۳-۳-۴-نظام جهانی در دوران اوباما………………………………………………………………………………………….۱۲۳
۴-۴- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………..۱۲۹
فهرست منابع فصل چهارم………………………………………………………………………………………………………..۱۳۲
فصل پنجم:مقایسه راهبردهای بوش و اوباما در خاورمیانه…………………………………………………….۱۳۷
۱-۵-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….۱۳۹
۲-۵-نقاط مشترک راهبردهای بوش و اوباما……………………………………………………………………………….۱۴۰
۳-۵-نقاط تفاوت راهبردهای بوش و اوباما………………………………………………………………………………..۱۴۳
۴-۵-نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………….۱۴۹
فهرست منابع فصل پنجم………………………………………………………………………………………………………….۱۵۳
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………..۱۵۵
منابع……………………………………………………………………………………………………………………………۱۶۵
ضمایم…………………………………………………………………………………………………………………………۱۸۱
پیوست شماره۱٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۱۸۳
پیوست شماره۲٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۱۸۶
پیوست شماره۳٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۱۹۵
فهرست جداول:
جدول شماره ۱-۲-بررسی منابع داخلی سیاست خارجی……………………………………………………………….۲۹
جدول شماره ۲-۲-نظریات تصمیم گیری…………………………………………………………………………………….۳۲
جدول شماره ۳-۲-تأثیر متغیر های دخیل در مدل پیش تئوری سیاست خارجی روزنا……………………….۴۵
جدول شماره ۱-۳-نشانگر اقتصادی قدرت‌های بزرگ «۲۰۱۲»……………………………………………………….۸۱
عکس مرتبط با اقتصاد
جدول شماره ۲-۳-بودجه نظامی قدرت‌های بزرگ «۲۰۱۲»……………………………………………………………۸۲
فصل اول
کلیات
۱-۱- مقدمه
در دوران جنگ سرد آمریکا با تعریف کمونیسم به عنوان دشمن خود سعی می‌کرد از این عامل به عنوان شاخص جهت دهی به سیاست خارجی‌اش استفاده کند؛ و با توجه به ساختار دو قطبی حاکم بر نظام بین‌الملل سیاست خارجی تدافعی بر مبنای توازن قوا بر سیاست خارجی آمریکا حاکم گردید؛ و اروپا به عنوان مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا به دلیل رقابت با شوروی بر سر نفوذ بر آن منطقه شناخته شد.
به دنبال پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی ساختار نظام بین‌الملل و همچنین عرصه‌ی روابط بین‌الملل و به تبع آن سیاست خارجی آمریکا به عنوان ابر قدرت باقی مانده دچار بحران معنا و هویت گردید و رئالیسم به عنوان تئوری غالب جنگ سرد به چالش کشیده شد در این هنگام متفکران آمریکایی در جهت ارائه بدیلی برای کمونیسم به منظور جهت دهی سیاست خارجی این کشور سعی بسیار نمودند.
از جمله طرح برخورد تمدن‌ها ولی هیچ‌کدام به اندازه حوادث ۱۱ سپتامبر نتوانست جهت تبیین و مفهوم سازی در زمینه سیاست خارجی آمریکا موثر باشد. با وقوع این حادثه راهبرد جدیدی ارائه و آن را در سطح گسترده‌ای از جهان اعمال نمودند.
سیاست تهاجمی به دلیل حجم قدرت آمریکا رونق گرفت و تروریسم و مبارزه با آن به عنوان دشمن آمریکا معرفی گردید و مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا از اروپا به خاورمیانه منتقل گردید.
حادثه ۱۱ سپتامبر و به دنبال آن تحولات سیاست خارجی ایالات متحده در سال ۲۰۰۱ هم‌زمان با ریاست جمهوری جرج بوش پسر رخ داد بر همین اساس در پژوهش پیش رو ضمن بررسی و مقایسه راهبرد های بوش و اوباما در راستای تأمین منافع و اهداف استراتژی کلان ایالات متحده در دوران جدید به بررسی عوامل مشترک شکل دهنده به راهبرد های اتخاذ شده از سوی هرکدام اشاره شده است.
زیرا یکی از راه‌های شناخت صحیح سیاست خارجی کشورها و درک درست از آن شناخت راهبرد های بلند مدت و کوتاه مدت از طریق شناخت عوامل شکل دهنده به راهبرد های سیاست خارجی حاصل می‌شود؛ و در پی شناخت صحیح از سیاست خارجی کشوری چون آمریکا سایر کشورها می‌توانند واکنش‌های مناسبی را در قبال آن از خود نشان دهند.
