۲-۴-۳-۳- نقش جیبرلین در پارتنوکارپی

جیبرلین در بسیاری از میوه ها ایجاد میوه پارتنوکارپ (میوه بدون دانه) میکند (لانگ، ۱۹۹۸).

۲-۴-۳-۴- نقش جیبرلین در طویل شدن ریشه

جیبرلین در بعضی گونه های درختان میوه به طویل شدن ریشه کمک میکند ( لانگ، ۱۹۹۸ و باتالانگ، ۲۰۰۸).

۲-۴-۳-۵- نقش جیبرلین در رشد برگ

طول موج کوتاهی از نور قرمز در رشد برگ موثر است. جیبرلین میتواند در رشد برگ جایگزین نور قرمز شود (بلکبیر، ۱۹۹۸، گرجیا و هکاران، ۲۰۱۰ و لانگ، ۱۹۹۸).

۲-۴-۳-۶- نقش جیبرلین در سبزکردن بذور

بذر برخی از گیاهان بعد از جذب آب برای اینکه سبز شود لازم است که قبلا″ در مقابل نور قرار گیرد. جیبرلین در آن مورد میتواند جایگزین نور قرمز قرار بگیرد و باعث سبز شدن بذور گردد (لانگ، ۱۹۹۸).

۲-۴-۳-۷- نقش جیبرلین در عملکرد گیاه

مهمترین کاربرد این هورمون در باغبانی برای افزایش میزان محصول انگور است. در انگور اندازه حبهها و طول خوشهها از طریق محلولپاشی با هورمون اسیدجیبرلیک بر روی انگور تامپسون بیدانه و اکثر ارقام رومیزی افزایش مییابد. معمولا″ هورمون اسیدجیبرلیک با غلظت ۱۰ تا۱۵ قسمت در میلیون به صورت محلولپاشی با غلظت ۴۰ قسمت در میلیون تکرار شود نتیجه بهتری حاصل میشود. با اعمال این محلولپاشی خوشهها باز شده و از درهم رفتگی حبهها جلوگیری میشود. با افزایش حجم خوشه و باز شدن آن بیماری سفیدک سطحی و خسارت کرم خوشهخوار انگور نیز کاهش پیدا میکند. اگر هورمونپاشی قبل از عمل لقاح یعنی ۱۰ روز قبل از ریزش گلبرگها صورت گیرد باعث از بین رفتن مادگی و تولید حبههای بدون هسته میشود. این عمل با ریزش تعدادی از حبهها همراه است. بنابراین در انگور یاقوتی که خوشه متراکم دارد باعث تنک شدن خوشه (ریزش گلهای خوشه) و بالا رفتن کیفیت محصول میشود چون حبههای باقیمانده فضای زیادی برای رشد دارند. افزایش محصول انگور زمانی است که هورمونپاشی بعد از انجام عمل لقاح و تشکیل حبه انجام میگیرد که باعث درشت شدن حبهها میشود (لانگ،۱۹۹۸ و بلکبیر و همکاران، ۱۹۹۸).

۲-۴-۳-۸- نقش جیبرلین در بزرگی و درشتی میوه

برای تولید میوه های درشتتر و بهتر و برای جلوگیری از ترک ناشی از باران در گیلاس از جیبرلین سه هفته قبل از برداشت روی این محصول هورمونپاشی میشود (لانگ ۱۹۹۸).

۲-۴-۳-۹- نقش جیبرلین درکیفیت میوه

برای کیفیت میوه آلو ۵-۴ هفته قبل از برداشت هورمونپاشی روی این میوه صورت میگیرد (گرجیا و همکاران،۲۰۱۰ و بلکبیر و همکاران، ۱۹۹۸).

۲-۴-۳-۱۰- نقش جیبرلین در به عقب انداختن رسیدن میوه ها

میوه هایی مانند خرمالو اگر پس از رسیدن چیده نشوند به سرعت نرم و فاسد میشوند و یا پرتقال و لیمو زمانی روی درخت میرسند که عرضه به بازار زیاد و قیمت پایین است، چنین میوه هایی را اگر موقعی که هنوز سبز هستند یعنی حدود یک ماه قبل از رسیدن با محلولهایی از جیبرلین محلولپاشی کنند در این صورت مدت نسبتا″ طولانی میوه سبز روی درخت باقی میماند (لانگ، ۱۹۹۸).

۲-۴-۳-۱۱- نقش جیبرلین در دیر برداشت کردن میوه ها

در مورد گیلاس سه هفته قبل از برداشت و برای گلابی ۴ هفته قبل از برداشت محلولپاشی میکنند (باتالانگ، ۲۰۰۸).

۲-۴-۳-۱۲- نقش جیبرلین در پا بلند کردن گیاهان پاکوتاه

این کار از طریق بلند شدن میانگرهها انجام میشود (بلکبیر و همکاران، ۱۹۹۸).

