۱

۷۴/۳

۵۴/۲

۱۱/۰

۰۴/۰

۴-۲-۸-۱ فرضیه های فرعی اول
آموزش پیش از ازدواج نگرش بدبینانه دانشجویان به ازدواج را کاهش می دهد.
چنانچه در جدول ۴-۱۱ ملاحظه میشود پس از حذف اثر پیشآزمون آماره Fتحلیل کواریانس تفاوت دو گروه کنترل و آزمایش در بعد نگرش بدبینانه به ازدواج در سطح ۰٫۰۵ معنادار میباشد. بنابراین بر اساس نتایج وجود تفاوت معنادار بین گروه آزمایش که تحت آموزش پیش از ازدواج با رویکرد السون قرار گرفته اند نسبت به گروه کنترل که آموزشی دریافت نکرده اند تایید میگردد و با مراجعه به جدول میانگین‌ها می توان نتیجه گرفت آموزش پیش از ازدواج نگرش بدبینانه دانشجویان به ازدواج را کاهش می‌دهد. همچنین مجذور ایتا نشان میدهد ۲۲ درصد تغییرات در نگرش بدبینانه توسط عامل آموزش پیش از ازدواج با رویکرد السون قابل تبیین می باشند.
۴-۲-۸-۲ فرضیه های فرعی دوم
آموزش پیش از ازدواج نگرش خوش‌بینانه دانشجویان به ازدواج را افزایش می دهد.
چنانچه در جدول ۴-۱۱ ملاحظه میشود پس از حذف اثر پیشآزمون آماره Fتحلیل کواریانس تفاوت دو گروه کنترل و آزمایش در بعد نگرش خوش‌بینانه به ازدواج در سطح ۰٫۰۵ معنادار میباشد. بنابراین بر اساس نتایج وجود تفاوت معنادار بین گروه آزمایش که تحت آموزش پیش از ازدواج با رویکرد السون قرار گرفته اند نسبت به گروه کنترل که آموزشی دریافت نکرده‌اند تایید میگردد و با مراجعه به جدول میانگین‌ها می توان نتیجه گرفت آموزش پیش از ازدواج نگرش خوش‌بینانه دانشجویان به ازدواج را افزایش می دهد. همچنین مجذور ایتا نشان میدهد ۶۱ درصد تغییرات در نگرش خوش‌بینانه توسط عامل آموزش پیش از ازدواج با رویکرد السون قابل تبیین می‌باشند.
۴-۲-۸-۳ فرضیه های فرعی سوم
آموزش پیش از ازدواج نگرش واقع گرایانه دانشجویان به ازدواج را بهبود می بخشد.
چنانچه در جدول ۴-۱۱ ملاحظه میشود پس از حذف اثر پیشآزمون آماره Fتحلیل کواریانس تفاوت دو گروه کنترل و آزمایش در بعد نگرش واقع‌گرایانه به ازدواج در سطح ۰٫۰۵ معنادار میباشد. بنابراین بر اساس نتایج وجود تفاوت معنادار بین گروه آزمایش که تحت آموزش پیش از ازدواج با رویکرد السون قرار گرفته اند نسبت به گروه کنترل که آموزشی دریافت نکرده اند تایید میگردد و با مراجعه به جدول میانگین ها می توان نتیجه گرفت آموزش پیش از ازدواج نگرش واقع‌گرایانه دانشجویان به ازدواج را بهبود بخشیده است. هم‌چنین مجذور ایتا نشان میدهد ۲۳ درصد تغییرات در نگرش واقع‌گرایانه توسط عامل آموزش پیش از ازدواج با رویکرد السون قابل تبیین می باشند.
۴-۲-۸-۴ فرضیه های فرعی چهارم
آموزش پیش از ازدواج نگرش ایده‌آل‌گرایانه دانشجویان به ازدواج را بهبود می بخشد.
چنانچه در جدول ۴-۱۱ ملاحظه میشود پس از حذف اثر پیشآزمون آماره Fتحلیل کواریانس تفاوت دو گروه کنترل و آزمایش در بعد نگرش ایده‌آل‌گرایانه به ازدواج در سطح ۰٫۰۵ معنادار نمیباشد(۰۵/۰<p). بنابراین بر اساس نتایج فرض صفر تایید می شود و فرض پژوهش مبنی بر وجود تفاوت معنادار بین گروه آزمایش که تحت آموزش پیش از ازدواج با رویکرد السون قرار گرفته اند نسبت به گروه کنترل که آموزشی دریافت نکرده‌اند رد می‌شود و آموزش‌های ارائه شده اثر معناداری در بهبود نگرش ایده‌آل‌گرایانه دانشجویان نداشته است.

