– سرمایه‌گذاری ناخالص در داراییهای ثابت

 

– افزایش در سرمایه در گردش

 

 

– کاهش در بدهی‌های مالی

 

 

+ افزایش در بدهی‌های مالی

 

 

– افزایش در سایر داراییها

 

 

+ ارزش دفتری داراییهای ثابت فروخته‌شده

 

اگر در شر‌کتی ‌که در حال رشد نیست (در این حالت، مشتریان آن ثابت می‌مانند)، داراییهای ثابت با استهلاک یکسانی خریداری شده، بدهی‌ها ثابت نگاه داشته شده و فقط داراییهای کاملاً مستهلک شده فروخته شوند، جریان وجوه نقد آن افزایش می‌یابد.
رابطه جریان نقدی حسابداری با جریان نقدی حقوق صاحبان سهام
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
اگر در شر‌کتی ‌که در حال رشد نیست، بدهی‌ها ثابت نگه داشته شده و فقط داراییهای ‌کاملاً مستهلک شده فروخته شود و داراییهای ثابت نیز خریداری نشود، در این صورت، جریان نقدی حسابداری آن برابر با جریان نقدی حقوق صاحبان سهام شرکت خواهد بود.همچنین در مواردی که شرکت وجه نقد از مشتریان خود وصول و آن وجه نقد را به طلبکاران پرداخت می‌کند، سرمایه در گردش شرکت صفر و در آن داراییهای ثابت خریداری نمی‌شود که در این‌صورت، جریان نقدی حسابداری با جریان نقدی حقوق صاحبان سهام مساوی خواهد بود.
حسابداری
جریانهای نقدی برگشتی
گاهی اوقات، مردم درباره جریان نقدی حقوق صاحبان سهام برگشتی و جریان نقدی آزاد برگشتی صحبت می‌کنند. این جریانهای نقدی نیز مشابه سایر روش های جریانهای وجوه نقد محاسبه می‌شوند و فقط یک تفاوت وجود دارد ‌که در شر‌کتهای تازه تاسیس ملاحظه می‌شود. در این حالت، سود خالص، افزایش در سرمایه در گردش، افزایش در هزینه‌های استهلاک‌پذیر یا سرمایه‌گذاری ناخالص در داراییهای ثابت را شامل می‌شود و به‌عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری در شر‌کتهای تازه تاسیس را شامل نمی‌شود.
مدیریت وجه نقد:
توانایی شرکت در ایفای تعهدات کوتاه مدت را گویند.به عبار ت دیگر رابطه بین وجه نقدی است که کوتاه مدت در اختیار شرکت قرار خواهدگرفت و وجه نقدی که شرکت به آن نیاز خواهد داشت .شرکت‌ها استراتژى‌هاى مدیریت وجوه نقد خود را بر محور دو هدف تعیین مى‌کنند:
۱٫تهیه و تأمین وجه نقد براى انجام دادن پرداخت‌هاى شرکت؛
۲٫به حداقل رساندن وجوهى که در شرکت به‌صورت راکد باقى مى‌ماند.
هدف دوم بازتاب این طرز تفکر است که اگر اقلامى از دارائى به‌درستى مصرف نشود، هیچ نوع بازدهى براى شرکت نخواهد داشت. متأسفانه، این دو هدف ممکن است با یکدیگر در تناقض باشد. پائین آوردن سطح وجوه نقد و به‌کارگیرى کلیه وجوه نقد احیاناً باعث کمبود وجه نقد براى پرداخت‌هاى به موقع شرکت مى‌شود؛ بنابراین، استراتژى‌هاى مدیریت وجوه نقد باید به‌گونه‌اى باشد که بین این دو هدف نوعى هماهنگى ایجاد شود. با این همه باید گفت که هدف پرداخت به موقع تعهدات از هدف به حداقل رساندن وجوه را که مهم‌تر است. (جهانی خانی و طالبی،۱۳۸۷).
اگرچه وجه نقد نگهداری شده در ترازنامه دارایی مهمی برای شرکت به حساب می آید، نگهداری این دارایی بیش ازاندازه می تواند نشان های از عدم کارایی تخصیص منابع باشد و هزینه هایی را به عهده شرکت تحمیل کند (الیوت ،۲۰۱۰). برخی از هزینه شامل:هزینه فرصت سرمایه و هزینه نمایندگی مرتبط با نظارت است.مهم ترین عامل نگهداری وجه نقد مازاد، عدم تقارن اطلاعاتی و مشکلات ناشی از آن است (سابرامانیان و همکاران،۲۰۱۱).
وجود این عامل منجر به تحصیل وجه نقد پر هزینه میشود. در این شرایط ممکن است شرکت دارایی های نقدی خود را مضاعف کرده تا هزینه های تامین مالی برون سازمانی را کاهش دهد. عوامل دیگری هم بر میزان موجودی نقد تاثیرگذار است. از نظر گارسیا و همکاران (۲۰۰۸)، این عوامل شامل فرصت رشد، اندازه، سررسید بدهی ها، بدهی های بانکی و عدم تقارن اطلاعاتی است. برخی پژوهش ها نشان داده اند که شفافیت اطلاعات حسابداری بر عدم تقارن اطلاعاتی،هزینه بدهی، هزینه سرمایه و متغیرهای دیگری تاثیرگذار است. به عنوان مثال آندراده و همکاران (۲۰۰۹) نشان می دهند شفافیت باعث کاهش هزینه بدهی می شود. و یا فرانسیس و همکاران ( ۲۰۰۵ ) دریک بررسی مقطعی بیان کرده اند که شفافیت سود حسابداری هزینه سرمایه شرکت را کاهش می دهد.وجود عدم تقارن اطلاعاتی بین شرکت و سهامداران باعث می شود که سهامداران اطلاعات بیشتر و معتبری را درخواست کنند. صورت های مالی شرکت ها در صورتی می تواند عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش دهد که شفاف باشد(یو، ۲۰۰۵) شفافیت پایین نشان می دهد که اطلاعات کافی برای ارتباط برقرار کردن با سرمایه گذاران وجود ندارد و بنابراین یک عدم تقارن اطلاعاتی بین آنهایی که آگاهی دارند و آن هایی که اطلاعات کافی در اختیارشان نیست، وجود دارد، این امر منجر به بروز صرف ریسک اطلاعات می شود. از دیدگاه سرمایه گذاران هر چه دقت و کیفیت اطلاعات ارائه شده از سوی شرکت که درصورت های مالی بالاتر باشد، ریسک اطلاعاتی آن شرکت، پایین تر خواهد بود. از نظر یو ( ۲۰۰۵ ) مزیت اطلاعاتی مرتبط با شفافیت صور تهای مالی این است که آگاهی سرمایه گذاران افزایش یافته و منجر به افزایش اعتماد سهامداران شده و هزینه سرمایه شرکت کاهش می یابد. شفافیت پایین و عدم تقارن اطلاعاتی باعث سر در گمی و ناآگاهی سهامداران و سایر سرمایه گذاران می شود. شفافیت پایین موجب می شود اطلاعات کافی برای ارتباط برقرار کردن با سرمایه گذاران وجود نداشته باشد و یک عدم تقارن اطلاعاتی بین آنهایی که آگاهی دارند و آنهایی که دسترسی به اطلاعات کافی ندارند شکل گیرد که درنهایت منجر به افزایش صرف ریسک اطلاعات می شود. اطلاعات مالی که قابلیت اتکا و شفافیت پایینی دارند، عدم اطمینان سهامداران را افزایش داده وجذابیت سهام را کاهش می دهد. این موضوع شرکتها را در تامین نقدینگی مناسب با مشکل مواجه می کند. به تبع آن شرکت ها برای جلوگیری و کاهش مشکلات تامین نقدینگی، وجه نقد بیشتری نگهداری می کنند.
دربین اطلاعات مالی منتشر شده، سود حسابداری مورد توجه بسیاری از استفاده کنندگان است. سهامدارن وسایر ذی نفعان شرکت در مقایسه با سایرشاخص های ارزیابی عملکرد مانند حاشیه سود وجریان های نقدی اتکای بیشتری به سود حسابداری دارند. از این رو برای تعیین میزان شفافیت افشای اطلاعات، شفافیت سود حسابداری اندازه گیری خواهد شد.
سیستم مدیریت وجوه نقد (دریافت و پرداخت)
در محدوده فعالیتهای حوزه مالی مؤسسات و سازمان های مختلف ، عملیات مربوط به وجوه نقد و اعتبارات و مدیریت آن از جایگاه ویژه و تعیین کننده ای برخوردار گشته است. بطوریکه مدیریت منابع و وجوه نقد را از یکسو به عنوان مبرمترین مسأله سطوح عالی مدیریت و از سوی دیگر به عنوان مرکز ثقل و حلقه محوری اتصال و ارتباط حوزه های عملیاتی گوناگون قرار داده است.
کنترل ثبت عملیات دریافت و پرداخت و اطمینان از صحت آنها ، اطلاع لحظه ای از تنگناهای مالی و نقاط بحرانی ، میزان اتکاء به اعتبارات مالی و اسنادی، پیش بینی منابع و مصارف آتی و آنالیز گردش وجوه نقدکه ازعمده ترین ودرعین حال پردغدغه ترین مؤلفه های ذهنی مدیریت هر سازمان بشمار می رود ، با راهکارهای منعکس در سیستم حاضر امکان پذیر می باشد.
سیستم مکانیزه مدیریت منابع و وجوه نقد بعنوان یکی دیگر از حلقه های بهم پیوسته سیستمهای یکپارچه شرکت رای ورز برآنست تا با ثبت واقعی و بموقع عملیات مالی و اسنادی و قابلیت بکارگیری تجربه متراکم مدیران مالی سازمانها از طریق مشخصه های پایه اطلاعاتی بتواند پاسخگوی نیازها و سیاستهای کلان اشاره شده باشد و با برقراری ارتباط پیوسته با سیستم حسابداری مالی نقش اساسی خود را در بروز نگهداری اطلاعات کنترلی مالی و مدیریت منابع به نحو مطلوب ایفاء نماید.
خلاصه مشخصات سیستم مدیریت وجوه نقد (دریافت و پرداخت) :
اعلام لحظه ای موجودی نقد و بانک ( ارزی – ریالی )
اعلام لحظه ای وضعیت اسناد جهت پیگیری ( اسناددریافتنی ، پرداختنی ، واگذارشده)
دریافت اطلاعات صورتحساب بانک (بصورت مکانیزه یادستی )وکنترل صحت آن
تهیه صورت تطبیق حسابهای بانکی جهت شناسایی اقلام مغایر بانکی (شماره ، مبلغ، تاریخ)
اعلام موجودی مطمئن ازحسابهای نقد وبانک
– دریافت وجه نقد، حواله ، چک ، اوراق بهادار و چاپ رسید مربوطه
ثبت عملیات واگذاری، وصول، نکول، تمدیدتاریخ،استردادوخرج کردن اسناد سررسیددار
تنظیم دستور پرداخت قطعی وعلی الحساب با رعایت جدول اختیارات مسئولین مربوطه وتعیین اولویت پرداخت وچاپ سند
– برای پرداخت نقدی – چاپ چک
– برای صدور اسناد پرداختنی – صدور اسناد مدت دار
تنظیم دستور پرداخت و صدور چک از سایرسیستم ها مـانند چـک سود سهامـداران ، چک حقوق کارکنان و سایر پرداخت های گروهی
امکان تامین موجودی بین بانکها وتنخواه گردان وبالعکس (انتقال وجوه)
کنترل وپیگیری عملیات مربوط به چکهای برگشتی
اعمال تخفیفات مربوط به وصول قبل از موعد و ضایعات فروش درحساب مشتریان
ثبت عملیات اقساط وام ها
انتقال مکانیزه موجودی و اوراق بهادار به سال مالی جدید
پیش بینی دریافت وپرداخت وکنترل دوره ای
مقایسه پیش بینی وعملکرد دریافت وپرداخت
صدور و چاپ اسناد حسابداری وانتقال به سیستم مالی
کنترل و پیگیری وصول فاکتورهای فروش هر مشتری
کنترل عملیات وصول گر ، تهیه گزارش عملکرد جهت تشویق وصولیها
تنظیم گزارش وضعیت تعهدات پرداخت و دریافت (معوقه ، جاری ، آتی)
تنظیم گزارش گردش وجوه نقد به تفکیک بابتهای دریافت وپرداخت ومقایسه سنواتی
تهیه انواع گزارشات ورسم نمودار براساس کلیه محورهای جدول اطلاعات
۲-۲-۲-کیفیت اطلاعات مالی:
اگر بخواهیم ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی را بطور خلاصه تعریف کنیم شاید بهترین تعریف همان تعریف ارائه شده توسط ویکری ( ۱۹۸۵)است. که بیان میکند”ویژگیهای کیفی، ویژگیهایی از اطلاعات است که موجب سودمندی میشوند.” برای اینکه اطلاعات باکیفیت تلقی شود باید حائز یکسری خصوصیات کیفی کاربران باشد. این خصوصیات باعث میشود تا اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی برای کاربران در راستای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود.
کیفیت گزارشگری مالی عبارت از دقت اطلاعات گزارش‌شده برای تشریح بهتر عملیات شرکت. در عمل، اطلاعات مربوط به جریان وجه نقد شرکت از جمله اطلاعات مورد علاقه سرمایه‌گذاران است. این تعریف از کیفیت گزارشگری مالی منطبق بر تعریف هیئت تدوین استانداردهای حسابداری است که عنوان می‌کند یکی از هدفهای گزارشگری مالی، آگاه کردن اعتباردهندگان و سرمایه‌گذاران بالقوه برای کمک به تصمیم‌گیری منطقی و ارزیابی جریان وجه نقد مورد انتظار شرکت است(بیدل و هایلری،۲۰۰۹)[۴].
کیفیت گزارشگری مالی برمبنای دو رویکرد نیازهای استفاده‌کننده و حمایت از سرمایه‌گذار تعریف می‌شوند. رویکرد اول بر مبنای نیازهای استفاده‌کننده است و کیفیت با توجه به سودمندی گزارشها برای استفاده‌ کنندگان تعیین می‌شود. در این رویکرد، چند مدل شامل چارچوب مفاهیم نظری گزارشگری، کمیته جنکینز و مدل استمرار سود وجود دارد.در رویکرد دوم، بر حمایت از سرمایه‌گذاری تاکید شده و کیفیت به‌طور عمده برحسب «افشای کامل و منصفانه» برای سهامداران تعریف می‌شود. از زمانی که آقای لویت رئیس پیشین کمیسیون بورس و اوراق بهادار امریکا بحث مدیریت سود را مطرح و برنامه‌هایی را برای جلوگیری از آن اعلام و اجرا کرد، این رویکرد بیشتر مورد توجه قرارگرفت. مدل کمیته بلوریبون[۵] ، استاندارد اصلاح‌شده حسابرسی(SAS) شماره ۶۱ امریکا، مدل کمیته کرک (Kirk) و مدل کمیسیون بورس و اوراق بهادار امریکا برای ارزیابی کیفیت استانداردهای بین‌المللی در این گروه قرار دارد. در این الگوها بر شفافیت موارد افشا، درجه تهاجمی یا محافظه‌کاری روش های حسابداری و براوردهای مورد استفاده، یکنواختی و کامل بودن اطلاعات، مقایسه‌پذیری و افشای کامل به‌عنوان معیارهای اصلی کیفیت تاکید می‌شود.این دو رویکرد تفاوت بنیادی دارند. رویکرد نیازهای استفاده‌کننده، بیشتر به تامین اطلاعات مالی برای تصمیمهای ارزشیابی و تخصیص سرمایه تمرکز دارد؛ ولی رویکرد حمایت از سرمایه‌گذار به‌دنبال اطمینان دادن به استفاده‌ کنندگان است که اطلاعات به مقدار کافی (کفایت اطلاعات) و به‌شکل شفاف (کامل بودن اطلاعات) ارائه شده است. کیفیت بالای گزارشگری مالی باعث کاهش بی‌تقارنی اطلاعاتی بین شرکت و تامین‌کنندگان مالی خارج از شرکت می‌‌شود. از سوی دیگر، کیفیت گزارشگری مالی باعث محدود کردن انگیزه‌های مدیریت برای مشغول شدن به فعالیتهایی که ارزش کمی دارند یا ارزش منفی دارند، خواهد شد(Feng & Kristian, 2010).
یکی از عوامل مهم در ارزشگذاری شرکتها، ریسک اطلاعات است. هر چقدر کیفیت گزارشهای مالی افزایش یابد و از استانداردها و ضوابط معتبر در تهیه و حسابرسی گزارشها استفاده شود، اعتماد استفاده‌ کنندگان اطلاعات افزایش و ریسک اطلاعات کاهش خواهد یافت. براساس چارچوب نظری هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی، اطلاعات مالی برای سودمند واقع شدن در تصمیم‌گیریها، در درجه نخست باید مربوط و قابل اتکا باشند. اطلاعات برای مربوط بودن باید بموقع تهیه و ارائه شوند و ارزش پیش‌بینی‌کنندگی و ارزش بازخورد داشته باشند. قابل اتکا بودن نیز شامل ارائه صادقانه، تاییدپذیری و بی‌طرفی می‌شود.بنابراین، شاخص اصلی کیفیت اطلاعات مالی از منظر تدوین‌کنندگان استانداردهای حسابداری دو ویژگی مربوط بودن و اتکاپذیری است و این دو بعد، اطلاعات را برای تصمیم‌گیرندگان سودمند می‌کند. اگرچه چارچوب نظری استانداردهای حسابداری مالی میزان گرایش به سمت اتکاپذیری و مربوط بودن را متفاوت می‌داند، اما آستانه مشخصی را برای هر یک از دو بعد مذکور تعیین نمی‌کند. این احتمال وجود دارد که ترجیح نسبی بین مربوط بودن و اتکاپذیری بین گروه های مختلف سرمایه‌گذاران، متفاوت باشد (سجادی، ۱۳۸۸).
صورتهای مالی مرکز ثقل و محور گزارشها و اطلاعات مالی است. صورتهای مالی ابزار پاسخگویی و تصمیم‌گیری شناخته می‌شود. این صورتها زمانی در تصمیم‌گیری و پاسخگویی مفید واقع می‌شود که قابل اعتماد، شفاف و دارای کیفیت مناسب باشد. طبیعی است که اطلاعات مالی با کیفیت مطلوب، در تصمیم‌گیری‌ها و تخصیص بهینه منابع و کارایی بازار اثر مثبت دارد که خود رشد، توسعه و رفاه اجتماعی را به‌دنبال دارد(حساس‌یگانه و خالقی بایگی، ۱۳۸۳).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
ویژگیهای کیفی ویژگیهایی است که سبب می شود اطلاعات ارائه شده در راستای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود. این ویژگیها به دو دسته کلی تقسیم می شود(نوروش و همکاران، ۱۳۸۷،جلد اول،ص:۱۶):
الف – ویژگی های کیفی مربوط به محتوای اطلاعات که شامل ویژگی «مربوط بودن» و «قابل اتکاءبودن» می باشد.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

