این رویکرد محتوایی که در بند بالا به آن اشاره شده، متفاوت است. به عبارت دیگر، در این رویکرد سعی بر آن است تا صرفاً از امکانات سختافزاری و نرمافزاری برای آموزش و یادگیری استفاده شود و بحث محتوایی به میان آورده نشده است. اینکه فناوریهای اطلاعاتی به چه میزان بر روی شیوه های آموزش مدرسان و نیز دانشجویان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی تأثیرگذار است، میتواند به دانش و مهارتهای قبلی آنها در استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، میزان استفاده از فناوریها و نیز موضوع مورد آموزش بستگی داشته باشد.
کاربرد و تأثیر استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در حوزه های مختلف ملی و فنی با یکدیگر متفاوت است یعنی برخی رشته های دانشگاهی بیشتر تحت تأثیر کاربرد فناوریهای اطلاعاتی قرار دارند برای مثال، پزشکی در مقایسه با تاریخ.
علت کاربرد فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در یادگیری، آموزش بهتر و سریعتر است. توانایی فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در سبقت از زمان و مکان است. فناوری اطلاعات و ارتباطات، آموزش غیر همزمان یا آموزش با مشخصه یک تأخیر زمانی بین ارائه آموزش و پذیرش آن توسط فراگیران را ممکن می سازد. برای مثال، مواد دورهای پیوسته ممکن است در سراسر روز یا هفته در دسترس باشند(فتاحیان، ۱۳۸۳).
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

۲-۳-۳- نقش و تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر نظام آموزشی

تجربه نشان می دهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی بر نظام آموزشی دارد. شاید تکنولوژی بتواند یاددهی یادگیری را از محدودیت های برنامه ی درسی خطی برهاند، بین یادگیری در مراکز آموزشی و خارج از مراکز آموزشی، خانه و مکان های دوردست پلی بزند و پایه و اساسی برای مفهوم یادگیری برای زیستن با هم و در کنار هم، فراهم سازد.
هدف(یادگیری برای بودن)، رشد و توسعه ی شخصیت و توانایی عمل کردن با استقلال بیشتر، نقادی و موشکافی، برخورداری از قدرت تمیز و عهده دار شدن مسئولیت های فردی است. در این ارتباط، آموزش نباید هیچ یک از ابعاد و ظرفیت های فردی شامل حافظه، استدلال، زیباشناسی، احساسات، توان فیزیکی و مهارت های برقراری ارتباط را نادیده بگیرد.
مفهوم (یادگیری برای بودن)به طرح این مساله اشاره داردکه یادگیری ضمنی که درکلاس های درس مرتبط با هم شکل می گیرد، در آینده جایگاه قانونمند خود را در مراکز آموزشی خواهد یافت.
وظیفه عمده نظام آموزشی، تربیت و پروراندن همه جانبه فراگیران آن نظام برای ایفای نقش مناسب خود در جامعه در جهت تعالی آن جامعه است. گرچه این تعریف را می توان از وجوه متفاوتی مورد بازبینی قرارداد، لکن در یک نظر کلی رشد متعلم را دارا شدن سواد اطلاعاتی تعبیر نمود.
سواد را در ساده ترین شکل به معنای توانایی خواندن و نوشتن و در وجه گسترده تر به معنای درک و فهم در نظر می گیرند. لیکن پدید آمدن تحولات جدید در عرصه فناوری اطلاعات و میزان تأثیر و جوامع از آن، به سواد اطلاعاتی یاد می شود.
امروزه اهمیت آموزش و پرورشی که متناسب با نیازهای فرد و جامعه باشد، بیش از همه احساس می‌شود زیرا دنیایی که با شبکه‌های اطلاعاتی به هم پیوند خورده متقاضی نیروی کاری است که بفهمد چگونه از فناوری به عنوان ابزاری برای افزایش بهره‌وری و خلاقیت استفاده کند. چنین مهارتی، توانایی استدلال کردن بر مبنای اطلاعاتی است فرایندی که در آن منابع معتبر شناسایی شده و به دیگران انتقال داده می‌شود، افزون برآن کارفرمایان از کارگران انتظار دارند از مهارت‌های همکاری و تشریک مساعی کار در گروه و تبادل اطلاعات در شبکه جهانی، یعنی تحلیل مساله از دیدگاه چند رشته‌ای برخوردار باشند. از آن جا که این شبکه‌ها بین‌المللی هستند، کارفرمایان در جستجوی افرادی برمی‌آیند که ظرفیت تعامل موثر با کسانی را دارا باشند که دارای فرهنگ و زبان متفاوتی هستند و بالاخره کارگران عصر دانش باید منعطف بوده و قادر باشند به همان سرعتی که محیط‌های پویای کار تغییر می‌کند، به موثرترین شکل بیاموزند .

