۱/۳۱-

 

۸/۲۱

 

۵/۹-

 

۵۹/۱-

 

۶۱/۰

 

۸/۳۴-

 

۴/۴۱

 

۴۹/۰-

 

۷۱/۰

 

۱/۱۳

 

جمع = ۲۱/۲۳۶۳

 

 

 

جدول۲-۵ نرخ‌های بازدهی کمتر از میانگین
و- نیم انحراف معیار^[۱۷۷]
مشابه انحراف معیار که جذر واریانس می‌باشد، نیم انحراف معیار نیز جذر نیمه واریانس می‌باشد.
(۲-۳۷)
مثال هفتم با بهره گرفتن از اطلاعات مثال چهارم نیم انحراف معیار نرخ بازدهی سهام الف را محاسبه کنید.
 

 

دامنه تغییرات

 

متوسط قدرمطلق انحرافات

 

واریانس

 

انحراف معیار

 

نیم‌واریانس

 

نیم انحراف معیار

 

 

 

۳/۷۶

 

۵۳/۱۵

 

۶۱۷/۴۶۴

 

۵۵/۲۱

 

۳۲۱/۲۳۶

 

۳۷/۱۵

 

 

 

جدول ۲-۶ نتیجه‌ی محاسبات بر اساس شاخص‌های پراکندگی مختلف سهم الف مثال ۵-۲
با توجه به ماهیت توزیع نرمال، نیم واریانس باید دقیقاً دو برابر واریانس باشد. در مثال فوق دیده می‌شود واریانس ۹۷/۱ برابر نیم واریانس است و به همین علت توزیع بازدهی مثال فوق از توزیع نرمال به مقدار کمی انحراف دارد.
همان‌طور که در ابتدای فصل نیز بیان شد، اولین بار هری مارکویتز شاخص انحراف معیار را برای محاسبه‌ی ریسک، پیشنهاد کرد. بدین صورت ریسک یک سهم عبارت است از انحراف معیار بازدهی سهم در مدت زمان مشخص. انحراف معیار به مفهوم ریسک عبارت از انحراف معیار نرخ بازده یک سهم در مدت زمان معلوم است. نرخ بازدهی سهام نیز می‌تواند به صورت توزیع تصادفی بیان گردد. به عبارت دیگر انحراف معیار محاسبه شده به عنوان ریسک عبارت از پراکندگی نرخ‌های بازدهی حول انحراف معیار محاسبه شده به عنوان ریسک عبارت از پراکندگی نرخ‌های بازدهی حول میانگین است. ضمناً نرخ بازدهی که مربوط به آینده است به علت عدم قطعیت، بر اساس توزیع احتمالات نرخ‌های بازدهی محتمل فرموله می‌گردد. به‌عنوان مثال فرض کنید بر اساس حالات مختلف شرایط اقتصادی، سه نوع نرخ بازدهی محتمل است و احتمال اتفاق افتادن هر یک از این شرایط اقتصادی نیز معلوم است. بر اساس تعاریف علم آمار، تابع توزیع احتمالات^[۱۷۸] عبارت است از تابعی که دامنه آن متغیر تصادفی و حوزه‌ی آن احتمال مربوط به هر مقدار متغیر تصادفی است. جدول ۲-۷ توزیع احتمال نرخ بازدهی را نشان می‌دهد:

 

 

رشد سریع

 

رشد آهسته

 

رکود

 

 

 

 

 

۲۵ ٪

 

۱۵٪

 

۱۰-٪

 

نرخ بازدهی درصورت وقوع شرایط اقتصادی

میزان تأثیرp روی aبه وسیله مقدار اسکالر w تعیین می‌شود. ورودی دیگر که مقدار ثابت۱ می‌باشد در جمله بایاس b ضرب شده و سپس با W*P جمع می‌شود. این حاصل جمع، ورودی خالص^[۲۷] برای تابع محرک (یا تابع تبدیل) f خواهد بود. بدین ترتیب خروجی نرون با معادله زیر تعریف می‌شود:

باید توجه داشت پارامترهای w و bقابل تنظیم هستند و تابع محرک f نیز توسط طراح انتخاب می‌شود. بر اساس انتخاب f و نوع الگوریتم یادگیری ، پارامترهای w و b تنظیم می‌شوند. یادگیری بدین معنی است که w و b طوری تغییر می‌کنند، که رابطه ورودی و خروجی نرون با هدف خاصی مطابقت نماید.
عموماً یک نرون بیش از یک ورودی دارد. شکل(۳-۴) یک مدل نرون با R ورودی را ارائه می‌دهد. بردار ورودی با p نمایش داده می‌شود. اسکالرهای p_i(i=1,2,..R) عناصر بردار p هستند. مجموعه سیناپس­های w1,i، عناصر ماتریس وزن W را تشکیل می‌دهند.

مدل نرون با n ورودی را به همراه تابع تبدیل آن[۱۷] منهاج، ۱۳۷۷
در این حالت W یک بردار سطری با عناصر w1,j(j=1,..,R) است. هر عنصر از بردار ورودی p در عنصر متناظر از W ضرب می‌شود. نرون، یک جمله بایاس b دارد که با حاصل ضرب ماتریس وزنW با بردار ورودی p جمع می‌شود. ورودی تابع تبدیل (n)، مطابق رابطه زیر محاسبه می‌شود:

که در آن :

و
.
و در نهایت خروجی نرون به صورت زیر خواهد بود :
 

• • • • • • 1. 1. لایه‌های چند نرونی

             

             

         

         

     

     

 

باید توجه داشت که معمولاً نرونی با ورودی‌های زیاد، به تنهایی برای حل مسائل فنی- مهندسی کفایت نمی‌کند. مثلاً برای مدل سازی نگاشت‌هایی که دارای دو خروجی هستند احتیاج به دو نرون داریم، که بطور موازی عمل کنند. در این حالت یک لایه خواهیم داشت که از اجتماع چند نرون تشکیل شده است. یک شبکه تک لایه با S نرون در شکل (۳-۵) نشان داده شده است. ورودی شبکه با بردار p و خروجی آن با بردار a نشان داده شده است. باید توجه داشت که هر یک از ورودی‌ها به همه نرون ها متصل شده است. ماتریسW نیز در این حالت دارای S سطر و R ستون می‌باشد. همان‌طور که در شکل مشاهده می‌شود ، لایه‌ها شامل ماتریس وزن ، جمع کننده‌ها، بردار بایاس b (دارای S عنصر) و تابع تبدیل f هستند.

 

• • • • 1. 1. شبکه‌های چند لایه

         

         

     

     

 

در شبکه‌های چند لایه، هر لایه ماتریس وزنW ، بردار بایاس b، بردار ورودی خالص n و بردار خروجی مختص خود را دارد. جهت تمایز متغیرهای فوق و این که کدام متغیر به کدام لایه تعلق دارد ، نیاز داریم که علامت دیگری را هم به متغیرهای فوق تخصیص دهیم. از این رو از بالا نویس برای مشخص نمودن لایه استفاده می‌کنیم ، بنابراین ماتریس وزن را برای لایه‌ی اول با W¹مشخص می‌نماییم. با در نظر گرفتن این نماد، یک شبکه پیش خور^[۲۸] با سه لایه‌ی پنهان در شکل (۳-۶) ترسیم شده است.

