• انجمن تجارت آمریکا : تبلیغات هر شکلی از پرداخت است که به صورت غیرشخصی تقدیم و پیشرفت عقاید، خوبی ها و خدمات را با یک سری کارهای معین، ضمانت می‌کند.

• فرانک جفکینز : مفهوم تبلیغات یعنی آنچه که ما می‌خواهیم هنگام خرید یا فروختن بدانیم.

• رابرت زاچر: تبلیغات به معنی ارتباطات و اطلاعا ت وابسته به تولیدات خدمات یا عقاید است که در طی تماسهای فردی و براساس پرداختهای ناشی از فروش محصول یا در طی کسب اعتبار مناسب حاصل می‌شود (علیئی ، ۱۳۹۰).

در حقیقت، ساده ترین تعریفی که برای تبلیغات می توان ارائه نمود، چنین است: تبلیغات تلاشی است برای فروش بیشتر توسط یک بنگاه یا یک صنعت. چمبرلین^[۳۸] (۲۰۰۰)، تبلیغات را عاملی می داند که «با تغییر خواسته ها و سلایق بر میزان تقاضا اثر می گذارد» به عقیده ی شپرد^[۳۹] (۲۰۰۱)، تبلیغات یک عامل برای ایجاد وفاداری در مصرف کنندگان نسبت به مارک تجاری یا کالای خاص می باشد. ساموئلسون^[۴۰] (۲۰۰۲)، تبلیغات را عامل افزایش بازارهای فروش می داند که در عین حال اطلاعات مفیدی نیز در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهد (دهقانی و همکاران، ۱۳۸۳).

تبلیغ در زبان پارسی و در فرهنگ پارسی معین نیز بدین گونه معنا شده است: رسانیدن پیام یا خبر یا مطلبی به مردم، ابلاغ، موضوعی را با انتشار اخبار و با وسایل مختلف مانند رادیو، تلویزیون، روزنامه و غیره در اذهان عمومی جاگیر کردن. تبلیغات بازرگانی از زمره مفاهیمی است که به زعم وضوح ابتداییۀ اریه تعریفی جامع و مانع از آن با دشواری رو به رو است. می توان گفت، تبلیغات تجاری یعنی عملی که توجه ی مردم را به کالا یا داد و ستدی برانگیزد و به عبارت دیگر، کوششی در تدارک و انتشار آگهی ها، با هدف مثبت نشان دادن مصرف یک کالا. تبلیغ تجاری با هدف معرفی کالا در بازار و تحرک خریداران بالقوه صورت می گیرد و در مفهوم وسیع کلمه، عبارت است از انتشار اطلاعات یک کالا به منظور تحت تاثیر قرار دادن افراد یا گروه های خاص اجتماعی (ساجدی و نعمتی، ۱۳۹۱).
به طور کلی، تبلیغات را به دو دسته به شرح ذیل تقسیم نموده اند:
تبلیغات مستقیم
پیام دهنده خود را هر چند با رنگ و لعاب و بوق و کرنا همراه کرده باشد اما صریح و بی پروا به مخاطبین خود ابلاغ می کند . در این روش مستمعین و بینندگان متن یا تصویری را بعنوان پیام و اطلاعیه « تبلیغی» دریافت می کنند و پیام دهندگان نیز در موقع و مقام « مبلغ » قرار دارند و شناخته می شوند.
بهترین فایده در تبلیغات مستقیم برای گیرندگان پیام آن است که آنها لااقل از تبلیغی بودن پیام آگاهند و از این جهت در معرض غافلگیری قرار نمی گیرند. و در پذیرش ذهنی یا رد آن مختارند. از خصوصیات دیگر تبلیغات مستقیم گسترده بودن میدان عمل برای عاملان آن است، در این روش اکثر ابزارها و برنامه ریزی آن و تدبر و نازک بینی کمتری صرف می شود و غالباً از تأثیر گذاری اگر نه عمیق تر اما سریعتر نیز برخوردار است.
تبلیغات غیر مستقیم
همانطوری که از عنوان آن پیداست این نوع تبلیغات نمود و ظهور علنی و صریح ندارد، با این شیوه اهداف تبلیغی پیامهای غیر مستقیم صادر شده پنهان و غیر محسوس است. به نظر بعید می اید اما نباید تصور کرد که با تلاش های معمولی در ارائه یک برنامه تبلیغات غیر مستقیم می توان ضمن تأثیر گذاری، اهداف تبلیغی آنرا کاملاً دور از فهم و ذهن همه کس نگاه داشت، زیرا تشخیص آن برای خواص و روشنفکران جوامع دشوار نیست و عوام نیز به تجربه در بیشتر موارد به نکته یاد شده یعنی اهداف تبلیغی در برنامه های تبلیغات غیر مستقیم پی خواهند برد. از ویژگیهای این نوع تبلیغ آن است که پیام های آن از کانالهای نامرئی و پنهانی و یا غیر منتظره عبور داده می شوند و معمولاً مخاطبین بطور غافلگیرانه آن را دریافت می کنند و در حقیقت به آنان تحمیل می شود . در تبلیغات غیر مستقیم لزوماً از اشکال و قانونمندی های مشخص و مکرر پیروی و استفاده نمی شود بلکه در ساخت و ساز آنها بیشتر از فرصت های پیش آمده و موقعیت های خرید و حوادث پیش بینی نشده سود برده می شود (کاتلر، ۱۳۸۷).
۲-۲-۳-۱) تاریخچه تبلیغات در ایران وجهان
تبلیغات از دیرباز توسط فروشندگان دوره گردی که به منظور فروش کالای خود، به معرفی آن می پرداختند، وجود داشته است. با اینحال، اولین قوانین تبلیغاتی در سال ۱۶۱۴ و در انگلستان وضع گردید. اولین تبلیغات روزنامه ای در سال ۱۶۲۵ در نشریه ی ویکلی نیوز لندن^[۴۱] چاپ شد و اولین روزنامه تبلیغاتی در سال ۱۷۰۴ در امریکا و با نام بوستون نیوزلتر^[۴۲] به چاپ رسید. اختراع رادیو در سال ۱۸۹۵ و به دنبال آن تلویزبون، دامنه ی تبلیغات را بسیار وسع ساخت. بطوریکه هزینه های تبلیغاتی در سال ۱۸۹۰ در امریکا بالغ بر ۳۶۰ میلیون دلار گردید (دهقانی و همکاران، ۱۳۸۳).
در حقیقت، آنچه که امروز به عنوان تبلیغات نو و جدید می شناسیم، ریشه در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در کشور ایالات متحده دارد. اما به طور کلی برای تبلیغات اعم از سیاسی یا تجاری می توان سه دوره تاریخی قبل از انقلاب گوتنبرگ و اختراع و ت
کمیل ماشین چاپ در سال ۱۴۵۰ را در نظر گرفت.

• دوره علایم تجاری

در زمان های گذشته افتخار و غروری که استادکاران داشتند، منجر به استفاده تبلیغاتی از آن به شکل علامت یا علامت های مشخص، شده است. به طور مثال آنان برای موضوعاتی مانند کاسه، کوزه سفالی و غیره. علامت خود را حک می کردند. بدین ترتیب شهرت آنان دست به دست و زبان به زبان می گشت و خریداران هنگام خرید به علایم تجاری توجه می کردند.

• نشانه ها و تبلیغ روی دیوارها

وسیله دیگر تبلیغات، جملاتی بود که روی سنگ و دیوارهای جنب محلی که اجناس مختلف به فروش می رسید نوشته می شد و از اجناس و کالا تمجید و تحسین می کرد. نظیر آن را می توان تبلیغات دیوارها و تابلوهای بالای مغازه های امروزی ذکر کرد. به طور مثال کاوش هایی که در شهر بمبئی آمده نشان داده است که در هر دکان کوچکی یک نوشته ای روی دیوار جنب در ورودی مغازه داشته است.

