۲۷ تا ۳۰

 

 

تعریف مفهومی بهره وری نیروی انسانی :
به حد اکثر رساندن استفاده از منابع ، نیروی انسانی، تسهیلات و غیره به طریقه علمی ، کاهش هزینه های تولید ، گسترش بازارها، افزایش اشتغال و کوشش برای افزایش دستمزدهای واقعی و بهبود استانداردهای زندگی ، آنگونه که به نفع کارکنان ، مدیریت و جامعه باشد.(صادقی، ۱۳۸۶: ۸۶)
تعریف عملیاتی بهره وری نیروی انسانی:
در تعریف عملیاتی بهره وری نیروی انسانی بایستی گفت که، بهره وری نیروی انسانی شامل هفت بعد اساسی است. این ابعاد عبارتند از: توانایی، درک و شناخت، حمایت سازمانی، انگیزش، بازخور، اعتبار و سازگاری نیروی انسانی در انجام امور سازمان که به وسیله پرسشنامه استاندارد بهره وری نیروی انسانی مدل آجیو سنجیده شد.
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
تاریخ ۲۰۰ ساله صنعت و ورود به سبز فایل، عصر فرا صنعتی ،عصر اطلاعات ،عصر فرا ملی و ارتباطات نتیجه رشد و ارتقا بهره وری است که نمونه های بارز آن استفاده بیشتر اتوماسیون و کاربرد رباتها در تولید در کنار سیستمهای نوین مدیریتی می باشد. تنها در طول ۱۵ سال اخیر افزایش بهره وری در سطح جهان ۴۵ برابر شده است که این افزایش معجزه آسا به طور عمده نتیجه بهبود در سیستمهای مدیریتی سازمانها و سیاستهای علمی تحقیقاتی و اقتصادی صحیح در کشور های پیشرفته صنعتی بوده است. بیگمان رشد اقتصادی جوامع در گرو نرخ رشد بهره وری آنان است. مطا لعات تجربی در کشور های پیشرفته صنعتی نشان داده که اهمیت بهره وری در نتیجه توسعه سیستمهای نرم افزار مدیریتی بیش از مشارکت و افزایش کمی عوامل کار و سرمایه در جریان تولید بوده است. پایین بودن سطح بهره وری که از ویژیگیهای غالب کشور های کمتر توسعه یافته است ناشی از عوامل مختلف تاثیر گذار بر بهره وری است که تعدادی از این عوامل خارج از کنترل این جوامع و پاره ای قابل چاره جویی و کنترل است. دقیقا به همین دلیل امروزه تمام کشورهای جهان در پی بدست آوردن پیشرفتهایی در زمینه بهره وری هستند بدین معنی که بتوانند با مصرف منابع کمتر به مقدار تو لید ملی بیشتر دست یابند زیرا میان درآمد سرانه هر کشور و شاخص بهره وری رابطهای مستقیم وجود دارد.
عکس مرتبط با اقتصاد
طی دو دهه اخیر ضرورت ایجاد وگسترش بخش بهره وری و مدیریت فراگیر و جامع بهره وری در سازمانها از اهمیت به سزایی برخوردار شده است. مدیریت بهره وری فراگیر بر اساس ذهنیت و برنامه ای استراتژیک، توجه صحیح به ارتقا انگیزه نیروی انسانی، بهبود مهارتهای آنان با بازآموزی و آتاهطینتبهخ آموزش و پرورش برای آنها، ایجاد زمینه مساعد برای بروز خلاقیت و استعدادها در سازمان، افزایش میزان تحقیق و توسعه، استفاده از علم و دانش در اداره امور و بهبود کیفیت محصول در جهت برقراری نظامی برای اندازه گیری، ارزیابی، برنامه ریزی و بهبود بهره وری فراگیر در سازمان است که مدیر می تواند مشکلات و مسائل را تشخیص دهد و مسائل پیچیده سازمان را بر اساس اطلاعات لازم حل کند.
۲-۲- مفهوم بهره وری
۱- شاخصهای ارزیابی عملکرد سازمانها
برای سنجش و ارزیابی عملکرد هر سازمانی (اعم از سازندگان کالاها یا ارئه دهندگان خدمات) معیار ها و شاخصهای گونانگون و متفاوتی مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از شاخصهایی که بیش از سایر معیارهای ارزیابی عملکرد رایجتر می باشند عبارتند از :
اثر بخشی، کارایی، نوآوری، انعطاف پذیری و کیفیت زندگی کاری .
اثر بخشی با پاسخ به سوالا تی از این قبیل معلوم می شود که: آیا برای رسیدن به هدفهای سازمان فعالیت های درستی را انجام میدهیم؟ آیا مشکلات سازمان را به درستی تشخیص داده ایم ، و در صدد رفع آنها بر آمده ایم؛ به طوری که به هدفهای سازمان در موعد مقرر دست یابیم؟ درجه دسترسی به هدفهای از پیش تعین شده در هر سازمان، میزان اثر بخشی را در هر سازمان نشان می دهد.
کارایی به اجرای درست کار در سازمان مربوط می شود. یعنی تصمیماتی که با هدف کاهش هزینه ها، افزایش مقدار تولید و بهبود کیفیت محصول اتخاذ می شوند. کارایی نسبت بازدهی به بازدهی استاندارد است.
نوآوری به میزان تطابق محصولات تولیدی و فرایندهای تولیدی یک سازمان در قبال تغییرات تقاضا و نیاز های جدید مشتریان، تغییرات تکنولوژی و ساخت محصوالات جدید گفته می شود. نو آوری به منظور برآورد نیازهای جدید مشتریان یا ایجاد تقاضای جدید و کسب سهم بیشتر در بازار در مقایسه با رقبا انجام می پذیرد.
قابلیت انعطاف به میزان توان سیستم تولیدی هر سازمان در عکس العمل و تطابق با تغییرات مورد لزوم در نوع، ترکیب و مقدار مخصول گفته می شود.
کیفیت زندگی کاری به این موضوع مربوط می شود که سازمان تا چه میزان به بر قراری ایمنی در محیط کار، امنیت شغلی در سازمان، پرورش استعداد کارکنان خود و بالا بردن مهارت های آنان از طرق گوناگون وبه عبارتی دیگر ایجاد رضایت شغلی آنان از محیط کار قادر می باشد.

