جدول۲- ۳٫ مقایسه موضوع و مضمون

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان داستان مأخذ در حدیقه و مصیبت نامه موضوع‌درمصیبت‌نامه وحدیقه مضمون‌درمصیبت نامه و حدیقه
وبای گاو رک.(سنایی،۶۴۷:۱۳۵۹) مشترک مشترک
رک.(عطار،۳۴۷:۱۳۸۶)
شناختن قدر دین رک.(سنایی،۴۶۰:۱۳۵۹) مشترک مشترک
رک.(عطار،۴۴۱:۱۳۸۶)
مرگ اسکندر رک.(سنایی،۴۱۲:۱۳۵۹) مشترک مشترک
رک.(عطار،۱۹۳:۱۳۸۶)
مرگ عاشق رک.(سنایی،۳۲۷:۱۳۵۹) مشترک مشترک
رک.(عطار،۲۲۸:۱۳۸۶)
گفتگوی عیسی وابلیس رک.(سنایی،۳۲۹:۱۳۵۹) مشترک مشترک
رک.(عطار،۲۷۲:۱۳۸۶)
عشق صوفی(مرد)به‌زن رک.(سنایی،۳۳۲:۱۳۵۹) مشترک مشترک
رک.(عطار،۳۳۵:۱۳۸۶)

مطابق جدول عنصر موضوع و مضمون درتمامی شش داستان مورد قیاس مصیبت‌نامه و حدیقه یکسان است.
تعداد شخصیت‏های اصلی در داستانهای موردنظر حدیقه، شامل شش شخصیت، “عیسی مریم”، “عمر”، “اسکندر”، “مرد”، “عاشق”، “مرد جوان”می‌شود که هیچکدام از این شخصیت‏ها پویا و متحول نشده‏اند و تمامی شخصیت‏ها ایستا هستند. همچنین تمامی شخصیت‏های یاد شده ساده و سه شخصیت”مرد”، “عاشق” و”مرد جوان”شخصیت نوعی هستند. در میان این شخصیت‏ها هیچ شخصیت جامع و تمثیلی مشاهده نمی‌شود.
تعداد شخصیت‏های فرعی حدیقه یازده شخصیت است که شامل آن‌یکی (یک) آن‌یکی (دو)، آن‌دگر (یک)، آن‌دگر (دو)، اصحاب صفه، عبدالله عمر، ابلیس، زن، خواهر، یکی و همسایه می‏شود که هیچ‌کدامشان پویا ومتحول نشده‏اند و تمامی شخصیت‏ها ایستا و ساده هستند، در میان این شخصیت‏ها هیچ شخصیت جامع و تمثیلی به چشم‌نمی‌خورد. از میان این شخصیت‏های فرعی، هفت شخصیت نوعی هستند که به عنوان نمونه می‏توان به شخصیت همسایه در داستان وبای گاو اشاره کرد.
در داستان‏های مورد‌نظر مصیبت‌نامه شش شخصیت “مرد ابله”، “اسکندر”، “مرد”، “عاشق”، ” عمر” و” عیسی” شخصیت‏های اصلی داستان‏ها هستند که هیچ‌کدام از این شخصیت‏ها پویا و متحول نشده‏اند و هر شش شخصیت یاد شده ایستا و ساده هستند. در شخصیت‏های مقدس مانند حضرت عیسی ایستایی، مثبت است اما ایستایی در بقیه شخصیت‏ها ویژگی مثبتی به حساب نمی‌آید و می‏بایست تغییر و تحول و حرکت داشته باشند. در میان این شخصیت‌ها هیچ شخصیت جامع و تمثیلی مشاهده نمی‌گردد.
در داستان‏های مورد نظر مصیبت‌نامه شش شخصیت” پسر”، ” ابلیس”، ” دختر”، ” خادم “، “خواهر‌” و”سائل” شخصیت‏های فرعی داستانها هستند که هیچکدام از این شخصیت‏ها پویا ومتحول نشده‏اند و تمامی این شخصیت‏ها ایستا و ساده هستند. در میان این شخصیت‏ها هیچ شخصیت جامع و تمثیلی دیده نمی‏شود. از این تعداد پنج شخصیت” پسر”، “دختر”، ” خادم”، “خواهر”و”سائل” شخصیت های نوعی هستند.
لحن‌عمومی در شش داستان از داستان‏های مورد نظر مثنوی جدی و تنها در داستان “وبای گاو “لحن عمومی” هم جدی و هم طنز‌آمیز” است. لحن شخصیت‏ها در داستان‏های مثنوی به این شرح است.در داستان”وبای گاو” لحن مرد، اعتراضی و شکوه‌آمیز، در داستان ” گفتگوی عیسی با ابلیس” لحن ابلیس، غرورآمیز و متکبرانه و لحن عیسی مریم، تحقیرآمیز و سرزنش‌آمیز، در داستان “مرگ اسکندر”، لحن آن‌یکی (یک و دو) معمولی و لحن آن‌دگر (یک و دو) معمولی، لحن اسکندر، جدی و محکم، در داستان”شناختن قدر دین” لحن عمر، اعتراضی و عتابی و لحن عبدالله عمر، خود ستایانه است. در داستان” عاشق شدن مرد جوان بر زن” لحن مرد جوان، تغزلی و ستایشی و لحن زن استدلالی و سرزنش‌آمیز، در داستان” مرگ عاشق “لحن عاشق، تغزلی و لحن یکی، سؤالی و تعجبی است. لحن عمومی‌ در هر شش داستان از داستان‏های مورد نظر مصیبت‌نامه جدی است. لحن شخصیت‏ها در مصیبت‌نامه به شرح زیر است.
در داستان “مرگ عاشق”، لحن عاشق، استدلالی و تغزلی و لحن سائل، سوالی و تعجبی است. در داستان” عاشق شدن صوفی به زن”، لحن صوفی، تغزلی و ستایش‌آمیز و لحن دختر، سؤالی و استدلالی است. در”داستان، شناختن قدر دین” لحن عمر، خطاب به پسرش روشنگرانه و عتابی است، در داستان” مرگ اسکندر “لحن اسکندر محکم وجدی است. در داستان “گفتگوی عیسی‌مریم با ابلیس” لحن عیسی‌مریم تحقیر‌آمیز وسرزنش‌آمیز و لحن ابلیس غرورآمیز و متکبرانه است و در داستان “وبای گاو” لحن مرد ابله، شکایت‌آمیز و اعتراضی است. عنصر دیدگاه یا زاویه دید در تمامی داستان‏های مورد قیاس حدیقه و مصیبت‌نامه سوم شخص مفرد است.
عنصر مورد بررسی دیگر، عنصر تک‌گویی است. در داستانهای مورد نظر مثنوی، دو “داستان وبای گاو”و”مرگ عاشق” تک‌گویی از نوع درونی دیده می‏شود و در چهار داستان دیگر هیچ نوع تک‌گویی به چشم‌نمی‏خورد. در داستانهای مصیبت‌نامه چهار داستان بدون تک‌گویی است نظیرداستان “شناختن قدر دین”. داستان وبای گاو از نوع درونی و داستان عاشق شدن صوفی به دختر از نوع حدیث نفس دارد.
عنصر گفتگو، عنصر دیگری است که در این داستان‏ها مورد بررسی قرار گرفته‌است. تمامی داستان‏های مورد قیاس حدیقه ومصیبت‌نامه عنصرگفتگو دارند. دیگر عنصر مورد بررسی عنصرصحنه است که شامل محل‌جغرافیایی داستان، زمان یا عصر وقوع حادثه و کار و پیشه شخصیتهاست. در داستانهای مورد نظر حدیقه محل جغرافیایی سه داستان مشخص است نظیر داستان “وبای گاو “. سه داستان محل جغرافیایی ندارد نظیر داستان مرگ عاشق. زمان یا دوره‌ی وقوع حادثه در سه داستان به صورت مشخص ذکر شده است نظیر داستان گفتگوی” عیسی با ابلیس” و در داستان” عاشق شدن مرد جوان به زن” به صورت مبهم ذکر شده‌است. دو داستان “وبای گاو” و داستان” مرگ عاشق” فاقد زمان یا دوره‌ی وقوع حادثه هستند.
در چهار داستان ازداستانهای مورد مقایسه مصیبت‌نامه محل جغرافیایی ذکر نشده‌است که به عنوان نمونه می‏توان از داستان ” شناختن قدر دین” یادکرد. در داستان “وبای گاو ” محل جغرا فیایی به صورت مشخص و در داستان “عاشق شدن صوفی به دختر” محل جغرافیایی به صورت مبهم آمده است. زمان و دوره‌ی وقوع حادثه در سه داستان به صورت مشخص ذکر شده‌است نظیر داستان ” دانستن قدر دین”و در سه داستان زمان وقوع حادثه ذکر نشده‌است نظیر داستان مرگ عاشق. در هیچ یک از داستانهای مورد نظر مثنوی برای شخصیت‏ها کار و پیشه‏ای ذکر نشده‌است. در میان داستانهای مصیبت‌نامه در داستان”وبای گاو” برای تنها شخصیت داستان، کار و پیشه ذکر شده‌است و در پنج داستان دیگر برای هیچ‌یک از شخصیت‏ها کار و پیشه‏ای ذکر نشده‌است. نظیر داستان‌های “مرگ عاشق “و “مرگ اسکندر”.
در تمامی داستان‏های مورد نظرحدیقه، هم توصیف از زبان راوی و هم توصیف اززبان شخصیتها به صورت گفتگومحور و کنش‌محور به چشم‌می‏خورد. در داستانهای مورد‌نظر مصیبت‌نامه نیز در تمامی داستان‏ها توصیف اززبان راوی و اززبان شخصیت‏ها به صورت گفتگومحور دیده می‏شود که به عنوان نمونه می‏توان از داستان های”مرگ اسکندر” و “عاشق شدن مرد به زن “نام برد. در پنج داستان، توصیف از زبان شخصیت‏ها به صورت کنش‌محور دیده‌می‏شود نظیر داستان مرگ عاشق. درتمامی داستانهای حدیقه و مصیبت‌نامه عنصرگفتگو در ساخت فضا موثر بوده‌است و عنصر تک‌گویی فقط در دو داستان از حدیقه و دو داستان از مصیبت نامه در ساخت فضا موثر بوده است که به نمونه‏هایی از آنها اشاره شد. عنصر مورد بررسی دیگر عنصر زبان است. بخش داستانی در هر شش داستان مورد مقایسه حدیقه و مصیبت نامه ساده و روان وبه دور از آرایشهای کلامی است. در بخش غیرداستانی داستان‏های حدیقه، تنها در داستان”مرگ عاشق” کاربرد مفاهیم، لغات و تعبیرات و مفردات قرآنی، قرآن، احادیث دیده‌می‏شود. داستان‏های مورد‌نظر مصیبت‌نامه فاقد بخش غیر داستانی هستند.

