، مفید باشد.

 

۱-۴- اهداف تحقیق

 

• هدف اصلی

سنجش تاثیر فرسودگی شغلی بر نوآوری در سازمان در بین کارکنان سازمان جهادکشاورزی
استان قم

 

• اهداف فرعی

سنجش تاثیر عامل تحلیل عاطفی بر نوآوری در سازمان در بین کارکنان سازمان جهادکشاورزی استان قم

 

سنجش تاثیر عامل مسخ شخصیت بر نوآوری در سازمان در بین کارکنان سازمان جهادکشاورزی استان قم

 

سنجش تاثیر عامل کاهش کفایت شخصی بر نوآوری در سازمان در بین کارکنان سازمان جهادکشاورزی استان قم

 

۱-۵- فرضیه های تحقیق

 

فرضیه اصلی

 

فرسودگی شغلی بر نوآوری در سازمان در بین کارکنان سازمان جهادکشاورزی استان قم
مؤثر است.

 

فرضیه های فرعی

 

تحلیل عاطفی بر نوآوری در سازمان در بین کارکنان سازمان جهادکشاورزی استان قم مؤثر است.

 

مسخ شخصیت بر نوآوری در سازمان در بین کارکنان سازمان جهادکشاورزی استان قم
مؤثر است.

 

کاهش کفایت شخصی بر نوآوری در سازمان در بین کارکنان سازمان جهادکشاورزی استان قم مؤثر است.

 

۱-۶- متغیرهای تحقیق

 

متغیرهای تحقیق عبارتند از:

 

جدول (۱-۱): متغیرهای تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

متغیر مورد بررسی مؤلفه‌ ی مورد بررسی متغیر مستقل

 

(فرسودگی شغلی )

تحلیل عاطفی مسخ شخصیت کاهش کفایت شخصی متغیروابسته

 

(نوآوری در سازمان)

نوآوری در سازمان

منبع: مسلچ

 

۱-۷- مدل مفهومی تحقیق

 

فرسودگی شغلی

 

نوآوری در سازمان

 

تحلیل عاطفی

 

کاهش کفایت شخصی

 

مسخ شخصیت

 

شکل (۱-۱): مدل مفهومی تحقیق

 

۱-۸- قلمرو تحقیق

 

۱-۸-۱ – قلمرو موضوعی

 

بررسی مباحث مربوط به فرسودگی شغلی کارکنان و نوآوری در سازمان و رابطه این دو با هم، قلمرو موضوعی این تحقیق را تشکیل می‌دهند.

 

۱-۸-۲ – قلمرو مکانی

 

قلمرو مکانی این تحقیق، سازمان جهادکشاورزی استان قم می‌باشد.

 

۱-۸-۳ – قلمرو زمانی

 

قلمرو زمانی بین بهمن۱۳۹۲ تا شهریور ۱۳۹۳ می‌باشد.

 

۱-۹- تعریف نظری واژگان کلیدی تحقیق

 

فرسودگی شغلی: فرسودگی شغلی را سندرمی روان شناختی می دانند که ترکیبی از سه مؤلفه تحلیل عاطفی ، مسخ شخصیت و کاهش کفایت شخصی است که در میان افرادی که با مردم کار می‌کنند به میزان های متفاوت اتفاق می افتد(هاکانن،۲۰۰۶). فرسودگی شغلی را یک حالت خستگی مفرط که از کار سخت و بدون انگیزه و بدون علاقه ناشی می شود. ( ‌فریدون برگر،۱۹۷۵)

 

تحلیل عاطفی: تحلیل عاطفی نوعی احساس تخلیه ی جسمی و روحی است که به واسطه ی فشارهای شغلی ایجاد می شود؛ به گونه ای که فردی که قبلاً دارای انگیزه، پرانرژی، سرزنده و پرنشاط بوده، احساس می‌کند کارش خسته کننده و بی معنا شده است.

 

مسخ شخصیت: مسخ شخصیت عبارت است از پاسخ منفی و سنگدلانه، عاری از احساس و همراه با
بی اعتنایی مفرط نسبت به مشتریان و ارباب رجوع؛ یعنی از دست دادن تمامی علاقه و احساسات عاطفی در برابر مراجعان و یا پاسخ گویی به آنان، به صورت غیر انسانی. (مک گراث، ۱۹۸۹)

 

کاهش کفایت شخصی: ‌در مورد کاهش کفایت شخصی باید گفت که این مؤلفه‌ ‌به این معنا است که فرد احساس می‌کند عملکرد وی با موفقیت همراه نیست؛ در واقع می توان گفت که در این رابطه موفقیت ادراکی مطرح است نه موفقیت واقعی. (مسلچ ، لیتر،۲۰۰۵)

 

نوآوری: تبدیل یک ایده به یک خروجی ، یا واقعیت بخشیدن به یک مفهوم است. نوآوری شامل آرایش تازه مستمر در محیط داخلی و خارجی یک شرکت و (یا) یک ایده می‌باشد تا اینکه آن ایده ملموس، قابل استفاده و مفید واقع شود. این عینیت بخشی به ایده باید مستقیماً با درآمدهای مالی آینده در ارتباط باشد.

 

۱-۱۰- تعریف عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق

 

تعریف عملیاتی هریک از مؤلفه‌ های تحقیق در قالب سوالات زیر مشاهده می شود.

 

جدول (۱-۲): تعریف عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تحلیل و خستگی عاطفی احساس می کنم کارم به لحاظ روانی توان و نیروی مرا گرفته است . در پایان یک روز کاری احساس می کنم مورد سوء استفاده قرار گرفته ام . صبح روزی که باید سرکار بروم از تصور رفتن به سر کار احساس خستگی می کنم. به آسانی می توانم احساسات همکاران در محل کار را درک کنم. احساس می کنم با برخی از مراجعان در محل کار به صورت اشیایی بدون شخصیت انسانی برخورد می کنم. کار با مراجعان در محل کار برای تمام روز واقعا برایم سخت و طاقت فرساست . احساس می کنم به راحتی می توانم با مشکلات مراجعان در محل کار به راحتی کنار بیایم. احساس می کنم کارم به لحاظ روانی توان و نیروی مرا گرفته است . احساس می کنم از طریق شغلم بر زندگی مراجعان در محل کار تاثیر مثبت می گذارم. مسخ شخصیت از زمانی که این شغل را انتخاب کرده ام نسبت به دیگران بی تفاوت شده ام . از این نگرانم که این شغل مرا نسبت به مردم سنگدل کند. احساس می کنم سرشار از نیرو و انرژی هستم. شغلم باعث شده که احساس بیهودگی کنم . احساس می کنم کار را به سختی انجام می دهم. کاهش کفایت شخصی واقعا برایم مهم نیست بر سر بعضی از مراجعان در محل کار چه می‌آید. سرو کار داشتن با مراجعان در محل کار سخت است و مرا تحت فشار روانی قرار می‌دهد. به آسانی می توانم محیط آرامی برای مراجعان در محل کار فراهم کنم . پس از کار با مراجعان در محل کار احساس نشاط و شادمانی می کنم. شغلم دست آوردهای مهم و با ارزشی برایم داشته است . احساس می کنم به آخر خط رسیده ام. در حیطه شغلی خود با مشکلات عاطفی و روانی بسیار با متانت برخورد می کنم .