۲-۳-۴- مزیت‌های بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در تعلیم و تربیت

نفیسی در پاسخ به اینکه فناوری اطلاعات استعداد انجام چه کارهایی را در آموزش و پرورش داراست، چنین اظهار می‌کند:
الف) کاهش محدودیت‌های یادگیری و توقیف برابر فرصت‌ها:
– تسهیل دست‌یابی همگان به فرصت‌های یادگیری با کیفیت خوب و به بهای مناسب؛
– از میان برداشته شدن محدودیت‌های ناشی از زمان یادگیری، طول یادگیری، مکان یادگیری، فاصله میان فراگیر و منابع یادگیری از جمله معلم؛
– از میان برداشتن محدودیت‌های ناشی از جنس، نژاد، قومیت، موفقیت اقتصادی- اجتماعی فراگیر؛
عکس مرتبط با اقتصاد
– از میان برداشته شدن قسمتی از محدودیت‌های ناشی از معلولیت‌های جسمی و ذهنی در فرایند یادگیری؛
– به کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات امکان ارائه آموزش فراگیر- محور در طول حیات فرد با هزینه کمتر، سرعت بیشتر و کیفیت مطلوب‌تر متناسب با نیازها و توانایی‌های فرد فراهم می‌شود؛
ب) تربیت نیروی انسانی متناسب با عصر دانش و اطلاعات:
فناوری اطلاعات قادر است منابع انسانی مورد نیاز عصر دانش و اطلاعات را با توانایی تفکر منطقی برای بکارگیری ابزارهای فناوری در جهت حل مسایل، تربیت نماید.
ج) بالا بردن کارایی و بهره‌وری در آموزش و پرورش:
– خودکار بودن کارایی و بهره وری در آموزش و پرورش.
– تقویت تمرکز زدایی و اعتلای مشارکت مردم، اولیا، دانش‌آموزان، معلمان و کارفرمایان در سیاستگذاری، اجرا، نظارت و ارزشیابی از فعالیت‌های آموزشی؛
– تقویت سیستم تصمیم‌گیری و مدیریت مبتنی بر اطلاعات از طریق نظارت متمرکز و اجرای غیر‌متمرکز؛
– ایجاد مدارس و سایر نهاد‌های آموزشی و فرهنگی مجازی؛
– کاهش هزینه دستیابی به اطلاعات نادر و پر هزینه مورد نیاز در آموزش‌های تخصصی و در پژوهش‌ها.
موسسه فناوری و ارتباطات آموزشی بریتانیا (۲۰۰۳) دلایلی را برای پاسخ به اینکه چرا فناوری اطلاعات و ارتباطات ابزاری شگرف برای فراگیران و معلمان است، ذکر می‌کند:
– فراگیران را قادر می‌سازد که شرکت کننده‌ای فعال در کلاس درس باشد نه فقط یک مشاهده‌گر منفعل؛
– فرصت‌هایی را برای سبک‌های یادگیری متفاوت ارائه می‌کند؛
– فراگیران را قادر می‌سازد که بر فعالیت خود تمرکز نموده و بر فشارهای فیزیکی فائق آیند؛
– استقلال فراگیران را افزایش می‌دهد؛
– وسیله‌ای را فراهم نموده و سرعت پیشرفت فراگیر را بهبود می‌بخشد؛
– می‌تواند روابط و تعاملات اجتماعی را تسهیل نموده، فراگیران را در جامعه‌ای وسیع‌تر قرار دهد؛
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
– ابزاری برای تشخیص و تمایز توانایی و مهارت‌های فراگیر برای معلم فراهم می‌کند؛
– وسایلی را برای فراگیران فراهم می‌کند که برای شنوندگان وسیع‌تر انتشار دهند؛
– به آسانی ترتیب دسترسی سخت افزاری و نرم افزاری را برای پشتیبانی همه فراگیران فراهم می‌کند؛
– پیوستگی و پیشرفت را تسهیل می‌کند؛
– راه‌ های متفاوت را فراهم می‌کند به صورتی که فراگیران را جلب نموده، تحریک می‌کند و بر می‌انگیزاند؛
– در معلمان ایجاد انعطاف می‌کند، همچنین مطالب در دسترس، به طور آزاد در شکل الکترونیکی از منابع متنوع وسیعی را در اختیار آنها قرار می‌دهد؛
– روش کار مشارکتی را تسهیل می‌کند، بطوری که معلمان می‌توانند با منابع و مطالب شبکه جهانی وب و email مشارکت نمایند؛
– وسیله نگهداری ثبت‌های پیشرفت اشخاص را فراهم می‌کند؛
– همه فراگیران را به کار مستقل تشویق نموده و فرصت‌هایی برای ساختن بهترین استفاده از منابع بشری را ایجاد می کند.
برخی از مزایای دیگر:
• افزایش سرعت انتقال یادگیری و بازدهی؛
•افزایش دقت یادگیری؛
•کاهش اندازه فیزیکی مخازن اطلاعات؛
• جلوگیری از اعمال نظرهای سلیقه ای معلمان؛
• ایجاد امکان کار تمام وقت؛
• ایجاد امکان همکاری از راه دور برای معلمان و دانش آموزان؛
• کاهش هزینه های آموزش و پرورش.
با توجه به موارد فوق به خصوص افزایش سرعت که باعث انجام تعداد کار بیشتر می شود و انجام کار تمام وقت، بهره وری سیستم افزایش می یابد و در نتیجه باعث کاهش مقدار زیادی از هزینه ها برای دولت (آموزش و پرورش) و دانش آموزان می گردد.(به نقل از: بهنام، ۱۳۹۱،پیشین)

