– اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت، منبع پیشین، ص147 ↑
– اسکینی، دکتر ربیعا، حقوق تجارت، منبع پیشین، ص 152 ↑
– آخوندی، محمود، آیین دادرسی کیفری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، سال 1373، جلد دوم، ص 314 ↑
پایان نامه

– لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، منبع پیشین، ش 3328، ص 416 ↑
2– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی (دوره بنیادین)، منبع پیشین، جلد سوم، ص121 ↑
– متین دفتری، احمد، منبع پیشین، جلد دوم، ص 332 ↑
– شمس، عبدالله، تأمین در تأمین خواسته، مجله تحقیقاتی حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، شماره 17 و 16، پاییز 76 – 74 ↑
– مهاجری، علی، آیین قضاوت مدنی در محاكم ایران، منبع پیشین، صص 101 – 100 ↑
2- احمدی، نعمت، آیین دادرسی مدنی، اطلس، تهران، چاپ اول، سال 1375، ص 368 ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، ش 720، ص444 ↑
– صدر زاده افشار، سید محسن، منبع پیشین، ص 342 ↑
– میر شفیعیان، سید مهدی، راهنمای معاملات و طرح دعاوی اموال غیر منقول، حقوقدانان، تهران، چاپ اول، سال 1375، ص 191 ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، ش 724، ص 447 ↑
– همان ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی (پیشرفته) منبع پیشین، جلد سوم، ش 729، ص 432 ↑
– همان ↑
– شمس، عبدالله، مقاله: خسارت ناشی از اجرای قرار تأمین خواسته، مجله تحقیقاتی حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، سال 1376، ص 21، ش 20 و 19 ↑
– كاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی، شركت سهامی انتشار، تهران، چاپ پنجم، سال 1381، ص37 ↑
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
– همان، ص 43 ↑
– كاتوزیان، ناصر، الزام های خارج از قرارداد، ضمان قهری، مسئولیت مدنی، غصب و استیفاء، دانشگاه تهران، تهران،چاپ سوم، جلد نخست، ص 360 ↑
– همان، ص449 ↑
– مهاجری، علی، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، منیع پیشین، جلد دوم، ص 71 ↑
– همان، صص 80 و 79 ↑
– صدرزاده افشار، سید محسن، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، منبع پیشین، ص 349 ↑
– همان، ص 350 ↑
1- Juge refere ↑
2-Art 484: L’ordonnance de re’fe’re’ est une decision provisoire rendue a’ la demande d’une partie, l’autre pre’sente ou appele’e, dans les cas ou’ la loi confere a’ un juge qui n’est pas saisi du principal le pouvoir d’ordnner imme’diatement les measures ne’cessaires. ↑
3- Civ 3e 26 avr. 1984: JCP 1984. Iv.210.
به نقل از دکتر مجید غمامی و حسن محسنی، آیین دادرسی مدنی فراملی، سهامی انتشار، چاپ اول، سال 1390، ص 90 ↑
– دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، دانشگاه تهران، تهران، سال 1334، جلد بیست و دوم، ص 28 ↑
– دهخدا، علی اکبر، منبع پیشین، جلد سی و هفت، ص338 ↑
– معین، محمد، فرهنگ فارسی، منبع پیشین، جلد چهارم، ش 4443 ↑
– جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، گنج دانش، تهران، چاپ هفتم، سال 1374، ش 2302، ص 2302 ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی (دوره بنیادین)، دراک، تهران، چاپ دوازدهم، سال 1391، جلد سوم، ص 94 ↑
– بهرامی، بهرام، آیین دادرسی مدنی علمی و کاربردی، تهران، نگاه بینه، چاپ نهم، سال 1385، جلد دوم، ص29 ↑
– Refere ↑
8- R; Guillien et …, lexique des termes juridiques, op. cit., p. 468.
به نقل از دکتر عبدالله شمس، آیین دادرسی مدنی، جلد سوم، منبع پیشین، ص 380 ↑
– مردانی، نادر و محمد جواد بهشتی، نشر میزان، تهران، چاپ نخست، سال 1385، جلد دوم، ص 125 ↑
– شمس، عبدالله، منبع پیشین (پیشرفته)، جلد سوم، صص 380 و379، ش 611 ↑
– شمس، عبدالله، منبع پیشین (پیشرفته)، جلد سوم، ص 404، ش 642 ↑
1- Art 485: la demande est prote’e par voie d’assination a’ une audience tenue a’ cet effet aux jour et heure habituels des re’fe’re’s. ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، جلد سوم، ش 644، ص 406 ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، میزان، تهران، جلد دوم، چاپ سوم، سال 1381، ش 679، ص402 ↑
– مردانی، نادر، بهشتی، محمد جواد، آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، جلد دوّم، ص 131 ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی (پیشرفته)، منبع پیشین، جلد سوّم، ش660، ص 413 ↑
– همان، ص 399 ↑
– مهاجری، علی، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، جلد سوّم، ص 141 ↑
– شمس، عبدالله، منبع پیشین، ش 662، ص400 ↑
– زراعت، عباس، قانون آئین دادرسی مدنی در نظم حقوقی ایران، منبع پیشین، ص 1032، به نقل از: مهاجری، علی، شرح قانون آئین دادرسی مدنی در دادگاه های عمومی و انقلاب، گنج دانش، تهران، چاپ دوّم، سال 1381، جلد دوم، ص 349 ↑
2- Art 489: l’ordonnance de re’fe’re’ est executoire a’ titre provisoire. Le juge peut toutefois subordonner l’exe’cution provisoire a’ la constitution d’une garantie dans les conditions pr’evues aux articles 517 a’ 522. ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، تهران، دراک، تهران، چاپ دوم، سال 1384، جلد سوم، صص 390 – 384 ↑
– شمس، عبدالله، منبع پیشین (پیشرفته)، جلد سوم، ش 668، ص418 ↑
– مهاجری، علی، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، جلد سوّم، ص 159 ↑
– مردانی، نادر، بهشتی، محمد جواد، منبع پیشین، جلد دوّم، ص 134 ↑
– معین، محمد، فرهنگ فارسی، منبع پیشین، جلد چهارم، ش4972 ↑
2- صدر زاده افشار، سید محسن، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جهاد دانشگاهی، تهران، چاپ دوم، سال 1373، جلد سوم، ص357 ↑
– مهاجری، علی، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، جلد دوم، ص 63 ↑
– صدر زاده افشار، سید محسن، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جهاد دانشگاهی، تهران، چاپ دوم، ،سال 1373، جلد سوم، ص 370 ↑
– مدنی، سید جلال الدین، آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، ص 608 ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، جلد سوم، ص 31 ↑
– همان ↑
2- مهاجری، علی، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، جلد دوم، ش512، ص 61 ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، جلد سوم، ش 39، ص 31 ↑
– شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، جلد سوم، ش 40، ص32 ↑
– مهاجری، علی، شرح قانون آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، جلد اول، ص 223 و مهاجری، علی، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، منبع پیشین، جلد دوم، ص63 ↑