• جارچی های شهر

در دوران گذشته به ویژه در یونان، جارچیهای عمومی وظیفه اطلاع رسانی را انجام می دادند، آنان اخبار مهم و وقایع مورد علاقه مردم را انتشار و بابت آن کارمزد می گرفتند. آنان حتی اتحادیه ای نیز تشکیل داده بودند اما بعد از ۱۴۵۰ و اختراع ماشین چاپ به وسیله یوهان گوتنبرگ به تدریج و تقریباً طی ۳۰۰ سال تمام اروپا تحت تأثیر این صنعت قرار گرفت. با بسط و گسترش مطبوعات در اواسط قرن هفدهم، تبلیغات به صورت جدیدی برای اطلاع افراد باسواد رشد و کم کم شروع به پیشرفت کرد. بسط و توسعه چاپ روز به روز بر تعداد روزنامه ها و مجله ها افزوده شد و اولین روزنامه در ایالات متحده به نام بوستون نیوزلتر در سال ۱۶۹۰ چاپ شد و در سال ۱۹۱۴ قریب ۱۵ هزار روزنامه و مجله در این کشور منتشر شد. سرانجام پس از پیدایش رادیو و ارسال اولین پیام به وسیله مارکنی در سال ۱۸۹۵ کم کم تبلیغات جای خود را در رسانه جدید گشود و اولین رادیو تجاری به نام کاکا در شهر پیترزبورگ واقع در ایالات پنسیلوانیا راه اندازی شد و بعدها شبکه عظیمی مانند A.B.C در سال ۱۹۲۶ تأسیس شد، پس از خاتمه جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ تبلیغات از طریق تلویزیون آغاز شد و به سرعت گسترش یافت. در فاصله بین سال های ۱۸۹۰ و دهه ۱۹۲۰ شاهد تغییرات عمده ای در صنعت تبلیغات بازرگانی و آثار اجتماعی آن بودیم. تا قبل از ۱۸۹۰ توجه مؤسسات تبلیغی تنها معطوف به بازار فروش کالا یا متن رسانه های مناسب و کوشش در متقاعد کردن صاحب شغلی است که باید برای آنها تبلیغ می شد. بعد از سال ۱۸۹۰ تبلیغات حاکی از گسترش دامنه خلاقیت و نقش مشاغل شد. تبلیغات بازرگانی با به کار بردن شگردهای مختلف ارائه شد و با بهره گرفتن از قلم های مختلف و صفحه آرایی های مختلف و غیره به راه چند سویه ای برای اقناع مخاطبان تبدیل شد (علیئی، ۱۳۹۰).
۲-۲-۳-۱-۱) تاریخچه تبلیغات در ایران
نخستین وسایل آگهی رسانی، نصب تابلو و جارچی ها بوده است و استفاده از آگهی در ایران به ادوار باستانی باز می گردد . امّا پیشینه آگهی در تاریخ معاصر، نخست به صورت دیوار کوب و درج در نشریه ها چاپ گشته و سپس توسعه پیدا کرد. باید دانست که پیشینه آگهی در رسانه های جمعی ایران بدین ترتیب بوده است : دیوار کوب، نشریه های ادواری ، کتاب ، سینما ، رادیو ، تلویزیون و… افزون بر اینها نشر آگهیهای مستقیم – به تقلید سایر کشورها – به اشکال مختلف دیگر، از جمله به صورت انتشار کتابچه به اصطلاح بروشور و کاتالوگ و یا سالن های اختصاصی نیز در کشور ما مرسوم بوده است . در عهد قاجار آگهی حداقل سه نام داشته است : ابتدا« اعلامنامه » و « اشتهار نامه » که قبول عامه نیافته است و سپس « اعلان» . اعلان ، عربی و مصدر باب افعال است و به معنی آشکار کردن و علنی ساختن است. در المنجد در زیر ماده « علن »اعلان را چنین معنا کرده است : « آن چیزی است که بازرگان یا غیر او در کاغذهای پراکنده و یا در نشریه های مخصوص منتشر می کنند یا به دیوارها نصب می شود یا پخش می شود میان مردم و اعلان می شود در آن هر چه را بخواهند ترویج کنند . به دنبال تشکیل فرهنگستان ایران در سال ۱۳۱۴ واژه آگاهی ، جایگزین اعلان شد. اما مختاری ، رئیس وقت اداره کل شهربانی طی نامه ای به شماره ۵۹۸۲/۴۸۳۸۰ به تاریخ ۱۲/۷ /۱۳۱۵ از ریاست وزرا درخواست کرد که چون « کلمه آگهی جهت تأمینات اداره کل شهربانی تعیین شده است، مستدعی است امر فرمایند به کلیه وزارتخانه ها و دوایر دولتی دستور صادر گردد از استعمال کلمه آگهی به جای اعلان خودداری نمایند. » پس از این نامه و دستور نخست وزیر وقت، واژه آگهی به جای آگاهی تعیین شد. این واژه به سرعت جا افتاد و مصطلح گردید و به فرهنگ واژگان مطبوعاتی – و به عبارت وسیعتر – رسانه ای ایران راه یافت. عباس میرزا نایب السلطنه نخستین ایرانی است که پیش از انتشار نشریه در ایران به مطبوعات اروپا آگهی داد. نخستین نشریه ایران یک اعلان مطبوعاتی محسوب می شود، اما در نسخه های موجود این نشریه بی نام ایران، در عهد محمد شاه قاجار آگهی دیده نمی شود. از این رو ناگزیریم. که پیشینه آگهی در مطبوعات ایران را عهد ناصر الدین شاه قاجار بدانیم. به این ترتیب، نخستین آگهی که در مطبوعات عهد ناصری درج شد، به سفارش یک تاجر فرنگی به نام « موسیو روجیاری » است که در « شماره ششم » روزنامه وقایع اتفاقیه مندرج است (محمدیان ، ۱۳۸۲).
در واقع، تاریخچه تبلیغات در ایران را می توان به طور کلی بر دو دوره تاریخی تقسیم کرد:

• دوره باستان

تبلیغات دوره باستان که به طور کلی تحت تأثیر کشاورزی و ویژگی های آن می باشد یک نوع ارتباطات شفاهی است و مانند سایر کشورهای دیگر باستان علایم تجاری، دیوار نوشته ها و جارچیها مهمترین شیوه های پیام رسانی و آگهی به شمار می روند.

• سبز فایل

با ورود دستگاه چاپ به ایران و انتشار اولین روزنامه (کاغذ اخبار) در عصر قاجاریه، اندک اندک آگهی های تجاری نیز به نشریات راه یافتند. بدین ترتیب آگهی در رسانه های جمعی ایران از دیوارکوب شروع شد و به نشریه های ادواری، کتاب، سینما، رادیو و سرانجام تلویزیون راه یافت. اولین روزنامه ای که مبادرت به درج آگهی کرد روزنامه وقایع اتفاقیه در سال ۱۲۶۷ شمسی بود. در عهد قاجار، آگهی، حداقل سه نام داشت ابتدا اعلانها و اشتهارنامه که قبول عامه نیافته است سپس اعلان که مصدر باب افعال است به معنی آشکار شدن و علنی ساختن است و به دنبال تشکیل فرهنگستان ایران در سال ۱۳۱۴ واژه آگاهی جایگزین اعلان شد اما سرپاس مختاری رییس وقت اداره کل شهربانی طی نامه ای از ریاست وزرا درخواست کرد که چون کلمه آگاهی برای تأمینات اداره کل شهربانی تعیین شده است به تمام وزارتخانه ها و دوایر دولتی دستور صادر شود که از استعمال کلمه آگاهی به جای اعلان خودداری نمایند، لذا از این پس آگهی جای آگاهی را گرفت (علیئی، ۱۳۹۰).
۲-۲-۳-۲) جذابیت های تبلیغات
هر پیام تبلیغاتی برای اینکه بتواند مخاطب را به سوی محتوای پیام خود جلب کند، از یک نوع جاذبه استفاده می کند. متداول ترین جاذبه هایی که در پیامهای تبلیغاتی مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از : جاذبه منطقی، احساسی، خنده ، ترس و جاذبه اخلاقی . در زیر ، هر یک از جاذبه ها مورد بررسی قرار می گیرد.

• جذابیت منطقی

ارتباط گیرنده باید به دنبال جاذبه یا مطلبی باشد که پاسخ مورد انتظار او را به دنبال داشته باشد. یکی از راه های حصول این هدف از طریق بهره گیری از جاذبه های منطقی است که به دلبستگی های شخصی مخاطبان هدف، مربوط می شود. جاذبه های منطقی نشان می دهد که کالا، منافع و مزایای مورد انتظار را در بر دارد. پیامهایی که کیفیت ، صرفه جویی ، فایده و کاربرد کالا را نشان می دهد از جمله پیامهایی است که در آنها از جاذبه های منطقی استفاده شده است. از این روست که هیوندایی در آگهی تبلیغاتی اتومبیل اِکسل خود، بر قیمت پایین، صرفه جویی عملیاتی، ویژگیهای محسوس و نمایان اتومبیل تکیه می کند. در جاذبه منطقی به طور مشخص و صریح مزایای کالا، خود کالا، ویژگی های آن و غیره عنوان می گردد و از پرداختن به مسایل و موضوعات حاشیه ای خودداری می شود. در واقع در تبلیغی که با بهره گرفتن از این نوع جاذبه ارائه می شود. عمده ترین ذغدغه ارائه کننده تبلیغ این است که ذهن مخاطب را به خود کالا و خدماتی که فراهم می آورد جلب می کند و از پرداخت به حواشی و تحرک احساسات افراد نظیر ورود به طبیعت و مسایلی از این دست خودداری می کند.

• جذابیت احساسی

در مقابل تبلیغ یا جاذبه منطقی ، تبلیغ با جاذبه احساسی قرار دارد. در تبلیغ با جاذبه احساسی بر خلاف جاذبه منطقی، سعی در تحریک احساسات فرد و برانگیختن آن و رسیدن به مقصود از این طریق است. در برخی از کتاب های تبلیغات : تبلیغ با جاذبه خنده و با جاذبه ترس را زیر مجموعه تبلیغ با جاذبه احساسات می دانند و در برخی از کتب، آنها را مستقلاً در نظر می گیرند. هدف تبلیغ با جاذبه احساسات ، عبارت است از ایجاد و برقراری ارتباط بین کالا و مصرف کننده، که این استراتژی را استراتژی اتصال نیز می گویند. تبلیغ با جاذبه احساسات، احتمال درک بهتر پیام را برای مخاطب فراهم می آورد و بیشتر در ذهن مخاطب حک شده و باقی می ماند و بیشتر فرد را با کالا درگیر می کند. تبلیغ با جاذبه احساسات در عین حال که ممکن است اثر بهتر بر روی فرد بگذارد، با این همه ، نمی توان از طریق آن اطلاعات مفید و کافی و مناسبی را در خصوص کالا به مخاطب انتقال داد.

• جذابیت خنده و طنز

تبلیغ با جاذبه خنده و یا جاذبه ترس هر دو زیر مجموعه تبلیغ با جاذبه احساسات است و یا به تعبیری احساسی است. به یک اعتبار می توان گفت تبلیغاتی که با محتوای خنده ارائه می شود در نقطه مقابل تبلیغاتی است که با محتوای ترس ارائه می شود. تبلیغاتی که با محتوای خنده ارائه، می شود، در زمره تبلیغاتی است که بهتر از همه شهرت یافته و در بین تبلیغاتی که به نمایش در، می آید. بیشتر از بقیه به یاد می ماند و در مورد آن صحبت می شود. در کشور ایالات متحده بسیاری از متخصصان تبلیغات برای رساندن پیام خود به مخاطب از این روش بهره می گیرند. متخصصان تبلیغات برای استفاده از تبلیغ با محتوای خنده دلایل چندی دارند. از جمله اینکه پیامهای مفرح و خنده آور در جلب و جذب توجه مشتری و ایجاد تمایل او ، نسبت به تبلیغات جدی، اثر بخش تر به نظر می رسد. این نوع تبلیغ همچنین با تغییر نگرش و ایجاد احساسات مثبت در مخاطب، اثر بخشی پیام را افزایش می دهد. این روحیه و احساس مثبت نه تنها تمایل و علاقه مخاطب را به تبلیغ بیشتر می کند بلکه گرایش و احساس او را به کالاها یا خدمات شرکت ما شدت می بخشد . همچنین عنوان می شود که تبلیغ با جاذبه خنده از یک جهت دیگر نیز اثر بخش به نظر می رسد و آن عبارت است از این که از آن جایی که خنده ذهن افراد را به خود معطوف می کند از این رو احتمال این که مخاطب را به
انتقاد در مقابل تبلیغ بکشاند کمتر می کند.

