عنوان: تاثیر ابعاد ساختاری سازمان مورد بررسی بر هوشمندی رقابتی
فصل اول
کلیات و طرح پژوهش
۱-۱-مقدمه
انفجار اطلاعات و جهانی‌شدن، باعث رشد سریع دسترسی به اطلاعات و افزایش شدید رقابت در حوزه کسب وکار گردیده ‌است و این امر شرکت‌ها را ملزم به پایش محیط کسب ‌و‌کار، اتخاذ تصمیم‌ و واکنش سریع در برابر فرصت‌ها و تهدیدات روزمره نموده است. موفقیت فردا در عرصه‌ی کسب‌ وکار، از‌آن سازمان‌هایی است که بصیرت و آگاهی بیشتری نسبت به خود و محیط رقابت داشته باشند. این قبیل موضوعات درکانون توجه هوشمندی رقابتی قرار دارد. هوشمندی رقابتی فرایند نمایش محیط رقابتی است. به عبارتی دقیق‌تر ، هوش رقابتی یک برنامه‌ی نظام‌مند و اخلاقی برای جمع‌ آوری، پردازش و مدیریت اطلاعات است که می‌تواند طرح‌ها، تصمیم‌ها و عملیات شرکت را تحت تاثیر قرار دهد(calof,2005).
در دنیای امروز علی‌رغم وجود بحران‌های اقتصادی کوچک و بزرگ، رقابت در بازار به طور مستمر تشدید می‌گردد. پیوستن کشورها به سازمان تجارت جهانی از جمله کشور ما، به مفهوم تشدید رقابت در بازارهای جهانی است. بقای سازمان‌ها و موسسات در عرصه رقابت جهانی در گرو اقداماتی است که آنان را قادر به تحت نظر گرفتن اقدامات رقبا ساخته تا بتوانند با پیاده سازی به موقع راهبردهای مناسب از رقبای خود پیشی بگیرند.
عکس مرتبط با اقتصاد
پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که یکی از ابزارهای شناسایی اقدامات رقبا و ایجاد آمادگی لازم برای انجام رقابت در بازار، بهره‌گیری از هوشمندی رقابتی است. لذا در این تحقیق بر‌آن شدیم تا تاثیر ابعاد ساختاری سازمان مورد بررسی بر هوشمندی رقابتی و همچنین تاثیر هوشمندی رقابتی بر عملکرد سازمانی، سازمان مورد بررسی را مورد مطالعه قرار دهیم.
۱-۲- بیان مساله
یکی از ویژگی‌های بارز عصر حاضر، تغییرات فزاینده در دانش بشری و عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و تکنولوژیک است. در چنین شرایطی، یکی از الزامات اساسی رقابت، شناخت ماهیت تغییرات و پیش بینی روند آتی بازار، فن‌آوری‌ها، نوآوری‌ها، ترجیحات و الگوهای رفتار مشتریان است. جستجوی مداوم برای یافتن روش‌های جدید مبارزه در بازارهای رقابتی همواره یکی از موضوعات اصلی در مباحث استراتژیک بوده است، که موجب خلق مفهوم مزیت رقابتی پایدار شده و عاملی برای حفظ بقای سازمان است. وبستر اعتقاد دارد هر تصمیم بازاریابی که براساس رفتار رقبا شکل نگرفته باشد، مانند حرکت کورکورانه در یک مسیر تاریک است. لذا در عصر دانشی و رقابتی امروز سازمان‌ها به جای رفتار واکنشی، انفعالی و تدافعی باید رفتار کنشی و پیشتازانه داشته باشند، و قبل از وقوع حادثه به پیش‌بینی آن بپردازند. لذا هوشمندی رقابتی یکی از ابزارهای مدیریت استراتژیک و یکی از سریع‌‌ترین زمینه‌های رشد کسب وکار در دنیا به شمار می‌رود که از غافلگیری شرکت ها جلوگیری می‌کند و یکی از تکنیک‌های مهم برای ایجاد مزیت رقابتی است.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
سازمان‌های امروزی برای باقی ماندن در صحنه‌ی رقابت شدید و تطبیق با شرایط محیطی، دست به تغییراتی در ساختار خود زده‌اند. آن‌ ها به سمت کوچک‌تر شدن و عدم تمرکز گام برداشته‌اند. سازمان‌های کشور ما نیز باید به فکر تجدید ساختار خود بیفتند و مشتری مداری و توجه به خواست‌های آنان را در دستور کارخود قرار دهند.