 

 

«ابوهریره از پیامبر«ص» نقل می کند: چگونه خواهید بود ، زمانی که ابن مریم «ع» ظهور کند درحالی که امام شما از خودتان است. وبه ابن ابی ذئب گفتم : اوزاعی به نقل ابوهریره که گفت : پیشوای شما از خودتان است. سپس ابن ابی ذئب دوباره پرسید معنای آنرا می دانی ؟ یعنی امام شما کتاب خدا وسنت پیامبرش.«ترجمه ماتن»
4-4- نماز خواندن عیسی «ع» به امامت حضرت مهدی«عج»؛ در صحیح مسلم به اسناد خود از جابر بن عبدالله انصاری نقل می کند :
حدثنا الولید بن شجاع وهارون بن عبدالله وحجاج بن الشاعر قالوا: حدثنا حجاج(وهوابن محمد)عن ابن جریج،قال اخبرنی ابوالزبیر، انه سمع جابربن عبدالله ، یقول: سمعت النبی «ص» یقول:
لاتزال طائفه من امتی یقاتلون علی الحق ظاهرین الی یوم القیامه ،قال: فینزل عیسی بن مریم ، فیقول امیرهم: تعال صل لنا ، فیقول لا ان بعضکم علی بعض امراء تکرمه الله لهذه الامه ؛
از پیامبرخد«ص»ا شنیدم که فرمود : گروهی ازامت من پیوسته درراه خدا جهاد خواهند کرد وفاتح خواهند شدتا روز قیامت . سپس فرمود : آن گاه عیسی بن مریم فرود خواهد امد وامیر وپیشوای این گروه به وی می گوید: بیا برای ما نماز بگذار . او جواب خواهد داد : خیر، برخی از شما بر برخی دیگر امیرند واین به سبب بزرگداشت وتکریم امت اسلامی است (نووی ،1932ق،ص193،ج2،)
با مراجعه به کتب معتبردیگر از اهل سنت ونیز با مراجعه به شروح صحیح مسلم وبخاری می بینیم ، کسی که در نماز ، امام بر عیسی ع می شود ، امام مهدی ع است . (عسقلانی ،بی تا ،ج6،ص383)
5-4- مسلم نیزشبیه این حدیث را نقل کرده است.
حدثنی احمد بن عبدالرحمنبن وهب ، حدثنا عمی عبدالله بن وهب حدثنا عمربن الحارث حد ثنی یزید بن ابی حبیب حدثنی عبدالرحمن بن شماله المهری قال کنت عند مسلمه بن مخلد وعنده عبدالله بن عمربن العاص فقال عبدالله لا تقوم الساعه الا علی شرارالخلق هم شرمن اهل الجاهلیه لا یدعون الله بشی الارده علیهم فبینما هم علی ذالک اقبل عقبه بن عامرفقال له مسلمه یا عقبه اسمع ما یقول عبدالله فقال عقبه هو اعلم واما انا فسمعت رسول الله «ص» یقول:
لا تزال عصابه من امتی یقاتلون علی امرالله قاهرین لعدوهم لایضرهم من خالفهم حتی تاتیهم الساعه وهم علی ذالک.
«همچنان گروهی از امت من به دستور خدا می جنگند وبر دشمنشان پیروز می شوند ومخالفشان به آنان آسیبی نمی رسانند تا اینکه قیامت فرارسد وآنان همچنان مشغول جنگ هستند.«ترجمه ماتن»
6-4- بازهم صحیح مسلم از جابر بن عبدالله نقل می کند.
حدثنی هارون بن عبدالله وحجاج بن الشاعرقالا: حدثنا حجاج ابن احمد قال: قال ابن جریج : اخبرنی ابوالزبیر، انه سمع جابربن عبدالله یقول سمعت رسول الله«ص» یقول :
لاتزال طائفه من امتی یقاتلون علی الحق ،ظاهرین الی یوم القیامه .( مسلم،1932ق، ج3ص1524،)
7-4- درسنن ابن ماجه نقل می کند که رسول خدا ص در خطبه مفصلی فرمود:
…امامهم رجل صالح ، فبینما امامهم قد تقدم یصلی بهم الصبح اذ نزل علیهم عیسی بن مریم الصبح ، فرجع ذلک الامام ینکص یمشی القهقهری لیتقدم عیسی یصلی بالناس ، فیضع عیسی یده بین کتفیه ثم یقول : « تقدم فصل فانها لک اقیمت» فیصل بهم امامهم …؛
امام اعراب ، مرد صالحی است. هنگامی که جلومی آید، تانمازصبح بخواند ، عیسی بن مریم فرود می آید. امام، سربرمی گرداند وعقب عقب می رود، تاعیسی جلو بیاید وبرای مردم نماز صبح بخواند . عیسی ع دست خود رابین دو کتف امام می گذارد ومی گوید:« جلو بروونماز بخوان . همانا این جماعت ، برای تو است» . پس امام با همه آن ها نماز می خواند.«ترجمه ماتن»( ابن ماجه ،ج2 ،1429ق)
8-4- المنار المنیف فی الصحیح والضعیف :
قال الحارث بن ابی اسامه فی مسنده :حدثنا اسماعیل بن عبدالکریم ، حدثنا ابراهیم بن عقیل ، عن ابیه ، عن وهب بن منبه، عن جابر، قال:
قال رسول الله «ص» :ینزل عیسی بن مریم «ع» فیقول امیرهم المهدی : تعال صل بنا، فیقول : لا ان بعضهم امیربعض ،تکرمه لهذه الامه. وهذا اسناد جید.
(المنار المنیف ص147،ح337) «پیامبرخدا ص فرمود: عیسی ع فرود می آید سپس امیرشان می گوید ای مهدی بیا برای ما نماز گذار ، می گوید : نه زیرا برخی از شما بردیگران فرمان روا هستید ، بزرگ این امت هستید. واین اسناد خوبی است.«ترجمه ماتن»
9-4- بخاری با اسنادش از ابن شهاب نقل کرده است :
من یرد الله به خیرا یفقهه فی الدین ولن تزال من هذه الامه امه قائمه علی امرالله لا یضرهم من خالفهم حتی یاتی امر الله وهم ظاهرین علی الناس؛
( بخاری ،1401ق،ج1ص27)
10-4- ترمذی در صحیح خود آورده است :
عن ابن ابی الدنیا عن بشربن معاذ العقدی البصری عن رسول الله «ص» انه قال:
سلوا الله ، فان الله عزوجل یحب ان یسال وافضل العباده انتظار الفرج.
«ازخدا بخواهید ، زیرا او دوست دارد که از او کسی طلب کند وبهترین عبادت انتظار فرج است.»«ترجمه ماتن»( ترمذی،1403ق، ج5 ص565 )
در المصنف ابن ابی شیبه که ازکتب معتبراهل سنت استنقل می کند که : مهدی از این امت است واوست که بر عیسی بن مریم امامت می کند.
عنوان پنجم :
الف) محل وعلایم وشرایط ظهورحضرت مهدی(ع) :