 

۱۰

 

 

بیرون رفتن و انجام خرید

 

 

۱۹:۱۰

 

 

۱۹:۱۰

 

 

۱۸

 

 

 

۱۵

 

 

خرید برای تهیه غذا

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

۱۹:۲۵

 

 

۱۹:۱۰

 

 

۱۹

 

 

 

۱۰

 

 

برگشت از خرید برای تهیه غذا

 

 

۱۹:۳۵

 

 

۱۹:۲۵

 

 

۲۰

 

 

 

۸۵

 

 

تماشای تلویزیون

 

 

۲۱:۰۰

 

 

۱۹:۳۵

 

 

۲۱

 

 

 

۱۸۰

 

 

مطالعه

 

 

۲۴:۰۰

 

 

۲۱:۰۰

 

 

۲۲

 

 

شکل۲- ۱۰-نمونه ۲۴ ساعته ازفعالیت روزانه شامل مکان،فعالیت وزمان مصرفی [۳۱].
معمولا افراد فعالیت­های متفاوتی را درطول روز انجام می­دهند. خیلی از این فعالیت­ها روزانه تکرار می­شوند مانند غذاخوردن حدود ساعت ۱۲ ظهر، خوابیدن حدود ۱۱ شب و… الگوی فعالیت روزانه بطور ساده یک توالی از فعالیت­های انجام شده بوسیله کاربر در طول روز می­باشد [۳۱].
فعالیت فیزیکی انسان ابعاد گوناگونی دارد که می ­تواند تعریف و مشخص شوند مانند انواع حالات (مثل نشستن، ایستادن، راه­رفتن، دراز کشیدن)، طول مدت و شدت( سرعت گام، قدرت حرکت)، تکرار(مانند تعداد تغییرات حالت)[۳۵].
فعالیت فیزیکی این طور تعریف می­ شود هر حرکت بدنی ایجاد شده توسط ماهیچه­های اسکلتی که در نتیجه آن انرژی مصرف می­ شود. بعضی از این فعالیت­ها شامل پیاده­روی، بالارفتن از پله، ورزش کردن و… می­ شود. فعالیت انسان توالی از عمل­هاست که در زمان یا فضا انجام می شوند. همه انسان­هایک سیکل روزانه که در آن خیلی از فعالیت­ها دوره­ای هستند انجام می­ دهند و بخصوص افراد مسن به تنهایی زندگی می­ کنند و این باعث می­ شود که مجموعه ­ای از فعالیت­های روتین را روزانه اجرا کنند. شخص مورد نظر از یک اتاق به اتاق دیگر در داخل خانه حرکت می­ کند و توالی از ویژگی­های حسی تشخیص داده می­ شود. این توالی شناسه فعالیت مشخصی را نمایش می­دهد و تشکیل شده از یک سه تایی شامل مکان(p)، زمان(T) و اطلاعات دوره (D) [26].
هنگامی که فرد در فضا و زمان حرکت می­ کند توالی­هایی از این سه­تایی­ها بصورت بلادرنگ ایجاد می­ شود بنابراین خروجی حسگر در طول زمان توالی از سه­تایی­ها می­باشد.

 

۲-۴-۱۰- یک نمونه ساده کار بر روی تشخیص فعالیت های انسانی[۲۱]

در این بخش به یک نمونه کار اولیه تشخیص فعالیت­های انسانی (HAR) با بهره گرفتن از حرکت حسگرهای جاسازی شده در یک دستگاه هوشمند سیار (مانند یک موبایل) در محیط داخل خانه به منظور کسب اطلاعات اولیه در تشخیص فعالیت توسط حسگرها می­پردازیم [۴۴]. به طور کلی هر سیستم HAR بر مبنای تشخیص فعالیت­های اصلی انسان کار می­ کند که این فعالیت­ها شامل راه رفتن، رفتن به طبقه بالا، رفتن به طبقه پایین، دویدن، حرکت و عدم حرکت می­باشد که آنرا با بهره گرفتن ازویژگی­های آماری حاصل از جهت­یابی حسگرهای حرکتی و با پشتیبانی سلسله مراتبییک ماشین بردار
طبقه ­بندی انجام می­دهد.
سیستمی که در این مقاله [۴۴] به آن اشاره شده است بر اساس حسگرهای حرکتی یک تلفن هوشمند است. به طور کلی، تلفن­های هوشمند مجهزبه شتاب­سنج سه­محوری، ژیروسکوپ ومغناطیس­سنج برای به دست آوردن شتاب و اطلاعات جهت­یابی ­و APIاندروید همانطور که در قسمت الف شکل زیر نشان داده شده است می­باشند. سیستم مذکورشامل
سه­بخش است که در قسمت ب نشان داده شده است. بخش­های مذکور متشکل از ویژگی­های استخراج شده مدل­، مدل تشخیص فعالیت­های انسانی و مدل مصرف انرژی است. در مدل اول، ویژگی­های فعالیت­های انسانی از شتاب­سنج و جهت­یاب استخراج شده است. در مدل دوم فعالیت انسانی با بهره گرفتن از یک ساختار سلسله مراتبی شناسایی شده و در مدل سوم، مصرف انرژی هر یک از فعالیت­های فیزیکی از فعالیت­های که تاکنون تشخیص داده شده است محاسبه
می­ شود.