نوع بیماری

جنس کمر درد میگرن پا درد دست درد آرتروز رماتیسم نوع بیماری

جمع کل مرد ۳۹ ۳۱ ۲۱ ۱۸ ۲۷ ۱۰ ۱۴۶ زن ۴۰ ۲۲ ۳۰ ۲۰ ۲۷ ۵ ۱۴۴ تعداد ۷۹ ۵۳ ۵۱ ۳۸ ۵۴ ۱۵ ۲۹۰

جدول۴-۳)آمار توصیفی مربوط به متغیر های مستقل و وابسته

تعدادکمترین مقداربیشترین مقدارمیانگینانحراف استانداردواریانسکجیکشیدگیعدد آماریعدد آماریعدد آماریعدد آماریخطای استانداردعدد آماریعدد آماریعدد آماریخطای استانداردعدد آماریخطای استانداردتاب آوری۲۹۰۱۱۹۹۸۷/۵۵۰۴۴/۱۷۷۳/۱۷۸۷۶/۳۱۵۰۲۷/۰۱۴۳/۰۲۶۲/۰-۲۸۵/۰کیفیت زندگی۲۹۰۳۵۱۲۶۸۴/۷۹۹۸۳/۰۷۳۹/۱۶۲۱۰/۲۸۰۴۱۵/۰-۱۴۳/۰۰۲۱/۰۲۸۵/۰بعد جسمانی۲۹۰۷۳۴۲۸/۲۱۳۳۳/۰۶۷۸/۵۲۳۷/۳۲۳۵۹/۰-۱۴۳/۰۳۵۷/۰-۲۸۵/۰بعد روانی۲۹۰۶۳۱۳۰/۱۸۲۸۱/۰۷۷۸/۴۸۲۸/۲۲۳۹۸/۰-۱۴۳/۰۳۲۳/۰۲۸۵/۰بعد اجتماعی۲۹۰۳۱۵۱۹/۹۱۷۶/۰۰۰۲/۳۰۱۴/۹۱۴۹/۰۱۴۳/۰۸۴۳/۰۲۸۵/۰بعد محیطی۲۹۰۱۰۴۰۹۰/۲۴۳۳۰/۰۶۱۳/۵۵۰۹/۳۱۳۲۴/۰-۱۴۳/۰۱۱۴/۰۲۸۵/۰مدت درد۲۹۰۱۴۲۰۰۴/۶۷۹۲۳/۳۸۰۴/۶۶۷۲۹/۴۴۶۲۳۲۳/۲۱۴۳/۰۱۶۱/۷۲۸۵/۰شدت درد۲۹۰۱۱۰۹۴/۵۱۱۷/۰۹۹۸/۱۹۹۰/۳۲۰۹/۰-۱۴۳/۰۶۳۳/۰-۲۸۵/۰

با توجه به جدول ۵-۳ در توزیع نمره های آزمودنی های مورد مطالعه در ‌پرسشنامه های تاب آوری و کیفیت زندگی و شاخص های مختلف توصیفی اعم از میانگین، انحراف معیار، شاخص های کجی و کشیدگی آن ها نشان می‌دهد که توزیع نمره های گروه نمونه به توزیع نرمال میل دارد.

جدول۴-۴)میانگین و خطای استاندارد میانگین مربوط به متغیرهای مستقل به تفکیک جنس، سن و میزان تحصیلات

تاب آوری شدت درد مدت درد جنس مرد ۵/۱ ± ۱/۵۷ ۲/۰ ± ۸/۵ ۴/۵ ± ۶۴ زن ۴/۱ ± ۷/۵۴ ۲/۰± ۱/۶ ۷/۵ ± ۱/۷۰ سن ۴۰≥ ۹/۱ ± ۲/۵۸ ۲/۰± ۸/۵ ۳/۴ ± ۸/۴۲ >40 ۲/۱ ± ۶/۵۴ ۱/۰± ۶ ۴/۵ ± ۱/۸۰ میزان

تحصیلات پایین تر از کارشناسی ۳/۱ ± ۷/۵۵ ۲/۰± ۶ ۵/۵ ± ۷۰ کارشناسی و بالاتر ۸/۱ ± ۲/۵۶ ۲/۰± ۸/۵ ۳/۴ ± ۲/۶۱ میانگین کل ۱ ± ۹/۵۵ ۱/۰± ۹/۵ ۹/۳ ± ۶۷

جدول۴-۵) میانگین و خطای استاندارد میانگین متغیرهای وابسته به تفکیک جنس، سن و میزان تحصیلات

جسمانی روانی اجتماعی محیطی کیفیت زندگی جنس مرد ۵/۰ ± ۵/۲۱ ۴/۰ ± ۴/۱۸ ۲/۰ ± ۱۱/۹ ۴/۱ ± ۸/۷۹ ۵/۰ ± ۸/۲۴ زن ۵/۰ ± ۱/۲۱ ۴/۰ ± ۲/۱۸ ۳/۰ ± ۳/۹ ۴/۱ ± ۹/۷۹ ۵/۰ ± ۲۵ سن ۴۰≥ ۶/۰ ± ۴/۲۲ ۵/۰ ± ۶/۱۸ ۳/۰ ± ۶/۹ ۶/۱ ± ۴/۸۲ ۶/۰ ± ۴/۲۵ >40 ۴/۰ ± ۷/۲۰ ۴/۰ ± ۲/۱۸ ۲/۰ ± ۹ ۲/۱ ± ۵/۷۸ ۴/۰ ± ۶/۲۴ میزان

تحصیلات پایین تر از کارشناسی ۴/۰ ± ۷/۲۰ ۴/۰ ± ۱/۱۸ ۲/۰ ± ۹ ۳/۱ ± ۷۸ ۴/۰ ± ۱/۲۴ کارشناسی و بالاتر ۵/۰ ± ۵/۲۲ ۴/۰ ± ۷/۱۸ ۳/۰ ± ۵/۹ ۴/۱ ± ۵/۸۳ ۵/۰ ± ۵/۲۶ میانگین کل ۳/۰ ± ۳/۲۱ ۳/۰ ± ۳/۱۸ ۲/۰ ± ۲/۹ ۳/۰ ± ۹/۲۴ ۱/۰ ± ۸/۷۹

جدول۴-۶) میانگین و خطای استاندارد میانگین متغیرهای مستقل به تفکیک نوع بیماری

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام سازمانی است بسیار جوان که مسئولیت خطیری را در سطح کشورهای اسلامی پذیرفته است. تعداد کشور‌های عضو این پایگاهکشور است که بر اساس مصوبه چهارمین نشست وزرای آموزش عالی و تحقیقات علمی کشورهای اسلامی، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی موظف به همکاری و برقراری ارتباط علمی با آی اس سی می‌باشد و آی اس سی نیز موظف است نشریات علمی کشورهای اسلامی را تهیه و طبق معیارهای کتابسنجی عملکرد پژوهشی مؤلفه‌هایی مانند نویسندگان، دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی، نشریات، رشته‌های موضوعی و کشورها را مقایسه و اندازه گیری کند(همان).

۲-۴-۲٫ اهداف پایگاه استنادی علوم جهان اسلام

1. 1. بنیانگذاری پایگاه استنادی مستقل و خاص دانشمندان جهان اسلام در تعامل سازنده با سایر پایگاه‌های استنادی جهان؛

1. 1. حمایت پژوهش‌های مربوط به خصوص در حوزه علوم انسانی و مطالعات دینی و اسلامی؛

1. 1. توجه به اخلاق و حقوق اسلامی در تولید و نشر علم؛

1. 1. ایجاد زمینه‌های مناسب برای تعامل میان دانشمندان جهان اسلام؛

   

1. 1. ارائه ابزارهای مناسب برای ارتقای ‌پاسخ‌گویی‌ علم به نیازهای کشورهای اسلامی؛

1. فراهم کردن بستر مناسب برای گسترش علم و توسعه علم‌سنجی در کشورهای اسلامی(مهراد، گزنی، ۱۳۸۷، ص ۱).

۲-۴-۳٫ وظایف پایگاه استنادی علوم جهان اسلام

1. 1. راهبری مناسب و سنجش وضعیت انتشارات علمی در جهان اسلام؛

1. 1. حمایت از حوزه های مختلف علوم و فناوری با رویکرد بومی، به ویژه علوم انسانی؛

1. 1. برنامه ریزی برای ارزیابی استنادی انتشارات علمی در جهان اسلام؛

1. 1. ارزش گذاری کمی و کیفی و رتبه بندی نشریات و سایر تولیدات علمی در زیر مجموعه های پایگاه، پس از طی مراحل ارزیابی علمی با تأکید بر شاخص‌های علم سنجی با لحاظ کردن جهان بینی اسلامی؛

1. 1. نمایه سازی به منظور دسترس پذیر ساختن انتشارات علمی دانشمندان و پژوهشگران جهان اسلام؛

1. 1. فراهم سازی امکان ثبت اختراعات و نیز ثبت مطالعات بالینی برای حفظ حقوق معنوی دانشمندان جهان اسلام؛

1. 1. معرفی پرتألیف ترین و پر استناد ترین مؤلفان، دانشمندان و کشورهای برتر علوم جهان اسلام در سطح جهان؛

1. 1. بستر سازی برای معرفی و توسعه دامنه انتشارات پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در سطح جهان؛

1. شناسایی اثر بخش ترین آثار علمی در رشته‌های موضوعی مختلف(باقریان، ۱۳۹۰، ص ۴۷).

