ب) توانایی بیان آشکار عقاید و افکار خود (مثل توانایی بیان باورهای مخالف و اتخاذ موضعی مشخص حتی اگر به لحاظ عاطفی انجام آن دشوار و باعث از دست رفتن امتیازی شود).
ج) تواناییی ایستادگی برای احقاق حقوق خود (مانند اجازه ندادن به دیگران که شما را اذیت کنند یا از شما امتیاز بگیرند).
افراد قاطع، کمرو و خجالتی نیستند، آنها می توانند احساساتشان را (اغلب به طور مستقیم بدون پرخاشگری و فحاشی ابراز کنند (بار – ان، ۱۹۹۷).
حرمت ذاتی[۲۹] (SR) :
حرمت ذات توانایی احترام به خود و پذیرش خود به عنوان شخصی اساساً خوب است. احترام به خود اصولاً قبول و دوست داشتن خود آن گونه که هستیم می باشد. پذیرش خود، توانایی پذیرش جنبه های مثبت و منفی و محدودیتها و قابلیت های خود است. مولفه مفهومی هوش هیجانی با احساسات کلی اینست، نیروی درونی، اعتماد به نفس، خودباوری و احساس کفایت نسبت به خود همراه است. اعتماد به خود و عزت نفس با خود باوری و مفهوم نسبتاً خوب رشد یافته هویت مرتبط است. شخص صاحب حرمت ذات احساس عدم کفایت و حقارت می کند (بار – اُن، ۱۹۹۷).
تصویر توضیحی برای هوش هیجانی
خودشکوفایی[۳۰] (SA) :
خودشکوفایی به توانایی شناخت توانمندی های بالقوه خود اشاره دارد. این بعد از هوش هیجانی تبیین جستجو برای غنا و معنی بخشیدن به زندگی است. تلاش برای شکوفا کردن توانایی های بالقوه خود که در بردارنده انجام فعالیت‌های مفرح و معنادار است و می تواند به معنای تلاش در همه عمر و فعالیت پرشور برای رسیدن به اهداف بلندمدت تعبیر شود. خودشکوفایی فرایندی مستمر و پویا برای کسب حداکثر رشد تواناییها و قابلیت ها و استعدادهاست. این مقیاس به تلاش مصرانه برای داشتن بهترین عملکرد و تلاش برای بهتر ساختن خود مربوط است. خودشکوفایی به حساس و توجه به خود وابسته است. (بار – ان، ۱۹۹۷).
استقلال (IN) :
استقلال عبارت است از توانایی خود هدایتگری و خودکنترلی در تفکر و عمل و قدم وابستگی عاطفی می باشد. افراد مستقل افرادی خود اتکا در برنامه ریزی و تصمیم گیری های مهم می باشند. به هر حال این افراد قبل از تصمیم گیری در جستجوی دیدگاه دیگران بر می آیند و به آنها توجه می کنند. مشورت با دیگران لزوماً نشانه وابستگی نیست. استقلال اساساً توانایی رفتار خودمختار در مقابل نیاز حفاظت و حمایت است. اشخاص مستقل از اتکا به دیگران برای برآوردن نیازهای عاطفی‌شان پرهیز می کنند. مستقل بودن به میزان اعتماد به خود، نیروی درونی و به تمایل در برآوردن انتظارات و تعهدات بدون اینکه اسیر آنها شوند مبتنی است (بار – ان، ۱۹۹۷).
همدلی (EM) :
همدلی[۳۱] عبارت است از توانایی آگاهی، درک و پذیرش احساسات دیگران و حساس بودن به این که آنها چرا و چگونه و چه چیزی را احساس می کنند. همدل شدن کسب توانایی با شناخت هیجانات و عواطف دیگران است. افراد همدل به دیگران توجه دارند و به نگرانی در مورد علائق آنها توجه نشان می‌دهند.
روابط بین فردی[۳۲] (IR) :
مهارت ارتباط بین فردی شامل توانایی برقراری و حفظ ارتباطات متقابل است که صمیمیت و تعادل محبت از ویژگی های آن است. رضایت متقابل شامل تبادلات اجتماعی معنادار است که به طور بالقوه رضایت بخش و لذت بخش است. از ویژگی های ارتباط مثبت بین فردی، توانایی صمیمیت و محبت و انتقال دوستی به شخص دیگر است. این بعد هم با ضرورت کسب روابط دوستانه با دیگران هم با توانایی احساس راحتی و آرامش در چنین روابطی داشتن انتظارات مثبت از چنین روابط مثبت مرتبط است. این مهارت اجتماعی عموماً نیاز به داشتن حساسیت نسبت به دیگران، تمایل به برقراری ارتباطات و احساس رضایت از این روابط است (بار – ان ۱۹۹۷).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
مسئولیت پذیری اجتماعی[۳۳] (SR) :
مسئولیت پذیری اجتماعی نشان دادن خود به عنوان یک عضو سازنده، شرکت کننده و همکاری کننده در یک گروه اجتماعی است. این توانایی شامل مسئول بودن است حتی اگر به صورت شخصی از این رابطه سود برده نشود. چنین افرادی دارای وجدان اجتماعی هستند و رفتارهای آنها به صورت پذیرش مسئولیت های اجتماعی جلوه گر می شود. این مولفه با توانایی انجام کاری برای دیگران یا با دیگران، پذیرش دیگران و عمل مطابق با وجدان، مرتبط است. این اشخاص دارای حساسیت بین فردی اند و می توانند دیگران را بپذیرند و استعدادهایشان را به نفع جمع و نه فقط به خاطر وجودشان به کار گیرند. کسانی که فاقد این توانایی اند ممکن است از نگرشهای ضد اجتماعی لذت ببرند، موجب آزار دیگران شوند و از دیگران سوء استفاده کنند (بار – ان ، ۱۹۹۷).
