واژه «تحقیق» از زبان عربی گرفته شده است در لغت به معنای درست کردن، رسیدن، رسیدگی، بررسی، مطالعه، حقیقت و واقعیت است (فرهنگ معین).
تحقیق از نظر روششناسی عبارت است از کاربرد روشهای علمی در حل یک مسأله یا پاسخگویی به یک سؤال (خورشیدی و همکارانش، ۱۳۷۸، ص ۵۲).
فعالیتهای تحقیق از لحاظ ماهیت و هدف، به تحقیق بنیادی، کاربردی و توسعهای تقسیم می شود. تحقیق کاربردی هر نوع کاوش اصیلی میباشد که به منظور کسب دانش علمی و فنی جدید که برای آن کاربرد ویژهای در نظر گرفته شود (خورشیدی و همکارانش، ۱۳۷۸، ص ۷۴).
هدف تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر، تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت می شود. تحقیق کاربردی در جستجوی یک هدف علمی است و تأکید آن بر تأمین سعادت و رفاه توده مردم (دلاور، ۱۳۷۶، ص ۲۷) و بهبود محصول یا فرایند آزمون مفاهیم نظری در موقعیتهای مسائل واقعی است (بست، ۱۳۷۱، ص ۴۰).
و از آنجایی که در این تحقیق در یک سازمان واقعی، عینی و زنده (پویا) صورت گرفته است و از نتایج آن میتوان به طور عملی استفاده کرد، یک تحقیق کاربردی میباشد.
روش تحقیق از لحاظ نحوه گردآوری داده ها نیز به انواع ذیل طبقه بندی میشوند:
-
- تحقیقات توصیفی که شامل؛ تحقیقات پیمایشی، همبستگی و موردی و … میباشد.
-
- تحقیقات آزمایشی
دراغلب تحقیقات علوم انسانی از روش توصیفی استفاده می شود. تحقیقات توصیفی شامل مجموعه ای از روشهایی است که هدف آنها توصیف کردن مورد بررسی است. با اجرای این تحقیقات میتوان شرایط موجود را بیشتر شناخت و از آن در فرایند تصمیم گیری استفاده نمود.
مطالعه توصیفی برای تعیین و توصیف ویژگیهای متغیرهای یک موقعیت صورت میگیرد. از اینرو هدف هر مطالعه توصیفی عبارت است از تشریح جنبههایی از پدیده مورد نظر پژوهشگر و با دیدگاهی فردی، سازمانی، صنعتی و نظایر آن (سکاران، ۱۳۸۰، صص ۲۴-۱۲۳).
در تحقیق توصیفی میتوان جامعه مورد مطالعه را از طریق پیمایش تحت بررسی و آزمون قرار داد. پیمایش عبارت است از جمعآوری اطلاعات است که با طرح و نقشه به عنوان راهنمای عملی توصیف و پیش بینی و یا به منظور تجزیه و تحلیل روابط برخی متغیرها، صورت میگیرد. پیمایش توصیفی، به توصیف پدیدهای خاص در محیطی معین می پردازد، برای آزمون نظریه ها و یا پاسخگویی به پرسشهای پژوهشی به کار میرود و شامل توصیف و نتیجه گیری است (کومار، ۱۳۷۴، صص۴۷-۱۹).
بنابراین با توجه به مطالب مذکور، میتوان گفت که تحقیق حاضر، یک تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی میباشد.
در تحقیقات مدیریتی با دو روش به سوالات تحقیق پاسخ میگویند که عبارتند از: ۱- استفاده از فنون آماری ۲- استفاده از فنون غیرآماری مانند تکنیکهای تصمیم گیری چند معیاره. در گروه اول از فنون آماری استنباطی استفاده خواهد شد. ولی در گروه دوم با بهره گرفتن از طریق بهینه سازی مساله به سوالها پاسخ داده می شود (آذر، ۱۳۷۳). بر اساس این تقسیم بندی، در تحقیق حاضر از فنون آماری و تکنیکهای تصمیم گیری چند معیاره برای دستیابی به پاسخ سوالات تحقیق استفاده شده است.
۳-۳- جامعه آماری
جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق میخواهد به تحقیق درباره آنها بپردازد (سکاران، ۱۳۸۰، ص ۲۹۴). به بیان ساده جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند. معمولا در هر پژوهش، جامعه مورد بررسی، یک جامعه آماری است که پژوهشگر مایل است درباره صفت یا صفات متغیر واحدهای آن به مطالعه بپردازد. در تعریف جامعه باید به جامع و مانع بودن آن توجه نمود. جامع یعنی در بر گیرنده تمام اجزاء مورد نظر باشد و مانع یعنی واحدهایی را که شامل نمی شود در بر نگیرد.
