آیا اختلافات معناداری بین شبکه های خبری مدنظر و نحوه پوشش اخبار آنها در خصوص انتخابات وجود دارد؟

آیا گزارش های باشگاه خبرنگاران جوان متنوع تر و جذاب تر از واحد مرکزی خبر است؟

تنوع ارزشهای خبری در اخبار مورد بررسی چگونه است؟

عمده سبک های خبری استفاده شده در خصوص پخش اخبار انتخابات طی این چند ماه چه بوده ­اند؟

۳-۳- تعریف نظری و عملی متغیرها و مفاهیم به کار رفته در سوالها و یا فرضیه ­های تحقیق:
تعریف نظری و عملی متغیرها بخش اصلی تحقیق در روش تحلیل محتوا به شمار می­آید.
تعاریف نظری و عملی متغیرها در این تحقیق به صورت زیر ارائه شده است:

مشارکت سیاسی:

در کتاب دایره المعارف علوم اجتماعی نوشته “ساروخانی” دو تعریف از آن ارائه شده است.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
مشارکت عبارت است از شرکت فعالانه انسان­ها در حیات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و به طور کلی تمامی ابعاد خود. (ساروخانی،۱۳۷۰: ۵۲۱)
عکس مرتبط با اقتصاد
در کتاب فرهنگ جامعه شناسی نوشته “نیکلاس ابرکرامبی” و “برایان ترنر” مشارکت سیاسی به صورت زیر تعریف شده است:
شرکت در فراگردهای سیاسی که به گزینش رهبران سیاسی منجر می­ شود و سیاست عمومی را تعیین می­ کند و یا برآن اثر می­گذارد. (آبرکرامبی و ترنر، ۱۳۷۰: ۲۸۶)
در کتاب نقد نظریه­ های سیاسی و توسعه سیاسی (قوام، ۱۳۷۴) مشارکت به مشارکت تجهیزی و مستقل تقسیم شده است. طبق نظرمولف این کتاب، در مشارکت تجهیزی افراد طبق تعلیمات و دستورالعمل­های خاص عمل می­ کنند و شدیداً تحت تاًثیر وفاداری، احساسات و احترام و یا ترس از نخبگان در مسائل شرکت می­ کنند که این مورد امروزه مورد وفاق صاحب­نظران سیاسی نمی ­باشد و اغلب اتفاق نظرها روی نوع دیگر مشارکت یعنی مشارکت مستقل، متمرکز می­باشد. در این نوع مشارکت سیاسی شهروندان عملاً و به طور مستقل در فرایند نوسازی تنوع ساختاری بر اساس اعتماد خود به نخبگان نقش موثر و فعالانه­ای در فرایند تصمیم گیری ایفا می­ کنند. مشارکت از نظر “آلموند” و “وربا” در سطح محدودی، تبعی و اختیاری (مستقل) مطرح است. (Dawn & Derek, 1994)
۲) گرایش اصلی خبر: برای تعیین گرایش اصلی خبر یک تقسیم بندی عام وجود دارد که در این تحقیق گرایش اصلی اخبار سیاسی، اخبار در خصوص انتخابات مجلس نهم و نحوه پوشش آن است.
۳) نوع خبر از نظر زمان وقوع رویداد: وقوع رویداد در یکی از حالت­های گذشته، حال و آینده قرار می­گیرد.
۴) شکل خبر: در دو حالت سخت و نرم است. سخت خبر به معنای انعکاس صرف رویداد و نرم خبر نیز به معنای انعکاس رویداد به همراه اطلاعات تکمیلی نظیر پیشینه و … می­باشد.
۵) سبک مطلب: مطالب مورد بررسی ممکن است یکی از اشکال متنوع خبری یعنی خبر، گزارش، مصاحبه، نقد و تفسیر، یادداشت، بیانیه و اطلاعیه و یا سایر باشد و یا یکی هر کدام از اینها به صورت ترکیبی­­ استفاده شوند.