پیش بینی رضایت شغلی زنان شاغل در مشاغل خدماتی غیر دولتی مشهد

شاخص دیگری که برای سنجش عملکرد ساز مان های انتفاعی مورد استفاده قرار میگیرد، میزان سودآوری در قبال سرمایه و فروش می باشد در حالی عملکرد مدیران سازمان های غیر انتفاعی بر اساس مقدار وارزش تولیداتشان در مقابل هزنیه های تولید شان سنجیده می شود.
سود آوری تابعی از درآمد ها و هزینه ها می باشد. در آمدها به قیمت فروش و مقدار فروش محصول بستگی دارد. در حالی که هزینه ها تابعی از ارزش نهاده ها ومنابع به کار رفته در تولید محصول می باشند. دو شاخص مهم و اساسی که مدیران برای اتخاذ تصمیمات درست به آنها توجه می کنند عبارتند از: بهره وری و کیفیت
بهره وری یعنی اینکه سازمان در قبال مقدار معینی از محصول به چه نسبتی از منابع تو لیدی استفاده می کند.
کیفیت به درجه تطابق محصول تولید شده با نیاز های مشتریان و طرح محصول گفته می شود. تصمیماتی که مدیران در استفاده از نهاده ها و در ارتباط با فرایند تولید میگیرند بر میزان بهره وری، درجه کیفیت و در نهایت مقدار سود سازمان تاثیر می گذارد.
۲- تعریف بهره وری
بهبود بهره وری مو ضوعی بوده که از ابتدای تاریخ بشر و در کلیه نظا مهای اقتصادی وا ساسی مطرح بوده است. اما تحقیق در باره چگونگی افزایش بهر ه وری به طور سیستماتیک و در چار چوب مباحث علمی تخیلی از حدود ۲۳۰ سال پیش به این طرف به طور جدی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است.
واژه بهره وری برای نخستین بار به وسیله فرانسوا کنه ریاضیدان و اقتصادان طرفدار مکتب فیزیوکراسی به کار برده شد. کنه با طرح جدول اقتصادی اقتدار هر دولتی را منوط به افزایش بهره وری در بخش کشاورزی می داند.
در سال ۱۸۸۳ فرانسوی دیگری به نام لیتره بهره وری را دانش و فن تولید تعریف کرد. با شروع دوره نهضت مدیریت علمی در اوایل سالهای ۱۹۰۰ فردریک وینسو تیلور و فرانک گیلبرت به منظور افزایش کارایی کارگران در باره تقسیم کار، بهبود روشها و تعیین زمان استاندارد مطا لعاتی را انجام دادند. کارایی به عنوان نسبتی از زمان واقعی انجام کار به زمان استاندارد از پیش تعیین شده تعریف شد. در سال ۱۹۵۰ سازمان همکاری اقتصادی اروپا به طور رسمی بهر ه وری را چنین تعریف کرد بهره وری حاصل کسری است که از تقسیم مقدار یا ارزش محصول بر مقدار یا ارزش یکی از عوامل تولید بدست می آید. بدین لحاظ می توان از بهره وری سرمایه، مواد اولیه و نیروی کار صحبت کرد.
در اطلاعیه تشکیل مرکز بهره وری ژاپن در سال ۱۹۵۵ در ارتباط با اهداف ناشی از بهبود بهره وری چنین بیان شده است:
حداکثر استفاده از منابع فیزیکی ، نیروی انسانی وسایر عوامل به روش های علمی به طوری که بهبود بهره وری به کاهش هزینه های تولید، گسترش بازار ها افزایش اشتغال و بالا رفتن سطح زندگی همه آحاد ملت، منجر شود. از دید مرکز بهره وری ژاپن بهره وری یک اولویت و انتخاب ملی است که منجر به افزایش رفاه اجتماعی و کاهش فقر می گردد. مرکز بهره وری ژاپن از زمان تاسیس در سال ۱۹۵۵ نهضت ملی افزایش بهره وری در این کشور را تحت سه اصل رهنمون ساز به جلو هدایت نموده که عبارتند از :
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
افزایش اشتغال، همکاری بین نیروی کار و مدیریت و توزیع عادلانه و برابر ثمره های بهبود بهره وری در میان مدیریت، نیروی کار و مصرف کنندگان.
در سال های ۱۹۷۴ و اواخر ۱۹۸۴ سومانث سه تعریف اساسی را در باره بهره وری در ارتباط با سازمانها یا شرکتها به شرح زیر ارئه داد:
بهره وری جزئی : نسبت ارزش و مقدار محصول به یک طبقه از نهاده را گویند.
بهره وری کلی عوامل تولید : نسبت خالص محصول بر مجموع نهاده های نیروی کار وسرمایه. معمولا به جای خالص محصول ارزش افزوده و در مخرج کسر مجموع ارزشهای نیروی کار و سرمایه را قرار می دهند. این معیار برای برخی از کالا های مصرفی نظیر تلویزیون، ویدئو و کامپیوتر که ۶۵ موردهزینه تولید آنها را مواد مصرفی تشکیل می دهد معیار مناسبی نمی باشد.
بهره وری کلی: نسبت کل ارزش محصول تولید شده به مجموع ارزش کلیه نهاده های مصرفی است. این شاخص تاثیر مشترک و همزمان همه نهاده ها و منابع در ارتباط با ارزش محصول بدست آمده را اندازه گیری می کند.
بهره وری چند عامل: در این شاخص بجای همه عوامل در مخرج کسر، ارزش تنها چند عامل از کلیه عوامل تولید را قرار می دهند.
شاخص بهره وری جامع کل: عبارتست از حاصلضرب شاخص بهره وری کل در شاخص عوامل غیر قابل لمس. این شاخص پیچیده ترین معیار بهره وری است که مفهوم بهره وری را نسبت به آنچه رایج و متداول است وسعت می بخشد و عوامل کیفی متناسب با نیازهای مصرف کننده یا مرتبط با دیدگاه شرکت از کیفیت محصول ، کیفیت فرایند تا زمانبندی تولید و سهم شرکت را نیز در بر میگیرد.
این شاخص پیچیده ترین معیار بهره وری است که مفهوم بهره وری را نسبت به آنچه رایج و متداول است وسعت می بخشد و عوامل کیفی متناسب با نیازهای مصرف کننده یا مرتبط با دیدگاه شرکت از کیفیت محصول ، کیفیت فرایند تا زمانبندی تولید و سهم شرکت را نیز در بر میگیرد.
تحقیقات نشان می دهد که حدود ۸۰ درصد شاخص هایی که به عنوان شاخص بهره وری برای ارزیابی عملکرد شرکت خود به کار می برند،غیر استاندارد بوده وبه هیچیک از چهار شاخص بهره وری فوق ارتباط ندارد.
۳- دیدگاه های مختلف در باره بهره وری
الف- تعریف بهره وری از دیدگاه سیستمی
بهره وری از دیدگاه سیتمی طبیعت پیچیده تری داشته و در کل سیستم مطرح می گردد.
بهره وری عبارت است از نسبت بین مجموعه خروجی های یک سیستم به ورودی های آن.
این تعریف در سیتمهای مختلف اجتماعی فرهنگی و صنعتی کاربرد دارد.
ب- بهره وری از دیدگاه ژاپنی
بهره وری در ژاپن موضوعی ملی و فراگیر است و به عنوان یک رویکرد تاریخی،استراتژی بهبود بهره وری در کنار کنترل کیفیت جامع TQC و مدیریت کیفیت جامع TQM مطرح میگردد.
به عقیده پروفسور ساساکی استاد دانشگاه سوکاهای ژاپن در رشته مدیریت سیستمها ،بدون توجه به بهبود کیفیت و کاهش ضایعات، بهره وری نمی تواند افزایش یابد.
توان رقابت پذیری در بازار را با توجه به مسئله ارتقای کیفیت می توان کار برد. لذا کاهش ضایعات در فرمول بهره وری وارد می گردد.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

۴،۸،۱۲،۱۶،۲۴

 

کل پرسشنامه

 

۹۰/۰

 

۲۴ سؤال

 

پرسشنامه عمل به باورهای دینی[۴۷۵] (معبد۲) M
این مقیاس که با نام اختصاری معبد نیز معروف است، توسط گلزاری (۱۳۷۹) تهیه شده است که عمل به باورهای اسلامی (نه اعتقاد و انگیزش) را اندازه می­گیرد. این مقیاس بعد از تغییراتی که توسط گلزاری در سال ۱۳۸۰ یافت با نام آزمون معبد ۲تنظیم گردید. فرم اولیه آن ۸۱ سؤالی بود که پس انجام تمامی مراحل آزمون­سازی به ۶۵ سؤال تقلیل یافت. مواد آزمون در چهار حوزه زمینه عمل به واجبات و دوری از محرمات، عمل به مستحبات، فعالیت­های مذهبی (عضویت در گروه­های مذهبی و…)، و در نظرگرفتن مذهب در تصمیم­ گیری­ ها و انتخاب­های زندگی تنظیم شده ­اند. تحلیل عاملی در مورد آزمون با نقطه برش ۴۵/۰ و چرخش ۱۷ انجام شده که در نتیجه ماده­های آزمون به دو عامل M1: عمل به واجبات و دوری از محرمات، و M2: عمل به مستحبات و دوری از مکروهات تقسیم شده اند. بنابر این نمره بدست آمده، میزان عمل به باورهای دینی فرد را نشان داده و با ترکیب جواب­ها می­توان وضعیت فرد را در هر عامل نیز مشخص نمود (گلزاری، ۱۳۷۹). ضریب اعتبار مقیاس از طریق برآورد پایایی آن به روش بازآزمون انجام شده و نتایج نشان داده است که اعتبار مقیاس عمل به باورهای دینی بین ۷۶/۰ تا ۸۹/۰ است. ضریب همبستگی محاسبه اعتبار از طریق دو نیمه کردن مقیاس برای N=659 آزمونی در حدود ۸۳/۰ محاسبه شده است. همسانی درونی از طریق محاسبه آلفای کرونباخ α=۰/۹۴ که در اجراهای متعدد ضریب α بین ۷۵/۰ تا ۹۱/۰ محاسبه شده است (شاه نظری، ۱۳۸۵). در مورد روایی این مقیاس نیز از آنجا که برای آزمودنی (در زمان روایی­یابی)، تمام مواردقابل فهم بوده است و تمامی آزمودنی­ها درک کرده ­اند که مقیاس مربوط به سنجش مسائل دینی و مذهبی بوده، مقیاس از روایی صوری خوبی برخوردار است. روایی وابسته به ملاک، از طریق اجراهای متعدد نسبتا بالا بوده است (بین ۸۷/۰ تا ۸۴/۰). اعتبار سازه مقیاس در اجرای فرم ۶۵ سؤالی بر روی ۳۲۰ نفر (دختر و پسر)، روایی با ضریب α=۰/۹۳ بدست آمده است (شاه نظری، ۱۳۸۵).
۶۳ سؤال این پرسشنامه در مقیاس لیکرت (همیشه، بیشتر وقت­ها، بعضی وقت­ها، به­ندرت، اصلا) تنظیم شده و از۰ تا ۴ نمره­گذاری می­ شود. در سؤالات ۴۱ تا ۴۵ که چند گزینه­ای هستند، برای گزینه «الف» نمره ۴، گزینه «ب» نمره ۳، گزینه «ج» نمره ۲، گزینه «د» نمره ۱، گزینه «ه» نمره صفر؛ و برای گزینه «و» در سؤالات ۴۱ و ۴۲ نمره ۵ محاسبه می­گردد (گلزاری،۱۳۸۲). نمره گذاری ۱۵ سوال به صورت معکوس می­باشد. این سوالات عبارت اند از : ۴ ، ۸ ، ۱۲، ۱۶، ۱۹، ۲۲، ۲۵، ۲۸، ۳۰، ۳۲، ۳۴، ۳۶، ۴۸، ۵۶ و ۶۳٫
در نهایت نمره کل عمل به باورهای دینی عبارتند از: نمره کل عمل به واجبات و دوری از محرمات ضربدر دو بعلاوه نمره کل عمل به مستحبات و دوری از مکروهات.
همان­طور که گفته شد ما در این پرسشنامه دو مولفه عمل به واجبات و دوری از محرمات، و عمل به مستحبات و دوری از مکروهات را می­سنجیم اما در این پژوهش مولفه سومی به نام عمل اخلاقی، که از بین همین سؤالات انتخاب شده ­اند به ۲ مولفه دیگر اضافه شده است.
دسته­بندی تعدادی از سؤالات با نظر تعدادی از کارشناسان دینی تغییر کرده که نتیجه در جدول ۳-۴ آورده شده است. در تحقیق حاضر برای بررسی اعتبار آزمون از روش همسانی درونی در یک نمونه ۴۰۰ نفری استفاده شد. که آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه و برای هر یک از مؤلفه­ ها در جدول ۳-۴ آمده است:
جدول ۳-۴ مولفه­ها، ضریت اعتبار و ماده­های پرسشنامه عمل به باورهای دینی