۲-۳-۵- انواع آموزش و یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعات و ارتباطات

برای آموزش و یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعات، چهار شیوه درنظرگرفته شده است. این روش ها عبارتنداز:

۲-۳-۵-۱- خود یادگیری[۶۲]

در این حالت، محیط آموزشی شامل یک رایانه و نرم افزار و نیز سه عنصر زیر می باشد:

انتقال منابع چند رسانه ای

مشاوره جویی از مواد آموزشی

مجموعه نتایج آزمون

برای درک خودیادگیری، نرم افزارآموزشی می تواند به صورت پیوسته[۶۳] ، ناپیوسته[۶۴] یا مجموعه ای از این دو تهیه شود. در حالت ناپیوسته، نرم افزار از طریق لوح های فشرده ارائه می شود که از مواد آموزشی قابل کنترل تشکیل شده است. درحالت پیوسته، رایانه یادگیرنده به یک پایگاه اطلاعاتی یا شبکه آموزشی متصل می شود. درحالت سوم، تحویل موثر مواد آموزشی می تواند هم به صورت پیوسته و هم به صورت ناپیوسته باشد. لوح های فشرده به عنوان ضمیمه می توانند از طریق وب سایت های اینترنتی ارائه شوند.
یادگیرنده ای که به تنهایی می آموزد می تواند از مواد آموزشی مشاوره کسب کند. یعنی توضیحات بیشتر و مجموعه ای پاسخ های صحیح باید با مواد آموزشی ادغام شوند. در این نوع یادگیری، فرد باید با بهره گرفتن از منابعی که در اختیار دارد به کسب دانش بپردازد و به مجموعه ای ازسوالاتی که درپایگاه های اطلاعاتی قراردارند، پاسخ دهد و بلافاصله واکنش نظام را ببیند. در صورت خوب یا بد بودن نتایج آزمون یادگیرنده، نظام رایانه ای خیلی سریع واکنش نشان می دهد. پس در این نوع یادگیری، وجود یک ارتباط مبتنی براینترنت جهت کسب منابع روزآمد ضروری می باشد.

۲-۳-۵-۲- یادگیری از راه دور

در این حالت، یک یاددهنده از راه دور، یک یا چند یادگیرنده را کنترل می کند و درصورت درخواست یادگیرندگان، برای حمایت ازآن ها فعال می شود. عناصرتشکیل دهنده این نوع یادگیری به این شرح می باشند:

اتصال به یک یاددهنده؛

نظارت بر یک یا چند دانشجوی دوردست؛

پاسخ به درخواست یادگیرندگان؛

قابل دسته بندی ساختن مواد آموزشی روی پایانه های یادگیرندگان.