گزارش سازمانجهانیغذا وسازمان جهانی کشاورزی (فائو) عراق را در بین۲۲ کشوری قرار داده که از فقر واقعی وفقر غذایی رنج میبرند و این موضوع را ناشی از جنگ ونبود کمکهای دولتی عنوان کرده است. میلیونها کودک عراقی نیازمندکمکهای اورژانسی هستند و درفقر مطلق زندگی میکنند. والدین در این شرایط از کودکان خود مخصوصاً از پسرها میخواهند به جای مدرسه برای امرار معاش وکسب درآمد سر کار بروند. در این زمینه یونیسف تخمین میزند از هر۹ کودک بین ۵ تا ۱۴ ساله عراقی،۱نفر سرکار میرود و به کارهایی مثل واکسزدن، دست فروشی و گاریکشی اشتغال دارند. وضعیت اقتصادی پائین اغلب خانواده ها باعث شده که آنها ازنیازهای اساسی زندگی مانندغذای کافی، خدمات پزشکی، سلامت و بهداشت جسم وروان وامنیت کافی برای زندگی بهره ای نداشته باشند. نابودهی وتعطیلی مدارس و دانشگاه ها، جابجاییگسترده جمعیت وکشته شدن یا فراری شدن بخش عمدهای از معلمان باعث شده تا تحصیلات کودکانعراقی دچار مشکل شود ودرنتیجه شانس کودکان برای زندگی بهتر درآینده به شدت کاهش پیدا کند واین باعث میشودکه کودکان از حق تحصیل ومجانی بودن تحصیلات محروم شوند.
عکس مرتبط با اقتصاد
ج : بررسی وضعیت کودکان وآثار جنگ برآنان درسایرکشورهایاسلامی
درلبنانبه واسطهجنگ با اسرائیل درتابستان۲۰۰۶ بیش از یک میلیون نفرآواره شده که از این تعداد۴۰% آنها کودک بودهاند وحدود۹۸۷ نفرکشته شده که ۴۵% آنها را کودکان تشکیل میدادهاند. حدود۴۰ الی۵۰ مدرسه درلبنان بعلت بمبارانها تخریب شده وکودکان لبنانی حتیاز دسترسی به کمکهای بشردوستانه محروم بودهاند.
براساسبیانیه «آقندن روهرمن» نماینده ویژه درفلسطیناشغالیکه درآگوست۲۰۰۶منتشرشد، برای ۴۴/۱ میلیون فلسطینی ساکن«غزه »که۸۳۸۰۰۰ نفرآنان را کودکان تشکیل میدهند. وضعیت بحرانی به واقعیتی روزمره تبدیل شده است. وی میگوید: دربازدید اخیر خود از«غزه» به وضوح دیدم کهکودکان این سرزمین درفضاییآکنده ازخشونت، ترس واضطراب به سر میبرند. تنها طی ماه گذشته حدود ۳۵ کودک فلسطینی در «غزه» کشته شدند که یکچهارم آنها زیر۱۰سال سن داشتند. این واقعه تعداد کل کودکان فلسطینی کشته شده در نوار غزه را به۶۵ نفر رساند. ایندومین بار از زمان انتفاضه سپتامبر۲۰۰۰ است که میزان تلفات به چنین حدبالایی میرسد. امسال با کشته شدن یک کودک اسرائیلی تعداد کلکودکان کشته شده دراین سرزمین را به ۶۶ نفررساند. از زمانآغاز انتفاضه ۹۱۲ کودک جان خود را ازدست دادهاند کهاز آن میان ۱۱۹ کودک اسرائیلی بودهاند. یک وکیل بین المللی ومدافع حقوق کودکان میگوید: صدها کودک و نوجوان فلسطینی هم اکنون در زندانهای رژیم اسرائیل با انواع شکنجه و بدرفتاری مواجه هستند. «جرارد هورتون»، عضوکانون « دفاع از کودکان فلسطین» دریک نشست عمومیدرلندن با اشاره به گزارشی که با حمایت اتحادیه اروپا درباره وضعیت کودکان زندانی فلسطین تهیه شده است میگوید: سربازان اسرائیلی شبانه و بصورت کاملاً وحشیانه به خانه های فلسطینیحمله میکنند تاکودکان ونوجوانان را بدلیل پرتاب سنگ به سوی نظامیان اشغالگر بازداشت نمایند وی اظهارمیدارد: این اتفاق تقریباً هر شب تکرار میشود و سربازان اسرائیلی با ورود غیرقانونی به منازل فلسطینیها کودکان و اعضای خانواده آنها را با خشونت تمام دستگیر می کنند. نظامیان اسرائیلیاعضای خانواده وکودکان را که اکثر این کودکان۱۲ سال بیشتر سن ندارند با چشمان ودستان بسته به داخل خود روانداخته و برای بازجویی به اداره پلیس وسپس به مکانهایی نامعلوم منتقل میکنند و تلاشها برای یافتن مکان و مراکز اختفاء کودکان بینتیجه باقی مانده است.
آقای«هورتون» میگوید: درتحقیقات بعملآمده مشخص شده است که در این بازجوییها کودکان به روش های مختلفمجبور به اعتراف میشوند. دراکثر موارد کودکان را با تحقیر به اتاقهایی میبرند وسپس فردی به زبانعربی شروع به فحاشی میکند تا شخصیت کودکان را خردنماید. دراینبازجوییها تقریباً ۷۵% کودکان موردآزار واذیت قرارمیگیرند و کتک میخورند و با انواع شکنجهها روبرو میشوند. درنتیجه کودکان پسازاعتراف اجباری برای محاکمه به دادگاه های اسرائیل منتقل میشوند که اکثرقریب بهاتفاق این کودکان مجرم شناخته میشوند وحتی اینکودکان ازداشتن وکیل محروم میشوند وخانواده هایشان پس از کلی مشکلات کهموفق به اخذ ورود به اسرائیل میشوند درردیف آخردادگاه فقط نظارهگر بوده یا اینکه گاهی پس از جلسات دادگاه به اسرائیل ورود پیدا میکنند. این بازداشتها وحملات اسرائیلیها به کودکان باعث شدهکه برجسم، روح وشخصیت کودکان تاثیر منفی گذاشته وادامه زندگیرا برای آنان بشدت بحرانی نماید وآنها را دچار انواع بیماریهای روحی وروانی کند.
درسومالیاستفاده از کودکان سربازکه ازکودکان سابق خیابانی بودهاند رواج دارد. براساسآماراز مارس تا ژوئن ۲۰۰۶ جنگ سنگین بیننیروها باعث نقض حقوق بشرکودکان و آواره شدن هزاران کودک به همراه خانواده های خود شده است. کودکان در این کشورآفریقایی بعلت جنگهای بوجود آمده در بحران غذایی شدید بهسر میبرند ونیاز به یاری دارند. عدم تغذیه کافی ومؤثر منشأ بسیاری از بیماریهاست که وضعیت بهداشتی مردم و بخصوص کودکان سومالی را تحتتأثیرخویش قرارداده است . «خوزه گرازیانودوسیلوا» مدیرکلسازمان خوارو باروکشاورزی مللمتحد (فائو) هشدار داده است که اگر به مردم قحطی زده این منطقه کمکنشود آنها جان سالم ازشرایط حاکم بدرنخواهند برد. وی میگوید: «منطقه شاخ افریقا» مهمترین منطقه برای «فائو»خواهد بود وما بیشترینتلاشخود را برای بهبود امنیت غذاییدر اینمنطقه انجام میدهیم. بکارگیری کودکان درجنگ از دیگر موارد تضییع حقوق کودکان درسومالی است که بطورمستقیم در نزاعها دخالت داده میشوند و ازآنها گاهی درخط مقدم درگیریها استفاده میشود، ناامنی، عدم دسترسی به امکانات رفاهی، آموزشی و بهداشتی از جمله موارد نقض حقوق کودکان دراین کشور میباشد.
براثر جنگهای داخلیدرسومالی دیگر جای امنی برای کودکان دراین کشور وجود ندارد. دیده بان حقوق بشر در مورد وضعیت کودکان سومالی درجریان جنگهای داخلی ابراز نگرانی میکند وگروه «الشباب» را به استفادهازکودکان بهعنوان سرباز دراین جنگها متهم میکند. اینسازمان درگزارشخود تأکید نموده که گروه تندرو «الشباب» از میان کودکان سرباز انتخاب ودر برخی مواقع آنها را ملزم به ازدواج اجباری میکند. اعضای اینگروه به مدارس ومعلمان حمله میکنند و بعضاً آنان را مورد آزار و اذیتهای جنسی قرار میدهند. اینگزارش پسازگفتوگوی دیدهبان حقوق بشر با تعدادی قریب به۱۶۴کودک سومالیایی بدست آمده است که۲۱ تن ازآنها توانستهاند به همراه بعضیاز معلمان و والدینشان ازدست نیروهای «الشباب» فرارکرده و به کنیا بروند.
از زمانی که درگیریها، درسومالیدرسالهای۲۰۱۰و۲۰۱۱ شدتگرفته، «الشباب» کودکان را مجبور کرده بهعنوان سرباز بهآنان بپیوندند ودراین بین کودکان۱۰ساله نیز به چشم میخوردند. کشته شدن کودکان یکیدیگر ازعواقب جنگ درسومالی است. بهگفته یک دانشآموز از بین۱۰۰نفر بچه که در یک مدرسه درس میخواندند فقط چند نفر که تعدادشان انگشت شمار بود موفق به فرار شده و بقیه این کودکان در جنگ کشته شدهاند. اینگزارشحکایت از ایندارد که گروه «الشباب» ازدختران در ارائه خدمات ومبارزه در خطوط مقدم جنگ استفاده میکند. بعنوان مثال آنان را برای همسری سربازان انتخاب می کردند وچنانچه خانواده هایی با آنها به مقاومت میپرداختند با بدرفتاری وحتی مرگ مواجه میشدند.
نیروها وجناحهای مختلف متعارضدرسودان تاریخ طولانیدر بکارگیری برای اهداف نظامی دارند گزارشات متعدد درارتباط باتجاوز نیروهای نظامی به کودکان وبویژه دختران وجود دارد. در«دارفور» تجاوز هدفمند قومیعلیهدختران وزنان بخصوصدرمناطق آوارهنشین وجود دارد و۴۰% قربانیان زیر۱۸سال هستند.
درسودان به سهروش ازکودکان برای اهداف نظامیاستفاده میشود: اولین شکلآن بکارگیری کودکان به عنوان کودک – سرباز درجنگ است که دراکثرکشورها دیگرنیزاین شیوه مرسوم میباشد. دومین روش استفاده درفعالیتهای حمایت ازجنگ مانند نگهبانی، جاسوسی و بردگی جنسی است وسومین گونه آن نیز استفاده از کودکان برای تبلیغات سیاسیدرجنگ (پروپاگاندا)۱است. دربرخی موارد کودکان به عنوان یک ابزار مشخص برای تحقیر یک قوم درمقابل قوم دیگرقرارگرفتهاند. محدودیتهای تأمینآب در اردوگاه های پناهندگان که نیمی ازآنها کودکان هستند و دیگر احتیاجات به شدت وجود دارد.
اینها فقط بخش کوچکی ازآثار تعارضات مسلحانه برکودکان درکشورهای اسلامی میباشد.
بند سوم : میثاق حقوق کودک دراسلام
میثاق حقوق کودک در اسلام حاصل کوششی است که درون سازمان کنفرانس اسلامی برای حمایت از کودک صورت گرفته است. درپیشینه تصویب این میثاق میتوان به بیانیه حقوق و مراقبت از کودک در جهان اسلام مصوب دهمین اجلاسسران کنفرانس اسلامی(جلسه دانش واخلاق در پیشرفت امت اسلامی) مالزی دراکتبر سال۲۰۰۳ اشاره نمود. درمقدمه این میثاق که شامل پانزده بند میباشد به نقش تمدنی و تاریخی امت اسلامی، اعتقاد به حقوق اساسی و آزادیهای عمومی به عنوان بخش جداییناپذیر از اسلام، نیزلزوم گسترش عملکرد اسلامیدربخش کودک، اتخاذ راه کار واقدام جدی ومؤثر برای حمایت از کودک ونگرانی از تضعیف خانواده وتداوم الگوهای فرهنگی منسوخ اشاره شده است.
میثاق دارای۲۶ ماده است کهگذشته ازمقدمه واصول واهداف، تمهیداتی در ارتباط با سن کودک، برابری، حقحیات، هویت، استحکام خانواده، آزادیهای شخصی، آزادی تجمع، پرورش، آموزش وفرهنگ، اوقات فعالیت واستراحت، استاندارد زندگیاجتماعی، بهداشت کودک، حمایت ازکودک معلول و دارای نیازهای خاص، کارکودک، عدالت، مسئولیت والدین وحفاظت درمقابل رویه های مضر وکودکان پناهنده دارد. مقدمه این میثاقدر ارتباط با حقوق بشردوستانه قابل تأمل است. با توجه به اینکه کودکان بهعنوان جزئی از بخش آسیبپذیرجامعه، بارعمده رنج ناشی از بلایای طبیعی وساخته دست انسان که منجر به پیامدهای غمانگیز همچون بیسرپرستی، آوارگی، بهرهکشی ازکودکان درارتش یا کارسخت، پرخطر و غیرقانونی میشود را به دوش میکشند وهمچنین با توجه به رنج کودکان پناهنده و کودکانی که تحت سیطره اشغال، مرارت و آوارگی ناشی ازمنازعات مسلحانه و قحطی به سر میبرند و بدینسان موجبات گسترشخشونت درمیان کودکان وافزایش تعداد کودکان معلولجسمی، روحی، اجتماعی را فراهم میسازد. با اینکه درمقدمه کم وبیش اهمیت وآثار ناشی از تعارضاتمسلحانه برکودکان درکشورهای اسلامیتوجه شده است ولیکن در بندهای اجرایی فقط دو ماده است که ازمنظرحقوق بشر دوستانه قابل تأمل است. اول بند ۵ ماده۱۷ که میگوید: «حفاظت از کودکان بواسطه عدم درگیر نمودن آنها درمنازعات مسلحانه و جنگها» ودیگری ماده۲۱ که میگوید: «کشورهای عضو این میثاق تا حدامکان بهره مندی کودکان پناهنده یا آنهاییکه بطور قانونی، مشابه چنین وضعیتی را اکتساب نمودهاند ازحقوق مقرر شده برای ایشان دراین میثاق مطابق قوانین داخلیخود تضمین خواهند نمود.»
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
درارتباط با بند۵ ماده۱۷باید بیان نمود که میثاق سن مشخصی را برایکودک معین نکرده است. از نظر میثاق، منظور از کودک هر انسانی است که بر اساس قانون قابل اعمال درمورد وی، به سن بلوغ نرسیده است. علیهذا ۲۰ کشور اسلامی تاکنون پروتکل الحاقی به کنوانسیون حقوق کودک را پذیرفتهاند و بر اساس پیشبینی کنوانسیون طی ماده ۳ که هردولت هنگام پذیرش اعلامیهای را خواهد داد که حداقل سنی را که برای بکارگیری دواطلبانه درارتش ملیخوداجازه میدهد، اعلام و توضیحاتیدرمورد حمایتهایی که تصویب کرده ارائه نماید، که این بکارگیری اجباری وقهرآمیز نیست. این کشورها براساس پاراگراف۲ بند۳ سنین زیر را به عنوان سن فرد برای بکارگیری درارتش ملی خویش اعلام نمودهاند:
افغانستان۲۲-۲۸سال، آذربایجان۱۷سال، بحرین۱۸سال، بنگلادش ۱۶سال، چاد ۱۸سال، قزاقستان۱۹سال، کویت۱۸سال، قرقیزستان۱۹سال، لیبی۱۸سال، مالی۱۸سال، مراکش ۱۸سال، موزامبیک۲۰سال، قطر۱۸سال، سنگال۲۰سال، سیرالئون۲۰سال، سوریه ۱۸سال، تاجیکستان ۱۸ سال، ترکیه ۱۸سال، اوگاندا ۱۸سال. درحالیکه میثاق درماده ۵ اصل برابری بین کودکان را بر اساس شاخص هایی شامل جنسیت و … مطرح می کند ولیکن با توجه به آسیب پذیری بیشتر دختر بچهها درجنگها به اشکال مختلف، انتظار میرفت که حمایت ویژه از آن مطرح گردد. چنان که اگر به پروتکل الحاقی به منشور حقوق بشر ومردم آفریقا درباره زنان مصوب ۲۰۰۵ نگاه کنیم تمهیدات بیشتری برای حمایت از دختر بچهها مطرح است.
پروتکل الحاقی به منشورحقوق بشر ومردم آفریقا درباره زنان در ژوئیه سال ۲۰۰۳ توسط اجلاس سران اتحادیهآفریقا درموزامبیک تصویب شد ودر۲۵ نوامبر۲۰۰۵ پس ازامضای۲۵ کشورآفریقاییلازم الاجرا گردید. چارچوب حقوق پروتکل انعکاسی از نیازها وحمایت از زنان در برابر موارد خاص نقض حقوق بشر آنان است. به ویژه درزمینه خشونت علیه زنان و آثار تعارضات مسلحانه. این پروتکل دارای مقدمه و ۲۷ماده است.
پروتکل درماده ۴ در بیان حق امنیت فیزیکی وعاطفی میگوید که زندگی و تمامیت وجودی زنان مورد احترام است وبنابراین دولتها باید دراینخصوص اقداماتی بهعملآورند. بندهای«ج و د» اینماده میگوید: «دولتها باید اقداماتی برای تحقق امنیت جسمی وعاطفی زنان بهعمل آورند. آنها میباید دختران و زنان را علیه تجاوز و یاتمام اشکال دیگرخشونت مانند قاچاق دختران و زنان حمایت کنند و نیز اطمینان دهند که در زمان تعارض ویا جنگ، تجاوز، آزار جنسی، خشونت علیه دختران وزنان بهعنوان جنایت جنگی تلقی میشود و عاملان و آمران آن تنبیه می شوند.»
همچنین دربند۴ ماده ۵ قسمت «الف» آمده است: دولتها معیارهای مؤثری برای حمایت از زنان و کودکان در وضعیتهای اضطراری و تعارض بکارگرفته وحمایت مؤثر از پناهندگان و تمام افراد آواره را فراهم آورند.
برتریهای پروتکل مذکور درزمینه حمایت از دختران را میتوان بطور خلاصه در موارد زیر که حتی به اسناد بین المللی دیگر نیز برتری دارد برشمرد:

 

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

 

توجه به تهدید خشونت

توجه به خشونت زبانی

توجه به علت خشونت

تنبیه عاملاان و آمران خشونت

پرداخت غرامت۱

نتیجه
اسلام بهعنوان یک دین کامل وجامع از زمان ظهور با الهام از قرآن کریم ومعصومین(ع) احترام به حقوق کودکان راسرلوحهی تعالیم خویش قرارداده است، بهخصوص برای کودکانی که خواسته یا ناخواسته درگیرجنگ میشوندحقوقی را برشمرده وحمایتهای عام وخاصی ازآنها بهعملآورده است. تعیین محدوده سنی مشخص برای شرکت درجنگ، شرکت ندادن کودکان در جنگ، منع کشتن کودکان که بطور مستقیم یا غی مستقیم درمنازعات شرکت دارند و . . . نشان دهندهی توجه اسلام به حقوق این قشر میباشد.
آنچه مسلم است اسلام در بیش از۱۴۰۰ سال پیش قواعد و مقرراتی برای حمایت از حقوق کودکان در منازعات داشته است. حداقل سن برای شرکت در جنگ در حقوق بشردوستانهی بین المللی درحالی۱۵ سال اعلام شده است کهدقیقاً همین محدوده سنی در اسلام در بیش از۱۴۰۰ سال قبل تعیین شده بود. که انتخاب محدودهی سنی مشترک در حقوق بشردوستانه بین المللی واسلامی و قدمت بیش از۱۴۰۰ سالهی آموزه های اسلام، نمیتواند دور از واقعیت باشد که تدوینکنندگان حقوق بشردوستانهی معاصر، بطورمستقیم یا غیر مستقیم متأثر از اینآموزه های آسمانی بودهاند. درحالیکه تصویب میثاق حقوق کودک بهعنوان یک سند الزامآور در چارچوب سازمان کنفرانس اسلامی و فعالیتهای حقوق بشری آن قابل تقدیر است و همواره به اسناد سازمان کنفرانساسلامی بهعنوان عاملی درهویت بخشی جهان اسلام نیز نگریسته میشود ولیکن همان طوری که ذکر آن رفت ازنظر حقوق بشردوستانه بین المللی به ویژه با عنایت به واقعیت زندگی کودکان وآثار تعارضات مسلحانه در آنها ضعیف است. نکته دیگراینکه درحالحاضرشمار زیادی از کودکان در کشورهای اسلامی قربانی جنگ و ترور میشوند که میثاق نسبت به آن ساکت است. از این رو در عین آنکه بطور کلی اجرای حقوق بشردوستانهی بین المللی رافقط نمیتوان برای حمایت از قربانیان به دلیل عدم وجود موازینو اسناد دانست و اگر اسنادحاضرنیز اجرا شوند خود مهم هستند و لیکن واقعاً باید حداقل درقالب یک سند انعکاسی حمایت کشورها را با ارائه تمهیدات مناسبی برای بیان مسئولیت در قبال کودکانی که امنیت در ابعاد مختلف آن مهمترین دغدغهی آنان است، فراهم آورد.
کودکانیکه امروزه درکشورهایاسلامیدرگیرتعارضاتهستند،سرمایهاند. سرمایه هاییکهباآتشخمپاره های اسرائیل قطعه قطعه و باگلولههای سربازان آمریکایی و متحدانش کشته میشوند و در بخشی ازجنوب سودان نگران وعدهی غذائی برای زنده ماندن در دنیای ناامن امروز هستند. دولتهایاسلامیکه با تنظیم «کنوانسیون حقوق کودک در اسلام» توسط سازمان اسلامی در تعامل با جامعه بین المللی درحمایت از حقوق کودکان در حوزهیحقوق بشرگام برداشتهاند، ضرورت دارد که در تصویب و الحاق آن نیز شتاب نمایند و یک شبکهی نظارتی و گزارشدهی در سازمان کنفرانس اسلامی برای اجرای میثاق مزبور پیشبینی کنند و کمکهای فنی کمیتهی حقوق کودک را جلب نمایند.
فصل سوم:
مخاصمات مسلحانه وحقوق کودکان
گفتاراول:
حقوق کودک دراسنادبین المللی
وسعت جنایات وشقاوتهای جنگ که تأثیرات مخرب و غیرقابل جبرانی بر روح و جسم کودک داشت دولتها ومحافل بین المللی وانسانهای نوعدوست را به واکنش واداشت که با ذکر حقوق کودکان دراسناد و معاهدات بین المللی درزمان جنگ درصدد ایجاد تعهد و الزام قانونی به منظور حمایت و مراقبت از کودکان برآیند. درقالب حقوق قراردادی، اسناد بین المللی حمایت از کودکان در تعارضات مسلحانه را میتوان چنین برشمرد:
۱٫ کنوانسیون چهارگانه ژنو۱۹۴۹ ودو پروتکل الحاقی ۱۹۷۷
۲٫ اعلامیه حقوق کودک۱۹۵۹
۳٫ کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹
۴٫ پروتکل الحاقی به کنوانسیون حقوق کودک درمورد مشارکت کودکان در درگیریهای مسلحانه، سال ۲۰۰۰
۵٫ اساسنامه دیوان بین المللی کیفری سال ۱۹۸۸