• جذابیت ترس

همان طور که عنوان شد در واقع تبلیغاتی که با محتوای ترس ارائه می شود در نقطه مقابل تبلیغاتی است که با محتوای خنده ارائه می شود. بازاریابان برخی از مواقع ، در پیامهای تبلیغاتی از جاذبه های ترس استفاده می کنند تا از این طریق در مخاطب نگرانی به وجود آورند و آنها را تحریک به انجام و یا عدم انجام کاری کنند. این کار با شیوه های چندی می توان انجام گیرد. برخی از تبلیغات به مخاطرات فیزیکی و جسمی و یا سایر عواقب منفی که ممکن است در صورت عدم تغییر رفتار و یا نگرش فرد رخ دهد اشاره می کند. برای مثال انجمن سرطان امریکا در تبلیغات خود برای جلوگیری از رواج سیگار در بین افراد، تأکید می کند که کشیدن سیگار موجب بروز سرطان ریه و سایر بیماریها می گردد و از این طریق افراد سیگاری را تشویق بر ترک سیگار می کند تا سلامت خود را از دست ندهند. پیامهای ترس آور همچنین ممکن است بدین صورت عمل کند که اگر فرد رفتار خاصی را اتخاذ نکند ممکن است به پیامدهای بدی مبتلا شود، مثلاً عواقبی که بر اثر عدم استفاده از عینک آفتابی و یا مسواک نزدن ممکن است گریبانگیر فرد شوددر تبلیغ مورد اشاره قرار می گیرد پیامهای ترس اور به یک طریق دیگر نیز ممکن است عمل کند بدین صورت که اگر فرد یک کالا و یا خدمات را استفاده نکند، ممکن است از سوی جامعه و یا دوستان طرد شود. در تبلیغ انواع خوشبوع کننده ها، شوینده های دهان و سایر لوازم بهداشتی از این نوع تبلیغ استفاده می شود. اصولاً عملکرد تبلیغ با جاذبه ترس به صورت سلبی است. به این ترتیب که نشان می دهد استفاده نکردن و یا کردن از کالا یا خدمات خاص و یا عدم تغییر رفتار و یا نگرش نسبت به موضوعی خاص ممکن است انواع خطرناک اعم از خطرات مالی، خطرات اجتماعی، خطرات ایمنی و یا غیره را برای فرد به همراه داشته باشد.

• جذابیت اخلاقی

۱۸٫۱۸

۳۶٫۹۰

۱۸٫۷۲-

ادبیات و روان شناسی

۳۶٫۳۷

۳۶٫۹۰

۰٫۵۳-

مدیریت

۴۵٫۴۶

۳۶٫۹۰

۸٫۵۶+

کل

۳۷۲٫۷

فصل پنجم
نتیجه گیری و
پیشنهادات
۵-۱: نتایج نهایی پژوهش انجام شده .
هدف از پژوهش حاضر ، بررسی کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج بر اساس استانداردهای دانشگاهی ایران بوده است . برای انجام پژوهش ، پرسشنامه ای حاوی ۸۲ سوال ، طراحی شده و در قالب پرسشنامه بین کتابخانه ها توزیع شده است . نتایج به دست آمده از پرسشنامه ها توسط نرم افزار spss توسط آزمون مجذور کی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .

۵-۱-۱ : سوال اول : میزان مطابقت اهداف و وظایف کتابخانه های دانشکده های دانشگاه آزاد واحد کرج ، با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران تا چه اندازه است ؟
برای پاسخگویی به این پرسش ، ۵ سوال در پرسشنامه طراحی شده بود . نتایج به دست آمده بدین صورت است که تمامی کتابخانه ها ( ۱۰۰ % ) دارای اهداف و وظایف مدون و مکتوب هستند ، ۵۵٫۶ % از اهداف و وظایف مکتوب به تصویب ریاست واحد یا دانشکده ها می رسد ، ۶۰ % کتابخانه ها دارای برنامه های کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت هستند ، در ۵۰ % کتابخانه ها اهداف و وظایف در فواصل معین مورد بررسی قرار می گیرد و در ۵۰ % کتابخانه ها تاثیرات پیشرفت های علمی بر کار کتابخانه ها مورد توجه است .
به طور کلی در استاندارد اول ، کتابخانه های فنی و مهندسی ، تربیت بدنی و ادبیات و روانشناسی با ۱۰۰ % بیشترین مطابقت با استاندارد و کتابخانه های حقوق و علوم سیاسی ، مدیریت و الهیات با ۱۰ % کمترین مطابقت را با استاندارد داشته اند .
نتیجه ای که از تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج برای استاندارد اول به دست آمد ، بی معناست . عدم معناداری به این مفهوم که کتابخانه های مذکور ، اختلاف سطح زیادی با هم و یا برخی کتابخانه ها با میانگین فراوانی به دست آمده دارند . به تعبیری دیگر ، لازم است کتابخانه های بررسی شده اقدامات اساسی برای رسیدن به حد استاندارد اول انجام دهند.
۵-۱-۲ : سوال دوم : میزان مطابقت سبک و شیوه ی مدیریت کتابخانه های دانشکده های دانشگاه آزاد واحد کرج ، با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران تا چه اندازه است ؟
برای پاسخ به این پرسش ، ۹ پرسش در پرسشنامه مطرح شده بود که بررسی پاسخ های ارائه شده ، نشان داد که ۶۰ % کتابخانه ها دارای جایگاه روشن و مکتوب از نظر سلسله مراتب اداری هستند ، ۷۰ % کتابخانه ها زیر نظر رؤسای دانشکده ها یا مسئولین پژوهشی فعالیت می کنند ، در ۶۰ % کتابخانه ها امکان برقراری رابطه با ریاست مربوطه وجود دارد ، ۶۰ % کتابخانه ها دارای ساختار سازمانی مناسب و هماهنگ با اهداف را دارا می باشند ، در ۴۰ % کتابخانه ها کمیته مشورتی وجود دارد ، ۲۰ % کتابخانه ها دارای قواعد و مقررات کاری به صورت تدوین شده هستند و ۱۰ % از رؤسای کتابخانه ها عضو شوراهای پژوهشی هستند .
به طور کلی ، کتابخانه های ادبیات و روانشناسی ، مرکزی و تربیت بدنی با ۷۵ % بیشترین مطابقت و کتابخانه الهیات با ۱۰ % کمترین مطابقت را با استاندارد دوم داشته اند .
نتیجه به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده برای استاندارد دوم ، بی معناست . بی معنی به این مفهوم که کتابخانه های حاضر در پژوهش انجام شده ، اختلاف سطح زیادی با یکدیگر و یا با میانگین فراوانی به دست آمده دارند . به مفهومی دیگر ، کتابخانه های بررسی شده برای رسیدن به حد استاندارد دوم باید اقداماتی را انجام دهند .
۵-۱-۳ : سوال سوم : میزان مطابقت تعداد نیروی انسانی شاغل در کتابخانه های دانشکده های دانشگاه آزاد واحد کرج ، با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران تا چه اندازه است؟
در پاسخ به این پرسش ۶ سوال در پرسشنامه مطرح گردیده است که از بررسی پاسخ های ارائه شده ، می توان دریافت که ، در ۳۰ % کتابخانه ها تدبیری برای تشویق کتابداران در نظر گرفته شده ، در ۶۰ % کتابخانه ها برنامه ریزی و مدیریت زیر نظر کتابدار متخصص انجام می گیرد ، در ۱۰۰ % کتابخانه ها ، از دوره های آموزشی ضمن خدمت استفاده می شود ، در ۹۰ % کتابخانه ها ، کارمندان دارای شرح وظایف روشن و مکتوب هستند ، در ۸۸٫۸۷ % از کتابخانه ها ، رئیس کتابخانه دارای مدرک کتابداری می باشد ، در ۳۷٫۵ % از کتابخانه های برنامه های مدون و مکتوب برای آشنا کردن کارمندان تازه وارد با نحوه کار وجود دارد و در ۵۰ % کتابخانه ها عملکرد کارکنان بررسی می شود .
با توجه به بررسی انجام شده ، کتابخانه علوم پایه ( ۱۰۰ % ) بیشترین مطابقت را با استاندارد داشته و کتابخانه های مدیریت و الهیات با ۲۸٫۵۷ % کمترین مطابقت را با استاندارد نیروی انسانی دارا می باشند .
بر طبق بررسی های انجام شده ، از نقطه نظر کمی ، کتابخانه دامپزشکی با ۲۲٫۲۲ % دارای بیشترین مطابقت از نظر تعداد نیروی انسانی با استاندارد کتابخانه های دانشگاهی ایران و کتابخانه ادبیات و روانشناسی با ۴٫۵۴ % کمترین مطابقت با استاندارد را دارا می باشند . به طور کلی کتابخانه های بررسی شده ، ۸٫۷۰ % از نظر نیروی انسانی با استاندارد مطابقت دارند و این خود نشان دهنده این مهم است که کتابخانه های پژوهش حاضر از نظر نیروی انسانی در وضعیت مناسبی قرار ندارند.
از نقطه نظر نیروی انسانی متخصص نیز ، کتابخانه دامپزشکی با ۴۰ % بیشترین مطابقت و کتابخانه مدیریت با صفر درصد کمترین مطابقت با استاندارد نیروی انسانی متخصص را دارا می باشند . به طور کلی ، از نظر نیروی انسانی متخصص ، کتابخانه های بررسی شده ، ۱۳٫۳۶ % با استاندارد کتابخانه های دانشگاهی ایران مطابقت دارند.
نتیجه ای که از تجزیه و تحلیل داده ها برای کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج ، به دست آمد، بی معناست . عدم معنا داری به این مفهوم می باشد که کتابخانه های حاضر در پژوهش ، با هم اختلاف سطح زیادی داشته و یا برخی از آنها از مینیمم فراوانی قابل قبول ، در سطح پایین تری قرار دارند . به تعبیری دیگر ، لازم است برای افزایش سطح استاندارد سوم در کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج ، تدابیری مناسب اندیشیده شود .
۵-۱-۴ : سوال چهارم ، میزان مطابقت مجموعه ی منابع موجود در کتابخانه های دانشکده های دانشگاه آزاد واحد کرج ، با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران تا چه اندازه است ؟
برای پاسخ به این پرسش ، ۱۲ سوال در پرسشنامه مطرح شده بود . بررسی پاسخ های ارائه شده توسط کتابداران ، اینگونه نشان داد که ، در ۹۰ % کتابخانه ها نیازهای بالقوه آموزشی و پژوهشی جامعه دانشگاهی در مجموعه سازی در نظر گرفته شده است ، در ۸۰ کتابخانه ها به منظور ارتقا کیفیت مجموعه ، خط مشی و راهکار مناسبی وجود دارد ، در ۶۰ % کتابخانه ها امکان استفاده از اینترنت برای کاربران فراهم است ، در ۱۲٫۵ % از کتابخانه های بررسی شده ، تعداد کافی کتابخانه برای استفاده کاربر وجود دارد، در ۶۶٫۶۷ % کتابخانه ها پایگاه های اطلاعاتی مدون سازماندهی وجود دارد ، در ۵۷٫۱۴ % رئیس کتابخانه مسئول گزینش و خرید نهایی کتاب است ، در ۹۰ % کتابخانه ها از منابع روزآمد استفاده می شود ، در ۹۰ % کتابخانه ها مجموعه هر رشته سالیانه بازبینی می شود ، ۱۰۰ % کتابخانه ها آمادگی پذیرش سیستم های کامپیوتری با حفظ یکپارچگی مجموعه را دارند و در ۶۶٫۶۷ % از کتابخانه ها ، تهیه کتاب و نشریه به صورت متمرکز انجام می شود .
در بین کتابخانه های بررسی شده ، کتابخانه های فنی و مهندسی ، مدیریت و حقوق و علوم سیاسی با ۸۳٫۳۴ % بیشترین مطابقت و کتابخانه های تربیت بدنی ، دامپزشکی و ادبیات و روانشناسی با ۵۸٫۳۳ % کمترین مطابقت با استاندارد را دارا می باشند .
از نقطه نظر کمی نیز ، با بهره گرفتن از روابط موجود برای تعداد استاندارد مجموعه ، کتابخانه الهیات با ۴۷٫۶۷ % دارای بیشترین مطابقت با استاندارد و کتابخانه علوم پایه با ۷٫۰۶ % کمترین میزان مطابقت با استاندارد را دارا می باشند .
نتیجه به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها برای کتابخانه های حاضر در پژوهش ، با معناست . با معنا به این مفهوم که تمامی کتابخانه ها در یک سطح قرار دارند و اگر میانگین کتابخانه ها پایین است ، همه ضعیف و اگر میانگین کتابخانه ها بالاست ، همه قوی هستند . به تعبیری دیگر ، کتابخانه های پژوهش حاضر در یک رنج کلیی در رابطه با استاندارد چهارم قرار گرفته اند.
۵-۱-۵ : سوال پنجم ، میزان مطابقت سازمان دهی منابع در کتابخانه های دانشکده های دانشگاه آزاد واحد کرج ، با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران تا چه اندازه است ؟
برای پاسخگویی به سوال پنجم پژوهش ، ۹ پرسش در پرسشنامه طرح شده بود که بررسی های حاصل نشان می دهد که در ۸۰ % کتابخانه ها امکان دسترسی یکپارچه به فهرستی واحد از تمام موارد موجود برای کاربران وجود دارد ، در ۱۰۰ % کتابخانه ها نظام رده بندی بر اساس یکی از قواعد بین المللی است . در ۷۷٫۷۸ % از کتابخانه های مورد بررسی ، امکان استفاده از فهرست های و پایگاه های کتابشناختی وجود دارد ، در ۲۸٫۵۷ % از کتابخانه ها امکان استفاده از فهرست عمومی به طور همزمان وجود دارد ، در ۲۵ % از کتابخانه ها از برخی منابع ، نمایه نامه تهیه می شود ، در ۱۰۰ کتابخانه ها نظام رده بندی بر اساس نظام رده بندی کنگره است و در هیچ یک از کتابخانه ها از نظام رده بندی NLM استفاده نمی شود .
در بین کتابخانه های حاضر در پژوهش ، کتابخانه تربیت بدنی با ۷۰ % بیشترین و کتابخانه فنی و مهندسی با ۳۰ % کمترین مطابقت با استاندارد را دارا می باشند .
نتیجه به دست آمده از تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده ، بی معناست . عدم معناداری به این مفهوم است که کتابخانه های بررسی شده ، اختلاف زیادی با هم و یا اختلاف زیادی با میانگین فراوانی به دست آمده دارند . به همین منظور ، کتابخانه های جامعه پژوهشی حاضر باید برای رسیدن به میانگین مطلوب اقدامات مناسبی را انجام دهند .