۶) روش های تولید خبر: مطالب خبری به چه روشی تهیه و ارائه شده است: آیا به صورت ابتکاری و تولیدی بوده و یا صرفاً رویداد محور(غیر تولیدی و پوششی) و یا اینکه ترکیبی از ابتکار و رویداد محور بوده است؟ در مواردی ممکن است روش تولید خبر نامشخص باشد.
۷) جهت گیری خبر: هر خبر می تواند بار مثبت، متفی و یا خنثی داشته باشد. جهت گیری از سه دیدگاه سیاست خبری رسانه ها تعیین می­ شود. برای عملیاتی کردن این مقوله، مطالب خبری دارای صفات سنجش و بار معنایی مثبت با جهت گیری مثبت، مطالب خبری دارای صفات سنجشی منفی با بار منفی و برخی موارد خبری بدون صفات سنجشی و بار معنایی خنثی با جهت گیری خنثی کدگذاری می­ شود.
۸) طول خبر: در سه زیر مقوله کوتاه (تا ۱۰ ثانیه)، متوسط (تا ۲۰ ثانیه) و بلند (بیش از ۲۰ ثانیه) قابل بررسی است.
۹) منبع خبر: منبع مطالب خبری که در این پنج شبکه مورد بررسی قرار گرفته اند در یکی از تقسیم های زیر قرار می گیرند:
۱-واحد مرکزی خبر ۲-باشگاه خبرنگاران جوان ۳- سایر منابع خبری (اعم از خبرگزاری های داخلی و خارجی)
۱۰) مناطق وقوع رویداد خبر: محلی که خبر در آن اتفاق افتاده است ممکن است استانهای ایران، ایران، خاورمیانه به جز ایران، آسیا، اروپا، امریکا، افریقا و یا اقیانوسیه باشد.
۱۱) عناصر خبری: خبر شامل یک یا چند عنصر خبری است که عناصر شش گانه خبری عبارتند از: که، کی، کجا، چه، چرا و چگونه.
۱۲) ارزشهای خبری: بخشی از ضوابط و معیارها در ماهیت خود اخبار و رویدادها نهفته اند که آنها را “ارزشهای خبری” می­گویند. ارزشهای خبری هفت­گانه عبارتند از: شهرت، دربرگیری، برخورد، فراوانی و برگی، تازگی، مجاورت و عجیب و استثناء که البته برخی خبرها می­توانند ترکیبی از دو یا چند ارزش خبری را همزمان در بر گیرند.
۴-۳- روش تحقیق:
در تحقیق حاضر از روش تجزیه و تحلیل محتوا استفاده شده است. تحلیل محتوا یکی از روش های شناخته شده در مطالعات مربوط به محتوای پیام های ارتباطی است. امروزه در اغلب کشورهای جهان برای بررسی پیامها و محتویات رسانه های جمعی از این روش استفاده می شود.
از زمانی که “برنارد برلسون” روش تحیل محتوا را به عنوان روشی مستقل نام­گذاری و تعریف کرد، بیش از نیم قرن می­گذرد. در این مدت این روش کابردهای بسیار مهمی هم در تجزیه و تحلیل وسایل ارتباط جمعی و هم در سایر زمینه های علوم اجتماعی داشته است.
طبق گزارش نشریه” ژورنالیسم اندمس کمیونیکشن کوارترلی”، تعداد مقالات چاپ شده که به عنوان نتایج تحقیقات تحلیل محتوا در این نشریه به چاپ رسیده است از ۳/۶ درصد در سال ۱۹۷۱ به ۸/۳۴ درصد در سال ۱۹۹۵ افزایش یافته است (ریف و فرایتاگ، ۱۹۹۷:۸۷۵). آمار فوق فقط درباره تحقیقات رسانه­ای است و سایر رشته های علوم اجتماعی را در برنمی­گیرد.
در تحلیل محتوا، پژوهش­گر به جای آنکه نگرش ها، باورها و دیدگاه ­های افراد را از طریق پرسشنامه مورد مقایسه و بررسی قرار دهد، پیامهایی را که تولید کرده اند، مورد تجزیه و تحلیل قرار می­دهد (بدیعی؛ ۶:۱۳۸۰).