پایان نامه رشته حقوق

۶٫ مقاولهنامه شماره ۱۸۲سازمان بین المللی کار با عنوان بدترین اشکال کار کودک و توصیه نامه شماره ۱۹۰
۷٫ قطعنامه شماره ۲۳۱۸ مورخ دسامبر ۱۹۷۴ مجمع عمومی درحمایت از زنان و کودکان درتعارضات مسلحانه.
لازم به ذکر است که شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز ۶ قطعنامه مهم زیر را در این زمینه صادر کرده است که از اهمیت بسیاری برخوردارند:
قطعنامههای شماره ۱۲۶۱ درسال ۱۹۹۹، ۱۳۱۴ درسال ۲۰۰۱، ۱۳۷۹ درسال ۲۰۰۱، ۱۴۶۰ درسال ۲۰۰۳، ۱۵۳۹ درسال ۲۰۰۴ و ۱۶۱۰ درجولای ۲۰۰۵٫ هم چنین به توصیه نامههای کمیته حقوق کودک که در آن اسناد فوق مورد تأکید قرار گرفتهاند میتوان توجه نمود. البته برخی دیگر از اسناد ملل متحد مانند میثاق حقوق مدنی- سیاسی و توصیه نامههای حقوق بشر نیز وجود دارد که میتوان برای حمایت از کودکان در منازعات مسلحانه به آنها مراجعه نمود.۱
گفتاردوم:
بررسی اسناد ویژه کودکان
برخی اسناد ویژه کودکان که مورد بررسی قرار خواهدگرفت عبارتند از: یونیسف، کنوانسیون حقوق کودک، اسناد منطقهای و پروتکلهای الحاقی.
بند اول: یونیسف
صندوق کودکانمللمتحد (United Nation Children Fund) کهبیشتر به ناماختصاریآن یونیسف
(UNICEF) خواندهمیشود، برایفراهمکردنغذایاضطراری وخدماتبهداشتیبرایکودکاندرکشورهایی که در اثرجنگ جهانیدومتخریبشدهبودند ایجادشد. در۱۱دسامبر۱۹۴۶ بهتوصیهی شورایاقتصادی واجتماعی ملل متحد وتصویب مجمععمومیسازمانمللمتحد ایجادگردید.
دراکتبر ۱۹۵۳مجمععمومیسازمانملل اینسازمانرا بهعنوان یکیاز ارکان دائمیسازمانملل شناخت ونام آنرا ازصندوق بین المللی اضطراری کودکان بهنام فعلی تغییرداد. فعالیتهای یونیسف عمدتاً درجهت ارائه کمک های لازم وحمایت ازکودکانکشورهای درحالتوسعه است.
مقر یونیسف در«نیویورک» و وظیفهآنکمک رسانیبه کودکان بودهاست. یکآژانس که با بودجه داوطلبانه اداره میشود وباعنوان«یونیسف» برمشارکت مالیدولتهاوبخشخصوصی وآحادمردم تکیهدارد و برنامههای ایننهاد درراستایکمک بهجوامع درحالتوسعه، برایپیشرفتسلامت ورفاه کودکان بودهاست. ایننهاد بین المللی عمدتاً درنواحی فقیرتر افریقا فعالیت میکند، اگرچه کمکرسانی به کودکان سراسرجهان را دردستور کار دارد، سیاست این سازمانحمایت ازحقوق بشر(کودکان) وانسانمحور میباشد.
درحال حاضریونیسف پنج اولویت اصلیرا دنبال میکند: بقاء و رشد کودکان، آموزش و تحصیلات پایه، برابریجنسی،حفاظتازکودکاندربرابرخشونت،سوءاستفادهوتجاوز،ایدز(HIV) وسیاست حمایتاز مشارکت درحقوقکودکان. بیشک تحصیلسببارتقاءزندگیمردم وازجمله کودکان میشود. تحصیلزنان جوان به آنان دید روشنیدر موردنسلهای فعلی وآینده بخشیده واثرات خاصی بر اولویتهای یونیسف خواهدداشت. مثل بقاء کودکان، کودکان وخانواده، مصونسازی و حفاظت ازکودکان. مصونسازی روشمستقیمی استکه برای ارتقاء سلامت کودکان در سالهای اخیردرسراسردنیا بهکارگرفته شده است، اما هرسال بیشازدومیلیونکودک در اثر ابتلا به امراضیکه با واکنشارزان قیمت، قابلپیشگیری هستند جان خودرا ازدست میدهند که میتوان با واکسیناسیون ازمرگ و میر کودکان جلوگیری کرد. از آموزش مصرف مکملهای غذاییگرفته تا روش های مبارزه با حشرات خطرناکجملگیاز روش های تأثیرگذار برای حفظسلامتکودکانهستند. یونیسف به طرق مختلف سعی میکند ازحقوقکودکان حفاظت وحمایت نماید ومانع از به خدمتگیریآنان درجنگها، به کار گماردن آناندربخشهایدولتی وخصوصیوگروه های مدنیشود ودرکنار اینروشها ازشبکهاطلاعاتیکودکان کهیک شبکه بین المللیاست نیزحمایت میکند. یونیسف یکروش (فرایند) کلیمبتنی برمدارک عینیرا برای دوران کودکی دنبال میکندکه شاملاصول زیرمیباشد: * پیشگیری ودرمان شاملایمنسازی، تغذیه مناسب، آبسالم وبهداشتاولیه برایکودکان، مراقبان وجامعهای که در آنزندگیمیکنند فراهممیآید. * کودکان بایددر بدوتولد شناسنامهدریافتکرده وازسوءاستفاده وبیتوجهیدرامان بمانند وازامکاناتتحصیلی برخوردارباشند. * دختران و زنان بطور خاصباید ازتغذیه، مراقبتهای بهداشتی، تحصیل و پشتیبانیخانواده برخورداربوده و به حقوق ایشاناحترامگذاشته شود.
انگیزه اولیه تشکیل یونیسف توجه به نیازهای اضطراری کودکان اروپایی خسته ازجنگ جهانی دوم بود. بنابراین توجه سازمان ملل متحدبه حقوق کودکان در تعارضات مسلحانه ازهمان ابتداوجود داشته است. در راستای حمایت ازحقوق کودکان، درسال۱۹۵۹ اعلامیه حقوق کودک توسط مجمع عمومی به تصویب رسید. لازم به ذکر است که قبلاً نیزجامعهملل درسال ۱۹۲۴ اعلامیهای رادرحمایت از حقوق کودک که یک سازمان غیر دولتی آن را جداگانه پیشنهاد کرده بود تصویب کرده است. ماده ۸ اعلامیه ۱۹۵۹میگوید که کودکان در تمام شرایط در میانآنهایی هستند که اولین کمکها و حمایتها را دریافت میکنند. طبیعی است که در زمان درگیریها ومخاصمات مسلحانه نیز افراد فوق از چنین امتیازاتی برخوردار خواهند بود.۱
بند دوم: کنوانسیون حقوق کودک و پروتکل دوم ۲۰۰۰
کنوانسیون حقوق کودک مهمترین سند بین المللی برای حمایت همه جانبه از کودکان میباشد که اساس تفکر بین المللی برای بقاء، رشد وحمایت از کودکان را در نظر دارد. ماده ۳۸ کنوانسیون حقوق کودک از دولتها میخواهد به قواعد حقوق بشر دوستانه قابل اعمال در تعارضات مسلحانه احترام بگذارند و احترام به آنها را تأمین نمایند. این ماده اشعار میدارد که تمام معیارهای ممکن بکارگرفته شود تا کودکان زیر ۱۵ سال درتعارضات به طور مستقیم درگیر نشوند و دربکارگیری کودکان بین ۱۵ تا ۱۸سال تقدم با بزرگترها باشد. بند۴ ماده میخواهد که دولتها تمام معیارهای لازم را برای تأمین حمایت و مراقبت از کودکانی که در تعارضات مسلحانه آسیب میبینند بکارگیرند۲٫
انتقاد وارد برکنوانسیون حقوق کودک برای طرح سن کمتری برای درگیری کودکان درجنگ توسط پروتکل الحاقی به کنوانسیون درسال ۲۰۰۰ جبران شد. البته قبل از تصویب این پروتکل نیز کمیته حقوق کودک در تفسیرخود از ماده ۳۸ مطرح کرد که پرتو تعریف کودک که افراد زیر ۱۸ سال را در برمیگیرد و اصول بهترین منافع کودک، هیچ فرد زیر۱۸سال نباید به طور مستقیم و یا غیرمستقیم درگیر تعارضات شود. کمیته حقوق کودک دراولین جلسه خود درسال ۱۹۹۱ به موضوع کودکان و تعارضات مسلحانه توجه نموده و نیاز به روش های مؤثر برای حمایت از کودکان را در درگیری های مسلحانه مطرح کرد.
درسال ۱۹۹۳ یکی از اعضای کمیته برای فراهم کردن طرح مقدماتی پروتکل که حداقل سن درگیریها را ۱۸سال افزایش دهد، انتخاب شد. همچنین اعلامیه نهایی و برنامه اقدام کنفرانس وین از کمیته خواست که مسأله افزایش سن بکارگیری درنیروهای مسلح را مطالعه نماید. در سال ۱۹۹۴ کمیسیون حقوق بشر یک گروه کار بدون محدودیت زمانی برای مذاکره پروتکل اختیاری تشکیل داد. گروه کار فعالیت خود را در سال۲۰۰۰ خاتمه داد و مجمع عمومی بطور رسمی پروتکل الحاقی را در ۲۵ می سال ۲۰۰۰ تصویب کرد که بعد از بدست آوردن ۱۰ امضاء در ۱۲ فوریه ۲۰۰۲ لازم الاجرا شد.
در این پروتکل اختیاری محدودیتهای بیشتری برای مشارکت کودکان درمخاصمات مسلحانه منظور شده است. مطابق ماده دوم این پروتکل، دول عضو متعهدند افراد زیر سن ۱۸ سال را به خدمت سربازی در نیروهای مسلح در نیاورند و مطابق ماده سوم، حداقل سن سربازگیری داوطلبانه (۱۵ سال) را افزایش داده و بپذیرند که افراد زیر۱۸ سال از حمایت ویژه برخوردار خواهند بود. همچنین مطابق ماده ۴ گروه های مسلح متمایز از نیروهای مسلح کشورعضو، نباید تحت هیچ شرایطی به سربازگیری و یا استفاده از افراد زیر ۱۸ سال در مناقشات اقدام نمایند. دول عضو باید اقدامات مناسب قانونی را در ممنوعیت ومجازات چنین رفتارهایی بهعمل آورند.
بند سوم : از اجلاس سران جهان ۱۹۹۰ تا آخرین گزارش جهانی ۲۰۰۷
علاوه بر دو ماده ۳۷ و ۳۸ کنوانسیون ۱۹۸۹ تلاشهای دیگری نیز در حمایت از کودکان در مخاصماتمسلحانه انجام گرفته است که به چند مورد به طورخلاصه اشاره میشود. سران جهان در اجلاس سپتامبر ۱۹۹۰در میان چندین هدف مربوط به بقاء، بهداشت، تغذیه، آموزش و حمایت از کودکان، برحمایت ازآنان در برابر تأثیرات جنگ وتوجه به نیازهای اساسی آنان درنواحی آسیب دیده و تأسیس مراکز امن تأکید کردند.
نخستین گزارش مربوط به تأثیر مخاصمات مسلحانه بر کودکان ،بر میگردد به سپتامبر ۱۹۹۶ که توسط خانم «گارساماشل» به مجمععمومی ارائه شد. درفوریه ۱۹۹۷مجمع عمومیبا تصویب قطعنامه ای۱ به دبیرکل توصیه میکند تا نمایندهای ویژه درباره کودکان و مخاصمات مسلحانه انتخاب نمایند. متعاقبآن (اولارااوتونو۲) به این سمت برگزیده شد. وی درسال ۱۹۹۸ گزارش کوتاه غیررسمی به شورای امنیت ارائه نمود. برای نخستین بار درهمین سال موضوع کودکان و مخاصمات مسلحانه در دستور کار شورای امنیت قرار میگیرد و منجر به صدور بیانیه رئیس شورا می شود.
شورای امنیت نخستین قطعنامه خود را درباره کودکان و مخاصمات مسلحانه دراوت ۱۹۹۹ به شماره ۱۲۶۱ به تصویب رساند. این قطعنامه نگرانی عمیق خود را از تأثیر زیان بار وگسترده مخاصمات مسلحانه بر کودکان و پیامدهای دراز مدت آن برتوسعه، صلح و امنیت بادوام گوشزد میکند.۱
در ژوئن همین سال مقاوله نامه ۱۸۲ از سوی سازمان بین المللیکار به تصویب رسید که اختصاص به بدترین اشکال کار کودک دارد. مطابق ماده ۳ این مقاولهنامه، سربازگیری اجباری از کودکان و استفاده از آنان درمخاصمات مسلحانه یکی ازبدترین شکلهای کار کودکان اعلام شد و در این زمینه از دولتها میخواهد که با نظارت مستمر، تمام معیارهای لازم و مقتضی را برای جلوگیری و امحای این شکل از کارها به کار گیرند.
در اوت سال ۲۰۰۰ دومین قطعنامه شورای امنیت با شماره ۱۳۱۴ صادر شد. این قطع نامه اعلام میکند: نقض حقوق بشردوستانه وحقوق بشر در ارتباط با کودکان میتواند تهدید کننده صلح و امنیت بین المللی باشد. بدین جهت شورا آمادگی خود را برای ملاحظه چنین وضعیت و درصورت لزوم، برداشتن گامهای مؤثر و بیشتر اعلام میدارد.۲

 

تعهد کارکنان به سازمان به علت استانداردهای اخلاقی یا هنجارهای اجتماعی، تعهد هنجاری نامیده می شود (شاو به نقل از بُشرا، ۲۰۱۱).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
تعهد هنجاری، مرحله ی نسبتاً جدیدی از تعهد سازمانی است که تشریح کننده ی الزام کارکنان به محل کارشان است یا تعهدی است که به سازمان شان دارند (Bolon,1997).
تعهد هنجاری نشان دهنده ی ضرورت ماندن در سازمان است، تعهد هنجاری نشان دهنده ی حس الزام (دِین) برای کارکنان برای کار مداوم در یک سازمان به علت فشاری است که سایرین بر او وارد می کنند Meyer& Allen,1991) (
تعهد هنجاری حس مسئولیت پذیری است که از سوی کارکنان نسبت به سازمانشان احساس می شود. یک کارمند با سطح بالایی از تعهد هنجاری در سازمان باقی می ماند زیرا حس می کند که کار درست همین است (Sahertian & Soetjipto,2011).
این سطح از تعهد سازمانی، مبتنی بر رفتارهای اجتماعی یا مطلوبیت های دونی سازی شده است تا اعضای گروه کارکنان، بخشی از سازمان باشند. رفتارهای متعهدانه دیده می شوند، زیرا :
-تعهد از لحاظ اجتماعی، رفتاری پذیرفته شده است که از انتظارات هنجاری (تجویزی) و یا رسمی مرتبط با ماهیت(هدف) تعهد فراتر می روند.
-کلیت فشارهای داخلی به شیوه ای عمل می کنند که اهداف و منافع سازمان را برآورده می سازند.
-یک کارمند متعهد، از لحاظ اخلاقی، ماندن در شرکت را درست قلمداد می کند، بدون در نظر گرفتن این که شرکت چه میزان رضایت یا مزیت به او می دهد Marsh & Mannari, 1977)).
حتی هنگامی که کارمندان متعهد، با پیشنهادهای اغواگرانه از سازمان های دیگر مواجه می شوند، ترجیح می دهند که رابطه ی کاری خود را با سازمانی که در آن کار کرده و به آن متعهدند، حفظ کنند.
اکثر ارزیابی ها از تعهد سازمانی، مبتنی بر تعهد عاطفی است. تعهد عاطفی، شناخت کارمند از سازمان و اهدافش و تمایل به حفظ عضویت در آن سازمان است (Sulu et al,2010).
تعهد سازمانی عاطفی، قدرت شناسایی کارکنان از سازمان و میزان مشارکت در سازمان بر می گردد (پورتر و سایرین به نقل از مایکلز و همکاران، ۱۹۹۶). مشخصه ی سطح بالایی از تعهد، باور عمیق به اهداف و ارزشهای سازمانی، تمایل به انجام تلاشهای قابل ملاحظه از طرف سازمان و تمایل زیاد به حفظ عضویت در سازمان است Michaels et al,1996)).
گرچه هر سه نوع تعهد سازمانی به احتمال باقی ماندن فرد در سازمان خویش اشاره می کند ، اما ماهیت تعلق و دلبستگی به آن سازمان کاملا متفاوت است و این حالت به نوع تعهد سازمانی بستگی دارد. فردی که تعهد عاطفی دارد، ممکن است بیشتر از کسی که چنین تعهدی ندارد، برای ارتقا و رشد خود در سازمان تلاش کند. چنین امری برای افراد دارای تعهدهنجاری قوی نیز صادق است، اما افراد دارای تعهد مستمر کمتر تمایل دارند که بر اساس اصول زیربنایی تعهد سازمانی دیگر، یعنی تعهد عاطفی و هنجاری نیست. (غفوری ورنوسفادرانی و گل پرور، ۱۳۸۸).

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

۲-۲-۶ عوامل مؤثر در تعهد سازمانی

بارون و گرینبرگ عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی را به چهار منبع تقسیم کرده اند که عبارتند از :
۱٫ خود شغل : بارن و گرینبرگ اظهار داشتند که تعهد سازمانی تحت تأثیر ویژگیهای شغلی قرار می گیرد. مشاغلی که میزان مسئولیت و اختیار تفویض شده در آن ها زیاد، تکرارپذیری آن کم وجذابیت بیشتری داشته باشند، متصدی آن شغل تعهد سازمانی بالایی را از خود نشان خواهد داد (بارن و گرینبرگ، ۱۹۹۳).
در این رابطه گزارش شده است که سطح بالاتر از مسئولیت، استقلال بیشتر، تکرار پذیری کمتر و جالب بودن شغل تعهد سازمانی را افزایش می دهد و از سوی دیگر، فرصت های ترفیع کمتر، هیجان و ابهام شغلی بیشتر منجر به کاهش تعهد سازمانی می شود (کری، ویکفیلد، پراس، مولر به نقل از مجیدی، ۱۳۷۶).

 

 

فرصت های استخدامی دیگر : تعهد سازمانی به وسیله ی وجود فرصت های استخدامی دیگر متأثر می شود، و احتمال پیدا کردن یک شغل دیگر با مطلوبیت بیشتر تعهد سازمانی را کاهش می دهد (Bateman & Stresser ,1984).

خصوصیات فردی : تعهد سازمانی همچنین به وسیله ی خصوصیات فردی تحت تأثیر قرار می گیرد. کارمندان مسن تر که دارای سنوات خدمت و ارشدیت بیشتری هستند، سطح بالاتری از تعهد سازمانی را نشان داده اند. اغلب مدیران معتقد بودند که زنان نسبت به مردان تعهد سازمانی کمتری دارند، به همین علت، برای کارمندان مؤنث جبران خدمت کمتری در نظر می گرفتند ولی تحقیقات اخیر نشان می دهد که چنین اختلافی وجود ندارد و هر دو جنس تقریباً سطح مساوی از تعهد سازمانی را نشان می دهند
Bruning & Snyder ,1983)).