عدم مسئولیت پذیری سازمان‌ها، عریض و طویل بودن آن‌ ها، کنترل‌های بیش از حد، مدیریت ضعیف و به طور کلی وجود یک ساختار ضعیف باعث گردیده است جریان اطلاعات چه درون و چه در خارج از سازمان غیر اثربخش گردد.
این تحقیق در پی کسب شواهد تجربی در زمینه‌ی تاثیر ابعاد ساختاری سازمان بر هوشمندی رقابتی و همچنین هوشمندی رقابتی بر عملکرد سازمان می‌باشد.
۱-۳-اهمیت و ضرورت پژوهش
عصر حاضر، عصر تغییرات و تحولات اساسی و بنیادی است و سازمان‌هایی می‌توانند خود را با این شرایط تطبیق دهند و در صحنه‌ی رقابت باقی بمانند که مدیران و رهبرانی، کارآمد، تغییر‌گرا و چشم اندازی بلند مدت داشته باشند. در سال‌های اخیر هوشمندی رقابتی به یکی از مفاهیم مهم مدیریت تبدیل و با فرهنگ شرکت‌های پیشرو عجین گشته است. در دنیای پیچیده‌ی کنونی، شرکت‌های مختلف هر روز برای دستیابی به اهداف عالی‌تر به طرح‌های نوینی روی می‌آورند. هوش رقابتی این امکان را برای مدیران فراهم می‌آورد که به صورت خلاقانه‌تری بیندیشند و با بهره گرفتن از اطلاعات محیط کسب وکار و اطلاعات حاصل از رقبا در تصمیم‌گیری‌های سازمانی به بهترین شکل عمل کنند. بنابراین هوش رقابتی، یکی از الزامات غیر قابل انکار برای اغلب مدیران به شمار می‌رود. از طرفی اغلب مطالعات تجربی انجام شده در مورد هوشمندی رقابتی، توصیفی و فاقد ﺁزمون فرضیات جهت ایجاد استنباط هستند. بیشتر مطالعات، بر اجرای هوشمندی رقابتی در سازمان‌های کشورهای مختلف پرداخته‌اند. این مطالعات، شواهدی تجربی در مورد ارتباط بین هوشمندی رقابتی و ویژگی‌های سیستم مدیریت ارشد یا دیگر عوامل مفهومی بیان نمی‌کنند. همچنین با وجود اهمیت هوشمندی رقابتی در شرکت‌های تجاری، تلاش‌های نظام‌مند کمی جهت بررسی تجربی ارتباط بین هوشمندی رقابتی و عملکرد شرکت انجام شده است.
نتیجه تصویری برای موضوع هوش
۱-۴- اهداف پژوهش
تحقیق حاضر اهداف زیر را دنبال می کند:

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

بررسی وضعیت هوشمندی رقابتی در شرکت پتروشیمی شیراز.

بررسی وضعیت هر یک از ابعاد ساختاری در سازمان مورد مطالعه.

بررسی عملکرد سازمانی، سازمان مورد مطالعه.

بررسی تاثیر هر یک از ابعاد ساختاری سازمان بر هوشمندی رقابتی و ابعاد آن در سازمان مورد مطالعه.

بررسی تاثیر هوشمندی رقابتی و ابعاد آن بر عملکرد سازمانی، سازمان مورد مطالعه.