d=0.129

c=-0.029

b=0.178

a=1.139

۴-۷-۴- تابع چگالی طیفی جهت توابع خود­همبستگی و دگر­همبستگی
با بهره گرفتن از روابط این بخش در مبانی نظری و با بهره گرفتن از نرم افزار متلب­، از تبدیل فوریه تابع خودهمبستگی و تابع دگر همبستگی (که قبلاً محاسبه شده اند)­، توابع چگالی طیفی و با توجه به روابط ۴-۱۳ تا ۴-۲۰ محاسبه می­شوند.
رابطه ۴-۱۳- تابع چگالی طیفی تابع خود­همبستگی شرکت هلدینگ
رابطه ۴-۱۴- تابع چگالی طیفی تابع خود­همبستگی تلفن ثابت
رابطه ۴-۱۵- تابع چگالی طیفی تابع خود­همبستگی دیتا
رابطه ۴-۱۶- تابع چگالی طیفی تابع خود­همبستگی تلفن همراه
رابطه ۴-۱۷- تابع چگالی طیفی تابع دگرهمبستگی شرکت هلدینگ
رابطه ۴-۱۸- تابع چگالی طیفی تابع دگرهمبستگی­تلفن ثابت
رابطه ۴-۱۹- تابع چگالی طیفی تابع دگرهمبستگی دیتا
رابطه ۴-۲۰- تابع چگالی طیفی تابع دگرهمبستگی تلفن همراه
۴-۷-۵-تعیین هویت سیستمی مدل
با توجه به مقادیر توابع و از بخش قبل داریم :
رابطه ۴-۲۱- محاسبه تابع انتقال سیستم
که باتوجه به مقادیر به دست آمده برای متغیرهای مسئله می­توان مقدار تابع که همان تابع انتقال سیستم می­باشد را به دست آورد. بنابراین می­توان نتیجه ­گیری کرد چنانچه انگیزش سیستم را بشناسیم­، می­توانیم تابع خود­همبستگی را حساب کرده­، تبدیل فوریه کنیم و را بدست آوریم­. سپس با بهره گرفتن از داده ­های رفتار سیستم تابع دگر­همبستگی را محاسبه کرده و از تقسیم آن بر تابع تابع را به دست آورد­؛ لذا به این ترتیب تمام ویژگیهای سیستم را می­توانیم به دست آوریم­.

رابطه ۴-۲۲- محاسبه تابع انتقال سیستم شرکت هلدینگ
رابطه ۴-۲۳- محاسبه تابع انتقال سیستم تلفن ثابت
رابطه ۴-۲۴- محاسبه تابع انتقال سیستم دیتا
رابطه ۴-۲۵- محاسبه تابع انتقال سیستم تلفن همراه
با قراردادن در تابع G(S) و ساده کردن و قراردادن معادل­های ذیل داریم­:
A₁ = -a₃ –c₃
B₁ = a₃d₃ + a₃b₁ + a₃d₁ + c₃b₃ + c₃b₁ + c₃d₁
C₁ = a₃d₃b₁ – a₃d₃d₁ – a₃b₁d₁ – c₃b₃b₁ – c₃b₃d₁ – c₃b₁d₁
D₁ = a₃d₃b₁d₁ + c₃b₃b₁d₁
A₂ = -a₁ –c₁
B₂ = b₃a₁ + b₃c₁ + b₃a₁ + b₃c₁ + a₁d₁ + c₁b₁
C₂ = -b₃d₃a₁ – b₃d₃c₁ b₃a₁d₁ –b₃c₁b₁ –d₃a₁d₁ –b₃c₁b₁
D₂ = b₃d₃a₁d₁ + b₃d₃c₁b₁
جدول ۴-۱۱- محاسبه ضرایب تابع انتقال سیستم

زشاهان دیـگر چـه گوید کــسی نباشد نـکو هـر چه گـوید کــــسی
زمذهب بـــود دشمنی در میـان چه سان مدح دشمن کشم در بـیان
دگر پـــادشاهان پیش از رسـول نباشد به غیر از ســـــکندر قــبول
سکندر شـــهنشاه حکمت شعار بدو بـــوده دنیا و دیـــــن اسـتوار
به پـــیش گروه سخن پــروران بود نامش از ســـلک پیــــغـمبران
بود نـــــام او در کـلام مــجید بـــس این فضل او پیش ارباب دیـد
( همان : ۲۵)
۵-۳- . پیروی عبدی بیگ شیرازی از نظامی در تقسیم کتاب خود
چنانکه می دانیم ، نظامی گنجوی کتاب اسکندر نامه را در دو بخش به نظم کشیده است.در بخش نخست به نام« شرفنامه» داستان تولّد و شرح فتوحات و جنگ های اسکندر تا هنگام مرگش آمده است و در بخش دوّم که بیشر رنگ و لعاب حکمت و دانش و اخلاق دارد تحت عنوان اقبال نامه سروده شده است .
عبدالحسین زرّین کوب در کتاب پیر گنجه می نویسد: « دوّمین شاعری که قصّه ی اسکندر را به نظم کشیده، نظامى گنجوی است. او ظاهراً برای نخستین بار از داستان های شایع درباره ی اسکندر منظومه ای مستقل پرداخت و این سنّتى شد که پس از او سرمشق شماری از شعرای فارسى و ترک زبان گردید. اسکندرنامه ی نظامى، آخرین تلاش شاعر در جستجوی یک مدینه ی فاضله بود که او را به قلمرو دنیای باستان کشانید و این مدینه ی فاضله بر پایه ی برابری، آزادی و برادری بنیان یافته بود .»