ابن ماجه در سنن خود از عبدالله بن الحارث بن جز الزبیدی روایت کرده:
حدثنا حمله بن یحیی المصری ، وابراهیم بن سعید الجوهری ، قال: ثنا ابوصاللص عبدالغفاربن داوود الحرانی ، ثنا ابن لهیعه ، ابی زرعه عمرو بن جابرالحضرمی ، عن عبدالله بن الحارث بن جزءالزبیدی قال:
قال رسول الله«ص»:
یخرج ناس من المشرق فیوطئون للمهدی « یعنی سلطانه»؛ مردی از مشرق خ

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir
ارج شده وبرای حکومت وسلطنت امام مهدی زمینه سازی می کنند.(سنن ابن ماجه ج2 ح4088)
روایات متعددی از شیعه وسنی وجوددارد بر این که ظهورحضرت مهدی ازمکه است.(ازشیعه: الغیبه طوسی 1411ق،ص185؛ غیبت نعمانی ،1403ق،ص313و315؛ از اهل سنت : عقدالدرر،1416ق، ص56؛ الفتن نعیم بن حماد ،1418ق ، ص242) برخی از آن ها تصریح کرده اند ، کنار کعبه معظمه وبین رکن ومقام ، بیعت با آن حضرت آغاز می شود ونقطه آغازین ظهوروقیام ان بزرگواراز کناربیت الله الحرام انجام می گیرد.
درباره علایم ظهور، در منابع شیعی ، پنج علامت حتمی ذکر کرده اند که عبارتند از : خروج سفیانی ، خسف دربیداء خروج یمانی، قتل نفس زکیه ، ندای آسمانی.(صدوق،1416ق، ص650)
در باره علایم غیر حتمی ، موارد فراوانی مطرح شده که در برخی ، ابهام وجود دارد. گاهی اوقات ، علایم ظهوررا به علایم طبیعی وعلایم انسانی تقسیم می کنند. علایم طبیعی آن است که انسان هیچ نقشی درآن ندارد ومربوط به طبیعت است ؛ مثل طلوع خورشید از مغرب و… وعلایم انسانی ، مثل عالم گیر شدن فساد وفتنه در عالم…
در منابع اهل سنت نیزاین علایم آمد ه است که همه آن ها در کتاب الفتن واشراط الساعه ذکر شده است وبرخی از این علایم ، مبهم می باشد.(قادری،1388،ص127)

ابوداوود در سنن خود از ام سلمه روایت کرده که پیامبرص فرمودند:
« فیبایعونه بین الرکن والمقام …؛ مردم با مهدی در بین رکن ومقام بیعت می کنند».
در ادامه روایت آمده است :
فاذا رای الناس ذلک اتاه ابدال الشام وعصائب اهل العراق فیبایعونه بین الرکن والمقام …؛ پس زمانی که مردم آن را دیدند بزرگانی از اهل شام وگروه هایی از اهل عراق به سوی او می آیند وبا مهدی در بین رکن ومقام بیعت می کنند . ابو داوود 1410ق،ج2 ح4286)
یکی ازمواردی که فراوان در کتب اهل سنت وشیعه درباره آخرالزمان مطرح شده « فراگیرشدن ظلم وستم وگسترش هرج ومرج» است.
درروایات متعددی عبارت« کما ملئت ظلما وجورا» وجود دارد که نشانگردونکته است . اول این که ظلم وستم تمام جامعه بشری را فرامی گیرد.

در صحیح بخاری به اسناد خود از ابوموسی نقل می کند که پیامبرص فرمود:
ان بین یدی الساعه ایاما یرفع فیها العلم وینزل فیها الجهل ویکثر فیها الهرج والمرج والقتل ؛ همانا درهنگامه ی قیامت ایامی خواهد بود که درآن ایام ، علم ازبین می رود وجهل سرازیرمی شود وهرج ومرج وقتل زیاد می شود.«ترجمه ماتن»( بخاری ،1401ق،ج8، ص89).
در صحیح بخاری چند حدیث به همین مضمون وبه اسناد مختلف نقل می کند. 4- درصحیح بخاری از ابوهریره از رسول خدا نقل می کند که فرمود: یتقارب الزمان وینقص العمل ویلقی الشح وتظهرالفتن ویکثرالهرج : قالوا یارسول الله ایم هو؟ قال : القتل القتل ؛ نزدیک می شود زمانی که عمل در آن کم می شود وبخل بالا می گیرد وفتنه ها ظاهروهرج زیاد می شود. سوال کردند : یارسول الله ، هرج چیست؟ فرمود: قتل قتل .«ترجمه ماتن»(همان،همان)
5- در صحیح بخاری از ابو هریره نقل کرده که رسول خدا ص فرمود:
ستکون فتن القاعد فیها خیر من الماشی والماشی فیها خیر من الساعی – فمن وجد ملجئا او معاذا فلیعذبه ؛ به زودی فتنه هایی فرا می رسد که نشسته بهتراز ایستاده است وایستاده بهترازراه رونده است وراه رونده بهترازساعی است. پس هرکس پناهگاهی بیابد، هرآینه به آن جا پناه ببرد.«ترجمه ماتن»( بخاری 1401،ج8 ص92)
6-در صحیح مسلم نیز از اسامه نقل شده که پیامبرص فرمود:
هل ترون ما اری انی لاری مواقع الفتن خلال بیوتکم کمواقع القطر؛ آیا می بینید آنچه را من می بینم که فتنه ها دردرون خانه هایتان واقع می شود ؛ مثل محل وقوع قطرات.( مسلم،1932ق، ج8 ص168)

