۱-۷-۴- محدوده انسانی
محدوده انسانی پژوهش حاضر، کلیه روستائیان فعال ساکن در مناطق جنگلی که بصورت مستقیم به جنگل وابسته اند را شامل می شود.
۱-۸- تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق
۱-۸-۱- تعاریف مفهومی واژگان
در این مطالعه مفاهیم خاصی به کار گرفته شده است که لازم است در مورد آنها توضیحاتی داده شود.

جنگل

جنگل عبارت است از سطح وسیعی پوشیده از درخت، درختچه و سایر گیاهان که همراه با جانوران اشتراک زیستی پیشرفته ای بین عناصر تشکیل دهنده آن (گیاهان و جانوران) به وجود آمده و تحت تأثیر عوامل محیطی قادر به مه حیات به طور مستقل می باشد (مروی مهاجر، ۱۳۸۴).

جنگلداری اجتماعی
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

جنگلداری اجتماعی یک رهیافت مهم جهت حفاظت و احیای جنگل ها با در نظر گرفتن تأمین نیازهای جنگل نشینان می باشد که مردم این جوامع با ارتباط و هماهنگی با یکدیگر و همچنین ارتباط عقلایی با محیط اطراف خود به نوعی از مدیریت محلی بر جنگل ها جامه ی عمل می پوشانند که در نهایت منجر به توسعه پایدار منابع طبیعی خواهد شد.

مشارکت در منابع طبیعی

هر نوع همکاری داوطلبانه و سازمان یافته بهره برداران ذیصلاح به منظور استفاده بهینه، حفظ، احیاء و توسعه پایدار منابع طبیعی تجدید شونده با نظارت دولت که در نهایت رشد آگاهی و ارتقاء سطح زندگی آنان را به دنبال داشته باشد (شاعری و سعدی، ۱۳۸۲).
۱-۸-۲- تعاریف عملیاتی

جنگل

در زبان عام جنگل به منطقه ای گفته می شود که از درختان خودرو تشکیل یافته و ضمناً زیستگاه جانوران وحشی است.