مدل شبکه‌ای با یک لایه‌ی پنهان با S نرون و R ورودی[۱۶] (Patterson, 1996)

مدل شبکه‌ای با سه لایه‌ی پنهان به همراه R ورودی[۱۶] (Patterson, 1996)

 

•  

هدف اصلی این تحقیق، بررسی رابطۀ بین آگاهی‌های تیم از انسجام وظیفه و موفقیت تیمی درتیم‌های زبدۀ بسکتبال وفوتبال تعیین شد. درصدبرد ـ باخت تیم بعنوان تعریف عملیاتی موفقیت تیمی موردتوجه قرارگرفت و برای تعریف عملیاتی آگاهی‌های تیم از انسجام، دو مؤلفه از انسجام وظیفه در پرسشنامه محیط گروهی ـ جذابیت‌های فردی در خصوص وظیفه گروهی و یکپارچگی وظیفه با گروه در نظر گرفته شد. ویدمیر و همکاران (۱۹۹۳) پیشنهاد داده‌اند که ابعاد مرتبط با وظیفه در همبستگی باید به‌طور مستقیم، بیشترین رابطه را با موفقیت تیمی داشته باشد. از آنجا که بُعد یکپارچگی وظیفه با گروه، اعتقادات اعضا را دربارۀ پیگیری منسجمِ اهداف و مقاصد مرتبط با وظیفه گروه می‌سنجد، ویدمیر و همکاران اظهار کردند «[از نظر مفهومی] بُعد یکپارچگی وظیفه با گروه، نزدیک‌ترین ارتباط را با خروجی عملکرد دارد» (ص۶۸۶). بر اساس این فرض ما فرضیه تحقیق حاضر را بدین‌گونه تعیین کردیم که ابعاد یکپارچگی وظیفه با گروه و جذابیت‌های فردی در خصوص وظیفه گروهی به‌طور مثبتی با موفقیت تیمی ارتباط خواهد داشت به‌طوری که مؤلفه یکپارچگی وظیفه با گروه رابطۀ قوی‌تری بین انسجام و موفقیت را به نمایش خواهد گذاشت.

هدف فرعی تحقیق حاضر آن بود که پیش از در هم آمیختن پاسخ‌ها نسبت به همبستگی تیمی برای ایجاد نمرۀ همبستگی مرکب تیمی، پیرامون سازگاریِ آگاهی‌های اعضای تیم در رابطه با همبستگی تصمیم بگیریم. نتایج بررسی، باعث جلب توجهات قابل ملاحظه‌ای در قلمرو ادبیات کلیِ پویایی‌های گروهی (مانند کنی و لاوُیی، ۱۹۸۵؛ روسیو و هاوس، ۱۹۹۴؛ موریتز و واتسون، ۱۹۹۸) و همچنین به‌طور خاص در قلمرو همبستگی (مثلاً کارون و همکاران، ۱۹۹۸؛ کارون و برالی، ۲۰۰۰؛ پاسکِویچ و همکاران، ۲۰۰۱) شده است. برای مثال، موریتز و واتسون (۱۹۹۸) تأکید کردند که نادیده گرفتن افراد و گروه‌ها در تحقیقات مرتبط با گروه در نتیجۀ این یکسونگری‌ها است: الف) امکان تعمیم افراطی که به موجب آن نسبت دادن روابط یک سطح به سطح مشابه دیگر میسر می‌شود؛ ب) امکان ناچیز دیدن تأثیر گروه، هنگامی که افراد به عنوان واحد تحلیل قرار می‌گیرند و همچنین امکان دست‌کم گرفتن تأثیر فرد، زمانی که گروه‌ها به منزلۀ واحد تحلیل بررسی می‌شوند؛ و ج) امکان شیء انگاشتن ساختار گروه.
محقق در پژوهش حاضر به دو دلیل تیم را به عنوان واحد تحلیل انتخاب نموده است. اول اینکه، متغیر وابسته موفقیت تیمی محصولی است که در نتیجۀ کنار هم آمدن منسجم تمام تلاش‌های اعضای گروه شکل می‌گیرد. همچنین موفقیت تیمی، سنجه‌ای است که هیچ تغییرپذیری فردی را دربر نمی‌گیرد و آن را تنها می‌توان نتیجۀ کار گروهی دانست. دوم اینکه، اگرچه معیارهای اندازه‌گیری انسجام وظیفه، از افراد عضو در گروه به دست می‌آید، اما این آگاهی‌ها درون یک محیط وابسته به یکدیگر توسعه می‌یابند. درنتیجه، سنجه‌های همبستگی به‌دست‌آمده از اعضای درون گروه ممکن است به یک طرف متمایل باشند (زاکارو و همکاران، ۱۹۹۵) برای نمونه، یکپارچگی وظیفه با گروه به باورهای مشترک اعضای تیم در رابطه با رویکرد گروه نسبت به عملکردش اشاره دارد؛ بر این اساس، زمانی که همۀ اعضای یک تیم، به‌طور کامل، باورهای مشترکی در این خصوص نداشته باشند، آگاهی‌هایشان از یکپارچگی وظیفه با گروه باید میزان بالایی از سازگاری را نشان داده و وابستگی اشتراکات در میان اعضای گروه را نمایان سازد. بنابراین، ما به این نتیجه رسیدیم که مناسب‌ترین واحد تحلیل برای بررسی سؤال تحقیق، تیم خواهد بود. به‌طور خلاصه، ما متقاعد شدیم که قابل قبول‌ترین سازگاری پیرامون همبستگی یکپارچگی وظیفه با گروه و جذابیت‌های فردی در خصوص وظیفه گروهی، در میان اعضای هر تیم یافت خواهد شد که این امر با بهره گرفتن از روش‌های آماری جهت کنار هم قرار دادن پاسخ‌های افراد در قالب تیم میسر می‌شود.
۱٫۹٫۲٫تفاوت گروه و تیم:
برخی روانشناسان سازمانی این دو اصطلاح را مترادف می­دانند، در حالی که دیگران آن­ها را از اساس متفاوت می­دانند، بطوری که معتقدند گروه­ ها زمانی به تیم تبدیل می­شوند که اعضای آن­ها یک احساس تعهد مشترک و اشتیاق به همکاری و همیاری را در میان خود توسعه دهند. به طور کلی، گروه و تیم از نظر ساختار شبیه هم هستند، زیرا در هر دو، تعامل اجتماعی، تأثیر افراد بر یکدیگر و اشتراک در اهداف وجود دارد. برخلاف گروه­ ها که در آن عملکرد براساس کار انفرادی است، ولی در تیم­ها عملکرد، محصول همکاری فردی و همکاری اجتماعی است. نتیجه در تیم، محصول مشترک اعضای آن تیم است و همچنین، ممکن است اعضای یک تیم یا یک گروه در یک هدف عمومی با هم مشترک باشند، ولی اعضای یک تیم دارای تعهد مشترک به یک هدف نیزهستند. ( مارتنز، رینر، ۱۳۸۸)
۲٫۹٫۲٫تعریف انسجام گروهی
از دیدگاه شهودی، چنین به نظر می­رسد که اثربخشی گروهی که در آن اتفاق نظر و روحیه همکاری وجود نداشته باشد، از گروهی که در آن افراد تشریک مساعی می­ کنند و عموماً اتفاق نظر دارند، به مراتب کمتر است. در تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته، روی مسأله انسجام گروه تأکید زیادی شده است و انسجام را به این صورت تعریف کرده اند. درجه یا میزانی که افراد جذب یکدیگر شده و در هدف­های گروه سهیم می­شوند. یعنی، هر قدر اعضای گروه بیشتر به یکدیگر جذب شوند و هر قدر هدف­های گروه، با هدف­های فردی اعضای گروه هماهنگ­تر باشد، انسجام گروه بیشتر خواهد بود (رابینز، استیفن پی، ۱۳۸۶) در محیط ورزشی، انسجام تیمی یا گروهی به و سیله کارون^[۱۰۶]، برادلی^[۱۰۷] و ویدمایر^[۱۰۸] (۱۹۹۸ ) به عنوان فرآیندهای پویایی تعریف شده است که تمایل یک گروه برای پیوستن به همدیگر و باقی ماندن به صورت یک تیم را برای رسیدن به اهداف نشان می­دهد. (کارون، آی. وی. براولی، ال. ویدمایر، ۱۹۸۸)
انسجام گروهی مجموعه شبکه نیروهایی است که هدف آن نیروها حفظ روابط اعضای گروه در جهت مقابله با نیروهای تجزیه کننده است، تحت تأثیر عوامل فرهنگی، اقتصادی و ابعاد تجانس گروه قرار دارد (کاظم،۱۳۸۱).
پژوهشگران دو گونه متفاوت از انسجام را مشخص کرده اند:
الف) انسجام اجتماعی:
عبارت است از میزان علاقه مندی اعضای گروه به یکدیگر، تفاهم و اعتماد بین آن­ها و حمایت آن­ها از یکدیگر. (مورهه، گریفین، ۱۳۷۷)
ب) انسجام تکلیف
عبارت است از میزان همکاری میان اعضاء و تعهد آن­ها برای دستیابی به هدف­های مشترک مانند پیروزی در یک مسابقه. (وودز، باربارا، ۱۳۸۵)
از دیدگاه کارون و هاسنبلاس^[۱۰۹] (۱۹۹۸) انسجام چهار ویژگی عمده دارد، اول اینکه انسجام چند بعدی است، چون چند فاکتور وجود دارد که یک تیم را کنار هم نگه می­دارد. این تعریف نشان می­دهد که عوامل زیادی باعث می­شوند تا اعضای تیم یک دست شوند و با هم کار کنند. البته این عوامل در یک گروه با گروه دیگر متفاوت است. دوم، انسجام تیمی به طور طبیعی پویا^[۱۱۰] می­باشد، چون میزان انسجام تیمی ممکن است در طول یک فصل یا از یک فصل به فصل دیگر بطور قابل ملاحظه­ای تغییر کند. اقدامات لازم برای داشتن یک تیم منسجم در شروع و پایان فصل متفاوت می­باشند. سوم اینکه انسجام ابزای است، چون یک گروه برای رسیدن به اهداف و آمال از پیش تعیین شده به انسجام بیشتر نیازدارد. سرانجام، انسجام یک واکنش عاطفی^[۱۱۱] است و به واسطه روابط اجتماعی و تعامل عاطفی در بین اعضای گروه بوجود می ­آید. (مونت، جوی، تی. ۱۹۸۱)
از دیدگاه مارک اچ انشل^[۱۱۲] چند عامل در انسجام اجتماعی و انسجام تکلیف اثر می­گذارند این عوامل عبارتند از:
ویژگی­های اعضای تیم، ویژگی­های گروه و موقعیت هایی که گروه تجربه می­ کند (انشل ، ۱۳۸۵). این عوامل در جدول(۴٫۲) نشان داده شده است.
جدول ۴٫۲: عواملی که در انسجام تیم های ورزشی اثر دارند
کارون و هاسنبلاس درسال ۱۹۹۸ مدل­تکامل یافته انسجام گروهی را برای تیم­های ورزشی ارائه نمودند. براساس این مدل عوامل زیاد(عوامل محیطی، شخصی، رهبری و تیمی) وجود دارد که میزان انسجام گروهی در تیم­های ورزشی را پیش بینی می­ کند (باقری، همکاران).
در تحقیقی که دریکی از دانشگاههای اسپانیا توسط ویکتور گارسیا مورالس با عنوان تاثیر رهبری حمایتی و انسجام کار گروهی بر روی یادگیری سازمانی نوآوری و عملکرد انجام شد نشان داد که این پژوهش، تأثیرات یادگیری سازمانی و انسجام تیمی را بر ظرفیت سازمان جهت به‌کارگیری نوآوری (تکنیکی و مدیریتی) به منظور برآورده ساختن نیازهای در حال تغییرِ محیط پیرامونی‌اش، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. تحقیق حاضر این موضوع را مورد ارزیابی قرار می‌دهد که چگونه ویژگی‌های مشخصی از سازمان (رهبری حمایتی و انسجام کار تیمی) به‌طور معناداری هم بر یادگیری و هم بر نوآوری تأثیرگذار است و همچنین، الزامات این ویژگی‌ها بر عملکرد سازمانی را بررسی می‌کند. با بررسی داده‌های تجربی به‌دست‌آمده از ۲۰۲ مدیر ارشد اجراییِ شرکت‌های اسپانیایی، این یافته‌ها به دست آمدند:

 

1. 1. رهبری حمایتی باعث تقویت انسجام تیمی، یادگیری سازمانی، و نوآوری تکنیکی و مدیریتی می‌شود؛

 

1. 1. انسجام تیمی، یادگیری سازمانی را ارتقا بخشیده که این خود، سبب تقویت نوآوری تکنیکی و مدیریتی می‌شود؛

 

1. 1. انسجام تیمی، یادگیری سازمانی و نوآوری تکنیکی و مدیریتی باعث بهبود عملکرد سازمانی می‌شوند.

 

۳٫۹٫۲٫ عواملی موثر بر انسجام گروهی
الف) مدت زمانی که اعضای گروه با هم می­گذرانند: هرگاه افراد مدت زمان بیشتری را با هم بگذرانند، رشته دوستی آن­ها محکم­تر خواهد شد. آن­ها به ناچار شروع به صحبت می­ کنند و از خود واکنش نشان می­ دهند، و رابطه متقابل بین خود برقرار می­سازند. این روابط متقابل(تعامل) عموماً به نوعی علاقه و رغبت مشترک تبدیل می­ شود و آنان جذب یکدیگر میشوند. (رابینز، استیفن پی، ۱۳۸۶)
ب) سختی پذیرش در گروه: هر قدر و رود به گروه سخت­تر باشد، انسجام آن گروه بیشتر خواهد بود. (رابینز، استیفن پی، ۱۳۸۶)
ج) جنس عضو گروه: مدارک موجود نشان می­دهد که انسجام زنان به مراتب از مردان بیشتر است. (رابینز، استیفن پی، ۱۳۸۶)
د) تهدیدهای خارجی: این تهدیدها باعث می­شوند که اعضاء اختلافات داخلی را از یاد ببرند و بدین ترتیب انسجام گروه افزایش می­یابد. (وودز، باربارا، ۱۳۸۵)
هـ )موفقیت­های گذشته گروه: اگر یک گروه یک تاریخچه موفق داشته باشد، در آن یک روح صمیمیت و یگانگی به وجود می ­آید که اعضا را جذب و آن­ها را متحد می­سازد (رابینز، استیفن پی، ۱۳۸۶) ویدمایر و دیگران در تهیه پرسشنامه جو گروهی خود، ادبیات مربوط به موضوعاتی را بررسی کردند که بیشترین تأثیر را بر انسجام گروهی دارند. این موضوعات از این قرارند:
اندازه گروه: هرچه گروه بزرگ­تر باشد شانس انسجام گروهی کمتر می­ شود. تحقیقات کارون (۱۹۸۰) نشان داد که احتمال تطابق تعداد اعضای گروه با انتظارها، قوانین، هنجارهای رفتار گروهی، در صورت وجود بیش از سه عضو در گروه، شروع به کاهش می­ کند. وید مایر و دیگران (۱۹۸۳) در مطالعه ای که اندازه گروه و انسجام در بسکتبال را بررسی کرد، پی بردند که با افزوده شدن به اندازه گروه رضایت و انسجام گروه کاهش پیدا کرد. به ویژه واحدهای سه و شش نفره ایده آل بودند، در حالی که واحدهای دوازده نفره با شادمانی و انسجام کمتر مواجه شدند (رمضانی نژاد، حکیمی، ۱۳۹۰).
کنش متقابل بین اعضای گروه: برخی ورزش­ها، کنش متقابل بیشتری را در بین اعضای گروه ایجاب می­ کنند. در ورزش­های تیمی مانند فوتبال و بسکتبال رسیدن به موفقیت به گونه ای مستقیم با توانایی هماهنگ کردن وظایف و نقش­های گوناگون و کنش متقابل اعضا را با یکدیگر، مرتبط است (رضائیان، ۱۳۸۱).
در ورزش­های تیمی دیگر مانند پاروزنی، کریکت و بیسبال که در آن بازیکنان به جای کنش متقابل، همکاری متقابل دارند، برای موفقیت، نیازی به انسجام گروهی بالا نیست.
شفافیت هدف­های تیم: تیم هایی که بر رسیدن به هدف­های تیمی و فردی تأکید زیادی میکنند، جهت گیری تکلیفی بیشتری را درک می­ کنند، تا تیم هایی که هد فهای شان بیان نشده یا روشن نیست. اصطلاح شفافیت در اینجا دارای اهمیت است زیرا دو عامل را بیان می­ کند:
۱ ) تعیین هدف هایی که مورد موافقت اعضای تیم هستند.
۲) توانایی اندازه گیری و مشاهده میزان برآورده شدن آن ها. در این شرایط، جهت گروه و تمرکز برای مؤثر بودن عملکرد، انسجام را تقویت می­ کند (صادق، ۱۳۸۷).
پذیرش گروهی: هدف­ها فقط تا آن اندازه مؤثر هستند که گروه بر سر آن­ها به توافق رسیده است. احتمال انسجام تیمی نزدیک­تر زمانی بیشتر است که همه یا دست کم بیشتر اعضای گروه هدف­های شان را پذیرفته باشند (رمضانی نژاد، حکیمی ، ۱۳۹۰).
جو گروهی گرم: کمتر احتمال می­رود که سبک مربیگری خصمانه و مستبدانه انسجام گروهی را تقویت کند تا سبکی که به نیازهای بازیکنان توجه دارد و دارای رویکردی احترام آمیز و انسانی است. مطالعه فیشر^[۱۱۳] و دیگران نشان داد که یک انسجام تیمی بالا، نه فقط رضایت اعضای گروه را بالا می­برد، بلکه انگیزش بازیکن برای بهبود عملکرد را افزایش می­دهد. (اصلانخانی، محمدعلی، ۱۳۷۵)
شفافیت نقش اعضا: پژوهشگران پی برده اند که اعضای گروهی که نقش و مقام خود را در گروه می­شناسند به احتمال بیشتری از هدف­های آن پشتیبانی می­ کنند. طبقه بندی نقش­های درون گروه بر افزودن هویت گروهی، تمرکز بر تکالیف ضروری، و لذت بردن دو سویه از مزایای موفقیت گروه، انسجام را تقویت می­ کند (اصلانخانی، ۱۳۷۵).
قدردانی رهبر از عملکرد اعضاء: تأیید شدن یک نیاز اجتماعی است. رهبران گروه در حد کمتری، دیگر اعضای گروه، با ارائه بازخورد مثبت و در صورت نیاز اطلاعات آموزشی درباره برخی جنبه­ های عملکرد تیم (مثل نگرش مثبت، تلاشی خوب، عملکردی ماهرانه(، انسجام گروهی را به گونه ای اندازه پذیر بهینه می­ کند(الوانی، ۱۳۸۵).
۴٫۹٫۲٫ اثرات انسجام بر عملکرد گروه
نتیجه تحقیقات نشان می­دهد که گروه ­های بسیار منسجم، از گروه هایی که انسجام کمتری دارند، اثر بخشترند ولی این رابطه به آن اندازه روشن و مشخص نیست که بتوان مدعی شد انسجام زیاد چیز بسیار خوبی است. (جسکون، راجر، پالمر، ریچارد، ۱۳۸۲)
