وجود بازی در عصر دیرینه سنگی برای باستان شناسان مسلم است، امّا در مورد ورزش نمیتوان با این اطمینان صحبت کرد، در واقع بعضی از پژوهشگران بر این عقیده اند که مختص تاریخ اخیر انسان است.[۵۶]
۳٫۱٫۳٫۱٫ رقص و ورزش
در دنیای امروز رقص بعنوان ورزش با دلایل متفاوت روز به روز بیشتر بکار برده می شود، ابتدا برخی از آنها بیان و سپس حکم ورزش بصورت رقص بیان می شود.
رقصیدن یکی از بهترین راه های روی آوردن فعالیت فیزیکی در زندگی مان است. یکی از دلایل همه گیر شدن این ورزش ریتمیک، انواع متعدد و مختلف آن است که با سلایق مختلف مردم سازگار است. برای همه مفید است برای سلامت ماندن، متخصصین پیشنهاد می کنند که هر کس حداقل پنج بار در هفته، به مدت ۳۰ دقیقه در فعالیت های فیزیکی با شدت متوسط شرکت کنند. این فعالیت ها ضربان قلب و تنفس شما را افزایش داده و شما را گرم می کند. لازم نیست حتماً به نفس نفس زدن بیفتید و شُر و شُر عرق بریزید. همین که بتوانید ۳۰ دقیقه این حرکات را ادامه دهید کافی است. و جالب است بدانید که رقص نیز می تواند جزئی از این فعالیت های فیزیکی باشد. اکثر سبک های رقص، حتی نوع آرام آن والس، شدتی تقریباً برابر با ۳ مایل در ساعت پیاده روی متوسط دارد. افرادی که حتی در چاردیواری یک اتاق به تنهایی می رقصند، ضرر نمی کنند، چون با این کار ضربان قلب و تنفس شان را بالا می برند. رقصیدن به طور مداوم، خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی، فشار خون بالا، دیابت نوع دوم و سرطان را کاهش می دهد. علاوه بر این مزیت ها، آن قدر از این کار لذت می برید که حتی فراموش می کنید در حال ورزش کردن هستید! کالری سوزی می کند رقص همچنین باعث خوش هیکل و لاغر ماندن شما نیز می شود. با بالا رفتن سن، جلوگیری از اضافه وزن کار بسیار مشکلی می شود چون بالا رفتن سن با کاهش حجم عضلانی و افزایش حجم چربی بدن مرتبط است.
اما یکی از فواید رقصیدن، کالری سوزی آن است. در یک جلسه ۳۰ دقیقه ای رقص، یک فرد متوسط با وزن ۶۰ کیلوگرم حداقل ۹۹ کالری خواهد سوزاند. البته این مسئله در سبک رقص های مختلف تفاوت متغیر است. با رقص های پر جنب و جوش تر مسلماً میزان بیشتری کالری خواهید سوزاند. برای استخوان ها و مفاصل مفید است رقصیدن احتمال ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می دهد، به این دلیل که گام های رقص بر استخوان ها فشاری وارد می کند که کمک می کند تا مستحکم و متراکم بمانند. هرچه استخوان های شما متراکم تر باشند، استحکام بیشتری خواهند داشت و در مواقع افتادن یا زمین خوردن کمتر دچار شکستگی می شوند. همچنین حرکات پر جنب و جوش رقص برای عضلات و مفاصل نیز مفید هستند و از ابتلا به ورم مفاصل جلوگیری می کند. فرد را فعال می سازد جنب و جوش رقص فرد را به تکاپو می اندازد و حفظ تعادل و هماهنگی هنگام رقص، قدرت بدنی او را افزایش می دهد. این مسئله باعث می شود که افراد در زندگی روزمره نیز راحت تر بتوانند تعادل خود را حفظ کنند و کمتر زمین بخورند و همچنین پر جنب و جوش تر و فعالتر شوند. فواید ذهنی رقص های پر جنب و جوش و تند، مغز را نیز همانند جسم فعال نگاه می دارد. ورزش گردش خون را افزایش می دهد و به این ترتیب اکسیژن راحت تر و سریعتر به مغز می رسد. همچنین یادگیری حرکات مختلف و گام های دشوار رقص، باعث می شود ذهن نیز به تکاپو بیفتد. محققین دریافته اند که رقص از بروز بیماری آلزایمر و جنون جلوگیری می کند.
