۴

-تاثیر در منابع طبیعی

 

– افزایش دفعات وقوع حوادث غیر مترقبه (سیل وخشکسالی)
– افزایش آتش سوزی در جنگل ها و مراتع
– افزایش خشکسالی و بیابانزایی

 

– اثر بر کیفیت آب
– افزایش میزان بارش در سطح جهانی در نواحی گرم تر
– کاهش میزان بارش در مناطق دارای بارندگی موسمی
– تاثیر بر روان آب ها و منابع زیرزمینی
– افزایش تبخیر و خشک شدن خاک ها
– کاهش روان آبهای بهاره
– گرم شدن درجه حرارت زمین
– آسیب به جنگل ها
– افزایش پدیده ال نینو و طوفان­های موسمی

 

 

۵

 

-تاثیر در وضعیت کشاورزی

 

– کاهش کشتزارها و کشت (مانند گندم، برنج و ذرت و ..)

 

– کاهش غذای دام و امنیت غذایی

 

 

۶

 

-تاثیرات بهداشتی

 

– افزایش و شیوع بیماری ها (مانند مالاریا، وبا و …)

 

– افزایش مرگ و میر

 

اقتباس از: رجب زاده(۱۳۸۷)

 

۳-۲-بخش سوم

 

۱-۳-۲-مخاطرات طبیعی

شامل تنوع وسیعی از مخاطرات است که از رویدادهای طبیعی( ژئو فیزیکی[۴۸]) تا حوادث تکنولوژیکی[۴۹]( ساخته دست انسان) تا وقایع اجتماعی( رفتارهای انسانی) را شامل می­ شود( شکل شماره ۱).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
در این طیف بهتر است عمدتا اصطلاح مخاطرات طبیعی را تنها به رویدادهای ژئوفیزیکی اطلاق کنیم زیرا این واژه ها با ماهیت آنها سنخیت بیشتری می­یابد ینابراین « مخاطرات طبیعی عبارتست از وقوع ناگهانی و یا نامحسوس و مرموزانه پدیده­هایی که منشاء طبیعی داشته و جزء خصوصیات ذاتی کره زمین بوده وبه خاطره نحوه عملکرد در قلمرو سکونت­گاه­های انسان و تأسیسات وی موجب کشتار، تخریب و خسارات مستقیم و غیر مستقیم در ابعاد مختلف می­شوند(حسین زاده،۱۳۸۲)
شکل (۱): یک طیف عمومی از مخاطرات محیطی شامل وقایع ژئوفیزیکی تا فعالیت­های انسان

اقتباس: (حسن زاده،۱۳۸۳)

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

۲-۳-۲-مفهوم مخاطرات محیطی

محیط، شامل محیط اجتماعی و محیط طبیعی می‌شود و مخاطرات محیطی، شامل پیشامد‌های ناگهانی یا تدریجی با خاستگاه طبیعی یا انسانی به شمار می‌روند که متأثر از آن، سلامت و امنیت گستره زیست و اسکان بشر با خطر مواجه می‌شود( کاویانی راد، ۱۳۸۹). فرسایش خاک، باران های اسیدی، آلودگی هوا، نابودی اوزن، آلودگی آب، رشد فزاینده جمعیت، آلودگی آب­های آشامیدنی و زیرزمینی، سیل، گازهای گلخانه‌ای، آلودگی صوتی، چرای بی‌رویه، آتش سوزی، صید بی‌رویه، زلزله و… از مهم‌ترین و شایع­ترین مخاطرات­محیطی می‌باشد. مخاطرات­محیطی درگستره سرزمین ایران به طور عمده شامل موارد زیر می‌باشند:
۱-۲-۳-۲- مخاطرات اقلیمی: که منشأ بیش از ۹۰ درصد بلایای طبیعی را در کشور تشکیل می­دهد از قبیل؛ گردوغبار، سیل، خشکسالی، یخبندان، کولاک، رعد و برق، بهمن، سرمازدگی، آتش­سوزی جنگل‌ها و بیشه­زارها.
۲-۲-۳-۲-مخاطرات زمین­ساخت[۵۰]: از قبیل زلزله و رانش زمین؛ که در این میان زلزله به دلیل شدت و دامنه اثر بالا از اهمیت خاصی برخوردار است(بلادپس، ۱۳۸۳).
۳-۲-۳-۲-مخاطرات انسانی[۵۱]: که شامل تمامی فرایندهای خطر آفرین مرتبط با فعالیت­های انسانی می­باشد، از قبیل رشد فزاینده جمعیت، صید بی‌رویه، چرای بی‌رویه، آلودگی صوتی و…( ایرانبدی،۱۳۹۰).
در این میان حوادث و رخدادهای طبیعی مانند زلزله، سیل، گرد و خاک، خشکسالی و غیره بارها زندگی را در روستاها به مخاطره می‌اندازد، بنابراین گستره مفهومی مخاطرات محیطی، نوعی نگرش و ادارک خاص را برای روستاییان و شهری­ها ایجاد می­ کند، که با توجه به محیط جغرافیایی زندگی روستاییان و نوع کنش آنان در مقابل این خطرات، مفهوم مذکور می‌تواند متنوع و متمایز تقسیر گردد. از طرفی اهمیت تبیین مفهوم مخاطرات محیطی از دیدگاه روستاییان و کشاورزان هنگامی مضاعف می­گردد که معمولا آنان آسیب‌پذیرترین اقشار در برابر بلایا به شمار می‌روند. بنابراین با توجه به آرمان‌های نیل به توسعه پایدار، ارتقاء کیفیت زندگی، رفاه و توسعه اجتماعی و محیطی، لازم است که مخاطرات طبیعی و آسیب‌پذیری نسبت به آن در کانون مباحث توسعه و برنامه‌ریزی در ابعاد مختلف بخشی و فضایی و نیز در سطوح مختلف محلی تا ملی و بین‌المللی قرار بگیرد. چرا که ریشه‌ یابی علل و عوامل منجر به خسارات سنگین حاصل از مخاطرات طبیعی، پایه سیاست­گذاری و تدوین برنامه‌های مناسب پیشگیری و مقابله با بحران‌های طبیعی، و اولویتی در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی راهبردی می‌باشد. از طرف دیگر با درک ماهیت و مفهوم مخاطرات محیطی از دیدگاه روستائیان و کشاورزان می‌توان، تصویری جامع و سازنده را برای برنامه­ ریزان روستایی جهت جلب مشارکت روستائیان مذکور در طرح‌ها و برنامه‌های تعدیل کننده این مخاطرات و مدیریت کارآمد بحران،‌‌ در این حوزه فراهم نمود(افراخته و سلیمانی،۱۳۹۱).
طبق گزارش اخیر برنامه محیطی سازمان ملل فراوانی وقوع سیل و دیگر شرایط حدی اقلیمی هر ساله دو برابر می­ شود و بالغ بر ۱۵۰ میلیون دلار خسارات آنها افزایش می­یابد. آب و کشاورزی از مهمترین بخش­هایی است، که تحت تأثیر حوادث جدی هستند( کیانی و همکاران،۱۳۹۱).

 

۳-۳-۲- خسارات بلایا و مخاطرات محیطی در جهان و ایران

بر اساس آمارهای بین المللی در ۲۷ سال گذشته ۶/۳ میلیون نفر بر اثر بلایای طبیعی در جهان جان باخته­اند. بیش از ۳ میلیارد نفر نیز آسیب دیده­اند و افزون بر ۲۴۰ میلیارد دلار خسارات مالی بر ساکنین زمین وارد شده است این آمار نشان می دهد که بلایای طبیعی در دنیا رو به افزایش است. بین سال­های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۲ شدت بلایا ۱/۴ برابر شده است. نسبت جان باختگان ۹/۶ و آسیب دیدگان ۲/۵ و خسارات مالی ۳۸ برابر شده است و طور متوسط در هر سال از هر ۳۱ نفر یک تن از بلایا آسیب دیده و از هر ۳۱ هزار نفر یکی در اثر بلیه طبیعی جان خود را از دست داده است و همچنین آمارهای جهانی صدمات حوادث و بلایای طبیعی نشان می­ دهند سال ۲۰۰۸ یکی از بلاخیزترین سال­ها بوده است. در این سال بیش از ۲۲۰ هزار نفر بر اثر سیل و زلزله و سایر حوادث در سراسر جهان کشته شده اند(پرویزی، ۱۳۸۴).
شکل (۲): تعداد افراد کشته شده و آسیب دیده از حوادث طبیعی از ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۸
اقتباس:(قاسمی و همکاران،۱۳۹۱)
بلایای طبیعی به عنوان یک پدیده طبیعی در سراسر جهان اتفاق می­افتد اما خسارات ناشی از این بلایا در کشورهای در حال توسعه رقم بالاتری را به خود اختصاص داده است. تأثیرات منفی بلایای طبیعی قبل از آن که به میزان خطر بستگی داشته باشد به میزان توسعه یافتگی کشورهای آسیب دیده ارتباط دارد.

 

۴-۲- بخش چهارم

 

۱-۴-۲-گردوغبار

گرد و غبار یا ریزگرد به ذراتی بسیار کوچک و سبک با قطر کمتر از ۵ میکرون اطلاق می شود که در اثر فرسایش بادی و بیابانزایی توسط باد تا مسافت بسیار طولانی جابجا می شود. از ۴ دهه پیش تاکنون، پدیده گرد و خاک در مناطق وسیعی از جهان از جمله نواحی جنوب غرب آسیا، آسیای مرکزی، جنوب غرب آمریکای شمالی، شمال آفریقا و … که کمربند گرد و غبار جهانی گفته می شود، به فراوانی دیده شده است(سازمان محیط زیست کشور، ۱۳۹۲).
عکس مرتبط با محیط زیست

 