شکل۲- ۱۱-مدل تشخیص فعالیت­های انسانی و مدل مصرف انرژی درموبایل[۴۴]

 

۲-۵- سابقه پژوهش تشخیص فعالیت در دستگاه­های تلفن همراه

در [۴۵] چارچوب سنجش انرژی کارآمد موبایل برای تشخیص اتوماتیک موقعیت کاربرها طراحی شده است. با سنجش موقعیت و تشخیص فعالیت­های کاربر می­توان اطلاعات متنی غنی برای برنامه ­های کاربردی موبایل مانند شبکه­ های اجتماعی وخدمات مبتنی بر مکان داشته باشیم. با این حال، به طور مداوم گرفتن این اطلاعات متنی از دستگاه­های تلفن همراه مصرف مقدار بسیار زیادی از انرژی را به همراه دارد به همین منظور در [۴۵]، یک چارچوب بعنوان سیستم سنجش انرژی کارآمد موبایل با نام EEMSSطراحی شده است. EEMSS با بهره گرفتن از استراتژی سلسله مراتبی مدیریت حسگر مکان­های کاربر را برای تشخیص تغییر موقعیت تشخیص می­دهد. با تأمین انرژی تنها با بهره گرفتن از یک مجموعه­ی حداقلی از حسگرها و استفاده از حسگر مناسب از چرخه EEMSS عمر باتری دستگاه را به طور قابل توجهی بهبود
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
می­یابد. Yi Wang و همکارانش طراحی، پیاده­سازی و ارزیابی­EEMSS ها که به طور خودکار مجموعه ­ای از فعالیت­های روزانه کاربران را در زمان واقعی با بهره گرفتن از حسگرهای نصب شده روی تلفن­های هوشمند می­شناسند را ارائه
داده­اند. بررسی EEMSS با ۱۰ کاربر در بیش از یک هفته نشان می­دهد که رویکرد ما عمر باتری دستگاه را بیش از ۷۵٪ را با حفظ هر دو حالت دقت بالا و زمان تاخیر کم در فعالیت­های کاربر نهایی افزایش می­دهد .ویژگی­های عالی دستگاه تلفن همراه امروز تبدیل خواهد شد فردا به ویژگی­هایی متوسط و محدود تبدیل خواهند شد. قابلیت­های سنجش فعلی در گوشی­های تلفن همراه شامل وای­فای، بلوتوث، GPS، صدا، ویدئو، حسگر نور، شتاب سنج و غیره می­باشد. به این ترتیب تلفن همراه به هیچ وجه دیگر تنها یک وسیله ارتباطی نیست، بلکه محیطی قدرتمند واحد سنجش است که
می ­تواند محیط یک کاربر را مانیتور کند، هر دو اقدام را بشکل نامحسوس و در زمان واقعی انجام می­دهد.در این مقاله بر استفاده از حالت کاربر به عنوان یک راه مهم برای نشان دادن چهار­چوب مصرف انرژی تمرکز شده است.حالت کاربر
می ­تواند شامل ترکیبی از ویژگی­های مانند بیماری، حرکت، مکان در پس زمینه باشد که با هم حالت فعلی کاربر را مشخص می­ کند. با این حال مانع بزرگ برای تشخیص موارد بالا محدودیت ظرفیت باتری دستگاه­های تلفن همراه
می­باشد. زیرا حسگرهای تعبیه شده در دستگاه­های تلفن همراه می­باشد منابع عمده­ای از برق را مصرف می­ کند. به عنوان مثال، باتری نوکیا با شارژ کامل، این تلفن همراه می ­تواند مکالمات تلفنی را برای ده ساعت حمایت کند، اما نتایج تجربی ما نشان می­دهد که باتری فقط قادر خواهد بود شش ساعت مکالمه را ساپورت کند اگرگیرندهGPS ان روشن باشد. از این رو، مصرف انرژی بیش از حد ممکن است تبدیل به یک مانع عمده برای پذیرش تلفن همراه به عنوان گسترده­ترین وسیله قابل حمل به همراه ارائه برنامه ­های کاربردی و یا خدمات باشد.
نویسنده این مقاله در حال طراحی، پیاده­سازی و ارزیابی EEMSS، سیستمی برای سنجش انرژی کارآمد تلفن همراه است، EEMSSدارای یک طرح مدیریت سلسله مراتبی حسگر برای مدیریت انرژی و توان می­باشد. استفاده از ترکیبی از حسگر­خوان که به طور خودکار تشخیص حالت کاربر را با توجه به سه شرط در زمان واقعی، یعنی حرکت (مانند حالت دویدن و راه رفتن)، محل (مانند ماندن در خانه یا در بزرگراه) و پس زمینه محیطی (از جمله با صدای بلند و یا آرام) توصیف می­ کند.
مولفه­های اصلی EEMSS یک طرح برای مدیریت حسگر هستند که موقعیت­های کاربر را مشخص کرده و انتقال موقعیت را با یک توصیف گر تحت قواعد XML شرح می­دهد. این توصیف­گر موقعیت فعلی کاربر را به عنوان ورودی گرفته و توسط حسگر مناسب مورد استفاده قرار می­گیرد. عملکرد نهایی آن روشن و خاموش کردن حسگر بر اساس وضعیت فعلی کاربر می­باشد.
مزایای این طرح مدیریت حسگر سه نوع خواهد بود:

 

 

اول، مکانیزم تعیین موقعیت پیشنهاد شده در این مقاله یک روش انعطاف پذیر برای اضافه کردن / به روز­رسانی موقعیت­های کاربر و ارتباطاتشان به حسگرها است. به عنوان مثال، برای محاسبه نیازهای نو ظهور و حسگرهای جدید ممکن است به صورت تدریجی به سیستم ما اضافه شوند.

دوم، به منظور دستیابی به بهره­وری انرژی، طرح مدیریت حسگر به مجموعه ­ای از حداقل حسگرها اختصاص داده شده و تعیین طول نمونه­برداری و فواصل این مجموعه از حسگرها برای تشخیص حالت کاربر و همچنین انتقال به وضعیت­های جدید را ممکن می­سازد.

در نهایت، این طرح مدیریت حسگر به راحتی می ­تواند توسعه یابد به عنوان یک میان­افزار عملیات مدیریت حسگر و اطلاعات متنی برای برنامه ­های کاربردی لایه ­های بالاتر را برای انواع مختلف دستگاه­ها و حسگرها فراهم کند.EEMSS در حال حاضر بر روی گوشی های نوکیا اجرا و ارزیابی شده است.

در اجرایEEMSS ، در حال حاضر برای موقعیت­های زیر تعریف شده است:
“پیاده­روی”، “داخل خودرو”، “استراحت کردن”، “صحبت کردن در خانه”، “ورود به خانه”،” کارکردن”،
” ملاقات”، “در دفتر با صدای بلند”، ” محل آرام”،” مکان سخنرانی” و “مکان پر سرو صدا”. زمینه این مطالعه با ۱۰ کاربر در دو دانشگاه مختلف برای ارزیابی عملکرد EEMSS انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که EEMSS قادر به تشخیص موقعیت با دقت ۹۲٫۵۶٪ و بهبود طول عمر باتری بیش از ۷۵ درصد، در مقایسه با نتایج موجود
می­باشد.

شکل۲- ۱۲-وضعیت هاو ویژگی­های آنها که توسط سیستم موردتحقیق (EEMSS) ثبت شده است [۴۵]

شکل۲- ۱۳-معماری پیاده­ سازی سیستم EEMSS درگوشی نوکیا [۴۵]
(۱) اطلاعات سیستم خوانده شده درقالبXML برایتعیین موقعیت به قسمت مدیریت حسگر ارسال می­گردد.
(۲) ماژول مدیریت بر اساس وضعیت فعلی کاربر که توسط مدیریت حسگر مشخص می­ شود حسگرها را تعیین می­ کند.
(۳) ماژول مدیریت کنترل روشن/خاموش بودن حسگرها را بر عهده دارد.
(۴) رابط کنترل تک تک حسگرها.
(۵) رابط حسگر برای ماژول طبقه ­بندی.

 