(زرّین کوب، ۱۳۸۶ :۱۶۹)
«استاد گنجه اسکندرنامه ی خود را به دو بخش «شرفنامه» ( ۶۸۰۰بیت) و «اقبال نامه» (۳۷۸۰بیت) تقسیم کرده است. اسکندر در شرفنامه کشورگشایى بزرگ، آزمند و بلند پرواز است که به اقصى نقاط جهان آن زمان می رود و سرزمین های وسیعى را تسخیر می کند. محتوای شرفنامه کمابیش از مقوله ی همان حرف هایى است که حکیم طوس در داستان اسکندر خود آورده است، منتها نظامی چنان که خود در همین کتاب می گوید ، آنچه استاد طوس درباره ی اسکندر گفته است، تکرار نکرده، بلکه کوشیده است تا به دور از تقلید، نوآوری و ابتکار کند و مخصوصاً ناگفته های فردوسى را به نظم درآورد. »
(همان :۵۰)
«با این همه، نظامى از میان روایات گوناگون آن هایى را برگزیده است که به نظر وی باور کردنى، موافق عقل و دلپذیر خوانندگان باشد. پایبند نبودن نظامى به رعایت ترتیب تاریخى در سفرهای اسکندر، در شرفنامه به او این امکان را داده است تا وسعت عرصه ی او را چندین برابر بیش از آنچه در تاریخ هست، توسعه دهد، او را ذوالقرنین کند و احیاناً از او یک قهرمان دفاع از آیین الهى با سیمای یک غازی عصر خویش، مثل نورالدّین زنگى و صلاح الدّین ایوبى عرضه کند و بدینگونه، چیزی از رویدادهای عصر خود را نیز مجال انعکاس دهد.»
(همان: ۱۷۵)
نخستین مشخّصه‌ای که در آیین اسکندری عبدی بیگ شیرازی از نظر ارتباط و تشابه آن با اسکندر نامه ی نظامی به چشم می خورد ، پیروی شاعر آیین اسکندری در تقسیم بندی کتاب خود وفق تقسیمی است که نظامی گنجوی در اسکندر نامه انجام داده است .
زهرا ریاحی زمین درخصوص این تقسیم بندی می نویسد :« بخش اصلی کتاب شامل دو فصل است ، فصل اوّل در فتوحات اسکندر و فصل دوّم در ذکر شهرها و سد ها ی احداثی اسکندر در شهرهای مختلف است . مثنوی آیین اسکندری در مناجات با پروردگار به اتمام می رسد . این مجموعه شبیه اسکندرنامه ی نظامی است که به دو بخش شرفنامه و اقبال نامه تقسیم می شود. عبدی بیگ در این منظومه زبانی ساده و روان را اختیار کرده است. «آیین اسکندری» در حمد پروردگار شروع می شود وپس از آن شاعر در ۶۵۹ بیت به مناجات نعت پیامبر (ص) بیان معراج نبی ، منقبت ائمه (ع) ، مدح شاه طهماسب ، نصیحت فرزند ، صفت سخن و تقسیمات کتاب ، صفت دولت و همّت می پردازد ..»
(ریاحی زمین،۱۳۸۳ :۳۷۶)
عبدی بیگ شیرازی در باره‌ی تقسیم کتابش به دو دفتر و محتویات هر قسمت از این دو دفتر می گوید:
زتــــاریخ اســکندر فیـــلـقوس برانگیختــم پیکری چـون عروس
زاخـــبار و آثار آن شــــــهریـار دو دفتــر بــرآراستم چـون بـهار
یــــکی دفـتر از ذکـر اخبار او دوّم دفــتر از شـرح آثـــار او
یکـی مخبر از قصـّه ی بزم و رزم که چون بر جهانگیریش بود حزم
جـهانگیری او بــه تیغ از نخست جــهانــداری او به رأی درست
دوم ذکــــر آثار آن شـــــهریار نخست از رقم هــای حکمت نگار
دگــر از عــمارات عرش آســتان که شد خوانده از گفته ی راستان
رســـومی که مــــانده ز ایّام او که یـاد آید از هــر یکــی نام او
(عبدی بیگ شیرازی ، ۱۹۷۷م: ۳۲)
چنان که عبدی بیگ نیز تصریح می کند دفتر اوّل در باره‌ی اخبار و ذکر لشکرکشی های اسکندر و دفتر دوّم نیز در باره ی آثار و ابنیه‌ای است که او ساخته است .
«آیینه ی اسکندری‌ منظومه ی پنجم‌ از نخستین‌ خمسه ی (پنج‌ گنج‌) این‌ سراینده‌ و در بحر متقارب‌ است‌. عبدی‌ بیگ‌ در مقدّمه ی منظوم‌ و منثوری‌ که‌ خود بر این‌ کتاب‌ نوشته‌ به‌ شاعران‌ نام‌آوری‌ همچون‌ فردوسى‌، نظامى‌ و سعدی‌ که‌ همه‌ یا برخى‌ از آثار خود را در این‌ بحر سروده‌اند، اشاره‌ کرده‌ است.عبدی‌ بیگ این‌ منظومه‌ را به‌ صورت‌ نظیره‌ بر اسکندرنامه ی نظامى‌ گنجوی‌ سروده‌ و همانند کتاب‌ او اثر خود را به‌ دو بخش‌ تقسیم‌ کرده‌ است‌. این‌ مثنوی‌ با ستایش‌ آفریدگار متعال‌ آغاز مى‌گردد، و پس‌ از آن‌ شاعر به‌ مدح‌ پیامبر اکرم‌(ص‌)، توصیف‌ معراج‌ و منقبت‌ امامان‌ دوازده‌ گانه‌ مى‌پردازد»
(خیامپور،۱۳۷۲: ۳۱۲)
۵-۴. شباهت درنیایش پروردگارو مدح پیامبر و معراج آن حضرت
در آغاز هر دو کتاب
نیایش پروردگار هم در اسکندر نامه و هم در آیین اسکندری با مضامینی بسیار نزدیک به هم آغاز می گردد. این نزدیکی و تشابه در ادامه‌ی این نیایش نامه ادامه پیدا می کند و گاهی صرف نظر از ظرافت های ادبی، در معنی و مضمون پردازی به هم بسیار نزدیک می شوند. این نیایش نامه در آیین اسکندری چنین آغاز می شود :
جــــهان آفــــرینا الهـی تـــراست به ملک جهان پادشاهـی تراسـت
زهـــــستی تـــــوست بالا و پـست توهستی وهستی ده هرچه هسـت
نه جسمی نه جوهر چه گــوید کسی فزونی تـو ازهر چـه گوید کــسی
به کــنه کمــالت کِــرا دســت رس نیاید به جز شکرت ازدسـت کـس
سرا پـــــــرده ی کبریایت بلــــند از آن گــونه اندیشــه ها را کمـند
(عبدی بیگ شیرازی ، ۱۹۷۷م: ۲)
با مقابله‌ی این نیایش نامه در برابر نیایش نامه ی آغاز شرفنامه ی نظامی تشابه در فنون ادبی و همین طور مضامین ومحتوا به روشنی خود نمایی می کند :
خدایا جهان پادشاهـی تو راســت ز مـــا خدمت آید خدایـــی تو راست
پناه بلنــــدی و پستی تـــــویی همه نیستند آنــــــچه هستی تویـی
همه آفـــــریدست بالا و پــست تویی آفریننده ی هــــــر چه هـست
تویی برترین دانــش‌آمـوز پــاک ز دانــش قلم رانده بر لــوح خــــاک
چو شد حجّتت بر خـدایی درست خـــــرد داد بر تو گــــدایی نخـست
خرد را تو روشن بصر کــــرده‌ای چـراغ هـدایت تــــــو بــر کـــرده‌ای
تویی کآسـمان را بــــرافراختی زمــین را گـــــــذرگاه او ســــاختی
(نظامی گنجوی، ۱۳۸۸: ۱)
توالی و تسلسل شباهت در ساختار مطالب این دو اثر که با مناجات شروع می شوند ، با مدح پیامبر (ص) و صفت معراج آن حضرت ادامه پیدا می کند . تفاوتی که در اینجا از نظر توالی مضمون و مطلب تا رسیدن به بخش اصلی هر دو کتاب به چشم می خورد ، بخشی است که عبدی بیگ در مدح ائمه‌ (ع) دارد و در شرفنامه نیامده است .عبدی بیگ درمدح پیامبر اکرم (ص) می گوید :
به معجز نــــه ای خامه بر نامه کـام که این داســـتانیست معجز نـــظام
سزدگر بـــــر آری به گردون علــم به تـــــوفیق نعت رسول امـــــم
گـــرانمایه تـــــر درّ آزادگـــــان گــــرامی ترین فــــرستــــادگان
محمّد که جان زنده از نام اوســـت زلال خـــضر رشحه ی جــام اوست
به هر جــــــا کـف پای سوده برآن نــسوده نســـاید ســر دیـــــگران
چراغ دل روشــن از نــــور اوســت ابـــدنقش تــوقــیع منــشور اوست
ازو نامــــــــه ی دین زبطلان بری مسجّل بـــــه توقــــیع پیــغمبری
ازل تا ابد غــــــــــرق احسان او عــــرب تــا عجـــم زیـر فرمان او