۲-۴-۲- تاریخچه­ی گردوغبار

در مریخ ریزگرد رویدادی تقریباً همیشگی است که گاه تا ارتفاع ۳۰ کیلومتری( بیش از ۵ برابر ارتفاع کوه دماوند از سطح دریا) بالا می‌رود و در فصل تابستان شدت گرفته و توفان‌های شدیدی را ایجاد می‌کند. یکی از دلایل بسیاری از انقراض‌های بزرگ تاریخ- از جمله انقراض دایناسورها پدیده ریزگرد است، زیرا این پدیده در موارد بحرانی با جلوگیری از تابش نور خورشید به زمین موجب زمستان جهانی می‌شود. نمونه‌ای از چنین رویدادی در تاریخ بشر در سال ۱۸۱۶ میلادی و به دنبال فوران کوه تامبورا روی داد که سال بی تابستان نام گرفت(ندافی، ۱۳۸۸).
در ایران سرچشمه اصلی ریزگرد باد شمال است. این باد که از خرداد تا شهریور فعال است، در شمال خاورمیانه شکل می‌گیرد و با گذر از کوه‌های ترکیه و شمال عراق، مانند قیفی به بیابان‌های عراق و سوریه سرازیر می‌شود و تا خلیج فارس و رسیدن به آب‌های آزاد پیش می‌رود. جریان‌های خشک هوای عربستان و عدم توجه به محیط زیست و بیابان‌زدایی در عراق باعث خشک‌شدن بسیاری از باتلاق‌های عراق و ایجاد نواحی غبارساز شده‌است. در گذشته سه کشور ایران، عراق، و عربستان به ‌صورت مشترک هزینه‌های مالچ[۵۲]‌پاشی این زمین‌ها را تأمین می‌کردند و تمام زمین‌ها در فصل خاصی از سال مالچ‌پاشی می‌شدند. مالچ نوعی فراورده چسبنده نفتی است که برای تثبیت شن‌های روان در بیابان‌ها استفاده می‌شود(امینی، ۱۳۹۲). جنگ عراق و تغییر رویه این دولت‌ها در دهه ۲۰۰۰ میلادی سبب فراموشی این کار، و در نتیجه افزایش ریزگرد در خوزستان، غرب ایران، و سرانجام تقریباً در سراسر ایران شد. توفان اخیر، که به گفته برخی اهالی بغداد بدترین توفان غبار زندگی­شان بوده‌است، سبب بیشترین میزان ریزگرد در سه دهه اخیر ایران شد و ترکیب غبار با آلاینده‌های شهری ریزگرد خطرناکی را تولید کرد که صدها شهروند را به بیمارستان کشاند(سازمان حفاظت محیط زیست،۱۳۹۲).
کشور ایران روی کمربند گرد و خاک جهان قرار دارد، بنابراین پدیده گرد و غبار در کشور ما امر جدیدی نیست.. در سال­های ۸۵ و ۸۶ پدیده گرد و خاک با منشاء عراق، سوریه و اردن، ایران را تحت تأثیر قرار داد و به دلیل آنکه ریزدانه­تر بود، تداوم زمانی بیشتری داشت و سطح گسترده­تری از کشور را تحت تأثیر قرار داد بطوریکه تا نواحی مرکزی و دامنه­های جنوبی البرز هم رسید و تهران را نیز مؤثر از خود نمود. خشکسالی سال­های اخیر، تغییر در رژیم هیدرولوژیکی[۵۳] منطقه با احداث سدها، کانال­های انحرافی، تغییر الگوی مصرف، تغییر الگوی کشت و تغییرات اقلیم آثار سوء این پدیده را افزایش داده است. با توجه به دلایل یاد شده، سازمان حفاظت محیط­زیست طی نامه­ای به معاون اول محترم رئیس جمهور خواستار طرح و بررسی موضوع در کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط­زیست شد. موضوع در جلسه مورخ ۳/۶/۱۳۸۷ کمیسیون تخصصی امور زیربنایی، صنعت و محیط­زیست هئیت دولت مطرح و مقرر گردید کارگروهی با مسئولیت سازمان حفاظت محیط­زیست و عضویت وزارتخانه­های نفت، جهاد کشاورزی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کشور و نیرو تشکیل گردد و طرح جامعی در این خصوص تهیه و ظرف مدت یک ماه برای سیر مراحل قانونی تصویب به دفتر این کمیسیون ارائه شود. پس از آن هیأت وزیران در اجرای تصمیمات جلسه مورخ ۳/۶/۱۳۸۶ خود، طرح مقابله با پدیده گرد و غبار در استان­های جنوب و غرب کشور را بنا به پیشنهاد سازمان حفاظت محیط­زیست تصویب نمود و در نهایت آئین­نامه آمادگی و مقابله با آثار زیانبار پدیده گرد و غبار(ریزگرد) در کشور تهیه و به دستگاه­های اجرایی ذیربط ابلاغ گردید( سازمان حفاظت محیط­زیست، ۱۳۹۳ و ماهنامه اطلاع رسانى، آموزشى و پژوهشى شورای عالی استان­ها، ۱۳۸۷).

 

۳-۴-۲-تعریف گرد و غبار و تقسیم بندی آن در جهان

این پدیده در کشورهای مختلف نام­های مختلفی به خود گرفته است، مثلاً در شمال شرق هند Haboob یا بادهای موسمی، در افریقا و کشور های عربی به نام Phantom یا شبح و در بعضی مناطق Devil به معنای دیو نامیده می شوند(کردوانی،۱۳۸۶) .
طوفان­های ناشی از فرسایش بادی را به شیوه ­های مختلفی دسته بندی می­ کنند؛ یکی ازاین روش­ها تقسیم ­بندی بر اساس نوع ذرات گرد و غبار است که بر این اساس طوفان­ها به دو دسته تقسیم ­بندی می­شوند:

 

 

طوفان­های ماسه­ای

طوفان­های گرد و غبار

ماسه، ذرات خاکی با اندازه قطر ۶/۰ تا ۱ میلی متر است در حالی که گرد و غبار یا Dust به ذرات کوچکتر از ۶/۰ میلیمتر گفته می­ شود. ولی عملاً فقط ذرات گرد و غباری که زیر ۱/۰ میلیمتر قطر دارند می­توانند به مدت طولانی معلق در هوا قرار گرفته و طوفان های گرد و غبار را ایجاد کنند. گرچه شکل گیری طوفان­های ماسه­ای باعث کاهش دید می­شوند ولی چون از ذرات درشت­تری تشکیل یافته­اند فقط در مجاورت سطح زمین حرکت کرده و وارد طبقات بالاتر اتمسفر نمی­شوند. ولی طوفان­های گرد و غبار می­توانند تا ارتفاعات بالا رفته و مسافت­های طولانی را نیز در سطح زمین طی کنند. به طوری که حتی می­توانند چندین قاره را تحت تأثیر خود قرار دهند. مثلاً شمال آفریقا منبع گرد و غبار برای رسوب در جنوب اروپاست یا گرد و غبار چین در اقیانوس آرام رسوب می­ کند. در حالی که تپه­های ربع الخالی در عربستان طوفان های ماسه­ای تولید می­ کنند، درنتیجه پوشش این تپه­ها ماسه­ای است و ایجاد گرد و غبار نمی­ کند. اما شیوه­ دیری که برای تقسیم ­بندی طوفان­های گرد و غبار به کار برده می­ شود استفاده از شاخص ­هایی چون سرعت باد و قابلیت دید در هنگام وقوع طوفان است. مثلاً جوسپ[۵۴] در سال ۱۹۸۰ طوفان های اتفاق افتاده در شمال شرقی هند را به سه دسته تقسیم ­بندی کرد(موسوی، ۱۳۸۹):
١- طوفان­های گرد و غبار ضعیف: وقتی که سرعت باد برابر ۶ درجه­ی Beafort و قابلیت دید بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰متر باشد؛

 

 

۱

 

 

کاهش مراجعه حضوری

 

 

۰/۰۹۳

 

 

-۰/۱۷۸

 

 

۱/۸۷۱

 

 

۰/۰۰۲

 

 

 

۲

 

 

کاهش هزینه های مالی

 

 

۰/۱۴۴

 

 

-۰/۲۰۷

 

 

۲/۱۸۲

 

 

۰/۰۰۰

 

 

 

۳

 

 

کاهش خطای کاربران

 

 

۰/۱۸۹

 

 

-۰/۲۰۸

 

 

۲/۱۹۰

 

 

۰/۰۰۰

 

 

 

۴

 

 

رضایتمندی ارباب رجوع

 

 

۰/۰۵۹

 

 

-۰/۰۶۵

 

 

۰/۶۸۲

 

 

۰/۷۴۰

 

 

با توجه به جدول فوق می توان دید که p- مقدار بدست آمده در تمام آزمونها بجز آزمون مربوط به «رضایتمندی ارباب رجوع» کوچکتر از سطح خطای ۰۵/۰ بوده است و توزیع مولفه های تحقیق تفاوت معنی داری با توزیع نرمال داشته است. به همین دلیل تنها جهت بررسی فرضیه چهار تحقیق می توان از روش پارامتری آزمون t تک نمونه ای استفاده نمود و جهت سه فرضیه دیگر از روش ناپارامتری آزمون دوجمله ای استفاده می شود.

 

۳-۱۰ )بررسی فرضیات تحقیق :

جهت بررسی فرضیات تحقیق و تعیین تأثیر ارسال لیست حق بیمه بصورت اینترنتی بر هریک از مولفه ها، از آزمون دو جمله ای (جهت سه فرضیه اول) و آزمون t تک نمونه‌ای (جهت فرضیه آخر) استفاده می‌کنیم.‌
– آزمون دو جمله ای (Binomial Test):
فرضیه های تحقیق گاهی نسبت پذیرند، فرضیه های مربوط به تحقیقات با مقیاس کیفی با بهره گرفتن از آزمون نسبت موفقیت مورد ادعا بررسی می شوند. نسبت موفقیت با p و شکست با q مشخص می شود. از آنجا که سوالات تحقیق طیف لیکرت با پنج گزینه می باشد لذا گزینه های ۳ و کمتر به عنوان شکست و گزینه های بالاتر از ۳ به عنوان موفقیت منظور می شود.
آزمون دوجمله ای برابری نسبت آزمودنیهایی که در مقوله ها یا سطوح یک متغیر دو سطحی قرار گرفته اند را با نسبت فرض شده ارزیابی می کند. اگر نسبتهای نمونه برای دو مقوله اختلاف زیادی با نسبتهای فرضیه داشته باشند و چنانچه اندازه نمونه بزرگ باشد، نتیجه آن با احتمال بیشتری معنی دار است. چنانچه نسبت موفقیت در جامعه بطور معنی داری بزرگتر از ۶/۰ باشد (یعنی بیش از ۶۰ درصد افراد جامعه نظر مثبتی داشته باشند) می توان گفت وضعیت مولفه در جامعه مورد تحقیق مساعد است.در آزمون مورد نظر فرض‌های H0 و H1 برای بررسی وضعیت نسبت نظرات مثبت جامعه با بهره گرفتن از نمونه گرفته شده؛ بصورت زیر بیان می‌شوند.
H0 : p ≥ p0
H1 : p < p`<br />که با توجه به موارد ذکر شده ۶/۰ = p0 می‌باشد.<br />– آزمون t تک نمونه‌ای (One Sample T Test):<br />این آزمون برای تعیین معنی‌داری اختلاف بین میانگین یک متغیر با یک مقدار ثابت که مقدار آزمون (Test Value) نامیده‌ می‌شود،‌ به کار می‌رود. مهمترین نکته در استفاده از آزمون t یک نمونه‌ای، انتخاب مقدار آزمون است که باید یک نقطه وسط‌ را بیان کند.<br />در تحقیق حاضر با توجه به طیف درنظر گرفته‌ شده در پاسخ‌ها، مقدار آزمون برابر ۳ در نظر گرفته شده است. چنانچه میانگین پاسخ‌ها در هر یک از متغیرها از عدد ۳ بیشتر باشد وضعیت آن در جامعه مساعد خواهد بود در غیر این صورت از نظر جامعه مورد آزمون، متغیر بررسی شده وضعیت مساعدی نداشته و چالشی جهت امنیت فناوری اطلاعات خواهد بود.<br />نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات<br />در آزمون مورد نظر فرض‌های ۰ H و ۱H برای بررسی وضعیت میانگین نظرات جامعه با بهره گرفتن از نمونه گرفته شده؛ بصورت زیر بیان می‌شوند.<br />H0 : μx ≥ μ۰<br />H1 : μx > μ`
که با توجه به موارد ذکر شده ۳ = ۰ μ می‌باشد.
در انجام این آزمون، با توجه به مؤلفه p ـ مقدار (P-Value) ارائه شده تصمیم‌گیری خواهد شد. چنانچه مقدار آن کمتر از سطح آزمون(α) باشد و کرانهای فاصله اطمینان «اختلاف میانگین با مقدار آزمون» مثبت باشد فرض ۰ H رد می شود و گرنه دلیلی بر رد فرض ۰ H وجود ندارد. سطح آزمون در این بررسی ۰۵/۰ در نظر گرفته شده است.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