می­توان چنین فرض کرد که تیم­های منسجم بازی­های بیشتری را برنده شوند و یا برعکس، تیم هایی که انسجام ندارند) با وجود اختلاف و تعارض بیشتر) نمی توانند در حد توان خود ظاهر شوند. یافته­های پژوهشی در این موضوع دو پهلو هستند. برخی پژوهشگران پی برده اند که انسجام با موفقیت تیم ارتباط دارد. به این معنی که بین انسجام تیم و برنده شدن ارتباط بالایی وجود دارد. ولی این امر لزوماً موجب موفقیت نمی شود. پژوهشگران دیگر پی برد ه اند که موفقیت، به جو دوستانه و همدلی بازیکنان تیم ارتباطی ندارد، بلکه به میزان کنش متقابل سازنده آن­ها در طول مسابقه و استفاده از رهیافت­ها و مهارت­ های مناسب وابسته است. نتیجه گیری درباره انسجام و عملکرد مشکل است(کاظمی، آرزو).
حال این مسئله هنگامی حاصل شد که لندز و لوشن^[۱۱۴] (۱۹۸) این موضوع را مطرح ساختند که ساختار گروه هنگام بررسی مسئله انسجام باید مورد مطالعه قرار گیرد. آن­ها تحلیل خود را به یک طبقه بندی ساده و دو گانه از تیم­های ورزشی محدود نمودند. تیم­های کنش متقابل طوری سازماندهی می­شوند که موفقیت صرفاً هنگامی حاصل می­ شود که اعضای تیم به شیوه ای مؤثر و هماهنگ با هم کار کنند. ورزشکاران در چنین تیم هایی، وابسته متقابل و یا زنجیره وابسته می­باشند، به این صورت که وقتی فردی به سوی هدفی حرکت می­ کند، همه اعضای تیم از آن سود می­برند. نمونه تیم­های کنش متقابل بسکتبال، فوتبال، والیبال میباشند. از سوی دیگر تیم­های همکاری کننده، از ساختاری برخور دارند که در آن اعضای تیم در حین تعقیب یک هدف کلی، مستقل از هم عمل می­نمایند. گروه ­های ورزشی همکاری کننده، معمولا نیاز به آن دارند که همه اعضای تیم مهارت­ های یکسانی اجرا کنند و فعالیت نهایی تیم از مجموع یا میانگین فعالیت مرزی ورزشکار تعیین می­گردد. تیم هایی چون تیراندازی، بولینگ و قایقرانی تیمی را می­توان به عنوان گروه ­های همکاری کننده طبقه بندی نمود. لندرز و لوشن بعد از طبقه بندی تیم­ها از لحاظ ساختار به عنوان تیم­های کنش متقابل یا همکاری کننده، قادر به نشان دادن این مطلب شدند که گروه ­های ورزشی همکاری کننده موفق، از انسجام پایین تری برخوردار هستند برعکس تیم­های کنش متقابل موفق، عموماً سطح بالاتری از انسجام را نسبت به رقبای کمتر موفق شان به نمایش در می­آورند. بر این مبنا است که تحقیق و نظریه­ های معاصر مربوط به رابطه انسجام ـ عملکرد خود را به تیم­های ورزشی محدود می­ کند که در چارچوب طبقه بندی تیم­های کنش متقابل قرار دارد. (برد، آن ماری، ۱۳۷۰)
همچنین طبق تحقیقات نیکلاس پی مورای^[۱۱۵] (۲۰۰۷) در زمینه انسجام تیمی، ورزش هایی که فعل و انفعالات کمتری در بین بازیکن شان وجود دارد، برای رسیدن به موفقیت و عملکرد مطلوب، همبستگی و اتکای متقابل بازیکنان، انسجام چندان مهم نیست. ولی در ورزش هایی مانند فوتبال که فعل و انفعالات قابل ملاحظه، همکاری و هماهنگی زیادی در بین بازیکنان شان وجود دارد، برای موفقیت تیمی سطح انسجام وظیفه قابل قبولی مورد نیاز است. همان طور که نشان داده شده انسجام برای ورزش­های گروهی مفید و لازم است ولی مقدار آن به میزان فعل و انفعالات و وابستگی متقابل بازیکنان در آن ورزش بستگی دارد. (گریو، فردویک، جی. ۲۰۰۰)
بطور خلاصه به نظر می­رسد که انسجام به گونه شایان توجهی عملکرد ورزشی را بهینه می­ کند، اما این در حالی است که می­توان گفت موفقیت تیمی، انسجام را بالا می­برد. با این حال مربیان باید بدانند که عضویت در تیم­های منسجم، ارضا کننده­تر از عضویت در تیم­های کمتر منسجم است. بنابراین، شاید بهتر باشد مربیان ایجاد ارتباط­های لذت بخش در بین اعضای تیم انسجام اجتماعی را مدنظر قرار دهند و همچنین، همه اعضای تیم را به گونه ای هماهنگ در جهت رسیدن به هدف­های شخصی و تیمی مطلوب (انسجام تکلیف) کمک کنند (رمضانی نژاد، حکیمی، ۱۳۹۰).
۱۰٫۲٫ پیشینه تحقیق
جباری (۱۳۷۹) در تحقیقی با عنوان سبک رهبری، توانایی­ها و نحوه عملکرد مربیان تیم­های فوتبال باشگاه­های کشور به این نتیجه رسید که بین سبک رهبری انسان گرایی و وظیفه گرایی با برخی ویژگی­های فردی مربیان نظیر سن، مدرک تحصیلی، سابقه مربیگری و درجه مربیگری ارتباط معناداری وجود ندارد. همچنین وی نشان داد بین سبک­های رهبری مربیان دسته یک و دسته دو اختلاف معناداری وجود ندارد (جباری، ۱۳۷۵).
مرادی (۱۳۸۳) نتایج پژوهش نشان داد که از دیدگاه بازیکنان، مربیان بیشتر از سبک رفتار آموزش و تمرین و کمتر از سبک آمرانه استفاده کرده اند. از طرف دیگر، وی ارتباط معنی­داری بین انسجام گروهی و درصد پیروزی یک تیم در طول فصل مسابقات گزارش کرد. (مرادی، محمدرضا، ۱۳۸۳)
فتحی و همکاران (۱۳۸۴) به بررسی ارتباط بین سبک­های رهبری مربیان کشتی جهان با میزان موفقیت آنان در کسب عناوین قهرمانی پرداخت. نتایج تحقیق نشان داد که بین سبک رهبری مربیان کشتی جهان تفاوت معنی­داری وجود نداشت. همچنین بین نگرش به موفقیت با سبک رهبری رابطه مدار ارتباط مثبت و معنی دار وجود داشت. یعنی با بالا رفتن میزان سبک رهبری رابطه مدار به میزان موفقیت افزوده می­ شود (فتحی و همکاران، ۱۳۸۴).