۴- ناراحتی شخصی:
چهارمین معیار نابهنجاری احساس ناراحتی ذهنی فرد است نه رفتاری. اغلب کسانی که بیمار روانی تشخیص داده می‌شوند، احساس بیچارگی و بدبختی می‌کنند. آن‌ ها مضطرب، افسرده و ناراحت هستند و اکثرشان از بی خوابی، بی اشتهایی و دردهای متعدد رنج می‌برند. گاهی ناراحتی شخص می‌تواند تنها نشانه نابهنجاری باشد در صورتی که برای یک مشاهده کننده اتفاقی ممکن است رفتار وی بهنجار به نظر آید.
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
هیچکدام از این تعاریف توصیف کامل و رضایتبخشی در مورد رفتار نابهنجار بدست نمی‌دهند. در بسیاری موارد برای تشخیص نابهنجاری هر چهار معیار در نظر گرفته می‌شود. (هیلگارد، جلد ۲، ص ۱۵۳)
طبقه بندی رفتار نابهنجار
طیف وسیعی از رفتارها نابهنجار طبقه بندی شده است. بعضی رفتارهای نابهنجار حاد و گذرا است و از حوادث پر فشار خاص ناشی می‌شود، درحالی که برخی دیگر مزمن و همیشگی است. مشکلات رفتاری و هیجان هر شخصی بی همتاست: نمی‌توان دو نفر را یافت که درست به یک شکل رفتار کنند یا تجارب یکسانی در زندگی داشته باشند. البته وجود مشابهت‌های کافی متخصصان سلامت روانی را قادر ساخته که بیماری‌های روانی را در مقوله‌های متعددی طبقه بندی کنند. طبقه بندی روانی که اکثر متخصصان سلامت روان در این کشور استفاده می‌کنند «کتابچه راهنمای تشخیص و آماری اختلالات روانی ویرایش چهارم» است (به اختصار DSM-IV) که کاملاً با نظام بین‌المللی سازمان جهانی بهداشت تدوین همخوان است. این کتابچه مقوله‌های فرعی متعددی را نیز تحت هر یک از این عناوین اصلی فهرست کرده است. همچنین علائم لازم برای هر تشخیص را نیز توصیف کرده است. هر فرد بر حسب پنج بعد یا محور مجزا ارزیابی می‌شود. محوراول شامل: اختلالاتی که معمولاً برای اولین بار در دوران نوزادی، کودکی، یا نوجوانی ظهور می‌کند – دلیریوم دمانس، نسیان و اختلالات شناختی – اختلالات مصرف مواد روان گردان–روان گسیختگی – اختلالات خلقی –اختلالات اضطرابی – اختلالات جسمی شکل –اختلالات تجزیه ای – اختلالات جنسی – اختلالات خوردن – اختلالات خواب – اختلالات ساختگی – اختلال نظارت بر تکانه می‌باشد.
نتیجه تصویری درباره سلامت روانی
محور دوم شامل اختلالات شخصیت و عقب ماندگی ذهنی و محور سوم فهرستی از هر اختلال جسمانی که ممکن است در شناخت و درمان شخص مؤثر باشد و محور چهارم ثبت وقایع پرفشاری که ممکن است باعث شروع اختلال شده باشد مثل طلاق یا مرگ عزیزان و محور پنجم ارزیابی نحوه کارکرد شخص به لحاظ اجتماعی و شغلی در سال گذشته می‌باشد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
سه محور سه ،چهار و پنج، برای تشخیص ضروری نیستند ولی به این دلیل لحاظ شده‌اند که به عوامل غیر از علائم مشخص نیز در سنجش عمومی توجه شود. تمامی این محورها و متغیرها در تعیین پیش آگهی درمان مفید است.
در کتابچه راهنمای تشخیص و آماری اختلالات روانی ویرایش چهارم سعی شده است تا با گروه‌بندی اختلالات بر اساس علائم رفتاری بسیار مشخص و بدون لحاظ کردن منشأ یا نحوه درمان هر اختلال، اتفاق نظر بیشتری به دست آید. هدف آن است آنچه متخصصان بالینی مشاهده می‌کنند، طوری توصیف شود که ارتباط دقیق بین متخصصان سلامت روان امکان پذیر باشد. در بسیاری از فرهنگ‌ها اختلالات روانی‌ای وجود دارد که متناظر با هیچ اختلالی در در این کتابچه نیست ، اما در فرهنگ‌های دیگر با علائم متفاوتی تظاهر می‌کند. برخی دیگر از این اختلالات ممکن است واقعاً منحصر به فرهنگ‌هایی باشد که اختلالات در آن وجود دارد. (اتکینسون و همکاران، ۱۹۸۳، ترجمه براهنی و همکاران).
دیدگاه‌های مختلف درباره اختلالات روانی
تلاش‌های مختلف برای فهم علل اختلالات روانی و ارائه طرح‌هایی برای درمان این اختلالات معمولاً در یکی از چند رهیافت روان‌شناختی می‌گنجد. دیدگاه زیست شناسانه که مدل بیماری نگر یا طبی نیز نامیده می‌شود، بر این تأکید دارد که اختلالات جسمانی باعث بروز رفتار پریشان می‌شود. محققانی که این دیدگاه را دنبال می‌کنند به بی‌نظمی‌های وراثتی توجه دارند که ممکن است اشخاص را مستعد ابتلا به اختلال روانی خاصی کند. آن‌ ها همچنین به دنبال یافتن ناهنجاری‌هایی در قسمت‌های خاصی از مغز، نقایصی در عصب رسانه‌ها و مشکلاتی در کارکرد دستگاه عصبی خودکار هستند. اساساً طرفداران این دیدگاه از دارو برای درمان اختلالات استفاده می‌کنند.
دیدگاه روان‌کاوانه، در مورد اختلالاتی بر اهمیت تعارضات ناخودآگاهی که معمولاً در دوران کودکی شکل می‌گیرد تأکید دارد و نیز بر استفاده از سازوکارهای دفاعی برای مدارا با اضطراب ناشی از تکانه‌ها و هیجانات واپس زده تکیه می‌کند. فرض بر این است که آوردن تعارضات و هیجانات ناخودآگاه به حیطه آگاهی نیاز به سازوکارهای دفاعی را از بین می‌برد و اختلال را بهبود می‌بخشد. دیدگاه رفتاری ،به اختلالات روانی از زاویه یادگیری نگاه کرده و فرض می‌کند که رفتارهای غیرانطباقی آموخته شده است. این نگرش بررسی می‌کند که چگونه ترس‌ها به برخی وضعیت‌های خاص شرطی می‌شود و دیگر این که ،تقویت چه نقشی در ایجاد و تداوم رفتارهای نامناسب دارد. دیدگاه شناختی، مانند دیدگاه روانکاوی به فرایندهای درونی می‌پردازد، اما به جای تأکید بر انگیزه‌ها، هیجانات و تعارضات نهفته توجه خود را بر فرایندهای ذهنی هشیار متمرکز می‌کند اینکه راجع به خودمان چگونه فکر می‌کنیم، نحوه ارزیابی ما از موقعیت‌های پرفشار و راهبردهای مدارایی که بر می‌انگیزیم همه به هم مرتبط هستند. طبق دیدگاه شناختی بعضی اختلالات روانی از اختلال در فرایندهای شناختی ناشی می‌شود و می‌توان با تغییر این شناختهای اشتباه آن‌ ها را بهبود بخشید. هر کدام از این نگرش‌ها مطالب مهمی درباره اختلالات روانی بازگو می‌کند، اما هیچکدام جواب کامل نمی‌دهد. در بعضی اختلالات مثل روان‌گسیختگی، مؤلفه زیست‌شناختی قویتری دارد، اما عوامل روان شناختی و محیطی نیز در این بین نقش ایفا می‌کند. یک شیوه یکپارچه سازی و ادغام این عوامل «الگوی آسیب پذیری – فشار روانی» است. این مدل به تعامل بین آمادگی قبلی که موجب آسیب پذیری شخص در برابر یک بیماری خاص می‌شود و موقعیت‌های محیطی پر فشار در زندگی مشخص توجه می‌کند. آسیب پذیری در بعد زیست شناختی می‌تواند وراثتی باشد. در برخی اختلالات وجود اختلال در بستگان نزدیک، احتمال ابتلا به آن اختلال را در دیگر اعضای آن خانواده افزایش می‌دهد. در بعد روان شناختی احساس درماندگی و بی کفایتی مزمن می‌تواند شخص را در برابر افسردگی آسیب پذیر سازد. آسیب پذیر بودن به یک اختلال به هیچ وجه ابتلای شخص به آن اختلال را ایجاب نمی‌کند. اینکه آمادگی قبلی منجر به وقوع اختلال شود به انواع عوامل فشاری بستگی دارد که فرد با آن روبرو می‌شود. این عوامل شامل فقر، سوءتغذیه، ناکامی، تعارض‌ها و سوانح زندگی است. نکته کلیدی در الگوی آسیب پذیری – فشار روانی الزامی بودن آسیب پذیری و فشار روانی به همراه هم است. به این ترتیب به کمک این الگو می‌توان توضیح داد که چرا بعضی اشخاص در مواجهه با کمترین فشار روانی دچار بیماری می‌شوند درحالی که دیگران سلامت خود را با وجود سختی زندگیشان حفظ می‌کنند. (اتکینسون و همکاران، ۱۹۸۳، ترجمه براهنی و همکاران، ۱۳۷۸).
مقایسه چهارمین و پنجمین کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی[۱۰۲] در طبقه بندی اختلالات شخصیت
اختلالات شخصیت در پنجمین کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی
به رغم سال‌ها تحقیق درباره بازنگری ریشه ای اختلالات شخصیت هیات امنای انجمن روانپزشکی آمریکا نهایتاً تصمیم گرفت که فعلاً هیچگونه تغییر ساختاری در اختلالات شخصیت اعمال نکند. با این حال یک مدل جایگزین برای اختلالات شخصیت در بخش سوم کتاب پنجمین کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی منظور شده است به عنوان بخشی که به مدل‌های درحال ظهوری می‌پردازد که به مطالعه و تحقیق بیشتر نیاز دارند. در حال حاضر معیارهای اختلالات شخصیت در این کتابچه همان معیارهای کتابچه چهارم هستند.
(انجمن روانپزشکی آمریکا،۲۰۱۳).
اختلالات شخصیت در پنجمین کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری عبارت‌اند از:
۱-پارانوئید
۲-اسکیزوئید
۳-اسکیزوتایپال
۴-ضد اجتماعی
۵-مرزی
۶-نمایشی
۷-خودشیفته
۸–اجتنابی
۹-وابسته
۱۰- وسواسی-اجباری
۱۱-اختلال شخصیت ناشی از یک عارضه پزشکی دیگر
۱۲-اختلال شخصیت مشخص
۱۳-اختلال شخصیت نامشخص
با اینکه تغییر در طبقه بندی اختلالات شخصیت در ویرایش جدید پنجمین کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری پذیرفته نشده است با اینحال یک پیشنهاد ترکیبی برای بخش سه این ویرایش در نظر گرفته شده است. مدل ترکیبی شامل سنجش اختلال در عملکردهای شخصیت بعلاوه پنج حیطه وسیع از آسیب شناسی صفات شخصیتی می‌باشد.
اختلال شخصیت
اختلال شخصیت عبارت است از تجارب درون ذهنی و رفتاری با دوام که بر ملاک‌های فرهنگی منطبق نیست. نفوذی غیر قابل انعطاف دارد، از نوجوانی یا جوانی شروع می‌شود، در طول زمان تغییر نمی‌کند، موجب ناخشنودی فرد و مختل شدن کارهایش می‌شود. هرگاه صفات شخصیتی غیر قابل انعطاف و غیر انطباقی باشد و کارکردهای فرد را مختل سازد یا رنج و عذاب درون ذهنی برایش ایجاد کند، تشخیص اختلال شخصیت را می‌توان مطرح کرد. (کاپلان، سادوک،۲۰۰۳، ترجمه پورافکاری ۱۳۸۳). الگوی دیرپایی از رفتار ناسازگار است. وقتی صفات شخصیتی به قدری انعطاف ناپذیر و ناسازگار باشد که باعث اختلال در عملکرد فرد شوند به نام اختلال شخصیت نامیده می‌شود،که شامل روش‌های ناپخته و نامناسب مدارا با فشار روانی با حل مسائل می‌باشند. بر خلاف اختلالات خلقی یا اضطرابی که آن‌ ها نیز رفتارهای ناسازگار دارند، افراد مبتلا به اختلال شخصیت احساس ناراحتی و اضطراب نمی‌کنند و ممکن است تمایل به تغییر رفتار خود نداشته باشندو آشفتگی‌های شدید رفتاری پیدا نکنند. (اتکینسون و همکاران، ۱۹۸۳، ترجمه براهنی و همکاران، ۱۳۷۸ هیلگارد).
اختلال شخصیتی اختلالی مزمن و شایع است. میزان شیوع آن در جمعیت عمومی ۲۰-۱۰درصد تخمین زده می‌شود و علائم آن در طی چند دهه تظاهر می‌کند. این افراد اغلب برچسب‌های اعصاب خردکن، پرتوقع یا انگلی دریافت می‌کنند و عموماٌ پیش آگهی آن‌ ها نامساعد محسوب می‌شود. حدود نیمی از بیماران روانپزشکی دچار اختلال شخصیت هستند که اغلب همراه با اختلالات محور اول است. اختلال شخصیت عامل زمینه ساز سایر اختلالات روان پزشکی است. و در نتایج درمانی سندروم‌های محوراول تداخل نموده و میزان از کار افتادگی، بیماری و مرگ و میر این بیماران افزایش می‌دهد. احتمال آنکه بیماران دچار اختلال شخصیت تن به کمک‌های روانپزشکی ندهند و داشتن هر گونه مشکلی را انکار کنند، بسیار بیشتر از این احتمال در بیماران دچار اختلالات اضطرابی، اختلالات افسردگی و یا اختلال در وسواسی – جبری است. علائم اختلال شخصیت برون دگرساز است یعنی می‌تواند محیط بیرون خود را تغییر دهد و بر نیازهای خود منطبق سازد، و نیز خودهمخوان[۱۰۳] است، یعنی برای ایگوی فرد قابل قبول و پذیرفتنی است به همین دلیل این افراد احساس اضطراب نمی‌کنند و اغلب آن‌ ها را فاقد انگیزه درمان و مقاوم در برابر درمان می‌دانند. (کاپلان، سادوک،۲۰۰۳، ترجمه پورافکاری ۱۳۸۳).
در چهارمین کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلال شخصیت به ۳ دسته تقسیم می‌شود:
دسته A شامل سه اختلال پارانوئید، اسکیزوئید، اسکیزوتایپی است. افراد مبتلا به این اختلالات اغلب غریب و نامتعارف به نظر می‌رسند. دسته B عبارت از چهار اختلالِ ضداجتماعی[۱۰۴]– مرزی[۱۰۵]، نمایشی[۱۰۶] و خودشیفته[۱۰۷] هستند، افراد این گروه اغلب نمایشی، نامتعادل و هیجانی‌اند. دسته C شامل اختلال دوری گزین[۱۰۸]، وابسته[۱۰۹]و وسواسی _ جبری می‌باشند. افراد مبتلا به این اختلالات اغلب مضطرب و هراسان به نظر می‌رسند. در بسیاری از افراد صفاتی وجود دارد که منحصر به اختلال شخصیت واحدی نمی‌شود اگر بیمار واجد ملاک‌های مربوط به بیش از یک اختلال شخصیت باشد، همه آن‌ ها را باید در تشخیص مطرح کرد. اختلال شخصیت طبق چهارمین و پنجمین کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری روی محور دوم کد گذاری می‌شود. (کاپلان، سادوک،۲۰۰۳، ترجمه پورافکاری ۱۳۸۳).
سبب شناسی
الف) عوامل وراثتی:
بهترین مدرکی که نقش عوامل وراثتی را در ایجاد اختلال شخصیت اثبات می‌کند، از بررسی اختلالات روانپزشکی در پانزده هزار جفت دو قلو در ایالات متحده به دست آمده است. در این مطالعات معلوم شده که همگامی[۱۱۰] دو قلوهای تک تخمکی[۱۱۱]از نظر ابتلا به اختلالات شخصیت چندین برابر همگامی دو قلوهای دو تخمکی[۱۱۲] است. وانگهی طبق یک بررسی، با سنجش‌های متعدد از نظر شخصیت و مزاج[۱۱۳]، علایق شغلی و تفریحی و نگرش‌های اجتماعی معلوم شده است که ،دوقلوهای تک تخمکی جدا پرورده به اندازه دوقلوهای تک تخمکی هم پرورده به هم شباهت دارند. اختلال شخصیت دسته A (پارانوئید، اسکیزوئید، اسکیزوتایپی) در بستگان بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی شایع‌تر از گروه‌های شاهد است. تعداد بستگان مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی در سابقه خانوادگی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به مراتب بیشتر از گروه‌های شاهد است. همبستگی دو اختلال شخصیت پارانوئید و اسکیزوئید با اسکیزوفرنی کمتر است. اختلالات شخصیت دسته B (ضد اجتماعی، مرزی، نمایشی، خودشیفته) نیز اساس وراثتی دارند. اختلال شخصیت ضد اجتماعی با اختلالات مربوط به مصرف الکل رابطه دارد.
افسردگی در سابقه خانوادگی بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی شایع است. بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بیش از افراد گروه شاهد بستگان مبتلا به اختلالات خلقی دارند و اختلال شخصیت مرزی اغلب با اختلالات خلقی همزمان می‌شود. رابطه‌ای قوی میان اختلال شخصیت نمایشی و اختلال جسمانی سازی[۱۱۴] یا سندروم بریکه[۱۱۵] دیده شده است. به این صورت که افراد مبتلا به هر یک از این دو اختلال، اغلب علائمی از اختلال دیگر را هم نشان می‌دهند. اختلالات شخصیت دسته C(دوری‌گزین، وسواسی- جبری و اختلال شخصیت نامعین ) هم ممکن است مبنایی وراثتی داشته باشند. بیماران دچار اختلال شخصیت دوری‌گزین اغلب سطح اضطراب بالایی دارند. همگامی صفات وسواسی – جبری در دو قلوهای تک تخمکی بیشتر از دوقلوهای دو تخمکی است و افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی – جبری برخی علائم مربوط به افسردگی را هم دارند. مثل کوتاه بودن دوره خواب رم، نهفتگی و غیر طبیعی بودن نتایج آزمون دگزامتازون[۱۱۶]
ب) عوامل زیستی:
هورمون‌ها: افرادی که صفات تکانشی[۱۱۷] از خود نشان می‌دهند، اغلب سطح تستوسترون، و استروژن بالایی دارند در نخستین‌های ما قبل انسان (پریمات ها)، آندروژن ها احتمال پرخاشگری و رفتار جنسی را بیشتر می‌کنند، اما نقش تستوسترون در پرخاشگری انسان روشن نیست. برخی از بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی که علایم افسردگی هم دارند، نتایج غیر طبیعی در میزان تستوسترون نشان می‌دهند.
مونو آمین اکسیداز پلاکت‌ها: پایین بودن سطح مونو آمین اکسیداز[۱۱۸] پلاکت‌ها را در میمون‌ها با پرتحرک و معاشرتی بودن آن‌ ها مرتبط دانسته‌اند. دانشجویانی هم که سطح منو آمین اکسیداز ، پلاکتی‌شان کم است، آن طور که خودشان گزارش می‌کنند در مقایسه با دانشجویانی که سطح منو آمین اکسیداز پلاکتی بالایی دارند، وقت بیشتری را در فعالیت‌های اجتماعی صرف می‌کنند. پایین بودن سطح منو آمین اکسیداز پلاکتی را در برخی بیماران اسکیزوتایپی نیز ذکر کرده‌اند.
حرکات تعقیبی ظریف چشم[۱۱۹]: حرکات تعقیبی ظریف چشم در بیماران واجد صفات درون گرایی[۱۲۰]، اعتمادبه‌نفس اندک و انزوا و نیز در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی به صورت جهشی[۱۲۱] است. این یافته‌ها از نظر بالینی متضمن هیچ معنایی نیست، اما نقش وراثت را نشان می‌دهد.
عصب – رسانه‌ها[۱۲۲]:
اندورفین‌ها اثراتی شبیه مرفین برونزاد (اگزوژن) از جمله اثرضد درد و سرکوب حالت برانگیختگی دارند. بالا بودن سطح اندورفین درونزاد ممکن است با بلغمی مزاج[۱۲۳] بودن فرد رابطه داشته باشد. بررسی‌هایی که در مورد صفات شخصیتی و دستگاه‌های دوپامینرژیک و سروتونرژیک انجام شده، نشان می‌دهد که این ناقلین عصبی، کارکردی در جهت برانگیختگی و فعالسازی دارند. سطح هیدروکسی ایندول استیک اسید[۱۲۴] که متابولیت سروتونین است در افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند و در بیمارانی که تکانشی و پرخاشگرند، پایین است. بالا بردن سطح سروتونین با داروهای سروتونرژیک از قبیل فلوکستین ممکن است تغییرات بارزی در برخی صفات شخصیتی ایجاد کند. سروتونین باعث کاهش افسردگی، تکانشگری و نشخوار ذهنی[۱۲۵] در بسیاری افراد می‌شود و می‌تواند احساس عمومی سلامتی و خوب بودن ایجاد کند. افزایش دوپامین در دستگاه عصبی مرکزی با برخی از داروهای محرک روانی مثل آمفتامین می‌تواند ایجاد سرخوشی[۱۲۶] کند. اثرات نوروترنسمیترها بر صفات شخصیتی علاقه و توجه بسیاری را به خود جلب کرده است و در عین حال از این نظر که آیا صفات شخصیتی، ذاتی است یا اکتسابی، اختلاف نظر مهمی نیز ایجاد کرده است.
الکتروفیزیولوژی: تغییر سرعت هدایت الکتریکی در الکترو انسفالوگرام[۱۲۷] در برخی بیماران دچار اختلالات شخصیت دیده می‌شود که از همه شایع‌تر در دو نوع ضد اجتماعی و مرزی بوده است. این تغییرات به صورت امواج[۱۲۸] دیده می‌شود.
ج) عوامل روانکاوانه[۱۲۹]:
زیگموند فروید مطرح کرده بود که صفات شخصیتی با تثبیت در یکی از مراحل رشد روانی – جسمی ارتباط دارد، مثلاً فردی که منش دهانی[۱۳۰] دارد، فردی است منفعل و وابسته. چون در مرحله درمانی تثبیت شده است و فرد در این مرحله برای دریافت غذا عمدتاٌ به دیگران وابسته است. افراد دارای منش مقعدی[۱۳۱] به علت کشمکش‌های دورهمقعدی در زمینه آموزش آداب طهارت افرادی لجوج و یکدنده، خسیس و بسیار با وجدان هستند. پس از فروید، ویلهلم رایش اصطلاح «زره منش[۱۳۲]» را وضع کرد و منظورش سبک‌های دفاعی مشخصه ای بود که افراد به کار می‌برند تا از خود در برابر تکانه‌های درونیشان و نیز در برابر اضطراب بین فردی‌ای که در روابط خود با افراد مهم زندگیشان پیدا می‌کنند، محافظت کنند. تأثیر اندیشه‌های رایش بر نظراتی که امروزه هم در مورد شخصیت و اختلالات آن ابراز می‌شود، مشهود است. برای مثال صبغه منحصر به فرد شخصیت هر انسان را عمدتاً مکانیسم‌های دفاعی مشخصه او تعیین می‌کند. هر یک از اختلالات شخصیت در محور دوم دارای تعدادی دفاع است که بالینگر با کمک آن‌ ها نوع اختلالی را که در منش فرد وجود دارد، می‌تواند شناسایی کند. مثلاً افراد دچار اختلال شخصیت بدگمان، از فرافکنی استفاده می‌کنند، در حالی که اختلال شخصیت اسکیزوئید با مکانیسم دفاعی انزوا ارتباط دارد. اگر دفاع‌ها مؤثر واقع شود، افراد مبتلا به اختلال شخصیت می‌توانند بر احساساتی از قبیل اضطراب، افسردگی، خشم، شرم و گناه فائق آیند، لذا این‌ها رفتارشان را خود – همخوان[۱۳۳] می‌یابند یعنی این رفتار علی رغم اثر سوئی که بر دیگران می‌گذارد، هیچ رنج و عذابی برای خود بیمار ندارد. این گونه بیماران از درگیر شدن در روند درمان نیز اکراه دارند، دفاع‌هایشان برای تسلط بر حالات عاطفیِ ناخوشایندشان اهمیت دارد و لذا آن‌ ها تمایلی به دست برداشتن از این دفاع‌ها ندارند. یکی دیگر از خصایص محوری اختلالات شخصیت، نوع رابطه ویژه‌ی درونی بیمار است. در سیر رشد، الگوهای ویژه‌ای‌از روابط خود با دیگران درونی می‌شود. کودک از طریق درون فکنی[۱۳۴] با والد خود یا هر فرد دیگری را درونی می‌کند و به این ترتیب با او مثل یک موجود درونی رفتار می‌کند، موجودی که همواره یک ابژه[۱۳۵] می‌ماند، نه خود فرد. از طرف دیگر کودک طی همانندسازی، والدین خود و سایر افراد را نیز به گونه ای درونی می‌کند که، صفات آن‌ ها جزئی از وجودش می‌شود و او «واجد» آن صفات می‌گردد. این دو دسته بازنمود درونی یعنی بازنمودهای خود و بازنمودهای ابژه نقشی اساسی در تشکیل شخصیت دارند و وجوه مختلف آن‌ ها از طریق برون سازی[۱۳۶]و همانندسازی فرافکنانه در روابط بین فردی تجلی می‌شود، به این ترتیب دیگران مجبور به ایفای نقشی خاص در زندگی درونی بیمار می‌گردند. از این روست که یکی دیگر از ویژگیهای بیماران دچار اختلالات شخصیت، نحوه خاص روابط بین فردی آن‌ هاست که ریشه در نوع روابطی دارد که بیمار با عینیت درونی خود برقرار می‌کند(کاپلان، سادوک،۲۰۰۳، ترجمه پورافکاری ۱۳۸۳(.
طبقه بندی اختلالات شخصیت
اختلال شخصیت مرزی
بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در مرز روان نژندی و روانپزشکی قرار دارند و مشخصه آن‌ ها ناپایداری حالت عاطفی، خلقی، رفتار، روابط ابژه‌ای و خودانگاره آن‌ هاست. این اختلال را به نامهای اسکیزوفرنی موقت[۱۳۷]، شخصیت انگار[۱۳۸]، اسکیزوفرنی شبه نوروتیک و اختلال منش سایکوتیک نیز خوانده‌اند. تاکنون هیچ مطالعه ای نشده که میزان قطعی شیوع این اختلال را نشان دهد، اما به نظر می‌رسد ۲-۱ درصد از جمعیت وجود داشته باشد و در زن‌ها دو برابر مردها شایع است. شیوع اختلال افسردگی اساسی، اختلالات مربوط به مصرف الکل و سوء مصرف مواد در بستگان درجه اول افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، بیشتر از جمعیت عمومی است.
بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی تقریباً همیشه، به نظر می‌رسد که در بحران به سر می‌برند. چرخش‌های سریع خلق در این‌ها شایع است، یک لحظه ممکن است نزاع طلب باشند، لحظه ای افسرده و لحظه ای دیگر شاکی از این که هیچ احساسی ندارند. این گونه بیماران ممکن است حملات روانپزشکی با عمر کوتاه داشته باشند که اصطلاحاً حملات میکروسایکوتیک خوانده می‌شود، اما حملات شدید و تمام عیار روانپزشکی در این‌ها دیده نمی‌شود، درواقع علائم روانپریشی که بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی پیدا می‌کنند، تقریباً همیشه محدود، گذرا و مشکوک است. رفتار این گونه بیماران بسیار غیر قابل پیش بینی است و از همین رو آن‌ ها تقریباً هیچ وقت به آن مقدار کارآیی که در توانشان هست، دست نمی‌یابند. دردناک بودن ذاتی زندگی آن‌ ها در خودزنی‌های مکرر آن‌ ها مشهود است. این گونه بیماران برای جلب کمک دیگران، ابراز خشم یا برای کرخت کردن خود در برابر حالت عاطفی فلج کننده ای که دارند، ممکن است رگ دست خود را بزنند یا به اشکال دیگری خودزنی کنند. بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی چون احساس وابستگی و خصومت را همزمان دارند، روابط بین فردیشان آشفته و بهم ریخته است. ممکن است به کسی که احساس نزدیکی با او می‌کنند، وابسته شوند و از طرف دیگر نسبت به دوستان صمیمی خود هم اگر احساس سرخوردگی پیدا کنند خشمی بسیار زیاد ابراز کنند. این بیماران نمی‌توانند تنهایی را تحمل کنند و برای تشفی حتی به نحوی دیوانه وار به جستجوی ایجاد رابطه بر می‌آیند ولو این رابطه برای خودشان ارضا کننده نباشد. آن‌ ها برای رفع تنهایی خود با غریبه‌ها دوست می‌شوند یا به بی بند و باری می افتند. آن‌ ها اغلب از احساس مزمن پوچی و بی حوصلگی و فقدان احساس هویتی یکدست (ابهام در هویت) شاکی‌اند و وقتی تحت فشار قرار می‌گیرند، از این شکایت می‌کنند که اکثر اوقات علی رغم ابراز شدید حالات عاطفی دیگر، بسیار افسرده‌اند. اتوکرنبرگ، مکانیسم دفاعی به نام همانندسازی فرافکنانه را وصف کرده است که بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی به کار می‌برند. در این مکانیسم دفاعی بدوی، فرد جنبه‌های غیر قابل تحمل خود را به فردی دیگر فرافکنی می‌کند و به این ترتیب او را وادار به ایفای نقشی می‌کند که به او فرافکنی شده است. در نتیجه هر دو به شکلی واحد عمل می‌کنند. درمانگر باید از این روند به خوبی آگاه باشد تا بتواند با این گونه بیماران رفتاری خنثی در پیش بگیرد. اکثر درمانگران بر این باورند که بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی در آزمونهای ساختارمندی مثل مقیاس هوش وکسلر برای بزرگسالان[۱۳۹] ،قدرت استدلال متعارفی از خود نشان می‌دهند و تنها در آزمونهای ساختارنیافته فرافکنانه‌ای مثل آزمون رورشاخ است که اختلالات مربوط به روند فکر در آن‌ ها قابل رویت می‌شود. کارکرد بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی نیز به گونه‌ای است که روابط آن‌ ها مختل می‌شود، چون همه افراد را یا خوب مطلق می‌پندارند یا بدمطلق. (کاپلان، سادوک،۲۰۰۳، ترجمه پورافکاری ۱۳۸۳(.
نتیجه تصویری برای موضوع هوش
افراد به نظر آن‌ ها یا حامی آن‌ هایند و لذا باید به آن‌ ها دل بست، یا منفور و آزارگر اند و احساس امنیت آن‌ ها را مختل می‌کنند، چون همین که ببینند بیمار به آن‌ ها وابسته شده، او را ترک می‌کنند و از این رو تهدیدی برای او محسوب می‌شوند. در نتیجه این دو نیم سازی[۱۴۰] است که بیمار، افراد خوب را آرمانی می‌بیند و افراد بد را به کلی فاقد ارزش. به همین دلیل است که این بیماران هر زمان از فرد یا گروه متفاوتی حمایت می‌کنند. برخی از بالینگران مشخصه‌ های اصلی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی را با این مفاهیم ذکر می‌کنند: هراس عام، اضطراب عام، دودلی عام و رفتار جنسی آشوبناک. (کاپلان، سادوک،۲۰۰۳، ترجمه پورافکاری ۱۳۸۳(.
ملاک‌های تشخیص به صورت بی ثباتی در روابط مرزی، خودانگاره[۱۴۱] و حالت عاطفی و نیز آشکارا تکانشی بودن، به صورت الگویی نافذ و فراگیر از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه‌های مختلف به چشم آید، که علامتش وجود حداقل ۵ مورد از موارد زیر است: ۱- انجام تلاش‌های مضطربانه توأم با سراسیمگی برای اجتناب از ترک شدن واقعی یا تصوری. شامل رفتارهایی نظیر خودکشی یا خودزنی نمی‌شود. ۲- بی ثبات و شدید بودن روابط بین فردی به صورت الگویی که مشخصه اش تناوب میان دو قطب افراطی است. آرمان نهایی و بی ارزش نمایی ۳-اختلال و اشکال در هویت؛ بی ثبات بودن، واضح و دائم خودانگاره یا احساس فرد در مورد خودش ۴- تکانشی بودن لااقل در دو تا از حوزه‌هایی که بالقوه به فرد صدمه می‌زنند. مثلاً خرج کردن پول، روابط جنسی، سوء مصرف مواد، بی ملاحظه رانندگی کردن، شکمبارگی که شامل رفتارهای خودکشی و خودزنی نمی‌شود. ۵- رفتار، ژست یا تهدید به خودکشی به صورت مکرر یا خودزنی‌های مکرر ۶- بی ثباتی در حالت عاطفی به صورت واکنش پذیری آشکار خلق مثل ملال، تحریک پذیری، اضطراب شدید و حمله ای که چند ساعتی طول بکشد ۷- احساس پوچی مزمن ۸- نامتناسب بودن و شدید بودن خشم یا دشواری در تسلط بر خشم مثلاً تندخود شدن‌های پیاپی، نزاع کردن‌های مکرر و خشمگین بودن دائمی ۹- بروز افکار بدگمانانه (پارانوئید) یا علائم شدید تجزیه ای[۱۴۲] به صورت گذرا و در مواقع فشار روانی و استرس.
افتراق بیماران مرزی از اسکیزوفرن بر این اساس ممکن است که در بیماران مرزی، حملات روانپریشی، اختلال فکر یا سایر علائم کلاسیک اسکیزوفرنی، هیچ وقت به مدت طولانی وجود ندارد. بیماران دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپی نیز نحوه تفکری بسیار منحصر به فرد، افکاری عجیب و افکار مکرر انتساب به خود دارند. مشخصه بیماران مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید وجود شکاکیت مفرط است. بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی عموماً احساس مزمن پوچی و حمله‌های کم دوام روانپریشی دارند، تکانشی عمل می‌کنند و توقع روابطی غیرمتعارف دارند، ممکن است خودزنی کنند و دست به خودکشی‌های فریبکارانه بزنند.
این اختلال کم و بیش با ثبات است. به طوری که بیماران در طول زمان تغییر چندانی نمی‌کنند. در مطالعات طولی دیده نشده که به اسکیزوفرنی تبدیل شود، اما میزان بروز حملات افسردگی اساسی در این بیماران زیاد است این تشخیص معمولاً پیش از چهل سالگی مطرح می‌شود چون در این دوره است که بیمار باید برای شغل، ازدواج و سایر مسائل مهم خود تصمیم بگیرد و به انتخاب دست بزند، ولی نمی‌تواند با این مراحل که در چرخه زندگی به طور طبیعی پیش می‌آید، درست برخورد کند. (کاپلان، سادوک،۲۰۰۳، ترجمه پورافکاری ۱۳۸۳)
اختلال شخصیت ضد اجتماعی
اختلال شخصیت ضد اجتماعی با اعمال ضد اجتماعی و جنایی مستمر مشخص می‌شود اما معادل جنایتکاری نیست بلکه فرد در مطابقت دادن خود با موازین اجتماعی ناتوان است
به دلیل تأثیر گسترده بر امنیت عمومی و سلامت اقتصادی جامعه بیشتر از سایر اختلالات شخصیت در مورد اختلال ضد اجتماعی تحقیق صورت گرفته است. میزان این اختلال در مردها ۳ درصد و در زن‌ها یک درصد است شیوع این اختلال بیش از همه در نواحی فقیر نشین مشاهده می‌شود پسرهای مبتلا در مقایسه با دخترها از خانواده‌های پر جمعیت تری برخاسته‌اند. شروع اختلال قبل از ۱۵ سالگی است و در بین زندانی‌ها میزان شیوع اختلال ممکن است تا ۷۵ درصد نیز برسد. (کاپلان، سادوک،۲۰۰۳، ترجمه پورافکاری ۱۳۸۳(.
تشخیص
هنگامی که الگوی بی اعتنایی و زیر پا نهادن حقوق دیگران که از ۱۵ سالگی شروع می‌شود با سه مورد یا بیشتر از خصوصیات زیر همراه باشد اختلال ضد اجتماعی تشخیص داده می‌شود.
۱- ناسازگاری با موازین اجتماعی
۲- فریبکاری
۳- رفتار تکانشی
۴- تحریک پذیری و پرخاشگری
۵- بی احتیاطی نسبت به ایمنی خود و دیگران
۶- عدم احساس مسئولیت
۷- فقدان پشیمانی