مقایسه و رتبه‌بندی مؤلفه های تحقیق:

برای مقایسه و رتبه‌بندی مؤلفه‌های تحقیق از جهت میزان تأثیر ارسال لیست حق بیمه بصورت اینترنتی بر آنها از آزمون فریدمن استفاده شده است.
آزمون فریدمن :
آزمون فریدمن برای مسائل طرح‌های اندازه‌های تکراری قابل استفاده است. با طرح‌های اندازه‌های تکراری، هر آزمودنی یک رکورد از پرونده داده‌‌‌ها است که دارای k متغیر می‌باشد. نمرات حاصله از k موقعیت یا فرصت در این متغیرها وارد می‌شود. محقق علاقه‌مند به تعیین تغییرات معنی‌دار آزمودنیها در تمام موقعیتها یا فرصتهای مورد اشاره است. به این منظور ، آزمون فریدمن به مقایسه میانه‌های متغیرها می‌پردازد و معنی دار بودن این تفاوتها را بررسی می‌کند. در این آزمون ، یافته‌‌های متغیرها در هر یک از کیس‌ها، رتبه گذاری می‌شود و با بهره گرفتن از میانگین رتبه‌های متغیر‌ها در نمونه، فرض برابری میانه‌ های متغیرها مورد آزمون قرار می‌گیرد. دربارهn متغیر مورد بررسی ، اگر مقدار آماره χ۲ بدست آمده بزرگتر از ( α اندازه خطای آزمون و n-1 درجه آزادی) فرض H0 مبنی بر برابری میانه‌ها رد می‌شود یعنی حداقل یک متغیر وجود دارد که میانه آن تفاوت معنی داری با یکی دیگر از متغیرهای مورد آزمون دارد وگرنه دلیلی بر رد فرض H0 وجود ندارد و میانه‌های تمامی متغیرهای مورد آزمون برابر می‌باشد.در نرم افزار SPSS شاخصی به عنوان P – مقدار جهت بررسی آزمون ارائه می‌شود، چنانچه این مقدار از سطح خطا کمتر باشد فرض H0 رد می‌شود وگرنه دلیلی بر رد این فرض وجود ندارد. در صورتی که فرض H0 رد شود با بهره گرفتن از آزمونهای تکمیلی ویلککسون به بررسی دو به دوی مؤلفه‌ها می‌پردازیم .
فصل چهارم:
تجزیه و تحلیل داده ها

 

مقدمه

 

مرحله عملی و اصلی یک کار پژوهشی دستیابی به پاسخی است که محقق در بدو تحقیق در‌پی‌رسیدن به‌آن است. جهت رسیدن به‌این مهم، اطلاعات جمع آوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. در مرحله تجزیه و تحلیل نکته مهم این است که محقق باید اطلاعات و داده ها را در مسیر هدف تحقیق، پاسخگویی به سئوال یا سئوالات تحقیق و نیز ارزیابی فرضیه های خود جهت داده و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. تجزیه و تحلیل داده ها فرایندی چند مرحلهای است که طی آن داده هایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمعآوری در نمونه(جامعه) آماری فراهم آمدهاند، خلاصه، کدبندی و دستهبندی و در نهایت پردازش میشوند تا زمینه برقراری انواع تحلیلها و ارتباطها بین این داده ها فراهم آید. در‌این فرایند داده ها هم‌از لحاظ مفهومی و هم‌از لحاظ تجربی پالایش میشوند و تکنیکهای گوناگون آماری نقش بسزایی در استنتاجها و تعمیمها برعهده دارند.

 

‌پس از جمع‌ آوری داده‌ها بایستی این داده‌ها به اطلاعات قابل فهم تبدیل شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد، و این کاری است که در این فصل به تفصیل به آن پرداخته شده است.

 

ابتدا با بهره گرفتن از جدولها و نمودارها به تجزیه و تحلیل توصیفی داده‌ها پرداخته و سپس با بهره گرفتن از آمار استنباطی، سؤالات تحقیق مورد آزمون قرار می‌گیرند.

 

۴-۱) تجزیه و تحلیل توصیفی داده‌ها

 

در این بخش با بهره گرفتن از جدولها و نمودارها به تحلیل توصیفی داده‌‌ها می‌پردازیم. ابتدا ویژگی‌های جمعیتى پاسخ‌دهندگان توصیف می‌شود این ویژگی‌ها شامل : جنسیت، وضعیت تأهل، سن، میزان تحصیلات، نوع پاسخ دهندگان و نوع کارگاه می‌باشد. در بخش دوم به مقایسه نظرات پاسخ‌دهندگان در خصوص مؤلفه‌های تحقیق با توجه به ویژگی های جمعیتی ایشان پرداخته شده است. لازم به ذکر است که برای ترسیم جدولها و نمودارها از نرم‌افزار SPSS و Word استفاده شده است.

 

ویژگی‌های جمعیت‌شناختی پاسخ‌دهندگان:

 

الف) جنسیت:

 

توزیع فراوانی پاسخ‌دهندگان برحسب جنسیت

تضمین

 

 

کارایی در رسیدگی به شکایات،قابل اعتماد بودن، برخورداری کارکنان از مهارت/دانش.

 

 

 

همدلی

 

 

ارائه خدمات باارزش اضافی،اطلاع رسانی سریع همه ی مسایل.

 

 

 

رضایت مشتری

شرکت­های خدماتی پیشرو بدقّت رضایت مشتری را ارزیابی می کنند چرا که با رضایت مشتری و در نتیجه سودآوری بلندمدت شرکت ارتباط دارد.بعنوان مثال، شرکت زیراکس مرتباً رضایت بیش از ۴۰۰ هزار مشتری تجاری اش از کالاها و خدمات خود را بررسی می کند.در تجزیه وتحلیل داده ها،این شرکت متوجه شد که مشتریان خیلی راضی بسیار وفادارتر از مشتریان راضی بودند.در حقیقت این مشتریان شش برابر بیشتر خرید داشتند(Hutt& Speh,2007) .
تفاوت رضایت با کیفیت خدمت: همانطور که ووس و همکاران(۲۰۰۳) می گویند: کیفیت خدمت ترکیبی متمایز از رضایت مشتری است، و کیفیت ارائه خدمت(SEQ) نیز متفاوت از رضایت مشتری است(Hartlin.etal,2003)).کیفیت خدمت درمورد ادراکات کلّی راجع به استفاده از خدمات یک شرکت است، در حالیکه رضایت برمبنای ارائه خدمت فردی است) ۲۰۱۰٫Wynstra &Lindgreen )
مفهوم رضایت: تحقیقات انجام شده در مورد رضایت مشتری تحت تأثیر پارادایم عدم تأیید۲ قرار دارد.بر اساس این پارادایم،احساس رضایت مشتری نتیجه فرایند مقایسه میان عملکرد ادراک شده و یک یا چند استاندارد مقایسه ای از قبیل انتظارات است.
مشتری هنگامی راضی است که که احساس کند عملکرد محصول برابر با انتظارات اوست(تأیید)؛ اگر عملکرد محصول فراتر از انتظارات باشد مشتری بسیار راضی است(عدم تأیید مثبت)؛ و در صورتیکه عملکرد کمتر از انتظارات باشد مشتری ناراضی است(عدم تأیید منفی)(Riley,2006).براساس این پارادایم تعاریف متعددی از رضایت ارائه شده است:
– قضاوت نگرشی درمورد خرید که می تواند به یک مبادله یا مجموعه خریدهای در طول زمان مرتبط شود (Chumpitiez&Papridams,2004).
– ارزیابی عاطفی مشتری پس از مصرف خدمت) ۲۰۱۰٫Wynstra &Lindgreen )
تعاریف فوق، تعاریفی عام هستند که شرایط بازارهای مالی درآنها لحاظ نشده است.در بازارهای مالی،تفاوتهای عمده ای میان مصرف کنندگان ن از نظر ارزیابی واحد تصمیم گیری وجود دارد.
هنگام ملاحظه رضایت مشتری ،ارزیابی رضایت اعضاء مختلف مرکز خرید که در تماس با عرضه کننده خدمت هستند ضرورت دارد.اگرچه اعضاء مرکز خرید از اهداف شرکت تبعیت می کنند امّا آنها خود نیز دارای انگیزه ها و اهدافی هستند؛ و عملکرد محصول یا خدمت را براساس استانداردهای ترجیحی خودشان ارزیابی می کنند.(Eggert&Ulaga,2002).
باتوجه به توضیحات گذشته، تعاریف متعددی از رضایت مشتری شده است:
– وضعیت مثبت عاطفی که در نتیجه ارزیابی از کلیه جوانب روابط کاری فردی با دیگر افراد ایجاد می شود Eggert&Ulaga,2002).
این تعریف فرض می کند که رضایت می تواند با ارزیابی عینی پیامدها مقایسه شود؛اگر عملکرد بیش از انتظارات است رضایت ایجاد می شود.
شومپیتز(۲۰۰۴)، در مطالعات خود دریافت که هیچکدام از تعاریف موجود، اعضاء مرکز خرید و شکل گیری روابط در طول زمان را (بعنوان متغیری کلیدی در تعیین رضایت مشتری) در نظر نمی گیرند.درنتیجه تعریف جدیدی را از رضایت مشتری تجاری ارائه می دهد:
– ارزیابی کلّی همه تجربه ی خرید،استفاده و روابط با یک محصول یا خدمت در طول زمان،آنگونه که توسط اعضاء مرکز خرید(خریدار) صورت می گیرد(Chumpitiez&Papridams,2004).
این تعریف مبنایی را برای مفهوم سازی و اندازه گیری رضایت فراهم می آورد. همچنین،ادراکات از کیفیت خدمت را بعنوان عامل تعیین کننده ی رضایت درنظر می گیرد.
شواهد بسیاری نیز تأیید می کنند که قضاوتهای عملکردی مرتبط با خدمت نقش مهمّی را در شکل گیری رضایت مشتری ایفا می کند
(Chumpitiez&Papridams,2004).

