ز) در جامعه نباید قانون بر کلیه شئون حیات اجتماعی حاکمیت داشته باشد
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
نگرش به نهادینه شدن قانون در سوالات ۲۸ ، ۲۹ ، ۳۰ ، ۳۱ و ۴۱ مورد ارزیابی قرار می گیرد.

تعریف عملیاتی غیر مطلق بودن حاکمیت : در جامعه مدنی به دلیل رشد نهادهای مدنی ، از نقش وظایف دولت تا حدودی کاسته می شود .کاهش حیطه وظایف به منزله رها کردن دولت نیست . در چارچوب رشد جامعه مدنی ، دولت ناظر بی طرفی است که شاهد کشمکش ، سازش و مصالحه میان گروه های مختلف می باشد.مسأله بی طرفی دولت به طور عمده به وجود حکومت محدود و ایجاد تمایز میان زندگی خصوصی و عمومی در چارچوب کثرت گرایی بستگی دارد . برای رشد جامعه مدنی دولت باید به صورت یک ناظر بی طرف اجازه دهد تا شیوه های مختلف زندگی با یکدیگر همزیستی داشته و در عین حال باعث حفظ استقلال شخصی شوند.
جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.

نگرش به غیر مطلق بودن حاکمیت با سوالات زیر مورد ارزیابی قرار می گیرد:
الف) جامعه مدنی به عنوان نگهبان مستقل بروضعیت دموکراسی برای شهروندان بر دولت اعمال فشار می کند.
ب) نهادهای جامعه مدنی بر فرایند سیاست گذاری در کشور موثر بوده اند .
ج) مردم بایستی بتوانند نسبت به قانونی که آن را ناعادلانه می دانند اعتراض صلح آمیز کنند
د) در جامعه مرز بین زندگی خصوصی فرد و دولت باید از هم مشخص شود و دولت حق دخالت در حریم خصوصی افراد را نداشته باشد
ه) تأمین خواسته های همه اقشار جامعه برای دولت تا حدی مشکل است
ز) درچارچوب رشد جامعه مدنی ، دولت ناظر بیطرفی است که شاهد کشمکش ، سازش و مصالحه میان گروه های مختلف می باشد.
سوالات ۳۲-۳۷ پرسشنامه به سنجش این مولفه اختصاص یافته است.

تعریف عملیاتی تکثرگرایی بنیادی : در جامعه مدنی نهادها بطور خودجوش و طبیعی ، با توجه به نیازهای ساختاری ، در بستر تحولات اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی ظهور پیدا می کنند .بنابراین نهادهایی چون احزاب سیاسی ، اتحادیه ها ، انجمن های صنفی و شوراهای محلی برای تبیین خواست ها وتقاضای گوناگون به وجود می آیند، تا در فرایند تبدیل این خواست ها به سیاست حاکم موثر باشند .لذا برای تحقق یک جامعه مدنی اصیل ، نهادهای یاد شده از پائین پا به عرصه وجود می گذارند و تنوع آنها نمودی از نیازهای واقعی گروهبندی های سیاسی ، اقتصادی و فذهنگی است . اینگونه نهادها از یک سو به مردم و از سوی دیگر به سیاست عمومی پیوند دارند و کانال های رابط را تشکیل می دهند. آن ها در عین حال که محدودیت های حرکت اعضای خود را مشخص می سازند ، از طرف دیگر قدرت سیاسی حاکم را مهار می کنند و با این طرز عمل دوجانبه ، یک نوع موازنه منطقی در سیاست و توزیع قدرت ایجاد می نمایند. بدین ترتیب هرنوع کوششی برای از بین بردن کانال های یاد شده مانع از تکوین جامعه مدنی شده و به مرور به اقتدار بخشیدن بیشتر به قدرت حاکم خواهد انجامید.
عکس مرتبط با اقتصاد

نگرش به تکثرگرایی بنیادی با گویه های زیر ارزیابی می شود:
الف) دولت ایران بایستی حقوق سیاسی و اجتماعی یکسان برای همه شهروندان بدون توجه به مذهب ، نژاد و جنس آنها فراهم کند
ب) نهادهای جامعه مدنی مانع انحصار قدرت در دست یک گروه یا قشر خاص می شودو از خودکامگی ها و خودمحوری ها جلوگیری می کند
تکثرگرایی بنیادی در پرسشنامه با سوالات ۳۸ و ۳۹ مورد ارزیابی قرار می گیرند.

تعریف عملیاتی حاکمیت روح تسالم و تسامح: تسالم و تسامح دو مفهوم متغایر و در عین حال متلازمند . تسالم به معنای حسن تفاهم که افراد ، گروه ها و تمامی نهادها و بنیادهای اجتماعی ، با شناخت کامل یکدیگر ، یک نوع روح تسالم و امکان همزیستی و همکاری مشترک در پیشبرد اهداف اصلی جامعه به وجود می آورند.