این پایگاه در حال حاضر، به زبانهای مختلف فارسی، عربی، انگلیسی و فرانسه طراحی شده است و از درگاه با آدرس www.isc.gov.ir و یا از طریق درگاه مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری www.srlst.com قابل دسترس می‌باشد.

۲-۴-۴ بخش‌های پایگاه استنادی علوم جهان اسلام

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام دارای محصولات متعددی است. محصولات فعال این پایگاه عبارتند از؛ گزارش استنادی نشریات به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی، نمایه استنادی علوم ایران، طلایه داران علم ایران، و رتبه بندی دانشگاه‌ها که به اختصار معرفی می‌شوند:

الف. گزارش استنادی نشریات^[۴۳]:این پایگاه نخستین زیر مجموعه های ایجاد شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بوده و ابزاری است دقیق برای ارزیابی بسترهای علمی در قلمرو نشریات، و عمده مخاطبان آن را جوامع و اجتماعات علمی در سطح ملی تشکیل می‌دهند(باقریان، ۱۳۹۰).این پایگاه به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی طراحی شده است و نشریات این سه زبان را در بر می‌گیرد که بخش زبان فارسی آن نخستین پایگاه استنادی از مجموعه پایگاه‌های استنادی علوم جهان اسلام است. این پایگاه به ارزیابی و رتبه بندی نشریات معتبر در یک سال مشخص پرداخته و به تعیین ضریب تأثیر^[۴۴]، نیمه عمر^[۴۵] و شاخص آنی^[۴۶] برای آن‌ ها می‌پردازد. این پایگاه گزارش استنادی نشریات را از سال ۱۳۸۰ به بعد ارائه می‌دهد(شکل ۲-۱).

ضریب تأثیر: عبارت است از نسبت تعداد استنادهای تعلق گرفته به مجله در دو سال قبل، به تعداد مقالات دو سال گذشته آن نشریه، در یک سال مشخص.

نیمه عمر: نیمه عمر مجله مدت زمانی را نشان می‌دهد که مقالات در موضوعات مختلف از تازگی برخوردار بوده، و استفاده از آن ها در مطالعات بعدی می‌تواند حائز اهمیت باشد.

شاخص آنی: عبارت است از نسبت تعداد استنادهای تعلق گرفته به یک نشریه، به تعداد مقالات آن نشریه در سال مورد بررسی(مهراد، مقصودی دریه، ۱۳۸۵، ص۲۱۹).

هدف پایگاه گزارش استنادی نشریات فارسی، بررسی نشریات فارسی و رتبه بندی آن ها بر اساس مطالعات استنادی است. با کمک این منبع، علاوه بر راهنمایی کتابداران در انتخاب نشریه‌های مورد نظر، و صرفه جویی در بودجه، فضا، نیروی انسانی، صحافی، نگهداری، و حفاظت، قادر خواهد بود تا به ناشران و استفاده کنندگان نشریات نشان دهد که مجله یک ناشر در مقایسه با سایر نشریات در همان رشته موضوعی، از چه رتبه‌ای برخوردار است. به عبارت دیگر، هدفی که از گزارش‌های استنادی نشریات فارسی دنبال می‌کند، این موضوع مهم است که یک نشریه چقدر به دفعات توسط مقالات دیگر مورد استناد و استفاده قرار می‌گیرد(باقریان، ۱۳۹۰).

اساس کار پایگاه استنادی نشریات فارسی، بر مبنای مطالعات استنادی است. ‌بنابرین‏ می‌تواند فراوانی استفاده از اطلاعات را در کشورهای اسلامی مشخص کند. برا این اساس، به راحتی مشخص می‌شود که آثار یک نویسنده تا چه حد مورد استفاده و استناد دیگران قرار گرفته است. در نتیجه، نویسندگان و پژوهشگرانی که قصد دارند تا مقاله ها و یافته های علمی خود را در مجله‌ای معتبر به چاب برسانند، بهتر و راحت تر تصمیم گیری می‌کند(صمدی، محمد اسماعیل، ۱۳۸۸).

شکل۲-۱٫ گزارش استنادی نشریات

ب. نمایه استنادی علوم ایران^[۴۷]: نمایه استنادی علوم برای اولین بار در سال ۱۹۶۴ به جامعه‌ علمی در سطح دنیا معرفی گردید تا به عنوان یک ابزار مهم در بازیابی اطلاعات مطرح گردد. در ایران اولین بار نمایه استنادی علوم ایران در کتابخانه منطقه‌ای علوم و تکنولوژی به وجود آمد و با پوشش نشریات معتبر از ۱۳۸۷ به بعد در سال ۱۳۸۴ به جامعه علمی معرفی گردید. نمایه استنادی سیاهه منظمی از مشخصات آثار استناد شده است که در آن پس از ارائه اطلاعات کتاب‌شناختی هر منبع، فهرستی از آثاری که به منبع استناد کرده‌اند، ارائه می‌شود(مهراد و دیگران، ۱۳۸۶)(شکل ۲-۲).

نمایه استنادی علوم ایران رابطه بین دو نویسنده را با محاسبه تعداد دفعاتی که هر نویسنده به دیگری استناد ‌کرده‌است نشان می‌دهد. این پایگاه به ارزیابی استنادی مقاله ها می‌پردازد و به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی طراحی شده است و امکان جستجوی مقاله ها و استناد‌های سال ۱۳۷۸ به بعد در این پایگاه وجود دارد(مهراد، فرمانی، ۱۳۹۲).

 

شکل (۱-۲): شکل موج حالت گذرای نوسانی بر روی موج سینوسی

 

۱-۴-۲ :تغییرات بلند مدت ولتاژ:

 

تغییرات بلند مدت ولتاژ،تغییرات مقدار مؤثر در فرکاتس نامی شبکه و برای مدت زمان بیشتر از یک دقیقه را در برمی‌گیرد. تغییرات بلند مدت شامل کاهش ولتاژ و افزایش ولتاژ و قطعی های دائم می‌باشد. دو پدیده اول معمولا در اثر تغییرات بار در سیستم ایجاد می‌شوند و نه در اثر خطا.

 

۱-۴-۲-۱ :افزایش ولتاژ:

 

افزایش مقدار مؤثر ولتاژ بیشتر از ۱۱۰ % مقدار نامی و در فرکانس نامی شبکه می‌باشد که بیشتر از یک دقیقه طول می کشد.قطع بار بزرگ یا برقدار کردن یک بانک خازنی عامل اصلی افزایش ولتاژ می‌باشند و علت آن عموما ضعیف بودن سیستم برای تنظیم ولتاژ،همچنین تنظیم نامناسب تپ ترانسفورماتور می‌باشد.

 

۱-۴-۲-۲ :کاهش ولتاژ:

 

کاهش مقدار مؤثر ولتاژ در حد کمتر از ۹۰ % مقدار نامی و رد فرکانس شبکه می‌باشد که بیشتر از یک دقیقه طول می کشد. اتصال یک بار بزرگ به شبکه یا خارج کردن یک بانک خازنی شایع ترین عامل ایجاد ولتاژ می‌باشد.

 

۱-۴-۲-۳:قطعی های دائم:

 

وقتی ولتاژ شبکه برای مدت زمانی بیشتر از یک دقیقه صفر بماند به آن قطعی دائم اطلاق می‌گردد.

 

۱-۴-۳ :تغییرات کوتاه مدت ولتاژ:

 

این گروه شامل سه دسته فرورفتگی ولتاژ،برآمدگی ولتاژ و قطعی کوتاه مدت می‌باشد.طبق استانداردIECبسته به مدت زمانی که بر قرار است به ‌گروه‌های آنی،لحظه ای یا موقت تقسیم می‌شوند. تغییرات کوتاه مدت ولتاژ در اثر خطای اتصال کوتاه در سیستم،اتصال یک بار بزرگ به شبکه یا در اثر قطع متناوب برق می‌تواند ایجاد شود و بسته به محل خطا و شرایط سیستم می‌تواند باعث فرورفتگی ولتاژ یا برآمدگی ولتاژ یا به طور کامل قطع ولتاژ گردد.

 

۱-۴-۳-۱ :قطعی های کوتاه مدت:

 

این پدیده وقتی اتفاق می افتد که ولتاژ شبکه به کمتر از ۱/۰ پریونیت برای مدت زمان کمتر از یک دقیقه کاهش یابد.قطعی ها در نتیجه خطای اتصال کوتاه،سوختن تجهیزات یا عملکرد نامناسب سیستم کنترل ممکن است ایجاد شوند.شکل (۱-۳)یک نمونه از قطعی کوتاه مدت ولتاز را نشان می‌دهد.