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

وجودی 11
انواع سیستم­های كنترل موجودی
مقدمه 13
طبقه بندی ارزشی اجناس 14
روش اعمال طبقه ­بندی ABC 15
كاربردهای طبقه بندی ABC 16
مزایا و معایب طبقه بندی ABC 17
انبارداری و سفارش دارو
مقدمه 18
ذخیره سازی 19
الگوهای سفارش و خرید دارو 22
فصل سوم: روش پژوهش
مقدمه 27
جامعه مورد مطالعه و روش نمونه گیری 28
روش جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها 29
فصل چهارم :یافته ها
آنالیز ABC 31
جدول آنالیز ABC مصرف یکساله دارو در مرکز آموزشی درمانی بوعلی سینا 32
نتایج 41
نمودار آنالیز ABC اقلام دارویی مصرف شده در سال 1391 مرکز بوعلی سیناقزوین 42
فصل پنجم : بحث ،نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات 43
منابع 49

فصل اول

مقدمه و بیان مسئله
1 – بیان مسأله و بررسی متون
تامین دارو ﺟــﺰء ﻫﺸــﺘﻢ ﻣﺮﺍﻗﺒﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﻬﺪﺍﺷــﺘﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ( Primary Health Care )ﻭ ﺍﺯ ﺗﻌﻬﺪﺍﺕ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷــﺪ. ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺩﺍﺭﻭﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﺳــﺮﭘﺎﻳﻲ ﻭ ﺑﺴﺘﺮﻱ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻭﻳــﮋﻩ ﺍﻱ ﺩﺍﺭﺩ [1].
دارو ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺎﻻﻳﻲ ﻣﻬﻢ و ﺣﺴﺎس ﺑﺮای درﻣﺎن ﺑﻴﻤـﺎران و ﺑﻬﺒﻮد روﻧﺪ ﻃﺒﻴﻌﻲ آﻧﻬـﺎ اﺳـﺖ ﻗﻄﻌـﺎ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑـﺮ ﻓﺮآﻳﻨـﺪ ﮔﺮدش دارو در ﭘﻳﺸﺒﺮد ﻫﺪف اﻧـﺴﺎن ﺳـﺎﻟﻢ ﺑـﺮای ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﭘاﻳﺪار از ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻬﻤﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. اﺻﻼح ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎی داروﻳﻲ در ﻛﺸﻮرﻫﺎی در ﺣـﺎل ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻳﻜـﻲ از ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎی اﺻـﻼﺣﺎت در ﺑﺨـﺶ ﺑﻬﺪاﺷـﺖ و درﻣـﺎن ﻣـﻲ ﺑﺎﺷﺪ [2].

 

نمودار۴-۲- بازیابی و استفاده مجدد از نانو کاتالیزگرمغناطیسی نانو باز شیف با بهره گرفتن از اوره هیدروژن پراکسید(UHP)

۵۱

 

فهرست طیف ها
عنوان و شماره صفحه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

طیف شماره (۱): ۱H- NMR دی(پارا تولوئیل) دی سولفید ۶۲
طیف شماره (۲): ۱۳C-NMR دی( پارا تولیل) دی سولفید ۶۳
طیف شماره (۳): ۱H-NMRدی (۴-برمو فنیل ) دی سولفید ۶۴
طیف شماره (۴): ۱۳C-NMR دی(۴-برمو فنیل ) دی سولفید ۶۵
طیف شماره (۵): ۱H-NMR 1,2-بیس(۲-بنزوتیازول-۲-ایل) دی سولفن ۶۶
طیف شماره (۶): ۱۳C-NMR 1,2-بیس(۲-بنزوتیازول-۲-ایل) دی سولفن ۶۷
طیف شماره(۷): آنالیز CHN 1,2-بیس(۲-بنزوتیازول-۲-ایل) دی سولفن ۶۸

فصل اول:
مقدمه

 

-مقدمه و اهداف پروژه

امروزه دیگر شیمی انحصارا علمی برای فهم و ادراک بهتر پدیده­های پیرامون و طبیعت نیست، شیمی یک علم خلاق و تولید کننده است که مواد و اجسامی با ارزش افزوده بالا ایجاد می­ کند. هم اکنون در قرن بیست ویکم، ابداعات و اختراعات تأثیر شگرفی بر زندگی و تمدن بشری گذارده، از طرفی با وجود نقش حیاتی علم شیمی در خلق تمدن جدید، اما خطرات زیادی نیز از جانب محصولات و فرایندهای شیمیایی سلامت انسان و محیط زیست را تهدید می­ کند.
عکس مرتبط با محیط زیست
اصطلاح شیمی سبز در مورد فرایندهای شیمیایی و طراحی محصولاتی به کار می رود که در آن استفاده و ساخت مواد خطرناک کاهش یافته و یا کاملا از بین رفته است، در مجموع اهداف شیمی سبز را می­توان این گونه بیان نمود:

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

 

استفاده از حلال غیر سمی و قابل بازیافت:استفاده از حلال­های سمی و آتش­گیر از مهمترین مسائل مخاطره آمیز در صنایع شیمیائی است. ورود این حلالها به محیط زیست باعث ایجاد آلاینده­های مضر می­ شود و طبیعتا هزینه­ های هنگفتی صرف کنترل آنها خواهد شد، مشکلات ناشی از جدا سازی حلالها از محصولات، بازیافت کامل این حلالها و مخاطرات زیست محیطی از جمله عواملی هستند که توجه محققان را به سمت استفاده از حلال­های سبز معطوف داشته است.

افزایش راندمان یا بازده فراینده های شیمیایی: ساخت مولکولها با ساختار سه بعدی دقیق، در سنتزهای شیمی آلی و به صورت مرحله به مرحله صورت می گیرد. درحالت ایده­آل مولکولهای مدنظر با بازده ۱۰۰ درصد و انتخاب گری ۱۰۰ درصد بدون محصولات جانبی باید تولید شوند. روش ساخت مواد در فرایند­های شیمیایی باید به گونه­ ای طراحی شود که بیشترین استفاده از مواد واکنش دهنده انجام شود و حتی الامکان تمامی آنان به محصول تبدیل شوند.

استفاده از کاتالیزگرها:کاتالیزگرها، یکی از مهمترین ابزارها در شیمی سبز هستند. امروزه، بیش از ۸۰ درصد مواد شیمیایی در حضور کاتالیزورها تهیه می­شوند. افزایش انتخاب پذیری یک واکنش، کاهش دمای مورد نیاز، کاهش زمان واکنش­ها و محصولات جانبی، و افزایش بازده فرآورده ­های نهایی، از مزایای استفاده از کاتالیست­ها در فرایندهای شیمیایی است.

