۲-۲-۲-۳ دوره متوسطه ۵۱
مبحث دوم: عدالت جنسیتی در امر آموزش از دیدگاه حقوق بشر ۵۴
گفتار اول: اصول عدالت جنسیتی در اسناد بین ­المللی حقوق بشر ۵۴
۲-۱-۱ اصل رایگان و اجباری بودن آموزش در اسناد بین ­المللی ۵۴
۲-۱-۲ اصل آزادی در آموزش و نقش دولت­ها در اسناد بین ­المللی ۵۸
۲-۱-۲-۱ اصل آزادی آموزش و نقش دولت­ها ۶۲
۲-۱-۲-۲ قانون و آزادی حق آموزش ۶۵
گفتار دوم: دلایل تبعیض در آموزش بر مبنای جنسیت و راه­کارهای مبارزه با آن ۶۸
۲-۲-۱ اعتقادات و باورهای فرهنگی ۶۹
۲-۲-۲ عدم توازن معلمان زن و مرد در سطوح مختلف تحصیلی ۷۰
۲-۲-۳٫ راه­کارهای مبارزه با تبعیض در آموزش بر مبنای جنسیت ۷۱
نتیجه­ ۷۲
فصل سوم
عدالت جنسیتی در پرورش از دیدگاه حقوق اسلام و حقوق بشر
مقدمه ۷۵
مبحث اول: عدالت جنسیتی در پرورش در حقوق اسلامی ۷۶
گفتار اول: ویژگی­های عدالت جنسیتی در پرورش ۷۶
۳-۱-۱ فطری بودن نیاز انسان به تربیت ۷۶
۳-۱-۲ تربیت به عنوان یکی از اصول حقوق بشر ۷۷
۳-۱-۳ ویژگی فردی – اجتماعی بودن حق تربیت ۷۷
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۳-۱-۳-۱ تربیت، حقی همراه با عدالت جنسیتی ۷۹
۳-۱-۳-۲ تربیت، حق والدین ۸۰
۳-۱-۳-۳ تربیت، حق حکومت ۸۲
گفتار دوم: مسئولیت حاکمیت و خانواده نسبت به پرورش بدون تمایز جنسیتی ۸۳
۳-۲-۱ تعهد به مراعات کامل و همه جانبه حق تربیت ۸۳
۳-۲-۲ تعهد به نظارت بر حق تربیت ۸۴
مبحث دوم: حق پرورش در حیطه­های گوناگون تربیتی بر مبنای عدالت جنسیتی ۸۶
گفتار اول: حق انسان در زمینه تربیت جسمی ۸۶
۳-۱-۱ پرورش جسمی سنگ­بنای شخصیت سالم ۸۶
۳-۱-۲ تربیت جسمی تضمین­کننده حیات ۸۸
۳-۱-۳ تربیت جسمی تضمین­کننده پیش­گیری از انحرافات ۸۹
گفتار دوم: حق انسان در زمینه ­های تربیت روحی و روانی ۹۰
۳-۲-۱ دینداری و تکامل معنوی ۹۱
۳-۲-۲ تربیت اخلاقی ۹۳
۳-۲-۳ تقویت و شکوفایی وجدان اخلاقی ۹۵
گفتار سوم: دو مورد از مصادیق حق تربیت در متون اسلامی ۹۵
۳-۳-۱ حق تغذیه ساالم ۹۵
۳-۳-۲ حق تربیت عواطف دینی ۹۶
مبحث سوم: عدالت جنسیتی در پرورش در حقوق بشر ۹۷
گفتار اول: عدالت جنسیتی در پرورش به عنوان حق طبیعی ۹۷
گفتار دوم: عدالت جنسیتی و جهان­شمولی حق پرورش ۱۰۰
گفتار سوم: عدالت جنسیتی در پرورش در اسناد بین­االمللی حقوق بشر ۱۰۳
گفتار چهارم: عدالت جنسیتی و نهاد­های بین ­المللی مرتبط ۱۰۵
۳-۴-۱ یونسکو ۱۰۶
۳-۴-۱-۱ ماموریت­های یونسکو ۱۰۶
۳-۴-۱-۲ عدالت جنسیتی، اهداف و برنامه ­های یونسکو ۱۰۷
۳-۴-۱-۳ عدالت جنسیتی در همکاری­های یونسکو با سازمان­ها و نهاد­های بین ­المللی دیگر ۱۰۹
۳-۴-۱-۴ کمیسون ملّی یونسکو در ایران ۱۱۱
الف. هدف­های کمیسون ملی یونسکو در ایران ۱۱۰
ب. ارکان کمیسون ملی یونسکو در ایران ۱۱۱
۳-۴-۱-۵ عدالت جنسیتی و تازه­ترین یافته­ های یونسکو در ایران ۱۱۴
۳-۴-۲ یونیسف ۱۱۶
۳-۴-۲-۱ یونیسف و آموزش و پرورش دختران ۱۱۶
۳-۴-۲-۲ یونیسف در ایران ۱۱۷
۳-۴-۲-۳ یونیسف و وضعیت آموزش زنان و دختران در ایران ۱۱۸
نتیجه ۱۲۰
نتیجه ­گیری و پیشنهادات ۱۲۲
فهرست منابع ۱۲۷
کلیات پژوهش
مقدمه
تحقق عدالت یکی از آرزوهای دیرین بشر از بدو شروع تاریخ تاکنون بوده است. محقق شدن عدالت دریک جامعه ارتباط تنگاتنگی با فرهنگ، آموزش و پرورش آن کشوردارد پیشرفت­های امروز جامعه ما منوط به تحقق عدالت در آموزش و پرورش است.اگردرفرهنگ، آموزش و پرورش یک کشورگریزازتبعیض و فساد،خیانت وحقکشی وجود داشته باشدومردم به حق وعدالت گرایش داشته باشندمی­توان به نوعی تعادل درآموزش رسیدکه همان عدالت فرهنگی وآموزشی است.آموزش به عنوان رکن ترقی وپیشرفت یک کشوردرصورتی فراگیر خواهد شدکه عدالت آموزشی درسیستم آموزش وپرورش و نهادهای آموزشی دیگرحاکم شود.
