۴-۱۴- نتیجه آزمون فرضیه فرعی دوم تحقیق از طریق همبستگی کندال ۱۸۹
۴-۱۵- نتیجه آزمون نرمال بودن متغیرهای فرضیه فرعی سوم ۱۹۰
۴-۱۶- نتیجه آزمون فرضیه فرعی سوم ۱۹۱
۴- ۱۷- نتیجه آزمون نرمال بودن متغیرهای فرضیه فرعی چهارم: ۱۹۲
۴- ۱۸- نتیجه آزمون فرضیه فرعی چهارم: ۱۹۳
۴- ۱۹- نتیجه آزمون نرمال بودن متغیرهای فرضیه فرعی پنجم ۱۹۴
۴- ۲۰- نتیجه آزمون فرضیه فرعی پنجم ۱۹۴
۴- ۲۱- نتیجه آزمون نرمال بودن متغیرهای فرضیه فرعی ششم ۱۹۵
۴- ۲۲- نتیجه آزمون فرضیه فرعی ششم ۱۹۶
۴-۲۳- نتیجه آزمون فرضیه فرعی ششم تحقیق از طریق همبستگی کندال ۱۹۶
۴- ۲۴- نتیجه آزمون نرمال بودن متغیرهای فرضیه فرعی هفتم ۱۹۷
۴- ۲۵- نتیجه آزمون فرضیه فرعی هفتم ۱۹۸
۵-۱- نرمال بودن توزیع متغیر های تحقیق ۲۰۱
۵-۲- نتیجه آزمون فرضیه های تحقیق ۲۰۱
۵-۳-نتایج اولویت بندی ابعاد توانمند سازی از طریق آزمون فریدمن ۲۰۲
۵-۴-میزان ارتباط ابعاد توانمند سازی کارکنان با فناوری اطلاعات به ترتیب اولویت ۲۰۳
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات
فهرست نمودار
عنوان صفحه
۴-۱- توزیع فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان ۱۷۸
۴-۲- توزیع فراوانی سن پاسخ دهندگان ۱۷۹
۴-۳- توزیع فراوانی مدرک تحصیلی پاسخ دهندگان ۱۸۰
۴-۴- توزیع فراوانی رسته شغلی پاسخ دهندگان ۱۸۱
۴-۵- توزیع فراوانی سابقه خدمت پاسخ دهندگان ۱۸۲
۴-۶- توزیع فراوانی وضعیت استخدامی پاسخ دهندگان ۱۸۳
فهرست اشکال
عنوان صفحه
۱-۱- مدل مفهومی موضوع تحقیق ۱۶
۲-۱- اجزای فناوری ۷۶
۲-۲- انواع اطلاعات از نظر حوزه تخصصی ۸۴
۲-۳- انواع اطلاعات از نظر سطوح سازمانی ۸۴
۲-۴- وظایف اصلی فناوری اطلاعات برای مدیریت و کنترل اطلاعات ۹۷
۲-۵- مزایای فناوری اطلاعات ۹۸
۲-۶- برنامه ریزی راهبردی فناوری اطلاعات ۱۰۰
۲-۷- مظاهر کاربردی فناوری اطلاعات ۱۰۷
۲-۸- رابطه بین فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی ۱۱۱
۲-۹- ارتباط دو سویه سازمان و فناوری اطلاعات ………………………۱۱۲
۲-۱۰- پیامد ناشی از فناوری اطلاعات در سازمان ۱۱۳
۲-۱۱- انواع سیستمهای اتوماسیون اداری ۱۱۶
۳-۱- مدل بکار رفته شده برای موضوع تحقیق ۱۵۹

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

چکیده:

در تحقیق حاضرتحت عنوان مطالعه ارتباط بین بکارگیری ICT با توانمند سازی کارکنان از دیدگاه تمامی پرسنل حوزه ستادی شاغل در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته شده است.اهداف تحقیق شامل هدف اصلی تحقیق به تعیین ارتباط بین بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات با توانمند سازی کارکنان سازمان مرکزی دانشگاه آزاد پرداخته ودر بخش اهداف فرعی آن شامل (۸) اهداف که به تعیین ارتباط بین فناوری اطلاعات و ارتباطات با ابعاد توانمد سازی کارکنان شامل بهبود کیفیت عملکرد کارکنان، استقلال وآزادی کاری کارکنان، افزایش مسؤولیت تصمیم گیری کارکنان، افزایش تنوع شغلی کارکنان، افزایش خودکنترلی کارکنان، افزایش آمادگی کارکنان (توان وتمایل) و توسعه حرفه‌ای کارکنان و همچنین تعیین بیشترین رابطه ابعاد توانمند سازی با فناوری اطلاعات می باشد،پرداخته است.