۴٫ محیط کار : تعهد سازمانی خیلی شدید به وسیله ی چند عامل مرتبط با محیط کار متأثر می شود. افرادی که از سرپرستان خود راضی هستند و نحوه ی ارزیابی عملکرد را عادلانه می دانند و احساس می کنند که سازمان به مسائل رفاهی آن ها توجه دارد تعهد سازمانی بالاتری را نشان داده اند.
از عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی عاطفی می توان موارد ذیل را نام برد:
۱٫ ویژگی های فردی مانند سن، سابقه خدمت، سطح تحصیلات، جنسیت، وضعیت تاهل.
۲٫ ویژگی های شغلی مانند حیطه ی شغل، تضاد شغل ، ابهام شغل و چالش انگیزی شغل(شفیعی نیک، ۱۳۸۹).
۳٫ ویژگی های ساختاری مثل رسمیت، تمرکز، اندازه سازمان، جو سازمانی،سیاست ها، پاداش دهی سازمانی (شفیعی نیک، ۱۳۸۹).
۴٫ تجربیات کاری. منظور تجربیاتی هستند که فرد در طی دوران زندگی کاری خود بدست می آورد(احمد ساروقی، ۱۳۷۵) و به عبارت دیگر میزان تجربیات سازمانی که نیازهای فرد را ارضاء نموده است (شفیعی نیک، ۱۳۸۹).
۵٫ حجم و اندازه ی سرمایه گذاری های فرد در سازمان و درک فقدان فرصت های شغلی در خارج از سازمان از عوامل مؤثر بر تعهد مستمر می باشند (احمد ساروقی،۱۳۷۵).
۶٫ تجربیات فرد قبل از ورود به سازمان (مانند اجتماعی شدن فرهنگی، خانوادگی) و بعد از ورود به سازمان (مانند اجتماع شدن سازمانی) از عوامل مؤثر بر تعهد تکلیفی می باشند.( ساروقی، ۱۳۷۵).

 

۲-۲-۷ اثربخشی تعهد سازمانی

تعهد سازمانی به صورت گسترده ای در طی سه دهه ی گذشته، مورد مطالعه قرار گرفته است (رّدِن، ۲۰۰۰). و در پژوهش ها و مطالعات پیرامون محیط کار، توجه فراوانی به تعهد سازمانی شده است. این توجه به دلیل شناخت کلی از این موضوع است که این متغیر، می تواند یکی از عوامل تعیین کننده بر عملکرد سازمانی(اَنجِل، ریکتا به نقل از کانچانا و پانچاناتام،۲۰۱۱) و اثر بخشی (لاشینگر، میلر به نقل از کانچانا و پانچاناتام، ۲۰۱۱) باشد. هنگامی که کارکنان در محل کارشان راضی نیستند، تعهد کمتری داشته و در جستجوی فرصت هایی برای ترک آن کار خواهند بود. اگر چنین فرصت هایی وجود نداشته باشند، آن ها سعی می کنند بصورت ذهنی یا فیزیکی، خود را از آن محل دور کنند. بنابراین تعهد سازمانی، نگرشی مهم در ارزیابی قصد(نیت) کارکنان برای ترک کار و میزان مشارکت کلی کارکنان در سازمان است (Kanchana & Panchanatham,2011).
تحقیقات، روابط مثبت قوی بین تعهد سازمانی و پیامدها ی کاری مطلوب مثل رضایت شغلی، سازگاری و عملکرد مطلوب را نشان داده اند (اَنجل و پری، ۱۹۸۱؛ هانت و سایرین، ۱۹۸۵؛ مودی و سایرین، ۱۹۷۴؛ پورتر و سایرین، ۱۹۷۴؛ استیرز، ۱۹۷۷).

بررسی اثر تبادل رهبر پیرو بر رضایت شغلی کارکنان از طریق نقش میانجی سرمایه روانشناختی

سایر تحقیقات، رابطه های منفی بین تعهد سازمانی و پیامد های کاری بالقوه پر هزینه مثل غیبت از کار و جابه جایی نیروی کار را نشان داده اند (اَنجل و پری،۱۹۸۱). پورتر و سایرین(۱۹۷۴) گزارش کردند که تعهد سازمانی، پیش بینی کننده ی بهتری از جابه جایی نیروی کار در مقایسه با رضایت شغلی است (رُدِن، ۲۰۰۰).
یکی از عواملی که به فضای سازمانی سالم، افزایش روحیه، انگیزه و بهره وری می انجامد، تعهد سازمانی است (سالامی[۱۲]، ۲۰۰۸). محققان نشان دادند که تعهد سازمانی همچنین تسهیل کننده ی پذیرش تغییرات در یک محیط جدید هم می باشد (Sayyadi, S. & Taheri,2011).

 

۲-۳ مروری بر تحقیقات انجام شده:

 

۲-۳-۱ تحقیقات انجام شده در جهان:

چیونگ و همکاران (۲۰۱۱) در هنگ کنگ پژوهشی را در مورد چارچوب فرهنگ سازمانی در ساخت و ساز انجام دادند که در نهایت ۷ عامل: هدف گذاری، کار تیمی، هماهنگی و یکپارچه سازی، تاکید بر عملکرد، جهت گیری نوآوری، مشارکت کارکنان و پاداش وتشویق در چهارچوب فرهنگ سازمانی بیان کرده اند. نتیجه آنالیز واریانس نشان داد که هیچ تفاوت قابل توجهی در رتبه بندی این عوامل وجود ندارد. نتیجه آنکه سازمان های با رتبه پایین نیز از نظر درک ماموریت سازمان و نیز به علت تغییر وتعریف مجدد قوانین و نیز قابل درک نمودن ماموریت و اهداف بلند مدت سازمان برای اکثریت کارکنان، نمیتوانند واکنش صحیح و امید بخش نسبت به رقبا از خود نشان دهند. میزان ریسک پذیری یک فرد بر مبنای سن، درآمد و اهداف مالی با هم متفاوت خواهد بود. این یک منطق جا افتاده در تصمیم گیری است. با آنکه این گفته عموماً صحیح است اما در تعیین میزان ریسک پذیری افراد عوامل دیگری نیز وجود دارد. سن، تجربه، افق زمانی، اهداف سرمایه گذاری و حجم پولی که بدون تشویش مدیر آنرا در حوزه های پر ریسک می تواند سرمایه گذاری کند، از عوامل تعیین کننده ریسک پذیری مدیران هستند. ارتباط ریسک پذیری مدیر با ارزش یک شرکت بسیار اهمیت دارد(Sai On Cheung, Peter S.P. Wong, Ada W.Y. Wu.2011.).
دانیل دنیسون، تحقیقاتی در زمینه فرهنگ سازمانی و اثربخشی سازمان انجام داده است که فرهنگ سازمانی را نیروی قدرتمند می داند که نحوه عمل کردن و چگونگی عملیاتها را تعیین می کند.او عقیده دارد ، فرهنگ سازمانی به ارزشهای اساسی، باورها و اصولی ارجاع میشود که همچون شالودهای محکم به نظام مدیریتی خدمت می کنند. علاوه بر آن ، هم ارزش ها و باورها و هم نظام مدیریتی، باعث تقویت آن اصول اولیه می گردند. این اصول ها و ارزش ها ماندگارند ؛ زیرا برای اعضای سازمان ، حاوی معانی و مفاهیم خاصی هستند. وی معتقد است که پیام و برداشت فرهنگ سازمانی به طور نزدیکی با استراتژی های سازمانی مرتبط هستند و تاثیر بسیار زیادی بر افرادی که در سازمان کار می کنند، دارند. دنیسون بیان می دارد ،فرهنگ به آسانی قابل رویت و تماس نیست ؛ اما افراد سازمان به گونه ای با اهمیت ، آن را به خوبی می شناسند و قانون فرهنگ از هر قانون دیگری قوی تر است. نتیجه آنکه سازمان های با رتبه پایین نیز از نظر درک ماموریت سازمان و نیز به علت تغییر و تعریف مجدد قوانین و نیز قابل درک نمودن ماموریت و اهداف بلندمدت سازمان برای اکثریت کارکنان، نمیتوانند واکنش صحیح و امیدبخش نسبت به رقبا از خود نشان دهند. در این مدل رسالت با سه شاخص گرایش و جهت گیری استراتژیک ، اهداف و مقاصد و چشم انداز مورد ارزیابی قرار میگیرد(Denison,2004).
۲-کیمبراو ، لین ، رابرت ، به بررسی رابطه فرهنگ سازمانی با ریسک پذیری مدیران ارشد پرداختند. آنان رابطه بین جایگاه سازمانی مستقر بر پیوستار فرهنگی ارگانیک – مکانیکی و امتیاز حاصل از آن را بر روی استانداردهای منعکس کننده درجه بکارگیری برنامه های مدیریت ریسک بنگاه آزمون کردند. نتیجه ای که کسب شده، این بود که فرهنگ های ارگانیک برای کمک به اجرای برنامه های مدیریت ریسک بنگاه مناسب تر و اثربخش تر می باشند. شواهد حاصل این نکته را تایید می کند که یک همبستگی قوی بین سازمان های با فرهنگ ارگانیک و پیشرفت در روند اجرای برنامه های مدیریت ریسک بنگاه وجود دارد.

 

۲-۳-۲ تحقیقات انجام شده در ایران:

بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و تعهد سازمانی در میان کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه تهران: بر اساس مدل فرهنگ سازمانی دنیسون
ضیائی صادق(۱۳۹۰). هدف اصلی بررسی رابطه بین ابعاد فرهنگ سازمانی دنیسون و تعهد کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه تهران می باشد. شامل یک فرضیه اصلی و ۴ فرضیه فرعی می‌باشد که فرضیه اصلی آن، فرهنگ سازمانی و تعهد کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه تهران رابطه معنا داری وجود دارد. تحقیق توصیفی – پیمایشی است. از روش مدل سازی معادلات ساختاری برای آزمون قرضیات استفاده شده است. جامعه آماری را مدیران و کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه تهران تشکیل داده اند. نتایج آزمون فرضیات به روش مدل سازی معادلات ساختاری نشان دهنده آن است که بین فرهنگ سازمانی و ابعاد آن (درگیر شدن در کار، سازگاری، انطباق پذیری و ماموریت) با تعهد سازمانی کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه تهران رابطه معناداری وجود دارد.
رابطه ابعاد فرهنگ سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان در بیمارستان شهید صدوقی یزد
ملکی، بهرامی، غلامعلی پور (۱۳۸۷). هدف اصلی بررسی تأثیر چهار بعد از ابعاد فرهنگ سازمانی شامل آموزش و توسعه، پاداش و قدردانی، کار گروهی و ارتباطات بر تعهد سازمانی کارکنان است. این پژوهش تحلیلی- کاربردیِ مقطعی در تابستان ۱۳۸۷ انجام شده است. جامعه ی پژوهش کارشناسان بیمارستان شهید صدوقی یزد و نمونه ی پزوهش ۷۶ نفر از این جامعه بود که به صورت تصادفی انتخاب شده اند. داده ها با بهره گرفتن از پرسشنامه ای استاندارد جمع آوری و به وسیله ی نرم افزار آماری SPSS-14 و آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شد. نتایج آزمون نشان دهنده آن است که ایجاد ساز وکار پاداش مطلوب است و ترویج و توسعه و ایجاد فضای مناسب کار گروهی می تواند تعهد سازمانی کارکنان را افزایش دهد و در نهایت بهبود عملکرد بیمارستان شود.
در تحقیقی که در سال ۱۳۸۴ توسط شریفی تحت عنوان ” بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی بر اثر بخشی منابع انسانی سازمان ” انجام شد نتایج تحقیق نشان داد رابطه مستقیم و معنی‌دار بین عوامل فرهنگ سازمانی و اثربخشی نیروی انسانی وجود دارد.

 