مؤلفه‌های دوم، سوم و چهارم الگوی فردی در این فیلم به چشم می‌خورد. مادر با اینکه مخالف برچسب‌زنی دیگران به دخترش و خطاب کردن او با عبارت شل هست ولی خود نیز معلولیت یلدا را کاملاً نپذیرفته و در رویاهایش او را بدون عصا تصور می‌کند و متعاقباً یلدا نیز با معلولیتش کنار نیامده است. با اینکه یلدا به تنهایی از پس کارهای شخصی و روزانه‌اش برمی‌آید و در امور خانه مشارکت می‌کند ولی مشارکت اجتماعی‌اش محدود به خرید از بقالی سر کوچه است و دلیل ضعف او در این امر کمبودهای روحی روانی و شخصیتی او نمایش داده می شود.
تنها مؤلفه الگوی اجتماعی که می‌توان در این فیلم به آن اشاره کرد مؤلفه اول است که البته به صورت قوی به آن پرداخته نشده است. یلدا خطاب به رضا می‌گوید که بریس پای او و صدای عصاها توجه دیگران را جلب کرده و نگاه‌های متعجب آنها را دوست ندارد به همین دلیل اکثر مواقع ترجیه می‌دهد که در خانه باشد. در جواب این حرف رضا به او می‌گوید که چرا مشکل به این کوچکی را (با اشاره به پای یلدا) بزرگ می‌کند و اگر بخواهد می‌تواند بدون عصا هم راه برود. در واقع به نظر نویسنده رضا با گفتن جمله آخر و تمرکز بر درمان یلدا به نگرش مبتنی بر الگوی فردی باز می‌گردد.
با وجود نشان دادن یلدا به عنوان فرد معلولی که از عهده امور خود برمی آید، از نظر نویسنده کلیشه افراد معلول به عنوان کسانی که به آنان ترحم می‌شود و رقت انگیز هستند با نمایش او به عنوان دختری که در مقابل جمع حول می‌شود و از اجتماع می‌گریزد، به چشم می‌خورد و در نگاه کلی به فیلم، شخصیت یلدا ترحم‌برانگیز است. یلدا به دلیل مشکلات شخصیتی و عدم حضور در اجتماع به نظر بیشتر بار است تا یار. کلاس گل چینی را ترک کرده چون توان این را نداشته است که برای شاگردان دیگر در مورد کار و تمرین کلاسی که انجام داده صحبت کند، تنها دلمشغولی او شستن و خشک کردن عروسک‌های شیشه‌ای‌اش است، هر از گاهی نیز تا سر کوچه رفته و خرید اندکی از بقالی انجام می‌دهد. در صحنه‌ای، مادر بعد از اطلاع یافتن از ترک کلاس گل چینی توسط یلدا، به او می‌گوید که معلوم نیست می‌خواهد چه کار کند، گوشه خانه غمبرک بزند و با عروسک‌های شیشه‌ای‌اش حرف بزند، دخترهای عذبی را دیده که یک عمر سربار خانواده بوده اند و زیر دست زن برادر! به نظر نویسنده کلیشه بار بودن و تحمیل او به جامعه نیز در این فیلم تقویت و بازنمایی می شود.