۱-۵- سوالات و فرضیات پژوهش
۱-۵-۱- سوالات پژوهش
در این راستا سوال اصلی زیر مطرح می گردد:
بین ابعاد ساختاری سازمان و هوشمندی رقابتی و همچنین بین هوشمندی رقابتی و عملکرد سازمان چه ارتباطی وجود دارد؟
در این ارتباط سوالات فرعی زیر مطرح می گردد:
۱-وضعیت هوشمندی رقابتی و ابعاد آن در سازمان مورد بررسی چگونه است؟
۲- وضعیت عملکرد سازمانی، سازمان مورد بررسی چگونه است؟
۳-میزان رسمیت در سازمان مورد مطالعه چگونه است؟
۴-میزان تمرکز در سازمان مورد مطالعه چگونه است؟
۵- میزان پیچیدگی در سازمان مورد مطالعه چگونه است؟
۱-۵-۲- فرضیات پژوهش
فرضیه‌ی اول: بین رسمیت سازمان و وضعیت هوشمندی رقابتی سازمان مورد بررسی رابطه‌ی معنی‌داری وجود دارد.
فرضیه‌ی دوم: بین پیچیدگی سازمان و وضعیت هوشمندی رقابتی سازمان مورد بررسی رابطه‌ی معنی‌داری وجود دراد.
فرضیه‌ی سوم: بین تمرکز سازمان و وضعیت هوشمندی رقابتی سازمان مورد بررسی رابطه‌ی معنی داری وجود دارد.
فرضیه‌ی چهارم: بین وضعیت هوشمندی رقابتی سازمان و عملکرد سازمانی مورد بررسی رابطه‌ی معنی داری وجود دارد.
۱-۶- قلمروتحقیق
قلمرو موضوعی این پژوهش، مباحث و مفاهیم مرتبط با هوشمندی رقابتی، ساختارسازمانی و عملکرد سازمانی می‌باشد. از نظر قلمرو زمانی این پژوهش یک دوره‌ی شش ماهه از تیر ماه تا آذر ماه سال ۱۳۹۲ را در بر می‌گیرد و به لحاظ قلمرو مکانی، در شرکت پتروشیمی شیراز انجام شده است.
۱-۷- نوع تحقیق
نوع تحقیق از حیث هدف کاربردی و از حیث شیوه‌ی جمع‌ آوری داده‌ها پیمایشی است.
۱-۷- روش تحقیق
تحقیق حاضر در صدد یافتن رابطه‌ی بین ساختار سازمانی و هوشمندی رقابتی و همچنین هوشمندی رقابتی بر عملکرد شرکت پتروشیمی شیراز می‌باشد. بنابراین از نظر هدف کاربردی، از نظر استراتژی اجرا، همبستگی-توصیفی؛ و به لحاظ بررسی رابطه‌ی بین متغیرها از نوع همبستگی می‌باشد.
۱-۸- ابزارها و روش‌های جمع‌ آوری داده‌ها و اطلاعات
داده‌های مورد نیاز این تحقیق به روش‌های مختلف جمع‌اوری شده است. اطلاعات مربوط به مباحث نظری به روش کتابخانه‌ای و داده‌های مربوط به متغیرهای تحقیق از طریق پرسشنامه جمع‌اوری شده است. در این تحقیق با توجه به تعداد متغیرها برای جمع‌اوری داده‌ها از سه نوع پرسشنامه استفاده شده است و برای انجام آزمون‌های آماری و بررسی سوالات و فرضیات تحقیق از نرم افزار SPSS استفاده شده است.
۱-۱۰- تعریف واژها و اصطلاحات
هوشمندی رقابتی[۱]: هوشمندی رقابتی، هنر جمع آوری، پردازش و ذخیره سازی اطلاعات است که تمام افراد در سطوح مختلف سازمان به فراخور نیاز خود به آن دسترسی دارند و به آن‌ ها کمک می‌کند که آینده خود را شکل دهند و در مقابل تهدیدات رقابتی از آن‌ ها محافظت می‌کند. این اطلاعات مربوط به رقبا، مشتریان، تامین کنندگان، فناوری‌ها، محیط یا اطلاعات بالقوه مربوط به کسب وکار است(saymen et al, 2008).