۸ m²/module

 

 

 

Operating Pressure

 

-۱۰ ~ -۳۰ kPa

 

 

 

Flow-rate

 

۱ ~ ۲/۱ m³/ day

 

 

 

جهت آماده سازی غشا در فرایند تصفیه ، غشا برای اولین بار قبل از نصب باید در الکل صنعتی با غلظت ۹۵ % به بالا به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه غوطه‌ور نمود سپس آن را با آب شستشو داد تا منافذ غشا باز شده و جهت فرایند مهیا گردد. دو انتهای غشا توسط دو لوله پلاستیکی ۱ سانتی متر به یکدیگر متصل شده است و در بالای غشا جهت اتصال به پمپ مکش از یک سه راهی استفاده شده است.

شکل( ‏۳‑۳) غشاء هالو فایبر و لوله های متصل به آن
پمپ مکش
پمپ مکش که فاضلاب از خلال منافذ الیاف غشا مکش می کند و نوع آن از پمپ‌های مکشSPC MAGNET PUMP (مدل MD-70RZ) که ظرفیت ماکزیمم آن L/min 40 و ماکزیمم هد آن ۳/۱۴ متر می‌باشد. این پمپ توسط شلنگ و با اتصالات لازم به غشا متصل گردیده است.
شکل( ‏۳‑۴) پمپ مکش مورد استفاده در پایلوت
فشارسنج
با توجه به حد اکثر فشار قابل تحمل غشا که در حدود MPa 03/0 می‌باشد ، در مسیر مکش یک فشارسنج قرار داده شده است تا در صورت گرفتگی غشا و تجاوز فشار مکش از MPa 03/0 پمپ مکش قطع گردیده و شیر مربوط به مسیر مکش مسدود و شیر مربوط به مسیر بکواش باز شده و پمپ بکواش با عبور دادن آب تمیز از سمت داخل به خارج غشا موجب شستشوی غشا گردیده و از گرفتگی غشا می‌کاهد.
شکل( ‏۳‑۵) فشار سنج
پمپ بکواش
همچنین جهت بکواش غشا از یک پمپ SPC استفاده گردیده است. حداکثر دبی آن L/min 10 و ماکزیمم ۱۰ متر می‌باشد. پمپ بکواش آب تصفیه شده را از مخزن مربوطه گرفته و به داخل غشاء بر می‌گرداند. در نهایت جهت قطع و وصل پمپ مکش در فواصل زمانی منظم ۵۰ دقیقه در حالت روشن و۱۰ دقیقه در حالت خاموشی پمپ مکش از یک تایمر الکترونیکی استفاده گردیده است. ضمناً از یک تایمر دیگر جهت تخلیه لجن مازاد در فواصل زمانی مشخص با توجه به زمان ماند سلولی استفاده گردیده است.
شکل( ‏۳‑۶) پمپ بکواش
سیستم هوا دهی
هوادهی در بیوراکتور به سه منظور: ۱- تولید اکسیژن به منظور فعالیت میکروارگانیسم ها و واکنش‌های بیولوژیکی ۲- اختلاط کامل در سرتاسر بیوراکتور ۳- حباب‌های درشت واقع در زیر غشاء جهت کاهش گرفتگی منافذ، انجام می‌گیرد. این واحد جهت حذف بیولوژیکی آمونیاک و تبدیل آن به نیترات و همچنین اکسیداسیون مواد آلی کربنه با در نظر داشتن پارامترهای طراحی زمان مانند MLVSS ، نوع هواده ها، عمق و چیدمان هواده ها و حذف نیتروژن و فسفر طراحی شده است. سیستم هوا دهی از دو بخش اصلی زیر تشکیل شده است:
الف) بلوئر (هواده ): به منظور مطالعه اثر هوادهی از یک نوع هواده مرکزی استفاده گردیده که توسط شیلنگ‌های رابط به سنگ‌های هوادهی و دو لوله پلاستیکی از ابتدا و انتها متصل گردیده است. هواده مرکزی دارای ۸ خروجی می‌باشد که ۴ خروجی از آن به سنگ‌های مخصوص هوادهی ریز متصل گردیده است. همچنین از سایر خروجی‌های آن جهت هوادهی درشت استفاده شده است.
شکل( ‏۳‑۷) غشاء هالو فایبر و لوله های متصل به آن
ب) دیفوزر : همان‌گونه که اشاره شد جهت کاهش گرفتگی غشا حباب‌های درشت هوا (coarse bubble) از دو لوله پلاستیکی به قطر ۱ سانتی متر و به طول حدود cm 75 با سوراخ‌های ۵/۱ تا ۲ میلی متر به فاصله cm 1 در زیر مدول غشایی قرار داده شد. حباب‌های درشت علاوه بر رساندن اکسیژن لازم به توده بیولوژیکی موجب شستشوی غشا و عدم گرفتگی زودرس غشاء می‌گردند. همچنین از ۴ سنگ هوای گرد با منافذ ریز (fine bubble) جهت پخش هوا در بیوراکتور استفاده گردیده است که این هواده های دایره ای شکل با تشکیل ستون‌هایی از حباب‌های ریز تا سطح مخزن محوطه ای محصور را پیرامون میکرو ارگانیسم‌ها و مواد الی محلول در مخزن ایجاد نماید تا ضمن صرفه جویی در انرژی، امکان دسترسی به اکسیژن و اختلاط کامل مخزن نیز بیشتر گردد.
شکل( ‏۳‑۸) آرایش هواده ها در بیوراکتور
مخزن یا حوضچه آنوکسیک
طراحی ناحیه آنوکسیک شامل تعیین حجم رآکتورهای آنوکسیک و میزان مورد نیاز فاضلاب برگشتی است .برقراری موازنه بین لجن نگه داشته در شرایط هوازیl جهت انجام نیترات سازی و لجن هوادهی نشده موجود برای نیترات زدایی ضروری است طراحی حوضچه آنوکسیک به غلظت تخمینی مایع مخلوط و میزان لجن هوادهی نشده در ناحیه آنوکسیک بستگی دارد . از دیگر عوامل تأثیرگذار حداقل درجه حرارت فاضلاب و میزان اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (BOD)معمولاً طراحی ناحیه آنوکسیک و میزان برگشت فاضلاب بر اساس میزان حذف ۶۵ تا ۸۵ درصد نیترات صورت می‌گیرد . غلظت نیترات در اولین ناحیه هوازی ۴ تا ۸ میلی گرم در لیتر بر حسب نیتروژن می‌باشد ظرفیت پمپاژ جریان برگشتی بین ۱۰۰تا ۴۰۰ درصد میزان جریان ورودی به پایلوت می‌باشد . بنا بر مطالب گفته شده ،مخزن مورد استفاده برای واحد آنوکسیک به شکل مکعب مستطیل با سطح مقطع مستطیل انتخاب شده که ابعاد برابر طول ۵۵ سانتی متر، عرض ۴۵ و ارتفاع ۶۰ سانتی متر می‌باشد.