 

 

 

شکل (۱-۳):شکل موج قطعی کوتاه مدت ولتاژ

 

۱-۴-۳-۲ :فرو رفتگی ولتاژ:

 

به کاهش ناگهانی مقدار مؤثر ولتاژ بین ۱۰ تا ۹۰ درصد مقدار نامی در فرکانس شبکه و برای مدت زمان نیم سیکل تا یک دقیقه را فرورفتگی ولتاژ می‌گویند. کاهش ناگهانی ولتاژ چنانچه کمتر از نیم سیکل باشد گذرا نامیده می شود. معادل واژه Sag در استاندارد IEEE واژه Dip در استاندارد IEC می‌باشد. شکل (۱-۴) نمونه ای از شکل موج فرورفتگی ولتاژ را نشان می‌دهد.فرورفتگی ولتاژ هنگام جدا شدن موقت و لحظه ای منبع تولید یا هنگام عملیات کلید زنی بوقوع می پیوندد. هنگام راه اندازی موتورهای بزرگ و یا وقوع اتصال کوتاه که جریان زیادی از شبکه کشیده می شود.نیز فرورفتگی ولتاز اتفاق می افتد. تاثیر فرورفتگی ولتاژ روی تجهیزات بستگی به مقدار و نیز مدت زمان بطول انجامیدن آن دارد، عوارض ناشی از آن عبارت اند از:خاموش شدن لامپهای تخلیه،بهره برداری غیر صحیح از وسایل کنترل،تغییرات سرعت و یا توقف موتورها،قطع کنتاکتورها،خرابی سیستم‌های کامپیوتری و…می‌باشد.راه حلهای موجود برای مقابله با فرورفتگی ولتاژ استفاده از منابع تغذیه قطع نشدنی^۱ (UPS) یا تنظیم کننده های برق^۲ می‌باشد.

 

 

 

شکل(۱-۴):شکل موج فرورفتگی ولتاژ

 

۱-۴-۳-۳ :برآمدگی ولتاژ:

 

برآمدگی ولتاژ افزایش ناگهانی ۱/۱ تا ۸/۱ پریونیت در مقدار مؤثر ولتاژ در فرکانس نامی شبکه و برای مدت زمان نیم سیکل تا یک دقیقه می‌باشد.همان‌ طور که ‌در مورد فرورفتگی ولتاژ بیان شد،برآمدگی ولتاژ نیز معمولا در اثر بروز خطا در سیستم رخ می‌دهد اما احتمال وقوع آن به مراتب کمتر از فرورفتگی ولتاژ است.یکی از عامل‌های ایجاد برآمدگی ولتاژ افزایش موقت ولتاژ در فاز سالم در هنگام بروز خطای تکفاز به زمین است.همچنین بعلت از مدار خارج کردن یک بار بزرگ یا برقدار کردن یک بانک خازنی امکان دارد این پدیده رخ دهد.شکل (۱-۵)نمونه ای از شکل موج مذبور را نشان می‌دهد.

 

 

 

شکل (۱-۵):شکل موج برآمدگی ولتاژ

 

برآمدگی ولتاژ توسط دامنه(یا مقدار مؤثر)و مدت زمان برقراری آن توصیف می‌گردد.از جمله تاثیرات برآمدگی ولتاژ،تغییر وضعیت کنترل های الکتریکی و سیستم محرکه موتورهای الکتریکی خصوصاً نوع سیستم های

 

___________________________________

 

۱٫Uninterruptted Power Supply

 

۲٫Power Conditioner

 

محرکه با سرعت‌های قابل تنظیم را می توان بر شمرد که نهایتاً منجر به قطع دستگاه به دلیل عملکرد رله های حفاظتی می‌گردد. راه حلهای ممکن برای محدود کردن عوارض ناشی از این مسئله ،همانند فرورفتگی ولتاژ،استفاده از تنظیم کننده های برق و منابع تغذیه قطع نشدنی می‌باشد.

 

۱-۴-۴ :اعوجاج شکل موج:

 

اعوجاج شکل موج به انحراف شکل موج سینوسی ایده آل از حالت پایدار در فرکانس نامی شبکه اطلاق می گرددو اصولا توسط محتوای طیفی شکل موج مشخص می‌گردد. در استانداردIEEE وIEC اعوجاجهای زیر معرفی شده اند:

 

۱-۴-۴-۱ :جابجاییDC:

 

وجود ولتاژ یا جریان DC در سیستم قدرت را جابجایی DCگویند.

 

۱-۴-۴-۲ :هامونیکها:

 

استاندارد IEC 61000-2-1-1990 هارمونیکها را به ‌عنوان جریانها یا ولتاژهای سینوسی تعریف می کند که دارای فرکانسهائی هستند که مضرب صحیحی از فرکانس شبکه (۵۰ یا ۶۰ هرتز)می‌باشند.این استاندارد همچنین خاطر نشان می‌سازد که منابع اصلی تولید هارمونیکها،تجهیزات شبکه برق،بارهای صنعتی و بارهای خانگی می‌باشند.یک شکل موج اعوجاج یافته را می توان متشکل از جمع شکل موج فرکانس اصلی و یکسری هارمونیکها دانست.شکل (۱-۶)نمونه ای از شکل موج هارمونیکی به همراه ‌هارمونیک‌های مربوط را نشان می‌دهد.منشاء اصلی اعوجاج هارمونیکی در مشخصه غیر خطی بارها و تجهیزات در شبکه می‌باشد.

 

 

 

شکل(۱-۶):شکل موج هارمونیکی به همراه هارمونیک های مربوطه

 

تاثیرات زیان آور هارمونیکها بشرح زیر می‌باشد[۷]:

 

• • عملکرد نادرست تجهیزات کنترلی،سیستم‌های مخابراتی و رله های حفاظتی

 

• • تلفات اضافی در خازنها،ترانسفورماتورها و ماشین‌های گردنده

 

• • صداهای اضافی در موتورها و سایر وسایل مشابه

 

• تداخل تلفنی

وجود خازنهای اصلاح ضریب توان و ظرفیت خازنی ‌کابل‌ها باعث بروز حالت‌های تشدید موازی و سری شده و در نقاط دیگر شبکه تولید ولتاژهای تقویت شده خواهند نمود. هارمونیکها بسته به منشاء به وجود آمدن،اندازه و قابل پیش‌بینی بودن آن ها به سه دسته طبقه بندی می‌شوند:

 

1. 1. ‌هارمونیک‌های ضعیف و قابل پیش‌بینی مانند تلویزیون ها،رایانه ها،لامپهای تخلیه گازی

 

1. 1. ‌هارمونیک‌های شدید و تصادفی مانند کوره های قوس الکتریک

 

1. ‌هارمونیک‌های شدید و قابل پیش‌بینی مثل مبدلهای استاتیک

۱-۴-۴-۳ :هامونیکهای میانی:

اگر چه سخت رویی ترکیبی از سه مؤلفه‌ تعهد، کنترل و چالش تعریف شده است، اما سخت رویی چیزی فراتر از جمع این ه مؤلفه‌ است. کوباسا و همکارانش (۱۹۸۵) اظهار می دارند که انعطاف پذیری روان شناختی افراد سخت رو ، صرفاَ از تاثیر انفرادی این سه مؤلفه‌ سرچشمه نمی گیرد ، بلکه از شیوه مقابله خاصی است که با ترکیب پویای این سه مؤلفه‌ همخوان است(پارکر و مدی ، ۱۹۸۸). در واقع سخت رویی ساختار و امری است که به یکپارچه سازی مؤلفه‌ هایش می پردازد، به عبارت دیگر سخت رویی تمایز مؤلفه‌ هایش را از بین می‌برد و در آن ها یک همگونی تیجاد می‌کند(خوشابا و مدی , ۱۹۸۲، نقل شده از شیخ زاده قولنجی، ۱۳۸۹).

