فصل دوم ـ معایب و مزایای این نظام مالیاتی و تأثیرات آن بر درآمدهای عمومی دولتی و به تبع آن مالیه عمومی ۱۱۳
نتیجه گیری و پیشنهادات
مقایسه نظام مالیات بر ارزش افزوده ایران با کشورهای سوئیس و ایالات متحده آمریکا ۱۲۴
فهرست منابع و مأخذ ۱۳۵
Abstract ۱۴۰
چکیده
هر کشوری به منظور بهبود ساختار اقتصادی و ثبات نیازمند درآمدهای پایدار و دائمی است که میتواند موفقیت دولت را در برنامه ریزی و سیاستگذاریهای بلند مدت افزایش دهد. در بین انواع منابع دولت، مالیات به عنوان منبع دائمی و قابل پیش بینی، همواره مورد توجه دولتمردان بوده است. اعمال مالیات چه به جهت کسب درآمد و چه به منظور ابزاری جهت سیاست گذاری آثار متفاوتی را در اقتصاد تحمیل میکند. مالیاتها از یک سو، با توجه به اصابت مالیاتی بر شرایط توزیعی جامعه تأثیرگذار هستند و ازسوی دیگر با جابجایی منابع از بازاری به بازار دیگر، آثار تخصیصی را به همراه دارند. یکی از این نوع مالیاتها که در کشورهای توسعه یافته و برخی از کشورهای در حال توسعه در حال اجرا است، مالیات بر ارزش افزوده است.
عکس مرتبط با اقتصاد
این مالیات، نوعی مالیات چند مرحلهای که در مراحل مختلف زنجیره، واردات، تولید ـ توزیع بر اساس درصدی از ارزش افزوده کالاهای تولیدی یا خدمات ارائه شده اخذ میشود. خصوصیات سیستماتیک این مالیات میتواند بسیاری از مشکلات اقتصادی جامعه مانند کسری بودجه دولت، کمبود سرمایه گذاری و مواردی از این قبیل را برطرف نماید فلذا این نوع مالیات به عنوان مهم ترین منبع درآمدهای عمومی یا منابع مالی دولت از جنبههای مختلف اقتصادی و حقوقی بحث بر انگیز است و سعی برآن است با توجه به ابعاد مختلف آن با تکیه بر نظام مالیاتی ایران و همچنین از آنجایی که عنوان قانون به خود گرفته است مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. لذا بر این اساس سرفصلهای این پایان نامه در دو بخش تدوین شده است بخش اول تحت عنوان «سابقه مالیات بر ارزش افزوده در کشورهای مختلف»، مشتمل بر دو فصل به مباحث پایهای و مقدماتی اجرای مالیات بر ارزش افزوده و شکل گیری این نظام میپردازد که بستر لازم برای ورود به مباحث وضع و اجرایی این قانون را فراهم میکند اختصاص یافته است، بخش دوم راجع به «بررسی مبانی مالیات بر ارزش افزوده در ایران است که با تکیه بر قوانین مالیاتی ایران و با توجه به نظام بودجهریزی ایران بررسی میگردد.
مقدمه
در کشور عزیزمان ایران نیز از طرفی به موجب قانون اساسی وظایف و مسئولیتهای بسیار سنگینی بر دوش دولت نهاده شده است که انجام این وظایف، بار مالی سنگینی را در بر خواهد داشت و از طرف دیگر در سند چشم انداز بیست ساله نظام جمهوری اسلامی ایران (ابلاغی مقام معظم رهبری)[۱] و هم چنین قوانین برنامه سوم[۲] و برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران[۳] بر کاهش و نهایتاً قطع هزینههای جاری دولت به نفت و تأمین آن از محل درآمدهای مالیاتی و هم چنین اختصاص عواید نفت برای توسعه سرمایهگذاری تأکید شده است در بند ۴ بخش اقتصادی سیاستهای کلی نظام جمهوری اسلامی ایران، اصلاح نظام مالیاتی در جهت برقراری عدالت در گرفتن مالیات، توجه به ضرورت تولید و سرمایهگذاریهای تولیدی و ایجاد انگیزههای مردمی در پرداختن مالیات و افزایش نسبت مالیات در درآمدهای دولت مورد تاکید قرار گرفته است.[۴]بنابراین، متناسب با این رهنمودهای کلی و با توجه به کوچک بودن پایه مالیات در نظام مالیاتی ایران و تامین بخش عمده درآمدهای مالیاتی از منبع درآمد افراد، فشار مالیاتی بر سرمایه و کار مترتب میگردد این امر بر خلاف اهداف بلند مدت توسعه کشور است و باعث بروز مشکلاتی از قبیل سرمایه، بیکاری و… میباشد. در همین راستا به منظور اصلاح ساختار مالیاتی، قانون مالیات بر ارزش افزوده، پس از بررسیهای کارشناسی و با بهره گرفتن از نظرات نمایندگان بخش خصوصی و همچنین سایر بخشهای دولتی و تجربیات کشورهای مختلف (از جمله اجرای مرحلهای) در تاریخ ۱۷/۲/۱۳۸۷ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و از تاریخ ۱/۷/۱۳۸۷ به طور کامل لازمالاجراء گردیده است. متناسب با مفاد این قانون، مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات بر مصرف و براساس اصل مقصد و با نرخ ۳ درصد[۵] پیش بینی شده و به منظور کاهش هزینههای اجرایی وصول و هم چنین حمایت از اقشار آسیبپذیر در ماده (۱۲) آن معافیت بسیاری از کالاهای اساسی جامعه که در سبد مصرف خانوار قرار دارد و ارائه خدمات ضروری نظیر خدمات پزشکی، حمل و نقل، آموزش، پژوهشی و… در نظر گرفته شده است.