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

در این فصل یافته‌های حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها با توجه به یافته‌های پژوهش های قبلی مورد بررسی قرار می‌گیرد. هم چنین میزان استفاده‌ی متخصصان از غنی‌سازی زندگی زناشویی ارائه می‌شود و محدودیت‌های این پژوهش و توصیه‌هایی برای تحقیقات آینده آمده است.

۵-۱خلاصه پژوهش

این پژوهش، یک تحقیق نیمه آزمایشی است و تاثیر اثربخشی آموزش پیش از ازدواج طبق دیدگاه السون را بر نگرش به ازدواج دانشجویان دختر در آستانه‌ی ازدواج دانشگاه خوارزمی واحد تهران را بررسی کرده است. نمونه تحقیق ۳۰ دانشجوی در آستانه ازدواج بودند که از بین کلیه‌ی دانشجویان دختر خوابگاهی واحد تهران انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. متغیر مستقل آموزش پیش از ازدواج بود که طبق دیدگاه السون در طی ۷ جلسه به گروه آزمایش، ارائه شد. متغیر وابسته این پژوهش نگرش به ازدواج بود. یافته‌های تحقیق حاکی از آن بود که بین گروه کنترل و آزمایش در نگرش کل دانشجویان به ازدواج تفاوت معناداری وجود دارد و آموزش پیش از ازدواج با رویکرد السون، باعث بهبود معنی‌دار نگرش کل دانشجویان به ازدواج شده است. از میان متغیرهای نگرش به ازدواج، نگرش خوش‌بینانه و نگرش واقع‌گرایانه بین دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری داشته اند، نگرش ایده‌آل‌گرایانه تفاوت معناداری در بین دو گروه نداشته است و در نهایت نگرش بدبینانه در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری داشته است.