ساختار سازمانی[۲]: جامعه امروز جامعه‌ی سازمانی است. سازمان‌ها رکن اصلی اجتماع کنونی را تشکیل می‌دهند، برای نیل به اهداف سازمان، سازماندهی گامی ضروری است، سازماندهی فرایند ایجاد ساختار سازمانی است و ساختار سازمانی چارچوب سازمانی است که به درجه‌ای از پیچیدگی، رسمیت و تمرکز اشاره دارد(نوری،۱۳۷۹).
رسمیت[۳]: رسمیت به درجه‌ی استاندارد بودن کارها در سازمان اشاره دارد. اگر شغلی از میزان رسمیت بالایی برخوردار باشد، متصدی آن برای انجام دادن فعالیت‌های مربوط به آن شغل و اینکه چه موقعی انجام شود و چگونه باید انجام گردد از حداقل آزادی عمل برخوردار است.
پیچیدگی[۴]: مقصود تعداد کارها یا سیستم های فرعی است که در درون یک سازمان انجام می‌شود یا وجود دارد.
تمرکز[۵]: در سلسه مراتب اختیارات متمرکز بودن به آن سطح از اختیارات گفته می‌شود که قدرت تصمیم گیری دارد. هنگامی که تصمیم‌گیری‌ها به سطوح پایین‌تر سازمان تفویض می‌گردد، می‌گویند که سازمان غیرمتمرکز است.
عملکرد سازمانی[۶]: عملکرد سازمانی شاخصی است که چگونگی تحقق اهداف یک سازمان یا موسسه را اندازه‌گیری می کند(Ho,2008).
۱-۱۱- محدودیت‌های تحقیق
یکی از محدودیت‌های این پژوهش عدم امکان جمع‌ آوری اطلاعات در شرکت‌های پتروشیمی سراسر کشور می‌باشد. همچنین سازمان‌ها با این تصور که سوالات مطرح شده در پرسش‌نامه‌ها در ارتباط با اطلاعات محرمانه سازمان آن‌ ها می‌باشد، از پر کردن پرسش‌نامه ها خودداری می‌نمودند.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه‌ پژوهش
۲-۱- بخش اول: مبانی نظری تحقیق
۲-۱-۱- مقدمه
فن‌آوری‌های نوین با سرعتی سرسام‌آور در حال پیشرفت هستند، به طوری‌که جوامع به صورت عام و بازار به صورت خاص، با شتابی وصف ناپذیر به دنبال ترفندهایی می‌گردند که بقایشان را در این عرصه آشفته و متلاطم تضمین کنند. سازمان‌ها باید بپذیرند که فلسفه حیاتشان تغییر کرده است و دیگر زنده بودن به معنای رسیدن به وضعیت سوددهی مداوم نمی‌تواند باشد و باید به دنبال رقابت و ابزار آن باشند، چرا که امروزه کمتر شرکتی در این عرصه به صورت سنتی و به دور از قواعد جدید بازی، کسب و کار می‌کند و برای اینکه بتوان پا به پای رقبا باقی ماند یا شاید به سختی و با مهارت بسیار بتوان یک قدم از آنها پیش گرفت، می‌بایست به قواعد جدید بازی کاملاً مسلط بود تا شاید روزی بتوان خود یک قاعده جدید انگاشت. بنابراین تسلط بر فن‌آوری‌های جدیدی مانند هوش رقابتی در کسب وکارها یک الزام و ضرورتی اجتناب ناپذیر تلقی می‌شود.