تخریب

روستای جنگل نشین

آموزش های ترویجی

۱-۹- مراحل انجام پژوهش
این پژوهش از منطق حاکم بر روش علمی پیروی نموده و سیر منطقی آن جهت دستیابی به هدف کلی به شرح زیر می باشد:
بیان مسئله، اهمیت و ضرورت انجام پژوهش، بیان اهداف و پرسش های پژوهش، محدوده و محدودیت های پژوهش طرح پژوهش
بررسی سوابق نظری، بازدید و مصاحبه اکتشافی، ملاقات با کارشناسان و صاحبنظران مدل اکتشافی
بازخوانی متون مطالعه شده، آشکار سازی چارچوب نظری در قالب مدل مدل نظری
ساختن فرضیه ها، روابط میان مفاهیم و داده ها مدل تحلیلی- مفهومی
اندازه گیری متغیرهای تحقیق، طرح ریزی ابزار مشاهده، آزمون ابزار جمع آوری اطلاعات، اقدام به جمع آوری اطلاعات مدل میدانی
ورود داده ها به رایانه، اندازه گیری روابط متغیرها مدل اقتضایی
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱- مبانی نظری
۲-۱-۱- بررسی اهمیت جنگل از جنبه های مختلف
به طور کلی جنگل ها نقش مهمی در جلوگیری از فرسایش خاک، کم کردن سرعت آب های سطحی و جلوگیری از سیل های ویرانگر دارند، همچنین در ذخیره آب های جاری، تصفیه هوا، ایجاد محیط های نشاط آور، جلوگیری از سقوط بهمن و یخ و در ناحیه های کوهستانی و برفگیر، کاهش و معتدل کردن دمای هوا تأثیر زیادی دارند. به علاوه با بهره برداری درست از منابع جنگلی، سالانه مقدار زیادی از محصولات صنعتی، دارویی، خوراکی و شیمیایی تولید خواهد شد.
جنگل ها و مراتع با افزایش نفوذ پذیری آب در خاک، کاهش آلاینده ها و سر و صدا، تولید اکسیژن، ایجاد آرامش روحی در انسان، نقش اساسی در زندگی انسان و توسعه کشاورزی پایدار ایفا می کنند. بشر از بدو خلقت تا کنون برای تأمین نیازهای گوناگون خود از طبیعت بهره برداری کرده است. شکار، جمع آوری دانه ها، کاشت محصولات و پرورش دام هم به نوعی در دامن طبیعت انجام گرفته است (عبداللهی، ۱۳۸۲).
منابع طبیعی تجدید شونده که امروزه در محافل علمی و معتبر دانشگاهی از آن به عنوان بستر حیات انسان ها نام برده می شود، سرمایه ایست که نه فقط به نسل حاضر، بلکه به تمامی نسل های آینده کشور تعلق دارد. به طوری که جنگل ها و مراتع در هر کشور، تکیه گاهی است مطمئن برای توسعه اقتصادی- اجتماعی، مخزنی برای ذخیره سازی آب، پشتوانه ای برای تولید پایدار، بستری برای رونق کشاورزی، عرصه ای برای تولید چوب، زیستگاهی برای گونه های گیاهی و جانوری و حیات وحش، گردشگاهی برای تفریح، وسیله ای برای ایجاد شغل، وسیله ای برای تثبیت خاک و شن های روان و عنصری برای پالایش آلودگی هوا به شمار می آید (آرایش و همکاران، ۱۳۸۹).
عکس مرتبط با اقتصاد
۲-۱-۲- نظر اسلام در خصوص جنگل
حفظ منابع طبیعی در دین مبین اسلام جایگاه ویژه ای دارد و در قرآن کریم و احادیث معصومین (ع) بر حفظ و احیاء آن تأکید شده است. دغدغه مسئولین نظام جمهوری اسلامی ایران جدا از این مقوله نیست، به گونه ای که مقام معظم رهبری این مقوله را جزیی از زندگی مردم می دانند که می فرمایند: “فرهنگ منابع طبیعی باید به معارف عمومی تبدیل شود“.
جنگل یکی از مواهب طبیعی و مفید و ضروری به شمار می رود و از ابتدای خلقت بشر تا کنون همواره برای تأمین رفاه و آسایش و بر طرف کردن حوائج و نیازمندی های انسانی مورد استفاده قرار گرفته است. متأسفانه دخالت های آگاهانه و ناآگاهانه انسان ها به انحاء مختلف و بهره برداری های غیر اصولی و نادرست از این منابع، چرای بی رویه دام، آتش سوزی های عمدی و غیر عمدی و نیز طغیان آفات و بیماری های گیاهی و خسارات ناشی از گیاهان نا خواسته و مزاحم و … موجب بر هم خوردن تعادل حاکم بر این اکوسیستم های طبیعی شده و تخریب منابع طبیعی را تشدید کرده است (کیادلیری و آهنگران، ۱۳۸۳).
حضرت امام خمینی (ره): این جنگل ها مال ملت است نباید آن ها را خراب کرد.