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
مالیات بر ارزش افزوده، نوعی مالیات چند مرحلهای است که در مراحل مختلف زنجیره واردات، تولید ـ توزیع برکالاهای وارد شده، تولید شده و یا خدمات وارد شده یا ارائه شده اخذ میگردد. به عبارتی دیگر مالیات بر ارزش افزوده از طرفی به عنوان یک مالیات چند مرحلهای متعلق به کالاها و خدمات و به مثابه یک مالیات بر فروش عمومی تلقی میگردد که نهایتاً توسط مصرف کننده نهایی پرداخت میشود. لذا از این دیدگاه که بار مالیاتی به مصرف کننده منتقل میگردد حایز اهمیت است و از طرف دیگر چون بر خلاف سایر مالیات ها که در آن پرداخت کننده مستقیماً با سازمان مالیاتی مرتبط است، در این نوع مالیات افرادی که به عنوان مؤدی محسوب میشوند پرداخت کننده اصلی مالیات نیستند و با بخش مالیاتی برای وصول این مالیات همکاری میکنند. استقرار این نظام مالیاتی موجب انتقال پایه مالیاتی از درآمد به مصرف میگردد و درآمدهای مالیاتی را افزایش میدهد. در برخی از کشورها به این نوع مالیات، مالیات بر کالا و خدماتGST[6] نیز گفته میشود. فرایند وصول این مالیات به صورت خوداظهاری و از طریق ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده و ارائه اظهارنامه مالیاتی صورت میپذیرد و سازمان امور مالیاتی از طریق نظام حسابداری و ممیزی اظهارنامههای تسلیم شده، در چارچوب روش اعتبار نسبت به وصول مالیات اقدام می کند. استفاده از روش اعتبار مالیاتی این امکان را به مؤدیان میدهد تا خالص مالیات را محاسبه و به خزانه دولت واریز نمایند بدین صورت که هر فروشنده در هنگام فروش کالا وارائه خدمات مشمول، مالیات مورد نظر را بر صورت حساب افزوده و آن را همراه با قیمت کالا و خدمات از مشتری دریافت می کند، اولین فروشنده، مالیات را یک جا به دولت پرداخت میکند و در مراحل بعدی هر فروشنده، مالیات را یک جا به دولت پرداخت میکند و در مراحل بعدی هر فروشنده فقط مابالتفاوت مالیات، یعنی مالیات دریافتی پس از کسر مالیات خود را به حساب خزانه واریز میکند و این عمل طی یک دوره معمولاً دو ماهه انجام میپذیرد.
حسابداری
مالیات بر ارزش افزوده انواع گوناگون دارد و به روشهای مختلف نیز محاسبه میگردد. در ایران مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرف میباشد که در این روش کلیه مخارج تولید و سرمایهگذاری از پایه مالیاتی حذف و فقط کالاها و خدمات مصرفی مبنای وصول قرار میگیرند. ذکر این نکته ضروری است که مالیات بر ارزش افزوده انواع گوناگون دارد و معمولاً مالیات بر ارزش افزوده به سه دسته تقسیم میشود:[۷]
مالیات بر ارزش افزوده از نوع تولیدی
مالیات بر ارزش افزوده از نوع درآمدی[۸]
مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرف
که روشهای محاسبه آن نیز متفاوت است و هر کدام دارای ویژگیهایی میباشد که غالباً در زمره مباحث اقتصادی محسوب میشوند. مالیات موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده ایران نوعی مالیات بر مصرف کالاها و خدمات است که در طی مراحل زنجیره واردات، تولید و توزیع اعمال میگردد و مصرف کنندگان نهایی پرداخت کننده واقعی آن میباشند و فعالان اقتصادی صرفاً عامل انتقال بار مالی مالیات و عوارض مذکور به مصرف کنندگان بوده و هیچگونه وجهی از محل درآمدها یا فروش خود پرداخت نمینمایند.
موضوعات: بدون موضوع
[چهارشنبه 1400-01-25] [ 08:25:00 ق.ظ ]