مادر در صحنه‌ای دیگر از رضا می‌خواهد که از عروسک‌های شیشه‌ای یلدا تعریف کرده و باب سخن با او را باز کند، سر میز شام نیز به دروغ، یلدا را به عنوان کسی که شام را پخته معرفی می کند، به نظر تماشاگر، یلدا هیچ موفقیت و ثمره‌ای در زندگی ندارد.
صحنه یا نمایی وجود ندارد که مسأله حقوق افراد معلول و لزوم توجه به آن بازنمایی شده و به آن پرداخته شود. روی هم رفته، الگوی اجتماعی معلولیت در این فیلم بسیار ضعیف است.
ارتباط یلدا با اطرافیان و جامعه بسیار ضعیف به نمایش درآمده و تشکیل زندگی مشترک توسط یلدا و رضا در پایان فیلم، امری است که در حاله ابهام بوده و به نظر، ساخته و پرداخته ذهن احسان است و مرز بین واقعیت و رویا قابل تشخیص نیست.
۵ـ۳ـ بررسی فیلم رقص در آب
جو، نویسنده‌ای است که در اثر سانحه مهره و نخاع او آسیب دیده و از این پس می‌بایست از صندلی چرخ دار استفاده کند. او می بایست ۶ ماه برای گذراندن مراحل بازتوانی و توانبخشی در بیمارستان باشد، مراقبت‌های لازم از او به عمل بیاید و مراحل لازم را سپری کند تا مهارت های لازم برای استفاده از صندلی چرخ‌دار و کسب استقلال فردی را آموزش ببیند. درواقع این بخش از بیمارستان برای افراد ضایعه نخاعی تدارک دیده شده و در اتاقی که جو را به آن منتقل می‌کنند پنج نفر دیگر به غیر از او وجود دارند که همه آنها به دلیل حادثه‌ای که برایشان پیش آمده دارای ضایعه نخاعی بوده و می‌بایست مراحل توانبخشی را همانند او سپری کنند. داستان فیلم فراز و نشیب‌هایی را نشان می‌دهد که هر فرد حادثه دیده‌ای که دارای معلولیت شده است ممکن است با آن مواجه شود.
به نظر نویسنده پژوهش، این فیلم نشانگر جهش الگوی معلولیت از پزشکی به اجتماعی است. تمام اطلاعات و آگاهی لازم را در مورد فردی که بر اثر حادثه دارای معلولیت شده است را در اختیار مخاطب می‌گذارد و به او نشان می‌دهد که اگر فرد معلول دوره‌های لازم را برای مواجهه با معلولیت و پذیرش آن سپری کند، آموزش ببیند و از سویی اقدامات لازم برای حضور دوباره او در اجتماع انجام گیرد به راحتی می تواند به جامعه برگردد. قادر به کنترل زندگیش خواهد بود و دیگر معلولیت او مترادف با بیماری و کسی که می بایست دائما بستری بوده و زندگی نباتی صرف داشته باشد نخواهد بود.
نگاه فیلم به معلولیت مبتنی بر واقعیت است و مواجهه هر فرد و اطرافیان او با مسأله معلولیت به یک نحو و سبک است. در اتاق مذکور فرد معلولی وجود دارد که بعد از سانحه‌ای که برایش اتفاق افتاده و زورگیری که از او در خیابان به عمل آمده، به گوشه‌ای پرتاب شده و بعد از شکستگی مهره کمر دارای ضایعه نخاعی است همسرش حاضر به ادامه زندگی با او نیست و تقاضای طلاق کرده است. از طرفی مرد دیگری وجود دارد که همسرش پیش از معلولیت او باردار بوده و حال که او دوره نقاهتش را سپری می کند کودکش را به دنیا آورده و در ساعت ملاقات برای اینکه پدر فرزندش را ببیند نوزاد را آورده و صمیمانه به آغوش پدر می‌دهد.
مرد دیگری وجود دارد که نازپرورده مادرش بوده و نگاه مادر نیز بعد از حادثه همچنان به او کودکانه است و تفاوتی در این امر حاصل نشده است.
جو نیز معشوقه‌ای دارد که مدام به دیدارش می‌آید و تفاوتی در علاقه آنان به یکدیگر بوجود نیامده است.
به مرور، جو، به کمک کاردرمان ها و فیزیوتراپیست‌ها، نشستن بر روی ویلچر و رکاب زدن را یاد می‌گیرد و در بیمارستان اقدامات لازم برای مشاوره با روانشناس و کلاس‌های آموزش روابط جنسی برای تمام بیماران صورت می‌گیرد.
زمان‌هایی پیش می‌آید که این افراد با یکدیگر می‌خندند، دوستانشان به ملاقات آنان می‌آیند و خوش گذرانی می‌کنند، گاهی باهم درگیری لفظی پیدا می‌کنند، به کمک هم می‌آیند، به هم حسادت می‌ورزند و رقابت می کنند، از نظر روحی دچار افسردگی می شوند، پذیرش معلولیت و واقعیت برایشان غیر قابل تحمل می شود و شکایت می کنند، با یکدیگر رفاقت می کنند، سنگ صبور هم می شوند و به دفاع از حقوق هم بر می‌آیند و تمام این موارد نشانگر این مسأله است که افراد معلول هم همانند دیگر افراد به رنگ خاکستری هستند.
نه می‌بایست از آنان فرشته معصومی ساخت به دور از هرگونه خطا و اشتباه و نه می بایست آنان را افراد شرور و جنایتکاری نشان داد که معلولیت آنان عذابی باشد از جانب پروردگار به نشانه عقوبت گناهانشان.
تنها کلیشه‌ای که در این فیلم و در برخی صحنه‌ها نمایش داده می‌شود ناسازگاری یکی از افراد معلول اتاق و همچنین تلخی و دشمنی است که به خود می‌ورزد و چندین بار به خوردن مشروبات الکلی پناه می‌برد. به نظر نویسنده، این مورد نیز جلوه‌ای از واقعیت است ولی تا زمانی که الگوهای منفی در مورد نگرش به معلولیت از بین نرفته است لازم به نظر می رسد که برای زدودن چنین نگرش هایی از بازنمایی مثبت استفاده شود. شاید زمانی فرا برسد که بتوان در کنار بازنمایی مبتنی بر واقعیت چنین تصاویری نیز نمایش داده شود.
شش مورد از مؤلفه‌های الگوی اجتماعی در این فیلم وجود دارد و مصادیق برای مؤلفه‌های پنجم و هفتم بیش از دیگر مؤلفه‌ها به چشم می‌خورد. از نظر محقق، مصداقی برای مؤلفه‌های الگوی فردی در فیلم وجود ندارد. از آنجا که داستان فیلم در محیط بیمارستان اتفاق می‌افتد، نمی توان مراقبت و بستری بودن این افراد را دال بر وجود مؤلفه هفتم الگوی فردی دانست، چراکه این دوره محدود به ۶ ماه است و این افراد به دلیل وجود جراحت در بدن تا پایان و اتمام این دوره واقعا بیمار محسوب می شوند. لذا در آخر فیلم شاهد صحنه‌ای هستیم که جو و بلاس دوره نقاهتشان سپری شده و مرخص می شوند. به نظر می‌رسد که معلولیت خود را پذیرفته‌اند و هریک به سوی زندگی خود می‌روند.
پرداختن به مسائل حقوقی افراد معلول و حذف موانع حضور اجتماعی آنان نیز به نمایش در می‌آید. صحنه‌ای که در رابطه با مانع پله و تلاش جو برای رفع آن است، صحبت آنا و جو در مورد آپارتمان مناسب‌سازی شده و تلاش آنا برای یافتن چنین آپارتمانی، استفاده جو و بلاس از ماشین مناسب‌سازی بیمارستان و رانندگی جو توسط این ماشین، مؤید چنین دیدگاه و نگاهی در فیلم است.
۵ـ ۴ـ بررسی فیلم موسیقی درون
داستان این فیلم بر اساس واقعیت است. ریچارد پسربچه‌ای است که در سن کوکی پدر و مادرش از یکدیگر جدا می‌شوند و او با مادرش زندگی می‌کند. مادر افسردگی شدیدی دارد و پدر ریچارد هم در همان دوران کودکی او می‌میرد. ریچارد استعداد عجیبی در سخنوری دارد و در مسابقات سخنرانی غالباً پیروز میدان است. در دوران جوانی هزینه رفتن به دانشگاه را ندارد. به ویتنام رفته و در جنگ شرکت می‌کند تا بلکه بتواند از این راه هزینه های تحصیل خود را به صورت دولتی تأمین کند.
در جنگ به علت انفجار خمپاره شنوایی خود را تا حد زیادی از دست می‌دهد و مدام در گوشش صدای وزوزی می‌شنود که آزارش می‌دهد و در واقع از این پس ریچارد یک معلول جنگی به حساب می‌آید.
نخستین مانع اجتماعی و مواجهه ریچارد با این مسأله در دقیقه ۲۰ فیلم نمایش داده می شود. مسئول دولتی به او می‌گوید که به علت ناشنوا بودن نمی‌تواند او را با هزینه دولت در دانشگاه بپذیرد و این حرف را درحالی میزند که سرش به سمت پایین بوده و درحال انجام کارهای اداری اش است. ریچارد از او تقاضا می‌کند که موقع صحبت کردن به صورتش نگاه کند تا بتواند از این طریق لبخوانی کرده و متوجه صحبت‌های او شود. مسئول با حالت استهزا به او می‌گوید که نمی‌تواند با کمک دولت برای تحصیل او موافقت کند چون او ناشنوا و گیج است، در برگه اطلاعات او نوشته شده که فقط می‌تواند حروف صدا دار را بشنود اگر می خواهد ادامه تحصیل دهد دو راه دارد یا لب‌خوانی یاد بگیرد و یا به هاوایی برود و سپس می خندد.
ریچارد، مصمم و با قدرت به مسئول پاسخ می‌دهد که او از ترس اینکه ریچارد کار او را تصاحب کند این حرف را می‌زند هلن کلر نیز ناشنوا و نابینا بود و کار هم می‌کرد، او به دانشگاه خواهد رفت صاحب شغل خواهد شد و کار لعنتی او را خواهد گرفت.
ریچارد لب‌خوانی آموخته و به دانشگاه می‌ رود، در آنجا با آرت دوست می شود. آرت از صندلی چرخ دار استفاده می کند و دارای معلولیت فلج مغزی (CP)^[67] است. آرت به دلیل معلولیتش به سختی صحبت می‌کند ولی شخصیت او بسیار شوخ و با نشاط است. بار نخست که با ریچارد دست می‌دهد به شوخی به ریجارد می‌گوید که دست هایش را بشورد چون ممکن است معلولیتش به او سرایت کند.
از این پس شاهد موفقیت‌های پی در پی ریچارد، مواجهه او و آرت با موانع اجتماعی و نگرش‌های توأم با تعجب و نادرست جامعه هستیم. یکی از این مسائل زمانی اتفاق می‌افتد که ریچارد و آرت باهم به کافه‌ای می‌روند. بعد از اینکه ریچارد به سختی ویلچر آرت را از پله‌ها به بالا منتقل می‌کند و وارد رستوران می‌شوند. پیشخدمت از پذیرفتن آنان امتناع می‌ورزد و از آنان پذیرایی نمی‌کند چراکه معتقد است وضعیت ظاهری آرت حال مشتریان دیگر را به هم می‌زند و در نهایت به پلیس اطلاع می‌دهد و آنان را بازداشت می‌کنند. ریچارد که در این زمان به استخدام یک شرکت بیمه معتبر درآمده، کارش را رها می‌کند و شروع به مبارزه برای استخدام افراد معلول و تلاش در این راه می‌کند.
روزی از دفتر فرماندار تماس می‌گیرند و او را دعوت به نوشتن برنامه و راهکار استخدام افراد معلول برای کارفرماها می‌کنند. ریچارد یک سال تمام برای نوشتن این کتاب زحمت می‌کشد و بعد از اتمام از آرت می‌خواهد که آن را خوانده و نظرش را در مورد کتاب بگوید. آرت می‌گوید چیزی که ریچارد خلق کرده به دیگران کمک می‌کند که معلولیت را به طور صحیح ببینند. کتاب ریچارد چاپ می‌شود و او تبدیل به سخنگوی اصلی دولت آمریکا در خصوص معلولیت شده و در این زمینه به همه سازمان‌ها آموزش داده و در همایش‌های بزرگ سخنرانی می کند.
ریچارد در سال ۱۹۹۲ در حال سخنرانی بین افراد معلول است و به این امر اشاره می‌کند که دو سال پیش قانون معلولیت آمریکا تصویب شده و از هفته گذشته به اجرا درآمده است افراد زیادی باور دارند که تلاش‌های او در این امر موثر بوده ولی ریچارد به مدعوین تبریک می‌گوید و این امر را دستاورد تمامی آنان می‌داند و عنوان می‌کند که فقط موسیقی درونش را یافته است و این به معنای سوپر قهرمان بودن او نیست.به غیر از این مورد ،شاهد زدوده شدن کلیشه قهرمان پروری در صحنه ای از این فیلم نیز هستیم که به دلیل عدم توجه ریچارد به رابطه با نامزدش به دلیل اشتغال و فعالیت زیاد ؛این رابطه به بن بست عاطفی کشیده می شود و وی در این امر موفقیتی کسب نمی کند.
در این فیلم هیچ کدام از کلیشه‌های موجود در حوزه معلولیت به چشم نمی‌خورد و شخصیت آرت با معلولیت شدیدی که دارد به نحوی به نمایش درآمده که دائما در حال شوخی کردن با اطرافیان است. موسیقی های به کار رفته در فیلم پرهیجان و نشاط‌آور است و حتی زمینه حزن و اندوه که برانگیزاننده حس ترحم باشد نیز در آن به چشم نمی‌خورد.
هیچ کدام از مؤلفه‌های الگوی فردی در این فیلم وجود ندارد. از میان مؤلفه‌های الگوی اجتماعی مصادیق تمام مؤلفه‌ها در فیلم یافت شده و وجود دارد. بیش از همه شاهد مصادیق برای مؤلفه اول و هفتم الگوی اجتماعی هستیم. یعنی وجود موانع اجتماعی برای افراد معلول و لزوم برچیده شدن، حذف موانع (اعم از فیزیکی و نگرشی) احترام به حقوق این افراد و ایجاد فرصت‌های برابر برای حضور و مشارکت آنان.
صحنه پایانی فیلم یعنی زمانی که دو دوست (ریچارد و آرت) یکدیگر را مقابل در ورودی کافه ملاقات می کنند، بیست سال از دوستی آنان سپری شده است. آرت بر روی ویلچر الکترونیکی خود نشسته و با استقلال فردی کامل ،بدون نیاز به کمک ریچارد از مسیر سطح شیب داری که روبرو و آنسوی پله‌ها به همین منظور ساخته شده است به سمت ورودی کافه حرکت می‌کند ریچارد نیز از پله‌ها بالا رفته و هر دو وارد کافه می‌شوند. خانم سیاه‌پوستی که پیشخدمت رستوران است برخورد شایسته‌ای با آرت دارد که کاملاً به دور از ترحم والبته صمیمانه و دوستانه است. این همان کافه‌ای است که در ابتدای فیلم نیز شاهدش بودیم. البته این بار مناسب‌سازی شده، رفتارها و نگرش ها نیز اصلاح شده است و حقوق انسانی افراد معلول، کرامت و عزت نفس آنان پاس داشته می‌شود.
۵ـ ۵ـ بحث و مقایسه فیلم‌ها
در رابطه با فیلم‌های ایرانی که در تحقیق حاضر مورد تحلیل قرار گرفتند می‌بایست اذعان کرد که فیلم «میم مثل مادر» باوجود نمایش دادن کلیشه در مورد معلولیت سعی در هدایت اذهان به سمت الگوی اجتماعی معلولیت دارد. نوع نگاه فیلم بر آن است تا به مخاطب نشان دهد کلیشه های نمایش داده شده درست و صحیح نمی‌باشد. ابتدا، فیلم، با بازنمایی منفی از معلولیت و سپس با بازنمایی مثبت و نشان دادن توانمندی‌های شخصیت دارای معلولیت به صورت عملی تماشاگر را با خود همراه می‌کند تا در انتهای فیلم، خود، پی به پیام مثبت آن ببرد و نادرست بودن این کلیشه‌ها برایش اثبات گردد. انعکاس فیلم از معلولیت بر مبنای الگوی فردی بسیار کم است و این مورد نیز فقط به منظور نشان دادن نادرست بودن چنین نگرشی به نمایش درآمده است. معلولیت در این فیلم هم به صورت امری که امکان احتمال آن برای همه برابر است و هم به صورت مادرزادی نمایش داده شده است.
فیلم اینجا بدون من نیز حاوی کلیشه در رابطه با معلولیت است با این تفاوت که در انتهای آن تماشاگر پیامی که حامل اصلاح این کلیشه‌ها و غیرواقعی بودن آنها باشد دریافت نمی‌کند. فیلم بیشتر مبتنی بر الگوی فردی ساخته شده است و معلولیت به صورت مشکلی نمایش داده شده است که از بدو تولد در فرد وجود دارد. با وجود اینکه نویسنده تحقیق حاضر، جزو مشاوران حوزه معلولیت این فیلم بود و تأکید بر بازنمایی مبتنی بر واقعیت و نشان دادن موانع اجتماعی حضور و مشارکت افراد معلول داشت متأسفانه، در ساخت فیلم، اقدام مفید و قابل محسوسی در این راستا به عمل نیامده است. بازنمایی معلولیت در این فیلم مبتنی بر واقعیت نیست بویژه صحنه ای که در آن یلدا بدون عصا راه می‌رود و بهبودی نسبتا زیادی یافته امری است که احتمال وقوع آن از نظر پزشکی بسیار ضعیف بوده و بیشتر مبین فرار و گریز از معلولیت به عنوان یک نقص است. این صحنه القاگر این مسأله است که ارزشها، امتیازها و زیبایی‌ها را می‌بایست صرفاً در بدن افراد غیرمعلول یافت.
فیلم خارجی رقص در آب، به یک کلیشه در بازنمایی افراد دارای معلولیت اشاره دارد که آن هم فقط در مورد یکی از شخصیت‌های دارای معلولیت فیلم نمایش داده شده است و شخصیت های معلول به خصوص شخصیت اصلی حامل پیام مبتنی بر کلیشه نیست. این فیلم بر مبنای الگوی اجتماعی معلولیت ساخته و پرداخته شده است . تاکید فیلم بر گذار از الگوی فردی است بدون آنکه مصداقی مبتنی بر آن به نمایش گذارد.
فیلم خارجی موسیقی درون تنها فیلم مورد تحلیل این پژوهش است که کلیشه سازی در آن انجام نگرفته است و انطباق کامل با الگوی اجتماعی معلولیت د ارد. مصادیق بسیار زیادی در رابطه با مؤلفه‌های این الگو می‌توان در فیلم مشاهده کرد و بازنمایی افراد معلول به صورت مثبت است. به نظر نویسنده، از آنجا که داستان فیلم بر اساس واقعیت است، تصاویری مبتنی بر تلاش افراد معلول در راستای احقاق حقوقشان به تصویر در آمده و انعکاس غیرواقعی از معلولیت در آن صورت نگرفته است می‌تواند به عنوان نمونه موفق فیلمسازی در حوزه معلولیت معرفی و ارزیابی شود.
متأسفانه، در هیچ کدام از فیلم‌های مورد تحلیل این تحقیق از هنرپیشه دارای معلولیت استفاده نشده است و تمامی هنرپیشگان در نقش فرد دارای معلولیت حاضر شده اند. عدم حضور هنرپیشه معلول در فیلم‌های سینمایی مسأله‌ای است که همچنان در پروژه‌های فیلم سازی به قوت خود باقی است و اقدام مؤثری در راستای رفع آن صورت نگرفته است.
۵ـ ۶ـ نتیجه‌گیری
رسانه‌ها تأثیر عمیقی بر درک عمومی مردم از موضاعات مختلف دارند. اگر موضوعی در رسانه‌ها بویژه تلویزیون مطرح نشود اکثر مردم گمان می‌کنند که وجود ندارد. معلولیت و مسائل موجود در آن نیز از این قاعده مستثنی نیست. ارائه آموزش‌های صحیح، احترام به تفاوت موجود در افراد معلول و نمایش تجربه‌های متفاوت در کنار توانمندی‌های آنان، اذعان به این واقعیت است که معلولیت بخشی از زندگی روزمره بوده و برای رسانه‌هایی که مایلند این مسأله را انعکاس دهند لازم است که برچسب های توهین آمیز معلولیت را زدوده و آن را به صورت مسأله‌ای عادی به نمایش گذارند.
اما، به نظر نویسنده، الگوهای قدیمی و منفی بازنمایی معلولیت و نگرش های نادرست پیشین آنچنان قوی در اذهان رسوخ پیدا کرده و صلب و سخت جای گرفته‌اند که می‌بایست ابتدا برای زدودنشان بازنمایی مثبت از معلولیت ارائه شود. تأثیر این کار زمانی دوچندان می‌شود که فیلم‌ساز سبک و رویه‌ای به کار گیرد که در آن نگاهش رو به جلو باشد و به نگرش‌های معیوب گذشته بازنگردد ،حتی، به منظور متذکر شدن اشتباه و نادرستی آنها. شاید بتوان از این طریق اثر و ردپاهای منفی پیشین را پالود بدون آنکه بیدار و یادآوریشان کرد. چنین اقدامی در فیلم‌های خارجی مورد بررسی محقق صورت گرفته است ولی به نظر بازنمایی عادی معلولیت گام بعدی است که راه درازی تا محقق شدن کامل آن در رسانه‌ها باقی است.
به زعم نویسنده، بعد از اینکه برچسب ها و کلیشه‌ها جای خود را به پیام‌ها و نمادهای مثبت دادند فضا و امکان آن وجود خواهد داشت که معلولیت در زندگی عادی جوامع، ساری و جاری باشد و نوبت به بازنمایی عادی خواهد رسید. در واقع همان روندی که در رابطه با انعکاس و تصویر سازی از سیاه پوستان در رسانه‌ها بویژه تلویزیون و آثارسینمایی طی شد.
زمانی بازنمایی سیاه‌پوستان به صورت منفی بود. سپس انعکاس مبارزات و تلاش‌های جامعه سیاه‌پوستان برای احقاق حقشان محور اصلی فیلم‌ها شد و امروزه افراد سیاه‌پوست و حضورشان در فیلم‌ها واقعیتی است عادی و پذیرفته شده.
تصویرسازی و بازنمایی از معلولیت نیز زمانی عادی قلمداد می شود که حضور این افراد در رسانه ها به صورت غیرمستقیم ولی دائمی باشد. یکی از اعضاء خانواده باشند نه لزوماً دارای نقش اول فیلم، مراودات آنان در کنار دیگر بازیگران به تصویر در آید، صاحب شغل یا در حین تحصیل نمایش داده شوند، مسائل، درگیری‌های روزانه و غم‌ها و شادی‌های آنان نیز همچون افراد غیرمعلول طبیعی و عادی قلمداد شده و منعکس شود.
به نظر نویسنده، اقدام به چنین تصویرسازی در برخی از سریال‌های آمریکایی مانند لاست^[۶۸] و شکست بد^[۶۹] به عمل آمده ولی هنوز فراگیر و گسترده نشده است.
امید است یافته‌های این تحقیق گام مؤثر و کوچکی در راستای یافتن الگوی صحیح بازنمایی معلولیت در رسانه‌های تصویری کشورمان ایران و ایجاد نگرش مبتنی بر واقعیت نسبت به افراد معلول باشد.
۵ـ ۷ـ پیشنهادهای تحقیق

