کارایی

 

 

 

۲

 

۱

 

کم

 

 

 

زیاد

 

کم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اثربخشی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نمودار ۲-۳ فضای مساعد برای بهره وری در سازمان

همانطور که مشاهده میشود ناحیه اول، که در آن هم کارایی و هم اثربخشی فعالیتها کم است، بدترین شرایط بهره وری است که منابع زیاد با اثربخشی کم مورد استفاده قرار میگیرند. متعاقبا در ناحیه ۳ شاهد کارایی زیاد و اثربخشی زیاد هستیم که می تواند رضایت سازمان و ذینفعان آن را فراهم نماید. سازمانها میتوانند با اندازه گیری بهره وری، وضع موجود را شناسایی کنند و با برنامه ریزی بهبود بهره وری به فضای مساعد بهره وری دست یابند.
۱٫نهاده
نهاده ها (ورودی ها) منابعی هستند که در تولید کارها و خدمات یک سازمان مورد استفاده قرار می گیرند د و یا مصرف می شوند. به طور کلی نهاده ها در شش طبقه به شرح زیر گروه بندی می شوند:

 

 

• نیروی انسانی (پرسنل)

 

 

 

• جبران خدمات کارکنان (حقوق و مزایا)

 

 

 

• ارزش موجودی سرمایه ثابت

 

 

 

• انرژی

 

 

 

• مواد اولیه

 

 

 

• خدمات (هزینه کار غیرمستقیم)

 

 

معمولا یک سازمان تمایل دارد که توجه و تلاشهای خود را برای اندازه گیری بر ستانده ها متمرکز کند. این موضون از این فرهنگ عمومی ناشی می شود که میگوید “نتایج” همه چیز هستند. نتیجه این است که بعضا اندازه گیری نهاده نادیده گرفته می شود در حالیکه نهاده ها به همان اندازه ستانده ها برای اندازه گیری بهره وری مهم هستند، چرا که اگر تولید یا ارائه خدمات افزایش یابد ولی مصرف منابع به میزان بیشتری افزایش یابد، بهره وری کاهش یافته است.
در ادامه با توجه به اهمیت مبحث نهاده ها، هریک از آنها به تفصیل مورد بررسی قرار میگیرد.
-نیروی انسانی (پرسنل)
نیروی کار مهمترین نهاده (ورودی) در تولید کالاها و خدمات محسوب می شود و به کم آن بهره وری نیروی کار تعیین می گردد. شاخص بهره وری نیروی کار نشان می دهد که به طور متوسط هر نفر نیروی انسانی شاغل چه میزان کالا وخدمت و یا ارزش افزوده برای سازمان ایجاد کرده است.
نهاده نیروی کار در محاسبه شاخص بهره وری کار به دو حالت می تواند نمود پیدا کند. در حالت اول در کسر بهره وری نیروی کار “تعداد کل شاغلین دستگاه” قرار می گیرد که در آن صورت حاصل کسر ستانده مشخصی را به ازای یک نفر از شاغلین کل معلوم می دارد.
در حالت دوم در مخرج کسر فقط “تعداد شاغلین ذیربط برای تولید ستانده مورد نظر” قرار می گیرد در این صورت حاصل کسر ستانده مشخصی را به ازای یک نفر شاغل ذیربط معلوم می دارد.
-جبران خدمات کارکنان
منظور از جبران خدمات کارکنان، مجموع مزد و حقوق و مزایای نقدی و غیرنقدی مستمر و غیر مستمر است که در قبال کار انجام شده توسط سازمان(کارفرما)به شاغلین پرداخت می شود.