شکل( ‏۳‑۹) حوضچه آنوکسیک مورد استفاده در پایلوت
مخزن یا حوضچه بی هوازی
این قسمت از پایلوت بایستی زمان ماند مناسبی را برای جذب مواد الی محلول فراهم نمایند .حجم این قسمت بر مبنای جریان ورودی باید زمان ماند هیدرولیکی۲- ۹/۰ ساعت را تأمین نماید .از آنجایی که وجود یا عدم وجود مقادیر مناسبی از مواد آلی محلول تأثیر مهمی از راندمان حذف فسفر دارد، لذا زمان ماند ناحیه بی هوازی بستگی به مشخصات فاضلاب دارد. به طوری که این زمان در مورد فاضلاب‌هایی که نسبت BOD₅/TP آن‌ها کم است بایستی طولانی در نظر گرفته شود تا بخشی از BOD تبدیل به BOD محلول شده و توسط باکتری‌های حذف کننده فسفر مورد استفاده قرار بگیرد. بدین منظور ،با توجه به پارامتر های طراحی(زمان مانند هیدرولیکی،میزان لجن برگشتی و …) واحد بی هوازی به صورت استوا نه سر پوشیده ای در نظر گرفته شده است که ارتفاع آن ۶۰ سانتی متر و قطر آن ۴۵ سانتی متر می‌باشد. لازم به توضیح است که جهت اختلاط کامل جریان و جلوگیری از لایه بندی حرارتی مخزن و ایجاد محیط همگن به لحاظ دمایی و نیز عدم ایجاد میانبر هیدرولیکی در قسمت داخلی مخزن لوله ای جهت انتقال جریان ورودی به کف مخزن در نظر گرفته شده است. البته به منظور اختلاط کامل در این مخزن یک پمپ اختلاط آکواریومی در نظر گرفته شده است . باید توجه داشت که قدرت این پمپ باید به حدی باشد که جریان گردابه ای ایجاد نکند.
شکل( ‏۳‑۱۰) حوضچه بی هوازی مورد استفاده در پایلوت
مخزن تغذیه پایلوت
با توجه به تغییرات مشخصات شیمیایی و فیزیکی فاضلاب خام ورودی در طول شبانه روز، با مخزن جمع آوری فاضلاب (مخزن تغذیه) به منظور تغذیه و ثبات در مشخصه های ورودی و نیز ایجاد جریان یکنواخت در هر سیکل بهره برداری از پایلوت در نظر گرفته شد. این مخزن از جنس پلی اتیلن با ارتفاع cm 90 قطر cm 66 و حجم کل ۳۰۰ لیتر در قسمت ابتدایی پایلوت قرار گرفت. جهت برقراری جریان پیوسته و تأمین اختلاف هد جهت برقراری جریان به صورت ثقلی این مخزن در ارتفاع cm 125 سطح زمین قرار گرفت. مخزن در بالا توسط سوراخی با قطر ۲ سانتی متر توسط پمپ از فاضلاب خام پر می‌شود، دو مجرای خروجی در قسمت پایین مخزن با قطر ۱ سانتی متر با شیر جهت تغذیه دو پایلوت قرار دارد. شیر نصب شده در قسمت خروجی مخزن جهت تنظیم میزان جریان ورودی به پایلوت به منظور بهره برداری در زمان‌های ماند مختلف طراحی گردیده است.
شکل( ‏۳‑۱۱) پمپ تغذیه و مخزن تغذیه پایلوت
محل استقرار پایلوت
پایلوت بیوراکتور غشایی مورد نظر در تصفیه خانه فاضلاب شهرک اکباتان واقع در محدوده فضای بین فاز ۱ و ۲ شهرک در مساحتی حدود ۴ هکتار قرار گرفته است. این تصفیه خانه در سال ۱۳۶۶ با گنجایش ۱۰۰۰۰۰ نفر با روش هوادهی گسترده بهره برداری شده است که از ابتدای سال ۱۳۸۹ به روش A2O با هوادهی از زیر تغییر یافت. این تصفیه خانه دارای دو واحد حوض هوادهی ، دو واحد حوض ته نشینی ، یک واحد تغلیظ ، یک واحد تثبیت لجن و دو واحد سانتریفیوژ جهت آبگیری لجن می‌باشد. در این تصفیه خانه فاضلاب به طریق ثقلی از شبکه جمع آوری به تصفیه خانه هدایت می‌شود و پس از آشغال گیری وارد حوض دانه گیر می‌گردد. پس از تصفیه مقدماتی بر روی فاضلاب خام ورودی فاضلاب در حوض مقسم به دو بخش مساوی تقسیم و وارد حوض هوادهی می‌شود. هوادهی در این حوض‌ها از A2O می‌باشد که پس از تأمین زمان ماند ۶ تا ۱۰ ساعت فاضلاب به حوضچه ته نشینی وارد می‌شود. در انتها پساب خروجی در واحد کلر زنی گندزدایی می‌شود. لجن مازاد به حوض‌های تغلیظ و تثبیت لجن رفته و از آنجا وارد واحد سانتریفیوژ جهت تولید کیک لجن می‌شود.
شکل( ‏۳‑۱۲) پایلوت بیوراکتور غشایی واقع در تصفیه خانه اکباتان تهران
راه اندازی و بهره برداری از پایلوت
با عنایت به اینکه روش MBR یک نوع فرایند ترکیبی لجن فعال و فیلتراسیون می‌باشد بنابراین پایه و اساس ان همانند روش لجن فعال می‌باشد. در مطالعات پایلوت، میکرو ارگانیسم‌های موجود تصفیه خانه اکباتان جهت راه اندازی پایلوت بکار می‌روند. بدین منظور از لجن برگشتی تصفیه خانه اکباتان که دارای میکرو ارگانیسم‌های فعال بالایی می‌باشد استفاده گردید تا هم به طور چشمگیری از زمان ماند لازم جهت تولید مثل و تکثیر توده بیولوژیکی کاسته شود و هم در صورت راه اندازی پایلوت با غلظت MLVSS پایین زمان رسیدن به تعادل و احتمال وقوع شوک بیشتر است. کیفیت توده بیولوژیکی بکار رفته در راه اندازی پایلوت و سازگاری فرایند نقش عمده ای در راندمان پایلوت دارند . با توجه به محل استقرار پایلوت در تصفیه خانه شهرک اکباتان ویژگی‌های فاضلاب ورودی به تصفیه خانه در یک دوره ۳ ماهه قبل از شروع پژوهش مورد آنالیز و بررسی قرار گرفت و حداکثر داده های فاضلاب خام به عنوان مقادیر بحرانی جهت طراحی ملاک عمل قرار گرفت.
جدول( ‏۳‑۲) ویژگی‌های فاضلاب ورودی تصفیه خانه فاضلاب شهرک اکباتان (مقادیر بحرانی)