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مولفه­ها ضریب اعتبار ماده­های هر مولفه
عمل به واجبات و دوری از محرمات ۹۰/۰ ۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۵، ۱۶، ۱۸، ۱۹، ۲۰، ۲۲، ۲۳، ۲۴، ۲۵، ۲۶، ۲۷، ۲۸، ۲۹،۳۰، ۳۱، ۳۲، ۳۳، ۳۴، ۳۶، ۳۷، ۳۸، ۴۰، ۴۱، ۴۲، ۴۶، ۴۸، ۵۰، ۵۱، ۵۳، ۵۴، ۵۶، ۵۷، ۵۹، ۶۰، ۶۳، ۶۴، ۶۵
عمل به مستحبات و دوری از مکروهات ۸۸/۰ ۵، ۱۴، ۱۷، ۲۱، ۳۵، ۳۹، ۴۳، ۴۴، ۴۵، ۴۷، ۴۹، ۵۲، ۵۵، ۵۸، ۶۱، ۶۲
عمل اخلاقی ۷۴/۰ ۹، ۱۱، ۱۳، ۱۶، ۱۸، ۱۹، ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۶، ۲۸، ۲۹، ۳۰، ۳۷، ۴۰، ۴۸، ۵۶، ۵۹، ۶۰، ۶۳، ۶۴، ۶۵
کل پرسشنامه ۹۳/۰ ۶۵ سؤال

۳-۵-۴- پرسشنامه محقق­ساخته
این پرسشنامه شامل سه بخش است. بخش اول در برگیرنده ویژگی­های فردی از قبیل سن، میزان تحصیلات، وضعیت محل سکونت، وضعیت اقتصادی و وضعیت شغلی می­باشد. بخش دوم پرسش­هایی در مورد بارداری است از جمله ماه بارداری، تعداد دفعات حاملگی، حامگی ناخواسته، موافقت همسر با حامگی، روش زایمان و سابقه ناباروری. در بخش سوم از میزان علاقمندی به شوهر و میزان حمایت همسر سؤال شده است.
عکس مرتبط با اقتصاد
۳-۶- مراحل اجرای پژوهش
ابتدا جهت مراجعه به هر یک از مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان­های شهر تهران، معرفی­نامه­ای از دانشگاه اخذ گردید. سپس با مراجعه به دفتر مدریت یا آموزش بیمارستان­ها و مراکز درمانی و گذراندن مراحل وقت­گیر و سخت اداری و کسب مجوز از مسئولان مربوطه، پرسشنامه ­ها پس از ارائه توضیحات به هر یک از خانم­های باردار حاضر در محل به صورت انفرادی توزیع گردید و از آن­ها درخواست شد که در صورت تمایل پرسشنامه ­ها را تکمیل نمایند. در صورتی که در تکمیل آن­ها با مشکلی مواجه بودند توضیحات بیشتر به ایشان داده می­شد تا پرسشنامه ­ها با حداکثر دقت تکمیل شوند. پس از انجام این مراحل به منظور تجزیه و تحلیل آماری، ماده­های چهار پرسشنامه وارد نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت گزارش پژوهش آماده گردید.
۳-۷- روش­های آماری
تجزیه و تحلیل­های آماری داده ­ها با نرم افرار SPSS نسخه ۲۲ انجام گردید. بر اساس اهداف، پژوهش در در سطح توصیفی و استنباطی انجام شد. در سطح توصیفی ضمن طبقه ­بندی داده ­ها، شاخص ­های اصلی توصیفی (میانگین، انحراف معیار، فراوانی درصد) جهت توصیف وضعیت جمعیت شناختی آزمودنی­ها صورت گرفت. در سطح استنباطی برای بررسی سؤال­ها از روش همبستگی استفاده شد. همچنین به منظور تعیین این که آیا تنظیم هیجان شناختی بر اساس ابعاد هوش معنوی و عمل به باورهای دینی پیش ­بینی پذیر است یا خیر؟ از روش تحلیل رگرسیون چند متغیره (Backward) استفاده گردید.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل یافته­ های پژوهش

 

پپتیدهای ضدمیکروبی با توجه به منشاشان به چهار گروه تقسیم بندی می­شوند:۱- حشرات ۲- دیگر حیوانات ۳- شیمیایی ۴- از طریق میکروارگانیسم­های مهندسی شده تولید می­شوند. امروزه بیش از ۱۵۰۰ پپتید ضدمیکروبی از منشاهای متفاوت گزارش شده است (Varadhachary and Gauri, 2010).

 

۲-۳-۱- پپتید های ضد میکروبی با منشا حشرات

این نوع پپتیدها هم القایی هستند و هم به صورت همیشه بیان می­باشند. امروزه بیش از ۲۰۰ پپتید در حشرات شناسایی شده این پپتید­ها به پنج گروه بر اساس توالی اسید آمینه و فعالیت آنتی باکتریایی تقسیم بندی می شوند. که عبارتند از سکروپین­ها، دفنسین حشرات، پپتید غنی از پرولین، پپتیدهای غنی از گلیسین و لیزوزیم­ها(Li et al., 2012) .

 

۲-۳-۲- پپتیدهای ضد میکروبی شناسایی شده در دیگر حیوانات

این پپتیدها توالی متنوع، ساختار و بافت هدف خاصی را نشان می­دهند. بیان این پپتیدها در اکثر بافت­ها و انواع مختلفی از سلول­ها و سطح گسترده­ای از انواع گونه­ های مختلف شامل PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران، دوزیستان و ماهی­ها بیان می شوند. در بیشتر مهره­داران با یک لایه­ی دایره­ای خنثی حفظ می­ شود (Li et al., ۲۰۱۲).