۲-۱۹مدرسه و تاب آوری

مدارس تاثیرات مهم و قابل توجهی بر روی کودکان و نوجوانان دارند. کودکان از ۵ سالگی بخش زیادی از وقت خود را در مدرسه می گذرانند. ‌بنابرین‏ تجاربشان در مدرسه ممکن است از طریق مختلف روی آن ها تاثیرگذار باشد . در حقیقت با وجود اینکه ممکن است محیط مدرسه منجر به مخاطراتی شود این امکان نیز وجود دارد که محیط مدرسه کودکان را در برابر شرایط و خطرات احتمالی محافظت کند


راتر و همکاران(۱۹۷۰) در مطالعه ای طولی بر روی کودکان از سال های اولیه تا بزرگسالی تاثیرات فراوانی را برای مدرسه معرفی می‌کنند . آن ها دریافتند که رفتار، توجه، موفقیت در امتحانات و تخلفات دانش آموزان کاملاً با ویژگی های مدرسه مرتبط است(به نقل از سعدآبادی، ۱۳۸۹).

راتر(۱۹۸۷) معتقد است که مدرسه ها می‌توانند به عنوان یک عامل محافظتی عمل کنند چرا که مدرسه می‌تواند از طریق رشد مهارت های حل مسأله و مهارت های اجتماعی دانش آموزان و همچنین ایجاد فرصت برای مشارکت آن ها در تجارب موفق مانند کمک به دیگران، تمرین تصمیم گیری ‌در مورد مباحث مربوط به خودشان، عزت نفس و اعتماد به نفس دانش آموزان را افزایش دهد.

پژوهشگران دریافتند که روابط حمایتی مدرسه محور(مثل حمایت معلم، همسالان و مشاوران) می ­تواند به عنوان عامل محافظتی در برابر شرایط خطرناک موجود در خانه و دیگر محیط های غیر از مدرسه به کار رود (دابایس^[۶۰] و همکاران، ۱۹۹۲ به نقل از سعدآبادی، ۱۳۸۹).

همچنین بروکس (۲۰۰۶) بیان می‌کند که مدارس می‌توانند تاب­آوری را وسیله شایستگی اجتماعی، افزایش الزامات بین دانش آموزان و توجه و مرافبت والدین، ایجاد انتظارات بالا در خصوص عملکرد اجتماعی و تحصیلی برای دانش آموزان، ایجاد فرصت های زیاد برای مشارکت هدفمند دانش اموزان در محیط مدرسه و تقویت تاب­آوری در میان معلمان و کارکنان مدارس و ایجاد همکاری با خانواده و جامعه بهبود بخشند(سعدآبادی، ۱۳۸۹).

۲- ۲۰راهبردهای مدرسه محور در آفرینش و تقویت تاب­آوری

1. رشد شایستگی اجتماعی^[۶۱]

 

• • شیوه هایی جهت بهبود شایستگی اجتماعی

 

• • ایجاد مهارت حل مسأله

 

• • برقراری ارتباط مؤثر

 

• • معنابخشیدن به عواطف و احساسات

 

• • اعتمادبه نفس

 

• تصمیم گیری

 

1. افزایش پیوندجویی و فراهم سازی مهربانی و حمایتگری^[۶۲]

 

• • شیوه های بهبود پیوندجویی

 

• • افزایش پیوندهای مثبت با دیگران

 

• • حمایت بی چشمداشت

 

• • شنیدن و درک کردن (گفتن و درک شدن)

 

• ایجاد حس اعتماد و باورمندی

 

1. داشتن توقعات و انتظارات بالا^[۶۳] (انتظارات بالا این پیام را در بر دارند که دانش آموزان می‌توانند موفق شوند)

 

• • مشارکت دانش آموزان در امور مدرسه

 

• • مشارکت دانش آموزان در تصمیم گیری

 

• • مشارکت دانش اموزان در امور یادگیری

 

• ایجاد فرصت هایی برای به کارگیری توانایی‌های دانش آموزان

 

1. ایجاد فرصت برای مشارکت هدفمند و معنامند^[۶۴]

 

• • ایجاد فرصت هایی برای رقابت اجتماعی

 

• • ایجاد فرصت هایی برای حل مسأله

 

• • ایجاد فرصت هایی برای مشارکت دانش آموزان

 

• ایجاد فعالیت های فوق برنامه پس از مدرسه

پژوهش های خارجی:

در ابتدا خواستگاه پژوهش های تاب آوری نظریه های دانشگاهی نبود بلکه مطالعه در زمینه شناخت پدیدار شناختی ویژگی های نجات یافتگان از مرگ و کودکانی که در محیز های خطر آفرین زندگی می‌کردند منشأ این مطالعات بود(ریچاردسون،۲۰۰۲)

• • مطالعه اولیه ای که در اکثر ادبیات تاب آوری مورد اشاره قرار می‌گیرد ، کاری است که توسط ورنر اسمیت(۱۹۹۲) انجام شد و طی آن یافته های یک مطالعه بلند مدت ۳۰ ساله گزارش گردید . ورنر در مطالعه خود در سال ۱۹۵۵ در میان کودکانی آغاز کرد که در معرض فشار قبل از تولد، فقر، بی ثباتی روزانه و مشکلات شدید سلامت روان بودند؛ وی مشاهد کرد که ۷۲ نفر از ۲۰۰ کودک علی‌رغم عوامل خطرزا کارکرد مناسبی داشتند . در این ارتباط ورنر ویژگی های تاب آوری را که ‌به این افراد کمک کرده بود که با وجود تجربه عوامل خطرزا بدون مشکل باقی بمانند دسته بندی کرد. پدیدارشناسی ورنر شامل ویژگی های فردی از قبیل مونث، تنومند از نظر اجتماعی مسئول، سازگار و متحمل بودن، پیشرفت گرایی، قدرت کلامی و عزت نفس بود. وی همچنین بر این باور است که یک محیط مراقبتی به فرد کمک می‌کند تا شرایط ناگوار را راحت تر پشت سر بگذارند(به نقل از اویسی، ۱۳۹۰).

 

• • از سویی دیگر ورنر(۲۰۰۵) گروهی از کودکان شهر کاوابی هاوایی را مورد مطالعه قرار داد و وی ‌به این نتیجه رسید که کودکانی که میزان تاب آوری آن ها بالا بوده است در نوجوانی دارای ویژگی هایی بودند که باعث تمایز آن ها از نوجوانانی می شد که تاب آوری پایینی داشته اند(ورنر،۲۰۰۵)

 

• • نتایج پژوهش وینمن ، اسمیت پیجی، بیزی و مامفرد^[۶۵](۲۰۰۳) نشان داد که نوجوانان تاب آور نسبت به نوجوانانی که تاب آور نیستند دارای ویژگی ها، نگرش ها و حمایت هایی هستند که آن ها را قادر می‌سازد تا با محرک های تنش زای زندگی به طور موثرتری همراه شوند و از ابتلاء به علائم افسردگی اجتناب ورزند

 

• • مارتین و مارش^[۶۶](۲۰۰۶) به بررسی دانش آموزان دبیرستان نشان دادند که میزان تاب آوری در کاهش یا افزایش انگیزه تحصیلی دانش آموزان نقش مهمی دارد و همچنین عامل­های خودکارآمدی، کنترل، برنامه ریزی؛ اضطراب پایین و پشتکار و تلاش به عنوان پیش‌بینی کننده های مهم تاب آوری تحصیلی دانش آموزان هستند (ابوالقاسمی،۱۳۹۰)

 

 

زمانی که هویت یک گروه اجتماعی به مخاطره می‌افتد، مسئله امنیت اجتماعی نیز مطرح می‌شود. در واقع هر آنچه هویت اجتماعی گروه‌ها را به مخاطره اندازد به عنوان تهدید امنیت اجتماعی قلمداد می‌شود. ازآنجایی‌که امنیت اجتماعی معطوف به گروه‌های فراملی، در سطح ملی یا فراملی است، تهدیدات امنیت اجتماعی نیز به همین نسبت می‌تواند در سطح داخلی، ملی یا فراملی مطرح باشند.

 

با این مقدمه نظریه های متفکران را در رابطه با امنیت اجتماعی موردبررسی قرار می‌دهیم:

 

• مفهوم امنیت در قرآن

قرآن هرگاه از «امنیت» سخن می‌گوید بی‌درنگ از شاخص‌های توسعه، نظیر فراوانی تولید کالاها، گسترش ارتباطات، پیشرفت علوم و فنون، مسکن، شهرسازی، آسایش و رفاه، رهایی از غم و اندوه، خوف و ترس و وحشت سخن به میان می‌آورد.