• • فیلم خارجی موسیقی درون می‌تواند به عنوان یک الگوی موفق به برنامه‌سازان و کارگردان‌ها معرفی شود.

• • فیلم ایرانی اینجا بدون من می‌تواند به عنوان فیلم آموزشی به کار رود که نقاط منفی موجود در آن شناسایی و از چنین بازنمایی‌هایی در فیلم‌های ایرانی دیگر پرهیز شود.

• • برپایی جشنواره جنبی معلولیت در کنار جشنواره فیلم فجر، انتخاب و اهدای جوایز برای فیلم‌هایی که به صورت غیرمستقیم و حتی پیام بین متن به مسائل حوزه معلولیت پرداخته‌اند می‌تواند در عادی سازی و بازنمایی عادی معلولیت تأثیرگذار باشد.

• • حضور مشاور دارای معلولیت در فرایند ساخت فیلم‌های مرتبط کاملاً ضروری است وتاثیرگذاری این مشاوره‌ها منوط به توجه و به بهره‌گیری از نقطه نظرات این افراد در بازنمایی مثبت از معلولیت است.

۵ـ ۸ـ محدودیت‌های تحقیق
۱ـ متأسفانه منابع فارسی که بتوان در پیشبرد بحث حاضر از آن استفاده کرد وجود نداشت و اکثر منابع محقق مقالات و کتاب های خارجی بود که می‌بایست تهیه می‌شد. این مسأله حاکی از ضعف علمی کشورمان در رابطه با مطالعات معلولیت بویژه رسانه و معلولیت است.
۲ـ منبع مشخصی که بتوان فیلم‌ها را با عناوین و موضوعات مختلف رصد کرده و یافت، بویژه در حوزه معلولیت وجود ندارد.
۳ـ در این تحقیق صرفاً چهار فیلم بلند سینمایی از میان فیلم‌های مرتبط در محدوده زمانی بیست سال که در دسترس بود مورد تحلیل قرار گرفت. در مقایسه با فیلم‌های کوتاه تولید شده در جشنواره‌ها، فیلم‌های ویدئویی خانگی و تلویزیونی جامعه کوچکی است که نمی‌توان نتایج آن را تعمیم داد.
۴ـ به نظر محقق اولویت نخست در ساخت فیلم‌های بلند سینمایی سود کمپانی و سرمایه‌گذار فیلم است و آموزش، پیام‌رسانی و تغییر نگرش اهداف بعدی و فرعی در ساخت چنین فیلم‌هایی محسوب می‌شوند. از آنجا که این تحقیق شامل فیلم‌های مستند نبود چه بسا چنین فیلم‌هایی به بازنمایی مبتنی بر واقعیت از معلولیت نزدیک‌تر باشند.
۵ـ این تحقیق گروه معلولیت‌های جسمی و حسی را مورد نظر گرفته بود و گروه‌های دیگر معلولیتی را شامل نمی‌شد. در ضمن در فیلم‌های مورد بررسی این تحقیق افراد معلول نقش اصلی فیلم را برعهده داشتند. شاید در فیلم‌‌هایی با موضوعات و نقش های فرعی در رابطه با معلولیت پیام‌های متفاوتی نسبت به این پژوهش ارائه شود.