طراحی مواد و فراوردهای شیمیایی سالم­تر: در کنار کاهش خطرات فراورده­های شیمیایی، فراورده­های جدید را می­توان به گونه ای طراحی کرد که سالم­تر باشند و در همان حال، کار در نظر گرفته شده برای آنها را به خوبی انجام دهند.

افزایش بازده انرژی: روش ساخت مواد شیمیایی و جداسازی باید به گونه­ ای طراحی شده باشد که هزینه های انرژی به کمترین اندازه خود برسد.

کاهش تعداد مراحل فرایندها: وجود مراحل بیشتر، مستلزم استفاده از واکنش­گرهای اضافی و در نتیجه افزایش فراوده­های جانبی است.

زیست تخریب پذیری محصولات فرایندهای شیمیایی: طراحی محصولات شیمیایی باید به گونه ای طراحی شود که در پایان عمر مفید آن­ها، در اثر عوامل زیست محیطی تجزیه شده، باعث آلودگی محیط زیست نگردند.

کنترل فرایندهای شیمیایی: با کنترل لحظه به لحظه پیشرفت یک فرایند شیمیایی، زمان کامل شدن فرایند و یا تشکیل فراورده­های جانبی ناخواسته مشخص می­گردد]۲-۱[.

در این راستا در جهت نیل به این اهداف، در این پایان نامه نانوکاتالیزگر مغناطیسی باز شیف مس ((II تثبیت شده بر روی Fe3O4ساخته شد، در حضور این کاتالیزگر مشتقات مختلفی از دی­سولفیدها با واکنش گرهای تیول­ها و اکسیدکننده­ های پراکسید هیدروژن و اوره هیدروژن پراکسید (UHP) که واکنش­گرهای سبز هستند در دو مرحله مجزا سنتز شدند،که دی سولفیدها به علت ترکیبات بیولوژیکی و شیمیایی در سنتز آلی از اهمیت بالایی برخوردار می­باشند.

 

۱-۲- نانو کاتالیزگرها

کاتالیزگر، گونه­ای است که انرژی فعال سازی واکنش (انرژی اولیه برای انجام واکنش) را کاهش داده و در نتیجه سرعت واکنش را افزایش می دهد. فلزات واسطه ی جدول تناوبی عناصر، رایج­ترین کاتالیزگرها هستند.
کاتالیزگرها به دو دسته همگن و ناهمگن تقسیم می شوند.
کاتالیزگر همگن، تک اتم، یون یا مولکول است و با واکنش دهنده­ها هم­فاز می باشد. به بیان دیگر، ذرات کاتالیزگر همگن می توانند به راحتی در مخلوط واکنش حل شوند. کاتالیزگر همگن در واکنش مصرف شده و مجددا بازیافت[۱] می­ شود. فعالیت بسیار بالا، گزینش پذیری[۲] و بازده[۳] خوب و غیر سمی بودن از محاسن این گونه از کاتالیزگرها می باشد. بهبود در عملکرد کاتالیزگرهای همگن می تواند با اتصال گروه­های متفاوت آلی و معدنی به ذره اصلی فراهم شود. مشکل اصلی در فناوری کاتالیزگرهای همگن در آنجاست که پس از اتمام واکنش، جداسازی کاتالیزور حل شده از مخلوط نهایی کار ساده­ای نیست. این مشکل به ویژه در زمانی که کاتالیزگر در مقادیر کم مصرف شود، خود یک چالش بزرگ است.و با توجه به اینکه بسیاری در موارد، از قبیل صنایع غذایی و دارویی، جداسازی مقادیر بسیار کم کاتالیزگر و محصولات جانبی ناخواسته (درحد ppmویاحتیppb) از محصولات نهایی بسیار حائز اهمیت است، بنابراین این محدودیت­ها کاربرد کاتالیزگرهای همگن را با وجود فعالیت و گزینش پذیری بالا محدود کرده است ]۳[.کاتالیزگرناهمگن، با واکنش­دهنده در یک فاز نیست. اندازه و خصوصیت ذرات کاتالیزگر ناهمگن به صورتی است که به راحتی در محیط واکنش حل نمی­ شود، از این رو فعالیت آن محدود می­گردد (بازده کل واکنش کاهش می یابد). بر خلاف کاتالیزگرهای همگن، کاتالیزگرهای ناهمگن به راحتی (با صرف هزینه، زمان و مواد کمتر) از مخلوط واکنش جدا می­شوند و موجب ناخالصی محصولات نمی­گردند. کاتالیزگر ناهمگن به علت اینکه نسبت سطح به حجم محدود آن است سرعت واکنش محدود است و کاتالیزگر به­ آسانی می ­تواند از مخلوط واکنش جداسازی شود برای آن­ که کمبود سطح فعال در این گونه ترکیبات جبران شود، استفاده از یک بستر[۴] در نقش تکیه­گاه کاتالیزگر، ضروری است. بستر معمولا یک ساختار متخلخل[۵] با سطح فعال بالامی­باشد.کاتالیزگر مناسب باید سطح فعال زیاد داشته و قابل جداسازی باشد. با آنکه سطح فعال نانوکاتالیزگرها بسیار بالاتر از کاتالیزگر­های معمولی است، سطح فعال یک نانو کاتالیزگر همواره از یک کاتالیزگر همگن پایین­تر است (کاتالیزگر همگن با انحلال خود در تماس کامل با محتویات واکنش قرار دارد). در مقابل، کاتالیزگرهای نانو ذرات[۶] به دلیل ابعاد بزرگ­ترنسبت به ذرات کاتالیزگر همگن، در محلول واکنش حل نشده و به سادگی قابل جداسازی هستند. سطح فعال زیاد به همراه قابلیت جداسازی کاتالیزگر در پایان واکنش، از نانوکاتالیزگرها پلی میان کاتالیزگرهای های همگن و ناهمگن ساخته­ا­ست ]۴[.کاتالیزگرهای نانوذرات به دلیل افزایش سطح به حجم خود و کوچک بودن اندازه ذرات باعث افزایش فعالیت و سرعت در واکنش می­ شود به علاوه نانو ذرات آن به راحتی توسط یک آهنربای مغناطیسی خارجی جداسازی می­شوند.از سوی دیگراتصال کاتالیزگر با نانو ذرات مغناطیسی باعث حفظ این مواد شده و چون این نانو ذرات همانند کاتالیزگرهای ناهمگن به صورت ذرات جامد سنتز می­شوند خاصیت مغناطیسی این نانو ذرات مانع از عبور ذرات نانو از کاغذ صافی به هنگام جداسازی می­ شود و قابلیت بازیافت بودن کاتالیزگر طی چرخه­های متوالی بدون از دست دادن فعالیت چشمگیر را دارند و ضمن اینکه از تصفیه مجدد کاتالیزگر جلوگیری می­ شود که آن را کاتالیزگر سبز[۷] می­نامند. ممکن است فرایند پیچیده تولید برخی از نانوکاتالیزگرها هزینه­بر به حساب بیاید، اما از آنجا که فناوری نانو مقدار کاتالیزگر، انرژی و زمان مورد نیاز برای انجام واکنش را تقلیل می­دهد، این مورد قابل چشم پوشی است. در این میان نانو ذرات Fe3O4 توجه بیشتری به دلیل خواص مغناطیسی و زیست پزشکی منحصر به فرد خود جلب کرده است نظیر انتقال دارو ]۶-۵[، تصویر برداری رزونانس مغناطیسی ]۸-۷[، هیپوترمی ]۱۰-۹[، تشخیص پزشکی ]۱۲-۱۱[، بی حرکتی کاتالیزگر ]۱۴-۱۳[، جداسازی، خالص سازی و یا تشخیص سازمان بیولوژیکی (به عنوان مثال پروتئین، DNA، سلول­ها، ویروس­ها و باکتری­ ها)]۱۶-۱۵[، دارا می باشند.