 

می‌توان گفت در فرهنگ قرآن، امنیت از یک مفهوم وسیع و دربرگیرنده، متوازن و عمیقی برخوردار است که شامل تمام حوزه های زندگی انسان (مادی و معنوی، فردی و اجتماعی، داخلی و خارجی، سیاسی و اقتصادی) می‌شود. امنیت در مفهوم قرآنی آن در سایه تقوا، توکل، احترام به حقوق دیگران، اجرای قسط و عدالت، برابری و برادری، دفاع و حمایت از مظلوم و محروم، برخورد با مفسد و مجرم، دفع فقر و مسکنت، تأمین معیشت و رفاه، حفظ آزادی‌های مشروع مردم و حاکمیت معیارهای انسانی و الهی امکان‌پذیر است.

 

قرآن مقوله امنیت را در موارد گوناگونی مطرح نموده، اهمیت و ضرورت آن را به عنوان سنگ زیرین مؤلفه‌های تکامل انسان معرفی می‌کند، تأکید و توجه قرآن به مقوله امنیت خود نشان‌دهنده این واقعیت است که رشد، توسعه و شکوفایی در تمام حوزه های زندگی جز در سایه امنیت و آرامش امکان‌پذیر نخواهد بود. اهمیت امنیت در زندگی انسان ازنظر قرآن را با توجه به نمونه های ذیل می‌توان به دست آورد. امنیت در دوری از بت‌پرستی حفظ رفاه و آسایش چنانچه حضرت ابراهیم درخواست می‌کند: «خدایا این شهر را امنیت بخش و به مردمان آن، از میوه ها روزی گردان» (بقره/ ۱۲۶) و نیز می‌فرماید: «پروردگارا این شهر را امنیت بخش و فرزندانم را از پرستش بت‌ها دور نگاه‌دار».(ابراهیم / ۳۵)

 

در آیه اول پیش از رزق و روزی و مسائل اقتصادی مسئله امنیت را مطرح می‌سازد و درخواست می‌دارد که شهر را امنیت بخشد و با عطف مسائل اقتصادی به مسئله امنیت گوشزد می‌کند که یکی از مباحث امنیت شهر بعد اقتصادی است؛ البته با این روش بیان می‌دارد که یکی از مؤلفه‌های امنیت، امنیت اقتصادی است نه تمام آن؛ ازاین‌رو با واو عطف آن را بیان می‌دارد.

 

در آیه دوم آن را عطف به مسئله پرهیز از بت‌پرستی می‌کند تا بیان دارد که یکی دیگر از مؤلفه‌های امنیت، مسئله امنیت روحی و روانی جامعه است که با بت‌پرستی و دوری از توحید موجبات ناامنی جامعه و زوال و نابودی آن فراهم می‌آید. ‌بنابرین‏ با این دو آیه می‌توان چنین استنباط کرد که از شاخص‌های مهم امنیت، مسئله رفاه اقتصادی (آسایش) و امنیت روحی- معنوی (آرامش) است. بی‌گمان آنچه حضرت ازخداخواسته است سعادت جامعه است که چیزی جز آسایش و آرامش نیست. در حقیقت مفهوم قرآنی امنیت، یعنی آسایش و آرامش فرد و جامعه که جز با فراهم آمدن نعمت‌های مادی (اقتصادی) و نعمت‌های معنوی (توحید) امکان‌ناپذیر است.

 

مؤلفه دیگری که در قرآن به عنوان شاخصه امنیت مطرح است، «امنیت جانی« است، خداوند در تبیین «امنیت شهر مکه» و یادآوری این نعمت می‌فرماید:

 

«آیا ندید که ما حرم امنی را برای آن قراردادیم در حالی که مردم را در پیرامون آن (بیرون این حرم) می‌ربایند، آیا به باطل ایمان می‌آورند و نعمت خدا را کفران می‌کنند«(عنکبوت/ ۶۷)

 

و درجای دیگر می‌فرماید: «آن‌ ها گفتند ما اگر هدایت را همراه تو پذیرا شویم، ما را از سرزمینمان می‌ربایند آیا ما حرم امنی در اختیار آن‌ ها قرار ندادیم که ثمرات هر چیزی از شهر و دیاری به سوی آن آورده شود.»(قصص/۵۷)

 

از دیگر مؤلفه‌های آن، امنیت از ترس است که شامل ترس و خوف از دست دادن جان، مال، عرض و دین می‌شود. این ترس، آرامش را از انسان می‌گیرد ولی وقتی امنیت از خوف فراهم آید: آرامش نیز پدید می‌آید: خداوند به اهل مکه می‌فرماید:«شکرگزار این نعمت باشید.»(قریش/ ۳ و ۴)

 

آرامش در حقیقت مهم‌ترین مؤلفه امنیت است و همان گونه که گفته شد فقدان امنیت جانی، مالی، عرضی و دینی زوال می‌یابد و با حضور و وجدان آن پدیدار می‌گردد.

 

خداوند مثلی زده است جامعه‌ای را که آرامش دارد و همواره روزیش (امنیت اقتصادی) از هر جا می‌رسید؛ اما خدا را ناسپاسی کردند و خداوند به خاطر اعمالی که انجام می‌دادند، لباس گرسنگی (ناامنی اقتصادی) و ترس (ناامنی جانی، عرضی و روانی) بر آنان چیره ساخت.

 

‌بنابرین‏ از مؤلفه‌های اساسی «امنیت» آرامش است که با پدیداری ناامنی اقتصادی، جانی، عرضی و روانی از میان می‌رود.

 

• نظریه دورکیم

به نظر دورکیم «نظم اخلاقی» یا «وجدان اخلاقی» نیرویی بیرونی است که بر خواهش‌ها و امیال درونی انسان مهار می‏زند. این «نظم اخلاقی» به صورت «وجدان جمعی» درمی‏آید و امیال سیری‌ناپذیر انسان را کنترل می ‏کند. وقتی تغییرات ساختاری (ناشی از پیشرفت یا پسرفت اقتصادی) یک ساخت هنجارمند را به هم می‏ریزد، امیال سیری‌ناپذیر از قید هنجارها آزاد می‌شود، اما منابع اقتصادی و اجتماعی برای پاسخ به خواهش‏ها، ماهیتاً محدود است. فرد نمی‏داند که نمی‏تواند به هر خواهشی دست یابد. رقابت برای رسیدن به هدف‏هایی دست‌نیافتنی افزایش می‏یابد. لذت، در رقابت است و هدف، دست‌نیافتنی است. کوشش‏ها افزایش می‏یابد و نتیجه کمتر حاصل می‌شود. در این وضعیت شوق زندگی از میان می‌رود و در نتیجه زمینه گرایش به انحراف و ناامنی در جامعه فراهم می‌گردند.

 

آنومی یا بی‌هنجاری صرفاً به دوران بحران و رونق اقتصادی محدود نمی‏ماند، به نظر دورکیم مسأله بی‌هنجاری در جامعه مدرن به صورت مزمن درآمده است و این وضع بسیار اسفبار است. به نظر او ورود جوامع، به دنیای صنعت در قرن بیستم، روابط انسان‌ها را از نظارت نظم اخلاقی جامعه سنتی آزاد می ‏کند، به‌طوری‌که اجتماع سنتی مورد هجوم نیروهای گسستگی جامعه مدرن قرارگرفته و اجتماعات ساده‌رو به تحلیل می‏ روند و با افزایش و تراکم جمعیت، زندگی اجتماعی پیچیده می‌شود، ارتباطات از صورت برخورد با آشنا به صورت برخورد با بیگانه درمی‏آید. از همه مهم‌تر، اعتقادات و رسوم مذهبی مشترک که موجب انسجام اجتماعی می‏گردید، رو به تحلیل و تضعیف رفته و با کاهش محدودیت‏های مذهبی، حالت بی‌هنجاری تسریع می‌شود، به‌طوری‌که سودجویی‏های آدم‏ها از فشار هنجارها رهاشده و کسب سود، فراتر از هر قاعده‏ای قرار می‏ گیرد. در این صورت وقتی فرد نتواند به اهداف‏ مورداحترام جامعه نائل شود، با واقعیت تلخ شکست روبرو شده و با توجه به تضعیف مذهب در جامعه مدرن که در این موقعیت می‏توانست احساس شکست در فرد را به نحوی جبران و ترمیم کند، موجب روی آوردن فرد به خودکشی، اعتیاد یا دیگر انحرافات اجتماعی خواهد شد و در نتیجه امنیت فردی و امنیت اجتماعی را به چالش خواهد کشاند.