امروزه برای این که سازمان‌ها بتوانند در محیط به شدت رقابتی بین المللی به حیات اقتصادی خود ادامه دهند، به ابزارهای جدیدی جهت تصمیم‌گیری و تصمیم سازی نیاز دارند. از جمله‌ی این ابزارها هوش یا هوشمندی رقابتی است که در سطح جهان به سرعت رو به رشد و گسترش بوده و در حال تبدیل به معیاری است که بتواند مدیران شرکت‌ها و سازمان‌ها به ویژه سازمان‌های دانشگر نوین را در اخذ تصمیمات هوشمندانه یاری دهد. هوشمندی رقابتی فرایندی است که محصول آن ((اطلاعات ارزیابی شده)) می‌باشد. طبعاً هدف از این هوشمندی، بهره‌گیری از اطلاعات هوشمندانه، برای پشتیبانی و هدایت تصمیمات و اقدامات مدیریتی درجهت اهداف رقابتی است. به بیان دیگر، مهم ترین وظیفه‌ی آن پشتیبانی از فرایندهای تصمیم‌گیری در یک سازمان است، که معمولاً به وسیله مدیران اجرایی انجام می‌شود.
هوشمندی رقابتی در اغلب موارد به عنوان یک شاخه علمی نسبتاً جدید شناخته شده که از سال ۱۹۸۰ به بعد، به تدریج عمومیت یافته است. این هوشمندی که از توسعه‌ی اقتصاد، بازاریابی، تئوری‌های نظامی و مدیریت استراتژیک برخواسته، هنوز در مرحله تکامل خویش قراردارد.
هوشمندی را می‌توان به عنوان یک محصول با ارزش افزوده نیز تعریف نمود که از گردآوری، ارزیابی، تجزیه و تحلیل، یکپارچه سازی و تفسیر اطلاعات موجود و مرتبط با یک یا چند جنبه از نیازهای مدیریت عالی سازمان ناشی می‌گردد و بلافاصله به صورت بالقوه در تصمیم‌گیری مدیران حضور پیدا می‌کند(یزدانی، ۱۳۹۲).
فرایند هوشمندی رقابتی، با تحلیل اطلاعات داخلی و محیطی سازمان، فعالیت‌های رقبای مستقیم و غیرمستقیم را در ابعاد مختلف پیگیری می کند. از این رو، تحلیل مداوم محیط‌های درونی و بیرونی سازمان و تفسیر مستمر اطلاعات دریافتی از محیط، تأثیر به سزایی در تصمیمات آتی مدیران برای موفقیت بیشتر سازمان خواهد داشت(Rouach & Santi,2001).
ساختار سازمانی یکی از مهم‌ترین مفاهیم تئوری سازمان است و همواره از آن به عنوان بحث اصلی در موفقیت یا شکست سازمان‌ها یاد شده است. این موضوع به دلیل اهمیت ذاتی‌اش، از دیرباز توجه محققان و پژوهشگران متعددی را به خود جلب کرده و تاکنون از جنبه‌های گوناگونی مورد بحث وبررسی قرار گرفته است. در دنیای کنونی سازمان‌ها با تغییرات سریع فن‌آوری، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی روبرو هستند، سازمان‌هایی می‌توانند در مقابل محیط‌های خیلی پویا و نامساعد امروز دوام بیاورند که توان دریافت اطلاعات مناسب و به موقع را داشته باشند و بتوانند پس از پردازش اطلاعات جمع‌ آوری شده، راه‌های معقول و مناسبی برای مسائلی که با آن‌ ها روبرو هستند ارائه دهند. در چنین دنیای متلاطمی، انسان‌ها، سازمان‌ها و سیستم‌هایی موفق و کارا خواهند بود که از درجه‌ی هوشی بالایی برخوردار باشند(الوانی، بیگی نیا و همتی مهاجر،۱۳۹۰).