تسالم و تسامح با گویه های زیر سنجیده می شود:
الف) آیا نهادهای جامعه مدنی به خوبی نمایندگی شهروندان در کشور را به عهده می گیرند
ب) احترام گذاشتن به نمایندگان مردم از اهمیت بالایی برخوردار است.
ج) اگر در یک اجتماع سیاسی افرادی که با شما هم عقیده نیستند ، بخواهند سخنرانی کنند تا چه اندازه موافقید
د) داشتن روحیه انتقادپذیر لازمه همکاری مشترک در جهت پیشبرد اهداف اصلی جامعه است
ه) برای پیشرفت جامعه ، ضروری است افراد در انجام وظایف با یکدیگر همکاری نمایند.
ز) افراد جامعه باید در حل مشکلات به یکدیگر کمک نمایند.
نگرش به حاکمیت روح تسالم و تسامح در جامعه با سوالهای ۴۰ ، ۴۲ ، ۴۳ ، ۴۴، ۴۵ و ۴۶ مورد ارزیابی قرار می گیرد.
۶-تعریف عملیاتی گفتمان : یکی از ویژگی های مهم جامعه ای که در آن نهادهای مدنی قدرتمندند و به زبان ساده جامعه مدنی شکل گرفته ، نهادینه و بالنده شده است ، وجود گفتمان ، دیالوگ و گفتگوست . هدف گفتمان رسیدن به اجماع از طریق قانع شدن طرفین گفتگو و رسیدن به توافق است . شرط لازم جریان یافتن گفتمان ، وجود قراردادهای اجتماعی و حاکمیت قانون است و این امر چارچوبی کلی پدید می آورد که مورد قبول آحاد مردم است. در جوامع استبدادی به علت فقدان و یا ضعف جامعه مدنی و نبود قانون ، اغتشاش یا عدم وجود قراردادهای اجتماعی مورد توافق ، گفتمان شکل نمی گیرد و به جای دیالوگ سخن یکطرفه جریان دارد.
سنجش نگرش به گفتمان از طریق گویه های زیر عملی می گردد:
الف) وارد شدن در بحث های سیاسی
ب) دخالت دادن نظر اکثریت افراد در اداره امور جامعه ، موجب تسریع در رفع مشکلات می شود.
د) مناظره میان افراد مختلف موجب ایجاد تشنج در جامعه می شود.
ه) بحث و مناظره باعث می شود احکام صادره از سوی دولت مورد بحث و نقد قرار بگیرد و بهتر پذیرفته شود.
این مولفه از طریق سوالات ۴۷-۵۰ پرسشنامه مورد سنجش قرار می گیرد.
۷-تعریف عملیاتی تشکل ها : جامعه مدنی هنگامی ثبات می یابد که نهادها ، انجمن های صنفی و حرفه ای ، اتحادیه ها و سندیکاهای گوناگون در جامعه ایجاد شوند و به عنوان واسط بین اعضاء و دولت نقش فعال خود را در حیطه قانون در جریان سیاستگذاری ها انجام دهند. یک چنین نهادی از دولت و قدرت حاکم مستقل است و متشکل از افرادی است که داوطلبانه برای رسیدن به اهداف مشترک تلاش می کنند . به جهت جلوگیری از تعارض میان نهادها و عدول از منافع ملی و کلان جامعه ، قوانین اساسی هر جامعه در سرلوحه فعالیت تشکل ها قرار می گیرد. تشکل های جامعه مدنی میان نهاد خانواده به عنوان کوچکترین نهاد اجتماعی و دولت به عنوان قدرت مند ترین نهاد اجتماعی قرار می گیرند. از این جهت در صورت وجود تشکل ها ، سیاست به معنای فن ادره جامعه در انحصار دولت باقی نمی ماند و جامعه مدنی بخش قابل توجهی از آن را به خود اختصاص خواهد داد.
نگرش به تشکل ها به وسیله گویه های زیر سنجیده می شود:

آیا تا به حال به عضویت یکی از نهادهای جامعه مدنی درآمده اید؟

آیا به یاد دارید در یکسال گذشته ، جامعه مدنی برای تصویب قوانین جدید در کشور اعمال فشار کرده است؟

رقابت میان تعدادی از احزاب سیاسی ، نظام سیاسی را مستحکم تر و قوی تر خواهد ساخت؟

وجود احزاب سیاسی باعث هرج و مرج سیاسی خواهدشد.

در جامعه گروه های صنفی به عنوان واسطه ، می توانند خواسته های مردم را به دولت اعلام کنند.

افراد جامعه از طریق انجمن ها نمی توانند اهداف خود را محقق سازند.

نگرش به تشکل ها در پرسشنامه بوسیله سوال های ۵۱-۵۵و سوال ۵۸ مورد سنجش قرار می گیرد.
جدول ۳-۳- شاخص سازی مفهوم جامعه مدنی

متغیرها ابعاد شاخص ها گویه ها
جامعه مدنی سیاسی دموکراسی ۱-شرایط آزادی سیاسی برای اقدامات جامعه مدنی در کشور برقرار است
۲-هرکس باید حق داشته باشد آزادانه نظر خود را بدهد
۳-شهروندان بایستی حق داشته باشند رهبران سیاسی شان را آزادانه انتخاب کنند
۴-روزنامه ها و رسانه ها بایستی از تمامی سانسورها و کنترل های دولتی آزاد باشند
۵-شرکت در انتخابات برایم اهمیت دارد
۶-همه افراد باید در تعیین سرنوشت خویش سهیم باشند
۷-در جامعه هیچ کس نباید حق آزار دیگران را داشته باشد
نهادینه شدن قانون ۱-اغلب نهادهای جامعه مدنی به صورت قانونی ثبت شده اند
۲-اطاعت از قانون را برای خود واجب میدانم