۵-۲یافته های پژوهش

۱-فرضیه اول: آموزش پیش از ازدواج نگرش کلی دانشجویان به ازدواج را بهبود می بخشد.
براساس یافته‌های پژوهش( جدول ۴-۹) غنی سازی با رویکرد السون باعث بهبود نگرش دانشجویان به ازدواج شد. این نتیجه با یافته های السون و گروات (۱۹۶۸)، و با تحقیق امیدوار(۱۳۸۶) همسو است. در تبیین این نظریه می توان گفت که با توجه به اینکه غنی‌سازی با رویکرد السون مهارتهایی از جمله کشف نقاط قوت و نیاز به رشد، تکنیک‌ها و مهارت‌هایی از جمله کشف نقاط قوت و نیاز به رشد، تکنیک‌ها و مهارت‌های ابرازگری و گوش دادن سازنده و فعال، گفت‌وگو ها و تعریف و تمجیدهای روزانه، معرفی ابعاد صمیمیت و انعطاف‌پذیری، مهارت‌های همدلی، را آموزش می‌دهد می توان انتظار داشت این رویکرد به بهبود نگرش به ازدواج منجر خواهد شد. به ویژه مهارت همدلی باعث می شود که هر یک از زوجین به ارضای نیازهای هیجانی و روان‌شناختی همسرش کمک نماید و باعث فراخوانی رفتارهای باز، صادقانه و صمیمانه توسط همسر گردد، تمامی این مسائل در گرو بهبود نگرش فرد نسبت به ازدواج می باشد (برادبری،۲۰۰۸).
۲-فرضیه دوم: آموزش پیش از ازدواج نگرش بدبینانه دانشجویان به ازدواج را کاهش می دهد.
با توجه به یافته‌های پژوهش (جدول ۴-۱۱)، غنی سازی با رویکرد السون باعث کاهش نگرش بدبینانه به ازدواج شده است. از آنجایی که تحقیقات در زمینه‌ی نگرش به ازدواج محدود صورت گرفته است، تحقیقاتی جهت همسو یا عدم همسو بودن در این زمینه یافت نشد. در تبیین این نتیجه می‌توان گفت با توجه به آن که بخشی از فرایند غنی‌سازی رویکرد السون به آموزش مهارت‌های شناخت تعارض و نقش آن در روابط زناشویی، آموزش فرایند حل تعارض با بهره گرفتن از ده گام مدیریت تعارض، تاثیر خانواده اصلی و چگونگی کنترل نقش خانواده اصلی در روابط فعلی، نقشه خانوادگی، نحوه ی هدف‌گزینی بر اساس مدل (CHANGE)، اختصاص داشته است. بنابراین آموزش این مهارت‌ها و انتقال آن به محیط خارج از جلسات آموزشی، به دانشجویان در آستانه‌ی ازدواج در کاهش نگرش بدبینانه نسبت به ازدواج، ترس از شروع زندگی زوجی، ترس از عدم توانایی در مواجهه شدن با مسائل و مشکلات زندگی زناشویی کمک کرد.
۳-فرضیه سوم: آموزش پیش از ازدواج نگرش خوشبینانه دانشجویان به ازدواج را افزایش می دهد.
با توجه به یافته های پژوهش (جدول ۴-۱۱)،آموزش پیش از ازدواج با رویکرد غنی‌سازی السون، در بهبود نگرش خوش‌بینانه به ازدواج موثر است. این نتیجه با تحقیقات سهراب و همکاران(۱۳۹۱)، و آقاجان بگلو و همکاران(۱۳۹۲)، همسو است. در تبیین این یافته می توان عنوان کرد رویکرد السون، بر مهارت‌هایی که بر پایه‌ی روابط انسانی است، اتکا دارد. این رویکرد انسان را موجودی تصمیم‌گیرنده و انتخابگر می داند، و همچنین رفتار انسان را هدفمند می داند و اعتقاد بر این دارند که ازدواج می تواند توسعه یابد، زیرا افراد صلاحیت تصمیم‌گیری برای عمل (نه عکس العمل) را دارند، یعنی افراد قدرت این را دارند که قبل از هر عملی فکر کنند. مردم واقعا خود-رهبر هستند. رفتار انسان‌ها براساس این است که چیزها چگونه به نظرشان می‌رسد و موضوعات چگونه درک می‌شوند. بنابراین رفتار همیشه یک عملکرد ادراکی است. با این حال ادراک می تواند از طریق آموزش و تجربیات توسعه‌ای تغییر یابد. یک برنامه آموزش پیش از ازدواج می‌تواند در مقابل ازدواجی قرار بگیرد که در آن زوج ها، ابراز احساسات، انرژی و گفت‌وگوی دو جانبه را به ندرت تجربه می کنند(مک کی، ابرین ،۱۹۹۹). با توجه به این که انسان انتخابگر است پس می تواند زندگی مطلوب را انتخاب کند و با به کارگیری مهارت‌هایی مانند دوستی و صداقت، گفت‌وگوی روزانه، نشست‌های زناشویی و غیره، دید خوش‌بینانه خود را به ازدواج افزایش دهد و به دنبال کسب آرامش در ازدواج باشد.