 

۲-۳-۳ – پپتید های ضد میکروبی حاصل از سنتز مصنوعی

سنتز مصنوعی با بهره گرفتن از روش فاز جامد انجام می­گیرد که در این روش ابتدا اسید آمینه­ای که انتهای آن دارای انتهای آمینی می­باشد، محافظت شده به فاز جامد متصل می­ شود سپس مولکولی که به قسمت انتهای آمینی چسبیده برداشته شده و اسید آمینه­ی دیگر اضافه شده و به همین ترتیب ادامه داده تا پپتید مورد نظر ساخته شود. ازجمله مشکلات سر راه در سنتز پپتید هزینه­ زیاد، وجود باندهای دی­سولفیدی و تغییرات پس از ترجمه می باشد (Wang et al., 2012).

 

۲-۳-۴- پپتیدهای ضد میکروبی حاصل از میکروارگانیسم­های مهندسی شده

پیشرفت در تکنولوژی DNAی نوترکیب فرصتی را برای تولید AMPها در مقیاس وسیع فراهم کرده است. این تکنولوژی قادر است ژن بیگانه را در ناقل های مخصوص جاسازی و در پروکاریوت­ها و سلول­های یوکاریوت میزبان بیان کند. با توجه به اینکه موثرترین روش برای صرفه­جویی در زمان و کاهش هزینه می­باشد و علاوه بر این تولید پپتید با بهره گرفتن از تکنیک زیست مولکولی می ­تواند در بخش­های مختلف صنعتی به کاررود (Rao et al., 2005). با توجه به اندازه­ پپتید، جایگاه و ترشح داخل سلولی پپتید، نحوه­ تاخورده­گی و الگوهای قنددار شدن پپتیدها، میزبان‌های متفاوتی وجود دارد. باکتری­ ها و مخمرها ۹۶ درصد میزبان­ها را در تولید AMPها به خود اختصاص دادند و درحالی که گیاهان نقش کمرنگ تری در تولید AMP ها دارند (Parachin et al., 2012).

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

۲-۳-۴-۱- باکتری ها

باکتری Esheria coliیکی از پر کاربردترین میکرو ارگانیسم­­ها برای تولید پپتیدهای ضد میکروبی می­باشند که به دلیل رشد سریع، دسترسی به ناقل های بیانی تجاری، وجود دانش وسیع در حیطه­ی ژنتیک، بیوشیمی و فیزیولوژی را به خود اختصاص داده است. بعد از E.coli باکتری Bacillus subtillusبیشترین کاربرد برای بیان AMP را به خود اختصاص داده است (Ingham and Moore, 2007) که از جمله­ آن می توان سکروپین AD نام برد (Feng et al., 2012). تولید AMP در باکتری­ ها با چند چالش روبرو می­باشد، از جمله­­ می توان، جلوگیری از فعالیت طبیعی AMP به دلیل سمی بودن برای باکتری و ناپایداری AMP به علت خواص شیمیایی و اندازه­ آن نام برد. بنابراین برای بدست آوردن بیان موفقAMP از یک پروتئین حامل که خاصیت آنیونی پپتید را خنثی کند می­توان از پروتئین حامل استفاده کرد، علاوه بر این، پروتئین حامل حلالیت AMP را تسهیل کرده است (Li et al., 2012).

 

۲-۳-۴-۲- مخمرها

مخمرهایی مانند Saccharomyces cerevisiae و Pichia pastoris از جمله میزبان­های مناسب برای تولید AMPها می باشند (Cregg et al., 2009). مخمرها مزایایی نسبت به پروکاریوت­ها دارند که عبارتند از: دارای تغییرات پس از ترجمه هستند، هزینه­ کمتر و رشد سریعتر در مقایسه با کشت سلول­های PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران دارند که نتیجه­ آن تولید پروتئین بیشتر و مناسب­تر می­باشد و در نهایت اینکه مخمر ها قادرند AMPمورد نظر را به بیرون ترشح ­کنند که خالص­سازی و جداسازی را آسان می­ کند (Atiqur et al., 2010). برای مثال تولید AMPی Shrimp paenedin در S.cerevisiae انجام شد ولی سطح تولیدی گزارش نشد در حالی که درP .pastoris مقدار mg/l-1180 تولید شد. دلیل آن این است که P. pastoris دارای مقاومت نسبت به الکل می باشد و محیط اطراف خود را تخمیری نمی­ کند بنایراین می تواند سطح بالایی از پپتید را تولید کند (Cereghino et al., 2002).

 

۲-۳-۴-۳- گیاهان

تغییرات ژنتیکی گیاهان پیشرفت بزرگی را در بهبود و اصلاح محصولات و کیفیت مواد غذایی گیاهان به ارمغان آورده است، از جمله گیاهانی مانند سویا، ذرت، کتان و برنج می توان اشاره کرد و این گیاهان به مدت طولانی برای بیان پپتید استفاده می­شوند (Desai et al., 2010). در واقع تغییرات ژنتیکی گیاهان برای بیان پروتئین بیگانه و پپتید به طور عمده برای اصلاح محصولات انجام شده است، اما هیچ تلاش موثری در تعیین مقدار کمی AMPی نوترکیب انجام نشده است. در حال حاضر با توجه به فعالیت طبیعی AMPها از بیان آن­ها در سیستم­های میکروبی ممانعت می­ شود (Delaunios et al., 2009).
همانطور که قبلا توضیح داده شد هدف از بیانAMPها در گیاهان بیشتر برای مقاوم کردن آنها به بیماری­های ویروسی، باکتریایی و قارچی بوده است. بیان پروتئین دفنسین Rs-AFP2 در تربچه، گوجه و توتون باعث مقاومت در برابر بیماری قارچی Alternaria longipes شد (Terras et al., 1995).
پپتید ضد قارچی آلفا آلفا[۹] بیماری پژمرده­گی ورتیسلیومی سیب زمینی را نسبتا کنترل کرده (Gao et al., 2010). بیان ژن لاکتوفرین در کالوس‌های تراریخت و استخراج پروتئین کل خاصیت ضد باکتریایی علیه ۴ باکتری را نشان داد و علاوه بر این که منجر به مقاومت گیاه علیه باکتری می­ شود. لاکتوفرین آهن را از دسترس باکتری دور کرده و باعث کم شدن جمعیت باکتری شده است (Mitra et al.,1994). بیان ژن لاکتوفرین در گیاه توتون باعث مقاومت نسبی علیه باکتریR. solanacerum در مقایسه با تیپ وحشی شد که احتمالا دلیل آن وجود لاین های مختلف ژنتیکی، وجود کپی­های متفاوت در گیاهان تراریخت و جایگاه قطعه­ی مورد نظر در گیاه است (Zhang et al., 1998). ژن سکروپین در گیاه توتون علیه باکتری Pseudomonas syringae pv. Tabaci بیان شد و گیاه تراریخت فقط در رقت­های۱۰۵ و ۱۰۶ این باکتری نکروز نشان داد درحالی که در رقت­های۱۰۳ و ۱۰۴ هیچ­گونه علایم نکروزی مشاهده نشد (Haung et al., 2009). پپتید ضد میکروبی می ­تواند به عنوان عامل درمانی علیه باکتری­ ها و ویروس­ها استفاده شود. بیان ژن اسپروتگرین[۱۰] در کلروپلاست گیاه توتون باعث مقاومت علیه باکتری Erwinia carotovorra و ویروس موزاییک توتون شد (Lee et al., 2011). پپتید ضد میکروبی پپتیبول[۱۱] با خاصیت ضد ویروسی علیه ویروس موزاییک توتون استفاده شد و باعث تحریک آنزیم­ هایی مانند پروکسیداز[۱۲]، آمونیالیاز[۱۳] و فنیل آلانین[۱۴] و همچنین بیان ژن­های درگیر در مسیر فوق حساسیت نقش دارند، شد (Yan et al., 2012). تاناتین[۱۵] نوعی پپتید ضد میکروبی که فعالیت ضدرذمیکروبی وسیعی علیه باکتری، قارچی و ویروسی نشان داده است بیان ژن این پپتید در گیاه آرابیدوپسیس باعث مقاومت علیه قارچ Botrytis cinerea و Powdery Mildew و باکتری P. syringae شد (Yan et al., 2010). امروزه بیان ژن پپتیدهای ضد میکروبی غیر گیاهی در گیاهان تراریخت دارای پتانسیل بالایی برای مبازه با بیماری­های باکتریایی هستند.

 

۲-۴- ۱- معرفی لاکتوفرین

لاکتوفرین یک گلیکوپروتئین متصل شونده به آهن و از خانواده ترانسفرین است، که اولین بار از شیر گاو جداسازی شد (Sorensen and Sorensen, 1939).