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

فصل سوم: در این فصل اصول مناظره از دیدگاه منطق، اصول مناظره از دیدگاه قرآن کریم و اصول مناظره‌های رسول اکرم ۶ بررسی می گردد.
فصل چهارم: در این فصل روش‌ها و شیوه‌های مناظره‌های رسول اکرم۶ ، ابعاد و موضوع‌های مناظره‌های رسول اکرم۶ مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.
فصل پنجم: در این فصل به نتیجه‌گیری فصول و نتیجه‌گیری نهایی و ارائه راهکارها و پیشنهادهای علمی و کاربردی پرداخته خواهد شد.
لازم به ذکر است ترجمه آیات قرآن در این تحقیق برگرفته از قرآن چاپ انتشارات اسوه به طراحی شورای تحقیق مرکز طبع و نشر قرآن و با تحقیق محمد فقیهی رضایی و جمعی از محققان و کارشناسان علوم قرآنی که برگرفته از تفاسیر المیزان، اطیب‌البیان، نمونه و برخی از تفاسیر موضوعی قرآن کریم است و در سال ۱۳۸۵ انتشار یافته، استفاده گردیده است.
فصل اول
کلیات
در این فصل کلیاتی در مورد این تحقیق، چگونگی و نحوه انتخاب موضوع آن، بیان مسئله، سؤالات و فرضیه‌هایی که در ارتباط با موضوع آن مطرح است ارائه می‌گردد، سپس به بیان اصطلاحات مهم و کاربردی در تحقیق پرداخته شده و در آخر پیشینه و روش تحقیق، بیان خواهد شد.
۱- چگونگی و نحوه انتخاب موضوع:
از آنجا که وظیفه اصلی و کار نویسنده به علت طلبه بودن تبلیغ است و یکی از ابزارهای مهم و با ارزش و کارآمد تبلیغ، گفت‌وگو و مناظره است و در سفرهای داخلی و خارجی خصوصاً در کشورهای مختلف اروپایی با افکار و عقاید نحل متفاوتی روبرو بوده و به فراخور شغلی با اندیشه‌های اعتقادی بسیاری مباحثه و مناظره داشته است. به ویژه در کشور ایتالیا که مهد مسیحیت است، با کشیشان متعددی مناظره نموده است، لذا تحقیق و مطالعه پیرامون شیوه‌های مختلف و راه و رسم و اخلاق مناظره را به عنوان یک ضرورت برای خود و تمام مبلغان دینی احساس نموده. بنابراین؛ زمانی که دوست گرامی بنده جناب حجه‌الاسلام محزونیه تحقیق در باب مناظره را به عنوان موضوع پایان‌نامه پیشنهاد نمودند، به سرعت از آن استقبال، و از آن‌جا که حضرت رسول اکرم۶، عقل کل عالم هستی، محور اطاعت الهی و بهترین اسوه جوامع انسانی می‌باشند، موضوع پایان‌نامه؛ بررسی تحلیلی مناظره‌های رسول اکرم ۶ انتخاب گردید و مطالعات اولیه با راهنمایی استاد گرامی جناب آقای دکتر ذوفقاری آغاز شد.
اگرچه نویسنده این سطور به جدّ معتقد است که این پایان‌نامه قطره‌ای از دریای بی‌کران، مبانی، اصول، روش و آداب و اخلاق مناظره‌های پیامبر اکرم ۶ را به تصویر می‌کشد، از مبلغان دینی عاجزانه درخواست می‌گردد که تحقیقات دقیق‌تر و موشکافانه‌تری را راجع به این موضوع انجام دهند، که بسیار ضروری و کارآمد است.
۲- بیان مسئله
یکی از خصلت‌های بنیادین و ذاتی و فطری انسان گفت‌وگو می‌باشد. خصلتی که در شرایط و حوادث و اوضاع مختلف، انسان به آن می‌پردازد. در حوزه انتقال مفاهیم و آموزه‌های دینی و اثبات حقانیت یک اندیشه، مناظره و گفت‌وگو صحیح همیشه به عنوان اصلی‌ترین وسیله مورد توجه و عمل بوده است. امّا چگونگی استفاده درست از این ابزار، چیستی مبانی و اصول آن و بهترین نوع گفت‌وگو و مناظره از دیدگاه قرآن و روایات خصوصاً در رفتار و گفتار حضرت پیامبر خاتم محمد مصطفی ۶ مهمترین مسأله در این حوزه است.
۳- سؤالات تحقیق
سؤال اصلی:
مناظره‌های رسول اکرم ۶ به لحاظ اصول، شیوه‌ها و موضوعات از چه خصوصیاتی برخوردار است؟
سؤال‌های فرعی:
۱- مبانی و اصول مناظره از منظر قرآن و روایات چیست؟
۲- مبانی و اصول مناظره از دیدگاه منطق چیست؟
۴- فرضیه‌های تحقیق:
۱- مناظره‌های رسول اکرم ۶ به لحاظ اصول مبتنی بر مبانی عقلی و فطری، به لحاظ روش براساس برهان قاطع و جدال احسن و بیشتر حول مسائل توحید و نبوت است.
۲- برخی از مهم‌ترین اصول مناظره از دیدگاه قرآن و روایات عبارت است از: مناظره استوار بر علم و منطق، احسن بودن جدال و احترام به ادیان الهی.
۳- برخی از مهمترین اصول مناظره از دیدگاه منطق عبارت است از: احاطه بر مشهورات، توانایی و قدرت بر تشخیص میان معانی الفاظ مشترک، توانایی و قدرت بر تشخیص متشابهات و تمییز آن‌ ها.
۵- مفاهیم تحقیق
در این بخش از نوشتار به تبیین مفاهیم واژگان کلیدی تحقیق به صورت خلاصه می‌پردازیم.
۱- مناظره:
از نظر لغوی به معنای نظر کردن و دیدن با چشم.[۴] و در اصطلاح آن است که با طرف مقابل خود برای رسیدن به نتیجه در موضوعی خاص گفت‌وگو نمایی.[۵]
۲- مجادله:
از نظر لغوی به معنای شدت در پیچاندن و تاباندن[۶] و در اصطلاح استدلالی است که مواد آن قضایای مشهور «مشهورات» یا قضایای مقبول «مسلمات» است و غرض آن ملزم ساختن طرف مقابل و فهماندن مطلبی است که از درک مقدمات برهان قاصر است.[۷] افرادی مانند بوعلی سینا، علامه حلی و علامه مظفر مجادله را به معنای مناظره گرفته‌اند.[۸]
جدل: همان گفت‌وگو است که به شکل نزاع با هدف غلبه بر طرف مقابل صورت می‌گیرد.[۹]
۳- جدال احسن:
روشی که از جهت نرمی و ملایمت و مدارا و حسن معاشرت بهترین طریقه بحث و مناظره است،[۱۰] و گفت‌وگویی که حق، عدالت، درستی، امانت، صدق و راستی بر آن حکومت کند و از هرگونه توهین و تحقیر و خلاقه‌گویی و استکبار خالی باشد، و خلاصه تمام جنبه‌های انسانی آن حفظ شود.[۱۱]
۶- پیشینه موضوع تحقیق:
با توجه به الگو بودن پیامبر اکرم ۶ کتب و مقاله‌های متعددی پیرامون حضرت نوشته شده است، ولی مناظره‌های حضرت را مرحوم طبرسی در کتاب احتجاج گزارش نموده، که به عنوان یکی از منابع اصلی این پایان‌نامه مورد استفاده قرار گرفته است. در این موضوع جناب آقای محمود واعظی، مقاله‌‌های شیوه‌شناسی مناظرات توحیدی رسول اکرم ۶ و نگاهی به مناظرات توحیدی در احادیث نبوی را به رشته تحریر درآورده است. امّا با بررسی دقیق، کتاب، مقاله و یا پایان‌نامه‌ای تحت عنوان بررسی تحلیلی مناظره‌های پیامبر اکرم ۶ یافت نشد.
در مورد مفهوم مناظره و جدل و آداب و اخلاق آن، در کتب مختلفی مانند شفاء بوعلی سینا، جوهرالنضیر علامه حلی، اساس‌الاقتباس شیخ طوسی و المنطق علامه مظفر مطالب بسیار ارزنده‌ای ذکر شده، و کتب متعدد دیگری پیرامون این موضوع نگارش یافته است که در ذیل اشاره می‌گردد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