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

 

عوامل موثر بر رضایت مشتری:

توماس(۲۰۰۰)، چهار عامل را در شکل گیری رضایت مشتری یا عدم رضایت او موثر می داند:
۱) اجزاء اصلی محصول یا خدمت که مشتریان انتظار ارائه آن را از سوی سایر رقبا نیز دارند.
۲) خدمات پشتیبانی از قبیل کمک فنّی یا آموزش که موجب کارایی بیشتر محصول یا خدمت می شوند یا استفاده از آن را تسهیل می کند.
۳) فرایند جبران:حل سریع مشکلات ایجاد شده در ارائه محصول یا خدمت.
۴)خدمات اضافی که به حلّ بهتر مسایل مشتریان یا در رفع نیازهای آنها کمک می کندLiu,2006)).

 

 

رضایت از ارائه خدمت:

ارائه خدمت: چارچوب که طی آن مشتریان مستقیماً با ارائه دهندگان خدمت ارتباط برقرار می کنند.این چارچوب شامل کلیه عناصر فیزیکی ازقبیل تجهیزات فیزیکی،زمان انتظار و پرسنل خدماتی را دربر می گیرد(Jayawardhen.etal,2007).
براساس مدل جیمز(۲۰۰۱)،رضایت از ارائه ی خدمت،سه مرحله جداگانه امّا مرتبط عدم تأیید را دربرمی گیرد.این مدل بررسی می کند که چگونه انتظارات می تواند طی ارتباط تغییر یابد، و همچنین چطور تفاوتهای مشتریان و عملکرد هسته ای و پیرامونی،رضایت را تحت تأثیر قرار می دهد.مراحل ارزیابی این مدل عبارتند از:
۱) مرحله نخست: قبل از مصرف خدمت هسته ای ،مشتریان اجزاء پیرامونی خدمت را ملاحظه و عملکرد آنها را با انتظارات خود مقایسه می کنند؛انتظاراتی که درآغاز ماهیتی انفعالی دارند. ازآنجا که
تأثیرات اولیه ارائه دهنده خدمت،به تعاملات جهت می دهد،مدیریت این مرحله پایه و اساس رضایت نهایی مشتری تلقّی می شود.( Chanaca, 2007).
عملکرد پیرامونی این مرحله شامل بشاشت شخصیت ارائه دهنده خدمت،پاکیزگی مکان انتظار،یا درجه حرارت محیط کار است.ماهیت نمادین پوشش و ظاهر نقش بسیار مهمّی در قصد مشتری برای استفاده از خدمات و رضایت آنها از خدمات ایفا می کند.
عملکرد پیرامونی مرحله اوّل ممکن است بهتر،برابر یا کمتر از انتظارات باشد. .( Chanaca, 2007).
۲) مرحله دوم: در زمان n (زمان آغاز تحویل خدمت هسته ای)،عملکرد ادراکی بعد هسته ای با انتظارات فعالتر مشتری مقایسه می شود.
خدمت هسته ای ازقبیل اینکه مثلاً یک لوله کش،آب گرفتگی را مسدود کرده یا خیر،لباسش کثیف و یا رفتارش غیردوستانه است یا خیر.ماهیت چارچوب عدم تأیید(مقایسه انتظارات با عملکرد)، ما را به این نتیجه می رساند که خدمات هسته ای ارائه شده بایستی انتظارات مشتری را تأیید کند. در حقیقت توجیه خرید خدمات توسط مشتریان اگر آنها انتظار عملکرد متناسب با انتظاراتشان را نداشته باشند مشکل است.
ارزیابی در این مرحله می تواند بهتر،بدتر و یا برابر انتظارات باشد.ارزیابی در مرحله دوم انتظارات مرحله سوم(پس از تحویل خدمت)را تحت تأثیر قرار می دهد و بطور مستقیم بر ارزیابیهای کلّی از ارائه خدمت موثر است. لازم به ذکر است که خدمت هسته ای در این مرحله ارزیابی می شود. .( Chanaca, 2007).
۳)مرحله سوم: این مرحله شامل مقایسه ابعاد عملکرد پیرامونی مورد انتظار و ادراکی پس از تحویل خدمت هسته ای است. ارزیابی در این مرحله می تواند بهتر،بدتر و یا برابر انتظارات باشد و مستقیماً ارزیابی کلّی ارائه های خدمت را تحت تأثیر قرار می دهد.(همان)
اجزاء عملکرد پیرامونی در این مرحله عبارتند از:رویه های پرداخت،بشاشت ارائه دهنده خدمت پس از تحویل و سرعت رویه های بازبینی مورد نیاز. .( Chanaca, 2007).

 

 

ارزش مشتری[۴۱]:

ایجاد ارزش یک موضوع کلیدی در بازاریابی است.درحقیقت،نقش بازاریابی عبارتست از:”کمک به شرکت در ایجاد ارزش برتر از رقبا برای مشتریانش.”
توجه به ارزش از آن جهت ضروری است که مشتریان راضی از کالاها و خدماتی که به آنها اعطاء ارزش می کند،نسبت به شرکت وفادار مانده و خریدهای آینده شان را نیز از همان شرکت انجام می دهند. ارزشی که مشتری احساس می کند دریافت کرده است بیشتر از میزان رضایت، موجب بازگشت او می شود ingham.etal,2005)) .
تحقیقات انجام شده درزمینه ارزش و ارزش خدمت نشان می دهد که ارزش برتر می تواند عامل تعیین کننده ای در افزایش وفاداری مشتری،تکرار مبادله و تغییر رفتار مشتری باشد.Farrell.etal,2001)).
علی رغم اهمیت بحث ارزش در بازاریابی ، شرکت ها اغلب نمی دانند چگونه ارزش را تعریف و اندازه گیری کنند. و تحقیقات اندکی درراستای آزمودن ارزشو نحوه ایجاد،ارائه،استفاده و همچنین چگونگی ادراک مشتری ازآن صورت گرفته است.( Chanaca, 2007).
گروس(۹۷)، معتقد است در بازارهای مالی بایستی از مفهوم ارزش به جای مفهوم رضایت استفاده کرد،چراکه بهتر قادر است که پیامدهای رفتاری را پیش بینی کند.وی معتقدست که مفهوم رضایت در بازارهای مالی به اشتباه از بازارهای مصرفی عاریت گرفته شده است.از آنجا که مدیران خرید براساس دلایل اقتصادی خرید می کنند – نه دلایل عاطفی- ارزش ادراکی مشتری باید بعنوان یک بعد مهم در بازاریابی مالی در نظر گرفته شود Ugboma.etal,2004)).
عکس مرتبط با اقتصاد
– ارزش ادراکی مشتری در بازارهای مالی:مقایسه میان منافع و منابع ارائه شده از سوی عرضه کننده، آنگونه که توسط تصمیم گیرندگان کلیدی در سازمان خریدار ادراک می شود.

 

 

تفاوت های مفهومی میان رضایت و ارزش:

عمده ترین تفاوتهای ارزش و رضایت عبارتند از:
– ارزش نتیجه فرایند مقایسه ی شناختی میان انتظارات و عملکرد است؛ درمقابل رضایت یک پاسخ ارزیابی کننده ی عاطفی است.
– رضایت یک ترکیب پس از خرید است؛ امّا ارزش مستقل از زمان استفاده از محصول بوده و یک ترکیب پیش یا پس از خرید است.

 