زمیـن به تیـغ بلاغت گـرفتـه ای سعـدی سپاس دار که جز فیـض آسمانی نیست
بدین صفت که در آفاق صیت شعر تو رفت نرفت دجله که آبش بدین روانی نیست
هیچ کس بیشتر و بهتر از خود سعدی به اهمیت زیبایی و نیکویی کاری که کرده است واقف نبوده تا بدان حدّ که آن را «فیض آسمانی» دانسته است. همچنین هیچ شاعر، ادیب و اندیشمند دیگری را نمی یابیم که تا حد او، از اهمیت و کیفیت شهرت خود سخن گفته باشد سعدی گاه گاه به مناسبتی خود را مدح کرده است و این ستایش از خویش نشان از آن دارد که به واقع نمی توانسته از این حقیقت گویی صرفنظر نماید زیرا :
سعدی به پاکبـازی و رنـدی مثل نشد تنـها در این مدینه که در هر مدینه ای
شعرش چو آب در همه عالم چنان شده کز پارس می رود به خراسان سفینه ای
او به درستی شعرش را به «آب روان» تشبیه نموده که به همان زلالی و سیاسی در پهنه «آفاق جریان داشته و در سر راه همه تشنگان را سیراب کرده است. خوشبختانه این شهرت در میان حیاتش چه در شیراز و چه در نقاط دیگر ایران و جهان اسلام آن مقدار فراگیر بوده که از آن آگاهی یابد یا بهتر گفته شود. آوازه شهرتش از راه دور باز گردد و به گوش فراگیر بوده که از آن آگاهی یابد یا بهتر گفته شود، آوازه شهرتش از راه دور بازگردد و به گوش خود وی نیز برسد: چنانکه می نویسد» ذکر جمیل سعدی که در افواه «عوام» افتاده است وصیت سخنش که در بسط زمین رفته و رقعه منشاتشکه چون کاغذ زر می برند.- گلستان ص ۳۰
تازه این شهرت در نیمه راه زندگی وی بوده است و به حق خویشتن را «اندر بحر معنی گوهر یکدانه» دانسته است.- غزلیات ص ۶۲۱
نتیجه :
من خود این سنگ به جان می طلبیدم همه عمر کاین قفس بشکند و مرغ به پرواز آید سعدی شیرازی یکی از چهار سخن گوی بی بدیل ایران در طول زندگی پر بار نزدیک به یک قرنی خود چهار مرحله متمایز را تجربه کرده و گذرانیده است. در حالیکه این چهار مرحله چون دانه های گردنبندی درشت و درخشان به یک رشته مستحکم ولی ظریف کشیده شده که رشته زندگی وی را ساخته و پرداخته است هنگامی که در هر یک از این مراحل نظر می افکنیم در می یابیم که در عین چندگانگی، یگانگی و هماهنگی خاصی در بین آنها وجود دارد و یا بهتر گفته شود آن رشته پیوند دانه ها، حقیقت جویی یافتن فلسفه و حکمت زندگی و در نهایت راهبری «خلق» برای یک زندگی نیکو و شادکام و ساختن در حد امکان یک آرمان شهر است که بتوان توسعه ای جهانی یابد. مرحله اول : دوران کودکی و نوجوانی سعدی است آن زمان که اتابک سعد بن زنگی در رأس فرمانروایی شیراز مستقر بود. شیراز دوران نسبتاً آرامی را سپری می کرد او تحت تربیت و تعلیم پدرش شخصیتی فرزانه و دیوانی قرار داشت به فرمانروا معرفی شده بود تا او را در کنف حمایت گیرد علوم فقهی و عرفانی را می آموخت در شیراز که از جهات سیاسی و فرهنگی شهر استثنایی بود، روزگاری می گذرانید و از همان ابتدا که جوانه های نبوغ و بلوغ فکری در وی شکفته می شد. گرایش های عارفانه را در خود می یافت ولی دیری نپایید که پدر را از دست داد از زیر چتر حمایت او به در افتاد و می بایست راه خود را در پیش گیرد. بدین جهت به این سو و آن سو سر زد با درویشان و قلندران محشور شده، آزادی و آزادگی را برگزیده و گاه مورد طعنه واقع شده و سرانجام قلندروار راه سفر پیش گرفته است. که در این راه خود را درویش قلّاش می خوانده است.
مرحله دوم : دوران سفر دور و دراز سعدی است جوانی بیست و چند ساله در جست و جوی حقیقت و با گرایش های درویش- قلندری «راه بیابان» گرفته تجاوز از بیست سال در چهار گوشه جهان اسلام به گردش درآمده با عالمان عارفان و اندیشمندان نشست و برخاست داشته و سرانجام در علوم شریعت و طریقتی سرامده شده است با سیر وسلوک از هر خرمنی خوشه ای چیده ریاضت ها کشیده که بیشترین و مهمترین آنها در بیابان های فلسطین و مکه بوده است «هفت شهر عشق» را پیموده و سرانجام در بیت المقدس و مکه به انتهای راه و هدف رسیده شبی در خرقه رندآسا گذر کردم به میخانه ز عشرت می پرستان را منور بود کاشانه
مرحله سوم : پایان سفر و بازگشت به شیراز که سعدی شتابان بالا و مشتاق خود را به وطن مالوف می رساند در این زمان او چهل و اندی سال داشته که اوج بلوغ روحی و جسمی یک انسان در این سن می باشد او با ورود به این بلوغ و با دستیابی به جهان بسی ژرف و وسیع یافتن آنچه در جستجویش بود و بازنگری در حال و کار خود؛ و این بار سفر به دوران خویشتن به این نتیجه رسیده که «گشودند از درون حال در تحقیق سعدی را» و آنگاه در خود «رسالتی» می یابد که باید آن را به انجام رساند و آن در حد توان ساختن یک (آرمان شهر) است به همین وصل سومین مرحله از مراحل چهارگانه زندگی خود را آموزگار می خواند و شغل، تمام و کار خویش را در این کلمه خلاصه می کند. بخش ابتدایی این دوره اوج شکوفایی شیراز عهد سلغری از سویی و زندگی سعدی از سویی دیگر است. او مورد قبول حکومت و مردم قرار دارد و پس از آنکه مغولان از مرکز تبریز بر حکومت فارس پنجه انداخته اند معهذا هنوز سلغریان بر منطقه احاطه دارند اینک سعدی موعظه می کند، پند می دهد، عارف و عامی را به فلاح و رستگاری و نیکی و نیک بختی فرا می خواند. این سومین مرحله پربارترین مراحل زندگی اوست، زیرا پختگی کامل رسیده «گلستان و بوستان» را نگاشته و در خانه – خانقاه خود در زیر کهندزباستانی در کنار «حوض ماهی» در گوشه ای دنج و زیبا که خود آن را «بوستان» نام نهاده سکنی گرفته و به ارشاد شاگردان خویش از هر گروه پرداخته است. او با رسیدن به «دانایی» دریافته که برای حصول به هدف خویش یعنی نیکبخت ساختن انسانها می بایست با هر یک از آنان به طریق خاص خود وی روبرو شود عوام و خواص به معنی عرفانی آن از یکدیگر جدا هستند «عوام» را می بایست از طریق شریعت و خواص را از راه طریقت ارشاد کرد تحت تعلیم و تربیت قرار داد. از این روی روش تربیتی دوگانه خویش را پیش می گیردو از بین همه مشرب های عارفانه – صوفیانه«طریقت فتوت» را که جنبه کردارگرایانهتصوف و با طبیعت او سازگارتر است بر می گزیند و به کار می بندد خود را پیر کهن می خواند و می نویسد «جوانمردا، از تو تا خدای یک قدم را هست دانی چه کنی؟ خود را فراموش کن و با لطف او دست در آغوش کن» -رسایل نثر ص ۹۱۳پنهان کاری را به کناری می نهد که آن را صلاح نمی داند و با سر سختی به مبارزه با زهد ریایی می پردازد.
مرحله چهارم : این دوره از زندگی سعدی سخت گذشته است؛ هر چند که به او آزادی نرسیده باشد. سلغریان فروپاشیده اند، مغولان بر شیراز و فارس و سراسر ایران تسلط کامل یافته، فرمانروایی ایلخانی را به ثمر رسانیده اند. دوستان و حامیان او در داخل و خارج شیراز قلع و قمع گشته اند جامعه دستخوش دگرگونی، آشوب و در نتیجه تزلزل گردیده. اقتصاد و فرهنگ سقوط کرده و می بایست شدیداً مراقب چنین جامعه طوفانزده و نگون بختی بوده و از گذشته و حال سود جست با وجود اینکه او مورد تکریم و احترام ایرانی و ترک و مغول در داخل و خارج است معهذا نگران وضع موجود می باشد سعدی به دوران کهولت رسیده، خود را «پیر کهن» و «فرسوده روزگار» می خواند.
عکس مرتبط با اقتصاد
هر چه جلوتر می رود بیشتر بر شرایط موجود روزگار واقف می گردد در می یابد که باید با روش رفق و مدارا و آهسته و پیوسته به نبرد با این وضع و با بیگانه پرداخت بر این باور پای می فشارد که می بایست شریعت و طریقت در آشتی به سر برند. و آنگاه است که خود را «فقیه کهن جامه» می خواند و به شدت است اندر کار تجدید حیات آنچه که از دست رفته است می شود و ما در اینجا او را «پخت روزگار» می خوانیم.
فرجام کلام اینکه : سعدی سرانجام با در پیش گرفتن راهی که در نوجوانی، پدرش پیش پای وی نهاد. و اومدتی دراز تجربیات دیگری را به آن افزوده بود و با احساس همیشگی وجود «رسالتی» در خود برای ساختن «آرمان شهری» که انسان ها در آن با آرامش و نیکبختی بسر برند از مظاهر و مواهب آفریدگار سود می جوید همه غرایز، حواس و نیروهای مادی و معنوی انسان – خلیفه الله یا بهتر گفته شود جسم و روح هر دو از سویی و «ابر و باد و مه و خورشید و فلک» از سوی دیگر را به کار وا می دارد و تا حدی گرایش های «وحدت وجودی» خود را نمایان می سازد. هنگامی که در بهاران در باغی و یا دشتی، شبی را به صبح رسانیده سحرگاهان که خورشید از پس کوهسار، گوشه ای از خود را نمایان ده، نسیم سحری با بوی گل و ریحان بینی و پیشانی او را نوازش داده آوای پرندگان گوش او را پر از نوا و موسیقی طبیعت کرده و او یکباره از بستر جسته و گفته «مرغ تسبیح خوان و من خاموش»- گلستان ص ۸۴، مواعظ ص ۸۳۰که این اتفاق دوبار تکرار شده – در این جمله کوتاه، آفریرکارو همه مظاهر گویا و زیبای او را به یاد آورده و برخاسته خود «تسبیح» گفته و روز روحانی پر نشاط و پر باری را آغاز کرده تا آن را به شاگردان خود القا کرده زیرا او «آموزگار» است و بقول خود : «معلم حس بشیرت است». است».
بخش ۲: نمونه های شعری
«جناس»
جناس تام :
آنست که در نظم یا نثر کلماتی به کار می رود که عینا مثل هم اما معنی آنها مختلف باشد در جناس تام دو لفظ باید در چهار چیز متفق باشند . ۱- تعداد حروف ۲- نوع حروف ۳- ترتیب حروف ۴- حرکات حروف
نمونه های شعری
زرش داد و گوهر به شکر قدوم بپرسیدش از گوهر و زاد و بوم
ز فرمانبرانم کسی گوش داشت که اغوش را اندر آغوش داشت
میازار پرورده خویشتن چو تیر تو دارد به تیزش مزن (بوستان سعدی)
اگر یک سری موی برتر پرم فروغ تجلی بسوزد پَرَم
جناس در کلمات قافیه (پَرَم : بپرم – پَرَم : پرمن) (۸۴ دیباچه)
زرش داد و گوهر به شکر قدوم بپرسیدش از گوهر و زاد و بوم
جناس تام سنگ قیمتی معنی می دهد و در مصراع دوم دوده و نژاد (۱۱۰ باب اول)
ز فرمانبرانم کسی داشت که آغوش را اندر آغوش داشت
جناس تام بین دو کلمه ی آغوش و آغوش یک لفظ در دو معنی متفاوت «بغل و کنار و بَر»(۱۴۶ باب اول)
میازار پرورده ی خویشتن چو تیر تو دارد به تیرش مزن
در کلمه «تیر» جناس تام: معنی نخست به معنی بهره و سهم و دوم به معنی چوبه ی تیر(۱۵۴ باب اول)
بحمدالله، این سیرت و راه راست اتابک ابوبکربن سعد راست
جناس تام در کلمات «راست و راست»(۳۱۵ باب اول)
(راه) راست به معنی روش نیکو و رفتار و راست دوم به معنی وجود داشتن
وز آن کس که خیری بماند روان دمادم رسد رحمتش بر روان
جناس تام در کلمات روان در مصرع اول به معنی جاری و رونده (صفت فاعلی بیان حالت) و در مصرع دوم به معنی جان کندن.(۳۴۸ باب اول)
چو بخشش نگون بود در کافِ کُن نکرد آنچه نیکانش گفتند: کُن
کاف کن، روز ازل و آغاز خلقت جناس تام در کُن.
کُن فعل امر حاضر عربی و فعل امر فارسی کُن در عربی یعنی به وجود بیاور و بشو.(۴۷۵ باب اول)
گدارا چو حاصل شود نانِ شام چنان خوش بخسبد که سلطانِ شام
جناس تام در کلمه ی شام به معنی غذای شب و شام، نام کشوری که امروز سوریه نام دارد.
طمع کرده بودم که کرمان خورم که ناگه بخوردند کرمان سرم
جناس تام در کلمات کرمان (یکی از استانهای ایران) و کرمان : کرم ها. (۴۹۹ باب اول)
مرو بر سر رشته بار دگـر مبادا که دیگر کند رشته سر
جناس در کلمه رشته که در مصراع اول به معنی روش و در مصراع دوم به معنی کرم است.(۵۷۶ باب اول)
شنیدم که در مصر، میری أجَلّ سپه تاخت بر روزگارش، أجل
آرایه جناس در کلمات (أجَلّ) است أجَلّ (اجلل) افعل تفضیل عربی به معنی بزرگتر و اجل در مصراع دوم به معنی زمان مرگ و پایان مدت زندگی.(۵۸۴ باب اول)
نباید به رسمِ بد، آیین نهاد که گویند لعنت بر آن کاین نهاد
جناس تام در کلمات نهاد، (نهاد در مصرع اول بن ماضی فعل و مصدر مرخم است و در مصراع دوم فعل ماضی.(۷۴۶ باب اول)
تو حاصل نکردی به کوشش بهشتخدا در تو خوبی بهشتی، بهشت
جناس تام در کلمات (بهشت) بهشت در مصراع اول به معنی مینو و پردیس و در مصرع دوم به معنای گذارد از مصدر بهشت.(۷۹۴ باب اول)
غم خویش در زندگی خور که خویش به مرده نپردازد ار حرص خویش
خویش در مفهوم «خود» ضمیر مشترک و در مفهوم «خویشاوند» اسم است. جناس تام(۴ باب دوم)
به سرهنگِ سلطان چنین گفت زن که خیز ای مبارک! درِ رزق زن
جناس تام در کلمه «زن» زن در مصرع اول جنس مونث است و در مصرع دوم فعل است(۱۴۰ باب دوم)
یکی دست گیرم به چندین دِرم که چندی است تا من به زندان دَرَم
جناس در کلمات (دِرم و دَرم)(۱۵۶ باب دوم)
همه شب نبودش قرار و هُجوع ز تسبیح و تهلیل و مارا ز جوع
(هجوع و جوع جناس)(۲۷۲ باب دوم)
قیامت کسی بیند اندر بهشت که معنی طلب کرد و دعوی بهشت
آرایه جناس تام در (بهشت: فردوس و بهشت فعل ماضی به معنی فروگذارد و رها کرد.(۲۸۰ باب دوم)
چو حاتم به آزادگی سرنهاد جوان را برآمد خروش از نهاد
جناس تام در کلمه «نهاد»(۳۲۹ باب دوم)
که من گر گُلی بر وجودت زنم به نزدیک مردان نه مَردم، زنم
(جناس تام در کلمات «زنم» زنم مصرع اول فعل مضارع التزامی و مصرع دوم زن هستم) (۳۳۲ باب دوم)
به زاری به شمشیر زن گفت زن : مرا نیز با جمله گردن بزن
جناس در کلمه «زن» که دوباره و به دو معنی آمده و نیز کلمه بزن که فعل امر است.(۳۵۱ باب دوم)
نهاده پدر چنگ درنای خویش پسر چنگی و نایی آورده پیش
آرایه جناس در تکرار کلمات چنگ و نای که در مصرع اول به معنی چنگال و گلوگاه و در مصرع دوم نام دو ساز است.(۴۳۴ باب دوم)
دلارام در بَر، دلارام جوی لب تشنگی خشک بر طَرفِ جوی
جناس در کلمات (جوی : جوینده، جوی : نهر و رود کم آب) (۱۲باب سوم)
به یک نعره، کوهی ز جا برکنند به یک ناله شهری به هم بر کنند
جناس در کلمات برکنند (برمی دارند و ویران می کنند، بَر کُنند : بر می آشوبند)(۲۹ باب سوم)
زیادِ مَلِک چون مَلَک نارمند شب و روز چون دد زمردم رمند
آرایه لفظی جناس در کلمات نارمند، نمی آرَمند و رَمَند: می گریزند(۷۸ باب سوم)
یکی، شاهدی در سمرقند داشت که گفتی به جای سمر، قند داشت