ضمن اینکه اهداف تحقیق در شکل فرضیه اصلی و فرضیه های فرعی تحقیق نیز مطرح شدند. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی-پیمایشی می باشد.جامعه آماری آن مشتمل بر۲۲۵ نفر که از طریق نمونه گیری طبقه‌ای متناسب با حجم جامعه ۱۴۳ نفر از آنها به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.و ابزار اندازه گیری تحقیق پرسشنامه ای می باشد که برای متغیر فناوری اطلاعات و ارتباطا ت ۱۵سؤال و برای توانمند سازی ۳۵ سؤال و در مجموع ؛پرسشنامه ۵۰ سؤالی بصورت استاندارد تهیه گردید.پس از اطمینان ازروایی و پایایی پرسشنامه مذکور و توزیع و جمع‌ آوری آن در میان تمامی کارکنان حاضربه تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی پرداخته وبا بهره گرفتن از فنون آماری، فرضیه های تحقیق مورد آزمون قرار گرفت نهایتاً فرضیه اصلی و فرضیه‌های فرعی تحقیق تأیید گردیدند.
واژگان کلیدی: فناوری اطلاعات و ارتباطات، توانمندسازی کارکنان، دانشگاه آزاد.
فصل اول
کلیات طرح

مقدمه

اطلاعات یکی از ارزشمندترین ورودی‌های سازمان است. اطلاعات با ارزش باعث افزایش اطمینان و ثبات منابع انسانی و کمبود آنها سبب بی‌اطمینانی و بی‌ثباتی در سازمان می گردد. امروزه اطلاعات در سازمان‌ها از طریق فناوری اطلاعات جمع‌ آوری، پردازش و نگهداری می‌شود. در گذشته اطلاعات بیشتر به صورت اسناد و مدارک موجود بود، و در اختیار فرد خاصی قرار می‌گرفت. از این رو فناوری اطلاعات این محدودیت را از میان برداشته است. در ادبیات مدیریت شریان حیاتی سازمان (شبکه اطلاعاتی) و خون جاری در آن (اطلاعات) می‌باشد. (همر، چمپی[۱]، ۱۳۷۸، ص۱۳۱)
امروزه پیشرفت جوامع از ابعاد مختلف علمی و فناوری، روندی انفجاری و غیرقابل کنترل به خود گرفته است به گونه‌ای که جهان هر روز شاهد کشف و اختراع ابزار‌ها و وسایل تبیین روش‌ها، ساختارها و فرایندهایی است که بدون کاربست آن حل مسایل و مشکلات سازمان امکان‌پذیر نیست بدین معنا که انسان ناگزیر است برای مواجهه با مسایل روزافزون و جدید سازمانی و حل آنها، همواره خود را با دانش و فناوری جدید مجهز کند. بنابراین ممکن است در مقطعی از زمان از دانش و مهارت لازم برای مواجهه با پدیده‌های سازمانی برخودار باشند ولی تغییرات محسوس و شتابزده علمی به سرعت دانش و مهارت آنان را منسوخ، و بازسازی و نوسازی دانش و تجربیات آنها را برای سازگاری با تغییرات ضروری کند. (ایزدی صمد، کریمی سلیمان، تاثیر دوره‌های آموزشی فناوری اطلاعات بر بهبود عملکرد، پژوهشنامه مدیریت شماره ۴، ۱۳۸۷)