۲-۵- چیتوزان و نقش آن در پس از برداشت

میوه ها و سبزیجات عموما″ پس از برداشت بسیار سریع فاسد میشوند و عمر نگهداری آنها بسیار کوتاه است. برخی مواد طبیعی و خوراکی که قابلیت تغییرات بیولوژیکی دارند برای نگهداری مواد غذایی تازه مثل میوه ها و سبزیجات استفاده میشوند. یکی از این مواد پلیمر طبیعی چیتوزان[۱۵] است که خاصیت ضدمیکروبی هم دارد. بیشتر مواد غذایی تازه یا فرآوری شده در معرض آلودگی میکروبی قرار دارند، بنابراین همواره نیازمند راهی برای جلوگیری و کنترل این آلودگیها میباشند. یکی از این راه ها استفاده از فیلمهای ضد میکروبی و خوراکی[۱۶] است. مواد ضد میکروبی که اغلب در فیلمهای خوراکی مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از: سوربیک اسید، پروپیونیک اسید، پتاسیم سوربات، بنزوئیک اسید، سدیم بنزوات، اسید سیتریک، مواد ضد باکتری مثل نیسین و پدیوسین، آنزیمهایی مثل پراکسیداز و لیزوزیم و پلی ساکاریدهایی که خواص ضد میکروبی دارند مثل چیتوزان و مشتقات آن ( دورانگو وهمکاران، ۲۰۰۶).
چیتوزان یک پلیساکارید کاتیونی است که از فرایند استیل زدایی قلیایی کیتین بدست میآید (زیوانویچ، ۲۰۰۵). منابع عمده تولید چیتوزان دیواره سلولی قارچها و پوست خارجی سخت پوستان است. چیتوزان سه گروه فعال شامل یک گروه آمینی و دو گروه هیدروکسلی در۳-C ، ۲-C و ۶-C دارد. از طریق ایجاد تغییراتی در این گروه ها مشتقات مختلفی از چیتوزان بدست میآید (شکل۲-۱) که کاربردهای زیادی دارند (شهیدی و همکاران، ۱۹۹۹). کیتین و چیتوزان به خاطر مزایای زیاد و کاربردهایی که گسترده وسیعی از صنایع را در بر میگیرد بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند و در سالهای اخیر مطالعات زیادی روی آنها و مشتقاتشان انجام شده است (مستوفی و همکاران، ۱۳۹۱).

شکل۲-۱- ساختار چیتوزان

از کاربردهای پلیمرهای کیتینی در صنایع غذایی میتوان به نگهداری مواد غذایی و جلوگیری از فساد میکروبی آنها، تولید فیلمها و پوششهایی[۱۷] با قابلیت زیست تخریبپذیری، بازیافت مواد زائد ناشی از فرآوری مواد غذایی، در فرایند تصفیه آب و شفاف سازی آب میوه ها اشاره کرد. چیتوزان به خاطر خاصیت بازدارندگی رشد بسیاری از باکتریهای بیماریزا و قارچها در فیلمهای ضد میکروبی و پوششهای خوراکی مورد استفاده قرار میگیرد. توضیحات مختلفی برای این ویژگی چیتوزان ارائه شده است. تاثیر متقابل مولکولهای پلیکاتیونی چیتوزان با اجزای آنیونی دیواره سلولی میکروارگانیسم باعث تغییراتی در نفوذ پذیری دیواره سلولی میشود. در نتیجه آن بخشی از مواد داخل سلول به بیرون تراوش کرده و از ورود مواد غذایی به داخل آن هم جلوگیری میشود. چیتوزان بعد از ورود به داخل سلول و پیوند با DNA از سنتز RNA به پروتئینهای دیگر جلوگیری میکند (مستوفی و همکاران، ۱۳۹۰). خاصیت ضدمیکروبی چیتوزان گسترده وسیعی از میکروارگانیسمها که شامل قارچها، باکتریها و ویروسها میشود را در برمیگیرد. این ویژگی چیتوزان به فاکتورهایی مثل نوع چیتوزان، درجه پلیمریزاسیون، میزبان، ترکیب شیمیایی غذایی سوبسترا، شرایط محیطی مثل میزان فعالیت آبی سوبسترا یا میزان رطوبت آن یا هر دو بستگی دارد. بین خاصیت ضد میکروبی چیتوزان و مشتقاتش هم تفاوتهایی وجود دارد. چیتوزان اثر ضد میکروبی سریعتری روی قارچها و جلبکها نسبت به باکتریها دارد. اثر بازدارندگی چیتوزان در ۶=pH بیشتر از۷=pH است چون در محیط بازی گروه های آمینی آزاد هستند. امروزه روش های جدید نگهداری از مواد غذایی به سمت استفاده از مواد ضد میکروبی طبیعی و کاهش استفاده از مواد شیمیایی پیش میرود (رابا و همکاران، ۲۰۰۵). همچنین چیتوزان به عنوان یک پوشش از طریق حفاظت فیزیکی، مکانیکی و ممانعتکنندگی در مقابل نفوذ و انتقال رطوبت و گازها باعث افزایش ماندگاری و بالا بردن ایمنی محصولات از جمله میوه ها میشود ( ایمبوسکادو، ۲۰۰۹).