 

۲-۴-۲- بررسی ساختار ژنی لاکتوفرین

سه ایزوفرم از لاکتوفرین شناسایی شده است که دو ایزوفرم فعالیت نوکلئازی دارند و یک ایزوفرم بدون فعالیت نوکلئازی می­باشد. ژن لاکتوفرین ۲۳ تا ۲۵ کیلوباز بوده و شامل ۱۷ اگزون است که در PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران مختلف تفاوت های جزئی دارند. توالی یابی ژن لاکتوفرین شتر نیز انجام شده و توالی mRNA آن در Genbank با شماره‌های AF165879 و AJ131674 در دسترس است. ژن لاکتوفرین در گونه‌های نزدیک بسیار حفاظت بوده و طول ORF[16] آن در موجودات مختلف بین ۱۹۰۰ تا ۲۶۰۰ جفت باز است و طول ORF لاکتوفرین شتر ۲۱۲۴ جفت باز است (Levay et al., 1995).

 

۲-۴-۳- ویژگی پروتئین لاکتوفرین

لاکتوفرین یک پروتئینی با وزن مولکولی ۷۵ تا ۸۰ کیلو دالتون است و دارای ۷۰۰ تا ۷۲۰ آمینواسید است. این ژن دارای شباهت بالایی بین گونه های مختلف است. این پروتئین دارای بار خالص مثبت است و به علت وجود ریشه های سیستئین دارای پل‌های دی‌سولفیدی در ساختار خود می باشد، این پروتئین همچنین دارای چهار محل اتصال قند و نقطه‌ی ایزوالکتریک ۸ تا ۵/۸ است. زنجیره‌ی پلی‌پپتیدی در این پروتئین‌ها از دو لوپ با شباهت بالا به نام‌های N و C لوپ تشکیل شده است و دو لوپ این پروتئین بوسیله یک مارپیچ آلفا بهم متصل شده که باعث انعطاف‌پذیری پروتئین می شوند (Oztas et al., 2005; Khan and Marks, 2001).
لاکتوفرین دارای توانایی اتصال به یون‌های آهن، روی، مس و منگنز است و هر لوپ می تواند به یون کربنات نیز متصل شود. همچنین به علت بار مثبت دارای قابلیت اتصال به لیپوساکاریدها(Makovitzki et al., 2007) لیپوتایکویک اسید، هپارین سولفات، DNA و RNA می­باشد (Baker and Edward, 2004) .به دلیل توانایی اتصال قابل برگشت با آهن، لاکتوفرین می تواند به شکل بدون آهن یا همراه با آهن باشد و بسته به اینکه به آهن متصل باشد یا خیر ساختار سه بعدی متفاوتی دارد (Oztas et al., 2005).

 

۲-۴-۴- نقش پروتئین لاکتوفرین

پروتئین لاکتوفرین مانند دیگر اعضای خانواده ترانسفرین­ها در نقل و انتقال و هموستازی آهن در بافت­ها دخیل هستند. ویژگی ساختاری لاکتوفرین نقش­های ساختاری دیگری را علاوه بر نقش آن در هموستازی آهن برای ان ایجاد کرده است. لاکتوفرین به عنوان جزء ذاتی سیستم ایمنی مطرح بوده است. و اولین سد دفاعی را در برابر میکروب­ها نشان می­باشد و دامنه‌ی وسیعی از فعالیت های زیستی مانند فعالیت ضد قارچی، ضد باکتریایی، ضد ویروسی، ضد انگلی، ضد التهابی، ضد درد، تنظیم سیستم ایمنی، تنظیم بیان ژن و ضد سرطانی را شامل می­ شود(Baker and Edward, 2004). لاکتوفرین در تمام مایعات ترشحی وجود دارد ولی بیشترن میزان بیان آن در بافت PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)ی بوده و شیر مقادیر بالایی از لاکتوفرین را دارا می باشد. به دلیل موقعیت خاصی که در سطح موکوسی دارد اولین سد دفاعی در برابر حملات میکروبی است. لاکتوفرین رشد و تکثیر عوامل متعدد بیماریزا شامل باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی، ویروس‌ها، پروتوزوآها و قارچ‌‌ها را محدود می کند (Li et al., 2008).

 

۲-۴-۵- فعالیت ضد قارچی و ضد باکتریایی پروتئین لاکتوفرین

پروتئین لاکتوفرین با جذب آهن آزاد، محیط را عاری از این عنصر می‌کند و در نتیجه باکتری­ ها و قارچ‌هایی که برای زندگی رشد و تکثیر خود به آهن نیاز دارند قادر به ادامه‌ی رشد نیستند بنابراین بیان فاکتورهای بیماری‌زای آنها کاهش می‌یابد (Crosa, 1989). بعضی از گونه های باکتریایی با ترشح موادی مانند سیدروفورها می توانند آهن را از لاکتوفرین جدا کنند و مورد استفاده قرار دهند. بنابراین لاکتوفرین با مکانیسم‌های دیگری از رشد این میکرواورگانیسم‌ها جلوگیری می­ کند (Arnold et al., 1988). در این مورد لاکتوفرین از طریق برهم­کنش مستقیم با سطوح باکتری و قارچ باعث از بین رفتن این میکروارگانیسم­ها می‌شود (Adlerova et al., 2008).
بار مثبت انتهای آمینی لاکتوفرین از برهمکنش لیپوپلی­ساکاریدها با کاتیون‌های منیزیم و کلسیم غشای باکتریایی جلوگیری کرده و باعث آزاد شدن لیپوپلی‌ساکارید‌ها و همچنین باعث افزایش تاثیر دیگر ترکیبات ضد میکروبی مانند لیزوزیم همراه با لاکتوفرین می شود (Rao et al., 2005). اثر لاکتوفرین بر باکتری‌های گرم مثبت بر مبنای برهم­کنش بار مثبت آن با مولکول‌های آنیونی موجود بر سطوح غشای باکتریی می باشد مانند لیپوتیکوئیک‌اسید ، که حاصل این برهم­کنش کاهش بار منفی موجود در دیواره‌ی سلولی و مساعد شدن شرایط برای عمل لیزوزیم بر روی این سطوح است (Adlerova et al., 2008).

 

۲-۴-۶- فعالیت ضد ویروسی پروتئین لاکتوفرین

پروتئین لاکتوفرین علیه طیف وسیعی از ویروس‌های RNA و DNAدار فعالیت دارد. مکانیسم این اثر هنوز به طور کامل شناسایی نشده است. یکی از فرضیه ­های پذیرفته شده در این زمینه این است که لاکتوفرین با اتصال به گیرنده‌های ویروسی سطح سلولی گلیکوزآمینوگلیکان مانند هپارین سولفات‌ها از اتصال ویروس به سلول میزبان جلوگیری می‌کند (Ikeda et al., 2000 ; Levay et al., 1995). مطالعات این ویترو[۱۷] نشان می دهد که در میان پروتئین های پلاسما و خون انسان، لاکتوفرین قویترین فعالیت بر علیه ویروسHIV را دارد (Swart et al.,1996).

 

۲-۴-۷- فعالیت ضد سرطانی پروتئین لاکتوفرین

خواص ضد توموری لاکتوفرین در حدود یک دهه پیش کشف شده و توسط مطالعات آزمایشگاهی گسترده­ای تایید شده است. استفاده خوراکی لاکتوفرین گاوی در جوندگان به طور معنی داری تومورزایی را کاهش داد (Bezault, 1994). لاکتوفرین دارای خواص آنتی متاستاز[۱۸]بوده و با القا آپوپتوز از رشد تومورهای پیوندی جلوگیری می‌کند (Varadhachary et al., 2006). لاکتوفرین تولید سیتوکینین را در سرطان تنظیم می کند. (Oztas et al., 2005).

 

۲-۵- ویروس موزاییک خیار (Cucumber Mosaic Virus)

کوکوموویروس[۱۹] ها نام عمومی خود را از ویروس موزاییک خیار گرفته اند. پیکره ی ویروس جورترا به قطر ۲۶-۳۵ نانومتر است (اگریوس، ۱۳۸۹). هر یک از دو RNAی ژنومی (RAN1, RNA2) در پیکره ای جداگانه قرار دارند. RNA3 و RNAی زیر ژنومی در پیکره ی سوم قرار دارند. این ویروس پراکنش جهانی دارد. بسیاری از سبزی­ها، گیاهان زینتی، علف­های هرز و سایر گیاهان آلوده می­ کند. ویروس موزاییک خیار باعث ایجاد بد برگی، بد شکلی برگ، گل و میوه در گیاهان می­ شود. اندازه­ بوته­ های آلوده کاهش یافته و حتی از بین می روند. کنترل کوکوموویروس­ها مشکل است و عمدتا برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ویروسی بر مبنای تولید و استفاده از ارقام مقاوم می­باشد. استفاده ار بذر و نشای عاری از ویروس از بین بردن میزبان­های وحشی حامل انتقالی ویروس راه مقابله با ویروس می باشد (اگریوس، ۱۳۸۹).