در جهان امروز، گسترش علم و فناوری تمام فعالیت‌های اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است. از مشخصات بارز این عصر- که آن را عصر فراصنعتی نامیده‌اند- جایگزین شدن دانایی پژوهش و سرمایه انسانی با عوامل دیگر تولید است؛ در نتیجه همه سازمان‌ها در پی آن هستند که با بهره گرفتن از انسانی‌ترین، کارآمدترین و انعطاف‌پذیرترین شیوه‌ها، برای بقای خود تلاش کنند. در این میان، نیروی انسانی ماهر و کارآزموده، با ارزش‌ترین ثروت هر کشور و یکی از مهم‌ترین شاخص‌های برتری یک سازمان نسبت به سازمان‌های دیگر است، زیرا حیات هر سازمان به دانش و مهارت نیروی انسانی آن بستگی دارد؛ یعنی هرچه این نیرو بهینه باشد قابلیت سازگاری سازمان با محیط متغیر بیشتر می‌شود. چالش‌های محیطی عصر حاضر از نظر پیشرفت سریع فناوری، افزایش انتظارات مشتریان و ضرورت انعطاف‌پذیری، سازمان را به جستجوی راهی برای تداوم بقای خود وادار کرده است. در این میان، بسیاری از سازمان‌ها راه‌حل را در اجرای برنامه‌های توانمندسازی تشخیص داده و تلاش کرده‌اند با اجرای این برنامه‌ها، ضمن توجه به متغیرهای موثر بر احساس افراد، از توانمندسازی آنها جهت رفع موانع درونی و بیرونی استفاده کرده و زمینه لازم برای پرورش کارکنان توانمند را به وجود آورند. (سرفرازی، شاه حسینی، راهکار توانمندسازی، پژوهش نامه۸۶، ۹۰)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
به طور کلی توانمندسازی کارکنان، پیامدهای نگرشی و رفتاری خاصی را برای سازمان‌ها به همراه داشته و بر توان آنها در عرصه رقابت خارجی می‌افزاید. پس مهم‌ترین عامل بهره‌وری در سازمان‌ها و در نهایت کل جامعه، منابع انسانی است. تردیدی نیست که شکوفایی هر جامعه‌ای در بهبود پرورش منابع انسانی آن نهفته و بدین سبب است که مسوولان سازمان‌ها با یاری متخصصان رفتاری و منابع انسانی، توجه خاصی به پرورش کارکنان مبذول می‌دارند. یکی از این مهم‌ترین مفاهیم در راستای بالندگی منابع انسانی، توانمندسازی کارکنان است. (همان منبع)
از آنجایی که عملکرد موفقیت‌آمیز سازمان‌ها در گروه وظایف مدیریت یعنی: برنامه‌ریزی، سازماندهی، رهبری و کنترل است و انجام این گونه وظایف نیز در گرو اطلاع رسانی به مدیریت است از این رو پیشرفت سازمان‌ها بدون برخورداری از ابزارهای اطلاع‌رسانی و کسب مهارتهای لازم در زمینه کاربرد فناوری اطلاعات و همچنین اطلاع‌رسانی به کارکنان و مدیران برای توانمند کردن آنها در کارهایشان امری غیرممکن است. (استونر، فریمن[۲]، ۱۳۸۶، ص ۱۳)
مفهوم توانمندسازی در سال‌های اخیر مورد توجه همه دست‌اندرکاران امور سازمان قرار گرفته است توانمندسازی بسان راهبرد منابع انسانی برای خلق کارامدی، بهره‌وری و خشنودی بیشتر کارکنان در محیط کارشان مورد استفاده قرار گرفته است. شرت وگرر(۱۹۹۴) اعتقاد دارد که توانمندسازی فرصتهایی است که به افراد برای خود مختاری، انتخاب، مسئولیت‌پذیری و مشارکت در تصمیم گیری سازمان داده شده است. ترلاکسن[۳] توانمندسازی را فرایند تغییر عملکرد کارکنان از وضعیت آنچه که به آنها گفته شده انجام دهند به آنچه که نیاز هست انجام دهند. (اندرو سکیوس [۴]، ۲۰۰۳، ص ۲۶۲)