فن مناظره در منظق و روایات، محسن غرویان

مناظره ثمربخش، خیرالله مردانی

مناظره، حسین هاشمی‌نژاد

مناظره و گفت‌وگو در اسلام، محمد محمدی ری‌شهری

اصول فن مناظره، علی‌اصغر حکمت

آداب مناظره با وهابیت، سید مجتبی عصیری

روش مناظره، احمد احمدی

امتیاز اساسی این پایان‌نامه بررسی مبانی، اصول، شیوه‌ها و ابعاد مناظره‌های پیامبر اکرم ۶ می‌باشد.
۷- بیان نوع و روش تحقیق
در نگارش این پایان‌نامه، از روش کتابخانه‌ای و اسنادی استفاده شده است، و با بررسی مناظره‌های پیامبر اکرم ۶ به توصیف و تحلیل آنها از نظر مبانی، اصول و شیوه‌ها و موضوعات پرداخته شده است.
فصل دوم
سیمای مناظره در اسلام
مفهوم‌شناسی مناظره، مجادله، محاجه و منازعه

مناظره

الف) معنای لغوی:
مناظره کلمه عربی است که در یونانی به آن طوبیقا می‌گویند.[۱۲]از ریشه نظر، ینظُر، نظراً به معنای «نَظَر» دیدن با چشم گرفته شده است.[۱۳]
ب) معنای اصطلاحی:
«گفتاری است براساس قواعد و قوانین مشهور، مسلّم و مورد قبول طرف مقابل».[۱۴]
کتاب‌العین در تعریف مناظره می‌نویسد:
اَنْ تُناظِرُ اخاک فی امرٍ اذا نظرتما فیه معاً کیف تأتیانه.
مناظره آن است که با طرف مقابل خود برای رسیدن به نتیجه در موضوعی مشخص گفتگو نمایی.[۱۵]
راغب اصفهانی نیز در تعریف مناظره می‌گوید:
مناظره عبارت است از گفت‌وگو و نکته‌بینی دو جانبه و رودررو در آنچه انسان بدان معتقد است.[۱۶]
در تاج‌العروس هم همین تعریف آمده است.[۱۷]
در ادب فارسی هم مناظره به معنای بحث، پرسش و پاسخ، مجادله، نزاع و همچنین در حقیقت و ماهیت چیزی با یکدیگر بحث کردن، آمده است.[۱۸]
در مجموع می‌توان گفت: مناظره گفت‌وگویی دوطرفه است که هر یک با استدلال و ارائه برهان تلاش می‌کند عقیده خود را بر دیگری تحمیل نماید، و البته راجع به مسائل اخلاقی، سیاسی، مذهبی و نظایر آنها است که فرد سومی میان آنها داوری خواهد کرد و سرانجام یک نفر مغلوب یا مجاب می‌شود.
۲- مجادله
الف) معنای لغوی:
جَدَل اسم مصدر از ریشه «جَدْل» و جَدْل در لغت به معنای شدت در پیچاندن و تاباندن است. ریسمان مهار شتر را که سخت پیچ داده باشند «جَدیل» می‌گویند. جَدْل به معنای بر زمین زدن نیز آمده است و کسی را که از حریف شکست می‌خورد و به زمین می‌افتد «مُجدل» می‌خوانند.[۱۹]
جَدَل را به شدت خصومت و جِدال و مجادله (دو مصدر باب مفاعله از ریشه جَدْل) را به مخاصمه نیز معنا کرده‌اند، چنان که برخی این کلمه را به معنای احتجاج در برابر احتجاج دیگری و «مجادله» را به معنای مناظره دانسته‌اند.[۲۰]
راغب اصفهانی می‌گوید: اصل این واژه از «جَدَلتُ الحَبلَ» گرفته شده که به معنای «تابیدن محکم طناب» است. «جدیل»، «طناب تابیده» نیز برگرفته از همین ریشه است: جَدلتُ البناءَ، یعنی ساختمان را مستحکم کرد. «دِرعٌ مجدولَه» به معنای زره مستحکم است و «مجدل» نیز به معنای کاخ مستحکم است.[۲۱]
ب) معنای اصطلاحی:
جدل در اصطلاح منطق، استدلالی است که مواد آن قضایای مشهور (مشهورات) یا قضایای مقبول (مسلّمات) و صورت آن صورت قیاس یا استقراء است. غرض از آن نیز ملزم ساختن خصم و فهماندن مطلبی به کسی است که از درک مقدمات برهان قاصر است.[۲۲]
راغب اصفهانی می‌گوید: جدل همان گفت‌وگو است که به شکل نزاع با هدف غلبه بر طرف مقابل صورت می گیرد.[۲۳]
بوعلی‌سینا می‌گوید: جَدَل از صنعت‌های پنج‌گانه منطقی (برهان، جدل، خطابه، مغالطه و شعر) و از نیازهای اجتماعی انسان است و ضرورت آن فقط در اجتماع و برخورد با دیگران رخ می کند.[۲۴] هر فرد یا جامعه‌ای باورهایی دارد که در برخورد با مخالفان بالطبع از آن دفاع می‌کند و برای محکوم کردن طرف مقابل و باطل ساختن رأی وعقیده وی عمدتاً به جدل روی می‌آورد و با او مجادله می‌کند. بنابراین فایده جدل به طور کلی دو چیز است: ۱- بیان اعتقادات سودمند ۲- نقض باورهای زیانبار[۲۵]. برخی در بیانی دیگر فواید جدل را سه امر دانسته‌اند:
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۱- پرورش و ممارست ذهن؛ ۲- مناظره؛ ۳- علوم فلسفی.[۲۶] برخی دیگر فواید جدل را به طور مشخص در چهار امر منحصر کرده‌اند: ۱- مجاب کردن و اسکات کسانی که مدعی دانش‌اند، ولی بر ملک خطایند و قادر نیستند از راه برهان حقیقت را دریابند؛ ۲- راهنمایی کسانی که می‌خواهند به حق برسند، لیکن توان حرکت از راه برهان را ندارند؛ ۳- اثبات اصول و مبادی علوم جزئی چون هندسه و طب برای نوآموزان؛ ۴- کشف عقیده درست از میان قیاس‌های جدلی که هم وجود چیزی را می‌توانند ثابت کنند و هم عدم آن را.[۲۷]
شیخ طبرسی در معنای جدل می‌نویسد:«جدل لج‌بازی با خصم است که هر یک از دو طرف تمام تلاش خود را برای بر زمین زدن طرف مقابل به کار می‌برد.»[۲۸]
مرحوم مظفر نیز در تعریف مجادله می نویسد:جدل صناعتی است علمی براساس مقدمات مسلم و قطعی برای حصول خواسته‌ها و حفظ حداکثری موقعیت خود بدون هرگونه معارض.[۲۹]

همچنین، مجید فرشاد در تحقیقی با عنوان بررسی آموزش های رسمی فنی و حرفه ای با اشتغال فارغ التحصیلان در سال های ۶۷-۶۳ بیان می دارد که ۵۵% از فارغ التحصیلان در رشته خود مشغول به کار نشده اند.براین اساس، مساله اصلی دراین پژوهش آن است؟ که آموزشهای فنی وحرفه ای تا چه اندازه زمینه خود اشتغالی هنرجویان را فراهم آورده است این مساله بویژه از سوی پژوهشگر در استان سمنان مورد مطالعه و بررسی قرار خواهد گرفت .به عبارت دیگر محقق درنظر داردبه بررسی نقش آموزش های فنی وحرفه ای در توسعه خوداشتغالی هنرجویان در سطح استان سمنان بپردازد.
۳-۱)اهمیت پژوهش :
اهمیت و ضرورت موضوع این پژوهش را می توان درمواردزیر خلاصه کرد :
“تافلر[۸]” بر این عقیده است هر کس از اطلاعات و دانایی بیشتری برخوردار باشد، لیاقت و شایستگی قدرتمند تر شدن را خواهد داشت زیرا اساس قدرت را در این عصر، دانایی تشکیل می دهد. بنابراین اگر خواهان کاهش فاصله ی توسعه ای کشورمان با کشورهای توسعه یافته ی صنعتی هستیم،چاره ای جز این نداریم که بپذیرم که عصر وابستگی ثروت کشور به مواد خام به پایان رسیده است و کشوری که با ذهنیت جامعه سنتی و حتی صنعتی با پدیده عصر حاضر روبه رو شود، می تواند از نابودی سریع خود در مقابل رقبا اطمینان داشته باشد. پس باید بر روی انسان ها سرمایه گذاری کرده، بستری را فراهم کنیم که نیروهای خلاق، نوآوروکارآفرین، ازمغزخود استفاده موثرتری کنند و دانش را که ماده حیاتی توسعه درعصر ارتباطات واطلاعات است ، تولید کنند (احمدپور داریانی و مقیمی،۱۳۸۵).
در چند دهه اخیر نوآوری و اختراع جایگاه ویژه ای در پیشرفت و توسعه کشورها داشته و صاحب نظران اقتصادی آن را به عنوان موتور اقتصادی قلمداد کرده اند که با وجود ارزشمندی و پایان ناپذیری، منبع بی بدیل، بسیار ارزان و دراختیارهمگان است. جامعه ای که پیشرفت خود را متکی به قوه تفکر و ابداع بداند موفق تر از جامعه ای است که وابسته به منابع مادی و طبیعی است(مرادی ، ۱۳۸۵).
عکس مرتبط با اقتصاد
فعالیتهای کارآفرینانه تاثیرات مهمی درایجاد شغل وکاهش بیکاری داشته اند.مطالعاتی که توسط دیوید برچ[۹]درسال ۱۹۷۹ صورت گرفته نشان می دهد که شرکتهای کوچک ،بیش از۷۰درصدازتوسعه شغلی رادرآمریکا برعهده داشته اند.یافته های مشابه درکشورهای دیگر نیزاین نتایج را تایید می کند(پرداختچی وشفیع زاده ،۱۳۸۵ص۱۷).
این در حالی است که نظام آموزشی کشور ما به صورت سنتی اداره می شود بنابراین نظام آموزشی مبتنی بر تفکر عمودی یا منطقی که در آن گفتار و کردار فی البداهه ی کودک تبدیل به گفتار و کرداری استاندارد و کلیشه ای می گردد؛ نظام آموزشی که عین مطلب را تحویل دهد، آموزشی ای که روش خاص را تعیین کرده و آن را اجباری می کند، نظام آموزشی ای که معلم به شاگرد می گوید: فکر کردن را رها کن و به من گوش بده و به طور کلی نظام آموزشی ای که کودکان را جام های خالی می داند که باید معلم آنها را پر کند و یا گل های کوزه گری که باید به دلخواه رنگ و شکل گیرند، یکی از بزرگترین موانع خلاقیت و پرورش کارآفرینی هستند(صمد آقایی،۱۳۸۵،ص۱۰۴).
در جهان فراصنعتی امروز توسعه به معنی عام بدون توجه به آموزشهای فنی و حرفه ای مفهوم نخواهد داشت . انقلاب علمی و فنی، انقلابی عمیق و کیفی در نیروهای تولید و از آن جمله در نیروی انسانی و روش های تولید به وجود آورده است (کریمی،۱۳۸۷).
تلاش دولت در گسترش مداوم آموزش وپرورش ،بی اعتنا به محدودیت های اقتصادی در زمینه ایجاد اشتغال و تقاضا برای مهارتها ،نخست به بیکاری تحصیل کرده ها می انجامددرنتیجه به بیکاری پنهان کارگران تربیت شده وماهرمنجر می گردد(بلازا[۱۰]،۱۹۸۸).نتایج این پژوهش می تواند اطلاعات ذیقیمتی را دراختیاربرنامه ریزان ودست اندرکاران آموزشهای فنی وحرفه ای قرار دهد. تا آنها بتواننددرجهت بهبود آموزشهای مورد نظر وفرایند خوداشتغالی هنرجویان بویژه درسطح استان اقدام نمایند.
۴-۱اهداف پژوهش :
۱-۴-۱هدف کلی پژوهش:
هدف اصلی در این پژوهش، مشخص شدن نقش آموزش های فنی و حرفه ای در توسعه خوداشتغالی از دیدگاه هنر آموزان و هنر جویان، و عوامل موثر بر آموزش های فنی و حرفه ای جهت پوشش نیاز بازار کار و شهرک های صنعتی به نیروی انسانی ماهر می باشد.
۲-۴-۱)اهداف جزئی پژوهش :
اهداف جزئی دراین پژوهش، آگاهی از موارد ذیل می باشد :
۱- شناسایی نقش متغیرهای درونداد(وسایل وتجهیزات کار کارگاهی،نیروی انسانی،کتب درسی تخصصی،وسایل سمعی وبصری،فضای محیطی آزمایشگاهی وکارگاهی) برتوسعه خوداشتغالی دربین فارغ التحصیلان شاخه فنی وحرفه ای هنرستان های استان سمنان .
۲- شناسایی نقش فرایند آموزش برتوسعه خوداشتغالی دربین فارغ التحصیلان شاخه فنی وحرفه ای هنرستان های استان سمنان.
۳- شناسایی نقش عوامل محیطی برتوسعه خوداشتغالی دربین فارغ التحصیلان شاخه فنی وحرفه ای هنرستان های استان سمنان.
۳-۴-۱)هد ف ویژه پژوهش :
شناسایی عوامل وموانع موجود برسر راه آموزشهای فنی وحرفه ای در توسعه خوداشتغالی ،وارائه راهکارهای مناسب برای کاهش آن به مسئولان وبرنامه ریزان آموزش و پرورش استان درحوزه فنی وحرفه ای.
۵-۱) فرضیه اصلی:
آموزش های فنی وحرفه ای درتوسعه خود اشتغالی فارغ التحصیلان شاخه فنی وحرفه ای استان سمنان نقش دارد.
۱-۵-۱)فرضیه های فرعی پژوهش :
۱- منابع مالی و کالبدی در توسعه خود اشتغالی نقش دارد.
۶-۱تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها :
۱-۶-۱٫ تعاریف نظری
متغیرهای درونداد(مواد خام): شامل” منابع انسانی و آموزشی موجود،نیازها، آرمانها،هدفها،سیاستها،آیین نامه ها،قوانین،بودجه،ارزش ها،ویژگی های اجتماعی وجوامع محلی، کیفیت زندگی موجود”که برای اجرای یک برنامه ریزی مورد نیازاست (کافمن وهومن،۱۹۹۲).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
فرایند آموزش: “وسائل آموزشی مورد استفاده ،روش ها و نحوه اجرا، برنامه های کار آموزی حین خدمت،روش های یاد دهی ویادگیری ،نحوه مدیریت “را فرایند آموزش گویند(کافمن وهومن،۱۹۹۲).
آموزش های فنی و حرفه ای :آموزش هایی است رسمی یا غیر رسمی در زمینه های صنعت، کشاورزی، خدمات پزشکی و پیراپزشکی که فرد را برای احراز شغل، حرفه و کسب و کار آماده می کند، یا کارآیی و توانای وی را درانجام آنها افزایش می دهد.(آقازاده،۱۳۷۶).
هنرستان فنی و حرفه ای : واحدآموزشی تحت پوشش معاونت آموزش ونوآوری استان ودر زمینه صنعت حرفه ای وکشاورزی به تربیت هنرجویان بااستفاده از بودجه دولتی فعالیت دارد.( آقازاده،۱۳۷۶).
هنرجوی فنی : که هم اکنون در یکی از رشته های هنرستان های فنی و حرفه ای دوره متوسطه، مشغول تحصیل می باشد (آقازاده،۱۳۷۶).
هنرآموز فنی : معلمی که دریکی ازرشته های موجود هنرستان های فنی و حرفه ای کتاب های تخصصی درسی و کارگاهی را تدریس کند(همان منبع).
خوداشتغالی : خود اشتغالی مفهومی دربرابر دگراشتغالی است که مبین کارکردن وکسب درآمد برای خود می باشد (محمودی نژاد و همکاران،۱۳۸۳).
۲-۶-۱)تعاریف عملیاتی