 

۲-۶- پژمردگی جنوبی باکتریایی گیاهان تیره سولاناسه

پژمردگی باکتریایی گیاهان تیره ی سولاناسه بر اثر R.solonacerum ایجاد می شود. بیماری در مناطق گرمسیری و در آب و هوای گرم در سراسر جهان وجود دارد. بیماری موجب خسارت های شدید در توتون، گوجه فرنگی، سیب زمینی و بادمجان در بعضی از مناطق گرم خارج از نواحی گرمسیر می شود. دست کم پنج نژاد بیمارگر وجود دارد که روی میزبان­های مختلف بیماری ایجاد می کند. یکی از آن­ها به تمام محصولات تیره­ی سولاناسه[۲۰]، بسیاری از گیاهان غیر سولاناسه، بعضی از موز ها حمله می کند. نژاد دوم فقط به موز حمله می کند. نژاد سوم فقط به سیب زمینی و توتون حمله می­ کند و دو نژاد دیگر روی گیاهان کم اهمیت بیماری ایجاد می­ کنند. پژمردگی باکتریایی روی گیاهان تیره­ی سولاناسه به صورت پژمردگی ناگهانی ظاهر می شود. گیاهان جوان آلوده به سرعت از بین می­روند. بافت های آوندی ساقه، ریشه و غده قهوه­ای و در مقطع عرضی آن­ها ترشحات مایل به سفیدی باکتریایی دیده می شود. کنترل بیماری با بهره گرفتن از واریته­های مقاوم و تناوب زراعی مناسب یا آیش گذاشتن زمین وابسته است و مواد تکثیری عاری از ویروس باید تهیه کرد (اگریوس، ۱۳۸۹).
فصل سوم

 

۳- مواد و روش­ها

 

۳-۱- مواد گیاهی

به منظور حذف تمام آلودگی­ها کلیه­ وسایل مورد نیاز شامل پنس، اسکالپل و کاغذ صافی اتوکلاو شدند. بذر توتون­های تراریخت رقم var xanthi N. tabocco در محلول ضدعفونی کننده­ (جدول ۳-۱) به مدت ۵ دقیقه به آرامی تکان داده شدند، سپس ۵ بار با آب مقطر سترون شسته شدند سپس بذرها خشک شده و روی محیط کشت [۲۱]MS حاوی کانامایسین ۱% کشت داده شدند. گیاهچه­های ۳ تا ۴ برگی به لیوان های حاوی کوکوپیت و پرلایت انتقال داده شدند و آن­ها را در شرایط نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی و دمای ۲۵ سانتی گراد قرار دادند و هر هفته باMS مایع آبیاری شدند.
جدول ۳-۱ محول ضدعفونی کننده بذر توتون

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ماده مقدار بر حسب میکرولیتر
وایتکس ۳۰۰
ترایتون ایکس ۱۰۰ ۶
آب مقطر سترون ۷۰۰

۳-۲- مایع زنی ویروس موزاییک خیار به توتون رقم زانتا

دو گرم از بافت برگ حاوی منبع ویروسی [۲۲]CMV که قبلا با الایزا وجود آن تایید شده بود را در دو برابر حجم بافر فسفات له می­کنیم. سپس کاربراندوم را روی سطح برگ های سن ۸-۱۰ روزه ­پاشیده تا در سطح برگ زخم ایجاد شود و بعد از آن عصاره­ی حاوی ویروس روی سطح برگ مالیده شد. بعد از ۱۶ روز وجود علایم در گیاهان تیپ وحشی و تراریخت بررسی شد. این آزمایش با سه بار تکرار انجام شد.

 

۳-۳- واکنش گیاهان تراریخت و تیپ وحشی به ویروس موزاییک خیار

مایه زنی ویروس موزاییک خیار به توتون­های تراریخت و تیپ وحشی انجام شد و پس از دیدن علایم در گیاهان تیپ وحشی­ در سه زمان متفاوت شامل ۱۵، ۲۰ و ۳۰ روز بعد از مایه زنی ویروس موزاییک خیار از گیاهان تراریخت و تیپ وحشی نمونه برداری انجام شد. بعد از دیدن علایم در گیاهان تیپ وحشی­ به مدت دو ماه روند شدت علایم را در گیاهان تراریخت­ مشاهده و ثبت شد.

 

۳-۴- آزمون الایزا برای ویروس موزاییک خیار

بعد از مشاهده­ علایم و برای اندازه ­گیری جذب نوری ویروس درگیاهان تیپ وحشی و تراریخت ۲ /۰ گرم از بافت برگی ­برداشت شد و در حاون عصاره­ گیری شد. سپس سانتریفیوژ به مدت ۳ دقیقه با دورxg 3000 انجام شد و ۵۰ میکرومول از عصاره و ۵۰ میکرومول از بافر PVP در پلیت الایزا ریخته و در دمای ۴ درجه سانتی گراد به مدت ۴ ساعت قرار داده شد. سپس سه مرتبه با بافرشستشو داده شد و آنتی بادی ویروس موزاییک خیار به آن اضافه شد و در در دمای ۳۷ درجه به مدت ۴ ساعت قرار داده. مجددا سه مرتبه با بافر شستشو داده شد و سپس آنتی ربیت اضافه شد و ۴ ساعت در دمای ۴ درجه قرار داده شد و با بافر شستشو داده شد در نهایت به آن سوبسترای آنزیم اضافه شد و جذب نوری ویروس در گیاهان تیپ وحشی و تراریخت با بهره گرفتن از دستگاه Elisa Reader تعین شد. و سپس داده ­ها با بهره گرفتن از نرم افزار MINITAB 17 در طرح کاملا تصادفی تجزیه و تحلیل شدند.

 

برای مدلسازی و تحلیل آنها بسیار محدود است.
طراحان نیازمند اطلاعات دقیق برای مدلسازی و طراحی جایگزین برای سیستمهای پیچیده، به
منظور غلبه بر مشکلات مختلف همراه با طراحی، بهره برداری و کنترل سیستمهای توزیع، هستند.
پاسخ برخی از انواع مشکلات مانند انتخاب هادی، تنظیم ولتاژ، جایابی خازن نیازمند مدلها و
تکنیکهای دقیق است.
مطالعات تحلیلی و طراحی برای شرکتها به منظور اطمینان از تامین کیفیت توان انجام شده است.
برخی از دلایل پیچیدگی جنبههای طراحی سیستم توزیع در ادامه ارائه شده است.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

 

 

جنبههای تجاری سیستمهای توزیع

بدلیل اتصال داخلی تجهیزات مختلف شبکهی توزیع، یک جزء روی عملکرد فنی و اقتصادی سایر اجزاء در سیستم تاثیر میگذارد، که این موجب میشود ارزیابی راه حل فنی- اقتصادی یک فرایند پیچیدهای باشد.
عکس مرتبط با اقتصاد

 

 

اندازه

تعداد زیادی اجزاء یک سیستم توزیع را تشکیل میدهند. این بدان معناست که شناسائی و تحلیل جایگزینها بسیار مشکل است. ارزیابی تمامی جایگزینهای محتمل بسیار مشکل و گاهی نیز ناممکن است.

 

 

عدم قطعیت

در برنامه ریزی بلند مدت، پیشبینی ارتقاء در آینده امری ضروری است. هر عدم قطعیتی روی طراحی شبکهی توزیع تاثیر میگذارد. گاهی اوقات، بهترین پیشبینیهای طراحی، بار و اقتصادی، عدم قطعیت در مورد بارگذاری آینده سیستم برای طراحی نامناسب شبکه توزیع را در بر نمیگیرد. بنابراین، طراحی سیستم توزیع به منظور ارضاء تقاضای آینده با اجتناب از عدم قطعیت در پیشبینی بار و سایر موارد شبکه های توزیع ضروریست.