کولاگ و نلدر (۱۹۸۹) ثابت کردند هنگامی که n بزرگ است، دارای توزیع نرمال p بعدی به صورت است.
(۲-۱۷)
۲-۴-۳ پروفایل لجستیک
مایرز و همکاران(۲۰۰۲) مدل رگرسیون لجستیک را به صورت زیر بیان کردند:
(۲-۱۸)
به طوریکه بردار ضرایب مدل را نشان می دهد. در رابطه بالا می باشد. یه و همکاران (۲۰۰۸) برای تخمین بردار پارامترهای مدل لجستیک فرض کردند که برای i مین وضعیت متغیر پیش بینی مشاهده وجود داشته باشد و راj مین مشاهده در i مین متغیر پیش بینی تعریف کردند پس است. آن ها تابع احتمال را به صورت زیر محاسبه می کنند:
(۲-۱۹)
(۲-۲۰)
با گرفتن لگاریتم از معادله بالا و استفاده از رابطه (۲-۱۸) به رابطه زیر می رسیم:
(۲-۲۱)
یه و همکاران (۲۰۰۸) بیان کردند که با مشتق گرفتن از رابطه بالا نسبت به و استفاده از روش حداقل مربعات وزنی تکرار شونده پارامترهای رگرسیون لجستیک به صورت زیر تخمین زده می شوند:
(۲-۲۲)
به طوریکه ماتریس و ماتریس قطری است و می باشد. کولاگ و نلدر (۱۹۸۹) ثابت کردند هنگامی که n بزرگ است، دارای توزیع نرمال p بعدی به صورت است.
(۲-۲۳)
۲-۵ نقطه تغییر
نمودارهای کنترل[۱۷] معمولا توانایی کشف حالت خارج از کنترل[۱۸]را در زمان واقعی خود ندارند و تغییرات مدتی پس از زمان واقعی کشف می شوند؛ در نتیجه زمانی که یک نمودار کنترل، شرایط خارج از کنترل را نشان می دهد، رویه هایی به منظور ریشه یابی و حذف انحرافات بادلیل[۱۹] فرایند شروع می شود. به زمان واقعی که این انحرافات بادلیل در فرایند اتفاق می افتد، نقطه تغییر[۲۰] می گویند که همان زمان واقعی تغییر فرایند تحت کنترل[۲۱]، به حالت خارج از کنترل است. تشخیص نقطه تغییر هر فرایند، مرحله ای مهم در ریشه یابی و حذف انحرافات بادلیل آن فرایند است؛ زیرا تشخیص نقطه تغییر کمک می کند که محدوده جستجو در خصوص علل بروز انحرافات محدودتر شود و تنها مجموعه عللی که به تغییرات اصلی در فرایند منجر شده اند، مورد بررسی قرار گیرند. لذا دانستن زمان واقعی وقوع اختلال در فرایند، صرفه جویی قابل توجهی از لحاظ زمان و هزینه در فرایند تولید به دنبال خواهد داشت .
۲-۵-۱ برآوردکننده اریب نقطه تغییر
زمانی که یک نمودار کنترل، هشدار خارج از کنترل می دهد، زمان واقعی که فرایند تحت تأثیر انحرافات بادلیل قرار گرفته است را نشان نمی دهد؛ بلکه این هشدار فقط بیانگر وجود انحرافات بادلیل در فرایند است. لذا هنگامی که یک نمودار کنترل، وجود انحراف بادلیل در فرایند را هشدار می دهد، مهندسی فرایند جستجو را برای شناسایی منبع انحراف آغاز می کند. امیری و الله یاری (۲۰۱۲) زمان واقعی که فرایند تحت تأثیر انحرافات بادلیل قرار می گیرد و به طبع آن، تحت شرایط خارج از کنترل واقعی در می آید را «نقطه تغییر» می نامند. در نمودارهای کنترلی که نسبت به تغییر حساستر هستند، زمان هشدار به نقطه تغییر نزدیکتر و در آنهایی که از حساسیت کمتری برخوردارند، فاصله زمان هشدار از نقطه تغییر بیشتر است. بنا بر گفته ساموئل و همکاران (a1998) از آنجا که زمان هشدار نمودارهای کنترل با نقطه تغییر واقعی فرایند فاصله زیادی دارد، می توان زمان هشدار نمودار کنترل را یک برآوردکننده اریب[۲۲] برای نقطه تغییر دانست.
۲-۵-۲ اهداف و فواید تجزیه و تحلیل نقطه تغییر
مهمترین هدف انجام تجزیه و تحلیل نقطه تغییر، تعیین نوع تغییر در فرایند ، تعداد تغییرات و همچنین تخمین زمان وقوع هر یک از آنهاست. از دیگر اهداف انجام این تحلیل محدود کردن فضای جستجو برای شناسایی زمان بروز انحرافات به وسیله تخمین فواصل اطمینان می باشد که برای مهندسان فرایند این امکان را فراهم می کند تا با صرف زمان و هزینه کمتر به جستجوی علل ایجاد انحراف بپردازند. همچنین ضرورت انجام تجزیه و تحلیل نقطه تغییر را می توان در لزوم ایجاد راهکاری برای تشخیص هر چه سریعتر عوامل انحراف در فرایند و برطرف نمودن آنها با هدف کاهش هزینه ها، افزایش کیفیت و بهبود بهره وری دانست.
۲-۵-۳ انواع داده ها[۲۳] در بررسی نقطه تغییر
هر محصول دارای مشخصه هایی می باشد که کیفیت محصول را رقم میزند. به این مشخصه ها مشخصه های کیفی[۲۴] گویند. بسیاری از مشخصه های کیفی را می توان به صورت عددی بیان کرد؛ یعنی مقادیر پیوسته می گیرند؛ یا به عبارت دیگر مقادیری که آنها می پذیرند، شمارش پذیر نیستند. این مشخصه های کیفی را مشخصه های کیفی متغیر[۲۵] گویند.
از سوی دیگر بسیاری از مشخصه های کیفی را نمی توان به صورت عددی بیان کرد. یا به عبارت دیگر این مقادیر گسسته و شمارش پذیرند؛ یعنی بین آنها و مجموعه ای از اعداد طبیعی میتوان تناظر یک به یک برقرار کرد. مشخصه های کیفی که با چنین روشی تقسیم بندی می شوند را مشخصه های کیفی وصفی[۲۶] می نامند.
همچنین بسیاری از مسائل واقعی وجود دارند که در آنها کنترل چند مشخصه کیفی به طور همزمان مد نظر است. مونتگومری(۲۰۰۹) اینگونه فرایندها را مسائل چندمتغیره[۲۷]یا چندوصفی[۲۸]می نامد و کنترل اینگونه مسائل را به مراتب دشوارتر از مسائل تک متغیره( تک وصفی) می داند. در نهایت چهارنوع مشخصه کیفی به منظور تفکیک بندی مسائل نقطه تغییر در نظر گرفته می شود که عبارتند از: مشخصه های کیفی وصفی، متغیر، چندوصفی و چندمتغیر. در این تحقیق، تمرکزمان بر روی مسائل تک متغیره (تک وصفی) خواهد بود.
۲-۵-۴ انواع تغییرات[۲۹] در بررسی نقطه تغییر
۲-۵-۴-۱ تغییر پله ای[۳۰]
تغییر پله ای به نوعی از تغییر گویند که پارامتر فرایند تحت کنترل، در نقطه نامعلومی از زمان، به میزان نامشخصی تغییر کرده و به حالت خارج از کنترل تغییر یابد. پارامتر در همین سطح جدید باقی می ماند تا زمانی که علل ایجاد انحراف شناسایی و حذف گردد. شکل تفهیمی این تغییر در شکل ۲-۴ و نمونه ای از این تغییر در نمودار کنترل شوهارت در شکل ۲-۵ نشان داده شده است.

شکل ۲-۴: تغییر پله ای (آتشگر،۲۰۱۳)

شکل ۲-۵: تغییر پله ای در نمودار کنترل شوهارت (امیری و الله یاری، ۲۰۱۲)
تغییر پله ای می تواند به طور مثال در زمان شکستن ناگهانی ابزار کار، تغییر در مواد اولیه و …اتفاق بیفتد.
۲-۵-۴-۲ تغییر پله ای چندگانه[۳۱]
در این نوع تغییر قبل از ارسال سیگنال توسط نمودار کنترل مبنی بر خارج از کنترل بودن فرایند، سطح پارامتر در چند نقطه زمانی و در هر بار به میزان نامعلومی تغییر می کند. در اینجا لازم است که تعداد تغییرات رخ داده و نیز زمان هریک از آنها تخمین زده شود. شکل تفهیمی این تغییر در شکل ۲-۶ نشان داده شده است. همچنین نمونه ای از این نوع تغییر در نمودار کنترل شوهارت در شکل ۲-۷ آمده است.

شکل ۲-۶: تغییر پله ای چندگانه (آتشگر،۲۰۱۳)

شکل ۲-۷: تغییر پله ای چندگانه در نمودار کنترل شوهارت (امیری و الله یاری ،۲۰۱۲)
تغییر پله ای چندگانه می تواند به دلیل تغییر یک یا چند متغیر مؤثر فرایند در زمان های مختلف اتفاق بیفتد.
۲-۵-۴-۳ تغییر با روند خطی[۳۲]
در واقعیت، پارامترهای یک فرایند ممکن است به تدریج و تحت تأثیر شیبی نامشخص تغییر کنند. در اکثر مقالات این شیب را به صورت خطی در نظر گرفته اند و تغییرات پارامتر را همانند مدل نشان داده شده در شکل ۱-۶ فرض نموده اند. در تغییر پارامتر با روند خطی، پارامتر فرایند در لحظه ای نامعین از زمان شروع به تغییر کرده و این تغییر مطابق با یک معادله خطی وابسته به زمان، تا اعلام هشدار توسط نمودار کنترل ادامه می یابد. در این حالت زمان و شیب خط تغییر نامعلوم بوده و باید با روش مناسبی تخمین زده شود. نمونه ای از این نوع تغییر در نمودار کنترل شوهارت در شکل ۲-۸ آمده است.

شکل۲-۸: تغییر با روند خطی (آتشگر،۲۰۱۳)

شکل ۲-۹: تغییر با روند خطی در نمودار کنترل شوهارت (امیری و الله یاری ،۲۰۱۲)
تغییر با روند می تواند به طور مثال در اثر فرسودگی تدریجی ابزار، خستگی اپراتور و … اتفاق بیفتد.
۲-۵-۴-۴ تغییر مونوتونیک[۳۳]
هر سه نوع تغییر بررسی شده در بخش های گذشته به گونه ای بودند که نوع آنها معین در نظر گرفته شده بود. یعنی از قبل می دانستیم که قرار است کدام نوع تغییر در فرایند رخ دهد. در حالی که در واقعیت معمولا حتی نوع تغییر نیز برای ما شناخته شده نیست و باید بدون دانستن مدل تغییر، به برآورد نقطه تغییر بپردازیم. تغییرات مونوتونیک آن دسته از تغییرات هستند که نحوه تأثیر آنها بر پارامتر فرایند از قبل برای ما معلوم نیست ولی راستای تأثیر آنها مشخص است. یعنی می دانیم که پارامتر فرایند قرار است افزایش بیابد یا کاهش. در حقیقت یک تغییر مونوتونیک می تواند به صورت تغییر پله ای غیرنزولی (غیرصعودی)، تغییر پله ای چندگانه غیرنزولی(غیرصعودی)، تغییر با روند خطی یا غیرخطی غیرنزولی (غیرصعودی) و یا ترکیبی از این ها باشد. زمانی که پارامتر فرایند به صورت غیرنزولی تغییر کند، به این نوع تغییر، تغییر ایزوتونیک[۳۴] گوییم. تغییرات ایزوتونیک می توانند بر اثر تغییرات چند متغیر مؤثر فرایند، هر یک به اشکال مختلف و به شکل افزایشی ایجاد شوند. شکل تفهیمی این تغییر در شکل ۲-۱۰ نشان داده شده است. همچنین نمونه ای از این نوع تغییر در نمودار کنترل شوهارت در شکل ۲-۱۱ آمده است.
نوع دیگری از تغییرات مونوتونیک حالتی است که پارامترهای فرایند به صورت غیرصعودی تغییر کنند که به این نوع تغییر، تغییر آنتی تونیک[۳۵] گویند. تغییرات آنتی تونیک حالت متقابل تغییرات ایزوتونیک می باشند و می توانند بر اثر تغییرات چند متغیر مؤثر فرایند، هر یک به اشکال مختلف و به شکل کاهشی ایجاد شوند.

شکل ۲-۱۰: تغییر ایزوتونیک(آتشگر،۲۰۱۳)