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

 

آیات عظام: امام، بهجت، تبریزی، خامنه ای، سیستانی، فاضل و گلپایگانی: «هر عملی که عرفاً بدان رقص بگویند.»
مکارم شیرازی: «رقص حرکات موزونی است که به منظور لهو و لعب انجام می شود.»[۱۱۲]
براین اساس، اگر در جایی رقص صدق کند، حکم آن از دیدگاه مراجع عظام تقلید به شرح زیر است:
امام خمینی (رضوان الله علیه): «بنابر احتیاط واجب رقصیدن خانم ها در هر کجا اعم از مجلس عقد و عروسی و یا مولودی ها جایز نیست مگر رقصیدن زن برای همسر خود.»[۱۱۳]
حضرت آیت الله گلپایگانی (رضوان الله علیه): «فقط رقصیدن زن برای شوهرش جایز است و در غیر این مورد حرام است.»[۱۱۴]
حضرت آیت الله اراکی: «رقص اشکال دارد.»[۱۱۵]
حضرت آیت الله بهجت: «رقص مطلقاً اشکال دارد.»[۱۱۶]
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی: «فقط رقص زن برای شوهرش جایز است و در غیر این صورت حرام است.»[۱۱۷]
حضرت آیت الله وحید خراسانی: «رقصیدن مطلقاً ـ با قطع نظر از ترتب هرگونه خلاف شرع و عنوان حرام دیگری ـ بنابر احتیاط واجب جایز نیست.»[۱۱۸]
حضرت آیت الله سیستانی: «به احتیاط واجب جایز نیست به جز رقص زن و شوهر در جایی که دیگری نباشد.»[۱۱۹]
حضرت آیت الله مکارم: «تنها رقص زن برای شوهرش جایز است و بقیه اشکال دارد.»[۱۲۰]
مقام معظم رهبری: «اصل رقصیدن اشکال ندارد مگر این که مستلزم فعل حرامی باشد. [مانند تحریک شهوت حرام، استماع موسیقی و …] و در این مسئله فرقی بین انواع رقص ها نیست.»[۱۲۱]
همچنین پاسخ مراجع عظام به این سؤال که آیا زن یا مرد می تواند به تنهائی و به دور از چشم دیگران (حتی از نگاه همسر خود) برای ورزش بدن برقصد؟ به این شرح است:
آیات عظام امام، تبریزی، خامنه ای و سیستانی: «اشکال ندارد، ولی سزاوار است مؤمن از لهو اجتناب کند.»[۱۲۲]
آیات عظام بهجت، فاضل، نوری و وحید: «بنابر احتیاط واجب جایز نیست.»[۱۲۳]
آیات عظام صافی و مکارم: «حرام است.»[۱۲۴]
نتیجه این که اگر عنوان رقص[۱۲۵] یا استماع موسیقی حرام بر حرکات ورزشی صدق کند؛ اشکال دارد و در غیر این صورت اشکالی ندارد و در این گونه امور لازم است هر مکلفی به مرجع تقلید خود رجوع نماید.
به هر حال سؤالات ذکر شده به دفاتر مراجع نیز ارسال شده و جواب های زیر دریافت گردیده است:
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
«در صورتی که موزیک مناسب مجالس لهو و فساد نباشد مانعی ندارد.»
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
«اگر موسیقى مطرب لهوى نباشد مانعى ندارد و تشخیص آن به عهده خود مکلّف است.»
رقص اگر موجب تهییج شهوت یا مستلزم کار حرام یا ترتّب مفسده‌اى باشد یا زن ‏در بین مردان نامحرم برقصد، حرام است.‏
۳٫۴٫۵٫۲٫ رقص زن برای زن
آیات عظام بهجت، فاضل، نورى، وحید خراسانی و سیستانى: بنابر احتیاط واجب جایز نیست. [۱۲۶]
آیات عظام تبریزى، خامنه‏اى، امام خمینى: اگر باعث تحریک شهوت یا ارتکاب گناه و یا ترتب مفسده نشود، اشکال ندارد (ولى براى مؤمن سزاوار آن است که از لهو اجتناب نماید.)[۱۲۷]
آیت الله صافى، آیت الله مکارم: رقص زن براى زن حرام است.[۱۲۸]

۳٫۴٫۵٫۳٫ رقص در میان جمع محرم ها
جواب: مشهور فقها، رقص زن را فقط برای شوهرش جایز می دانند بنابراین در جایی که دیگران هستند رقص جایز نیست و نیز رقص زنان در مجالس زنانه و رقص مردان در مجالس مردانه جایز نیست.[۱۲۹]

۳٫۴٫۵٫۴٫ رقصیدن عروس و داماد و دادن پول شادباش
نظر برخی از مراجع تقلید درباره پولی که هنگام رقصیدن عروس و داماد، مهمانان به عنوان شاد باش، به صورت نقدی به آنها می دهند، این گونه است:
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
اگر در مقابل رقص حرام باشد، دریافت آن جایز نیست.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
هدیه است و فی نفسه اشکال ندارد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
دادن و گرفتن این پول ها جایز نیست و همچنین توجه داشته باشید تنها رقص زن براى شوهرش جایز است، و بقیّه اشکال دارد. البتّه منظور رقص لهوى است، نه هرگونه حرکات منظّم و موزون.[۱۳۰]
مقام معظم رهبری: اصل رقصیدن اشکال ندارد مگر این که مستلزم فعل حرامی باشد. [مانند تحریک شهوت حرام، استماع موسیقی و …] و در این مسئله فرقی بین انواع رقص ها نیست.[۱۳۱]
ایشان می فرمایند: به طور کلی اگر رقص به گونه ای باشد که منجر به تحریک شهوت شود یا مستلزم فعل حرام یا ترتب مفسده ای باشد، حرام است.[۱۳۲]
اگر رقص زن برای شوهرش یا بر عکس، همراه ارتکاب حرامی نباشد، اشکال ندارد.[۱۳۳]