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

برای سنجش متغیرها (شاخص های فنی وحرفه ای موثر درخوداشتغالی) مورد نظر تحقیق ازدو پرسشنامه محقق ساخته ازدیدگاه هنرجویان و هنرآموزان استفاده شده که گویه های آن به شرح زیر مبین اجزاءویا مصداق های عوامل دروندادی وفرایندآموزش فنی وحرفه ای ونیز برخی عوامل محیطی موثر در این نوع آموزش ها است.
منابع مالی وکالبدی:منابع مالی وکالبدی در این پژوهش بوسیله جمع آوری گویه های۱ الی ۵ پرسشنامه مشخص می شود.

توانمندی حرفه ای هنرآموزان: دراین پژوهش منظورازتوانمندی حرفه ای هنرآموزان سطح مدرک،سبقه تدریس،اطلاعات تئوری،اطلاعات عملی،ویژگی شخصیتی ،روش تدریس بوسیله جمع آوری پاسخ گویه های۶ الی ۱۰و۲۸ پرسشنامه مشخص می شود.

عوامل کارگاهی: دراین پژوهش منظورازعوامل کارگاهی اسادکار،انباردار،سرپرست بخش بوسیله جمع آوری پاسخ گویه های۱۱ الی ۱۳ پرسشنامه مشخص می شود.

مدیریت مجموعه آموزشی: دراین پژوهش منظورازمدیریت مجموعه آموزشی ،معاون فنی،معاون آموزشی ،مدیرفنی بوسیله جمع آوری پاسخ گویه های۱۴ الی ۱۶ پرسشنامه مشخص می شود.

علاقه واطلاعات شخصی فرد: دراین پژوهش منظوراز علاقه واطلاعات شخصی فرد علاقه شخصی،اطلاعات قبل از ورود بوسیله جمع آوری پاسخ گویه سوال های۱۷ الی ۱۸ پرسشنامه مشخص می شود.

خانواده: دراین پژوهش منظورازخانواده علاقه خانواده،اطلاعات خانواده قبل از ورود،سطح سواد،مسا ئل ومشکلات مالی،عقاید وفرهنگ بوسیله جمع آوری پاسخ گویه های۱۹ الی ۲۳ پرسشنامه مشخص می شود.

جامعه: دراین پژوهش منظورازجامعه رسانه های گروهی،نگرش،تغیرات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی بوسیله جمع آوری پاسخ گویه های۲۴الی ۲۷ پرسشنامه مشخص می شود.

فرایند آموزش: دراین پژوهش منظورازفرایند آموزش شیوه تدریس،نحوه ارزشیابی دروس کارگاهی،محتوای آموزشی وزمان،بازدید بوسیله جمع آوری پاسخ گویه های۲۸ الی۳۱ پرسشنامه مشخص می شود.