۲-۱- هدف از انجام پژوهش
هدف از انجام هر کار پژوهشی دانش افزایی و پر بار کردن بدنه‌ی شناخت و معرفت بشری در زمینه‌ای معین است. هدف از نگارش پژوهش پیش رو علاوه بر بررسی و مقایسه راهبرد های سیاست خارجی آمریکا در دورانی معین به شناسایی عوامل و نیروهای مشترک تأثیر گذار بر سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش و اوباما می‌پردازد. به عبارت دیگر قصد بررسی سیاست خارجی آمریکا با دیدی علمی را مد نظر قرار داده‌ایم.
چرا که بررسی پدیده‌ها من جمله سیاست خارجی با دیدی علمی به ما کمک می‌کند تا بتوانیم پدیده‌ها را بهتر شناخته ریشه‌های شکل گیری آن‌ ها را درک کنیم.زیرا شناخت درست از سیاست خارجی کشورهای قدرتمند در جهان به خصوص منطقه خاورمیانه در امر سیاست گذاری به کشورهای عضو منطقه کمک شایانی می‌کند.
ایران به عنوان عضو مهم منطقه‌ی خاورمیانه و امریکا به عنوان کشوری تأثیر گذار بر جریانات منطقه است پس ایران با شناخت صحیح از سیاست خارجی امریکا می‌تواند به سیاست گذاری صحیح در این زمینه اقدام نماید.
۳-۱- ضرورت و اهمیت موضوع
امروزه در منطقه خاورمیانه حجم زیادی از تحولات سیاسی و نظامی از قبیل جنگ، منازعات داخلی، کودتا، انقلاب‌ها، اعدام‌ها، ترورها و … را در خود جای داده است. در کنار این تحولات خاورمیانه منطقه‌ای مهم از لحاظ ژئوپولتیک، منابع و موقعیت استراتژیک می‌باشد. هر کدام از تحولات اشاره شده می‌تواند بر امنیت راه‌ها، امنیت حمل و نقل، امنیت انرژی، موازنه سازی منطقه‌ای و … تأثیر بگذارد. مجموعه این موارد دلالت بر اهمیت این منطقه و تحولات آن برای جهانیان دارد. آمریکا به عنوان ابر قدرت جهانی در صدر این کشورها قرار دارد و همواره سعی دارد با حضور پر رنگ‌تر در منطقه و تأثیر گذاری و جهت دهی به تحولات موجود منافع خود و متحدان خود را تأمین نماید.
ایران عضو مهم و اثر گذار منطقه است؛ و ضمن اینکه نباید از جانب سیاست‌های کشورهای خارج از منطقه ضربه بپذیرد باید نقشه‌های آن‌ ها را پیش خوانی و نقش شکل دهی به تحولات را به دست گیرد. این مهم میسر نخواهد شد مگر با شناخت صحیح از راهبردهای اتخاذ شده از سوی سایر کشورها.
در پژوهش پیش رو با مقایسه مؤلفه های مشترک شکل دهنده به راهبرد های بوش و اوباما به درک بهتر سیاست ها مذکور و پیش بینی این سیاست‌ها در آینده پرداخته شده است و این همان ضرورتی است که برای تأثیر گذاری بیشتر ایران در منطقه حس می‌شود.
۴-۱- سابقه پژوهش
۱-۴-۱- کتاب آمریکا ۴(ویژه نو محافظه کاران): تألیف شورای مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر
این کتاب طی چند فصل نحوه عمل نو محافظه کاران و چرایی برخی از تصمیم‌های این حزب را در تاریخ سیاسی آمریکا مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین در این کتاب موضع محافظه کاران در مبارزه با تروریسم مورد بررسی قرار می‌گیرد و با توضیح جایگاه آن در تصمیم گیری دولت بوش علت برخی از تصمیمات دولت بوش به درستی درک می‌شود. (۱)
۲-۴-۱- کتاب قلمرو خواهی ایران و امریکا در خاورمیانه: تألیف زهرا پیشگاهی فرد و محمد علی رحمانی
این کتاب ابعادی از سیاست‌های داخلی امریکا و تأثیر آن بر سیاست خارجی این کشور و همچنین چگونگی استفاده از قدرت نرم و سخت در این زمینه را بررسی می‌کند. بعد از آن که نو محافظه کاران آمریکا در سال ۲۰۰۰ با ریاست جمهوری بوش قدرت سیاسی را در آمریکا به دست گرفتند دکترین خود را بر اساس اصل حمله پیش دستانه استوار ساختند. این سیاست بر اساس دو اصل سخت افزاری و نرم افزاری تدوین شده بود. در بخش نرم افزاری مبارزه با اسلام و تقابل مسیحیت با آن بر اساس اجرای اصول دموکراسی پرداخته و در بخش سخت افزاری حمله نظامی را مورد نظر قرار داده بود بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر دو اصل سخت افزاری و نرم افزاری سیاست خارجی امریکا در مورد خاورمیانه عملی شد. (۲)