جامعه آماری این پژوهش را کارآفرینان برتر استان هرمزگان را تشکیل می دهند. این جامعه متشکل از ۴۰ نفر بود.
۳-۴- نمونه آماری
نمونه عبارت است از مجموعه ای از نشانهها که یک قسمت، یک گروه یا جامعهای بزرگتر انتخاب میشوند. به گونه ای که این مجموعه معرف کیفیات و ویژگیهای آن قسمت، گروه یا جامعه بزرگتر باشد (نادری و نراقی، ۱۳۷۸، ص ۱۵۹).
از آنجا که پژوهش پیرامون تمامی اعضاء جامعه زمانبر بوده و از نظر هزینه مقرون به صرفه نیست، پژوهشگر ناچار است اقدام به نمونه گیری نماید. برای نمونه گیری باید فهرست کامل افراد جامعه در دسترس باشد. این فهرست چارچوب نمونه گیری نامیده می شود. یکی از جنبه های مورد نظر در گزینش روش نمونه گیری آن است که چارچوب نمونه گیری در دسترس باشد. به طور کلی در پژوهشهای علوم رفتاری، متداولترین روشهای نمونه گیری شامل نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه گیری نظامیافته، نمونه گیری طبقهای، خوشهای و نمونه گیری چند مرحله ای است.
در این پژوهش با توجه به محدود بودن حجم جامعه به جای نمونه گیری از سرشماری کامل استفاده شده است و تعداد جامعه و نمونه آماری با هم برابر است. نتایج قابل تعمیم نیست و فقط به افراد مورد مطالعه تعمیم داده می شود. پس از توزیع پرسشنامه در میان کلیه اعضای جامعه آماری، تعداد۳۳ عدد پرسشنامه تکمیل شده، بازگشت داده شد که نرخ بازگشتی برابر با ۸۲ درصد را نشان میدهد.
۳-۵- روش گردآوری داده ها
اطلاعات را میتوان به روشهای گوناگون در مکانهای مختلف و از انواع مختلف منابع گردآوری کرد. روشهای گردآوری اطلاعات مشتمل است بر مصاحبه حضوری، مصاحبه تلفنی، مصاحبه رایانهای؛ پرسشنامههای حضوری، پستی، الکترونیکی؛ مشاهده افراد یا رویدادها با ضبط (یا بدون ضبط) صوتی یا تصویری، و انواع سایر فنون انگیزشی همچون آزمونهای برون افکنی (سکاران، ۱۳۸۰، ص ۲۴۳).
همچنین ابزارهای متنوع برای گردآوری داده ها وجود دارند که به وسیله آنها میتوان داده های مورد نیاز را جمعآوری و ثبت نمود؛ در این بین میتوان به مواردی نظیر پرسشنامه، مشاهده و بررسی اسناد و مدارک (مطالعات کتابخانهای) اشاره کرد محقق برای به دست آوردن داده های مورد نیاز در تحقیق باید از ابزار متناسب با آن استفاده کند و پس از آن با تحلیل، پردازش و تبدیل آنها به اطلاعات، به آزمون فرضیه ها بپردازد (کیوی و کامپنهود، ۱۳۷۷، ص ۱۵۷).
ابزارهای عمده در تحقیق حاضر برای جمعآوری داده ها؛ مطالعات کتابخانهای، پرسشنامه ساختاریافته و مصاحبه ساختارمند میباشد.
مطالعات کتابخانهای: یکی از مهمترین مراحل مربوط به جمعآوری اطلاعات، برای انجام دادن هر گون تحقیق علمی، استفاده از کتابخانه است. فواید عمده استفاده از کتابخانه به شرح زیر است:
الف) کسب اطلاعات اولیه راجع به موضوع مورد بحث
ب) اخذ تصمیم راجع به این مورد که چه محلی و چه اشخاصی و چه کتبی باید مورد مطالعه قرار گیرد و درباره موضوع تحقیق چه سوابقی در دست است.
ج) گرفتن تجربه از آنچه که قبلاً تهیه شده و پرهیز از تکرار مکررات.
د) استفاده از حقایق، آمارها، کتب، مآخذ و اسناد موجود (خورشیدی و همکارانش، ۱۳۷۸، ص ۳۲۲).