ترکیب را ‌پر بسامدترین روش واژه‌سازی در زبان فارسی دانسته، چنان که در بیش از ۷۰ درصد از واژه‌های مصوب فرهنگستان از فرایند ترکیب‌ استفاده شده‌است. هدف نگارنده در این مقاله آن است که واژه‌های مرکب، با توجه به ساختار و معنا‌ طبقه‌بندی شوند و الگوهای کم بسامد نیز نادیده گرفته‌نشوند، چرا که در واژه‌سازی عالمانه گاهی همین الگوهای کم بسامد بسیار راه‌گشایند.
قطره (۱۳۸۶) در رسالۀ دکتری خود در دانشگاه علامه طباطبایی و به راهنمایی دکتر دبیر مقدم، ‌تحت عنوان «‌تصریف در زبان فارسی» داده‌های تصریفی زبان فارسی ر‌ا در قالب دو انگارۀ نظری اندرسن[۱۰۱](۱۹۹۲) و استامپ[۱۰۲] (۲۰۰۱) ، مورد بررسی قرار داده‌است. هدف از این پژوهش ارائۀ توصیف جامع از تصریف و نشانه‌های تصریفی فارسی و تعیین مرز میان تصریف و‌ اشتقاق بوده‌است.
هاشمی‌میناباد و دیگران (۱۳۸۶) در مقالۀ «بررسی الگوهای واژه‌سازی در‌دفتر اول فرهنگ ‌واژه‌های‌ مصوب ‌فرهنگستان‌ زبان‌ و ادب ‌فارسی» ‌فرایندهای واژه‌سازی را در‌فرهنگ‌ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب ‌فارسی بررسی‌ نموده و ضمن ‌تعیین الگوهای واژه‌سازی،‌ پرکاربرد‌ترین‌‌ عناصر و فرایندهای واژه‌سازی شامل اشتقاق پسوندی، اضافۀمقلوب، ‌فک‌اضافه و واژه‌آمیزی ‌را شناسایی کرده ‌و واژه‌هایی را که به این شیوه‌ها ساخته شده‌بودند، استخراج نموده‌اند.
رفیعی(۱۳۸۷) در رسالۀ خود با عنوان« نگاهی به عملکرد معنایی پسوندهای اشتقاقی زبان فارسی» در دانشگاه علامه طباطبایی، به راهنمایی دکتر شقاقی، به بررسی مدل معنایی اسکلت- بدنۀ لیبر[۱۰۳] (۲۰۰۴) پرداخته و پس از بررسی دقیق و مشخص نمودن نارسایی‌هایش، آن را اصلاح و تکمیل کرده و در مطالعۀ پسوند‌افزایی زبان فارسی به کارگرفته‌است. این پژوهش بر روی نمونۀ واژه‌های مشتق از پسوندهای مورد مطالعه از دو فرهنگ انوری و صدری افشار صورت گرفته‌است.
ارغوانی (١٣٨٨)، در پایان‌نامۀ ‌کارشناسی ارشد خود ‌در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی با ‌عنوان «بررسی صرفی و معنایی واژه‌های مصوب فرهنگستان و انطباق آن با قواعد متعارف واژه‌سازی در زبان‌ها» به راهنمایی دکترسمایی به بررسی این مسأله پرداخته که آیا ساخت واژه‌های ‌مرکبِ مصوبِ فرهنگستان به ‌طور کامل منطبق با اصول و قواعد متعارفِ ترکیب است‌؟ و یا به ضرورت و در راستای برنامه‌ریزی ‌زبان، از قواعد جدیدی هم استفاده می‌شود، و واژه‌های نوساخته عرضه‌ می‌گردد، همچنین به لحاظ معنایی نیز، تحلیلی از شفافیت و تیرگی این واژه‌ها ارائه‌‌داده‌است.
تاجیک(١٣٨٨)، در رسالۀ دکتری خود با عنوان «بررسی فراوانی واژه‌های مصوب فرهنگستان در حوزۀ زیست‌شناسی در کتاب درسی زیست‌شناسی دورۀ پیش‌دانشگاهی» ‌با راهنمایی شهین نعمت‌زاده در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، به دنبال پاسخی برای پرسش‌های زیر بوده‌است:
١- چه میزان از واژه‌های مصوب فرهنگستان در زمینۀ علم زیست‌شناسی در کتاب درسی زیست‌‌شناسی‌ مقطع پیش‌دانشگاهی استفاده‌شده‌است؟
۲- میزان واژه‌های معادل‌سازی نشده و معادل‌سازی شده در فرهنگستان در زمینۀ علم زیست‌شناسی چقدر است‌؟
٣- میزان واژه‌های معادل‌سازی شدۀ بکار نرفته در کتاب درسی پیش‌دانشگاهی چقدر است؟
حیرانی (۱۳۸۸) در مقاله‌ای تحت عنوان «ساختمان واژه»، در مجلۀ ادبیات و زبان‌ها – رشد آموزش زبان و ادب فارسی‌، به بعضی نکات دستوری مربوط به تکواژهای تصریفی و اشتقاقی و دستور زبان دوره متوسطه، اشاره کرده و پیشنهادهایی اصلاحی نیز ارائه‌داده‌است.
عباسی (۱۳۸۸) در مقاله‌ای با عنوان «یاداشتی بر مقالۀ بررسی الگوهای واژه‌سازی در دفتر اول‌ فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب‌ فارسی» بعد از ذکر نتایج آماری نویسندگان، در مقالۀ‌ بررسی الگوهای واژه‌سازی در دفتر اول فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب‌فارسی، به یک‌ ‌جمع‌بندی‌ در‌‌ روند واژه‌سازی ‌رسیده، به اعتقاد وی ‌‌برای واژه‌سازی، باید تا حد امکان از همۀ فرایندهای‌ ساختواژی موجود استفاده‌کرد‌ اما باید توجه داشت در صورتی‌که از فرایندها بیش از حد استفاده‌شود، در درک معانی نوواژه‌ها اختلال به‌وجود می‌آید. او‌ همچنین پیشنهادکرده ‌برای واژه‌سازی از فرایند‌های نازا یا کمتر زایای ساختواژی نیز استفاده‌شود. نویسنده، علاوه بر تأیید ضرورت بررسی واژه‌های وضع شدۀ واژه‌گزینان، تأکید دارد‌ واژگانی که متصدیان واژه‌سازی در مرکز رسمی می‌سازند در همۀ گونه‌ها و حوزه‌های زبانی است و محدود به واژه‌سازی مصنوعی در حوزه علم نمی‌شود.
عبدی مقدم (۱۳۸۸) ‌در پایان‌نامۀ خود در دانشگاه پیام نور تهران، با عنوان «واژه‌ها‌ی علمی در دو زبان عربی و انگلیسی» به راهنمایی دکتر نگار داوری اردکانی، با هدف یافتن روش‌هایی بهینه، برای واژه‌سازی علمی در زبان فارسی، روش ساخت واژه‌های علمی در دو زبان عربی و انگلیسی را مورد بررسی قرار داده سپس با شیوه‌های ساخت واژه برای مفاهیم ‌نو در زبان ‌فارسی مقایسه کرده‌است. هدف این پژوهش، دست یافتن به روشی بهینه و اقتصادی برای ساخت واژه‌های علمی در زبان فارسی است.
عکس مرتبط با اقتصاد
‌ ‌عقیلی(‌۱۳۸۸) ‌در پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد خود با عنوان « شفافیت و مقبولیت نو‌‌واژگان» در‌ دانشگاه اصفهان، به‌ ‌راهنمایی دکتر کتابی، به بررسی میزان مقبولیت و شفافیت برخی از واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در قیاس با معادل‌های خارجی آن‌ ها می‌پردازد. همچنین در این پژوهش به بررسی رابطۀ بین متغیرهای سطح تحصیلات و رشتۀ تحصیلی دانشجویان و تأثیر آن در میزان شفافیت و مقبولیت نو واژگان پرداخته ‌شده‌است.
سبزواری (۱۳۹۱) در مقالۀ‌ « تبین و تحلیل رابطه‌های معنایی در اسامی برون‌مرکز فارسی معیار» در پژوهش‌نامۀ انتقادی فنون و برنامه‌های علوم انسانی، با رویکردی معنا‌شناختی‌، انواع و چگونگی روابط معنایی اسامی مرکب برون‌مرکز را بررسی می‌کند. از آنجا که ‌‌اسامی مرکب بخش مهمی از دایرۀ واژگان سخن‌گویان هر زبان بوده و همواره در حوزه‌های مختلف زبان‌شناسی مورد مطالعه قرار‌گرفته‌اند و ساخت آن‌ ها حاصل تعامل حوزه‌های صرف و نحو است‌، و در این میان، حوزۀ معنا‌‌‌شناسی اسامی مرکب زبان فارسی کمتر مورد توجه قرار‌گرفته‌است. سبزواری در این مقاله به این موضوع پرداخته‌‌‌است.
۲-۳-۴- مطالعات پژوهشگران غیرایرانی
در گذشته، مطالعۀ بیشتر به حوزۀ فلسفه و ادبیات مربوط می‌شد و مطالبی چون فن بیان وخطابه به نظم و نثر و خصوصیات آن‌ ها مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گرفت‌‌(شقاقی‌۱۳۸۶: ۱۱)‌.
مطالعۀ ساخت درونی واژه‌ها تا قرن نوزدهم به عنوان زیر شاخه‌ای جدا از زبان‌شناسی مطرح نبود. اوایل قرن
نوزدهم صرف، نقش اساسی در زبان‌های هند و اروپایی داشت. در سال ۱۸۱۶فرانس پوپ دلایلش در حمایت از این ادعا را چاپ کرد. البته این مسئله را پیشتر ویلیام جونز مطرح کرده‌بود که سنسکریت‌، فارسی‌، لاتین و زبان‌های ژرمنی از یک صورت قدیمی نشأت گرفته و از یک خانواده‌اند. بین سال‌های ۱۸۱۹تا ۱۸۳۷ یاکوپ گریم (معاصر با پوپ) کتاب دستور زبان آلمانی را چاپ کرد. مقایسۀ تحلیلی او بر اساس سیستم صوت و الگوی ساخت واژه بود.
گریم رابطۀ دستوری زبان‌های ژرمنی با دیگر زبان‌های هندواروپایی را نشان داد. بعدها لغت‌شناسی به نام ماکس مولر[۱۰۴] در ۱۸۸۹ در سخنرانی‌اش در آکسفورد موضوع صرف بیولوژیکی در زندگی شناختی واژه‌ها را بیان کرد. او تحت تاثیر داروین بود. به نظر وی بر اساس شکل کلمات، تکامل ‌‌گونه مشخص می‌شود. او ریشۀ چهارصد تا پانصد واژۀ پایه از زبان‌های هند و اروپایی را بررسی کرد و به این نتیجه رسید که از یک جد مشترک نشأت گرفته‌اند. بعدها این نظریه در مورد صرف رد شد. امروزه صرف دیگر به صورت تاریخی مطرح نمی‌شود بلکه به صورت همزمانی مطرح می‌شود و به واژه‌ها در برش خاصی از زمان پرداخته‌می‌شود (کاتامبا ۱۹۹۳: ۳).
بائر در کتابی با عنوان «مقدمه‌ای بر صرف زبان‌شناختی» که در سال ۱۹۸۸ منتشر شد از ترکیب به عنوان فرایندی یاد کرده‌است که دربرگیرندۀ چندین واژه باشد. وی ترکیب را ساخت یک واژه جدید از طریق به هم پیوستن دو یا چند واژه می‌داند.
وی معتقد است، برخی ‌سعی دارند بین ترکیباتی که نتیجۀ فرایندهای صرفی هستند و آن‌ هایی که نتیجه فرایندهای نحوی هستند تمایز ایجاد کنند. مثلاً برخی ترکیبات وجود دارند که یک تکیه دارند در حالی که بعضی دو تکیه دارند ولی این به تمایز املایی بین ترکیباتی که به صورت یک کلمه یا دو کلمه نوشته می‌شوند،‌ برمی‌گردد.
‌متیوس (۱۹۹۱)، در کتابی با عنوان «صرف»، ترکیب را شاخه‌ای از صرف در نظر گرفته‌است که به روابط میان واژۀ مرکب و دو یا چند واژۀ ساده‌تر می‌پردازد. از نظر وی ترکیب فرایندی است که در آن یک واژۀ مرکب از دو یا چند واژۀ ساده‌تر به وجود می‌آید. کاتامبا‌ (۱۹۹۳) در کتاب «Morphology » به بحث در مورد کلمات مرکب پرداخته و کلمه‌ای را مرکب می‌داند که بیشتر از یک واژه باشد. به عبارت دیگر، یک کلمه مرکب حداقل از دو پایه تشکیل شده‌است که هر دو هم می‌توانند کلمه باشند و هم می‌توانند ریشه باشند.
‌اسپنسر‌(۱۹۹۱) در کتاب « تئوری صرفی» ابراز می‌دارد که در برخی زبان‌ها برای ساخت کلمه از ترکیب، اشتقاق و سایر فرایندها استفاده می‌شود، اما زبان‌هایی نیز وجود دارند که فقط از ترکیب برای ساخت کلمات مرکب استفاده‌می‌کنند، ‌همانند چینی و ویتنامی.
به گفتۀ وی در ترکیب ممکن است دو اسم اجزای ترکیب را بسازند یا یک صفت و یک اسم و یا یک اسم و صفت و یک فعل و اسم و … . اسپنسر کلمه را کوچک‌ترین صورت آزاد تعریف می‌کند، یعنی واحدی که می‌تواند به تنهایی وجود داشته باشد. او به این سؤال توجه دارد که: آیا زمانی که دو کلمه (دو ریشه) با هم ترکیب می‌شوند کلمۀ حاصل ترکیب است؟ و در جواب می‌گوید اگر ما ترکیب را فرایندی صرفی بدانیم جواب مثبت است. ‌به اعتقاد وی ترکیب‌ها، دو مجموعه ویژگی‌های مشخص دارند. مجموعۀ اول ترکیب را شبیه نحو می‌سازد و مجموعۀ دوم ترکیب را به صرف نزدیک می‌سازد. علت شباهت ترکیب به فرایندهای نحوی این است که در آن نوعی بازگشت وجود دارد و علت شباهت آن به صرف دارا بودن ساخت سازه‌ای است. جنبۀ سوم از ترکیب که یادآور نحو است، این است که عناصر ترکیب احتمالاً روابطی با دیگر سازه‌های یک جمله داشته‌اند.
هسپل‌مث[۱۰۵](۲۰۰۲) در کتاب « Understanding Morphology» معتقد است ترکیب، یک واژۀ مرکب است که شامل دو یا چند واژه است. در ساده‌ترین صورت، یک ترکیب شامل دو واژه است که به یکدیگر می‌پیوندند که هر یک از واژه‌ها، اعضای ترکیب نام دارند. ‌ ‌به گفتۀ وی زبان‌های زیادی وجود دارند که از نظر صرفی قوی هستند (همانند زبان‌های چند‌ترکیبی)‌که اجازه می‌دهند یک مفعول با یک فعل یا ترکیب را بسازند، چنین فرایندهای ترکیبی، تلفیق[۱۰۶]‌ نام دارند. اما هنوز باید معیاری برای تعیین تکواژهای مقید و آزاد مشخص کنیم. باید ببینیم که آیا تفاوت بین مقید یا غیرمقید بودن، به دیگر تفاوت‌ها از قبیل تفاوت‌های معنایی با واجی مربوط می‌شود؟ و این ‌‌تفاوت‌ها چگونه محاسبه می‌شوند.
طبق نظر وی اشتقاق به عنوان مجموعه‌ای از عملکردها بر واژه‌ها در نظر گرفته‌می‌شود که دیگر واژه‌ها را مشتق می‌کند، هر کدام از این عملکردها یک قاعدۀ ساخت کلمه همراه با یک جنبۀ واجی، معنایی و نحوی است. از سوی دیگر ترکیب از طریق مجموعه‌ای از قواعد ساخت کلمه شکل می‌گیرد که بخشی از نحو را می‌سازند و ستاک‌های واژگانی را به صورت ترکیب با هم ادغام می‌کنند.
بویج[۱۰۷] (۲۰۰۴) معتقد است شباهت بسیاری بین ترکیب و اشتقاق وجود دارد، که منجر می‌شود، نتیجه بگیریم که وندهای اشتقاقی به عنوان سازه‌ها در ساخت صرفی کلمات وجود دارند. همان طور که در ترکیب نیز دیده می‌شود، تکواژهای اشتقاقی به عنوان بلوک‌های ساختمانی در ساخت صرفی عمل می‌کنند.
آرانف و فودمن[۱۰۸](۲۰۰۵) ترکیب را نوع خاصی از اشتقاق می‌دانند، چون یک واژه را از دو یا چند واژۀ دیگر می‌سازد. آرانف و فودمن معتقد به دو رویکرد در صرف هستند:
الف: واحد و ‌آرایش ب: واحد و فرایند
واحد و آرایش تصویری از هر زبانی است که شامل مجموعه‌ای از عناصر و الگوهاست که در آن الگوها، این عناصر رخ می‌دهند. این رویکرد، به تجزیه و تحلیل کلمات می‌پردازد و با فنونی کلمات را به تکواژهای سازنده تبدیل می‌کند که واحد نام دارند. واحد و فرایند، رویکردی به صرف است که در آن کلمات پیچیده در اثر عملکرد فرایندهایی روی کلمات ساده ساخته می‌شوند. این دو رویکرد تقریباً معادل یکدیگرند. هر چیزی را که شما می‌توانید در واحد آرایش کنید می‌تواند در واحد و فرایند بیان شود و بالعکس.