۳-۴-۱- کتاب استراتژی آمریکا در عراق و منطقه: تألیف نخبه من الاساتذه و الباحثین
در این کتاب به نحوه سیاست گذاری کاخ سفید اشاره شده است نویسندگان مقالات این کتاب به طور عمده به تشریح چهار بعد در سیاست خارجی آمریکا می‌پردازند اول:اسرائیل در زمان اشغال عراق بیش از پیش ریاست آمریکا را در دست داشت. دوم:اسرائیل سعی در ایجاد آمریکایی اسرائیلی دارد. سوم:ایجاد پایگاهی در عراق برای اسرائیل چهارم:داون استریت که معلوم می‌کند حمله به عراق قبل از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در دست برنامه ریزی بوده است. (۳)
۴-۴-۱- کتاب American Foreign Policy making تألیف John Spainer and Eric Uslaner که در سال ۱۹۸۹ به نگارش در آمد. نگاه ویژه نویسندگان در این کتاب بر دو قوه مجریه و مقننه و نقش ویژه آن‌ ها در ساخت سیاست خارجی آمریکا معطوف شده است. آن‌ ها در پی اثبات این نکته هستند که ساختار کثرت گرایی جامعه آمریکا فرایند ساخت سیاست خارجی را پیچیده کرده است اما می‌توان دو قوه مجریه و مقننه را به عنوان اثر گذارترین منابع در پروسه ساخت سیاست خارجی آمریکا معرفی کرد.
۵-۴-۱- کتاب سیاست خارجی آمریکا پس از ۱۱ سپتامبر:تألیف ابوذر گوهری مقدم
این کتاب مشتمل بر یک مقدمه و ۵ فصل و یک نتیجه گیری است این کتاب بر اساس مدل تئوری روزنا به بررسی عوامل شکل دهنده به سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش پرداخته است؛ و از میان ۵ عامل روزنا عامل سه عامل شخصیت، اصول حاکم بر حزب حاکم و اعتقادات آن‌ ها به عنوان ریشه‌های داخلی سیاست خارجی آمریکا و نظام جهانی به عنوان متغیر خارجی سیاست خارجی آمریکا می‌پردازد؛ و در نهایت به بررسی دکترین بوش در خاورمیانه در راستای مبارزه با تروریسم اشاره دارد. (۴)
۶-۴-۱- کتاب عراق بازی دروغین ۱۱ سپتامبر و حمله آمریکا به عراق: تألیف نوآم چامسکی
این کتاب در زمینه سلاح‌های کشتار جمعی عراق و چگونگی صحت و سقم ادعای امریکا در این راستا می‌باشد یکی از دغدغه‌های مطرح شده در این کتاب وجود سلاح‌های بسیار خطرناک‌تر چه از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت دو کشور آمریکا و انگلستان است. نویسنده معتقد است حتی درک این موضوع نیز برای آمریکا سخت است که سلاح‌های این کشور به مراتب مشکل ساز تر از سلاح‌های دیگر کشورها در جهان از جمله عراق هستند. (۵)
۷-۴-۱- کتاب مطالعه تحلیلی پیش نویس جوزف بایدن برای تقسیم عراق: تألیف کوثر عباس الربیعی
این کتاب به تحلیل بند بند این قانون می‌پردازد و درباره‌ی صحت و سقم ادعاها و حدود اجرای آن تصویری روشن به مخاطب ارائه می‌کند. (۶)
۸-۴-۱- مقاله سیاست امنیتی آمریکا در خلیج فارس:هژمونی و ترتیبات منطقه‌ای: تألیف سید کاظم سجاد پور
این مقاله با مشخص کردن جایگاه فعالیت‌های آمریکا در خلیج فارس به چگونگی نقش منطقه‌ای این قدرت می‌پردازد. در ادامه مقاله با پرداختن به سه مفهوم ساختار امنیت منطقه‌ای، هژمونی جهانی و چالش‌های امنیتی راه را برای درک بهتر سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا و چرایی اتخاذ این سیاست‌ها هموار می‌کند. (۷)
۹-۴-۱- مقاله اوباما و خاورمیانه:تحول راهبردی با تغییر تاکتیکی:تألیف محمود مقدسی
این مقاله به بررسی راهبرد های اوباما در عرصه‌ی سیاست خارجی در منطقه خاورمیانه با تاکید بر کشورهای ایران، سوریه، اسرائیل، فلسطین، عراق، افغانستان و پاکستان می‌پردازد؛ و در ادامه به مقایسه راهبرد های اوباما با بوش پرداخته و این‌گونه نتیجه گیری می‌کند که بوش و اوباما در سیاست‌های کلان با یکدیگر مشترک هستند و تنها تفاوت در شیوه‌ی تحقق سیاست‌های کلان از سوی هر کدام است. (۸)