شکل ۲-۱۱: تغییر ایزوتونیک در نمودار کنترل شوهارت (امیری و الله یاری ،۲۰۱۲)
بسیاری از مقالات معرفی شده در بخش های قبلی فرض را بر این قرار داده اند که نوع تغییرات از قبل شناخته شده است؛ در حالی که در واقعیت بسیار کم اتفاق می افتد که بتوان نوع تغییر را پیش از کشف، حدس زد. به همین دلیل به نظر می رسد که استفاده از نوع تغییرات مونوتونیک به واقعیت نزدیکتر باشد؛ هرچند که باز هم به دلیل تعیین راستای تعیین به صورت پیش فرض مقداری از واقعیت فاصله دارد.
۲-۵-۵ شناسایی نقطه تغییر در پایش پروفایل
۲-۵-۵-۱ رویکرد برآورد MLE
در رویکرد MLE نقطه تغییر برابر با زمانی در نظر گرفته میشود که در آن زمان تابع درستنمایی حداکثر گردد. به عبارت دیگر
(۲-۲۴)
در رابطه بالا تابع درست نمایی شامل هر دو حالت تحت کنترل و خارج از کنترل مشاهدات است . همچنین t نمایانگر زمان های ممکن برای وجود نقطه تغییر،T زمان هشدار نمودار کنترل و برآورد نقطه تغییر است.
با توجه به نتایج حاصل از مقالات ارائه شده در حوزه نقطه تغییر، می توان این نتیجه را برداشت کرد که کاربرد روش MLE نسبت به سایر روش های برآورد رایج تر است زیرا اولا با بهره گرفتن از روش حداکثر درستنمایی می توان بازه اطمینانی را برای نقطه تغییر تخمین زد؛ ثانیا این روش نسبت به میزان تغییر و مقدار هدف پارامتر مورد بررسی کاملا غیرحساس است؛ در حالی که برآوردهای حاصل از نمودارهای جمع تجمعی و میانگین متحرک موزون نمایی نسبت به میزان تغییر حساس می باشند. به طور مثال برآوردکننده های ذاتی نمودار CUSUM برای تخمین نقطه تغییر وقتی میزان تغییر به اندازه ۲k باشد، برآوردهای خوبی ارائه می کنند ولی هر چه میزان تغییر از مقدار مذکور فاصله می گیرد دقت برآوردکننده های CUSUM نیز کاهش می یابد. همچنین معمولا برآوردکننده های EWMA در تغییرات کوچک عملکرد بهتری را از خود نشان می دهند و هر چه میزان تغییرات افزایش می یابد، این برآوردکننده ها صحت و دقت کمتری پیدا می کنند. (پیگناتیلو و ساموئل ،۲۰۰۱)
در اکثر مقالاتی که به موضوع نقطه تغییر پرداخته اند از روش MLE برای برآورد نقطه تغییر استفاده شده است و بیشتر مقالات برآوردکننده حاصل از این روش را در شرایط تغییرات پله ای، روندی یا مونوتونیک با برآوردکننده های CUSUM و EWMA مقایسه کرده اند.
۲-۵-۵-۲ رویکرد برآورد CUSUM[36]
یکی دیگر از رویکردهای برآورد نقطه تغییر برآوردکننده های نمودارهای CUSUM و EWMA هستند. هرچند این نمودارها معمولا به منظور کشف تغییرات به کار می روند ولی نوعی برآورد کننده درونی[۳۷] نیز دارند که در برآورد نقاط تغییر بر اساس هشدارهای نمودار بسیار موثر است.
پیج (۱۹۵۴) برآوردکننده ذاتی نقطه تغییر را برای نمودار CUSUM معرفی کرد. وی آخرین مشاهده ای که قبل از اعلام هشدار توسط نمودار، مقدار صفر گرفته است را به عنوان برآوردکننده نقطه تغییر پیشنهاد نمود. بر این اساس اگر نمودار CUSUM هشدار افزایش در آماره را بدهد، به عنوان برآوردکننده ذاتی نمودار و اگر نمودار CUSUM هشدار کاهش در آماره را بدهد،به عنوان برآوردکننده ذاتی نمودار خواهد بود. شکل ۲-۱۲ بیانگر نحوه عملکرد این برآوردکننده است.

شکل ۲-۱۲: برآوردکننده ذاتی نمودار CUSUM (امیری و الله یاری ،۲۰۱۲)
۲-۵-۵-۳ رویکرد برآورد EWMA[38]
نیشینا (۱۹۹۲) برآوردکننده ذاتی نقطه تغییر را برای نمودار EWMA معرفی کرد. وی آخرین مشاهده ای که قبل از اعلام هشدار توسط نمودار، مقداری در خلاف جهت تغییر و در سمت دیگر مقدار هدف گرفته است را به عنوان برآوردکننده نقطه تغییر پیشنهاد نمود. بر این اساس اگر نمودار EWMA هشدار افزایش در آماره را بدهد، به عنوان برآوردکننده ذاتی نمودار و اگر نمودار EWMA هشدار کاهش در آماره را بدهد، به عنوان برآوردکننده ذاتی نمودار خواهد بود که در این روابط مقدار هدف آماره مورد نظر خواهد بود. نحوه عملکرد برآوردکننده ذاتی EWMA در شکل ۲-۱۳ مشخص است.

شکل ۲-۱۳: برآوردکننده ذاتی نمودار EWMA (امیری و الله یاری ،۲۰۱۲)
جدول زیر خلاصه ای از تحقیقات انجام شده در تخمین نقطه تغییر در زمینه پایش پروفایل ها را نشان می دهد: (زند و همکاران، ۲۰۱۲)

 

 