 

روش گردآوری اطلاعات بدین صورت خواهد بود که پس از بررسی ادبیات موضوع و دستیابی به اطلاعات به درک بهتر چارچوب ارزیابی و، به جمع‌ آوری معیارها، جز معیارها و شاخص‌های مطرح در این زمینه پرداخته و سپس با برگزاری جلسات متعدد با خبرگان به موارد زیر دست خواهیم یافت:

 

• • مطالعه ادبیات تحقیق، شناسایی و تعیین معیارهای سنجش اثربخشی پروژه های تحقیقاتی

 

• • تعیین معیارهای مؤثر بر اثربخشی ( با بهره گرفتن از روش دلفی فازی)

 

• • وزن هریک از معیارها و شاخص‌ها (روش وزن دهی آنتروپی)

 

• • جمع اوری داده ها

 

• تجزیه و تحلیل داده ها (با بهره گرفتن از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره

 

۱-۸- کلید واژه ها

 

ارزیابی، اثربخشی، پژوهش‌های کاربردی، تحقیق و توسعه، شرکت برق منطقه‌ایی یزد

 

۱-۹- ساختار کلی تحقیق

 

مدل ارزیابی و سنجش طرح‌های پژوهش کاربردی در سه گام طراحی می‌شود. در نمودار زیر فرایند طراحی و اجرای مدل نشان داده شده است.

 

با توجه به عنوان پروژه تعریف واژه های کلیدی از جمله ارزیابی، اثربخشی و پژوهش ضروری است. نمودار زیر فرایند طراحی و اجرای مدل ارزیابی و سنجش اثربخشی طرح‌های پژوهشی کاربردی را نشان می‌دهد.

 

این پایان‌نامه از پنج فصل تشکیل شده است. در فصل اول کلیات پژوهش شامل تعریف موضوع، سوالات پژوهشی، قلمرو تحقیق، روش تحقیق و واژه های به کار رفته در تحقیق بیان می‌شود. در فصل دوم به بررسی مفاهیم و پیشینه ی پژوهش پرداخته شده و در ادامه در فصل سوم روش تحقیق و رویکردهای مورد استفاده به منظور ارزیابی اثربخشی پروژه های تحقیقاتی به تفصیل مورد بررسی قرار می‌گیرد. در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده ها و ارزیابی نتایج پرداخته می‌شود و در نهایت، فصل پنجم به بررسی نتایج تحقیق و پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی اختصاص یافته است.

 

گام اول: مطالعات اولیه

 

– بررسی ادبیات موضوع

 

– انجام مطالعات تطبیقی و بهینه‌کاوی

 

– مطالعه و بررسی مدل‌های ارزیابی اثربخشی پروژه ها با تمرکز بر طرح‌های پژوهشی

 

گام دوم: بررسی و تدوین شاخص ها

 

– تشکیل جلسات با مدیران و خبرگان

 

– بررسی و تدوین مؤلفه‌ ها با روش دلفی فازی

 

گام سوم: آزمون مدل

 

– تدوین پرسشنامه های نهایی با توجه به پروژهای مورد ارزیابی

 

– جمع‌ آوری داده ها

 

– تجزیه و تحلیل و نتیچه گیری

 

– ارائه مدل برای سنجش اثربخشی پروژه ها

 

 

 

فصل دوم

 

ادبیات پژوهش

 

۲-۱- مقدمه

 

امروزه رقابت در عرصه تولید و تجارت جهانی به واسطه کمرنگ شدن مرزهای اقتصادی ابعاد دیگری یافته و کوشش در جهت ارتقا و بهبود بهره‌وری و اثربخشی بر اساس عقلانیت اقتصادی، همواره می‌باید مورد تأکید و توجه قرار گیرد. در واقع ‌می‌توان گفت، بدون افزایش اثربخشی و بهره وری هیچ اقتصادی نمی‌تواند انتظار اعتلای سطح زندگی مردم خود را داشته باشد (امامی میبدی, ۱۳۷۹).

اندازه‌گیری اثربخشی به عنوان یکی از مهمترین روش­های ارزیابی عملکرد سازمان‌ها و شرکت­ها مطرح می‌باشد که نتایج حاصل از اندازه ­گیری اثربخشی و روش­هایی همچون الگو برداری، سازمان‌ها را قادر می­سازد تا ناراکاریی زیرواحد­های خود را برطرف نموده و عملکرد سازمان را بهبود بخشند (شاهرودی و شاکر محمودکیانی ،۱۳۹۰). در واقع ایجاد یک بخش ارزیابی عملکرد و طراحی سیستم کنترل به مدیریت و سازمان‌ها کمک می­ کند تا به طور مؤثر مدیریت کرده و عملکرد خود را در دستیابی به اهداف ارزیابی کنند ( چنا، هسیا، تزنگ، ۲۰۱۱^[۱]).

 

نظر به اهمیت و نقش پژوهش در توسعه اقتصادی هر کشور، ارزیابی و سنجش اثربخشی طرح های پژوهشی و تعیین میزان موفقیت آن ها در رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده، ابزاری ارزشمند جهت توسعه و شکوفایی به شمار می‌آید که نتایج آن می‌تواند اطلاعات مناسبی را جهت بهبود عملکرد طرحها و واحدهای پژوهشی فراهم سازد (میرزایی, ۱۳۸۸).

 

مسئله ارزیابی پروژه­ های تحقیقاتی به یکی از پر چالش­ترین مسائل تصمیم ­گیری تبدیل شده­است. پروژه­ ها باید قابل ارزیابی و اولویت­ بندی بوده تا بتوان منابع را به نحو موثرتری به آن­ها تخصیص داد. تا کنون سیستم­های ‌ارزیابی عملکرد متفاوتی توسعه داده شده است و مسئله قابل تأمل این است که این سیستم از جامعیت لازم برخودار بوده و بتواند به گونه ­ای ­مؤثر به به ارزیابی پروژه­ ها بپردازد.

 

لذا با توجه به هدف این پژوهش و رویکرد پیشنهادی برای سنجش اثربخشی پروژه­ های تحقیقاتی، در این فصل به مرور تاریخچه و تعاریفی از ارزیابی عملکرد پروژه ها و اثربخشی و مدل­های مختلف مورد استفاده برای سنجش آن ‌و تئوری فازی پرداخته می­ شود.

 

۲-۲- تحقیق و توسعه

 

بر طبق تعریف منووال^[۲] در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی^[۳] در سال‌های ۱۹۹۴ و ۲۰۰۲، نوآوری علمی و تکنولوژیکی، تبدیل ایده به محصول جدید یا محصول بهبود یافته، صنعت یا فرایند تجاری جدید یا بهبود یافته و یا شیوه جدیدی که به کار جامعه بیاید، می‌باشد و تحقیق و توسعه^[۴] بر اساس گفته او در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در سال‌های ۱۹۹۴ و ۲۰۰۲ و همچنین مطالعات زمینه یابی نوآوری تکنولوژیک شرکت های اسپانیایی در سال ۱۹۹۹، ‌به این صورت تعریف می شود: کارخلاقانه سیستماتیک برای افزایش ذخیره دانش، شامل دانش افراد، فرهنگ و جامعه و استفاده از این ذخیره دانش برای کاربرد در اختراعات جدید می‌باشد.

 

بر اساس تعریف فریمن ‹‹تحقیق و توسعه عبارت از کار خلاقی است که به طور منظم برای افزایش ذخیره علمی و دانش فنی و نیز استفاده از این دانش در اختراع و طرح کاربردهای جدید، انجام می شود.›› (علی احمدی، ۱۳۷۷)

 

بر طبق تعریف دین ولگدهار‹‹فرایند تحقیق و توسعه عبارت از شناسایی نیاز یا استعداد، پیدایش اندیشه ها، آفرینش، طراحی، تولید و معرفی و انتشار یک محصول یا نظام تکنولوژیک تازه است.›› (علی احمدی، ۱۳۷۷)

 

همچنین نواز شریف تحقیق و توسعه را بزرگترین بزرگترین منبع نوآوری است و توانایی حرکت همگام با دیگران و پیش افتادن از آن ها، چه ‌در مورد کشورها و چه ‌در مورد افراد، بستگی به مهارت‌های نوآوری ایشان دارد. (نواز شریف، ۱۹۸۳)

 

۵/۹۷

 

۱۰۰

۵/۹۷

 

۵/۲

 

۱۰۰

۵/۹۷

 

۵/۲

 

۱۰۰

۷۸

 

۲

 

۸۰

بله

 

خیر

 

کل

جدول ۱۰-۴ توزیع فراوانی زندگی والدین با هم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درصد فراوانی تجمعی