حل مسئله (PS) :
قابلیت حل مسأله[۳۴]، توانایی شناسایی و تعریف مشکلات، همچنین ایجاد و انجام راه حل های بالقوه موثر است. حل مسأله ماهیت چند مرحله ای دارد و شامل توانایی انجام این مراحل است:
الف) احساس وجود مشکل و احساس داشتن کفایت و انگیزه کافی برای مقابله موثر با آن
ب) تعریف و تدوین مشکل تا حد امکان (مثلاً روش مسأله گشایی گروهی)
د) تصمیم گیری و انجام یکی از راه حل ها (بررسی دلایل موافقت و مخالفت هر راه حل و انتخاب بهترین مسیر برای عمل).
حل مسأله با وظیفه شناسی، منظم بودن و نظام داری در دنبال کردن و رسیدن به مشکل مربوط است. این مهارت همچنین با تمایل به انجام حداکثر توان مقابله با مشکلات به جای اجتناب از آنها مرتبط است (بار – اُن ۱۹۹۷).
واقعیت سنجی (RT) :
واقعیت سنجی[۳۵] توانایی ارزیابی انطباق بین آنچه تجربه می شود و آن چه عیناً وجود دارد، می باشد و شامل تحقیق درباره شواهد عینی برای تأیید، توجیه و اثبات احساسات، ادراکات و اندیشه هاست. واقعیت سنجی شامل درک موقعیت کنونی، تلاش برای فهم امور به طور صحیح و تجربه رویدادها آن گونه که واقعاً هستند بدون خیالبافی و رویاپردازی بیش از اندازه است. در اینجا تأکید به عمل گرایی، عینیت و دقت ادراک شخص و اثبات افکار و اندیشه‌های شخصی است. یکی از جنبه های مهم این مقیاس میزانی از شواهد واضح ادراکی در تلاش برای ارزیابی و سازگاری با موقعیت هاست که شامل توانایی تمرکز و دقت در بررسی راه های سازگاری با موقعیت های پیش آمده است. واقعیت سنجی به سازگاری با موقعیت های جدید، عقب نشینی نکردن از جهان واقعی و وضوح و روشنی ادراک و فرایند تفکر مربوط است. به زبان ساده تر واقعیت سنجی توانایی درک صحیح موقعیت جدید است (بار – ان، ۱۹۹۷).
انعطاف پذیری (FL) :
انعطاف پذیری[۳۶] توانایی منطبق ساختن عواطف، افکار و رفتار با موقعیت ها و شرایط دائماً در حال تغییر است. این بعد از هوش هیجانی به توانایی کلی فرد در سازگاری با شرایط ناآشنا، غیرقابل پیش بینی و پویا بر می گردد. افراد انعطاف پذیر افرادی فعال، زرنگ و همیار هستند و در واکنش به شرایط تغییر بدون تعصب عمل می کنند. این افراد زمانی که مشخص شود اشتباه کرده اند قادرند ذهنیات خود را تغییر دهند. آنها نسبت به افکار، جهت گیریها، روشها و اعمال مختلف و متفاوت گشاده رو و صبورند (بار – ان، ۱۹۹۷).
تحمل فشار[۳۷] (ST) :
تحمل فشار عبارت است از توانایی مثبت مقاومت در برابر رویدادها و موقعیت های فشارزا بدون توقف از طریق سازگاری فعال و مثبت در برابر فشار، این توانایی به معنی پشت سر گذاشتن موقعیت های مشکل ساز بدون از پا در آمدن است. این توانایی مبتنی است بر:
الف) قابلیت انتخاب روش هایی برای سازگاری با فشار (یعنی چاره جویی و موثر بودن و توانایی یافتن روش های مناسب و آگاهی از نحوه انجام آنها)
ب) تمایل خوش بینانه به تجارب جدید و تغییرات جدید و تمایل به داشتن توانایی غلبه بر مشکل موجود (یعنی باور داشتن به توانایی خود در برخورد و مقابله با این موقعیت ها)
ج) این احساس که شخص می تواند موقعیت فشار را کنترل کند یا بر آن تأثیر بگذارد(یعنی حفظ آرامش و داشتن کنترل).