فصل سوم:
روش‌شناسی تحقیق
۳-۱- مقدمه
هر زبانی بسته به طبیعت و امکانات خود و نیز بسته به شرایطی که جامعۀ زبانی برای آن فراهم می‌آورد برای بیان مفاهیم تازه از روش‌های خاصی سود می‌جوید. امروزه در حالی که زبان فارسی بیش از هر زمانی به ساختن واژه‌های جدید نیازمند است، رودررویی زبان فارسی با فرهنگ و تمدن جدید و ورود مفاهیم علمی و فنی و فرهنگی جدید، جامعۀ زبانی ایران را به پیدایش فرهنگستان‌ها و گروه‌های رسمی و غیر رسمی واژه‌سازی ‌داشته‌است که بتواند روش‌هایی برای مقابله با پیدایش واژه‌های جدید بیابند، از این رو برای جلوگیری از هجوم بی‌امان کلمات بیگانه، ضرورت یافتن معادل برای این نوع واژه‌ها احساس شده‌است، در این شرایط وامگیری در سطح گسترده می‌تواند برای زبان بسیار مخرب باشد. بدین ترتیب واژه‌سازیِ علمی نه تنها به علل زیبایی شناختی و میهن‌دوستی، کاری لازم و موجه است، بلکه از دیدگاه زبان‌شناختیِ محض نیز ضرورت دارد.
۳-۲- روش تحقیق
پژوهش حاضر کتابخانه‌ای و توصیفی است. ‌به این ‌ترتیب که روش گردآوری داده‌ها در ‌این پایان‌نامه کتابخانه‌ای‌ بوده و در تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز روش توصیفی به‌ ‌کارگرفته‌شده‌است.
۳-۳- حجم نمونه و روش اندازه‌گیری
این پژوهش، هزار واژه در حوزۀ علوم نظامی را شامل می‌شود. در ابتدا واژه‌ها از لحاظ ساخت صرفی مورد بررسی قرار گرفته و به مشتق- مرکب، مشتق و مرکب تقسیم‌بندی شدند، و گروه‌های اسمی و بسیط نیز از این تقسیم بندی تفکیک شدند، مشتق‌ها از نظر پایگانی و ناپایگانی تفکیک، و اسامی مرکب نیز از منظر درون‌مرکز و برون‌مرکز و هسته‌آغاز و هسته‌پایان مورد بررسی قرارگرفتند.
۳-۴- ابزار جمع‌ آوری داده‌ها
از آنجا که واژه‌های حوزۀ نظامی مصوب فرهنگستان و زبان فارسی مورد نظر پژوهشگر بوده، اطلاعات صرفاً
در محدودۀ فرهنگ هزار واژۀ علوم نظامی ‌‌و در حوزۀ واژگان این کتاب است.
۳-۵- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
‌ بعد از اتمام جمع‌ آوری پیکرۀ زبانی‌، که شامل‌ واژگان فرهنگ هزار واژۀ علوم نظامی بود، داده‌ها ‌ از نظر ساختار صرفی مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا ‌‌واژه‌ها ‌از نظر مشتق‌، مشتق – مرکب و مرکب بودن مورد بررسی قرار گرفتند. واژه‌های مشتق ‌‌به لحاظ پایگانی و ناپایگانی جدا‌شده و اسم‌های مرکب ‌ نیز از منظر هسته‌پایان‌ یا هسته‌آغاز بودن تفکیک شدند. اسامی مرکب ‌‌ نیز در دو گروه ‌ برون‌مرکز و درون‌مرکز قرار گرفتند. در ادامه گروه‌های‌ اسمی‌ و بسیط نیز بررسی شدند. در فصل پنجم، ‌پس از نتیجه‌گیری کلی، نتایج حاصله، بر روی نمودارهایی ارائه شده‌است.

فصل چهارم :
تجزیه و تحلیل داده‌ها
۴-۱- مقدمه
دراین فصل ابتدا واژه‌های ‌‌فرهنگ هزار واژۀ علوم ‌نظامی‌ از نظر ساخت صرفی مشتق، مرکب و مشتق – مرکب بودن در جداول جداگانه قرار داده‌شده و از منظرمعنایی هم مورد بررسی قرار گرفته‌اند. اسم‌های مرکب ‌‌از ‌نظر درون‌مرکز یا برون‌مرکز و هسته‌آغاز ‌‌یا هسته‌پایان بودن‌ ‌‌مشخص شده و ‌‌اسامی مشتق نیز از لحاظ پایگانی‌ و ناپایگانی مورد بررسی قرار گرفته‌اند و در آخر انواع پسوندها‌ی­ به‌کار رفته در این کلمات مشخص شده‌اند.
۴-۲-‌ تجزیه وتحلیل داده‌ها
‌در این فصل قصد بر آن است به تحلیل و بررسی ساخت صرفی و معنایی، واژه‌های فرهنگ هزار واژۀ علوم‌ نظامی پرداخته‌شود، این پژوهش در چارچوب نظریۀ خاصی مطرح نیست فقط به عنوان یک الگوی اساسی با تکیه بر‌ چهار کتاب، مبانی‌ صرف (شقاقی ۱۳۸۶)‌، فعل بسیط فارسی و واژه‌سازی ‌(طباطبایی‌۱۳۷۶)، اسم وصفت مرکب در زبان ‌فارسی‌(طباطبایی۱۳۸۲)، اصول و ضوابط واژه‌گزینی‌(گروه ‌‌واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب ‌فارسی(‌‌۱۳۸۸) و مقالۀ رده‌شناختی اسم مرکب در فارسی و انگلیسی (طباطبایی۱۳۹۱) واژه‌های این فرهنگ‌نامه مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
از مجموع هزار واژۀ حوزۀ علوم نظامی مصوب فرهنگستان، حدود بیست درصد واژه‌ها بسیط و شصت درصد دارای ساختار گروه اسمی بوده‌اند، اما در این پژوهش، صرفاً ساختار صرفی و معنایی اسامی مشتق- مرکب، مرکب و مشتق مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته، و آوردن واژه‌‌‍‌های بسیط و واژه‌های با ساختار گروه اسمی در جدول‌ها، تنها برای روشن شدن ذهن خواننده ‌‌است. اما نکتۀ حائز اهمیت در تجزیه و تحلیل کلیۀ واژگان اینکه، ریشۀ تمامی فعل‌های فارسی به استناد ‌شقاقی (۱۳۸۶: ‌‌۶۶)، تکواژ ‌واژگانی وابسته گرفته‌شده‌اند زیرا با آنکه معنا دارند و به مفهوم عمل یا وضعیتی دلالت می‌کنند، هیچ‌گاه به تنهایی در ساخت، به عنوان فعل به کار نمی‌روند‌.‌ مورد دیگر که باید در این قسمت مطرح شود استفادۀ مکرر از تکواژ جدید «رایا‌« بود که ظاهراً در واژه‌های علمی در حال زایایی است و به عنوان تکواژ آزاد با ترکیب اسم یا صفت دیگر کاربرد پیدا کرده‌است که در واژگان این فرهنگ‌نامه نیز به دفعات در واژگانی چون: رایا جاسوسی، رایا رزمگاه، رایا سالاری، رایانک و رایا جنگ، استفاده‌شده است.
۴-۲-۱-جمع‌بندی مطالب
در ابتدا واژه‌های فرهنگ هزار واژه علوم‌نظامی، از نظر ساخت صرفی‌ و معنایی مورد بررسی قرار گرفته‌،
در این پژوهش اسم‌های مرکب از دیدگاه طباطبایی (۱۳۹۱)، از چهار منظر تصریف درونی‌، هسته‌داری‌، ترتیب اجزای سازندۀ ترکیب و معنی‌شناسی‌ مورد بررسی قرار گرفته‌است. در تصریف درونی از آنجایی که در زبان فارسی تقریباً هیچ‌گاه عناصر دستوری، مانند تکواژهای تصریفی و واژه‌‌بست‌ها در بین واژه‌های تشکیل‌دهندۀ کلمات مرکب قرار نمی‌گیرند بنابراین هرگز با واژه‌هایی مانند «‌گلها‌خانه‌‌« و «پرندگان‌شناسی» روبرو نمی‌شویم، که البته نگارنده در مو‌ردی به خلاف این موضوع برخورده‌است که در فصل پنج به آن خواهد پرداخت. اما باید به دو نکته نیز توجه داشته‌باشیم یکی اینکه گاهی اسمی که در مقام ‌ نخستین جزء یک واژۀ مرکب قرار دارد به صورت جمع است،‌ چنانکه در «وقایع نگار» می- بینیم اما چنین اسمی همواره جمع مکسر است و جمع‌های مکسر که از زبان عربی وارد زبان فارسی شده‌اند رفتار دستوری‌شان با واژه‌هایی که برا‌ساس قواعد تصریفی جمع بسته می‌شوند، تفاوت دارد(قطره ۱۳۸۵‌: ۲۵۷).
‌دیگر اینکه در موارد معدودی هرگاه واژۀ مرکب از بیش از دو واژه ساخته شده‌باشد، ممکن است نشانۀ اضافی در بین واژه‌های تشکیل دهندۀ آن قرار گیرد، (طباطبایی۱۳۹۱) مانند« بادمجان دور قاب چین». غالباً ‌شمار بزرگی از واژه‌های مرکب، هسته‌دار هستند. ‌هسته در کلمۀ مرکب ‌ باید دو شرط داشته باشد: اول اینکه کل واژۀ مرکب در شمول معنایی آن قرار داشته باشد، مانند «دامپزشک»‌، که «پزشک» هسته است، زیرا دامپزشک نوعی پزشک است‌، دوم اینکه کل واژۀ مرکب از نظر نحوی با آن هم‌مقوله باشد، مانند« شکسته‌دل» که «شکسته»، هسته است و کل واژه، صفت و شکسته نیز صفت است‌. از نظر ترتیب اجزای ترکیب، واژه‌های مرکبی که دارای هسته‌اند ممکن است هسته آغاز و یا هسته پایان باشند که اسامی مرکب از این منظر نیز تجزیه و تحلیل شده‌اند. اسامی مرکب از نظر معنی‌شناسی به دو گروه درون‌مرکز و برون‌مرکز تقسیم شده‌اند. ‌همینطور ‌اسامی مشتق نیز از لحاظ پایگانی و ناپایگانی بررسی‌گردیده و در آخر انواع پسوندهایی­ که در این کلمات به ‌کار رفته مشخص‌شده‌است.
۴-۲-‌۲- اسامی مشتق‌– مرکب:

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

حق انحصاری © 2021 مطالب علمی گلچین شده. کلیه حقوق محف

 

استفاده از روش‏های طراحی بر پایه عدم قطعیت نیازمند آن است که عدم قطعیت‌های گوناگون مربوط به مسئله طراحی تشخیص داده‌ شده و مدیریت شوند.
برای دخالت دادن عدم قطعیت‌ها در فاز طراحی مفهومی یک سیستم، باید پس از مدل‌سازی ریاضی سیستم، عدم قطعیت‌ها را به متغیرهای طراحی ارتباط داد و عملیات بهینه‌سازی را تحت تأثیر عدم قطعیت انجام داد. ‏ شکل۲-۱۰ این موضوع را نشان می‌دهد[].

روند کامل یک فرایند بهینه سازی تحت عدم­قطعیت[۲۳]
روش‌های قدیمی برای کاهش خطا در خروجی، از روش شش سیکما[۳۶] استفاده می‏کردند به‌طوری‌که یک انحراف استاندارد ۶± بین مقدار میانگین و نزدیک‌ترین محدودیت مشخص در نظر می‏گرفتند. سابقه استفاده از روش شش سیکما به‌عنوان یک ابزار استاندارد در انحراف و تغییرپذیری به سال ۱۹۲۰ مربوط می‏شود زمانی که شیوارت[۳۷] اثبات کرد که استفاده از روش سه سیگما نیاز به تصحیح شدن دارد. در سال ۱۹۸۰ شرکت موتورولا با استفاده کردن از روش شش سیکما به بیش از ۱۶ میلیون دلار صرفه‌جویی در هزینه دست یافت. در بیست سال گذشته روش‏های غیر‏قطعی برای رسیدگی به عدم قطعیت‏های طراحی گسترش یافتند. این روش‏ها می‏توانند به دو دسته با عنوان‏های روش‏های بر مبنای قابلیت اطمینان و روش‏های بر مبنای طراحی مقاوم تقسیم شوند[, ].

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان[۳۸]:

در طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان، طراح سعی می‌کند تا طرحی را ارائه نماید که در آن، احتمال شکست مأموریت از یک مقدار مشخص کمتر باشد. بر این اساس طراح روند زیر را طی می‌کند:

 

 

تعیین قابلیت اطمینان موردنظر که معمولاً از سوی کارفرما تعیین می‌گردد.

حدس اولیه از چیدمان طرح

تخصیص قابلیت اطمینان به زیرسیستم‌ها و یا اجزا

تحلیل قابلیت اطمینان سیستم

بهبود قابلیت اطمینان تخصیص‌یافته به زیرسیستم‌ها

روش‏های بر مبنای قابلیت اطمینان توزیع احتمال پاسخ‏های سیستم را بر مبنای توزیع احتمال‏های معلوم از پارامترهای تصادفی تخمین می‏زنند و به‌طور عمده برای آنالیز ریسک به‌واسطه احتمال شکست یک سیستم به کار می‏روند. [].