ورزش نه تنها زوال مغز را کندتر می کند، بلکه قدرت مغز را نیز افزایش می دهد. تجربه نشان داده است که گوش دادن به موسیقی حین رقص، این توانایی را چند برابر می کند. فواید اجتماعی یکی دیگر از فواید عالی رقص، درمورد زندگی اجتماعی است. با این که تنهایی رقصیدن هم فواید کافی برای سلامتی شما دارد، اما رقص گروهی و دو نفره باعث می شود علاوه بر این فواید جسمانی، روح تان را نیز با پیدا کردن دوستی های تازه یا مستحکم تر کردن دوستی های گذشته تقویت کنید. احساس عضویت داشتن در یک جمع، گروه یا اجتماع، یکی از کلیدهای رسیدن به زندگی سعادت مندانه است. محققین دریافته اند که رقصیدن مداوم، از بروز بیماری های روانی مثل افسردگی جلوگیری به عمل می آورد. همچنین فرد با یادگرفتن حرکات و گام های دشوار رقص، به احساس موفقیت دست می یابد که برای تقویت روحیه و اعتماد به نفس عالی است.[۵۷]
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
یکی از سبک های تناسب اندام به همراه شادی و نشاط حاصله از آن ورزش ریتمیک زومـبا (سـومبا) می باشد . ورزش ریتمیک زومبا (سومبا) برگرفته از انواع حرکتهای مــوزون کشور آفریقا و آمریکای لاتین می باشد . از تلفیق چهـار سبک ریتم های میرنگه، رگی تون، سالسا، کالیبسو و کومبیا حرکت موزون و ورزش ریتمیک زومبا (سومبا) پدید می آید. در این ورزش حرکتها و تکنیک ها کاملاً حساب شده است و تآثیر و توجه مستقیمی بر روی اندامهای مختلف (دست، پا، بازو، ران و ستون فقرات) شده است. تمامی ماهیچه های حــرکتی ساق پا، رانـها و بازوها و حتـی رویدادهای شکمی تحت تآثیر این ورزش و ریتـم آن قرار گرفته و از افزایش چربی دراطراف این قسمت ها جلوگیری می کند. حرکات و تکنیک های حرکتی موجب کشش ماهیچه ای شده و شـکل و فرم زیبا و جوانی را با توجـه به اسـکلت و استخوان بندی افراد موجب می گردد. این ورزش که کاملاً هوازی می باشد، تمرکز بر روی تنفس و توجه بر روی انجام انواع تکنیکهای حرکتی را بالا برده و موجب کاهش وزن در هر سنی و زیبایی اندام یا هر نوع استخوان بندی می گردد در طول مدت انجام این حرکات، فشار خون بالانس بوده و هیچ فشاری بر روی مفاصل و مناطق حسـاس مثل زانوها، آرنجها، مچ دست و پا وارد نمی شود. این حرکات با ریلکسی کامل و نشاط سرشار حاصل از دم و بازدم مناسب و فرصت کافی برای انجام درست حرکات، موجب چربی سوزی آهسته ولی مستمر گشته و تبدیـل انرژی به جای از دست دادن آن را حاصل می گردد. ناگفته نماند که انجام درست حرکات و فراگیری پایه ای و اساسی این سبک، هنرجو را قادر می سازد که با انواع سبکها و ریتمها ارتباط نزدیک برقرار کرده ضمن شناخت اندامهای خود، براحتی هر نوع سبک دیگری را با اعتماد به نفس کامل انجام دهد.
امروزه زومبا یکی از داغترین روش ها برای از دست دادن وزن است. ترکیب خاص این ورزش از حرکات هوازی و مراحل رقص با گام های سریع و آسان بسیارسرگرم کننده است. زومبا بسیار چالش برانگیز است و می تواند به شما در از دست دادن وزن اضافه بسیار کمک کند و همچنین تن و ماهیچه ها را سفت می کند یکی از دلایل موفقیت زومبا این است که یک برنامه کاهش وزن است، زیرا بسیار سرگرم کننده است. هنگامی که به کلاس ایروبیک می روید، ممکن است مراحل خسته کننده ای را دنبال کنید. بسیاری از مردم کلاس های ایروبیک خود را تنها پس از چند هفته ترک می کنند زیرا خیلی کسل کننده است. با زومبا، شما در حال ترکیب حرکت رقص با حرکات ایروبیک و ریتم رقص را نگه می دارید استفاده از موسیقی از جمله رومبا، سالسا، تانگو، و… همراه است. زومبا به تقویت عضلات نیز کمک می کند. هنگامی که حرکات رقص یا حرکت هوازی انجام می دهید، ماهیچه های شما لاغر می شود و شل نمی شود.[۵۸]
۳٫۱٫۳٫۱٫۱٫ تفاوت ایروبیک با رقص
برای توضیح بیشتر باید گفت هر دو از ورزش های هوازی به شمار می آیند ولی ایروبیک حرکات مربوط به خود را دارد، و قوانین خود را نیز دارد و طراحی حرکات در هر جلسه و یاد دادن حرکات متفاوت توسط مربی در هر جلسه برای ارتقاع سطح کلاس و افزایش متابولیسم بدن هنرجو ازمواردی ست که باید مورد توجه قرار گیرد و همچنین از حرکات با دمبل, چوب, کش ورزشی برای سفت کردن بدن استفاده می شود .