۱-۱-بیان مسئله:

امروزه در هر سازمانی بحث بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات و سیستم‌های اطلاعاتی مطرح و از سود و زیان آن سخن می‌گویند. طبیعی است فناوری یک راه باصرفه‌تر در برابر روش‌های سنتی اهمیت پیدا می‌کند پس مدیران باید تاثیر و نقش فناوری اطلاعات را بر بهره‌وری سازمان، و میزان آن را بسنجند. تعیین میزان این تحقیق از دغدغه‌های مهم تصمیم‌گیرندگان سازمانی است. فناوری اطلاعات نقش حیاتی در ادامه بقای سازمان دارد و این امکان برای مدیران فراهم می‌سازد با پردازش سریع اطلاعات امکان کنترل و هماهنگی ساختارهای پیچیده را داشته باشند. و موجب می‌شود عملکرد سازمان با انسجام و بازخورد سریع انجام گیرد. (مهری‌نژاد، ۱۳۸۱، صص ۲۲۷-۲۲۴)
با توجه به دگرگونی‌های سریع و پرشتاب دانش و معلومات بشری، همه چیز به شدت در حال تغییر و تحول است. سازمان‌ها به عنوان یک سیستم باز با محیط در تعامل می‌باشند. و برای تداوم حیات نیازمند پاسخگوئی به تغییرات محیطی هستند. از آنجا که منابع انسانی مهم‌ترین عامل و محور سازمان‌ها محسوب می‌شوند، تجهیزات و آماده سازی منابع مزبور برای مواجهه با تغییرات، از اهمیت ویژه برخوردارند و کلیه سازمان‌ها با هر نوع ماموریتی باید بیشترین سرمایه، وقت و برنامه را به پرورش انسان‌ها در ابعاد مختلف اختصاص دهند. (جعفرزاده، ۱۳۸۶، ص ۴۴)
بسیاری از سازمان‌ها راه‌حل این مسأله را اجرای برنامه‌های توانمندسازی تشخیص داده و تلاش کرده اند زمینه لازم برای پرورش کارکنان توانمند را فراهم نمایند. (محمدی، ۱۳۸۱، ص ۱۶۰)
امروزه اطلاعات یکی از منابع اصلی و با ارزش هر سازمان می‌باشد. همانطور که منابع انسانی، مواد اولیه، ماشین‌آلات در روند تولید کالا و خدمات دارای نقش اساسی هستند اطلاعات نیز دارای جایگاه ویژه‌ای می‌باشد. (جوادین، ۱۳۸۶، ص ۱۰۵۳)
یکی از ارزشمند‌ترین ورودی‌های هر سازمان اطلاعات است. اطلاعات نوعی دارایی برای سازمان محسوب می‌شود و با ارزشمند‌ترین اطلاعات باعث افزایش اطمینان می‌شود سازمان بدون دسترسی به اطلاعات قادر به انجام کارها نمی‌باشد. برای توانمندسازی کارکنان نیاز به ابزار‌های متفاوتی است، مانند اختیار به معنی داشتن آزادی عمل برای کارکنان جهت دستیابی به اهداف سازمان، دانش یعنی در اختیار داشتن ابزار و اطلاعات مناسب برای تصمیم گیری صحیح واگذاری کار یا وظیفه‌ای که حائز اهمیت است وبه نتایج اساسی منجر می‌شود.(درگاهی، ۱۳۸۳، ص ۵)
از آنجایی که سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یک سازمان مادر در کشور مطرح است بنابر این لازم است تا به مسأله ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات توجه نموده و نیز به رابطه این فناوری باتوانمندسازی کارکنان ستادی بپردازد.