۱۰-۴-۱- مقاله لابی اسرائیل و سیاست خارجی امریکا: تألیف جان مرشایمر
این مقاله با بررسی اقدامات لابی اسرائیل در سیاست خارجی و داخلی آمریکا از عملکرد قوی این لابی پرده برداری کرده و با شرح روابط آمریکا با اسرائیل به خصوص بعد از دوره جنگ‌های شش روزه در سال ۱۹۶۷ چگونگی محوریت اسرائیل و به تبع آن فعالیت گسترده لابی یهود در دوران آمریکا را بیان می‌کند. مقاله همچنین سعی دارد تا بین اهمیت اسرائیل برای آمریکا و فعالیت این لابی رابطه‌ی مستقیم ترسیم کند. (۹)
۵-۱- نوآوری پژوهش
پژوهش‌ها و تحقیقات انجام شده در زمینه سیاست خارجی آمریکا به خصوص در دوران بوش به عنوان سرآغاز دوران جدید بسیار می‌باشد اما در اکثر موارد پژوهش‌های صورت گرفته به توصیف راهبردها و یا عوامل شکل دهنده آن‌ ها به صورت تک بعدی پرداخته‌اند.اما نو آوری پژوهش حاضر در بررسی توصیفی – تحلیلی و مقایسه ریشه‌های شکل گیری راهبرد های سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش و اوباما می‌باشد.
ضمن تحلیل‌های یاد شده شرح این مطلب ضروری است که گرچه سیاست‌های کلی در عرصه‌ی سیاست خارجی می‌تواند یکسان باشد اما راه‌های رسیدن به سیاست‌های کلی می‌تواند متفاوت باشد. به عبارت دیگر حرکت از مسیر های متفاوت به سمت هدفی واحد و مشترک.
۶-۱- پرسش اصلی
فاکتور های مشترک و تأثیر گذار بر شکل گیری راهبردهای سیاست خارجی امریکا در دوران بوش و اوباما در خاورمیانه چه می‌باشد؟
۷-۱- پرسش‌های فرعی
-فاکتور های مشترک و تأثیر گذار بر شکل گیری راهبردهای سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش کدامند؟
-فاکتور های مشترک و تأثیر گذار بر شکل گیری راهبردهای سیاست خارجی آمریکا در دوران اوباما کدامند؟
۸-۱- فرضیه اصلی
فاکتور های شخصیت رئیس جمهور، ساختار کنگره، ساختار نظام جهانی از فاکتور های اساسی و مشترک شکل دهنده به سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش و اوباما در خاورمیانه می‌باشد.
۹-۱- تعریف واژگان
۱-۹-۱- راهبرد[۱]
معادل فارسی واژه استراتژی است. کلییار کلود آلبر در کتاب سازمان‌های بین‌المللی استراتژی را این‌گونه تعریف می‌کند «استراتژی به معنای علم و فن توسعه و کاربرد قدرت‌های سیاسی-اقتصادی-فرهنگی و نظامی ملت به هنگام صلح و جنگ و به منظور تأمین حداکثری پشتیبانی از سیاست‌های ملی و افزایش احتمال پیروزی و تقلیل احتمال شکست است».(۱۰)
۲-۹-۱- سیاست خارجی[۲]
سیاست خارجی از جمله واژه‌های پرکاربرد و دارای تعاریف گوناگون در عرصه‌ی علوم سیاسی و روابط بین‌الملل می‌باشد. تعریف مورد استناد در پژوهش حاضر تعریف عبد العلی قوام در کتاب اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل می‌باشد «سیاست خارجی شامل فرایندهای بسیار پیچیده‌ای است که در آن فرایندها، افراد، کارگزاران و نهادهایی صاحب نقش هستند. سیاست خارجی شامل تنظیم و اجرا و همچنین خود محصول و نتیجه تصمیمات به شمار می‌رود و راهنمایی است برای اقداماتی که یک دولت در ورای مرزهای خویش به منظور پیشبرد اهداف خود در رابطه با بازیگران حکومتی و غیر حکومتی به عمل می‌آورد».(۱۱)
۳-۹-۱- عوامل بوروکراتیک[۳]
چارلز کگلی به همراه جین ویتکف در کتاب خویش تحت عنوان سیاست خارجی آمریکا عوامل بورکراتیک را این‌گونه تعریف کرده‌اند.«آن بخش‌هایی از ساختار حکومت که گزینش‌های سیاست خارجی تعیین شده توسط تصمیم گیرندگان را تقویت یا محدود می‌کند».(۱۲)
۴-۹-۱- تروریسم[۴]

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.