در حالی که رقص فقط آموزش حرکات است ورزش هوازی نیز محسوب می­ شود. آموزش حرکات رقص نیز باید بر اساس ضرب آهنگ طراحی شود و اساس ایروبیک در آموزش رعایت شود.[۵۹]

۳٫۱٫۳٫۱٫۲٫ مسابقات ورزشی رقص بر اساس چهار قانون مختلف
مسابقات ورزشی رقص براساس چهار قانون مختلف اجراء می گردند.
ـ استاندارد که متشکل از والس، تانگو ، واینس والس، فاکستروت آهسته و قدم های تند.
ـ آمریکا لاتین: که شامل سامبا، چاچا، رامبا، پاسودابل و جیو.
ـ تن دنس (ده رقص) تمام موارد بالا است که در یک مسابقه یک روزه اجرا می گردد.
ـ فورمشین که هشت زوج هم با قوانین استاندارد و هم قوانین آمریکای لاتین با هم می رقصند .
از بالاترین مقام، یا دو زوج از اعضای کشور IDSF دعوت می شود تا در رقابت شرکت کنند. در شکل استاندارد و آمریکای لاتین، از هشتاد تیم فقط شش تیم در یک رقابت سخت باقی می مانند و در هر پنج قانون در هر دور به مدت ۵/۱ تا ۲ دقیقه طول می کشد. هرگز بیش از ده زوج در روی صحنه وجود ندارد و در نهایت ۶ تیم در یک زمان با هم می رقصند.
تیم بر اساس تکنیک، رقص پا، موزیکال بودن رقصشان، اجرا، حرکات روی کف سالن و نظم اساسی در زمان داده شده، مورد قضاوت قرار می گیرد.
موزیک برای تمام رقابتها به جز فورمیشن توسط ارکستر انتخاب می گردد. و رقابت کنندگان نمی دانند که با چه آهنگی خواهند رقصید، اگر چه ریتم و تم، آهنگ بر اساس قوانین تنظیم شده است، امتحانها و آزمونهایی که توسط فیزیولوژیست های ورزشی در دانشگاه فری بورگ صورت گرفته نشان می دهد که سطح تلاش جسمانی و میزان تنفس در طول یک رقابت رقص مساوی با یک شناگر و هشتصد متر دویدم توسط یک دونده در یک زمان مشخص می باشد. در اینجا هرم ورزشی وجود ندارد و هر رقابت به طور منحصر به فرد انجام می شود. بدون هیچ پیشرفتی در کل مسابقات.[۶۰]
۳٫۱٫۳٫۲حکم ورزش با رقص
انجام دادن برخی از ورزش ها به خاطر سرعت انجام عمل به موزیک های تند (مثل ترنس موزیک) نیاز دارد حال این سؤال مطرح می شود که اگر هدف از انجام دادن این ورزش ها کاهش یا افزایش وزن یا تندرستی بوده و رقص نباشد حکم شرعی آن چیست؟ و یا اگر نیت بقیه افراد از جمله مربی، غیر از ورزش کردن گاهی اوقات رقصیدن باشد حکمش چیست؟
با توجه به معانی طرب، لهو و مجالس لهو و لعب به دیدگاه برخی از مراجع تقلید پیرامون استماع موسیقی اشاره می شود، اکثر فقها نوعی از موسیقی را که «لهوی» باشد حرام می دانند نه همۀ انواع موسیقی را و بعضی استماع موسیقی مطرب را نیز حرام می دانند.