 

 

سایر جنبههای ایمنی

در فرایند طراحی، طراحان سیستم قدرت بایستی جنبههای دیگر از ایمنی شامل مراجع قانونی، گروه های اجتماعی، مداخله رهبران کسب و کار و سایر خدمات را در محاسبات در نظر بگیرند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۱-۲ مطالعهی تاثیرگذاری خازن روی شبکه
تجربهی طراحان شبکهی توزیع در قالب یک سیستم خبره به شکل تعدادی از قوانین با عنوان پایهی قانون[۲] بیان میشود. بسیاری از مفاهیم در طراحی شبکه های توزیع در توافق با تقاضاست. کل توان و تولید مورد تقاضا به سادگی «مجموع مصرفکنندگان» نیست. تقاضای یک مصرفکننده (که به آن در اصطلاح «بار» اطلاق میشود) عینا توسط تولیدکننده (که به آن «توان مفید» اطلاق میگردد) ارضاء نمیشود. توان مفید، توان اکتیو مورد نیاز برای تولید کارهای مفید است، این همان توان مصرفی در بخش مقاومتی مدار است. ادوات قدرت به صورت ایدهآل مقاومتی نبوده و دارای راکتانساند، که این امر منجربه مصرف توان راکتیو در مدار میشود [۲].
به طور کلی، یک منبع بایستی توان مختلط یا ظاهری تمامی مصرفکنندگان را تامین کند. توان ظاهری یک بار نقطهای (مصرفکننده) از رابطه زیر بدست میآید:
(۱-۱)
که در آن،
Si: توان ظاهری در گره i برحسب kVA
Pi: توان اکتیو مورد نیاز در گره i برحسب kW
Qi: توان راکتیو مورد نیاز در گره i برحسب kVAr
شرکتهای الکتریکی دریافتهاند که تولید توان راکتیو در نیروگاه و تامین تمامی مصرفکنندگان در فواصل دور از پست از نظر اقتصادی ممکن نیست. نصب بانکهای خازنی در غیاب بارها یا مراکز بار راکتیو سیستم قدرت بسیار اقتصادی است. ارسال توان راکتیو سیستم به دو صورت میتواند صورت گیرد. یک روش، حذف دلیل یا نیاز به آن است، که با مدیریت بخشی از امپدانس بار صورت میگیرد. این کار را میتوان با جبرانسازی راکتانس القائی توسط پست با بهره گرفتن از خازنهای سری همانند شکلهای (۱-۱) و (۱-۲) انجام داد. این روش، جبرانسازی سری نامیده میشود.

الف) مدار بدون خازن

ب) مدار با خازن

ج) دیاگرام فازوری بدون خازن

د) دیاگرام فازوری با خازن
شکل (۱-۱): دیاگرام فازوری ولتاژ با ضریب قدرت پسفاز

الف) بدون خازنهای سری

ب) با خازنهای سری
شکل (۱-۲): دیاگرام فازوری ولتاژ با ضریب قدرت پیشفاز
روش دیگر برای غلبه بر نیاز به توان القائی راکتیو، تزریق مقدار معادل توان خازنی راکتیو مورد نیاز در قالب بارها با بهره گرفتن از نصب خازنهای شنت است. خازنهای سری، جریانهای پسفاز مورد نیاز برای بارهای القائی را میکشد. این مفهوم در شکل (۱-۳) نشان داده شده است. از این شکل میتوان دریافت که خازنهای شنت منجر به تغییر در زاویه بین ولتاژ سمت فرستنده (VR) و جریان میشود که آن را به اصلاح ضریب توان مینامند [۳].

الف) مدار بدون خازن

ب) مدار با خازن

ج) دیاگرام فازوری بدون خازن

د) دیاگرام فازوری با خازن
شکل (۱-۳): دیاگرام فازروی یک مدار با ضریب قدرت پسفاز
ترجیحا از خازنهای سری در شبکه های توزیع، بدلیل نیاز به مطالعات مهندسی زیاد و حفاظت آن، استفاده نمیشود. بعلاوه، احتمال داشتن فرورزونانس در ترانسفورماتورهای توزیع و افزایش ولتاژ ناشی از جریان پسفاز بالا حاصل از راهاندازی موتورهای القائی بزرگ وجود دارد. خازنهای سری، از نظر حفاظت در مقابل موج جریان خطای ولتاژهای زیاد، به خوبی حفاظت نمیشوند. به عبارت دیگر، خازنهای شنت یا جبرانسازی راکتیو، جریان راکتیو مورد نیاز بارهای القائی را فراهم میآورند.
در نتیجه، جریان خالص سیستم کاهش یافته و ضریب توان نیز افزایش مییابد. تلفات کل توانهای اکتیو و راکتیو کاهش یافته و به دنبال آن توان ظاهری نیز کم میشود. اصلاح ضریب توان برآیند منتج به افزایش صرفهجوئی سیستم و کمینهسازی تلفات میشود.
مزایای نصب بانک خازنی اقتصادی امری اثبات شده است [۴]، که سبب آزادسازی ظرفیتهای تولید، انتقال و توزیع سیستم میگردد. این امر روی افزایش ظرفیت سیستم تاثیر گذاشته و از این رو، امکان کاهش هزینه های آیند را فراهم میآورد. علاوه بر کاهش تلفات انرژی، تلفات تجهیزات و خط نیز کمینه میشود.
ضریب توان اقتصادی، زمانیکه هزینه نصب بانک خازنی برابر با مزایای اقتصادی نصب آن است، حاصل میشود. ضریب توان اقتصادی را با اجراهای مکرر برنامهی پخش بار به صورت زیر میتوان بدست آورد [۴]:

 

 

تنظیم ضریب توان سیستم در حد ۹۰%، با اعمال خازنهای شنت در هر شین.

محاسبهی سود و هزینه ضریب توان جریان.

به ازای ۱% افزایش ضریب توان سیستم، افزودن بانکهای خازنی به شینهها و محاسبهی ضریب توان اقتصادی.

توقف فرایند در زمانیکه سودها و هزینه ها با هم برابرند.

۱-۲-۱ کاربرد بانک خازنی
اگر واحدهای خازن انفرادی به صورت موازی نصب شوند، ظرفیت kVAr مجموعه افزایش مییابد، در حالیکه اگر به صورت سری نصب شود، مقدار KV مجموعه بیشتر میشود. مطالعهای روی منحنی طول مدت بار راکتیو فیدر میتوان انجام داد، به گونهای که کمترین توان راکتیو مورد نیاز (رخ داده در دوره های بارگذاری سبک، مشهور به حالت پایدار) میتواند با اعمال بانکهای خازنی شنت حاصل شود، در حالیکه بانکهای خازنی کلیدزنی را میتوان در دوره های پیک بار بکار گرفت .
روش های مختلفی را میتوان برای محاسبهی میزان اصلاح بانک خازنی کلیدزنی بکار گرفت. همانگونه که در [۴] ذکر شده، شرکتهای برق معمولا افزودن بانکهای خازنی را تحت ارضاء شرایط زیر، انجام میدهند:
(۱-۲) (KVAr of capacitor ≥ ۰٫۷ (Total KVAr of feeder at peak load

 

شمعدانی‌های معمولی به نور مستقیم آفتاب نیاز دارند و در سایه، غنچه‌های گل در آنها تشکیل نمی‌شود (خلیقی، ۱۳۷۰). گرچه بیشتر شمعدانی­ها می­توانند در آفتاب کامل رشد یابند اما بعضی از گونه­ ها مانند P. odoratissimum, P. graveolens و tomentosum P.نیازمند کمی سایه نیز هستند (Amidon et al., 2005). مقدار سایه مورد نیاز بستگی به دما و میزان نسبی سایه در بعدازظهر دارد و اگر دما بالا باشد میزان سایه مورد نیاز نیز بیشتر است ( Becker & Brawner, 1996).

 

۳-۴-۱- آبیاری

 

به ‌طور کلی شمعدانی را باید در محلی به نسبت خشک پرورش داد و در فاصله بین دو آبیاری باید خاک گلدان خشک شود. برعکس، شمعدانی پیچ و شمعدانی عطری نیاز بیشتری به آبیاری دارند و خاک آن­ها باید همیشه مرطوب باشد (خلیقی، ۱۳۷۰).

۴-۴-۱- خاک
شمعدانی به خاک حاصلخیز نیاز دارد . خاک گلدان باید زهکشی کافی داشته و آمیخته‌ای از سه قسمت خاک لوم، یک قسمت کود دامی پوسیده و یک قسمت ماسه برای آن مناسب می­باشد. به این مخلوط بهتر است مقداری کود شیمیایی مانند سوپر فسفات اضافه شود (خلیقی، ۱۳۷۰). pH مورد نیاز خاک نیز می­بایستی اندکی اسیدی و در حدود ۰/۶ تا ۸/۶ باشد (Miller, 1996).