 

طراحی مقاوم[۳۹]:

یک مسئله طراحی مقاوم، طرحی را جستجو می­ کند که در آن شاخص عملکرد به تغییرات کوچک در کمیت­های نامعین حساسیت کمی داشته باشد. طراحی مقاوم کیفیت یک محصول را به‌واسطه کمینه کردن اثر منابع تغییرات و ناپایداری‏ها بدون حذف کردن این منابع بهبود می‏دهد. هدف آن متفاوت از روش‏های بر مبنای قابلیت اطمینان است و عملکرد متوسط را بهینه و تغییرات و ناپایداری‏ها را کمینه می‏کند درحالی‌که امکان‏پذیری قیدهای احتمالی را حفظ می‏کند. این به‌واسطه بهینه کردن محصول و فرایند طراحی به دست می‏آید تا اینکه حساسیت عملکرد به منابع گوناگون تغییرات و ناپایداری را کمینه کند. ازاین‌رو طراحی مقاوم روی توزیع احتمال نزدیک به حد واسط تمرکز می‏کند[].
طراحی نامعین به دو گروه به نام‌های نوع یک و نوع دو تقسیم می‌شود. در طراحی مقاوم نوع یک هدف مینیمم کردن تغییرات ایجادشده توسط فاکتورهای نویز کنترل ناپذیر است. یک فاکتور نویز، یک پارامتر طراحی است که کنترل آن شدیداً هزینه‌بر یا غیرممکن است. فاکتورهای نویز معمولاً شامل فاکتورهای محیطی خارجی و فاکتورهای بار هستند. اغلب ممکن است که بتوان رفتار یک فاکتور نویز را با بهره گرفتن از انواع مختلف توزیع‌های احتمالی توصیف کرد. نوع دوم طراحی مقاوم علاقه‌مند به کاهش اثر تغییرات در فاکتورهای کنترل است که نوعی از پارامترهای طراحی هستند که طراح در انتخاب آن‌ ها آزاد است. فاکتورهای کنترل معمولاً متغیرهای طراحی نامیده می‌شوند. مقاوم بودن طراحی نسبت به فاکتورهای کنترل اهمیت دارد زیرا طراح ممکن است فقط قادر باشد مقادیر متغیر طراحی را برای یک تلورانس معین تعیین کند و البته ممکن است این مقادیر به دلیلی بدتر شوند یا به سمتی سوق پیدا کنند.
به کمک طراحی مقاوم از نوع اول محصولی طراحی می‌شود که در سرتاسر محدوده وسیعی از شرایط قابل‌اجرا باشد. برای مثال یک موتور جت باید قادر باشد در محدوده وسیعی از تغییرات در شرایط اتمسفری به‌طور کارآمد کار کند. موتور باید قادر باشد برای محیط‌های با دمای بالا و ارتفاع برخاست زیاد تراست کافی تولید کند درحالی‌که در سطح دریا تحت شرایط هوایی سرد نیز باید بتواند به‌طور کارآمد عمل کند. طراحی مقاوم نوع دوم به طراح اجازه می‌دهد که بدون از دست دادن کیفیت محصول، تلورانس را روی فاکتورهای کنترلی افزایش دهد. در اصل طراح می‌تواند یک محدوده از مقادیر را برای متغیر طراحی انتخاب کند درحالی‌که کیفیت ثابت یا نزدیک به ثابت خواهد ماند. بنابراین این روش طراحی اجازه می‌دهد که از موادی با درجه پایین و ارزان‌تر استفاده کنیم ضمن آنکه کیفیت حفظ شود[].
روش طراحی مقاوم برای بهبود بهره‌وری مهندسی ضروری است و اولین کار مربوط به سال ۱۹۲۰ است، زمانی که فیشر[۴۰] و یاتس[۴۱] یک روش طراحی آزمایش‏[۴۲] آماری برای بهبود محصولات کشاورزی انگلستان ارائه کردند. در سال ۱۹۵۰ و اواخر ۱۹۶۰، تاگوچی شالوده‏ای از طراحی مقاوم را برای رسیدگی به چالش تولید محصولاتی با کیفیت بالا ارائه کرد. در سال ۱۹۸۰ او روش خود را در صنعت ارتباط تلگرافی آمریکا به کار برد و بعدازآن روش طراحی مقاوم تاگوچی به‌طور موفقیت‌آمیز در زمینه‏های صنعتی گوناگون مانند الکترونیک، صنعت خودروسازی، عکاسی و ارتباط مخابراتی از راه دور به کار گرفته شد[].
‏ شکل۲-۱۱ نشان‌دهنده حوزه کاربرد هر یک از این دسته مسائل است. دو فاکتور اصلی برای کاربرد مطرح است: تواتر اتفاقات و اهمیت آن‌ ها. سیستمی که هرروز دچار سوانح فاجعه‌آمیز شود کاربرد مهندسی ندارد. برای اتفاقاتی با احتمال رخداد زیاد و خطرات کم، طراحی مقاوم به کار می‌رود درصورتی‌که برای اتفاقات فاجعه‌آمیز و احتمال رخداد کم، طراحی با قابلیت اطمینان بالا موردنیاز است. به‌عنوان‌مثال یک هواپیما ازنظر آیرودینامیکی می‌بایست طراحی مقاوم داشته باشد زیرا در هر پرواز شرایط متفاوتی را تجربه می‌کند و نبود طرحی مقاوم ممکن است باعث افزایش هزینه پرواز گردد. لیکن چنانچه یک جزء سازه‌ای از هواپیما دارای قابلیت اطمینان کافی نباشد سرنوشت مسافران با مخاطره جدی روبرو است[].

حوزه کاربرد مسائل طراحی مقاوم و طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان[۶]
یک موضوع قابل‌توجه در تمایز قائل شدن بین مقاومت و قابلیت‏اطمینان آن است که روش‏های ریاضی به‌کاربرده شده برای حل مسائل طراحی مقاوم به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای از روش‏های به‌کاربرده شده برای حل مسائل بر پایه قابلیت‏اطمینان متفاوت هستند. روش‏های ریاضی برای روندهای طراحی مقاوم نسبت به آن‌ هایی که برای روندهای طراحی بر پایه قابلیت‏اطمینان به کار رفته‏اند کمتر توسعه یافته‏اند و این کار هنوز به‌طور وسیع به مطالعات آکادمیک محدود شده است[].
همان‌طور که پیش‌تر نیز توضیح داده شد در طراحی مقاوم به دنبال کم کردن اثر عدم قطعیت‌ها بر عملکرد سیستم هستیم. به همین دلیل نقطه طراحی در نقطه‌ای قرار می‌گیرد که ضمن آن‌که نقطه بهینه باشد، اما در صورت ایجاد عدم قطعیت‌ها، در عملکرد سیستم کمترین تاثیر ایجاد شود. این بدان معنی است که ممکن است نقطه طراحی بر روی مرز طراحی بیفتد. درحالی‌که در طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان به دنبال فاصله گرفتن از مرزهای طراحی هستیم؛ یعنی با بررسی احتمال ایجاد عدم قطعیت‌ها، همواره نقطه طراحی را انتخاب می‌کنیم که ضمن بهینه بودن، حتی در صورت ایجاد عدم قطعیت، از مرز طراحی عبور نکند. ‏ شکل۲-۱۲ این موضوع را بیان می‌کند.

تفاوت نقطه بهینه در طراحی مقاوم و طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان[۲۸]
عناصر اصلی طراحی بهینه مقاوم عبارت‌اند از[۱۱]:

 

 

حفظ مقاومت در تابع هدف (مقاومت هدف)

حفظ مقاومت در قیود

تخمین میانگین و برآورد تابع عملکرد

بهینه‌سازی چند هدفی

مقاومت هدف

در بهینه‌سازی مقاوم، معمولاً مقاومت تابع هدف توسط بهینه‌سازی همزمان میانگین و مینیمم کردن واریانس آن به دست می‌آید. دو معیار اصلی برای مقاومت در مطالعات در دسترس هستند: یکی واریانس است که در تمام مطالعات مطرح شده است و دیگری بر مبنای درصد اختلاف[۴۳] است.

 

مقاومت امکان‌پذیری

مقاومت امکان‌پذیری یعنی مقاومت در قیود که می‌تواند به‌عنوان برآورده ساختن قیود طراحی در حضور عدم قطعیت تعریف شود. دیو و چن در سال ۲۰۰۰ روش‌های حفظ مقاومت امکان‌پذیری را به دو گروه تقسیم‌بندی کردند:
۱- روش‌هایی که از آنالیز احتمال و آمار استفاده می‌کنند، برای مثال، فرمول‌بندی امکان‌پذیری احتمالی و فرمول‌بندی تطبیقی ممان.
۲- روش‌هایی که نیازی به احتمال و آمار ندارند، برای مثال، آنالیز بدترین حالت، ارزیابی فضای گوشه و الگوهای تغییرات ساخت.
یک روشی که به‌طور رایج استفاده می‌رود، روش کاهش ناحیه ممکن[۴۴] می‌باشد. این ‌یک روش طراحی مناسب است که در آن پهنای فضای امکان‌پذیر در هر جهت توسط مقدار کاهش داده می‌شود، که یک قید تعریف‌شده توسط کاربر است و انحراف استاندارد از تابع عملکرد است.

 

تخمین میانگین و واریانس تابع عملکرد

در مطالعات انجام‌شده روش‌های متفاوتی برای تخمین میانگین و واریانس تابع عملکرد گزارش‌شده است. این روش‌ها می‌توانند به سه دسته اصلی تقسیم شوند:

 

 

روش بسط سری تیلور

روش‌های بر مبنای نمونه‌برداری

روش‌های برآورد نقطه‌ای

روش بسط سری تیلور یک روش ساده است. به‌هرحال، برای یک تابع عملکرد غیرخطی، اگر واریانس‌های متغیرهای تصادفی بزرگ باشند، این تخمین ممکن است باعث به وجود آمدن خطاهای بزرگی شود. روش‌های بر مبنای نمونه‌برداری نیاز به اطلاعاتی روی توزیع‌های متغیرهای تصادفی دارند و هزینه‌بر هستند. روش‌های نمونه‌برداری کارآمد مانند نمونه‌برداری محسوس، نمونه‌برداری مکعبی لاتینی و غیره و مدل‌های بدلی ممکن است برای کاهش تلاش محاسباتی استفاده شوند. روش برآورد نقطه‌ای به مشکلات مربوط به محاسبه مشتقات موردنیاز در بسط سری تیلور فائق آمده است. گونه‌های متفاوتی از این روش برآورد نقطه‌ای ارائه‌شده است. یک روش قدیمی‌تر برای تخمین میانگین و واریانس تابع عملکرد روش کاهش بعد می‌باشد.

 

بهینه سازی چند هدفی

بهینه‌سازی بر مبنای مقاومت دو هدف را مدنظر قرار می‌دهد: بهینه کردن میانگین تابع هدف و مینیمم کردن واریانس آن. یک بررسی وسیع روی روش‌های بهینه‌سازی چند هدفی در مقاله مارلر و آرورا در سال ۲۰۰۴ ارائه شده است. در میان روش‌های در دسترس، روش مجموع وزنی رایج‌ترین روش برای بهینه‌سازی چند هدفی است و در همه‌جا در زمینه بهینه‌سازی طراحی مقاوم به کار گرفته‌شده است[۶].
با تفاسیر فوق معادله طراحی بهینه مقاوم به شکل ‏معادله ۲-۴ نوشته می‌شود[۱۱].

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در این روابط بردار متغیرهای طراحی قطعی، میانگین مقدار متغیرهای طراحی نامعین، و تعداد متغیرهای طراحی اتفاقی و تعداد متغیرهای طراحی قطعی و بردار متغیرهای اتفاقی ورودی غیر طراحی هستند که مقدار میانگین آن‌ ها به‌عنوان بخشی از طراحی ثابت گرفته می‌شود. و بزرگ‌تر از صفر بوده و ضرایب وزنی می‌باشند. iامین قید و و به ترتیب میانگین و انحراف معیار iامین قید است. و بردارهای کران پایین و کران بالای قیدها هستند و همچنین و کران پایین و کران بالای متغیرهای طراحی هستند. بردار انحراف معیار متغیرهای اتفاقی و k متغیری است که مقاوم بودن روش را نسبت به محافظه‌کاری راه‌حل نشان می‌دهد. این ضریب ناحیه مناسب برای طراحی را با ایجاد تغییراتی در متغیرهای طراحی کوچک می‌کند و به‌احتمال ارضای قیود وابسته است. برای مثال اگر یک متغیر طراحی یا تابع قید دارای توزیع نرمال باشد، اگر k مساوی یک شد نشان می‌دهد که احتمال به ۸۴۱۳/ رسیده و اگر k برابر دو شد، احتمال به مقدار ۹۷۷۲/ می‌رسد[۱۱].

 

جمع‌بندی

در این فصل به معرفی روش طراحی بهینه چند موضوعی پرداخته شد و به لزوم استفاده از آن در مسائل پیچیده طراحی اشاره گردید. در مورد شش روش اصلی MDO نیز به‌اختصار توضیحاتی آورده شد و بیان گردید که این روش‌ها بر اساس نحوه بهینه‌سازی به دو دسته تک سطحی و چند سطحی تقسیم می‌شوند و برای هرکدام نیز تعدادی از ویژگی‌های مثبت و نکات منفی‌شان برشمرده شد. برای این پایان‌نامه روش مشارکتی انتخاب شده است. این روش، روش مناسبی برای طراحی‌های صنعتی بوده به‌طوری‌که با این روش دفاتر طراحی در اقصا نقاط کشور قادر به همکاری در یک پروژه فضایی می‌باشند. همچنین به معرفی عدم قطعیت‌ها پرداخته شد و تأثیر آن‌ ها در طراحی بیان گردید و اشاره شد که در طراحی مقاوم به دنبال کاهش اثر عدم قطعیت‌ها در طرح نهایی هستیم درحالی‌که در طراحی بر مبنای قابلیت اطمینان هدف، فاصله گرفتن از قیود و دستیابی به قابلیت اطمینان معین می‌باشد.