تحقیق حاضر همزمان دارای دو جنبه بنیادی و کاربردی است؛ به این ترتیب که با توجه به پوشش اخبار پنج شبکه تلویزیون یک، دو ، سه، پنج و شش (شبکه خبر) در خصوص انتخابات مجلس نهم، درصدد است تا بدنه دانش موجود در زمینه شناسایی انواع خبرها و ارزشهای خبری را بشناسد و از طرفی دیگر با شناساندن این موارد راهی فرا روی آینده بگشاید تا بهتر بتوان خبرها را پوشش داد.
۵-۳- تکنیک تحقیق:
تکنیک مورد استفاده در این تحقیق تحلیل محتوا می­باشد. شیوه کار از این قرار است که اخبار سیاسی مطرح شده در پنج شبکه تلویزیونی در حوزه­ انتخابات مجلس نهم با توجه به اولویت اخبار در خصوص مجلس نهم مشخص گردیده و پس از کدگذاری و دسته بندی مورد تحلیل قرار گرفته­اند.
لازم به ذکر است بازه زمانی درنظر گرفته شده برای این تحلیل اخبار ماه­های مهر، آبان، آذر، دی، بهمن تا دهم اسفند سال ۹۰ را شامل می­گردد.
۶-۳- واحد تحلیل:
در این تحقیق واحد تحلیل، خبر یا واحد پیام است که انواع خبرها از جمله: مصاحبه، گزارش، تفسیر و تحلیل را در برمی­گیرد. اخبار انتخاب شده از شبکه های مدنظر و همچنین بخش­های خبری انتخاب شده بر حسب دستورالعملی که متن کامل آن در آخر همین فصل آمده است، کدگذاری شده است و داده های مربوطه در برگه های مخصوص ثبت گردید؛ سپس اطلاعات بدست آمده به رایانه داده شده و با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در این واحد تحلیل، ثبت با شمارش برابر است.
۷-۳- جامعه آماری:
جمعیت آماری مورد مطالعه، مطالب خبری مرتبط با ایران در حوزه سیاسی، اخبار انتخابات مجلس نهم است که شامل اخبار شبکه های یک، دو و سه، پنج (تهران) و شش (شبکه خبر) سیما به ترتیب در ساعات پخش ۱۹، ۲۰:۳۰، ۲۲، ۲۴ و ۱۳ در طول ماه­های مهر، آبان، آذر، دی، بهمن تا دهم اسفند سال ۹۰ می­باشد.
۸-۳- برآورد حجم نمونه:
در پژوهش موجود، حجم نمونه شامل ۳۳۴ خبر طی شش ماه به دست آمده است که به صورت جداگانه کدگذاری شده است. در این تحقیق سعی شده است اخبار در خصوص انتخابات مجلس در پنج شبکه ۱، ۲، ۳، تهران و خبر به ترتیب در ساعت پخش ۱۹، ۲۰:۳۰، ۲۲، ۲۴ و ۱۳ استخراج شود.
۹-۳- روش نمونه گیری:
اخبار نمونه این پژوهش با بهره گرفتن از روش نمونه گیری “نا احتمالی با تکنیک نمونه گیری هدفمند” است؛ به این صورت که تمام مواد آزمودنی از هر شش ماه مهر تا دهم اسفند سال ۹۰ همه خبرها مورد بررسی قرار گرفت که در برخی از روزها اصلاً خبری در خصوص انتخابات مجلس پیش رو مشاهده نشد و در ماهی مانند اسفند که بحبوحه انتخابات بود، گاهی در یک بخش خبری چند خبر به انتخابات اختصاص داده شده بود.
۱۰-۳- رویه گردآوری اطلاعات:
اطلاعات با بهره گرفتن از آرشیو صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و بررسی آنها گردآوری شده است. ابزار جمع آوری داده ­ها از طریق بررسی این اخبار اشاره شده در ماه­های پخش مدنظر می­باشد.