حضرات آیات عظام امام (رضوان الله علیه)، خامنه ای، سیستانی، فاضل لنکرانی (رضوان الله علیه) و مکارم شیرازی می فرمایند: «گوش دادن و یا نواختن هر نوع موسیقی که مطرب باشد جایز نیست. [و] ملاک در حرمت شاد یا غمناک بودن موسیقی نیست بلکه ملاک مطرب بودن یا نبودن آن است.»[۶۱]
آیت الله گلپایگانی (رضوان الله علیه): «شنیدن موسیقی و یا نواختن آن مطلقاً [چه لهوی و مطرب باشد یا نباشد] حرام است.»[۶۲]
آیت الله صافی گلپایگانی: «آنچه را عرف مردم موسیقی می دانند. استماع آن و ساخت و تعلیم و تعلم و فروش آلات آن [مطلقا] حرام است.»[۶۳]
آیت الله نوری همدانی: «گوش دادن به هر آهنگی که مطرب و لهوی و مناسب مجالس گناه و خوش گذرانی است جایز نیست.»[۶۴]
آیت الله وحیدخراسانی: «گوش دادن به هر آهنگ لهوی که مناسب مجالس گناه و خوش گذرانی است جایز نیست.»[۶۵]
آیت الله تبریزی (رضوان الله علیه): «موسیقی مناسب مجالس خوش گذرانی موسیقی لهوی است و نواختن و گوش دادن به آن حرام است.»[۶۶]
بنابراین به اتفاق همۀ مراجع اگر موسیقی از نوع حرام آن باشد[۶۷]، تحریک یا عدم آن، غمگین یا شاد بودن آن، مرکز پخش مانند صدا و سیما باشد و یا غیر آن و … هیچ اثری در حرام بودن آن ندارد.[۶۸]
بر این اساس هر چند ورزش فی نفسه اشکال ندارد، اما گوش دادن به موسیقی حرام در همین ورزش ها هم جایز نیست هر چند هدف از ورزش تندرستی و امثال آن باشد.
از سویی دیگر اگر این حرکات ورزشی مصداق رقص محسوب گردند حکم رقص را دارند و حرمت موسیقی جدای از حرمت رقص است و رقص حکم خاص خود را دارا است.
حضرت آیت الله سیستانی: «به احتیاط واجب جایز نیست به جز رقص زن و شوهر در جایی که دیگری نباشد.»[۶۹]
حضرت آیت الله مکارم: «تنها رقص زن برای شوهرش جایز است و بقیه اشکال دارد.»[۷۰]
مقام معظم رهبری: «اصل رقصیدن اشکال ندارد مگر این که مستلزم فعل حرامی باشد. [مانند تحریک شهوت حرام، استماع موسیقی و …] و در این مسئله فرقی بین انواع رقص ها نیست.»[۷۱]
همچنین پاسخ مراجع عظام به این سؤال که آیا زن یا مرد می تواند به تنهائی و به دور از چشم دیگران (حتی از نگاه همسر خود) برای ورزش بدن برقصد؟ به این شرح است:
آیات عظام امام، تبریزی، خامنه ای و سیستانی: «اشکال ندارد، ولی سزاوار است مؤمن از لهو اجتناب کند.»[۷۲]
آیات عظام بهجت، فاضل، نوری و وحید: «بنابر احتیاط واجب جایز نیست.»[۷۳]
آیات عظام صافی و مکارم: «حرام است.»[۷۴]
نتیجه این که اگر عنوان رقص[۷۵] یا استماع موسیقی حرام بر حرکات ورزشی صدق کند؛ اشکال دارد و در غیر این صورت اشکالی ندارد و در این گونه امور لازم است هر مکلفی به مرجع تقلید خود رجوع نماید.
به هر حال سؤالات ذکر شده به دفاتر مراجع نیز ارسال شده و جواب های زیر دریافت گردیده است:
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
«در صورتی که موزیک مناسب مجالس لهو و فساد نباشد مانعی ندارد.»
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
«اگر موسیقى مطرب لهوى نباشد مانعى ندارد و تشخیص آن به عهده خود مکلّف است.»
رقص اگر موجب تهییج شهوت یا مستلزم کار حرام یا ترتّب مفسده‌اى باشد یا زن ‏در بین مردان نامحرم برقصد، حرام است.‏
دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):
«ورزش فی نفسه خوب است، ولی اگر همراه با وسائل موسیقی و یا به جهت رقص کردن باشد، جایز نیست. و الله العالم.»
در کل اگر ورزش به همراه موسیقی های حرام نباشد و مفسده ای هم نداشته باشد، جایز است. اما اگر این ورزش مستلزم انجام فعل حرامی باشد؛ مثل عدم رعایت حجاب و یا استفاده از موسیقی های محرک قوای شهوانی و یا خود ورزش و حرکات بدن در آن، احیاناً محرک شهوت باشد، حرام خواهد بود.