 

۱-۲-۱- نانو ذرات مغناطیسی

نانو ذرات موادی با فرمول NPs که طول آنها کمتر از ۱۰۰ نانومتر است و بسته به نوع کاربردشان، از چند صد ماده نانو با سایز متفاوت از مواد آلی یا معدنی با خواص منحصر به فردشان ساخته شده ­اند.
نانو ذرات مغناطیسی هم از لحاظ علمی و هم از لحاظ تکنولوژیکی از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. کاربرد این نانو ذرات در جاهایی مثل دخیره سازی اطلاعات، سنسورها، کاتالیزگرها و مخصوصا در بیوپزشکی محرکی قوی برای تحقیقات بر روی سنتز نانو ذرات مگنتیت با خواص مناسب می باشد ]۱۷[. دو روش مهم ساخت نانو ذرات مغناطیسی، روش مایسل معکوس و روش هم­رسوبی است. در روش مایسل معکوس نانو ذرات درون حوضچه­هایی با ابعاد چند نانومتررسوب­دهی می­شوند و بنابراین می­توان کنترل خوبی روی ابعاد نانوذرات داشته و توزیع اندازه ذرات تیزتر است. اما معایب آن پرهزینه بودن و وقت گیر ­بودن آن است و همچنین ذرات سنتز شده از نظر مغناطیس اشباع ضعیف هستند.
روش هم­رسوبی یکی از قدیمی ترین روش های ساخت نانو ذرات است که اولین بار جهت سنتز نانو ذرات مگنتیک استفاده شد. مزیت این روش ارزان بودن و وقت گیر نبودن آن است و هم­چنین می توان در حجم کم واکنش، مقدار زیادی نانو ذره ساخت. در این روش یونهایFe2+ وFe ۳+ تحت واکنش زیر رسوب داده می­شوند]۱۸[.

۱-۲-۲- روش های آنالیز نانو ذرات مغناطیسی

اندازه نانو ذرات ، همچنین آنالیز نانو ذرات با بهره گرفتن ازروش های متداول مانند طیف سنجی تبدیل فوریه مادون قرمز، آنالیز حرارتی وطیف سنجی الکترونی روبشی انجام می­گیرد.
۱-۲-۲-۱- طیف سنجی FTIR
طیف سنجی مادون قرمز یکی از روش های خوب و متداولی است که از سالها پیش برای تجزیه و شناسایی پلیمرها و برخی افزودنیهای آنها، مورد استفاده قرار گرفته است. فرکانس تشعشع الکترومغناطیس در ناحیه مادون قرمز (IR)فرکانس ارتعاش طبیعی اتم های یک پیوند است و پس از جذب امواج مادون قرمز در یک مولکول باعث ایجاد یک سری حرکات ارتعاشی در آن می­ شود. که اساس و مبنای طیف سنجی مادون قرمز را تشکیل میدهد]۱۹[.

 

۱-۲-۲-۲- آنالیز توزین حرارتی

آنالیز حرارتی(TGA)1[8] روشی برای به دست آوردن اطلاعات کیفی و کمی در مورد تاثیر حرارت بر انواع مختلف مواد از جمله ترکیبات شیمیایی، پلیمرها (لاستیک- پلاستیک و کامپوزیت)، سرامیک ها، آلیاژها؛، مواد معدنی، غذا و دارو است. طبق نظریه اتحادیه بین المللی، آنالیز حرارتی گروهی از روش های تجزیه و تحلیل حرارتی است که در آن خواص فیزیکی یک ماده و یا محصولات واکنش آن به عنوان تابعی از دما در شرایطی که ماده تحت یک برنامه دمایی کنترل شده قرار دارد، اندازه گیری می شود اندازه گیری پیوسته افت وزنی در اثر تجزیه یا از دست دادن آب، و افزایش وزن به دلیل جذب یا اکسید شدن با بهره گرفتن از این دستگاه انجام می­ شود]۲۱-۲۰[.

 

 

در این حدیث رسول خدا (ص) زنان را ریسمان های شیطان معرفی نموده و آنان را عوامل معصیت و انحراف انسان ها می داند.
در این روایات همان طوری که ملاحظه می گردد، این گروه از زنان به شدت سرزنش گردیده و پست ترین موجودات معرفی گردیده اند.
در زبان قرآن و حدیث و فقه اسلامی به اینگونه زنان «ناشزه» می گویند، که ریشه ی آن، از غرور و خود برتر بینی آنان سرچشمه می گیرد و در نتیجه این گروه استثنائی از شوهران خود پیروی نمی کنند و زندگی را بر شوهران خود تلخ و ناگوار می سازند. و بعضی از زنان ناشزه، به امراض روانی نیز مبتلا می باشند و همیشه سعی می کنند قانون شکنی کنند. و بر شوهران خود تسلط داشته و از این افعال ناشایست خود احساس لذت می کنند. اینگونه افراد پیوسته موجب رنج و گرفتاری فکری و جسمی شوهران خویش می گردند.
3-4-18- چرا زنان مجوز تنبیه مردان را ندارند