 

۵-۴-۱- تغذیه

 

بطور کلی محیط رشد شمعدانی­ها نیازمند مواد غذایی بیشتری از محیط رشد سایر گیاهان می­باشد. کودپاشی و آبیاری بیش از حد، موجب رشد رویشی زیاد و کاهش تعداد گل می‌شود (خلیقی، ۱۳۷۰). قلمه­های شمعدانی نیز می­توانند با یک تعادل کودیK 20 -P 20- N20، پس از ریشه دار شدن تغذیه شوند (Becker and Brawner, 1996).

۵-۱- گلدهی
شمعدانی­ها بسته به گونه، در فصل بهار، تابستان و مقداری از پاییز گل می­دهند. شمعدانی عطری در اواخر بهار به مدت کوتاهی گل دارد. از نظر طول روز، همه شمعدانی­ها روز بی­تفاوت هستند و سرعت نمو گل وابسته به انرژی نوری دریافت شده ( شدت و طول دوره روشنایی) در دمای مناسب است که مقدار سطح برگ بر آن اثرگذار است. دستکم ۱۵ گره پیش از گلدهی باید تشکیل شده باشد (Dole & Wilkins, 1999).

 

۶-۱- گیاه­افزایی

 

شمعدانی­ها می­توانند با روش­های قلمه ساقه، تقسیم ریشه، قلمه برگ و بذر گیاه­افزایی شوند. البته تنها رقم های خالص می­توانند با روش کشت بذر به طور موفقیت آمیز افزایش یابند .(Amidon et al., 2005) روش گیاه­افزایی با قلمه برای بسیاری از علاقه­­ ­مندان شمعدانی بیشتر ترجیح داده می­ شود. قلمه­ها باید دستکم دارای ۳ تا ۴ گره بوده و جوانه­های گل و برگ­های کوچک از آن حذف شوند اما ۱ تا ۲ برگ بزرگ روی آنها باقی بماند. سپس قلمه­ها باید طوری در خاک قرار گیرند که دستکم دو گره در زیر خاک قرار گیرد (Amidon et al., 2001).

 

۷-۱- بیماری‌ها

 

 

۱- بوته­میری شمعدانی: در محل‌هایی که تراکم بوته زیاد است خسارت بیشتری وارد می‌کند و با آبیاری بیش از حد نیز گسترش می‌یابد. این بیماری از بخش ریشه و پاهنگ گیاه شروع شده و موجب سیاهی پاهنگ گیاه می‌شود (خلیقی، ۱۳۸۵).
۲- پوسیدگی ریشه: می‌تواند در نتیجه برهمکنش عواملی مانند آب زیاد، اکسیژن کم، آبشویی بیش از حد و تجمع بیش از حد نمک‌های محلول در خاک ایجاد شود (Dole & Wilkins, 1999)..
۳- زردی برگ‌های شمعدانی: به دلایل مختلف مانند آبیاری کم یا بیش از حد، کمبود مواد غذایی، شرایط نامساعد جوی و خشکی بیش از حد و یا کمی نور ایجاد می‌شود (خلیقی، ۱۳۸۵).

 

۸-۱- ناهنجاری­های فیزیولوژیک

در شمعدانی پیچ، یک ناهنجاری که به آن ورم گفته می‌شود، مشاهده شده که در آن یاخته‌های روزنه در سطح زیرین برگ جدا شده و به ­طور غیرعادی چوب پنبه­ای می‌شوند. این ناهنجاری ناشی از زیادی فشار شادابی در زمان بسته بودن روزنه در شب است که در این موقع تبخیر و تعرق کم است ولی سیستم ریشه­ای فعال است و در دسترس بودن آب کافی و دمای بالای خاک، به ادامه انتقال آب به برگ‌ها کمک می‌کند (Dole & Wilkins, 1999)..
۹-۱- نانو کود­ها
ورود نسل اول فناوری­ها به عرصه­ کشاورزی، در چند دهه­ گذشته منجر به وقوع انقلاب سبز و گذر از کشاورزی سنتی به کشاورزی صنعتی گردید. در این دوره افزایش چشمگیری در کیفیت و کمیت محصول­های کشاورزی صورت گرفت که البته در کنار آن استفاده­ی بی­رویه از منابع، دشواری­هایی را نیز در پی داشت. اکنون با گذشت سال­ها از وقوع انقلاب سبز و کاهش مجدد نسبت رشد تولیدهای کشاورزی به جمعیت جهان، لزوم به کارگیری فناوری های جدید در صنعت کشاورزی پیش از هر زمان دیگری آشکار است (Derosa et al., 2010).
‬
در این راستا، استفاده از نانوکودها به منظور کنترل دقیق آزادسازی عناصر غذایی می ­تواند گامی موثر در جهت دستیابی به کشاورزی پایدار و سازگار با محیط زیست باشد (Cui et al., 2006). با به­ کارگیری
عکس مرتبط با محیط زیست

۱- عناصر غذایی درون پوششی از نانو مواد‬ منفذدار قرار می­گیرند. ۲- به وسیله­ لایه­ پلیمری نازکی پوشیده‬ می­شوند. ۳- به صورت ذره یا امولسیونی در ابعاد نانو آزاد می­گردند.
در نانو کودها از علم فناوری نانو به عنوان ابزاری‬
از نقطه نظر مدیریتی، امروزه جهت افزایش
گیاهان به طور عمده عناصر غذایی را از طریق ریشه­ها یا برگ­های خود جذب می­ کنند و نانو کودها به دلیل آزادسازی آرام و کنترل شده­ موادغذایی، به منظور تامین عناصر مورد نیاز گیاه در هر دو روش جذب برگساره ای یا ریشه­ای نسبت به کودهای مرسوم برتری دارند. کودهای شیمیایی برگساره­ای، به طور کلی به منظور فراهم کردن سریع عناصر غذایی برای گیاه مورد استفاده قرار می­گیرند. این در حالیست که امکان دارد به کارگیری نانوکودها در این شرایط به دلیل برخورداری از بازده جذب عناصر بالاتر نسبت به کودهای مرسوم، مفیدتر باشد. افزون بر افزایش بازده مصرف عناصر غذایی، فناوری نانو ممکن است به طریق دیگری نیز موجب بهبود کارکرد کودهای شیمیایی گردد. برای مثال، به علت برخورداری نانو ذره­ های دی­اکسید تیتانیوم از قابلیت کاتالیز نوری، می­توان آن­ها را به عنوان یک عامل باکتری­کش به کودهای شیمیایی اضافه کرد. افزون بر این، مشخص شده است که نانو ذره­ های سیلیکای جذب شده به­ وسیله­ ریشه­ گیاه، لایه­ای را در دیواره­ های یاخته­ای تشکیل می­ دهند که می ­تواند موجب افزایش مقاومت گیاه نسبت به تنش­ها شده و در نتیجه عملکرد محصول را بهبود بخشد. (Wurth, 2007)
آزادسازی عناصر کودی با نیاز غذایی گیاه همراه است. در این راستا، با بهره­ گیری از فناوری نانو و به منظور کنترل محلول بودن کود­های شیمیایی در آب، نانوکودهایی تولید شده است که قادر به رهاسازی عناصر غذایی خود به صورت آهسته و متناسب با نیاز غذایی گیاه هستند. به دلیل این که با به کارگیری نانوکودها، زمان و سرعت رهاسازی عناصر با نیاز غذایی گیاه منطبق و هماهنگ می­ شود، بنابراین گیاه قادر به جذب بیشترین مقدار مواد غذایی بوده و در نتیجه ضمن کاهش آبشویی عناصر، عملکرد محصول نیز افزایش می­یابد. اعتقاد بر این است که استفاده از نانو کودها موثرترین و در عین حال ساده­ترین شیوه به منظور کاهش از بین رفتن عناصر غذایی و افزایش کارایی مصرف کودها است. آشکارا با بکارگیری فناوری نانو در بهینه کردن فرمولاسیون کودهای شیمیایی، می­توان به دستاوردهای شگرفی از جمله کاهش مصرف انرژی، صرفه­جویی در هزینه­ های تولید و جلوگیری از مشکل­های زیست­ محیطی، نائل آمد (Cui et al., 2006).
۱۰-۱- اهمیت و اهداف پژوهش