این بعد از هوش هیجانی به آنچه که «قدرت من» و «سازگاری مثبت» گفته می شود شبیه است. تحمل فشار با آرامش و خودداری و مواجه شدن با مشکلات بدون تحت تأثیر هیجانات شدید واقع شدن مرتبط است. کسانی که تحمل فشار را در حد بالایی دارا هستند بحران ها و مشکلات را بهتر پشت سر می گذارند و کمتر دچار احساس ناامیدی و بی یاوری می شوند و اضطراب اغلب زمانی حادث می شود که فرد در این بعد از هوش هیجانی درست عمل نکند. که این مسأله تأثیر بیمار گونه ای بر کل عملکرد فرد دارد مانند توجه ضعیف، شکل داشتن در تصمیم گیری و مشکلات جسمی مثل بدخوابی (بار – ان، ۱۹۹۷).
کنترل تکانه[۳۸] (IC) :
کنترل تکانه، توانایی مقاومت یا به تأخیر انداختن تکانه، سابق یا وسوسه انجام عملی است، این توانایی در پذیرش تکانه های پرخاشگرانه، خوددار بودن و کنترل خشم، پایین بودن تحمل ناکافی، ناتوانی در کنترل مشکلات، فقدان خودکنترلی، آزارگری و رفتارهای تند و غیر قابل پیش بینی تجلی می کند (بار-ان، ۱۹۹۷).
شادکامی[۳۹] (HA) :
شادکامی توانایی راضی بودن از زندگی خود، لذت بردن از خود و دیگران و شاد بودن است. این توانایی شامل رضایت از خود، خشنودی کلی و توانایی لذت بردن از زندگی است. این مولفه از هوش هیجانی شامل توانایی لذت بردن از جنبه های مختلف زندگی خود و به طور کلی زندگی است. افراد شادمان اغلب احساس خوبی و راحتی چه در محیط کار و چه در اوقات فراغت دارند.
شادکامی یا احساس کلی شادی و نشاط مرتبط است. شادکامی پیامد جانبی یا شاخص مهم درجه کلی هوش هیجانی و عملکرد هیجانی مشخص است. شخصی که در این مقیاس ضعیف است ممکن است نشانه های نوعی افسردگی از قبیل نگرانی، عدم اطمینان به آینده، کنارگیری اجتماعی، کمبود در برآورده شدن نیازها، احساس گناه، نارضایتی از زندگی و در موارد شدیدتر افکار و رفتار خودکشی را داشته باشد.
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
خوشبینی[۴۰] (OP) :
خوشبینی توانایی نگاه کردن به طرف روشن تر زندگی و حفظ یک زندگی مثبت حتی در رویارویی با بداقبالی است. خوش بینی نشان دهنده امید به زندگی و رویکردی مثبت به زندگی روزمره است. خوش بینی برعکس بدبینی است که یکی از نشانه های رایج افسردگی می باشد (بار – ان، ۱۹۹۷).
فهرست اختصاصی ویژگی های تعریف کننده هوش هیجانی در هر یک از مدل های سه گانه در جدول شماره ۴-۲ ذکر شده است.

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

جدول شماره ۴-۲ : ویژگی های ساختاری هوش هیجانی (مایر، ۲۰۰۱؛ به نقل از دهقانی آرانی، ۱۳۸۴)

رویکرد توانایی رویکرد مختلط
مایر، کاروسو، سالووی (۱۹۹۰)
تجدید نظر شده توسط سالووی و مایر (۱۹۹۹) گلمن (۱۹۹۵)
تجدید نظر توسط گلمن (۱۹۹۸) بارسان (۱۹۹۷)
۱) توانایی آگاهی هیجانی برای درک صحیح هیجانها درک صحیح هیجان های متظاهر در چهره‌ها، موسیقی و طرح ها
۲) توانایی به کارگیری هیجانها برای تسهیل تفکر مرتبط ساختن صحیح هیجانها به سایر احساسات پایه (رنگها، بافتها) استفاده از هیجانها برای تغییر چشم اندازها
۳) توانایی فهم هیجانها و معانی آنها
توانایی تحلیل هیجانها به جزاء توانایی فهم احتمال انتقال و یک احساس به احساس دیگر توانایی فهم احساسات مرکب در داستان ها
۴) توانایی اداره هیجانها
توانایی اداره هیجان در خود
توانایی اداره هیجان در دیگران ۱) خودآگاهی آگاهی هیجانی خودارزیابی صحیح اطمینان به خود
۲) تنظیم خود کنترل خود قابلیت اعتماد با وجدان بودن سازش پذیری، بدعت
۳) انگیزش سائق پیشرفت، تعهد، ابتکار، خوشبینی
۴) همدلی
فهم دیگران، رشد دیگران، خدمتگذاری تفوق بر گوناگونی
آگاهی سیاسی
۵) مهارت های اجتماعی نفوذ، ارتباط، مدیریت تعارض رهبری، تسهیل کننده تغییر ایجاد پیوند همکاری و تعاون توانایی های گروهی ۱) هوش هیجانی درون فردی

حق انحصاری © 2021 مطالب علمی گلچین