 

خالدان و همکاران در سال ۱۳۸۵ در پژوهشی در مورد تأثیر مصرف مکمل کراتین بر برخی شاخص های عملکردی و ساختاری کشتی گیران جوان،۱۹ کشتی گیر به صورت تصادفی و در یک طرح دو سوکور به دو گروه کراتین (۱۰نفره)و دارو نما (۹نفر) میانگین تغییرات همه شاخص های عملکردی،در هر گروه کراتین و دارو نما ،در پیش آزومون و پس آزمون تفاوت معناداری وجود نداشت.در مجموع نتایج نشان داد که مکمل سازی کوتاه مد ت کراتین تأثیر معنی داری بر شاخص های عملکردی و ساختاری کشتی گیران هنگام فعالیت ورزشی شدید تناوبی ندارد.(۱۳۰)
فلاح محمدی و همکاران (۱۳۸۷)در مطالعه تحت عنوان بررسی اثر تعاملی مصرف کوتاه مد ت مکمل کراتین همراه با بی کربنات سدیم بر پاسخ لاکتات خون و توان بی هوازی به دنبال اجرای دو وهله آزمون پرش های عمودی و متوالی در تکواندو کاران جوان،۱۶ تکواندو کار جوان مرد با میانگین سنی۹۳/۰±۹۳/۱۷سال ، وزن ۴۱/۱±۸/۶۵کیلوگرم و با سابقه تمرین ۳۰/۰±۰۹/۶سال بوده اند که به صورت داوطلبانه،بر اساس مصاحبه و پرسش نامهاز بین ۸۵ تکواندوکار انتخاب و بر اساس وزن،حداکثر اکسیژن مصرفی و توان بی هوازی و در یک زرح دو سوکور به دو گروه همگن تجربی(گروه مکمل)و دارو نما هر گروه (۸نفر)تقسیم شدند. گروه تجربی به مد ت ۶ روز هر روز ۲۰ گرم کراتین در چهار وعده (۵ -۴گرم)مصرف کردند در حالی که گروه دارو نما به همین شکل نشاسته استفاده کردند. پس از دوره مکمل گیری در صبح اجرای پس آزمون ،پس از خون گیری اولیه و یک ساعت قبل از شروع آزمون ها، گروه مکمل ۶۵/۰گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بی کربنات سدیم و پروه دارو نما تقریباّ به همین اندازه نشاسته به صورت محلول در آب مصرف کردند.آزمون مورد نظر برای بر آورد توان بی هوازی ،شامل انجام آزمون پرش های عمودی متوالی به مد ت ۳۰ ثانیه روی دستگاه ارگوجامپ بود که این آزمون در دو وهله با فاصله استراحت یک ساعت بین آن ها در قبل و بعد از مکمل گیری اجرا شد .خون گیری در دو مرحله (قبل و بعد از مکمل گیری)و هرمرحله در ۳ نوبت(قبل و بلافاصله پس ازدو ووهله انجام آزمون)و به دنبال ۱۲ تا ۱۴ ساعت ناشتایی انجام شد.
همچنین برای اطمینان از بارگیری کراتین ،میزان کراتین خون قبل و بعد از مصرف مکل کراتین در هر دو گروه اندازه گیری شد .نتایج پژوهش نشان داد مصرف کوتاه مد ت همراه با بی کربنات سدیم سبب افزایش لاکتات خون و توان بی هوازی تکواندو کاران به ویژه در مرحله دوم آزمون نسبت به مراحل مشابه قبل می شود که این افزایش تنها در توان بی هوازی معنا دار بود (مقدار P در وهله اول و دوم به ترتیب برابر است با ۰۰۶/۰=P001/0=P).همچنین تغییرات بین گروهی توان بی هوازی در مرحله دوم آزمون بعد از مکمل گیری،در پروه مکمل نسبت به دارو نما دارای افزایش ومعنا دار بود (۰۴۹/۰=P)نتایج نشان داد مصرف ترکیبی مکمل کراتین همراه با بی کربنات سدیم باعث افزایش توان بی هوازی می شود اما اثر قابل توجهی بر پاسخ لاکتات خون ندارد.(۱۳۱)
۲-۷-۲ پژوهش انجام شده در خارج از کشور
کاکس و همکاران (۲۰۰۲)در مطالعه ای با هدف بررسی تأثیر حاد و کوتاه مد ت مکمل کراتین بر عملکرد بازیکنان نخبه زن فوتبال در یک پروتکل تمرینی که با شرایط همانند سازی واقعی فوتبال شبیه سازی شده بود از ۱۲ بازیکن خواستند که در دو موقعیت به فاصله هفت روز ۵ آزمون تمرینی ۱۱ دقیقه ای را با فاصله یک دقیقه استراحت انجام دهند.هر کدام از آزمودنی ها تمرینی تشکیل شده بود از ۱۱ دوی ۲۰ متر با حداکثر سرعت،دو دوی چابکی و یک شوت دقیق فوتبال که با فاصله استراحتی ۲۰ متر راه رفتن و دویدن آرام از هم جدا می شدند.پس از جلسه اولین آزمون ،آزمودنی ها به دو گروه تجربی (۵گرم،۴ بار در روز به مد ت ۶ روز)و دارو نما (همان مقدار پلیمر گلوکز)تقسیم شدند و در یک طرح دو سو کور شرکت نمودند نتایج نشان داد که در جرم بدنی گروه دارو نما تغییری به وجود نیامده اما جرم بدنی گروه تجربی افزایش معنا داری داشته است.از طرف دیگر در جائیکه در زمان های دوی ۲۰ متر سرعت و زمان های دوهای چابکی گروه کنترول تغییری بوجود نیامده اما گروه تجربی در دوهای سرعت و دوهای چابکی به طور معنا داری افزایش پیدا کرده است .اما دقت شوت در هیچ کدام از گروه ها بهبود پیدا نکرد.(۱۳۲).
ایزکویردو(Izquierdo) و همکاران (۲۰۰۰)تأثیر ۵ روز مصرف روزانه ۲۰ گرم کراتین منوهیدرات را بر قدرت بیشینه و توان عضلانی و عملکرد های سرعتی و استقامتی در طی وهله های کاری مکرر با برون ده توانی بالا و طی دوره های سرعتی مکرر در بازیکنان هندبال مورد بررسی قرار دادند.۱۹ بازیکن هندبال تمرین دیده به طور تصادفی به دو گروه تجربی و دارونما تقسیم شدند و قبل و بعد از اعمال متغییر مستقل آزمودنی های مربوطه را انجام دادند.نتایج نشان داد که در اثر مصرف مکمل کراتینی جرم بدن افزایش بافته و عملکردهای سرعتی بهبود می یابند.(۱۳۳).
بمبن (Bemben) و همکارانش (۲۰۰۱)تأثیر هفت هفته مصرف مکمل کراتین منوهیدرات و تمرینات مقاومتی را بر عملکرد عصبی عضلانی کشتی گیران بررسی کردند . و در پایان پژوهش بین گروهای تجربی و دو گروه دیگر تفاوت معنی داری در آبرسانی سلولی،قدرت، اوج گشتاور، باز شدن زانو،در صد کاهش گشتاور و ظرفیت توان بی هوازی مشاهده شد.به همین دلیل محققان نتیجه گرفتند مصرف مکمل کراتین و تمرینات مقاومتی ،آثار بهتری در عملکرد های بی هوازی و قدرت کشتی گیران بوجود می آورد (۱۳۴).
Ziegenfuss و همکاران افزایش معنی داری در توان بی هوازی نسبی بیشینه با مصرف ۳ روز کراتین نسبت به دارو نما طی ۶ اجرای ۱۰ ثانیه ای وینگت گزارش کردند.(۱۳۵)
آکودان (AKODAN) و همکاران (۲۰۰۵) در تحقیقی، تأثیر مکمل کراتین را بر تکرار عملکرد فوق بیشینه بر افراد تمرین نکرده بررسی کردند و دریافتند مکمل کراتین توان کل را در ابن نوع تمرینات افزایش داده است.(۱۳۶)
هافمن و همکاران (۲۰۰۵) بارگیری ۶ گرم کراتین در ۶ روز را برای ۴۰ نفر از مردان فعال بکار بردند آزمودنی ها آزمون وینگت بی هوازی ۱۵ ثانیه ای را ۳ بار انجام دادند .نتایج نشان داد مصرف مکمل کراتین تأثیر معنی دار بر توان اوج ،توان متوسط و کل کار انجام شده دارد.(۱۳۷)
با توجه به وفور تحقیقات مرتبط با تأثیرات مکمل کراتینی جان و همکاران با هدف مرور و جمع بندی نتایج تحقیق رایج در مورد کارآمدی بالقوه مصرف مکمل کراتینی بر عملکرد ورزشی،میکانیسم عمل آن و متابلیسم این ماده با بهره گرفتن از واژه های مربوط به مکمل کراتینی و عملکرد ورزشی در مطالعه خود و پس از گروه بندی تحقیقات انجام شده در جداول بخصوص بر اساس نوع فعالیت ورزشی انجام شده در تحقیق و تأثیر آن بر عملکرد،تا جایی که ممکن بود تأثیر کراتین را مشخص نموده و بیان کرده اند که در تحقیقات آزمایشگاهی کراتین یک کمک ارگوژنیکی در رکاب زنی های بیشینه سرعتی مکرر ۶ تا ۳۰ ثانیه ای بوده است.اطلاعات موجود در زمینه تأثیر کراتین در تک تمرینات سرعتی یا اولین وهله های تمرین سرعتی ضد و نقیض بوده است .اطلاعات موجود در زمینه تأثیر ارگوژنیک یا کار افزایی مصرف مکمل کراتینی در ورزش های متحمل وزن بدن دو و شنا قانع کننده و جامع نبوده و این ممکن است به دلیل افزایش وزن باز جذب و احتباس آب در اثر مصرف کراتین باشد.تحقیقات انجام شده در زمینه تمرینات با وزنه حاکی از آن بوده اند که کراتین با تحریک سنتز پروتئین میوفیبریلی (تارچه ای) قدرت را افزایش می دهد اما این موضوع به تأیید بیشتری نیاز دارد.در تمرینات زیر بیشینه یا استقامتی برای مصرف مکمل کراتین تأثیر ارگوژنیکی یا کار افزایی گزارش شده است و نهایتاّ پاسخ افراد به مصرف مکمل کراتین با هم متفاوت بوده است.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

۳-۱ مقدمه

در این فصل، طرح تحقیق،جامعه آماری تحقیق، نحوه انتخاب نمونه، روش اجرای تحقیق، نحوه‌ی اجرای قرارداد تمرینی، ویژگیهای فردی آزمودنی‌ها، متغیّرهای تمرین، ابزار و وسایل اندازه‌گیری، روش‌های آماری و تجزیه تحلیل داده‌ها ارائه می‌شوند.

 

۳-۲ روش و طرح تحقیق

تحقیق حاضر در قالب طرح‌های نیمه‌تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون در چهار گروه ،شامل گروه کنترل ،گروه مکمل ،گروه تمرین، گروه تمرین+ مکمل انجام شد. معیارهای سن، قد، وزن، نداشتن سابقه‌ی بیماری، با توزیع و تکمیل فرم رضایت‌نامه، پرسشنامه سلامت و سابقه‌ی ورزشی، آزمودنی‌ها به طور داوطلبانه از میان والیبالیست‌های جوان استان آذربایجان غربی(شهرستان ارومیه) جهت تعیین تاثیر مصرف مکمل کراتین مونوهیدرات به همراه تمرینات تخصصی والیبال بر توان هوازی و بی هوازی والیبالیست های باشگاهی ارومیه انتخاب شدند (جدول۳-۱).
(جدول ۳-۱) طرح تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مراحل اندازه‌گیری
گروه‌ها پیش آزمون (پیش از تمرین و مکمل سازی) پس آزمون(پس از تمرین و مکمل سازی)
گروه کنترل ۱۰ نفر ۱۰ نفر
گروه مکمل ۱۰ نفر ۱۰ نفر
گروه تمرین ۱۰ نفر ۱۰ نفر
گروه تمرین و مکمل ۱۰ نفر ۱۰ نفر

۳-۳ جامعه و نمونه‌ی آماری

جامعه‌ی آماری تحقیق حاضر، شامل والیبالیست‌های جوان استان آذربایجان غربی(شهرستان ارومیه) با حداقل چهار سال سابقه‌ی تمرین ، با دامنه سنی ۱۸-۲۴ و میانگین سنی ۹۴/۱±۵۲/۲۱ سال بود. از بین نمونه‌های در دسترس، تعداد ۴۰ نفر از والیبالیست‌ها، پس از حضور در‌یک جلسه‌ی هماهنگی و تشریح کامل طرح، با در نظر گرفتن معیارهای سن، وزن، قد انتخاب شدند.

 

۳-۴ متغیّرهای تحقیق

 

۳-۴-۱ متغیّرهای مستقل

 

 

تمرینات تخصصی والیبال

مکمل‌سازی کراتین مونوهیدرات به مدت ۶ روز و روزانه ۴ وعده و در هر وعده ۵ گرم

۳-۴-۲ متغیّرهای وابسته

 

 

توان هوازی و بی هوازی

۳-۴-۳ متغیّرهای تعدیل‌کننده

 

 

قد، وزن، سن، جنس

۳-۵ روش جمع‌ آوری داده‌ها

 

۳-۵-۱ ابزار و وسایل اندازه‌گیری

 

 

ترازوی دیجیتالی وزن‌کشی: مدل Soehnleساخت کشور آلمان برای اندازه گیری وزن آزمودنی ها با دقت ۵/۰ کیلوگرم

دستگه سنجش قد: برای اندازه‌گیری قد، ساخت شرکت SECA.

نوار گردان: ساخت تایوان با مارک توربوفیتنس برای انجام آزمون و آزمون بروس.

دستگاه چربی سنج دستی: ساخت شرکت امرن(OMRON) چین، جهت سنجش درصد چربی.

ضربان‌سنج: ساخت شرکت پلاربیت ژاپن.

کرنومتر دیجیتال با مارک Casio با دقت صدم ثانیه برای ثبت زمان دوها.

برگه‌ی ثبت اطلاعات فردی:جهت ثبت مشخصات فردی و تمرینی آزمودنی‌ها.

پرسشنامه‌ی سوابق ورزشی و بیماری: جهت بررسی سلامت جسمانی و سوابق ورزشی آزمودنی‌ها.

فرم رضایت‌نامه: به منظور رعایت اخلاق در پژوهش و اطمینان از رضایت آزمودنی ها به منظور همکاری با محقق در طول اجرای تحقیق