استکبار جهانی و عناصری که رو به قبله غرب به نیاز ایستاده اند، از حکومت اسلامی از زمان های دور احساس خطر می کردند.
از این رو پیوسته نغمه های ناموزونی ضد آن ساز کرده و نقشه ها و نیرنگ هایی را در راه ناروا نمایاندن آن بکار گرفته اند، گاهی آورده اند که تئوری ولایت فقیه، دیدگاه ابتکاری برخی از فقیهان دوران معاصر مانند نراقی و امام خمینی (ره) است! و در میان فقیهان پیشین اصولا” چنین اندیشه و برنامه ای مطرح نبوده است! گاهی ادعا کردند که پیامبر اسلام (ص) اصولا” حق حکومت ندارد! و قرآن تنها رسالت آن حضرت را ابلاغ و ارشاد اعلام کرده است! جمعی از بی خبران و نا آگاهان نیز حکومت اسلامی را غیر مردمی و غیردموکراتیک وانمود کرده اند! و تلاش کرده اند برای ملت ها نسبت به آن ذهنیت منفی پدید آورند.نخست باید دانست که بایستگی حکومت و دولت در جامعه، از ضروریت عقلی و فطری به شمار می آید. انسان ها، آنگاه که از دوره های نخستین رهیدند، دوران زیستن در غارها و جنگل ها را پشت سر گذاشتند و به زندگی دسته جمعی روی آوردند، به بایستگی سررشته داری، قانون و مقررات همگانی پی بردند و به درستی دریافتند که زندگی انسان ها بدون داشتن دولت و حکومت سامان نمی یابد و به آشفتگی و هرج و مرج کشیده می شود.
دوم اینکه اسلام که قانون های آن برپایه فطرت استوار است، به مسئله حکومت ارج می نهد و آنرا مهم می داند.
ما می بینیم پیامبر اسلام (ص) پس از چیرگی بر بت پرستان و گردن کشان عرب بی درنگ حکومت تشکیل داد و خود زمام امور را در دست گرفت.
هرگاه بر آن بود که از مرکز اسلامی دور شود و از مدینه بیرون رود، برای خود جانشین می گمارد و امور حکومت را به جانشین خود واگذار می کرد.
در پی رحلت آن بزرگوار مردم به برپائی حکومت اهمیت دادند و رخصت ندادند جامعه اسلامی حتی برای برهه کوتاهی از سررشته دار تهی باشد سرانجام امام علی (ع) و نیز امام حسن (ع) حکومت برپا داشتند.
سوم اینکه در دوران غیبت این گونه نبود که فقیهان نسبت به حکومت و سررشته داری بی تفاوت باشند.
از دید آنان در دوران غیبت همه حکومت ها ناروا و غیر قانونی به شمار می روند، مگر آن کسانی که از جانب امام (ع) به این مقام منصوب می شوند که همانا فقیهان و عالمان اسلامی هستند برخی از فقیهان بزرگ در این باره ادعای اجماع کرده و با صراحت اعلام کرده اند:
فقیه، نایب و منصوب از جانب صاحب الامر (ع) می باشد، عقل و اجماع نیز برآن دلالت دارد….[۱۵]
خواجه نصیر الدین توسی نیز با صراحت اعلام کرده است:
… دین و حکومت همراه یکدیگرند و هیچ کدام بدون دیگری کامل نخواهد بود….[۱۶]
این زمزمه که فقیهان پیشین به حکومت اسلامی و اصل ولایت فقیه باورمند نبوده و در میان برخی از فقیهان پسین این اصل مطرح شده و مورد توجه قرار گرفته است، از دیگر تحریف گری ها و نارواگویی های سازمان های مرموز وابسته به بیگانه است که همه توان خود را در راه به بیراهه کشاندن توده های مسلمان و دور داشتن آنان از اصول اسلام و واقعیت های تاریخی به کار گرفته اند.
تز جدائی دین از سیاست[۱۷]
شگرد دیگر برای پیشگیری از برپائی حکومت اسلامی، رواج دادن تز استعماری جدائی دین از سیاست بود. فراماسون ها از روزی که در کشورهای اسلامی بازیگر صحنه شدند، روی این شعار پای فشردند که ملت های مسلمان از فرق سر تا نوک پا باید فرنگی شوند و دین را از صحنه سیاسی و اجتماعی کنار بزنند تا به پیشرفت و ترقی برسند و از این راه تلاش کردند عالمان اسلامی و توده های اسلام خواه را از خیزش و خروش در راه براندازی رژیم های طاغوتی و برپائی حکومت اسلامی باز دارند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
تز اسلام منهای روحانیت[۱۸]
ترفند دیگر جهان خواران و زورمندان برای به انزوا کشاندن عالمان دینی و رهبران روحانی و بی بهره ساختن ملت ها از رهبری حکیمانه آنان، رواج تز استعماری اسلام منهای روحانیت است.
انگیزه آنان از رواج دادن این تز این است که بتوانند علما و روحانیان مجاهد را از پشتیبانی ملت ها و نیز ملت های مسلمان را از رهبری و راهنمایی آنان بی بهره سازند تا علمای اسلامی نتوانند با پشتیبانی ملت ها به خیزش و خروش دست بزنند و انقلاب بیافرینند.
در حالی که علماء و دانشمندان اسلامی در سراسر جهان می توانند با کلام و عمل به آنان به فهمانند که اگر اولیاء اسلام در پی برقراری حکومت اسلامی بودند و هستند، هم در تئوری و هم در عمل حرف برای گفتن فراوان دارند.
از میان بردن پیشوایان اسلامی[۱۹]
به شهادت رساندن رهبران روحانی و عالمان مجاهد اسلامی، از دیگر شگردهای استکبار جهانی و رژیم های دست نشانده آنان برای پیشگیری از استواری حکومت خدائی و سررشته داری اسلامی است.
با نگاهی به تاریخ سده پیشین تاکنون، می بینیم که دست نشاندگان تاجدار جهان خواران در کشورهای اسلامی، شماری از بزرگترین مردان دانش، دیانت و دلسوزان اسلام و امت همچون سید جمال الدین اسدآبادی، شیخ فضل اله نوری، سید عبداله بهبهانی، ثقۀ الاسلام تبریزی، امام وردی اردبیلی، میرزا محمد حسن مقدس، حاج میرزا مصطفی آشتیانی، حاج شیخ علی اصغر لیلاوی، حاج شیخ علی فومنی، حاج خمامی، شیخ علی مجتهد ساروی، شیخ الاسلام قزوینی، شیخ جلیل سنقری، میرزا ابراهیم خوئی، حاجی آقا میررشتی (بحرالعلوم)، سید حسن مدرس، حاج آقا نوراله اصفهانی، سیدمجتبی نواب صفوی، برادران واحدی، سید محمدرضا سعیدی، سیدمصطفی خمینی، استاد مطهری، استاد بهشتی، سیدعباس موسوی و…. را به شهادت رساندند و شماری را نیز به زندان و تبعید فرستادند تا ندای اسلام خواهی را در سینه ها خفه کنند و مانع اعتلای کلمۀ الله شوند.
اینان می انگارند که می توان صدای حق را خاموش کرد، در حالی که اگر اندیشه پویای علماء سربرافرازد تا به عمل در نیاید، خاموش نمی گردد و سرکوب آن جز با اندیشه برتر میسر نخواهد بود.
رژیم شاه و طرح حکومت اسلامی[۲۰]
به دنبال طرح حکومت اسلامی از طرف امام، شاه و ساواک نیز در صدد برآمدند که این صدای زندگی ساز را پیش از آنکه توده های محروم و زیر ستم را به خود آورد و بیدار سازد، خاموش کنند و از بررسی و تحقیق روی آن، پیشگیری به عمل آورند.
‌شاه آرزو داشت که امام را در میان مردم، ‌به اصطلاح «لجن مال کند»! و این بد اندیشی را در گفت و گویی که با حاج آقا روح الله کمالوند، صریحا” اظهار کرده بود و تا روز سقوط نظام خویش، از این نفشه غافل نبود از این رو، با مطرح شدن طرح حکومت اسلامی از سوی امام، بار دیگر در صدد برآمد که این نقشه را به منظور ضربه زدن به امام به مرحله اجرا درآورد.
رئیس ساواک شاه ضمن مطالعه بخش هایی از درس حکومت اسلامی امام، کوشید نقطه ضعفی در آن بیابد و به عنوان سوژه ای علیه امام بکار برد!
از طرفی چون ملت ایران قبل از اسلام هم مردمی مذهبی و خدا پرست بودند، سلاطین و دیکتاتورها از این مزیت ملت به نفع خود بهره برداری می نمودند و هرگاه که موقعیت خود را در خطر می دیدند عده ای عوام فریب را بر مردم می گماردند تا بتوانند امیال پلید خود را که همانا غارت و تجاوز بود براحتی و بدون مزاحم پیاده کنند، لذاست که ایرانیان با آغوشی باز از اسلام و مسلمین استقبال کرده و به دین مبین اسلام گرویدند، نه با زور و شمشیر، در این برهه نیز که مردم از ستم شاهان به تنگ آمده بودند،‌ با عنوان طرح حکومت اسلامی آنرا با دل و جان پذیرا شدند:
بازتاب طرح حکومت اسلامی در ایران[۲۱]
با وجود تلاش های همه جانبه رژیم شاه برای پیشگیری از توزیع نوارها و جزوه های حکومت اسلامی و گسترش اندیشه آن، ‌موج تازه ای که این طرح در میان ملت ایجاد کرده بود، هر روز ابعاد تازه ای یافت و برای مردم که در مقطعی کوتاه از رهبری های امام به طور مستقیم و رسمی بی نصیب مانده بودند، امید و نوید تازه ای پدید آورد. رهروان راه امام نیز از این طرح شور و شعف ویژه ای یافتند و بیش از هر وقت دیگر به ادامه مبارزه و نهضت پابرجا و دلگرم شدند؛ زیرا که تا آن روز هدف نهایی امام برای بسیاری از آنان به درستی روشن نبود و نمی دانستند امام چه می خواهد؟ و تا کجا می خواهد پیش برود؟
آنان که امام را از نزدیک می شناختند و راه و اندیشه او را درک می کردند، تا پایه ای دریافته بودند که هدف امام سرنگونی رژیم شاه و پایان دادن به رژیم شاهی و برپایی حکومت اسلامی است، لیکن بسیاری از مبارزان نمی دانستند امام چه اندیشه ای در سر دارد و چه برنامه ای را می خواهد به مرحله اجرا درآورد. شاید برخی می پنداشتند اگر یک ژنرال ایرانی با کودتایی رژیم شاه را سرنگون سازد، زمام امور را به دست گیرد و با مراعات و احکام و قوانین اسلام حکومت کند، ‌امام دست بر می دارد و دنبال درس و بحث خود می رود! روشنفکر مآب های ملی گرا انتظار داشتند که امام با ادامه سلطنت شاه در صورتی که کرسی ای در پارلمان به آنان واگذارد موافقت کند، ‌از مبارزه علیه شاه دست بردارد! و رخصت دهد که شاه سلطنت کند نه حکومت!
با طرح حکومت اسلامی از طرف امام، هدف نهایی آشکار شد، همه دریافتند که چه هدفی را باید دنبال کنند، تا کجا باید پیش بروند،‌ دامنه نهضت را تا چه مرحله ای باید گسترش دهند و درجه مقاومت و پایداری را تا چه پایه ای بالا ببرند.
آگاهان امت و جوانان روشن ضمیر ایران هریک به نحوی آنچه را که در توان داشتند برای برپایی حکومت اسلامی بکار گرفتند،‌ گویندگان متعهد در منابر به شکل تلویحی، به تشریح و تفسیر حکومت اسلامی پرداختند، جمعی به توزیع و تکثیر نوارها و جزوه های حکومت اسلامی همت گماردند و با وجود کنترل شدید و همه جانبه ساواک توانستند آنرا در سطح گسترده ای پخش کنند و در دسترس عموم قرار دهند.
جوانان دلیر و فداکار در پی فرمان امام در طرح حکومت اسلامی، مبنی بر برداشتن عمامه از روحانی نماهایی که در خدمت رژیم شاه بودند، عمامه شماری از آنان را برداشتند.
محققان و پژوهشگران ژرف اندیش حوزه های علمیه با آنکه از طرف ساواک به شدت زیر نظر قرار گرفته بودند و بارها نوشته های آنان در مورد مسائل و موضوعات اسلامی، از طرف ساواک به یغمی رفته بود، ‌با پشتکار و کوشش فراوان به تحقیق و بررسی پیرامون حکومت اسلامی نشستند و تلاش گسترده و همه جانبه ای را برای روشن ساختن سیستم حکومتی و کشورداری اسلام آغاز کردند، لیکن دستگیری های پی در پی و زندان و تبعید دراز مدت، هیچ گاه به آنان فرصت نداد تا بتوانند تحقیقات و بررسی های خود را به انجام برسانند و سیستم حکومتی اسلام را همراه با تبیین خطوط آن ارائه دهند.
به نظر می آید که اگر پس از پیروزی انقلاب، سیره حضرت رسول (ص) در ورود به مکه سرلوحه برخوردها قرار می گرفت و با محبت و مهربانی و گذشت حتی با خاطیان حکومت شاه رفتار و به جاذبه بیش از دافعه توجه می شد، شاید نتیجه بهتری نصیب می گردید، چون با برخورد چکشی و شاید ظالمانه (توسط عده ای که بوئی از اسلام و تعالیم اسلامی نبرده اند) افراد جدید از پیوستن به این خط اصیل و تائید و اطاعت از حکومت اسلامی پرهیز نمایند.
۲،از دیدگاه کتاب ضرورت حکومت، خصوصا” حکومت اسلامی (حسینعلی قاسم زاده )
تمایز با سایر حکومت ها[۲۲]