درصد معتبر درصد فراوانی زندگی والدین با هم ۸/۹۳

 

۱۰۰

۸/۹۳

 

۳/۶

 

۱۰۰

۸/۹۳

 

۳/۶

 

۱۰۰

۷۵

 

۵

 

۸۰

بله

 

خیر

 

کل

جدول ۱۱-۴ توزیع فراوانی ارتباط والدین با مدرسه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درصد فراوانی تجمعی درصد معتبر درصد فراوانی ارتباط والدین با مدرسه ۸/۷۸

 

۱۰۰

۸/۷۸

 

۳/۲۱

 

۱۰۰

۸/۷۸

 

۳/۲۱

 

۱۰۰

۶۳

 

۱۷

 

۸۰

بله

 

خیر

 

کل

جدول ۱۲-۴ توزیع فراوانی بومی بودن دانش‌آموزان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درصد فراوانی تجمعی درصد معتبر درصد فراوانی بومی بودن ۸/۸۸

 

۱۰۰

۸/۸۸

 

۳/۱۱

 

۱۰۰

۸/۸۸

 

۳/۱۱

 

۱۰۰

۷۱

 

۹

 

۸۰

بله

 

خیر

 

کل

جدول ۱۳-۴ توزیع فراوانی فعالیت‌های غیردرسی دانش‌آموزان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درصد فراوانی تجمعی درصد معتبر درصد فراوانی فعالیت‌های غیردرسی ۵/۴۲

 

۱۰۰

۵/۴۲

 

۵/۵۷

 

۱۰۰

۵/۴۲

 

۵/۵۷

 

۱۰۰

۳۴

 

۴۶

 

۸۰

بله

 

خیر

 

کل

جدول ۱۴-۴ توزیع فراوانی فعالیت فوق برنامه دانش‌آموزان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درصد فراوانی تجمعی درصد معتبر درصد فراوانی فعالیت فوق برنامه ۵/۵۷

 

۱۰۰

۵/۵۷

 

۵/۴۲

 

۱۰۰

۵/۵۷

 

۵/۴۲

 

۱۰۰

۴۶

 

۳۴

 

۸۰

بله

 

خیر

 

کل

جدول ۱۵-۴ توزیع فراوانی مطالعه مجله، روزنامه و کتاب دانش‌آموزان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درصد فراوانی تجمعی درصد معتبر درصد فراوانی مطالعه مجله – روزنامه و کتاب ۳/۶۶

 

۱۰۰

۳/۶۶

 

۸/۳۳

 

۱۰۰

۳/۶۶

 

۸/۳۳

 

۱۰۰

۵۳

 

۲۷

 

۸۰

بله

 

خیر

 

کل

جدول ۱۶-۴ توزیع فراوانی فعالیت ورزشی دانش‌آموزان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درصد فراوانی تجمعی درصد معتبر درصد فراوانی فعالیت ورزشی ۵/۴۲

 

۱۰۰

۵/۴۲

 

۵/۵۷

 

۱۰۰

۵/۴۲

 

۵/۵۷

 

۱۰۰

۳۴

 

۴۶

 

۸۰

بله

 

خیر

 

کل

جدول ۱۷-۴ توزیع فراوانی دیدار با آشنایان و بستگان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درصد فراوانی تجمعی درصد معتبر درصد فراوانی دیدار آشنایان ۳/۸۱

 

۱۰۰

۳/۸۱

 

۸/۱۸

 

۱۰۰

۳/۸۱

 

۸/۱۸

 

۱۰۰

۶۵

 

۱۵

 

۸۰

بله

 

خیر

 

کل

جدول ۱۸-۴ توزیع فراوانی داشتن معلم خصوصی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درصد فراوانی تجمعی درصد معتبر درصد فراوانی معلم خصوصی ۸/۳

 

۱۰۰

۸/۳

 

۳/۹۶

 

۱۰۰

۸/۳

 

۳/۹۶

 

۱۰۰

۳

 

۷۷

 

۸۰

بله

 

خیر

 

کل

نمودار ۱-۴ توزیع فراوانی دانش‌آموزان قبول و مردود

 

نمودار ۷-۴ توزیع فراوانی روابط والدین با فرزندان

 

 

 

نمودار ۸-۴ توزیع فراوانی علاقه والدین به تحصیل فرزندان

 

فوق برنامه مدرسه

 

نمودار ۱۵-۴ توزیع فراوانی مطالعه روزنامه و مجله و کتاب‌های مختلف

 

 

 

 

 

نمودار ۱۶-۴ توزیع فراوانی فعالیت‌های ورزشی

 

نمودار ۱۷-۴ توزیع فراوانی دیدار با آشنایان و بستگان

 

 

 

 

 

نمودار ۱۸-۴ توزیع فراوانی استفاده از معلم خصوصی

 

 

 

نمودار ۱۹-۴ توزیع فراوانی شرکت در کلاس‌های تقویتی و متفرقه

 

 

 

نمودار ۲۰-۴ توزیع فراوانی استفاده از کتاب‌های کمک درسی و کمک خانواده

 

نمودار ۲۱-۴ توزیع فراوانی مباحثه و همخوانی با دوستان

 

ب) تحلیل داده ها

 

جدول ۲۲-۴ مربوط به میزان تحصیلات والدین

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

کل F1 دیپلم و بالاتر سیکل بی سواد ۴۰

 

۰/۴۰

۴

 

۰/۴

۱۹

 

۵/۲۱

۱۷

 

۵/۱۴

فراوانی مشاهده شده مردود

 

فراوانی مورد انتظار (درصد ردیفی)

۴۰

 

۰/۴۰

۴

 

۰/۴

۲۴

 

۵/۲۱

۱۲

 

۵/۱۴

فراوانی مشاهده شده قبول

 

فراوانی مورد انتظار (درصد ردیفی)

۸۰

 

۸۰

۸

 

۸

۴۳

 

۴۳

۲۹

 

۲۹

فراوانی مشاهده شده کل

 

فراوانی مورد انتظار (درصد ردیفی)

 

 

با توجه به شاخص‌های آماری اعلام شده، یعنی ۰۵/۰P> (486/0=P)

 

می توان گفت تفاوت معنا داری بین میزان تحصیلات والدین دانش‌آموزان قبول و مردود وجود ندارد. ‌بنابرین‏ فرضیه اول تحقیق مورد تأیید قرار نمی‌گیرد.

 

جدول ۲۳-۴ مربوط به میزان درآمد والدین

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

کل F2 بیش از ۲۰۰ هزار تومان ۱۰۰ الی ۲۰۰ هزار تومان از ۵۰ الی ۱۰۰ هزار تومان تا ۵۰ هزار تومان ۴۰

 

۴۰

۴

 

۵/۶

۱۲

 

۵/۱۲

۱۳

 

۱۴

۱۱

 

۷

فراوانی مشاهده شده مردود

 

فراوانی مورد انتظار (درصد ردیفی)

۴۰

 

۴۰

۹

 

۵/۶

۱۳

 

۵/۱۲

۱۵

 

۱۴

۳

 

۷

فراوانی مشاهده شده قبول

 

فراوانی مورد انتظار

۸۰

 

۸۰

۱۳

 

۱۳

۲۵

 

۲۵

۲۸

 

۲۸

۱۴

 

۱۴

فراوانی مشاهده شده قبول

 

فراوانی مورد انتظار

 

 

با توجه به شاخص‌های آماری اعلام شده، یعنی ۰۵/۰P> (083/0=P)

 

می توان گفت تفاوت معنا داری بین میزان درآمد والدین دانش‌آموزان قبول و مردود وجود ندارد. ‌بنابرین‏ فرضیه دوم تحقیق مورد تأیید قرار نمی‌گیرد.

 

جدول ۲۴-۴ مربوط به میزان روابط والدین با فرزندان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

کل F3 بسیار گرم و صمیمی صمیمی عادی بی تفاوت سرد و بی تفاوت ۴۰

 

۴۰

۷

 

۵/۱۲

۸

 

۵/۹

۱۶

 

۵/۱۳

۵

 

۵/۲

۴

 

۲

فراوانی مشاهده شده مردود

 

فراوانی مورد انتظار (درصد ردیفی)

۴۰

 

۴۰

۱۸

 

۵/۱۲

۱۱

 

۵/۹

۱۱

 

۵/۱۳

۰

 

۵/۲

۰

 

۲

فراوانی مشاهده شده قبول