در تحقیق حاضر نیز برای گردآوری و تدوین ادبیات مربوط به موضوع تحقیق و بررسی سوابق تحقیق از روش کتابخانهای استفاده شده است. بدین منظور از کتب و مقالات موجود در کتابخانه ها و مقالات موجود در اینترنت و همچنین پایان نامه های فارسی و لاتین استفاده شده است.
مصاحبه: یکی از روشهای گردآوری اطلاعات اجرای مصاحبه با افراد به منظور دستیابی به اطلاعات مورد نظر پژوهشگر است. مصاحبه را میتوان به صورت هدایت شده یا غیر هدایت شده (آزاد) و نیز به شکل حضوری و تلفنی اجرا کرد (سکاران، ۱۳۸۰، ص ۲۴۶).
مصاحبه در کارهای تحقیقاتی، در کنار پرسشنامه و تکمیلکننده آن میباشد؛ در مصاحبه ارزیابی، بهخصوص در درک نگرش، علائق و ادراکات آزمونیها، عمیقتر از پرسشنامه است. مصاحبه بر دو قسم است:
-
- مصاحبه ساختارمند: که از قبل تمام سؤالات و دامنه پاسخ آن مشخص است.
-
- مصاحبه غیر ساختارمند (آزاد): یک سؤال اولیه به طور کلی انتخاب کرده و از مصاحبه شونده خواسته می شود پاسخ سوالات را ارائه نماید.
در این تحقیق با تعدادی از اساتید، متخصصین و صاحبنظران خبره در زمینه موضوع تحقیق، مصاحبه هایی انجام گرفت.
۳-۶- ساختار پرسشنامه تحقیق
پرسشنامه: پرسشنامه حاوی مجموعه ای از سؤالات است که پاسخگو به گونه ای کتبی به آنها پاسخ میدهد. در پرسشنامه معمولاً، پرسشنامههائی درباره نظریه، رفتار و طرز تفکر اشخاص مطرح می شود. سؤالات پرسشنامه به شکل باز و بسته طرح می شود. در سؤالات بسته، محقق پاسخهای احتمالی را از قبل مشخص کرده است و پاسخگو باید یکی از موارد از قبل انتخاب شده را برگزیند و علامت بزند. سؤالات باز پرسشهایی است که پاسخی از قبل تهیه شده را ندارد و پاسخگو جواب را که مناسب تشخیص میدهد با کلمات و عبارات خود عرضه میدارد (طاهری، ۱۳۷۶، ص ۹۳).
در این تحقیق بخش عمدهای از داده ها از طریق پرسشنامه به دست آمد.
۳-۷- روایی و پایایی ابزار گردآوری داده ها
۳-۷-۱- روایی پرسشنامه
مهمترین سؤالی که باید در مورد هر نوع روش سنجش پرسیده می شود، این است که آن روش تا چه حد رواست؟ وقتی این پرسش را مطرح میسازیم، در حقیقت در پی آن هستیم که ابزار سنجش، آنچه را که مورد نظر است میسنجد یا نه؟ و اگر جواب مثبت است، تا چه اندازه از دقت و درستی آن میسنجد؟ آیا همه آنچه که مورد نظر است و یا عوامل دیگری را میسنجد؟ (خورشیدی و همکارانش، ۱۳۷۸، ص ۳۲۲).
روایی، عبارت است از آن که آیا ابزار اندازه گیری خصیصه مورد نظر را که باید اندازه میگیرد یا نه؟ روایی تعیین می کند ابزار تهیه شده تا چه حد مفهوم خاص مورد نظر را اندازه میگیرد.
در تحقیق حاضر، جهت تعیین میزان روایی پرسشنامه به عنوان ابزار اصلی اندازه گیری، از نظرات خبرگان و متخصصان صاحبنظر استفاده شد.
۳-۷-۲- پایایی پرسشنامه
اگر ابزار اندازه گیری دو یا چند بار استفاده شود و به یک نتیجه واحد برسد، گفته می شود که ابزار دارای اعتبار یا پایایی است.
آنچه که در اینجا مورد علاقه ما است، درجه دقت اندازه گیری است و میخواهیم بدانیم اگر فردی را دوباره با روش مورد نظر بسنجیم، نتایجی که به دست می آید با چه دقتی تکرار می شود (خورشیدی و همکارانش، ۱۳۷۸، ص ۳۲۲).
موضوعات: بدون موضوع
[پنجشنبه 1400-07-29] [ 03:57:00 ب.ظ ]