۴-فرضیه چهارم: آموزش پیش از ازدواج نگرش واقع‌گرایانه دانشجویان به ازدواج را بهبود می بخشد.
با توجه به یافته‌های پژوهش(جدول ۴-۱۱) آموزش پیش از ازدواج با رویکرد غنی‌سازی السون، در بهبود نگرش واقع‌بینانه به ازدواج موثر است. این نتیجه با تحقیقات ولینت و همکاران(۲۰۰۲)،کارل ویلیام نقل شده در اسمارت(۱۹۹۷)، همسو می باشد. در تبیین این یافته می‌توان گفت افراد با آموزش از طریق این رویکرد آموخته‌اند که رابطه زناشویی یک رابطه دو طرفه است و هر دو طرف باید بتوانند نیازهای هیجانی، جنسی، روان‌شناختی و غیره را برای یکدیگر برطرف سازند. افراد در بحث مهارت‌های ارتباطی آموختند که همسر آینده‌شان نمی تواند همیشه حالات خلقی آنها را به خوبی درک کند و از روی تغییرات خلقی شان نیاز های آنها را حدس بزند. بلکه افراد باید نیازها، خواسته ها، احساسات و افکار خود را در قالب جملات روشن و با بهره گرفتن از مهارت‌های ارتباطی کارآمد بیان کنند. مهارت‌های حل مسئله که در جریان جلسات آموخته گردید بیان می‌کنند زوجین نباید در زمان بروز اختلافات انتظار داشته باشند که احساسات عاشقانه‌شان نسبت به یکدیگر همانند زمان قبل از بروز مسئله باشد بلکه در این زمان‌ها ممکن است تا حدودی نوسان خلق و بحث هایی پیش آید و همسران در این زمان وظیفه دارند که با بهره گرفتن از مهارت‌های حل مسئله با آن ها مقابله کنند(ساباتلی و پیرس،۲۰۰۱). به طور کلی نگرش واقع‌بینانه نسبت به ازدواج این توانایی را دارد که از فشارهای روانی فرد که ناشی از چگونگی انتخاب، مناسب یا نامناسب بودن فرد جهت ازدواج و غیره بکاهد و فرد را به سمت انتخاب آگاهانه‌تر سوق دهد.
۵- فرضیه پنجم: آموزش پیش از ازدواج نگرش ایده آل گرایانه دانشجویان به ازدواج را بهبود می بخشد.
با توجه به یافته‌های پژوهش( جدول ۴-۱۱)، آموزش با رویکرد غنی‌سازی السون، در کاهش نگرش ایده‌آل‌نگرانه افراد در دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری نداشته است. در این مقیاس نیز همانند مقیاس نگرش بدبینانه با محدودیت‌های پژوهش‌های انجام گرفته رو به رو هستیم. در تبیین نتیجه بدست آمده می توان خاطر نشان کرد، افراد بهتر است بپذیرند که داشتن معیار و ملاک‌های آرمانی در مورد ازدواج، توقعات خارج از توان هر یک از زوجین ، عدم توجه به توانایی هر یک از زوجین در برآوردن خواسته ها و انتظارات زوج مقابل، توقع بر آوردن کلیه‌ی آمال و آرزوهای زوجین توسط همدیگر نه تنها باعث بهبود عملکرد زوجین نخواهد شد، بلکه به مرور در ایجاد تعارض بین زوجین، فاصله گرفتن زوجین از یکدیگر و غیره نیز موثر خواهد بود.

۵-۳محدودیت‌های پژوهش

این پژوهش بر روی دانشجویان صورت گرفته است و در تعمیم آن به گروه‌های دیگر باید جانب احتیاط را رعایت کرد.

کوتاه بودن مدت زمان آموزش و داشتن محدودیت زمانی جهت تمرکز بیشتر بر محتوای جلسات .

تاثیر پژوهشگر به عنوان مجری طرح می تواند به سوداری نتایج انجامیده باشد.

۵-۴پیشنهادهای پژوهش