حکومت اسلامی هیچ یک از سیستم های حکومتی موجود در جهان نیست و با همه آنها متمایز است اسلام تنها نظام و حکومتی را می پسندد که، در آن نظام، حکومت براساس قانون الهی در تمام ابعاد متصورش شکل گرفته باشد، یعنی چه در مرحله قانونگذاری و وضع قانون و مقررات و چه در مرحله و مقام قضاوت و قوانین جزائی و حقوقی و چه در مرحله و مقام اجرائی قانون، بنابراین اسلام با حاکمیت غیر قانون خدا در تمام مراحل سه گانه ذکر شده در فوق در هر شکل و لباسی و به هر اسمی، چه بصورت دموکراسی و چه در شکل دیکتاتوری مخالف است و آن را غیر مشروع و غیر قانونی قلمدادمی کند و براساس حدیث معصومین (الناس بدین ملوکهم) چنین نظام و حکومتی را مانع به سعادت رسیدن و تکامل پیدا کردن مردم می داند و شدیدا” با آن که همان نظام طاغوتی است، به مبارزه بر می خیزد، تا آنجا که مبارزه با چنین نظامهایی را سر لوحه برنامه های تمام فرستادگان و سفیران خود دانسته و همه آنها را در این امر مشترک قرار داده، که مبین این سخن آیه (وقد بعثنافی کل امور لولا ان عبداله و اجتنبوالطاغوت) است، یعنی: هرآینه برانگیختیم بین هر امتی، پیامبری را تا اینکه به مردم برسانند که خدا را عبادت کنند و فقط بندگی او را بپذیرند و از غیر خدا که همان نظام طاغوتی و غیر خدائی است تبری جویند و از آن احتراز و دوری کنند.
اثبات ضرورت داشتن حکومت[۲۳]
اثبات ضرورت داشتن حکومت برای جامعه انسانی شرعا” مستفاد از سیره عملی پیامبر (ص)، آنست که آن حضرت، وجود حکومت را در جامعه ضروری می دانست، لذا بعد از آنکه به واسطه آزار و اذیت قریش و عدم آمادگی زمینه تبلیغ و عدم امکان وصولش به اهداف الهی در مکه، بسوی مدینه هجرت کردند، دست به انجام یک سری کارهایی زدند که در حقیقت در استقرار یک حکومت ضروری به نظر می رسید، که از جمله آن کارها عبارت است از ایجاد وحدت و اخوت بین انصار و مهاجر که در واقع وحدت یکی از قوی ترین عواملی است که می تواند ضامن ثبات و حفاظت یک جامعه و موجب عدم تزلزل جامعه در مقابل حملات دشمن به شمار آید و به عبارت دیگر، اگر یک جامعه می خواهد استقلال همه جانبه خویش را حفظ کند و دارای عزت و عظمت باشد ممکن نیست، جز در سایه وجود وحدت و انسجام و هماهنگی در بین افراد آن جامعه، و آنچه که به عنوان یک عامل قوی از بین برنده استقلال یک جامعه و عامل سوق دهنده یک جامعه بسوی ذلت و بردگی است، ‌وجود تفرقه و تشتت در افراد جامعه هست و لذا استعمارگران و جهانخواران دنیا یک شعاری دارند و آن اینست که می گویند (تفرقه بیانداز و حکومت کن)، نقلی از امام خمینی (ره) در این خصوص: “وطن اسلام را استعمارگران و حکام مستبد و جاه طلب تجزیه کرده اند، ‌امت اسلام را از هم جدا کرده و بصورت چندین ملت مجزا درآورده اند”.
یک زمان هم که دولت بزرگ عثمانی بوجود آمد، ‌استعمارگران آنرا تجزیه کردند،‌ روس و انگلیس و اطریش و سایر دولتهای استعماری متعهد شدند و با آن جنگ ها کردند و هر کدام قسمتی از قلمرو آنرا به تصرف و یا تحت نفوذ خود درآوردند گر چه بیشتر حکام دولت عثمانی لیاقت نداشتند و بعضی آنها فاسد بودند و رژیم سلطنتی داشتند، باز این خطر برای استعمارگران بود که افراد صالح از میان مردم بیدار شوند و به کمک مردم در این دولت قرار گرفته با قدرت و وحدت ملی بساط استعمار را بر چینند، به همین علت پس از جنگ های متعدد، ‌در جنگ بین المللی، اول آنرا تقسیم کردند، که از قلمرو آن ۱۰ تا ۱۵ مملکت یک وجبی پیدا شد، هر وجب را دست یک مامور یا دسته ای از مامورین خود دادند، بعدها بعضی از آنها از دست مامورین و عمال استعمار بیرون آمده است.
ما برای اینکه وحدت امت اسلام را تامین کنیم، برای اینکه وطن اسلام را از تصرف و نفوذ استعمارگران و دولت های دست نشانده آنها خارج و آزاد کنیم راهی نداریم جز اینکه تشکیل حکومت بدهیم، ‌چون به منظور تحقق وحدت و آزادی ملت های مسلمان بایستی حکومت های ظالم و دست نشانده را سرنگون کنیم و پس از آن حکومت عادلانه اسلامی را که در خدمت مردم است به وجود آوریم، چنانچه حضرت زهرا (س) در خطبه خود می فرماید که، ‌امت برای حفظ نظام و تبدیل افتراق مسلمین به اتحاد امت است. و در جای دیگر می فرماید: پس از رحلت رسول اکرم (ص) هیچ یک از مسلمانان در این معنی که حکومت لازم است، تردید نداشت، ‌هیچ کس نگفت حکومت لازم نداریم.
چنین حرفی از هیچ کس شنیده نشد، در ضرورت تشکیل حکومت همه اتفاق نظر داشتند، اختلاف فقط در کسی بود که عهده دار دارالامر شود و رئیس دولت باشد، لهذا پس از رسول اکرم (ص) در زمان متصدیان خلافت و زمان حضرت امیر (ع) هم حکومت تشکیل شد و سازمان دولتی وجود داشت و اداره و اجرا صورت می گرفت و بعد از آن مسجدی بنا فرمودند، که هم محل تصمیم گیری و هم قضاوت بود، ارتش هم تشکیل داد، برای حفاظت از حکومت.
حکومت در اسلام هدف نیست[۲۴]
حکومت اسلامی، حکومت قانون است، در این طرز حکومت، ‌حاکمیت منحصر به خداست و قانون فرمان و حکم خداست و قانون اسلام یا فرمان خدا برهمه افراد دولت اسلامی حکومت تام دارد و همه افراد از رسول اکرم (ص) گرفته تا خلفای آن حضرت، تا ابد تابع قانون هستند، ‌همان قانون که از طرف خدای تبارک و تعالی نازل شده و نیز می فرماید:
حکم الهی برای رئیس و مرئوس متبع است، ‌یگانه حکم و قانونی که برای مردم متبع و لازم الاجراست، ‌همان حکم و قانون خداست، تبعیت رسول اکرم (ص) هم به حکم خداست که می فرماید:
اطیعوالله و اطیعوالرسول[۲۵]، از پیامبر پیروی کنید، ‌پیروی از متصدیان حکومت یا اولی الامر نیز به حکم الهی است تا آنجا که می فرماید:
اطیعو….اولی الامر منکم، رای اشخاص،‌حتی رای رسول اکرم (ص) در حکومت و قانون الهی هیچگونه دخالتی ندارد و همه تابع اراده الهی هستند.
۳ – از دیدگاه کتاب صحیفه نور
کتاب با ارزش دیگر که می توان از محتوای آن به نام پیشینه تاریخ انقلاب اسلامی و زمینه ساز تشکیل حکومت جمهوری اسلامی نام برد. کتاب صحیفه نور است که پس از جمع آوری آثار و سخنرانی های حضرت امام خمینی (ره) از دهه ۴۰ به بعد به چاپ رسیده است و اشاره به فراز هایی از آن خالی از لطف نیست:
مراحل شکل گیری حکومت اسلامی در بیان امام خمینی ( ره )[۲۶]
پـیـش از امـام خـمـیـنى درباره حکومت اسلامى بحث هاى نظرى صورت گرفته و برخى از مراحل شکل گیرى حکومت اسلامى جـنـبـشـهـاى شیعى براى تحقق آن انجام یافته بود، ولى در عمل از آن خبرى نبود.
امـام خـمـیـنـى با تلاش بى مانند خود، ضمن روشنگرى مشروعیت حکومت اسلامى و ثابت کـردن ایـن کـه حـقیقت دین، جز با اجراى حکومت دینى غیر قابل نمود و ظهور است، حـکـومت دینى را از جهان آرمانى به عینیت جامعه آورد و بار دیگر، مدینه آرمانى اسـلام، در بـرگـیرنده شهر عقل و شهر عدل و شهر عشق، امکان ظهور و نمود یافت و تـوجـه مـسلمانان از الگوهاى مهلک غرب و شرق و زندگیهاى ماشینى و مصرفى به سمت اسلام و نظام اسلامى مصروف شد.
شـیـعـه که خاطره نظام عدل را هرگز از یاد نبرده بود، با اعتقاد راسخ به غـیـبـت ولى الله الاعظم (عج)، در طول بیش از ده قرن، این خاطره را دنبال کرد و براى تـبـیـیـن مـبانى آن در عصر غیبت، سختیها کشید و در قالب گزاره ها و مقوله هاى کـلامـى چـون: مـسـاله ولایت، خلافت و غیبت امام ومقوله هاى فقهى، چون: دولت ستم، پـذیرش ولایت از سوى ستمکار، دولت عدل و ولایت فقیه، به بحث و مداقه در آن زمینه نـشست، فقیهان برجسته اى از جمله مقدس اردبیلى و شیخ جعفرکاشف الغطاء و ملااحمد نـراقـى در سـده هاى اخیر آن را در آثار خود مطرح کردند و امام خمینى آن را به کمال رساند.
امام خمینى، بحث از حکومت اسلامى را دنبال کرد، با این تـفـاوت کـه امـام ولایـت فقیه را از مباحث فقهى بیرون آورد و آن را در جایگاه اصـلـى خـود، یعنى علم کلام قرار داد. امام روشن کرد که ولایت فقیه در تفکر کلامى شـیـعـه، دنباله امامت است و بحث امامت و ولایت، از اصول عقاید امامیه شمرده مى شـود، از ایـن روى نـمـى تواند داخل مباحث فرعى فقهى باشد، هر چند تکلیفى بودن پـذیرش ولایت فقیه، براى همه مومنان، آن را از احکام تکلیفى و داخل مباحث فقهى نـیـز قـرار مـى دهـد و مى تواند در فقه نیز، به این اعتبار مورد گفت وگو قرار گیرد.
بـه دیـگـر سـخن، ولایت فقیه به لحاظ جنبه فعل الهى بودن، یک بحث کلامى است و به لحاظ جنبه فعل تکلیفى بودن، یک بحث فقهى شمرده مى شود.
امام مستقیم به سراغ دیدگاه کلامى و فقهى شیعه در زمینه حکومت رفت و از توجیه شـرعى نظامهاى موجود پرهیز کرد.
امام خمینى در تاریخ پرفراز و نشیب اسلام، تنها کـسـى اسـت که با واقع گرایى حیرت انگیز و حلم و حکمت بى مانندش، توانست هزاران بـازدارنـده را بـا استمداد از امدادهاى غیبى، از جلوى راه حرکت بردارد و پایه هـاى حـرکت و حکومت و حکم اسلامى را براساس آنچه در کتاب و سنت تبیین شده است و نـیازهاى تاریخى و اجتماعى، ایجاب مى کند، بریزد.
امام، تنها عالم دینى بود که تـوانست حق بودن اصول پایه نظام را اثبات کرده و در عرصه ظهور مدینه ها، آرمان شـهـر اسـلام را با بنیان گذاردن دولت اسلامى، عینیت بخشد و حکومت عملى اسلام را در عمل مجسم کند.
حـکـومت اسلامى در عینیت جامعه [۲۷]
پس از پیروزى انقلاب اسلامى در پرتو آموزه هاى اسـلام، تـوجهات حضرت حق و پشتیبانى بى دریغ مردم و رهبرى خردمندانه امام خمینى در ۲۲ بـهـمن ۱۳۵۷، زمان آن رسیده بود که اندیشه حکومت اسلامى جامه عمل بپوشد و بـاورهـا و انـدیـشـه هـاى مربوط به حکومت اسلامى و ولایت فقیه که در طول قرنهاى گذشته، مورد گفت وگو قرار گرفته بود، در قالب یک نظام سیاسى تبلور یابد.
امـام خـمـیـنى، بر اساس خواست عمومى ملت ایران و برابر اصول قانون اساسى نظام اسـلامى، در نقش رهبر انقلاب، ولایت و هدایت جامعه را بر عهده گرفت.
او مشى سیاسى را دنـبـال کـرد، تا چشم از جهان فرو بست.
در طول این مدت، زوایاى ناپیدایى از سیستم حکومت اسلامى روشن شد که خود به پژوهش مستقلى نیاز دارد.
بـى گـمان یکى از مواردى که در طول انقلاب، امام به گونه روشن نظرخود را درباره مـشـروعـیـت وحوزه اختیار حکومت اسلامى اظهار داشت، درباره حوزه اختیار و قلمرو کارى حکومت اسلامى بود:
حـکومت که شعبه اى از ولایت مطلقه رسول اکرم (ص) است، یـکى از احکام اولیه اسلام است و مقدم بر تمامى احکام فرعیه، حتى نماز و روزه و حـج اسـت.
حـاکم مى تواند مسجد یا منزلى را که در مسیر خیابان است، خراب کند و پـول منزل را به صاحبش رد کند. حاکم مى تواند مساجد را در موقع لزوم تعطیل کند و مـسـجدى که ضرار باشد، در صورتى که رفع بدون تخریب نشود، خراب کند.
حکومت مى تـواند قراردادهاى شرعى را که خود با مردم بسته است، هر موقع آن قرارداد مخالف مـصـالح کشور و اسلام باشد، یک جانبه لغو کند و مى تواند هر امرى را چه عبادى و یـاغـیـر عـبـادى است که جریان آن مخالف مصالح اسلام است، از آن مادامى که چنین اسـت، جـلـوگـیـرى کـنـد.
حکومت مى تواند از حج، که از فرایض مهم الهى است، در مواقعى که مخالف صلاح کشور اسلامى دانست، موقتا جلوگیرى کند.
بـیان و بنان امام و سیره عملى ایشان در برخورد با قدرتهاى شرق و غرب و اهتمام به استقلال و آزادى و احیاى ارزشهاى اسلامى، مسیر حکومت را نشان مى داد و راه هاى نارفته آینده را پرتو افشانى مى کرد.
امام در عمل نشان داد که جهت گیرى اقتصاد اسلامى در راستاى حفظ منابع محرومان و گـسـتـرش مشارکت عمومى آنان است و مبارزه اسلام با زراندوزان، بزرگ ترین هدیه و بشارت آزادى انسان از اسارت فقر و تهیدستى به شمار مى رود:
عکس مرتبط با اقتصاد

 

برای