فصل چهارم: دلایل حرمت رقص
در مورد حکم حرمت رقص هیچ دلیلی برای منع وجود ندارد و فقها زمانی که از رقص صحبت می کنند از مباحث دیگری صحبت می کنند و بخاطر آنان رقص را حرام می دانند. بعضی از شافعیان (مثل فورانی و غیر او) رقص را مباح می دانند مطلقاً، و در حکم رقص تقسیم بندی کرده اند و گفته اند بیشتر رقص ها چون که آبرو را ساقط می کنند حرام است، وگرنه که حرام نیست، بعضی از شافعیان گفته اند: اگر رقص به قصد لهو و لعب باشد حرام است و اگر این قصد در رقص لحاظ نشود جایز می باشد، جایز است، ابن حزم گفته است : رقص و پایکوبی در ایام عید جایز می باشد.[۱۳۴]
حنیفه رقص را مطلقاً حرام می داند، ابن عابدین گفته است: همانا کسی که رقص را حلال می داند رقصی است که عبارت از میل دادن، فرو افتادن، اوج گرفتن بوسیله ی حرکات موزون است، همچنانکه بعضی از صوفیه انجام می دهند، علما بر کفر آن حکم کرده اند، و نقل شده در کتاب البزازیه از قرطبی که ائمه اجماع بر اینگونه رقص نموده اند، و گفته: دیدم فتوای شیخ الاسلام کرمانی را به کفرکسی که این نوع رقص را حلال بشمارد.[۱۳۵]
بعضی از شافعی ها و بخش اعظم حنابله به کراهت رقص حکم کرده اند.[۱۳۶]
۴٫۱٫ دیدگاه قرآن
کسانی که قائل به حرمت رقص هستند می گویند خداوند در قرآن کریم فرموده: «و لا تمش فی الارض مرحاً؛ در زمین به حالت شادی راه نروید.»[۱۳۷]
مراد از آیه نهی از آن است که راه رفتن انسان نوعی باشد که اهل کبر و بزرگان راه می روند. و همچنینن خداوند فرموده اند: «و عباد الرحمن الذین یمشون علی الارض هونا؛ بندگان خداوند رحمان کسانی اند که بر زمین با وقار راه می روند.»[۱۳۸]
مراد از هون در آیه این نیست که آنها در زمین مانند مریض ها از روی تصنع و ریاء راه می روند، بلکه مراد از آن آرامش و وقار است، همانا روایت شده است تا جایی که جاهلان فکر می کنند مریض اند، امّا این گروه مریض نیستند و آنها به خدا سوگند که سالمند، ولی ترسی بر آنها هست که غیر آنها ندارند و آنها دنیا را بخاطر علمشان به آخرت ترک کرده اند.[۱۳۹]
هنگامی که خداوند وصف کرده بندگانش از مؤمنین را که آنها با وقار و آرامش در زمین راه می روند، پس کسی که از روی کبر و سرور بر زمین راه برود از عباد الرحمن نیست، کسی که رقص انجام می دهد نمی گویند که با سکینه و آرامش و وقار راه می رود بلکه می گویند از روی فرح و کبر راه می رود، پس آیه دلالت بر حرمت انجام رقص می کند.
همچنین خداوند فرموده: «واقصد فی مشیک؛ در راه رفتن خودت معتدل باش.»[۱۴۰]
یکی از وصیت های لقمان را به فرزندش روشن نموده است. طبری در معنای عبارت گفته است: تواضع در راه رفتن به هنگام راه رفتن است نه آنکه کبر کند یا عجله کند و گفته: اهل تأویل مثل حرف ما را گفتند، مگر اینکه فردی از آنان گفته: امر و دستور داده به تواضع در راه رفتن و از اقوال آنهاست که: دستور داده است که با سرعت رفتن را ترک کند، روایت شده از قتاده که در باب این آیه گفته است: لقمان نهی کرده از کبر و کسی که رقص انجام دهد، در رفتنش متواضع نبوده است و همانا متکبرانه با عجله و با فخر فروشی راه رفته است و همه اینها از طرف شارع نهی شده است.[۱۴۱]
خداوند در قر آن کریم می فرماید: «یا أیها النبی قل لأزواجک و نباتک و نساء المؤمنین یدنین علیهن من جلابیهن ذال أدنی أن یعرفن فلا یؤذین؛ ای پیامبر به زنانت و دخترانت و زنان مؤمنان بگو که روپوش های صورت را بیاندازند این نزدیکتر است که شناخته شوند و اذیت نشوند.»[۱۴۲]
و همچنین «و لا یبدین زینتهن إلا ماظهر منها؛ زینت های خود را آشکار نکنید مگر آنچه خودش ظاهر است.»[۱۴۳] نهی از آشکار کردن زینت نهی از آشکار کردن موضع زینت است، چرا که زینت در جاهایی از بدن واقع می شود که حلال نیست به آنها نگاه شود مگر آنها که در آیه ذکر شده اند ، علماء در بیان مراد زینت ظاهر اختلاف کرده اند، از ابن مسعود روایت شده که آن زینت ظاهر از لباس است، در روایت دیگری گفته است که رداء (لباس بلند) و مقنعه و آن قسمت پایین لباس است، در روایت سومی است که آن لباس و جلباب است، از سعید بن جبیر و حسن بصری و محمد بن سیرین و نخعی و غیر آنها مثل قول او را گفته اند، از ابن عباس روایت شده است و ابن عمر و عایشه و سعید بن جبیرکه گفته اند در اینها زینت است. زمخشری گفته است: همانا زینت آن چیزی است که بوسیله آن زنان خود را می آرایند و از آرایش سرمه و خضاب، پس ظاهر است از این و آنچه مخفی است مثل گوشواره و خلخال و گردنبند، پس نباید آن را آشکار کند مگر برای آن ها که در آیه ذکر شده است، و اینکه در آیه زینت ذکر شده است نه جایگاه های آن برای مبالغه است، در امر به اینکه حفظ شوند و بپوشانند، همانطور که وقتی نهی از آشکار کردن آن ها خود زینت است برای این است که فهمیده شود که نگاه کردن به آنها حرام است، تا مکان های آنها پوشانده شود، چرا که نگاه کردن به جایگاه های آن ممکن است که خطر داشته باشد و اینکه واجب است زنان در پوشاندن آنها احتیاط کنند و در آشکار کردن آنها تقوا پیشه کنند. پس آیه واجب کرده است که زنان مؤمن عورتشان بپوشانند و چیزی از آن را آشکار نکنند برای کسی که حلال نیست به آنها نگاه کنند. هنگامی که زن به تنهایی بدون همراهی مردی برقصد، یا اگر در محضر مردان نامحرم باشد. یا مردان نامحرم او را از طریق دوربین ببینند، که این رقص بر دو چیز مشتمل است غیر از حرکات رقص، آنها عباتند از: ۱- آشکار کردن عورتش برای کسی که حلال نیست نگاه کردن به آن. ۲- نگاه کردن مردان به عورت زن نامحرم راغب به این کار به غیر از ضرورت یا حاجتی. برای بیان این دو فرع حکم آنها اینگونه است: همانا فقها در تعریف عورت زن که مورد رغبت است اختلاف دارند که بعضی گفته اند: تمام بدن زن آزاد که مورد رغبت است را درمورد مرد نامحرم عورت می دانند. به غیر از صورت، کف دو دست، پس واجب است که زن غیر این دو جایگاه را بپوشاند. بعضی دیگر گفته اند: تمام بدن زن آزاد مورد رغبت عورت است پس واجب است که زن آنها را بپوشاند و بر کسی حلال نیست به آنها نگاه کند، آشکار نکند مگر در جایگاه ضرورت و حاجتی. همانا کسی که می رقصد بیشتر بدنش آشکار می شود، از جاهایی که مورد اتفاق فقهاست که عورت محسوب می شود و لباسهای نازک می پوشد و بقیه اجزاء بدنش که معلوم نیست وصف می شود.
همچنین در سوره احزاب، آیه ۳۳ خدواند فرموده است: «و قرن بیوتکن و لا تبرجن تبرج الجاهلیه الأولی؛ و در خانه های خود آرام گیرید و مانند زمان جاهلیت خود را آشکار نکنید.»
خداوند نهی کرده است که زنان پیامبر خود را آشکار کنند، و آن این است که زن زینت و نیکی هایش را بپوشاند تا شهوت مردان را جلب نکند مثل کار زنان در جاهلیت. در مورد جاهلیت اولی اختلاف شده است، گفته شده که در آن بین آدم و نوح است، گفته شده آن بین نوح و ابراهیم است، گفته شده است بین نوح و ادریس است، گفته شده بین موسی و عیسی است و نیز گفته شده بین عیسی و محمد (صلی الله علیه و آله) است. ابن عطیه گفته است که آنچه نزد من ظاهر می باشد این است که اشاره به جاهلیتی دارد که در عصر خودشان بوده است پس امر کرده که از آن روش مستقل شوند، آن جاهلیت سیرۀ کفر بوده قبل از آمدن شرع، چرا که آنها غیرت نداشتند و تمام کارهای زنان بدون پوشش بود و کلمه اولی نسبت به حالت اسلام است، پس جاهلیت دیگری معنی ندارد. شوکانی گفته است: ممکن است مراد از جاهلیت دیگر آنچه باشد که در اسلام اتفاق می افتد از اینکه خود را شبیه جاهلیت کنند در گفتار و رفتار، پس معنای آیه این می شود: ای زنان مسلمان بعد از اسلام آوردنتان مثل زمان جاهلیت خود را آشکار نکنید که قبلاً آنگونه بودید، یا اینکه بوسیله ی گفتار یا رفتارتان مثل جاهلیتی که قبلاً در آن بودید نشوید، و این ادب است اگر چه خداوند خطاب به زنان پیامبر فرموده ولی زنان امت هم تابع آنها هستند. چراکه لفظ عام است و صدق می کند بر زنان پیامبر و غیر آنها که معتبر این است که لفظ عمومیت داشته باشد همانگونه که اصولیان گفته اند. پس واجب است زنان مؤمن آشکار نکنند زینت ها و محاسن خودشان را آنچنان که واجب شده پوشانده شود در حضور کسانی که حلال نیست به آنها نگاه کنند.[۱۴۴]
خدواند همچنین در خصوص مردان می فرماید: «قل للمؤمنین یغضوا من أبصارهم؛ به مؤمنان بگو که چشم هایشان را بپوشانند.»[۱۴۵]
خداوند مردان مؤمن را امر کرده است که چشم هایشان را بپوشانند در جایی که محل فتنه و گناه است و محرک شهوت است. همانا مفسران قرآن گفته اند: همانا چشم پوشی یعنی بستن پلکها که نتوانند ببینند و بیشتر آنها گفته اند همانا «من» در آیه بیانگر بعضیت است، مراد آیه این می شود که در بعضی جاها چشم پوشی کنند، و گفته شده است که علت بعضیت این است که: بخشیده شده است که بیننده یک نگاه بدون قصد بیاندازد. پس دلالت آیه بر حرمت نگاه کردن مرد به زن نامحرم بدون ضرورت واضح است.
خدواند فرموده است: «و أذا سألتموهن متاعافاسألوهن من وراء حجاب؛ هنگامی که ای مردان از زنان کالای می خواهید از پشت پرده بگیرید و بخواهید.»[۱۴۶]
این آیه اگر چه مخصوص زنان پیامبر است امّا چون لفظ عمومیت دارد بر مادران مسلمانان و غیر آنها از زنان مسلمان صدق می کند.
شیعه و اهل سنت در برداشت از این آیات مطرح شده، تقریباً نظرات مشابه ای دارند که بصورت کلی از نظر شیعه بر گرفته از تفسیر نمونه بیان می کنیم . البته شایان ذکر است که شیعه فقط در رابطه با معنی و شان نزول سخن می گوید و تفسیر به رای ندارد .
آیه ۶۳ سوره فرقان:
بحث جامع و جالبى پیرامون صفات ویژه بندگان خاص پروردگار که تحت عنوان «عِبادُ الرَّحْمنِ» آمده، مطرح مى‏شود، و دوازده صفت از صفات ویژه آنان را بیان مى‏کند و در حقیقت تکمیلى است براى آیات گذشته که مشرکان لجوج هنگامى که نام خداوند رحمان برده مى‏شد از سر استهزاء و غرور مى‏گفتند: رحمان چیست؟ جایى که بندگان او این قدر عالى مقام و با شخصیتند عظمت خداى رحمان را بهتر مى‏توان درک کرد. نخست مى‏گوید: «و بندگان خاص خداوند رحمان کسانى هستند که با آرامش و بى‏تکبر بر روى زمین راه مى‏روند» (وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً).
نخستین توصیف نفى کبر و غرور و خود خواهى است که در تمام اعمال انسان و حتى در کیفیت راه رفتن او آشکار مى‏شود زیرا ملکات اخلاقى همیشه خود را در لا بلاى اعمال و گفتار و حرکات انسان نشان مى‏دهند، تا آنجا که از چگونگى راه رفتن یک انسان مى‏توان با دقت و مو شکافى به قسمت قابل توجهى از اخلاق او پى برد. آرى! آنها متواضعند، و تواضع کلید ایمان است.
دومین وصف آنها حلم و بردبارى است چنانکه قرآن در ادامه همین آیه مى‏گوید: «و هنگامى که جاهلان آنها را مورد خطاب قرار مى‏دهند (و به جهل و جدال و سخنان زشت مى‏پردازند) در پاسخ آنها سلام مى‏گویند» (وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً). سلامى که نشانه بى‏اعتنایى توأم با بزرگوارى است، نه ناشى از ضعف، نه سلام تحیت که نشانه محبت و پیوند دوستى است.[۱۴۷]
آیه ۱۹سوره لقمان:
در این آیه دو برنامه دیگر اخلاقى را که جنبه اثباتى دارد- در برابر دو برنامه گذشته که جنبه نفى داشت- بیان کرده، مى‏گوید: پسرم! «در راه رفتن اعتدال را رعایت کن» (وَ اقْصِدْ فِی مَشْیِکَ). «از صداى خود بکاه» و هرگز فریاد مزن (وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ). «چرا که زشت‏ترین صداها صداى خران است»! (إِنَّ أَنْکَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِیرِ).
در واقع در این دو آیه از دو صفت، نهى و به دو صفت، امر شده: «نهى» از «خود برتر بینى»، و «خود پسندى»، که یکى سبب مى‏شود انسان نسبت به بندگان خدا تکبر کند، و دیگرى سبب مى‏شود که انسان خود را در حد کمال پندارد، و در نتیجه درهاى تکامل را به روى خود ببندد هر چند خود را با دیگرى مقایسه نکند. و «امر» به رعایت اعتدال در «عمل» و «سخن»، زیرا تکیه روى اعتدال در راه رفتن یا آهنگ صدا در حقیقت به عنوان مثال است.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

کمیته جدید در تابستان ۱۹۶۸ تشکیل جلسه داد. پس از بحثهای عمومی و مقدماتی، آشکار شد نقطه نظرهای پیشین همچنان باقی است. در سال ۱۹۶۹ سه طرح در دستور کار کمیته قرار گرفت. یک طرح از جانب شوروی بود و سیزده دولت هم مشترکا طرح دیگری ارائه دادند. طرح سوم نیز توسط شش دولت عرضه شد که به طرح شش قدرت معروف است. همینکه طرحها مورد مقایسه و بحث قرار گرفتند، عرصه های عمده اختلاف پدیدار شدند. برخی مسائل اساسی مطرح شده چنین بودند: آیا تعریف در مورد واحدهای سیاسی که دولت شناخته نمی شوند بکار می رود؟ چه اقداماتی را باید تجاوزکارانه شمرد؟ نقش نیت تجاوزکارانه چیست؟ کدام اقدام را نباید تجاوزکارانه تلقی کرد و اثرات و نتایج حقوقی تجاوز کدامند؟ برای تسهیل تعریف تجاوز متن تلفیقی جامعی تهیه شد که همه اختلاف نظرها و اتفاق نظرهای سه طرح ارائه شده را مفصل و با جزئیات در خود داشت. آشکار شده بود که طرح سیزده دولت با طرح شوروی نکات مشترک بسیار دارد و در مقابل، طرح شش دولت برخی مسائل جدید و اختصاصی داشت. متن تلفیقی از سال ۱۹۷۰ مبنای کار کمیته ویژه قرار گرفت و پس از نزدیک کردن نقطه نظرهای مختلف، تعریف تجاوز بعمل آمد که به صورت قطعنامه ۳۳۱۴(XXIX) در تاریخ ۱۴ دسامبر ۱۹۷۴ از تصویب مجمع عمومی گذشت. موفقیت جامعه بین المللی پس از پنجاه سال تلاش برای تعریف تجاوز، در نتیجه روح تشنج زدائی بود که از اواخر دهه ۱۹۶۰ بتدریج در محیط بین المللی بوجود آمد.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