از دیدگاه پژوهشگر، در حال حاضر مشکلات متعددی در خصوص میزان استفاده از فناوری اطلاعات و میزان توانمندی کارکنان سازمان مرکزی دانشگاه آزاد و واحدهای تابعه آن وجود دارد که مسأله اصلی تحقیق نیز همین است و در ذیل بدان اشاره میگردد:
مشکلاتی که در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد و واحد‌های تابعه آن به منظور استفاده از فناوری اطلاعات و تاثیری که بر شیوه انجام کار کارکنان و در نهایت به کارایی کارکنان دارد می توان به چند مورد اشاره کرد: می توان گفت کارکنان جهت استفاده از فناوری‌های روز از مهارت و توانایی اندکی برخوردارند از طرفی دیگر نیروی متخصص جهت آموزش نرم افزارها به آن صورت حضور ندارند و تنها تعداد کمی از کاربران از مهارت و دانش لازم برخوردارند به وضوح می توان مشاهده کرد که امورات بصورت فزاینده‌ای انباشته شده و باعث نارضایتی ارباب رجوع می باشد. توجه اندک مدیران به نرم‌افزار‌های بنیادی که موجب تحولات اساسی در سازمانها می گردد، و همچنین توجه کم مدیران به آخرین فناوریهای روز و اطلاع از آن جهت پرورش ایده‌های جدید توام با استقلال و آزادی کارکنان، تمایل و توان کم و همچنین مقاومت مدیران و کارکنان در برابر فناوریهای جدید، توانایی لازم در شبکه پردازش اطلاعات، افزایش خطای کارکنان نسبت به وظایفشان، مهارت و خلاقیت نه چندان زیاد جهت استفاده از فناوری، نداشتن روحیه کار گروهی، کمبود توانایی لازم جهت تصمیم گیری درست، کمبود توانایی لازم جهت دانش و فناوری روز کارکنان ، آگاهی کم از منابع بالقوه فناوری اطلاعات یکی از موانع کلیدی است. آگاهی نا چیز به اینکه فناوری و کاربرد آن در سازمان باعث اثر بخشی عملکرد و تصمیم‌سازی بهینه کارکنان می شود.کمبود سیستم‌های ارتباطی جهت تبادل اطلاعات در راستای کیفیت عملکرد کارکنان.
لذا سؤال اصلی در این تحقیق این است که آیا کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد موجبات توانمندسازی کارکنان را فراهم خواهد ساخت؟ و آیا اصولاً رابطه‌ای بین فناوری اطلاعات وارتباطات با توانمندسازی کارکنان وجود دارد؟
اگر نتیجه بگیریم که رابطه میان فناوری اطلاعات وارتباطات با توانمندسازی کارکنان یک سازمان، رابطهای مثبت و معنیدار است؛ میتوانیم با بهرهگیری و استفاده از پتانسیلهای موجود در آن سازمان برای رسیدن به هدف، که همانا بالا بردن توانمندسازی کارکنان آن سازمان است، گامهای مؤثری برداریم و فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب را کاهش دهیم.