معمولاً توانایی جسمی زنان از مردان کمتر است و زنان توان تنبیه بدنی مردان را ندارند. از این رو، چنین اقدامی از سوی زن، یقیناً با واکنش های تندی از سوی مرد همراه خواهد بود و زن بدون رسیدن به مقصود خویش، از داشتن روابطی سالم در ادامه ی زندگی زناشویی محروم خواهد ماند.
مرد سرپرست و مدیر خانه است؛ هر مدیری ممکن است دچار اشتباه و یا غرور و خودخواهی شود؛ در چنین مواردی توصیه به زیردستان برای کتک کاری و تنبیه بدنی مدیر، هرگز کاری عاقلانه و خوش فرجامی نخواهد بود.
در روابط خانوادگی که ـ ویژگی خاصی دارد ـ و زن و مرد می خواهند سال ها زیست مشترکی داشته باشند و فرزندانی مفید، صالح و شایسته تحویل اجتماع دهند، کتک خوردن مرد، که مدیر و سرپرست خانواده است، پی آمدهای سوء تربیتی برای فرزندان دارد و سبب جرأت و بی پروایی آنان می شود و از تحت کنترل پدر خارج می گردند و به بزهکاری و ناهنجاری ها دچار خواهند شد. (صفایی، سید محسن، 138)
بنابراین بهتر است با مدیر متخلف برابر قانون و چهارچوب قانونی بر خورد شود و با ارجاع پرونده به دادگاه و الزام وی از سوی قاضی، به غائله خاتمه داد.
با این عمل، هم زن بهتر و آسان تر به حق خویش می رسد و هم از عوارض جانبی و پیامدهای سوء اقدام مستقیم خویش در امان می ماند.
3-4-19- نظرات مراجع در مورد ضرب زن توسط شوهر
نظر آیت الله مظاهری:
توهین به زن، جایز نیست چه رسد به زدن زن
نظر آیت الله شاهرودی:
در شرایط و وضعیت خاصی که نافرمانی او (زن) با ترک سخن و ترک همخوابگی اصلاح نشود زدن با آرامش و ملایم و بدون ایجاد قرمزی و کبودی فقط به انگیزه هدایت و اصلاح او و منع از پاشیدن کانون خانواده حائز است.
نظر آیت الله علوی گرگانی:
در صورتی که زن تمکین نکند و با موعظه و قهر اصلاح نگردد زدن او به مقدار کم به حدی که بدن کبود نشود، مانعی ندارد.
نظر آیت الله شیرازی:
مطلقاً جایز نیست.
نظر آیت الله مدنی:
زدن زن فقط در صورتی جایز است که تمکین ندهد و آن هم بعد از مراحلی، اول اینکه امر به معروف کند، دوم قهر کند، سوم، جای خوابش را جدا کند و اگر این مراحل جواب نداد می تواند به صورت جزئی آن را بزند و در روایت است که پیامبر (ص) به چوب مسواک بعضی از همسرانشان را تأدیب می فرمودند.
نظر آیت الله خامنه ای:
زدن زن جایز نیست مگر در مورد نشوز و طغیان با شرایطی که در کتاب تحریرالوسیله ذکر شده است.
نظر آیت الله مافی گلپایگانی:
در تبیین و تفسیر آیه کریمه (13/نساء) باید توجه داشت:
در ابتدای آیه خداوند متعال می فرماید در مرحله اول زنی که ناشزه است را نصیحت و موعظه کنید، سپس می فرماید: اگر نصیحت مؤثر واقع نشد از همخوابگی با او اجتناب نمایید و در مرحله آخر دستور می دهد اگر باز هم مؤثر نیفتاد زن را بزنید و در روایات می فرمایند ضرب باید به نوعی باشد که موجب صدمه به گوشت و استخوان نشود و خلاصه ضرب غیر شدید که موجب دیه نشود برای آگاهی بیشتر از تفسیر آیه به تفاسیر معتبر شیعه من جمله مجمع البیان مراجعه نمایید.
نظر آیت الله گرامی:
اگر زن کار خلافی انجام دهد تربیت و مجازاتش به دست همسر بهتر از مأمور دولت است.
آیت الله دوزدوزانی:
البته در موارد خاص و آن هم برای رسیدن به حق از سوی خدا مجاز می باشد.[145]
فصل چهارم
مصادیق قیمومیت مرد بر همسر در قانون مدنی
در این فصل از پایان نامه به اختیارات مرد در قانون مدنی از حیث ریاست بر خانواده و تبعات قانونی آن اشاره می شود.
4-1- نکاح
همین که نکاح به درستی واقع شد، حقوق و تکالیفی برای زن و شوهر ایجاد می کند که حقوقدانان از آن به «آثار نکاح» تعبیر می کنند. ماده ی 1102 قانون مدنی دراین باره می گوید: «همین که نکاح به طور صحت واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود».
بعضی از استادان حقوق گفته اند: مقصود از روابط زوجیت همان مسائل جنسی است. (جعفری لنگرودی،محمدجعفر، 1373) ولی به نظر می رسد که روابط زوجیت مطلق و دارای معنایی گسترده است و همه روابط شخصی (غیر مالی) و مالی زوجین را در بر می گیرد و تخصیص آن به مسائل جنسی با معنوی لغوی و عرفی این کلمات وفق نمی دهد. بنابراین، حقوق و تکالیف زوجین که در ماده 1102 آمده، در واقع توضیحی برای روابط زوجیت است و معنی آن را روشن نمی کند.
درست است که قانون حقوق و تکالیفی برای زوجین تعیین کرده و ضمانت اجرائی برای آن در نظر گرفته است، لیکن باید توجه داشت که قانون ب