عملکرد مالی، معیاری برای سنجش و ارزیابی استراتژی‌های رقابتی سازمان می‌باشد و از آن‌جا که هوشمندی رقابتی، یک فرایند استراتژیک سازمانی در برابر محیط رقابتی است، می‌توان از عملکرد مالی به عنوان معیاری برای سنجش موفقیت هوشمندی رقابتی در سازمان بهره برد. از طرفی، عملکرد سازمان را می‌توان به عملکرد مالی سازمان نسبت داد. از آن‌جا که دارایی‌ها، محصولات و خدمات، عملیات، بازار و منابع انسانی در عملکرد نهایی سازمان تأثیر بسزایی دارند، مزیت‌های مالی سازمان غالباً با موفقیت سازمان ارتباط دارند(چاوشی و جوادی پور،۱۳۹۱)
۲-۱-۲- مبانی و مفاهیم نظری در مورد هوشمندی رقابتی
۲-۱-۲-۱- تاریخچه‌ پیدایش هوشمندی رقابتی
هوش رقابتی مفهوم تازه‌ای در ادبیات موضوع نیست. این واژه در نیمه‌ی نخستین دوران صنعتی به ادبیات کسب و کار وارد گردید. به نظر می‌رسد‌‌‌ کاربرد این مفهوم با واژه‌ی (Competitive Intelligence) نخستین بار در دهه ۱۹۳۰ پدیدار گردیده است. با این وجود، از اوایل دهه ۱۹۶۰ بود که روز به روز نوشته‌های بیشتری در پیرامون هوش رقابتی، هوش راهبردی (SI)[7] و پیمایش محیطی (ES)[8] انتشار یافت. تا اواسط دهه ۱۹۷۰، با توجه به توسعه‌ی شرکت‌ها به کشورهای خارجی، جهانی شدن بازارها و نیازهای مختلف مصرف کنندگان این مقوله به طور آهسته اما منظم توسعه پیدا کرد(Prescott,1995). در واقع تمام این موارد حیات و فعالیت‌های شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار داده و مدیران را به تحقیقات مداوم برای نظریه‌ها و تکنیک‌های جدید جهت رویارویی با رقابت ترغیب نموده است(Fuld,1995). با این همه در دهه ۱۹۸۰بود که سیستم‌های هوش کسب و کار (BIS)[9] و سیستم‌های اطلاعات مدیریت (MIS)[10] پدیدار شدند تا امکان استفاده از اطلاعات پیرامونی با اثربخشی بیشینه فراهم شود. اما از اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی با تکمیل رویکرد‌های متنوع از نظام‌های مدیریتی، موضوع هوش رقابتی به عنوان بخش اعظم هوش سازمانی در مجامع علمی فراگیر شد. در این دوران پژوهشگران رویکردهای گوناگونی را برای اندازه گیری هوش رقابتی و اثرهای آن در سازمان طرح ریزی نمودند و بکار گرفتند. اما از اوایل دهه ۹۰ میلادی، هوش رقابتی به عنوان بخش جدایی ناپذیر از ادبیات کسب و کار بین پژوهشگران و در مجامع علمی فراگیر شد. برآورد می‌شود از نظر حجمی بیش از ۸۵ درصد هوش سازمانی را هوش رقابتی تشکیل می‌دهد و تا‌کنون اندیشه‌ی اندیشمندان بسیاری در دانشگاه‌های سراسر جهان به پردازش هوش رقابتی معطوف گردیده است(Michaeli & Simon,2008).
۲-۱-۲-۲-تعاریف هوشمندی رقابتی
هوشمندی رقابتی اشکال مختلفی از ساده تا ماهرانه را می‌تواند داشته باشد. برای هوشمندی رقابتی در شکل ساده می‌توان به مصاحبه با مشتری شرکت رقیب یا بررسی گزارش سالیانه‌ی یک شرکت اشاره کرد. در شکل ماهرانه‌ی آن می‌توان به انجام یک بازی جنگ چند نفره و کاملا دیجیتالی اشاره کرد(Fuld,2006;Shaker & Gembicki,1999).