۱-۲- اهمیت و ضرورت تحقیق:

فناوری اطلاعات بر جنبههای مختلف سازمان تأثیر گذاشته است. فناوری‌های اطلاعاتی، مدیران را قادر میسازند تا با یکدیگر و با کارکنان ارتباط برقرار کرده و از نتایج کار یکدیگر و کارکنان خود آگاه شوند. سیستم رایانهای، مجاری ارتباطی جدیدی به وجود میآورد که این مدیران میتوانند از آن استفاده کرده و به صورت یک گروه درآیند. این فناوری در راه از میان برداشتن موانع به مدیران کمک میکند و نوعی احساس گروهی بین مدیران و کارکنان ایجاد میکند که در نتیجه آن، هویت سازمانی به وجود فناوری اطلاعات بر جنبههای مختلف سازمان تأثیر گذاشته است. فناوری‌های اطلاعاتی، مدیران را قادر میسازند تا با یکدیگر و با کارکنان ارتباط برقرار کرده و از نتایج کار یکدیگر و کارکنان خود آگاه شوند. سیستم رایانهای، مجاری ارتباطی جدیدی به وجود میآورد که این مدیران میتوانند از آن استفاده کرده و به صورت یک گروه درآیند. این فناوری در راه از میان برداشتن موانع به مدیران کمک میکند و نوعی احساس گروهی بین مدیران و کارکنان ایجاد میکند که در نتیجه آن، هویت سازمانی به وجود میآید. (اوتارخانی، ۱۳۸۰، ص ۲۱)
کانتر[۵] (۱۹۸۳) اطلاعات را یکی از حیاتی‌ترین «ابزار قدرت» مدیریتی شناسایی کرد. کسب اطلاعات، به ویژه اطلاعاتی که به نظر می‌رسند نقش محوری یا راهبردی در سازمان داشته باشند، می‌تواند برای ساختن یک پایگاه قدرت و نیز برای واجب‌الاطاعه و متنفذ کردن یک شخص در سازمان به کار رود. از طرف دیگر، وقتی مدیران افراد خود را با اطلاعات بیشتر- به جای اطلاعات کمتر- تجهیز می‌کنند، آن افراد احساس توانمندی می‌کنند و به احتمال بیشتری با بهره‌وری، کامیابی و در هماهنگی با خواسته‌های مدیریت کار می‌کنند. مدیر با درگیر کردن دیگران در کسب نتایج مطلوب، عملاٌ پایه قدرت خود را تقویت می‌کند. با اطلاعات بیشتر، افراد تمایل پیدا می‌کنند که خودسامانی، کنترل شخصی و اعتماد بیشتر را تجربه کنند. احساس توانمندی به وجود آمده؛ احتمالاً از مخالفت افراد با مدیر و مقاومت آنان در برابر قدرت او، یا تلاش در جهت حمایت خویش خواهد کاست. به جای آن، احتمال دارد که آنان با مدیر توانمندگر همکاری کنند. (وتن، کمرون[۶]، ۱۳۸۳، صص ۵۲-۵۱)
بنابراین، مدیری که می‌خواهد احساس توانمندی کارمند را افزایش دهد، باید مطمئن شود که همه اطلاعات مربوط به کار مورد نیاز برای اجرای یک وظیفه به کارمند داده شده است. مدیر توانمندگر، اطلاعات فنی مربوط و داده‌های جمع‌ آوری شده به وسیله دیگران را، به طور پیوسته، قابل دسترسی خواهد ساخت. (همان منبع)
فناوری اطلاعات روش کارکرد ما را دگرگون کرده، امور اقتصادی، اجتماعی و حتی نحوه طرز فکر ما را نیز تغییر داده است. تجارت، بانکداری، اوقات فراغت، خدمات، خط تولید، آموزش و غیره در حال حاضر نسبت به ده سال قبل کاملاً متفاوت شده و مردم این تغییر را که فناوری اطلاعات موجب آن است به تدریج تشخیص میدهند. (استونر، ۱۳۷۵، ص ۱۰)
عکس مرتبط با اقتصاد
توانمندسازی با پرورش کارکنانی با انگیزه و توانا، این امکان را به مدیران خواهد داد که در برابر پویاییهای محیط رقابتی به سرعت و به طور مناسب عمل نموده و موجبات برتری رقابتی سازمان‌شان را فراهم آورند. رشد سریع فناوری، تمامی جوانب سازمان‌ها را به نوعی تحت تأثیر قرار داده است تغییرات سریع فناوری باعث تغییر ماهیت کارها شده و رایانهها، ربات‌ها و دستگاه‌های کاملاً خودکار، جایگزین مشاغل روتین شدهاند. این ابزار تغییرات شدیدی در نوع مهارت‌های مورد نیاز افراد و اعضاء سازمان‌ها ایجاد کرده است. (رابینز[۷]، ۱۳۷۴، ص ۴۵)