حقآموزشوتحصیلازحقوقفطریواساسیانسانمحسوبشدهودردینمبین اسلامنیزبرتحصیلزنومرد،تأکیدفراوانیشدهاست. در بعد ارزشی رویکرد اسلام به آموزش و پرورش یک رویکرد غیرجنسیتی و مبتنی بر عدالت جنسیتی است.
نصوص مسلم و متواتر فقه اسلامی به لحاظ ارزشی برای آموزش و پرورش زنان وزن کمتری قائل نشده است و نه در واقعیت­های خارجی می­توان نابرابری­های تحصیلی و پرورشی بین مردان و زنان را به احکام اسلامی نسبت داد. اسلام تأکید بسیار زیادی در امر علم آموزی و پرورش انسان­ها دارد و همه آحاد مردم اعم از زن و مرد، سیاه و سفید، فقیر و غنی و … را در این امر مساوی می­داند و با بیان امتیازات مهم افرادی که دارای دانشی سودمندند همه را به این کار از دوران کودکی تا پایان عمر و در همه حال و حتی در سخت­ترین حالات سفارش کرده است. (آیا کسانی که می­دانند با کسانی که نمی­دانند یکسانند.)[۱]
در جامعه­ای که اسلام ناب محمدی(ص) اقتدار داشته است هم زنان جوینده علم فراوان بوده ­اند و هم بانوان استاد و آن­گاه که اجتماع به سوی تأمین هوس قدرتمندان و اطاعت از زورمداران حرکت می­کرده این حرکت بسیار کند شده و شتاب چندانی نداشته است. در فضایی که نخبگان، ارزش زنان را بر مدار فضایلی چون اوج در اندیشه، فزونی در دانش، گستردگی در محبت، سبقت در ایثار و … تعریف می­نمودند و حاکمان نیز قدرت حکومت را ابزاری در جهت ایجاد و تثبیت این ارزش­ها به کار می­گرفتند دانش بانوان چه در کمیت و چه در کیفیت رشد بسیاری می­یافت و زمانی که خواص جامعه، در پی ارضای شهوات نفسانی خود و نیز در خودباختگی نسبت به فرهنگ آلوده روم یا شرق و غرب، ارزش زن را در طنازی و عشوه گری و دلبری او تلخیص نمودند، هم زنان اندیشمند رو به کاستی نهادند و هم عمق دانش بانوان رو به کاهش گذارد.
لذا قرنها جوامع مسلمانان ما با بلای جهل زنان، سطحی­نگری آن­ها و فقدان متفکران بزرگ زن مواجه بوده است.
از یاد نبریم که تحجر برخی مقدس مآبان نیز بر گستره این آفت عظیم افزود. آنان که در رعایت حریم روابط زن و مرد، کاسه از آش داغتر شده، خود شریعتی جدید برای بانوان بنا نهادند.
و تا بدان جا پیش رفتند که ترک واجباتی چون طلب علم و امر به معروف و نهی از منکر را به بهانه آنکه ممکن است نامحرم صدای زنی را ولو به دور از ظرافت­های صوتی بشنوند و یا حجم بدن او را ولو پوشیده در حجابی کامل، ببیند، جایز شمردند.
آن جماعت فراموش نمودند اگر نیمی از پیکره اجتماع را در جهل خویش وا گذاریم نیم دیگر نیز از این آفت ضررها خواهد دید.فرزندانی که دست پرورده این بانوان جاهل باشند نسل آینده امت اسلامی را چگونه خواهند ساخت؟اگر زنان مستعد جامعه اسلامی، امکان رشد فکری را نیابند جامعه اسلامی با چه محرومیت­هایی مواجه خواهد شد؟
نهایتا با حرمان بخش عمده­ای از اجتماع از علوم مورد نیاز، جوامع دیگر در دانش و صنعت از مسلمین پیشی گرفته و مسلمانان برای رفع نیاز خود مجبور به تن دادن به ذلت گدایی از غیر می­گردند.محصول این تحجر کجا و عمل به کلام خدا کجا که فرمود «لِلّه العزه و لرسوله و للمؤمنین».
لازمه عزت، استغناء مسلمانان از کفار و لازمه آن برخورداری از علم و ابزار مورد نیاز جهت زندگی سالم می­باشد.پس بر همگان لازم است به فراخور استعداد و همت خویش برای جامعه اسلامی عزت آفرینند.