مقام معظم رهبری: فرهنگ منابع طبیعی باید به معارف عمومی تبدیل شود. برای سرسبز نگه داشتن کشور باید نهضتی فراگیر برپا شود.
رسول اکرم (ص): شکستن شاخه ای از درخت به نزد من، مانند شکستن بال فرشتگان است.
رسول اکرم (ص) آثار صادقین جلد ۷ صفحه ۳۴۸: هر کس درختی غرس (بکارد) کند تا به ثمر برسد، خداوند در بهشت درختی برای او غرس می فرماید.
رسول اکرم (ص): «احترام زمین را نگه دارید که به منزله ی مادر شماست».
امام صادق (ع): خداوند برای رسولان خود، درختکاری و کشاورزی را انتخاب فرمود.
درخت کاری و ایجاد فضای سبز همواره مورد تأکید آموزه های دینی قرار گرفته است. زنان می توانند با آموزش و تربیت فرزندان خود، زمینه ی بهسازی محیط زیست را فراهم آورند.
عکس مرتبط با محیط زیست
در قرآن کریم از نابود کردن و تخریب محیط زیست به عنوان اعتداء (تجاوز) نام برده شده است و بر این اساس کسانی که رفتار ناشایست نسبت به محیط زیست داشته باشند، از رحمت و محبت خدا محروم خواهند ماند (سوره ی مائده، آیه ی ۸۶).
و از آب هر چیزی را زنده گردانیدیم (سوره انبیا، آیه ی ۳۰).
۲-۱-۳- مروری بر وضعیت جنگل ها در جهان
عرصه های منابع طبیعی در برنامه ریزی های امروز دنیا دیگر به عنوان تفرجگاه های طبیعی و یا چشم اندازهای زیبا برای رفع خستگی در تعطیلات پایانی هفته مطرح نیستند. امروزه، جنگل ها و مراتع نه تنها به عنوان قطب تأثیرگذار اقتصادی بلکه به عنوان پشتوانه بقای سایر بخش های اقتصادی مورد توجه قرار گرفته اند. تداوم و استمرار این بخش حیاتی و حفظ این پشتوانه تولیدی به نوع ارتباط بخش زنده محیط زیست با بخش غیر زنده آن بستگی دارد و زمانی که تعادل لازم در بهره وری از منابع با ظرفیت های تولیدی آن از طریق مدیریت اصولی انسان در اکوسیستم های طبیعی بوجود آید، این نقش حیاتی خواهد بود (بهبهانی، ۱۳۷۵).
جنگل و مرتع که از منابع طبیعی تجدید شونده است از پیچیده ترین پدیده های طبیعی اکوسیستم جهانی محسوب می شود که تخریب آن نه تنها منجر به از بین رفتن سرمایه های ژنتیکی می گردد بلکه در نظم و تعادل محیط زیست نیز اختلال ایجاد می کند.
امروزه جنگل ها و مراتع به عنوان یکی از منابع ارزشمند تنوع زیستی در اثر بهره برداری های گوناگون و تبدیل اراضی جنگلی به سایر کاربری ها با بحران بزرگی مواجه شده اند، طبق برآورد های بعمل آمده، پیش بینی می شود که در صورتی که نرخ جنگل زدایی در جنگل های گرمسیری همچنان ادامه یابد، این احتمال وجود خواهد داشت که تا ۵۰ الی ۱۰۰ سال آینده، نیمی از تمامی گستره ی گونه ای منقرض شوند (می، ۱۹۹۸)[۴].
ده هزار سال پیش سطح جنگل ها و مراتع جهان ۶ میلیارد هکتار بوده که از آن زمان تا کنون بیش از ۳۰ درصد از سطح آن کاهش یافته و به ۴ میلیارد هکتار رسیده است. سهم سرانه جنگل برای ۳/۵ میلیارد نفر جمعیت کره زمین به میزان ۸/۰ هکتار در جهان رسیده که توزیع آن در نقاط مختلف جهان کاملاً متفاوت است. آمار سازمان خوار و بار کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) در سال ۱۹۹۱ نشان می دهد که نرخ تخریب جنگل ها و مراتع در دهه ۸۰ نسبت به دهه گذشته دو برابر شده و سالیانه بطور متوسط ۱۷ میلیون هکتار از جنگل ها و مراتع جهان تخریب و از سطح آنها کاسته می شود که در کشورهای مختلف عوامل گوناگونی دارد (کریمی، ۱۳۸۲).
جنگل های دنیا نزدیک به ۹۰% بیوماس گیاهی اکوسیستم های زمینی را تولید می کنند و همراه با دریاها ۴۸% کل تولید اولیه کره زمین را تشکیل می دهند. جدول (۲-۱) سطح جنگل های دنیا را در قاره های مختلف نشان می دهد (فائو[۵]، ۲۰۰۱).
جدول شماره۲-۱: مساحت جنگل های دنیا

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

حق انحصاری © 2021 مطالب علمی گلچین شده. کلیه حقوق محف