در تحقیق حاضر از نرم افزار رایانه ای اس پی اس اس که ویژه آزمون های آماری در علوم اجتماعی است، برای تجزیه­ی تحلیل داده ها استفاده شده است.
۱۱-۳- فنون مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده ها:
آزمون مورد استفاده برای تجزیه و تجلیل داده ها در تحقیق مورد بررسی کا اسکوئر (خی دو) است. این آزمون به محقق ­می­گوید که آیا فراوانی مشاهده شده در هر طبقه ­بندی با فراوانی­های مورد انتظار تفاوت معناداری داردیا خیر؟
در این پژهش از هر دو دسته از تکنیک های آمار توصیفی و استنباطی استفاده خواهد شد.
۱۲-۳- محدودیت های روش شناختی پژوهش:
برای بررسی تطبیقی اخبار تلویزیونی، دسترسی به آرشیو خبری نیاز می باشد که این دسترسی بسیار مشکل می­باشد و تا حدی حتی غیرممکن است.
از آنجایی که اخبار تلویزیون تحت تاًثیر عوامل درون سازمانی و برون سازمانی و سیاست خاص اعمال شده از طرف مسئولین رسانه و تهیه کنندگان خبر و گزارش هستند؛ اخبار خصوصاً اخبار انتخابات نیز تحت تاًثیر همین عوامل در حالت و وضعیتی نسبتاً مشابه پخش می­شوند و در شبکه های مختلف تنوع پوشش دهی اخبار انتخابات چندان مشاهده نمی­ شود.
۱۳-۳- سنجش ضریب قابلیت اعتماد:
شرط عینیت پژوهش، پایایی مقایسه ها و روش­ها است؛ یعنی رسیدن به نتایجی مشابه با به کارگیری معیارهای تکراری با ابزار یکسان در نمونه مفروضی از اطلاعات پایایی، کارکرد مهارت بصیرت و تجربه رمزگذاران، صراحت مقوله ها و قواعد رمز گذاری که کاربرد آنها را هدایت می­ کند و درجه عدم ابهام اطلاعات است.
چون ماهیت اطلاعات معمولاً خارج از کنترل پژوهشگر است، فرصت های افزایش پایایی معمولاً به مهارت رمزگذاران، مقوله ها و یا هردوی آنها محدود می­ شود.
پایایی مقوله بستگی به توانایی تحلیل گر در تنظیم مقوله هایی دارد که مدارک تجربی موجود به اندازه کافی روشن باشد؛ به­ طوری که داوران با صلاحیت به اندازه کافی در این مورد تعلق یا عدم تعلق مجموعه ای خاص به مقوله های مورد نظر توافق داشته باشند.(هولستی؛ ۱۳۷۳:۲۱۱-۲۱۰)
بهترین روش برای محاسبه ضریب پایایی، استفاده از فرمول اسکات است.
Pi=
برای استفاده از این فرمول، نخست لازم است درصد توافق های تصادفی (مورد انتظار) را تعیین کرد. این کار با پیدا کردن نسبت عناوین هر مقوله از مجموعه مقوله ها و جمع کردن مجذور آن نسبت ها عملی می­ شود.
درصد توافق مشاهده شده نیز با بهره گرفتن از فرمول زیر بدست می­آید:
C.R=2MN1+N2
در این فرمول، M تعداد تصمیم گیری های مربوط به کدگذاری است که دو داور در مورد آن باهم توافق دارند و N2,N1 تعداد تصمیم های داوران شماره یک و دو درباره کدگذاری است.
محاسبه برای ۱۵درصد از اطلاعات کدگذاری شده برای ۲ متغیر که بیشتر جنبه کمی یا کیفی دارد، اعمال می­ شود.
فصل چهارم
بررسی یافته های تحقیق
مقدمه:

دانلود