 

 

پارامتر

 

مقدار

کدینگ درختی
کدینگ درختی در برنامه های تکاملی به منظور برنامه ریزی تکاملی بکار می رود. در کدینگ درختی هرکروموزوم یک درخت از اشیائی نظیر توابع یا دستورها در زبان برنامه نویسی می باشد. شکل زیر دو نمونه از این کروموزوم ها را نشان می دهد. این نوع کدینگ برای برنامه های تکاملی بسیار عالی است. اغلب از این نوع کدینگ استفاده می شود و این بدین علت است که برنامه LISP زبان برنامه نویسی های آن به این فرم نمایش داده می شوند و می توانند براحتی مورد تجزیه قرار بگیرند. بنابراین عمل تقاطع و جهش نیز به همان نسبت راحت انجام می شوند.

شکل ۳- ۴: کدینگ درختی

مسائل مربوط به کدینگ
نکته ای که در انتهای این قسمت باید به آن توجه کرد این است که در الگوریتم های ژنتیکی کدینگ یک رابطه بین فضای کدینگ و فضای جواب ها می باشد بطوریکه الگوریتم ژنتیک عملیات تکاملی را بطور متناوب در این دو فضا انجام می دهد(شکل۳-۵). انتخاب طبیعی نیز به عنوان یک رابطه بین کروموزوم ها و عملکرد جواب های کد شده آن ها می باشد.
شکل ۳- ۵: فضای کدینگ و فضای جواب
همانطور که ذکر شد، نحوه کدینگ یک جواب به صورت یک کروموزوم یک موضوع کلیدی در الگوریتم ژنتیک می باشد. در کدینگ های غیر رشته ای سه موضوع بسیار مهم مطرح است که عبارتند از:
قابل قبول بودن کروموزوم
قانونی بودن کروموزوم
رابطه یگانگی
قابل قبول بودن یک کروموزوم به این مفهوم است که آیا دیکدینگ این کروموزوم در ناحیه قابل قبول که جزئی از فضای جواب مساله است قرار دارد یا خیر؟
غیرقابل قبول بودن یک کروموزوم ناشی از طبیعت مسائل بهینه سازی با محدودیت می باشد. معمولاً در مسائل بهینه سازی فضای قابل قبول بوسیله یک سیستم معادلات یا نامعادلات تشکیل می شود. درمتعددی به منظور جلوگیری از ایجاد چنین مواردی روش های جریمه ای کروموزوم های غیرقابل قبول پیشنهاد شده است. در مسائل بهینه سازی با محدودیت عموماً جواب در فضای جواب در مرز بین فضای قابل قبول و فضای غیرقابل قبول قرار دارد. در نتیجه روش های جریمه ای الگوریتم ژنتیک را مجبور می کنند که از هر دو طرف به سمت جواب حرکت کند.
مرز بین فضای قابل قبول و فضای غیرقابل قبول قرار دارد. در نتیجه روش های جریمه ای الگوریتم ژنتیک را مجبور می کنند که از هر دو طرف به سمت جواب حرکت کند. قانونی بودن یک کروموزوم به این مفهوم است که آیا این کروموزوم دراثر دیکدینگ به یک جواب منجرخواهد شد یا خیر ؟ یعنی در فضای جواب قرار خواهد گرفت یا خیر؟غیر قانونی بودن یک کروموزوم ناشی از طبیعت روش های کدینگ می باشد. چون یک کروموزوم غیرقانونی قادر نیست به یک جواب تبدیل شود، در نتیجه ارزیابی چنین کروموزومی غیر ممکن است و بنابراین روش های جریمه ای در اینجا عملی نیستند. در چنین مواردی معمولاً از روش های تعمیری به منظور تبدیل کروموزم های غیر قانونی به کرومزوم های قانونی استفاده می کنند.
شکل ۳- ۶: رابطه بین کروموزوم ها و جواب ها
مساله سوم، بحث یکسانی رابطه است. روابط بین کروموزوم ها و جواب ها معمولاً به یکی از سه صورت زیر است:
رابطه یک به یک
رابطه یک به n
رابطه n به یک
شکل ۳-۷ این سه نوع رابطه را نشان می دهد. از این سه نوع رابطه، رابطه یک به یک بهترین نوع رابطه و رابطه n به یک بدترین نوع آن است.
شکل ۳- ۷: انواع روابط بین کروموزوم ها و جواب ها