۲-۶- پوشش سلوفان

از مهمترین مشکلات میوه ها و سبزیجات در پس از برداشت کاهش ارزش غذایی در طول دوره انبارمانی و عرضه نامناسب آنها است. همچنین رطوبت بالای این محصولات باعث فسادپذیری بیشتر آنها و کاهش انبارمانی میشود. برای کاستن ضایعات و حفظ کیفیت محصول علاوه بر کاهش دمای انبار، توجه به موادی مانند بستهبندی ضروری میباشد (عشورنژاد و قاسمنژاد، ۱۳۹۱). به کارگیری پوششهای پلیاتیلنی یکی از راه هایی است که خیلی راحت از خرابی و پوسیدگی محصولات باغی جلوگیری میکند. در حال حاضر برای افزایش عمر انبارداری بسیاری از میوه ها و سبزیها از بستهبندی استفاده میشود. مهمترین فواید بستهبندی شامل کاهش تنفس، کاهش تولید و حساسیت به اتیلن، کندشدن روند نرم شدن میوه و تغییر ترکیبات داخلی میوه است (آنتونیو و همکاران، ۱۹۹۶). کیفیت بستهبندی در فروش محصول اهمیت فراوانی دارد، محصولات باغی در دمای معمولی عمر کوتاهی دارند اما بستهبندی با پوششهای پلیاتیلنی و سلوفان به همراه دمای پایین میتواند عمر انبارمانی انواع محصولات تازه خوری را افزایش دهد (عشورنژاد و قاسمنژاد، ۱۳۹۱).

۲-۷- مشکلات قبل و پس از برداشت فلفل دلمهای

از مهمترین مشکلات قبل از برداشت میوه فلفل دلمهای میتوان به انواع پوسیدگیها ی قارچی، آفتاب سوختگی، اختلالات فیزیولوژیک و پوسیدگی گلگاه اشاره نمود. اما به طور کلی تلفات قبل از برداشت این محصول به نسبت سایر محصولات کمتر میباشد (مکسسار، ۱۹۸۷ و دانشور، ۱۳۸۷). این محصول به دلیل داشتن نسبت سطح به حجم زیاد، افت رطوبتی بسیار بالایی نسبت به سایر محصولات دارا میباشد. از جمله مشکلات پس از برداشت فلفل دلمهای میتوان به نرم شدن و پلاسیدگی سریع که در اثر کاهش فشار تورگر و فروپاشی ساختمان نشاسته و تغییرات شیمیایی در دیواره سلولی ایجاد میشود اشاره کرد (رامانا و همکاران، ۲۰۱۰). تغییر رنگ در طی انبارمانی، کاهش سفتی، تغییرات کیفی در متابولیتهای میوه و آلودگیهای قارچی باعث افزایش ضایعات و کاهش بازارپسندی این محصول در انبار میشود (نینجانگ و همکاران، ۲۰۰۵ و چن و همکاران، ۲۰۱۱). افت رطوبتی شدید در فلفل باعث کاهش صادرات و جابه جایی این محصول میشود. همچنین مصرف کنندهها و صادر کنندهها محصولی را میپسندند که از طراوت و شادابی بیشتری برخوردار باشد (رامانا و همکاران، ۲۰۱۰). بنابراین هر گونه روشی که باعث افزایش و همچنین حفظ کیفیت و شادابی این محصول شود به صادرات، انبارمانی و بازاریابی این محصول کمک شایانی خواهد نمود.
بنابراین با توجه به مطالب بالا، پیشبینی میشود که تیمارهای جیبرلین و کلسیم باعث بهبود رشد و کیفیت بوته و میوه های فلفل دلمهای رقم کالیفرنیا واندر در شرایط کشت مزرعه شوند، همچنین احتمال میرود که محلولپاشی در دوره های مختلف با این تیمارها اثرات متفاوتی به جا گذارد، همچنین این تیمارها ممکن است با تغییر در کیفیت میوه ها عمر انبارمانی را تغییر دهند. بنابراین در این تحقیق اثر محلولپاشی با کلریدکلسیم ۵/۰ درصد و اسید جیبرلیک ۵۰ میلیگرم بر لیتر، طی ۲ و ۳ دوره محلولپاشی بر صفات کمی، کیفی، رویشی و انبارمانی در گیاه فلفل دلمهای رقم “کالیفرنیا واندر ” در شرایط کشت مزرعهای و پس از آن در شرایط مختلف انبارمانی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین پوششهای سلوفان و چیتوزان نیز از طریق کاهش رطوبت در نمونه ها میتوانند عمر انبارمانی را افزایش دهند. انتظار میرود که چیتوزان نیز به دلیل خاصیت ضدمیکروبی بتواند پوسیدگی نرم را در فلفل دلمهای در انبار کنترل کند. به طور کلی این پژوهش در قالب چهار آزمایش جداگانه جهت بررسی صفات کمی، کیفی، رویشی و انبارمانی فلفل دلمهای تحت اعمال تیماهای شیمیایی و غیرشیمیایی در قبل و پس ازبرداشت طراحی و اجرا گردید.

فصل سوم