۳-۳- گفتار سوم ـ بررسی و تحلیل قطعنامه تعریف تجاوز

قطعنامه تعریف تجاوز دارای یک سند تصویب و یک ضمیمه است. در سند تصویب، مجمع عمومی سازمان ملل متحد ضمن اعلام تصویب قطعنامه اعتقاد خود را در تقویت صلح و امنیت بین المللی بیان داشته، از فعالیت کمیته ویژه تعریف تجاوز قدردانی نموده و از همه خواسته است از کاربرد زور و انجام اقدامات تجاوزکارانه خودداری کنند. مجمع عمومی در همین جا توجه شورای امنیت را به تعریف تجاوز جلب و به آن توصیه کرده است که در احراز تجاوز، تعریف مزبور را به نحو مقتضی راهنمای خود قرار دهد. ضمیمه قطعنامه تعریف تجاوز دارای یک مقدمه در ده بند و هشت ماده است که اکنون بررسی و تحلیل می شود.
الف. یکپارچگی ضرورت تعریف تجاوز
در آغاز بحث توجه به دو نکته در مورد تعریف تجاوز ضروری است: نخست ماده ۸ قطعنامه درباره یکپارچگی مقدمه و همه مواد، و دیگر مجموعه بندهای پنجم،نهم و دهم مقدمه راجع به ضرورت و سودمندی تعریف تجاوز.ماده ۸ قطعنامه چنین مقرر می دارد:
(مقررات بالا در تفسیر و اجرا پیوند دارند و هر یک از آنها باید در چهارچوب دیگر مقررات تفسیر شود.)
متن این ماده، از اعلامیه اصول حقوق بین الملل مربوط به روابط دوستانه و همکاری میان ملتها طبق منشور ملل متحد اقتباس شده است. ماده ۸ از لحاظ حقوقی ارزشمند می باشد، زیرا روشن و مؤکد می سازد که قطعنامه تعریف تجاوز را باید به صورت یک کل در نظر گرفت؛ همه مقررات آن با یکدیگر ارتباط دارند و یکایک آنها باید با توجه کامل به همین ارتباط مورد تفسیر قرار گیرند. البته در متن قطعنامه تعریف تجاوز ارجاعات مکرر به مقررات مختلف قطعنامه وجود دارد و همین ارجاعات، پیوند میان مقررات مزبور را آشکار می کند؛ اما تصریح این پیوند در ماده ۸، ارزش حقوقی رعایت آن پیوندها را مورد تأیید قرار می دهد. محتوای ماده ۸ نه تنها مواد بلکه بندهای دهگانه مقدمه قطعنامه تعریف تجاوز را نیز در برمی گیرد.
در مورد ضرورت تعریف تجاوز، تدوین کنندگان متن قطعنامه سرانجام روی بندهای سه گانه زیر از مقدمه توافق کردند:
بند پنجم: (همچنین با توجه به اینکه تجاوز که جدی ترین و خطرناکترین شکل کاربرد غیرقانونی زور در شرایط برخاسته از وجود انواع سلاحهای دارای قدرت انهدام گسترده، در بردارنده تهدید احتمالی یک برخورد جهانی با همه نتایج مصیبت بارش است، باید در مرحله فعلی مورد تعریف قرار گیرد.)
بند نهم: (با اعتقاد به اینکه قبول تعریف تجاوز اثری بازدارنده بر متجاوز بالقوه دارد، احراز اقدامات تجاوزکارانه و عملی کردن اقدامات سرکوب کننده آنها را آسان می گرداند، و همچنین حفظ منافع قانونی و حقوق قربانی تجاوز و رساندن کمک به آن را تسهیل می کند.)
بند دهم: (با ایمان به اینکه گرچه مسئله وقوع اقدام تجاوزکارانه باید با توجه به شرایط ویژه هر مورد بررسی شود، با این حال، تنظیم اصولی اساسی به عنوان راهنمای احراز چنین اقدامی مطلوب است.)
ضرورت تعریف تجاوز، بیشتر از شرایط بین المللی و توسعه تکنولوژی انواع سلاحهای مخرب ناشی می شد. همه دولتها با در نظر داشتن احتمال کاربرد آن سلاحها در جنگی تجاوزکارانه و با توجه به نتایج فاجعه آمیز آن، در لزوم تعریف تجاوز اتفاق نظر داشتند تا بدان وسیله از کاربرد سلاحهای مزبور جلوگیری کنند.
ب. تعریف کلی تجاوز و اقدامات تجاوزکارانه
۱_ تعریف کلی تجاوز و واحدهای سیاسی مشمول تعریف:
قطعنامه از تجاوز، تعریفی مرکب به دست می دهد؛ یعنی تعریفی کلی همراه با فهرستی از اقدامات منع شده.
ماده ۱ که به تعریف کلی اختصاص دارد، حاکی است:
(تجاوز عبارت است از کاربرد نیروی مسلح توسط یک دولت علیه حاکمیت، تمامیت ارضی، یا استقلال سیاسی دولتی دیگر، یا کاربرد آن از دیگر راه های مغایر با منشور ملل متحد، آنچنانکه در این تعریف آمده است.)
این ماده آشکار می کند که تعریف کلی تجاوز تنها به کاربرد نیروی مسلح اشاره دارد. اما رسیدن به این توافق نظر آسان نبود. تعدادی از دولتها عقیده داشتند که تعریف باید دیگر شکلهای تجاوز را نیز در برگیرد. برحسب همین نظر بود که تجاوز اقتصادی و ایدئولوژیک مورد توجه خاص قرار گرفت. عده ای دیگر نیز خواستار آن بودند که کاربرد زور بطور کلی منع شود. از لحاظ قابلیت اجرا کاربرد نیروی مسلح یگانه راه حل مناسب به نظر می آمد، گرچه احتمال هم می رفت که عبارت مندرج در بند ۴ ماده ۲ منشور یعنی (تهدید به زور یا استعمال آن) در تعریف تجاوز بکار برده شود. سرانجام در جریان بحثها کاربرد نیروی مسلح مورد توافق تدوین کنندگان قرار گرفت و صرف تهدید به کاربرد نیروی مسلح برای احراز وقوع تجاوز کافی دانسته نشد. فزون بر آن، مواد ۲و۴ تعریف به شورای امنیت آز ادی عمل فراوانی می دهد تا علاوه بر کاربرد نیروی مسلح، در صورت اقتضا، اقدامات دیگری را نیز که مستلزم استفاده از نیروی مسلح نیست، تجاوز بداند. بنابراین کاربرد نیروی مسلح تنها نکته قابل توافق برای تعریف تجاوز بود. به این ترتیب، تجاوز اقتصادی و ایدئولوژیک نیز به سبب آنکه امکان داشت از راه کاربرد نیروی مسلح صورت نگیرد، در تعریف وارد نشد. به هر حال، طبق تعریف حاضر چنین تجاوزی اگر از راه کاربرد نیروی مسلح صورت پذیرد در چهارچوب تعریف توافق شده قرار خواهد گرفت. نکته مهم دیگر در مورد ماده ۱ آن است که نیروی مسلح باید توسط یک دولت علیه دولت دیگر بکار برده شود و این ماده آشکار می کند که تجاوز تنها خصلت خارجی دارد و اقدامات مسلحانه داخلی دولتها را در بر نمی گیرد. در مورد این قسمت از ماده ۱ ضمنا باید گفت که کاربرد نیروی مسلح باید علیه (حاکمیت، تمامیت ارضی، یا استقلال سیاسی دولتی دیگر) باشد. از نظر حقوقی درج این سه اصطلاح در تعریف زائد است و چیزی به تعریف کلی یا به مشخص تر کردن تجاوز نمی افزاید؛ زیرا گفتن کاربرد نیروی مسلح توسط یک دولت علیه دولتی دیگر کافی به منظور است و چنین کاربردی در واقع علیه حاکمیت، تمامیت ارضی، و استقلال سیاسی دولتها صورت می گیرد.
عکس مرتبط با اقتصاد
اهمیت قسمت آخر ماده ۱ که مقرر می دارد: (…. یا کاربرد آن از دیگر راه های مغایر با منشور ملل متحد، آنچنانکه در این تعریف آمده است)، در کوشش به انطباق تعریف با منشور نهفته است. این عبارت بریا تضمین کاربرد مجاز نیروی مسلح طبق منشور، مانند دفاع از خود، آورده شد تا چنین اقدامی تجاوز تلقی نشود.
در ماده ۱ یادداشتی توضیحی به این شرح آمده است:
(یادداشت توضیحی: در این تعریف، واژه (دولت):
الف. بی توجه به مسائل شناسائی، یا اینکه دولتی عضو ملل متحد است یا نه، بکار برده شده است.
ب. در صورت اقتضا مفهوم (گروه دولتها) را در بردارد.)
با توجه به وجود کشوهای تقسیم شده مانند آلمان و کره و مسائل مربوط به عضویت آنها در سازمان ملل متحد یا مسائل مربوط به شناسائی دولتهائی مانند رودزیا (زیمبابوه) و اسرائیل، بند (الف) به عنوان یک توضیح در زیر تعریف آورده شد تا مسئله شناسائی و عضویت دولتها در این سازمان را خارج از مقوله تعریف تجاوز قرار دهد.
درباره بند (ب) نیز باید گفت که اشاره به (گروه دولتها) از نظر حقوقی اهمیت چندانی ندارد؛ زیرا در هر حال متن تعریف دربرگیرنده یک یا چند دولت است. به سبب آنکه در متن تعریف کلی تجاوز، واژه دولت بطور مفرد بکار برده شده بود و برخی از دولتها خواهان بکار بردن صورت مفرد و جمع آن با هم بودند، بند(ب)یادداشت توضیحی در واقع نوعی سازش به شمار می آمد.
۲ـ اقدامات دارای کیفیت تجاوز
علاوه بر تعریف کلی تجاوز، قطعنامه اقداماتی را بر می شمارد و آنها را دارای کیفیت تجاوز می داند. ماده ۳ که اقدامات دارای کیفیت تجاوز را نام می برد چنین آغاز می شود:
(هر یک از اقدامات زیر، بدون توجه به اعلان جنگ، با در نظر گرفتن و طبق ماده ۲، کیفیت اقدام تجاوزکارانه خواهند یافت).
بند آغازین ماده ۳ با اشاره صریح به ماده ۲ تعریف، اهمیت این ماده را مورد تأکید قرار می دهد. همچنین با گفتن (بدون توجه به اعلان جنگ)، کیفیت تجاوزکارانه یک اقدام را به (اعلان جنگ) وابسته نمی گرداند؛ زیرا جنگهای امروزین بدون اعلان رسمی آغاز می شوند.
ماده ۳ پس از بند آغازین اقداماتی را که دارای کیفیت تجاوز شمرده شده اند، در هفت مورد اعلام می دارد. مورد نخست (بند (الف) چنین است:
(تهاجم یا حمله نیروهای مسلح یک دولت به سرزمین دولتی دیگر، یا هرگونه اشغال نظامی، هرچند موقت، ناشی از چنان تهاجم یا حمله ای، یا هرگونه ضمیمه سازی سرزمین یک دولت یا قسمتی از آن با بهره گرفتن از زور…)