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir
ه تنهائی نمی تواند آرامش و سعادت خانواده را تأمین کند.
آنچه در خوشبختی خانواده بیشتر از قانون مؤثر می باشد اخلاق است: زن و شوهر باید باصفا و صمیمیت و وفاداری با هم زندگی کنند و از کمک به یکدیگر و اشتراک مساعی دریغ نورزند و گذشت و فداکاری داشته باشند، تاکانون خانوادگی را همیشه گرم و سعادتمند نگاهدارند. اگر زن و شوهر همیشه بر سر حقوق و تکالیف قانونی خود نزاع کنند و هر روز برای رفع اختلاف به مقامات قضائی رجوع نمایند، بی شک نمی توانند با خوشی و خوشبختی زندگی کنند و فرزندانی خوشبخت و برومند به جامعه تحویل دهند. پس خانواده باید بیش از هر چیز پای بند اصول و مبانی اخلاقی باشد. توسل به ضمانت اجرای حقوقی و رجوع به مقامات قضائی، به هنگام ضرورت، به عنوان آخرین علاج، باید مورد استفاده واقع شود.
آثار حقوقی نکاح شامل دو بخش است: بخشی از این آثار دارای جنبه مالی است و بخشی دیگر از حقوق و تکالیف غیر مالی تشکیل شده است. چون نکاح در درجه اول یک قرارداد غیر مالی است و روابط شخصی زوجین مهمتر از روابط مالی آنهاست، نخست از روابط شخصی (غیر مالی) زن و شوهر سخن می گوئیم و سپس روابط مالی آنها را بررسی می کنیم.
4-2- روابط شخصی زن و شوهر در قانون مدنی
در روابط شخصی زن و شوهر می توان نخست از تکالیف مشترک زوجین و سپس از پاره ای تکالیف اختصاصی آنان تحت عنوان ریاست شوهر بر خانواده سخن گفت.
4-2-1- حسن معاشرت
حسن معاشرت یکی از تکالیف مشترک زن و شوهر است. ماده 1103 قانون مدنی در این زمینه می گوید: «زن و شوهر ملکف به حسن معاشرت با یکدیگرند». حسن معاشرت یا خوش رفتاری زن و شوهر مربوط به عرف و عادت و رسوم اجتماعی است معاشرت ایجاب می کند که زن و شوهر با خوشروئی و مسالمت و صمیمیت با هم زندگی کنند و از مجادله و ناسزاگوئی و اهانت به یکدیگر بپرهیزند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
زندگی مشترک و به تعبیر دیگر زندگی زیر یک سقف را می توان از لوازم حسن معاشرت دانست. بنابراین مرد مکلف است زنش را در خانه ی خود بپذیرد و زن اصولاً مکلف است در خانه ی مرد زندگی کند. داشتن روابط جنسی بطور متعارف از لوازم حسن معاشرت است و هرگاه زن یا شوهر از آن امتناع کند برخلاف وظیفه ی حسن معاشرت رفتار کرده است. (صفایی، حسین،1380)
ضمانت اجرای تکالیف آن است که اگر زن از انجام وظیفه ی حسن معاشرت سر باز زند «ناشزه» محسوب و حق نفقه ی او ساقط خواهد شد.
4-2-2- معاضدت
«زوجین باید در تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر معاضدت نمایند» (ماده 1104). هدف اصلی ازدواج همکاری در زندگی و اشتراک مساعی زن و شوهر در تأمین سعادت و رفاه خانواده است. بنابراین زن و شوهر نباید از معاضدت به یکدیگر در امور خانواده و تربیت اولاد دریغ ورزند. معاضدت زوجین به یکدیگر نیز مفهومی عرفی است و حدود آن با توجه به عرف و عادت و مقتضیات زمان و مکان تعیین می شود. مثلاً ممکن است بر حسب مقتضیات زمان و مکان خرید لوازم و نیازمندی های خانه به عهده ی مرد یا زن باشد و یا زن مکلف به اداره ی امور داخلی منزل باشد. تکلیف معاضدت اقتضا می کند که هیچ یک از زن و شوهر نتواند، برای کارهائی که در مقابل ایفاء وظیفه انجام داده است، مطالبه مزد کند. اگر مرد یا زن برای تأمین رفاه و تشیید مبانی خانواده و ترتیب اولاد کاری انجام می دهد، وظیفه اخلاقی و حقوقی خود را ایفاء کرده و از این رو نباید مستحق اجرت باشد. هرگاه مرد یا زن از انجام تکلیف معاضدت خودداری کند، طرف دیگر می تواند به دادگاه مراجعه کند و الزام متخلف را به ایفاء وظیفه بخواهد. (صفایی، حسین،1380)
به علاوه اگر زن از ایفاء وظیفه ی معاضدت خوداری کند، مستحق نفقه نخواهد بود.
4-2-3- وفاداری
زن و شوهر باید نسبت به یکدیگر وفادار باشند، بدین معنی که از برقراری رابطه ی نامشروع با دیگران بپرهیزند. البته اختیار همسر دیگر، با رعایت مقررات، منافاتی با وظیفه وفاداری، به مفهومی که در اینجا مورد نظر است، ندارد. اگرچه این تکلیف صریحاً در قانون مدنی ذکر نشده، لیکن عرف و عادت مسلم و مقررات جزائی حاکی از وجود آن در حقوق ایران است.
4-3- ریاست شوهر بر خانواده در قانون مدنی
4-3-1 ماده 1105 قانون مدنی:
در حقوق ایران و حقوق بسیاری از کشورها، ریاست خانواده به عهده ی مرد است. ماده 1105 قانون مدنی که مبتنی بر آیه 34 از سوره نساء[146] و فقه اسلامی است در این زمینه می گوید: «در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است». در توجیه این قاعده گفته اند: هر اجتماعی را باید رئیسی باشد که کارها را هماهنگ کند و در صورت بروز اختلاف، نظر او قاطع باشد. خانواده نیز از این قاعده مستثنی نمی تواند بود. اصولاً زن و شوهر باید با صفا و صمیمیت و توافق یکدیگر امور خانواده را اداره کنند. لیکن اگر درباره مسائل خانوادگی بین آنان اختلاف نظر و سلیقه پدید آید، نظر مرد به عنوان رئیس خانواده مقدم خواهد بود و زن باید نظر شوهر را بپذیرد.
اگر خانواده رئیسی نداشته باشد و زن و مرد در اداره ی امور آن برابر باشند، ناچار باید برای حل اختلاف خود در هر مورد به دادگاه رجوع کنند و همین امر ممکن است صلح و صفای خانواده را بهم بزند و پایه های زندگی زناشوئی را فرو ریزد. ریاست خانواده مقامی است که برای تثبیت و مصلحت خانواده به مرد داده شده است و یک امتیاز و حق فردی برای شوهر محسوب نمی شود. ریاست خانواده بیشتر یک وظیفه ی اجتماعی است که برای تأمین سعادت خانواده به م
رد محول گردیده و او نمی تواند از آن سوء استفاده کند و برخلاف عرف و مصلحت خانواده آن را بکار برد. مثلاً شوهر نمی تواند به عنوان رئیس خانواده زن را از رفت و آمد متعارف با خویشان و دوستانش باز دارد. سوء استفاده مرد از اختیاراتی که به عنوان رئیس خانواده به او واگذار شده برخلاف قانون است و ممکن است از مصادیق سوء معاشرت به شمار آید. سؤالی که در اینجا پیش می آید آن است که چرا ریاست خانواده به مرد داده شده است نه به زن؟ در پاسخ این سؤال می توان گفت: در جامعه ی ما، برحسب عرف و عادت و سنت، همیشه ریاست خانواده با مرد بوده است؛ به علاوه مرد معمولاً دارای توانائی جسمی و روحی بیشتری است و نیز میزان تجربه و اطلاعات مردان در اجتماع ما اغلب بیشتر از زنان است. از این رو قانونگذار مرد را برای ریاست خانواده و انجام وظائف ناشی از آن مناسب تر دانسته است. (کاتوزیان، ناصر،1379)
4-3-2- آثار ریاست شوهر بر خانواده در قانون مدنی
ریاست خانواده، که از خصائص شوهر است، در حقوق ما دارای آثار و نتایجی است.
زن حق دارد نام خانوادگی شوهر را با موافقت او بکار برد [147] اقامتگاه زن اصولاً همان اقامتگاه شوهر است [148]. ریاست خانواده ایجاب می کند که ولایت قهری نسبت به طفال از آن پدر بوده و هم او هزینه ی اداره خانواده را به عهده داشته باشد[149] .
علاوه بر این آثار، چون شوهر رئیس خانواده است، اختیار تعیین مسکن اصولاً با او است و زن باید از او تمکین کند و نیز شوهر می تواند زن را از شغلی که منافی مصالح خانوادگی است باز دارد.
هرگاه زن خارجی با مرد ایرانی ازدواج کند، برابر بند 6 ماده 976 قانون مدنی به تابعیت ایران در می آید. آیا تحمیل تابعیت شوهر ایرانی بر زن خارجی از آثار ریاست شوهر بر خانواده است؟ بعضی از استادان حقوق به این سؤال پاسخ مثبت داده اند. لیکن می توان گفت تابعیت مربوط به حقوق عمومی است و مصلحت دولت در آن ملحوظ است، در حالی که ریاست شوهر بر خانواده جزء حقوق خصوصی است و بر پایه مصلحت خانواده استوار است. ممکن است قانونگذار ریاست خانواده، را از شوهر بگیرد، بدون اینکه لازم باشد در مسأله تابعیت زن شوهردار تجدیدنظر کند؛ چنانکه در حقوق فرانسه به موجب قانون 1970 ریاست خانواده از شوهر گرفته شده و اداره مادی و معنوی آن به عهده زوجین مشترکاً واگذار گردیده، اما در قواعد راجع به تابعیت تغییری داده نشده است. طبق این قواعد هرگاه مرد فرانسوی با زن بیگانه ازدواج کند، این زن اصولاً به تابعیت فرانسه در می آید[150].
پس تحمیل تابعیت شوهر بر زن از آثار ریاست مرد بر خانواده نیست، هرچند که می توان آن را از آثار نکاح دانست.
این بود فهرستی از آثار ریاست شوهر بر خانواده. اینک بجاست که درباره ی تعیین مسکن و شغل زن و تمکین بیشتر سخن گوئیم.
4-3-2-1- تعیین مسکن
ماده 1114 قانون مدنی مقرر می دارد:
اختیار تعیین مسکن در حقوق ایران، اصولاً با مرد است. قانون مدنی در این زمینه مقرر می دارد: «زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند، سکنی نماید، مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد»[151].
بنابراین، ممکن است به موجب شرطی که ضمن عقد نکاح شده، یا به موجب قرارداد دیگری، اختیار تعیین مسکن به زن داده شده باشد. در این صورت مرد مکلف است در منزلی که زن تعیین می کند سکونت نماید.
در صورتی که اختیار تعیین مسکن طبق توافق طرفین به زن داده نشده باشد، زن نمی‌تواند از زندگی در محلی که شوهر معین کرده، خوددداری کند، مگر اینکه بودن او با شوهر در یک منزل، متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد[152] . مثلاً اگر مرد زن را شکنجه و آزار دهد یا بخواهد زور مالی از او بگیرد یا او را به انجام اعمال نامشروع وادار کند، در اینگونه موارد زن می تواند مسکن جداگانه اختیار کند.