کروموزوم
رشته یا دنباله ای از بیت ها که به عنوان شکل کد شده یک جواب ممکن(مناسب یا نامناسب) از مساله مورد نظر می باشد، را کروموزوم می گویند. در حقیقت بیت های یک کروموزوم، نقش ژن ها رادر طبیعت عضوی انتخاب می شود. هر بیت، متغیری گسسته است که از یک مجموعه Q عضوی انتخاب می شود چنانچه از کدگذاری باینری استفاده شود، هر بیت یکی از دو مقدار ٠ یا ١ را می پذیرد.
شکل ۳- ۸: نمایش یک کروموزوم n بیتی

جمعیت
مجموعه ای از کروموزوم ها را جمعیت گویند. یکی از ویژگی های ژنتیک این است که به جای تمرکز برروی یک نقطه از فضای جستجو یا یک کروموزوم، بر روی جمعیتی از کروموزوم ها کار می کند. بدین ترتیب در هر مرحله، الگوریتم دارای جمعیتی از کروموزوم ها بوده که خواص مورد نظر را بیشتر از جمعیت مرحله قبل دارا می باشد. هر جمعیت یا یک نسل از کروموزوم ها، دارای یک اندازه می باشد که به اندازه جمعیت معروف است. اندازه جمعیت معرف تعداد کروموزوم های موجود درجمعیت یا یک نسل است. اگر تعداد کروموزوم ها خیلی کم باشد، امکان شکل گیری عملیات جابجایی توسط الگوریتم ژنتیک بسیار کم خواهد بود و تنها قسمت کمی از فضای جستجو مورد کاوش قرار خواهد گرفت. از طرف دیگر، اگر تعداد کروموزوم ها خیلی زیاد باشد، الگوریتم بسیار کند خواهد شد. بر اساس تحقیقات، جمعیت های با اندازه مناسب حدود ٢٠ تا ٣٠ کروموزوم دارند. البته گاهی اوقات جمعیت با اندازه ۵٠ تا ١٠٠ بهترین جواب ها را داده اند. بعضی تحقیقات نیز نشان می دهد که اندازه جمعیت باید بر اساس نوع مساله و کدینگ آن تعریف شود و افزایش بیشتر آن بی فایده خواهد بود و هرگز به حل سریعتر مساله کمک نمی کند.

مقدار برازندگی
مناسب بودن یا نبودن جواب، با معیاری که از تابع هدف بدست می آید، سنجیده می شود. هر چه که یک جواب مناسب تر باشد، مقدار برازندگی بزرگتری دارد. برای آنکه شانس بقای چنین جوابی بیشتر شود، احتمال بقای آن، متناسب با مقدار برازندگی آن در نظر گرفته می شود. بنابراین کروموزمی که برازنده ترین است با احتمال بیشتری در تولید فرزندان شرکت می کند و دنباله های بیشتری از آن به وجود می آید. به عنوان مثال چنانچه هدف بیشینه کردن یک تابع باشد، مقدار برازندگی، یک تابع صعودی از تابع هدف در نظر گرفته می شود و اگر هدف یافتن مقدار کمینه یک تابع باشد، عدد برازندگی، یک تابع نزولی از آن قرار داده می شود. معمولاً در مواردی که امکان دارد، تابع برازندگی را در فاصله [١ و ۰] نرمالیزه می کنند.

عملگر تقاطعی
این عملگر بر روی یک جفت از کروموزوم ها عمل می کند و می تواند به صورت تک نقطه ای، چند نقطه ای و یکنواخت باشد . عملگر تقاطعی تک نقطه ای، دو کروموزوم را به طور تصادفی از یک نقطه شکسته و بخش های شکسته دو کروموزوم را جابجا می کند. بدین ترتیب دو کروموزوم جدید بدست می آید. به کروموزوم های اولیه، کروموزوم های”والد“ و به کروموزوم های حاصل شده از عمل جابجایی وعمل جهش، کروموزوم”فرزند“می گویند.
عملگر تقاطعی با احتمال P_C بر روی کروموزوم های والد عمل می کند. بدین معنی که با احتمال P_C عمل تقاطع انجام می گیرد. اگر هیچ تقاطعی صورت نگیرد، فرزندان دقیقًا مشابه والدین خواهند بود(البته این مطلب بدین معنی نیست که نسل جدید همان نسل قبلی است). در صورتی که عمل تقاطع صورت بگیرد، فرزندان از قسمت های مختلف کروموزوم های والد ساخته می شوند. اگر احتمال تقاطع ١ باشد، تمامی فرزندان از طریق عمل تقاطعی ایجاد می شوند. عملیات تقاطع با این هدف انجام می شود که کروموزوم های جدید در بردارنده قسمت های مناسب و خوب کروموزوم های قبلی خواهند بود و شاید این کروموزوم های جدید عملکرد بهتری داشته باشند اما بهتر است همیشه بهترین کروموزوم های نسل قبلی بدون هیچ تغییری به نسل جدید منتقل شوند.
معمولاً اگر کروموزوم از کدگذاری چند متغیر به وجود آمده باشد، بهتر است که نقطه جابجایی، محل اتصال متغیرها انتخاب شود. در شکل ۳-۹ کروموزوم ها از شکل کد شده متغیرهای x و y و z وw ساخته شده اند. محل اتصال متغیرها می تواند به عنوان نقطه تقاطع استفاده شود. به طور مثال در شکل ۳-۹ ، محل اتصال متغیرهای x و y به عنوان نقطه تقاطع انتخاب شده است.
شکل ۳- ۹: تقاطع در کرموزوم هایی که از شکل کد شده چهار متغیر به وجود آمده اند.
تفاوت عملگر چندنقطه ای در مقایسه با عملگر تقاطعی تک نقطه ای در این است که نقطه شکست دو کروموزوم، بیش از یکی است و تقاطع در بخش های شکسته شده دو کروموزوم به صورت یک در میان انجام می گیرد. معادله ی زیر مثالی از عمل تقاطع دو نقطه ای را نشان می دهند.
١١٠٠١٠١١ + ١١٠١١١۰١ = ١١٠١١١١١
در عمل تقاطعی یکنواخت، بیت ها به صورت تصادفی از والد ١ یا والد ٢ کپی می شوند.
١١٠٠١٠١١ + ١١٠١١١٠١ = ١١٠١١١١١
باید خاطر نشان ساخت که اثر استفاده از هر کدام از انواع عملگرهای تقاطعی در سرعت همگرایی الگوریتم، دقیقاً مشخص نمی باشد و به مساله مورد نظر بستگی دارد.

عملگر جهشی
این عملگر روی هر یک از کروموزوم های حاصل از عملگر تقاطعی عمل می کند. بدین ترتیب که به ازای هر بیت از کروموزوم، یک عدد تصادفی تولید می گردد. اگر مقدار این عدد تصادفی از مقدار P_m (احتمال انجام جهش) کمتر باشد، در آن بیت عمل جهش انجام می شود و در غیر اینصورت، در آن بیت عمل جهش انجام نمی گیرد. عمل جهش در هر بیت با تولید تصادفی عدد ٠ یا ١ و جایگزینی آن بجای بیت مورد جهش انجام می گیرد.