۲
فصل دوم:
ادبیات وپیشینه تحقیق
۲)مقدمه
در مطالب این فصل ابتدا به معانی و مفاهیم آموزش وپرورش ،آموزش وانواع آن، و آموزش وپرورش درجوامع مختلف پرداخته می شود.سپس نقش آموزش فنی وحرفه ای وکارائی،اثر بخشی وبهره وری آن مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین تئوری های که در این پژوهش مورد استناد می باشد تشریح می شود.
دربخش دوم وسوم نیزضمن بررسی موضوع خوداشتغالی ومطالب مرتبط با آن به تعریف وبررسی ابعاد مختلف متغیرهای و نظریه های مرتبط با این نگرش ها پرداخته شده وجنبه های گوناگون آنها توضیح داده شده است. بررسی تحقیقات مشابه درزمینه موضوع پژوهش درایران وسایر کشورها ادامه مباحث این فصل را شامل می گردد.
(۱-۲)تعریف آموزش وپرورش
آموزش وپرورش ،دارای تعاریف گوناگونی است .گوناگونی تعاریف غالبا ناشی از پیچیدگی وچند وجهی بودن امر آموزش وپرورش است.گاهی فراگرد کسب علم ومعرفت ودرمواردی نتیجه چنین فراگردی آموزش وپرورش نامیده می شود. گاهی هم در تعریف آموزش وپرورش به هر دو جنبه فوق اشاره می شود . جامعه شناسی ،آموزش وپرورش را غالبا بعنوان یک نهاد اجتماعی موردمطالعه قرارمی دهد. این مفهوم برکلیت نظام آموزش وپرورش وسازمان های آن یا اشکال و مراحل مختلف آموزش،شامل آموزش وپرورش ابتدایی ، راهنمایی،متوسطه، حرفه ای ،فنی،تخصصی وعالی دلالت دارد.آموزش وپرورش در معنای وسیعتر،ساخت وکار رسمی جامعه بر حفظ واتتقال فرهنگ و مترادف با مفهوم جامعه پذیری یا اجتماعی کردن است (علا قه بند،۱۳۷۷).
در تعریفی دیگر از آموزش وپرورش چنین آمده است :
علمی که توسط نسلهای قدیمی تر برآنان هنوز آماده زندگی اجتماعی نیستند،اعمال می شوند . هدف آن بیدار کردن وپروراندن آن دسته از حالات جسمانی ، فکری واخلاقی در کودک است که هم جامعه او بطور کلی وهم محیط خاصی که وی باید در آن زندگی کند از او توقع دارند( باتا مور[۱۱]،۱۹۹۵).
آموزش وپرورش عبارت است از انتقال خصوصیات اجتماعی مورد نیاز جامعه ومیراثهای اجتماعی صحیح وسازنده به نسل جوانتر ویا آن را می توان ایجاد تغییر مطلولب در جهت رسیدن به هدفهای مطلوب دانست ویا آنرا رهبری صحیح می توان گفت (فرجاد ،۱۳۷۰).
با توجه به تعاریف گوناکونی که از آموزش وپرورش شده است ،می توان گفت که آموزش وپرورش نهادی است که خصوصیات و میراث فرهنگی را از نسل گذشته به نسل جدید منتقل می کند و وظیفه ایجاد تحول وتغییردر سنت های گذشته که نیاز به تغییرآنها درجامعه ضرورت دارد ،را برعهده دارد.
(۲-۲(-آموزش وپرورش رسمی وغیر رسمی
بطور کلی انسان در لحظه ای که انسان پا به جهان می گذارد تحت تعلیم وتربیت قرار می گیرد و به مرور ،آداب ورسوم اجتماعی را در خانواده ازطریق پدر ومادر خواهر و برادرمی آموزد ، در گروه های همسالان وهم بازیان به زندگی اجتماعی عادت می کند درجوامع قبیله ای وسنتی ،آموزش ،فنون و حرفه وکلیه موارد لازم را فرد ازطریق همان خانواده وقبیله می آمورد در حا لیکه درجوامع پیشرفته اوضاع فرق می کند . بطورکلی در جامعه امروزی امر تعلیم وتربیت بر عهده جامعه گذاشته شده است و دولت باتوجه به اهداف وسیاست های خود به امر تعلیم وتربیت اشتغال می ورزد (علاقه بند ،۱۳۷۷) .
سرآغاز آموزش وپرورش را باید از منشا اصلی همه نهاد ها ی اجتماعی،یعنی خانواده جستجو کرد. درجوامع جدید مفهوم آموزش وپرورش و کارکرد های آن دست خوش تغییر و دگرگونی شده است امروزه آموزش وپرورش مدرسه ای بویژه در جوامع پیشرفته بخش مهم و گاهی اجتناب ناپذیر آموزش وپرورش هر فرد محسوب میشود زیرا بدون آموزش وپرورش مدرسه ای ، پیشرفت وترقی افراد جامعه میسرنبوده ،فقط عده قلیلی برای شرکت در فعالیت های اجتماعی، دانش و فنون ومهاتهای لازم از طریق دیگر کسب کنند.با وجود این دامنه آموزش وپرورش در جهان امروز،هم مثل هر زماندیگر،وسیعتر از آموزش وپرورش مدرسه است(علاقه بند ،۱۳۷۷) .
(۳-۲)اهمیت آموزش وپرورش در توسعه پایدار
شاید بنیادی تری مانع در راه گسترش آموزش فنی و حرفه ای در برخی کشور های در حال رشد ،همان گونه که در بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز چنین است،وجود نگرش منفی بسیاری از افراد نسبت به این آموزش است.کار دستی و فنی از قدیم به مثابه کاری خوار و پست و فقط در خور افرادی بیسواد در نظر گرفته شده است ،صرفا به این دلیل که شغلهای اداری کافی برای آنان وجود ندارد،بیکار می مانند،روشن است که نمی توان نگرشها را یک شبه دگرگون کرد،اما باآموزش فنی ،بعنوان عنصر مکمل نظام آموزش وبا آگاه سازی مردم نسبت به امکاناتی که آموزش فنی و حرفه ای در اختیارافرادقرار می دهد،تغیر نگرش ها خیلی سریع انجام خواهد گرفت(یونسکو،۱۹۷۳).
نگاهی گذرا به مجموعه پیشرفتها وتحولاتی که در چند سال اخیر در کشورهای مختلف صورت گرفته است بیا نگر این مطلب است که پیشرفت جهان در چند سال گذشته بسیارسریع بوده است. اکنون جهان شبیه به جامعه برون مرزی است که بر اثر پیشرفت بی سابقه در فن آوری الکترونیکی حاصل شده است .اکنون جهان به جامعه ای آگاه تبدیل شده است که اطلاعات مستقیما در اختیارساکنانش قرار می گیرد (دفتر همکاری های علمی ،۱۳۷۹ ).
مجموعه تحولات به وقوع پیوسته ،کشورهای طالب پیشرفت وتوسعه پایدار و به عبارت دیگر کشورهایی که درجستجوی دستیابی به توسعه پایدارهستند،را ناگذیرازتوجه وعنایت به آموزش وپرورش می نماید. چرا که آموزش وپرورش بستر هرگونه تغییر ،تحول وپیشرفت وزمینه ساز اجرای برنامه های متناسب با توسعه پایدار است .
آموزش وپرورش بدلیل ضرورتهای اجتماعی یکی از سازمان های پیچیده وبزرگ هر کشوری محسوب می شود ورشد وتوسعه اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی جوامع پیوندی ناگسستنی دارد. کیفیت فعالیت سایر سازمان های اجتماعی تا حدود زیادی به چگونگی عملکرد آموزش وپرورش بستگی دارد..بررسی عوامل وعلل پیشرفت وترقی کشورهای توسعه یافته این واقعیت را آشکارا می کند که ریشه ومنشا ترقی این کشورها توجه و تاکید آنها برآموزش و پرورش می باشد. آموزش وپرورش در هر جامعه وظایف ورسالتهای متعددی دارد وتمامی جنبه های اجتماعی وفرهنگی واقتصادی را تحت تاثیر قرارمی دهد(دفترهمکاری های علمی ،۱۳۷۹).
امروزه نقش آموزش در افزایش کارآیی،وبهروری وتوسعه اقتصادی کشورها بیش از پیش اهمیت یافته است چراکه دردنیای کنونی داشتن کارخانه ها،زمین ،ابزاروماشین آلات سرمایه محسوب نمی شود،بلکه ثروت در منابع انسانی نهفته است.از این رو توجه به امر آموزش در مر کز توجه دولت ها و سازمان های بزرگ قرار دارد(خالدی،۱۳۸۷).
درنتیجه آموزش های فنی و حرفه ای با هدف افزایش توانمندی و اشتغال افراد مطرح شد و مفهوم اصلی آن توسعه مهارت ها بسمت فرصت ها و چالش های فعلی وآینده به منظور کاهش بیکاری جوانان ،فقر ورقابت پذیری بین المللی می باشد (خالدی،۱۳۸۷).
(۴-۲) نقش آموزش وپرورش دررشدو توسعه پایدار:
نقش آموزش وپرورش بعنوان یکی از ارکان مهم توسعه ،امروزه به عنوان واقعیتی غیر قابل انکار در جوامع مختلف مطرح می باشد.ایجاد تحول در مبانی علمی- فنی وتولید، بهره وری ازامکانات مادی-انسانی،افزایش سطح فرهنگی،رفاه نسبی برای اکثریت مردم جامعه وافزایش درآمد سرانه، ودرنهایت ایجا د توسعه پایدار همگی از جمله مواردی است که همه کشورها را با هرنظام وساختاری، وباهرشرایط اقتصادی،مجبور نموده است که آموزش وپرورش را در راس هدفها وفعالیتها ی خویش قرار دهند. کشورهای پیشرفته به خاطر تداوم پیشرفت و حفظ آهنگ تکامل و توسعه وکشورهای در حال توسعه نیز برای جبران عقب ماندگی خویش،روی به آموزش وپرورش وبسط وگسترش آن آورده اند. با این وجود توجه به نقش آموزش وپرورش در رشد وتوسعه جوامع ، سابقه زیادی ندارد . چرا که تا قبل از سال ۱۹۶۰آموزش و پرورش جزوه بخشهای تولیدی بحساب نمی آمد(ساخاروپولس-وودهال[۱۲]،۱۹۹۸). به تدریج از این دهه به بعد بود که اقتصاددانان به نقش آموزش وپرورش در رشد اقتصادی پی برده وبانک جهانی نیز آن را به عنوان نوعی سرمایه گذاری تولیدی به رسمیت شناخت .از سال ۱۹۶۰ به بعد توجه فزاینده ای به نقش آ موزش و پرورش در رشد و توسعه کشورها شد بطوری که بومن[۱۳] در سال ۱۹۶۶ توجه به ارزش اقتصادی آموزش را انقلاب سرمایه گذاری در تاریخ عقاید اقتصادی نام نهاد که خود نتیجه اندیشه های شولتز[۱۴]،دنیسون[۱۵] ودیگر اقتصاددانان معاصر بود. آلفرد مارشال آموزش و پرورش را سرمایه ملی تلقی کرده که باعث کشف و پرورش استعدادهای افراد می شود. او همچنین نیرومند ترین موتور تولید را دانش می داند که از طریق آموزش وپرورش کسب می شود چرا که به ما قدرت رام کردن طبیعت و برآورده کردن خواسته ها را میدهند (متوسلی ،۱۳۷۰) .
شولتز و دنیسون در دهه ۱۹۶۰ نشان دادند که آموزش بطور مستقیم از طریق اصلاح مهارتها و ظرفیتهای تولیدی نیروی کار به رشد در آمد ملی کمک می کند (ساخار وپولس- وودهال،۱۹۹۸).
گارنیویل[۱۶] (۲۰۰۱)معتقد است که شیوه توزیع وانتشار آموزش و پرورش درعلم اقتصاد امروز تعیین کننده رقابت اقتصادی وبهره وری می باشد.همچنین وی آموزش وپرورش را عنصرکلیدی در هر دستورالعملی درزمینه به رشد اقتصادی در قرن بیست یکم می داند.
تحقیقات هیکز[۱۷]و ویلر[۱۸] (۱۹۸۰) نیز اهمیت آموزش در رشد اقتصادی به اثبات رساند مطالعات هیکز نشان داد که ۱۲ کشور درحال توسعه که از نرخ رشد اقتصادی سریعی برخوردارند از نظرنرخهای با سوادی و امید به زندگی در سطح با لاتری از سطوح متوسط کشورهای در حال توسعه قرار دارند .ویلر نیز بر اساس یک مدل صوری به تاثیرآموزش،بهداشت و تغذیه به طرق مستقیم و غیر مستقیم با افزایش نرخ سرمایه گذاری و کاهش نرخ زاد و ولد اشاره کرده ومعتقد است این رابطه برای آموزش قوی تر می باشد. وی دریافت که افزایش۲۰تا ۳۰ درصد نرخ سواد آموزی سبب افزایش ۸تا ۱۶ درصد محصول نا خالص ملی می گردد( ساخاروپولس-وودهال،۱۹۹۸).
سرمایه گذاری در آموزش و پرورش باعث می شود که استعداد وتوانائی ومهارتهای افراد که در هنگام تولد بصورت بالقوه ازآن برخوردارند،شکوفا شود وشکوفای این توانائیها به گسترش ظرفیت تولیدی جامعه کمک می نماید. شکو فایی ظرفیت تولیدی جامعه نیز باعث افزایش تولید می شود.
در شرایط متعارف یعنی شرایطی که درآمد ناشی ازعامل کار بوده وتوانایی های اکتسابی ناشی از آموزش وپرورش میزان درآمد را تعیین می کند، آموزش وپرورش باعث افزایش در آمد می شود . مهمترین تاثیر مثبت آموزش وپرورش بر روی افراد ، افزایش درآمد ناشی از تحصیلات می باشد . بعنوان مثل ، در ایالات متحده آمریکا ۷۵درصد درآمد ها ناشی ازعامل کار می باشد . که کیفیت عامل کار وابسته به میزان تخصصی و مهارتی است که از طریق آموزش وپرورش کسب کرده اند(عماد زاده ،۱۳۷۶).هلک[۱۹](۱۹۹۰) معتقد است که بهرمند شدن کشاورزان از آموزش به مدت چهار سال ،بهره وری آنان تا ۷/۸ بالا می برد .