۳٫۲٫ رقص حرام
۳٫۲٫۱٫ رقص صوفیانه (سماع)
صوفیان هنگامی که هیجانات عاطفی و غلیان و خروش درونی و شور وجد باطنی به آنان دست می دهد، یا بخواهند این حالت ها را در خود تشدید کنند، به رقص و چرخ در می آیند، که اصطلاحا ًبه آن « سَماع» می گویند.
در تعریف سماع گفته اند:«وجد و سرور و پایکوبی و دست افشانی صوفیان منفرداً یا جمعاً با آداب و تشریفاتی خاص .»[۷۶]
همچنین گفته اند: «سَماع، آوازی است که حال شنونده را منقلب گرداند و این همان صوت با ترجیح است.»[۷۷]
سماع، نزد اکثر بزرگان صوفیه، از راه های مهم وصول به حالت وجد شمرده می شود؛ به این معنا که گفته اند: «سماع حالتی در قلب ایجاد می کند که «وجد» نامیده می شود و این وجد، حرکات به وجود می آورد که اگر حرکات غیر موزونی باشد، «اضطراب» و اگر حرکات موزونی باشد،کف زدن و رقص است.[۷۸]
شیخ عطار در «تذکره الاولیاء» سخنان بزرگان صوفیه را دربارۀ سماع اینگونه نقل می کند: «ذوالنون مصری گفته: «سماع، وردِ حق است که دل ها بدو برانگیزد و بر طلب وی حریص کند، هر که آنرا به حق شنود به حق راه یابد هر که به نفس شنود در زندقه افتد .»[۷۹]
ابو ابراهیم بن اسماعیل بخاری در «شرح تعرّف» گوید: «سماع چون در گوش افتد پنهانی های سر را بجنباند و برانگیزد و یکی به جنبش آید از عجز صفت خویش که طاقت کشیدن آن بار را ندارد و یکی متمکن باشد به قوت حال که آن بار را بکشد. اصل سخن آن است که هر را در سر، حالی نیست با حق که در آنحال، سماع کند، سماع کردن بر او حرام است. سماع آن کسانی که حال باطن ندارند نفسانی باشد.»[۸۰]
سعدی دربارۀ سماع گفته است:
نگویم سماع ای برادر که چیست مگر مستمع را بدانم که کیست
گر از بر ج معنا برد طیر او فرشته فرو ماند از سیر او
وگر مرد لهو است و بازی ولاغ قوی تر شود دیوش اندر دماغ
جهان پر سماع است و مستی و شور ولیکن چه بیند در آیینه، کور
نبینی شتر برسماع عرب که چونش به رقص اندر آرد طرب
شتر را چو شور و طرب در سر است اگر آدمی را نباشد خر است.[۸۱]

در شرح حال ابو بکر شبلی «توفی ۳۳۴ ق» نوشته اند که: «نقل است که یکبار چند شبانه روز در زیر درختی رقص می کرد و می گفت: «هوهو». گفتند: این چه حال است؟ گفت: این فاخته بر این درخت می گوید «کوکو» من نیز موافقت او را می گویم «هوهو».[۸۲]
در شرح حال مولانا جلال الدین بلخی گفته اند: «روزی مولوی از بازار زر گران می گذشت، از شنیدن صدای ضربۀ چکش صلاح الدین به وجد آمد و سماع و چرخ زدن آغاز کرد، صلاح الدین کار را به شاگردان وا گذاشت و خود بیرون آمد، مولانا او را در آغوش کشید و بر روی و موی او بوسه زد و سماع کرد. صلاح الدین سالخورده که به سبب ریاضت ناتوان شده بود، دریافت که در سماع، یارای برابری با مولانا را ندارد، عذر خواست و به دکان باز گشت و به شاگردان اشاره کرد که بی­وقفه، زر بکوبند و لحظه ای دست بر ندارند و مولانا از نیمروز تا غروب، سماع کرد.[۸۳]
۳٫۲٫۱٫۱٫ حکم شرعی رقص صوفیانه
فقیهان اهل تسنن و تشیع، سماع را باطل دانسته اند و حکم به حرمت آن داده اند.
اهل سنت: «ابن جوزی» می گوید: «شافعی در کتاب «آداب القضاء» تصریح کرده که اگر کسی غنا را عادت سازد و همواره گرد آن گردد، شهادت اش مردود و عدالتش باطل است رؤسای مذهب شافعی سماع را منکر بوده اند.»[۸۴]

دانلود