اگرچه تعاریف متعددی برای هوشمندی رقابتی عنوان شده است، هیچ کدام از این تعاریف به طور منحصر به فردی، مورد پذیرش جهانی قرار نگرفته است. بسیاری از تعاریفی که در طول سال‌ها عنوان شده‌اند تنها تغییراتی در شیوه‌ی بیان داشته‌اند(Flisher and Wright,2009).
هوش رقابتی مجموعه توصیه های عملیاتی و منتج شده از یک فرایند سیستماتیک، شامل برنامه‌ریزی، جمع آوری، تحلیل و انتشار اطلاعات محیط خارجی برای قرار دادن بنگاه در وضعیت رقابتی بر اساس فرصت‌های توسعه‌ای پیش روی آن است. هوش رقابتی را هم می‌توان یک فرایند و هم یک محصول در نظر گرفت. به عنوان یک فرایند، هوشمندی رقابتی مجموعه‌ای از روش‌های قانونی و اخلاقی است که شرکت جهت بهره برداری از اطلاعاتی که به آن در دسترسی به موفقیت در بازار رقابتی کمک می‌کند، استفاده می کند. به عنوان یک محصول، هوشمندی رقابتی شامل اطلاعاتی در مورد فعالیت‌های رقبا است که از منابع عمومی و اختصاصی استخراج شده‌اند. دامنه‌ی هوشمندی رقابتی رفتار حال و آینده‌ی رقبا، تامین کنندگان، مشتریان، فن‌آوری، بازار، محصولات و خدمات و محیط کلی رقابت می‌باشد(Vedder et al,1999:109).
هوشمندی رقابتی از این جهت که دربرگیرنده‌ی شیوه‌های منظم جمع‌ آوری، تحلیل و ارزیابی اطلاعات می‌باشد، نوعی فرایند محسوب می‌شود. از طرفی از آن جهت که به معنای اطلاعات قابل استفاده‌ای است که می‌توان از آن برای اتخاذ تصمیمات بهره گرفت، به عنوان محصول نیز در نظر گرفته می‌شود. بخش اصلی سیستم هوشمندی رقابتی، چرخه‌ی اطلاعات هوشمند است. فرایندی که در آن اطلاعات خام به اطلاعات هوشمند تبدیل می‌شود. هوشمندی رقابتی جمع آوری اطلاعات مربوط به محیط و رقبا به منظور خلق و حفظ مزیت رقابتی است. هوشمندی رقابتی یک فرایند نظام‌مند است تا از به روز بودن اطلاعات دقیق و مرتبط به رقبا اطمینان حاصل شودMcGolange,2004)).
انجمن تخصصی هوشمندی رقابتی[۱۱](SCIP) بیان می‌کند که هوشمندی رقابتی فرایندی نظام‌مند برای جمع‌ آوری، تجزیه و تحلیل و مدیریت اطلاعات خارجی است که بر برنامه‌ها، تصمیمات و عملیات شرکت تاثیر می‌گذارد. هدف از هوشمندی رقابتی، مدیریت و کاهش ریسک، ایجاد دانش مفید، ایمنی اطلاعات و استفاده از اطلاعات مشارکتی است(Priporas,2005).
هوش رقابتی فرایند جمع آوری اطلاعات علمی در مورد رقبا و کاربرد آن در یک طرح استراتژیک کوتاه مدت و بلند مدت می‌باشد. به وسیله‌ی هوش رقابتی سازمان‌ها می‌دانند که چه رقابت‌هایی باید در اولویت قرار گیرد. واحدهای هوش رقابتی در واقع به تحلیل یک سازمان می‌پردازند. این واحدها از برنامه ریزی و تصمیم‌گیری استراتژیک حمایت می‌کنند و فرصت‌ها و تهدیدات تجاری را سریعا هشدار می‌دهند(Peltoniemi & Vuori, 2005).