شکل ۲-۳: توزیع مولفه­های سرعت محوری برای نسبت­های دبی جرمی مختلف در خروجی سرد [۲۷]
برامو و پورمحمود ] ۱۲، ۱۳ و ۱۴[ در سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ اثر طول را بر محل نقطه سکون بررسی نمودند. آنها با بهره گرفتن از یک مدل عددی، با طولهای ۹۲، ۱۰۶، ۱۲۰، ۲۳۰، ۳۵۰ و ۴۰۰ میلی متر اثر محل نقطه سکون در طول لوله را بر میزان جدایش دمایی در ورتکس تیوب بررسی نمودند. آنها نتیجه گرفتند که در طول ۱۰۶ میلی متر، محل نقطه سکون به خروجی گرم نزدیکتر از سایر مدل­های دیگر می­باشد و این مدل بالاترین میزان اختلاف دمایی بین خروجی­های سرد و گرم را تولید می­نماید.
۲-۴ بررسی نازل­های تزریق دستگاه
در زمینه­ نازلهای تزریق گاز به ورتکس تیوب، تحقیقات زیادی تا کنون انجام شده است ولی این تحقیقات بیشتر آزمایشگاهی بوده و هدف اصلی کار نیز تعداد نازلها بوده است و نه پروفیل نازل. در زمینه کارهای عددی و CFD تعداد انگشت شماری تحقیق در مورد نازل­ها انجام گرفته است. از این رو ضرورت انجام یک تحقیق وسیع در این زمینه احساس می­ شود. رسالت این پایان نامه نیز بر این اساس استوار است که ضعف­ها و کوتاهی­های کار عددی را تا کنون پوشش دهد. بنابراین در دو بخش تحقیقات آزمایشگاهی و تحقیقات تئوری به بررسی کارهای پیشین بر روی نازل­های تزریق می­پردازیم.
۲-۴-۱ تحقیقات آزمایشگاهی بر روی نازل­های تزریق دستگاه ورتکس تیوب
سینگ و همکاران [۵۱] در سال ۲۰۰۴ بررسی­های آزمایشگاهی را برای فهم نحوه­ انجام انتقال حرارت در داخل ورتکس تیوب انجام دادند و پارامترهای مختلفی مانند دبی عبوری از خروجی­های سرد و گرم، سطح مقطع نازلهای ورود هوای فشرده، سطح مقطح خروجی سرد و گرم و نسبت طول به قطر لوله را مطالعه کردند. آنها به این نتیجه رسیدند که نسبت دبی جرمی سرد(α) و بازده­ی آدیاباتیک ورتکس تیوب، بیشتر تحت تأثیر اندازه­ سطح مقطع خروجی سرد تغییر می­ کنند تا اندازه نازل. سعیدی و ولی­پور [۴۹] در سال ۲۰۰۳، برای فهم رفتار سیستم ورتکس تیوب آزمایشی را انجام دادند و اثر پارامترهای هندسی شامل قطر و طول لوله، قطر خروجی­ها، شکل نازل ورودی و پارامترهای ترموفیزیکی مانند فشار گاز ورودی، نوع گاز، α و ترکیب گازهای ورودی را بررسی کردند. جهت بررسی نوع نازل­های ورودی، دو نوع محفظه چرخش دارای ۳ و ۴ نازل، طراحی و ساخته شد که نتایج آزمایشات حاکی از عملکرد بهتر سیستم دارای ۳ نازل ورودی نسبت به ۴ نازل ورودی از لحاظ عملکرد سرمایشی می­باشد. در سال ۲۰۰۶، آیدین و باکی [۵۲]، پارامترهای طراحی از جمله طول لوله، قطر نازل ورودی (شامل ۵، ۶ و ۷ میلی متر) و زاویه شیر کنترل را برای گازهای مختلف مانند هوا، اکسیژن و نیتروژن به صورت تجربی آزمایش کردند. در این آزمایش، نازل دارای قطر ۶ میلی متر به عنوان بهینه­ترین حالت کارکرد دستگاه که در آن بیشترین اختلاف دمایی ایجاد شد، انتخاب گردید.
در سال ۲۰۰۷، وو و همکاران [۵۳] یک نازل جدید را بر اساس مطالعه عدد ماخ در داخل محفظه چرخش طراحی کردند که میزان اتلاف انرژی را به خوبی کاهش می­دهد. در سال ۲۰۰۸، دینسر و همکاران [۵۴]، اثر نسبت طول به قطر لوله و تعداد نازل را به صورت آزمایشگاهی و با بهره گرفتن از شبکه­ عصبی بهینه نمودند. آنها تعداد ۱، ۲، ۴، ۶ و ۸ نازل ورودی برای دستگاه قرار دادند و نتیجه گرفتند که عملکرد ورتکس تیوب دارای ۴، ۶ و ۸ نازل در مقابل ۱ و ۲ نازل بهتر می­باشد. ولی عملکرد ۶ و ۸ نازل در مقابل ۴ نازل بهبود قابل توجهی پیدا نکرد. پایین­ترین بازده عملکرد نیز مربوط به ورتکس تیوب دارای ۱ نازل تزریق بود. نتایج تجربی و عددی آنها تطابق قابل قبولی با هم داشتند. کرماچی و الیور [۵۵] هم در سال ۲۰۰۹، پارامترهای کلیدی را مطالعه نمودند. در میان آزمایشات آنها، ۵ مقدار مختلف برای قطر خروجی سرد به ازای تعداد ۲، ۳، ۴، ۵ و ۶ نازل ورودی بررسی شدند. دمای خروجی سرد از یک مقدار مینیمم به ماکزیمم به ترتیب برای تعداد نازل ۳، ۲، ۴، ۵ و ۶ نازل بدست آمد. این نتیجه بیانگر این است که تعداد ۳ نازل ورودی از همه بهتر و تعداد ۶ نازل ورودی از بقیه بدتر جواب می­دهد. دینسر و همکاران [۵۶] در سال ۲۰۰۹، یک بررسی کلی و جامع آزمایشگاهی بر روی ورتکس تیوب انجام دادند. بر اساس آزمایشات آنها محل قرارگیری شیر مخروطی کنترل خروجی گرم، قطر آن (۵، ۶، ۷ و ۸ میلی متر)، زاویه شیر مخروطی (۳۰، ۶۰، ۹۰، ۱۲۰، ۱۵۰ و ۱۸۰ درجه)، تعداد نازل (۲، ۴ و ۶) و فشار ورودی (۲۰۰ تا ۴۲۰ کیلو پاسکال) بررسی شدند. مطابق نتایج آنها، می­توان فهمید که بهترین حالت (بیشترین اختلاف دما بین خروجی سرد و ورودی) برای حالتی است که قطر شیر کنترل ۵ میلی متر، زاویه آن ۳۰ یا ۶۰ درجه، محل قرارگیری آن در خروجی لوله و تعداد نازل ورودی ۴ باشد. پینار و همکاران [۵۷]، در سال ۲۰۰۹، با بهره گرفتن از روش تاگوچی و تحت شرایط مختلف فشار ورودی، تعداد نازل و نوع سیال، عملکرد ورتکس تیوب را بررسی نمودند. در آزمایشات انجام گرفته، نتیجه گرفته شد که زمانی اختلاف دما بین خروجی سرد و گرم بیشترین مقدار است که تعداد نازل کمترین مقدار (۲ عدد) باشد. ایامسا-آرد [۵۸] در سال ۲۰۱۰، بر روی اثر ورودیهای مارپیچ و تعداد آنها (۱، ۲، ۳ و ۴)، نسبت قطرهای خروجی سرد (۰/۳ تا ۰/۷) و فشار ورودی (۲ و ۳ بار) تمرکز نمود. علاوه بر آن جهت مقایسه، ۴ نازل معمولی نیز بررسی شد. طبق بررسی­های انجام شده توسط وی، ورودیهای مارپیچ اختلاف دما و بازده سرمایشی بیشتری نسبت به نوع معمولی تحت شرایط یکسان عملکردی از لحاظ فشار ورودی و نسبت دبی ورودی سرد، ایجاد می­ کنند. همچنین افزایش تعداد نازل باعث افزایش سرعت چرخشی و جدایش انرژی می­ شود. در سال ۲۰۱۰، دینسر و همکاران [۵۹] به بررسی اکسرژی و عملکرد ورتکس تیوب به ازای سطح مقطع های مختلف نازل ورودی (۳ × ۳, ۴ ×۴, ۵ × ۵ mm2) تحت فشار عملکرد ۲۶۰ تا ۳۰۰ کیلو پاسکال پرداختند. بیشترین اختلاف دما بین خروجی­های سرد و گرم زمانی حاصل شد که سطح مقطع ۳ × ۳ mm2 برای نازل ورودی به کار برده شد. پولات و کرماچی [۶۰] در سال ۲۰۱۱، از یک روش ریاضی به نام PFSAR برای آنالیز داده ­های تجربی خود استفاده نمودند. در آزمایشات انجام گرفته توسط آنها، انواع مختلف گازهای ورودی، تعداد نازل و فشار ورودی بررسی و مطالعه شدند. چانگ و همکاران [۶۱] در سال ۲۰۱۱، برروی پارامترهایی نظیر زاویه واگرایی لوله، طول ورتکس تیوب و اگرا و تعداد نازل ورودی کار کردند. آنها به این نتیجه رسیدند که افزایش تعداد نازل ورودی به شدت بر روی میزان حساسیت کاهش دما در ورتکس تیوب و دست­یابی به بالاترین میزان آن تأثیر می­گذارد.
۲-۴-۲ مطالعات عددی بر روی نازل­های تزریق دستگاه ورتکس تیوب
تعداد کارهای عددی انجام شده بر روی تعداد نازل ورودی دستگاه ورتکس تیوب در مقایسه با کارهای تجربی و آزمایشگاهی بسیار ناچیز و کم تعداد می­باشد. در سال ۲۰۰۵، بهارا و همکاران [۶۲]، جامع­ترین تحقیق عددی را روی شکل پروفیل و تعداد نازل انجام دادند. طبق نتایج بدست آمده از تحقیقات آنها، عملکرد ورتکس تیوب دارای ۶ نازل تزریق همگرا بهترین حالت را دارا می­باشد و بیشترین میزان جدایش دمایی را ایجاد می­ کند و دلیل آن تقارن شعاعی خوب میدان جریان داخل محفظه چرخش و دست­یابی به سرعت چرخشی بالا می­­باشد. در سال ۲۰۱۰، شمس­الدینی و حسین نژاد [۶۳]، اثر تعداد نازل را به صورت عددی بررسی نمودند. آنها نشان دادند که افزایش تعداد نازل، میزان توان سرمایشی را افزایش می­دهد و این متناظر با کاهش دمای خروجی سرد می­باشد ولی این میزان افزایش بسیار ناچیز می­باشد. آخسمه و پورمحمود [۶۴]، در سال ۲۰۰۹ به صورت عددی اثر پارامترهای هندسی یعنی پروفیل و تعداد نازل ورودی شامل ۲، ۳ و ۶ نازل مستقیم و همگرا و یک نازل مارپیچ، قطر خروجی سرد و نسبت طول به قطر را بر روی میزان جدایش انرژی بررسی نمودند. طبق نتایج آنها، ورتکس تیوب دارای قطر خروجی سرد ۶/۲ mm و نسبت طول به قطر ۲۰ و دارای ۶ نازل همگرا بیشترین میزان جدایش دمایی را ایجاد می­ کند.
فصل سوم

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

تجزیه و تحلیل نظری ورتکس تیوب

با توجه به محدودیت مطالعات تئوریکی بر روی ورتکس تیوب و نیز چالش برانگیز بودن مباحث ترمودینامیکی در مورد ورتکس تیوب ، تا کنون در زمینه مطالعات نظری خلأ زیادی مشاهده شده است. در این زمینه نیز منابع منتشر شده بسیار معدود و انگشت شمار می­باشد و در طی سالهای اخیر تنها ژائو[۷] در رساله دکترای خود مطالب تئوریک و تحلیلی محققانی مثل فلتون و .. را گردآوری و خود نیز با ارائه تحلیل نظری به بررسی ترمودینامیکی و تئوریکی ورتکس تیوب پرداخته و سعی در استخراج روابطی برای ورتکس تیوب داشته است. با توجه به تنها منبع موجود برای مسائل نظری ورتکس تیوب در این بخش نیز مطالب ارائه شده از این مرجع گردآوری و ارائه گردیده­اند. در این فصل قوانین ترمودینامیکی که در ورتکس تیوب کاربرد دارد بیان خواهد شد. با این قوانین، رابطه بین خواص گاز ورودی وخروجی و نسبت فشار ماکزیمی که سیستم می ­تواند کسب کند ارائه می­ شود. ویژگی های مدل چرخش ثانویه توسط آلبرن [۲۶] ارائه شده است که به مدل اولیه چرخش ثانویه معروف است. در این مدل، آلبرن فرضیات و ایده هایی را اعمال کرده که در این فصل بیان خواهد شد و مدل اصلاح شده آلبرن را مطرح خواهیم کرد، تاثیر محفظه چرخش بررسی می­ شود که آنالیز سیال قابل تراکم در بررسی نازل ورودی به کار برده می­ شود.

۳-۱ بررسی ترمودینامیکی ورتکس تیوب

برای بررسی ترمودینامیکی جریان در ورتکس تیوب لازم می­باشد که پارامتر های هندسی ورتکس تیوب به صورت زیر نمـاد گذاری شوند:
: قطر داخلی محفظه چرخش
: قطر داخلی لوله حامل جریان در ورتکس تیوب
: قطر دریچه خروجی سرد
: قطر بحرانی
در ورتکس تیوب به حالتی اشاره می­ کند که سرعت محوری صفر است. در عمل در محفظه چرخش با یکسان است.
در شکل (۳-۱) حجم کنترلی برای بررسی ترمودینامیکی ورتکس تیوب در نظر گرفته شده است. در این حجم کنترل یک مرز ورودی و دو مرز خروجی در نظر گرفته شده که مشخصه­های گاز در این سه مرز با پارامتر های زیر مشخص می­ شود.

P فشار، T دما، چگالی، V سرعت و شار آنتالپی گاز می­باشند که زیر نویس های «in » و«h » و« c » به ترتیب به ورودی و خروجی­های گرم وسرد جریان اشاره می­ کنند.

شکل ۳-۱: حجم کنترل در نظر گرفته شده برای آنالیز ترمودینامیکی
در جریان پایا، بقاء جرم بین دبی ورودی ( ) و دبی خروجی سرد ( ) و گرم ( ) از رابطه زیر به دست می­آید.
(۳-۱)
با تعریف نسبت جرمی جریان در خروجی سرد به صورت زیر:
(۳-۲)
لذا و را می توان به شکل زیر نوشت:
(۳-۳)
(۳-۴)
با جایگذاری روابط بالا در معادله (۳-۱) خواهیم داشت:
(۳-۵)
۳-۱-۱ قانون اول ترمودینامیک
با صرف نظر کردن از سرعت و انرژی پتانسیل قانون اول ترمودینامیک به صورت زیر قابل بیان است.
(۳-۶)
که انرژی داخلی سیستم و نرخ تغییرات انرژی داخلی می­باشد که در حالت پایا ، شار حرارتی در نقاط مرزی می­باشد که اگر حرارت از بیرون به حجم کنترل وارد شود مثبت فرض می­ شود و اگر از حجم کنترل به محیط منتقل شود منفی در نظر گرفته می­ شود و با فرض ورتکس تیوب به صورت ایزوله، شار حرارتی یعنی خواهد شد. جریان آنتالپی به داخل حجم کنترل می­باشد و به صورت بیان می­ شود. در این حالت برای یک گاز کامل آنتالپی مخصوص به صورت خطی به دما وابسته است.
(۳-۷)
که گرمای ویژه در فشار ثابت می­باشد. در معادله (۳-۶) ، نرخ تغییر حجم کنترل در مرزهای متحرک مختلف می­باشد که برای حجم کنترل این ترم صفر است. نیز بیانگر کار انجام شده توسط محیط روی حجم کنترل می­باشد. با به کار بردن قانون اول ترمودینامیک برای حجم کنترل نشان داده شده در شکل ۳-۱ خواهیم داشت:
(۳-۸)
و یا
با در نظر گرفتن:

روابط زیر قابل استخراج است:
(۳- ۹)
که این روابط دمای ورودی و خروجی را به صورت تابعی از نسبت دبی گاز در خروجی سرد بیان می­ کند.

۳-۱-۲ قانون دوم ترمودینامیک

قانون دوم ترمودینامیک به صورت زیر استنباط می­ شود.
(۳-۱۰)
نرخ افزایش آنتروپی در حجم کنترل را نشان می­دهد که برای سیستم ورتکس تیوب در حالت پایا، است. دمای شار حراتی را بیان می­ کند که از بیرون وارد سیستم می­ شود. ، جریان آنتروپی به حجم کنترل به علت جریان ماده به سیستم را بیان می­ کند که از رابطه به دست می­آید. در این رابطه آنتروپی وی‍ژه سیال ورودی به حجم کنترل می­باشد. نرخ تولید آنتروپی به علت بازگشت ناپذیری فرایند می­باشد که همواره مقدار مثبتی دارد. مهمترین عوامل بازگشت ناپذیری در سیستم ورتکس تیوب عبارتست از:

جریان حرارتی با اختلاف دمای بالا

جریان جرمی با اختلاف فشار بالا

اتلاف ویسکوز[۲۴]

با به کار بردن قانون دوم ترمودینامیک برای ورتکس تیوبی با روابط زیر به دست می­آیند:
(۳-۱۱)
با فرض گاز ایده­آل رابطه آنتروپی ویژه به شکل زیر به دست می­آید.
(۳-۱۲)
با انتگرل گیری از معادله بالا بین حالت ۱ و ۲ رابطه زیر حاصل می­ شود.
(۳-۱۳)
با جایگذاری معادله (۳-۱۳) در معادله (۳-۱۱) و فرض (که فشار محیط می باشد) خواهیم داشت:
(۳-۱۴)

که