در رابطه با این بند، پذیرفته شده بود که (تهاجم یا حمله) در صدر اقدامات دارای کیفیت تجاوز قرار دارد. در مورد این بند اندکی اختلاف نظر وجود داشت. در طرح پیشنهادی شوروی دولتی متجاوز به شمار می رفت که با بهره گرفتن از نیروی مسلح (به سرزمین دولت دیگر) هجوم آورده باشد. در طرح شش قدرت به (سرزمین تحت صلاحیت دولتی دیگر) اشاره شده بود تا علاوه بر (دولت)، واحدهای سیاسی وابسته به آن، مناطق انحصاری اقتصادی و مانند آنها را نیز در برگیرد. سیزده دولت به منظور تعدیل طرح شش قدرت پیشنهاد کردند که فقط از (سرزمینهای دولت دیگر) نام برده شود. اما سرانجام با در نظر گرفتن یادداشتهای توضیحی ماده ۱حساسیت مسئله از میان رفت و توافق بعمل آمد که تنها از (سرزمین دولتی دیگر) یاد گردد.
مورد دیگر اختلاف نظر به (اشغال نظامی و ضمیمه سازی سرزمین یک دولت یا قسمتی از آن) مربوط می شد. این نکته بیش از هر مورد تأکید و توجه سیزده دولت بود. تأکید و توجه مزبور بازتاب احساسات دولتهایی بود که تمام یا قسمتهائی از سرزمینشان در اشغال نظامی دولتی دیگر قرار داشت. این دولتها استدلال می کردند که تهاجم مقدمه اشغال نظامی و اشغال نظامی، هرچند موقت، پیش درآمد ضمیمه سازی است. اما به نظر می آید با توجه به اینکه تهاجم یا حمله در رابطه با بند آغازین ماده ۳ به عنوان اقدام دارای کیفیت تجاوز و در رابطه با ماده ۲ به عنوان نشانه اولین اقدامی تجاوزکارانه تلقی شده است، این پرسش برجا می ماند که آیا آوردن (اشغال نظامی هر چند موقت) یا (ضمیمه سازی سرزمین ی دولت یا قسمتی از آن، با بهره گرفتن از زور) واقعا چیزی به این جرم شناخته شده می افزاید یا خیر؟ می توان دریافت ضرورتی برای آوردن آنها در این بند از ماده ۳ وجود نداشت؛ زیرا اشغال نظامی و تصرف اراضی ناشی از آن یقینا توسط حقوق بین الملل از طریق اعلامیه روابط دوستانه منع شده است. این ممنوعیت در بند ۳ ماده ۵ و بند هفتم مقدمه قطعنامه تعریف تجاوز – که در جای خود بحث می شود – مورد تأکید قرار گرفته است.
برخلاف بند (الف)، بند (ب) ماده ۳ موردی را در برمی گیرد که لزوما تهاجم یا حمله واقعی به سرزمین دولت دیگر را شامل نمی شود. این بند حاکی است:
(بمباران سرزمین یک دولت توسط نیروهای مسلح دولتی دیگر، یا کاربرد هر نوع سلاح توسط یک دولت علیه سرزمین دولتی دیگر…)
بند (ب) در کل، مورد توافق نمایندگان بود و در طرحهای پیشنهادی اختلاف زیادی در مورد این بند وجود نداشت. اختلاف مهم در مورد نوع سلاحها بود. شوروی و پاره ای دولتهای دیگر اعتقاد داشتند (کاربرد سلاحهای هسته ای، میکربی، شیمیایی و دیگر سلاحهای دارای قدرت انهدام گسترده) مورد اشاره قرار گیرد، و استدلال می کردند که گنجاندن این عبارت نشان دهنده تنفر ویژه جامعه بین المللی نسبت به اینگونه سلاحها است. مخالفان استدلال می کردند که عدم مشروعیت حمله ناشی از نوع سلاح نیست، و ذکر (هر نوع سلاح) چنان فراگیر است که برشماری انواع سلاحها را زائد می گرداند. این استدلال با توجه به بند پنجم مقدمه که از (سلاحهای دارای قدرت انهدام گسترده) نام می برد، پذیرفته شد.
اقدام دیگری که دارای کیفیت تجاوز دانسته شده در بند (ب) ماده ۳ آمده است:
(محاصره بنادر یا سواحل یک دولت توسط نیروهای مسلح دولتی دیگر…)
در بحثهای کمیته ویژه پیرامون گنجاندن این بند در فهرست اقدامات دارای کیفیت تجاوز، تفاهم اساسی بوجود آمده بود؛ از این رو بحث چندانی در نگرفت. تنها در سال ۱۹۷۴ مسئله دسترسی کشورهای محصور در خشکی سبب اختلاف نظرهایی شد. به نظر برخی از دولتها، از جمله افغانستان، قطع دسترسی اینگونه کشورها به دریا می توانست با نتایج محاصره بنادر و سواحل قابل قیاس باشد. مخالفان استدلال می کردند از آنجا که مسئله وقوع کشورهای محصور در خشکی مورد بحث کنفرانس حقوق دریاها می باشد، بهتر آن است حل این مسئله برعهده آن کنفرانس گذاشته شود. ضمنا اظهار عقیده می شد که اشاره به قطع دسترسی کشورهای محصور در خشکی به دریا در تعریف که تنها کاربرد نیروی مسلح را تجاوز تلقی می کند، منطقی نیست؛ زیرا قطع دسترسی به دریا ضرورتا مستلزم کاربرد نیروی مسلح نمی باشد. بنابراین تصمیم گرفته شد در تعریف به این مورد اشاره نشود.
بند بعدی ماده ۳، بند (ت) است که مقرر می دارد:
(حمله نیروهای مسلح یک دولت به نیروهای زمینی، دریائی یا هوائی، یا ناوگانهای هوائی و دریائی دولتی دیگر…)
تنها اختلاف در مورد قسمت نخست این بند، یعنی (حمله نیروهای مسلح یک دولت به نیروهای زمینی، دریائی یا هوائی) دولتی دیگر بر سر عمدی یا غیرعمدی بودن حمله بود. در جریان بحث آشکار شد که بعید است شورای امنیت با توجه به اختیاراتی که دارد یک حادثه غیر عمدی یا اتفاقی را اقدامی تجاوزکارانه تشخیص دهد(۱) . بنابراین از ذکر کلمه عمدی در این بند خودداری شد.
در جریان بحث پیرامون بند «ت» در سال ۱۹۷۳ این مسئله نیز مطرح گردید که آیا حمله به ناوگانهای غیر نظامی یک دولت اقدامی دارای کیفیّت تجاوز به شمار میرود یا خیر؟ برخی از دولتها، از جمله ژاپن معتقد بودند حمله به ناوگانهای غیر نظامی دارای کیفیّت جاوز است واستدلال میکردند که حمل و نقل دریائی و ماهیگیری از نظر اقتصادی برای آنها دارای اهمیّت حیاتی است؛ بنابراین حمله به آن ناوگانها با حمله به نیروهای زمینی، دریائی یا هوائی یک دولت قابل مقایسه است. در مقابل، برخی دولتهای دیگر معتقد بودند که گنجاندن عبارت ناوگانهای دریائی و هوائی ممکن است به حقّ حاکمیّت و صلاحیّت دولتهای ساحلی در آبهای سرزمینی و منطقه انحصاری اقتصادی لطمه وارد آورد و مانع دفاع مشروع آنها بشود.(۲) توافق نهائی براین استدلال استوار بود که اقدام دولت ساحلی برای دفع ناوگان خارجی از مناطق تحت حاکمیّت و صلاحیّتش یک اقدام انتظامی و حفاظتی است نه اقدامی نظامی. فزون بر آن، حوادث کوچک با توجّه به اصل تناسب عکسالعمل با عمل آنچنان شدّتی ندارند که بتوان آنها را اقدامی دارای کیفیّت تجاوز دانست.
یکی از بندهای بحثانگیز ماده ۳ بند «ث» آن بود که مقرّر میدارد:
«استفاده یک دولت از نیروهای مسلّح، مغایر با شرایط مورد توافق با دولتی دیگر که در سرزمین آن مستقّر شدهاند، یا ادامه حضور آن نیروها در این سرزمین پس از پایان مورد توافق…»
مسائل ناشی از تشکیل اتّحادیّه های نظامی، پس از جنگ دوم جهانی، برخی از دولتها را بر انگیخت تا وضع دو لتهای میزبان در مقابل نیروهای خارجی در سرزمینشان را مشخص کننند و دولتهای اعزام کننده آن نیروها را از تخلف از موارد توافق شده بازدارند. به همین سبب شش قدرت پیشنهاد کردند که استفاده یک دولت از نیروهای مسلحش که بنا به موافقتنامهای در سرزمین دولت دیگر مستقر شدهاند، برخلاف موادّ موافقتنامه یا نگاه داشتن این نیروها خارج از مدت مقرر اقدامی تجاوزکارانه به شمار آید.(۳) دولتهای مختلف استدلال میکردند که موارد مشمول این شرط در برخی مواقع ممکن است مستلزم کاربرد نیروی مسلح نباشد؛ بنابر این
گنجاندن آن در تعریفی از تجاوز که بر کاربرد نیروی مسلح مبتنی است، منطقی نیست. پس از بحثهای طولانی، مخالفان از موضعشان دست کشیدند و با درج آن شرط به صورت بند «ث» موافقت کردند.
بند بعدی – بند «ج» – به تسهیل انجام اقدام دارای کیفیت تجاوز مربوط بود و حاکی است :
«اجاره یک دولت برای استفاده از سرزمینش که در اختیار دولتی دیگر قرار داده است به منظور انجام اقدامی تجاوزکارانه علیه دولیتی ثالث…»
این بند نشان میدهد که در اقدام دارای کیفیت تجاوز ممکن است دو دولت مقصّر باشند: نخست، دولتی که اجازه میدهد سرزمینش برای انجام اقدام دارای کیفیت تجاوز مورد استفاده قرار گیرد؛ دوّم، دولتی که با به دست آوردن این اجازه به چنان اقدامی مبادرت میورزد یا دامنه آن را گسترش میدهد. بند «ج» در هیچیک از طرحهای پیشنهادی وجود نداشت و برای نخستین بار در سال ۱۹۷۳ توسط ایتالیا مطرح شد. متن پیشنهادی به رضایت و موافقت دولت میزبان اشاره داشت؛ زیرا نماینده ایتالیا معتقد بود که استفاده از سرزمین یک دولت بیآنکه این دولت موافقت یا رضایت داشته باشد، نباید موجب مسئولیتش شود. مخالفان معتقد بودند که درج این بند بوجود آورنده عنصر تجاوز مضاعفی است که احتمال دارد روند محکومیت دولت متجاوز را پیچیده گرداند.(۴) پس از تبادل نظرها بند «ج» مادّه ۳ با حذف عبارت «رضایت و موافقت»، به صورت بالا تصویب شد.
بند پایانی مادّه ۳ – بند «چ» – چنین مقرر میدارد:
«اعزام دسته ها، گروه ها، نیروهای نامنظّم یا مزدوران مسلح توسط یا از جانب یک دولت به منظور انجام عملیات مسلّحانه علیه دولتی دیگر با آنچنان شدتی که در زمره اقدامات فهرست شده بالا قرار گیرند، یا درگیر شدن قابل ملاحظه دولت مزبور در آن عملیات …»
آشکار است که این بند تجاوز اقتصادی و ایدئولوژیک را دربر نمیگیرد؛ زیرا مقصود از اقدامات تجاوزکارانه غیر مستقیم آن است که دولتی بدون استفاده از نیروهای مسلح خود از راه اعزام گروه های نامنظم مسلح، حاکمیت و تمامیت ارضی دولتی دیگر را مورد تعرض قرار دهد. طیّ سالها بحث پیرامون تعریف تجاوز، وقوع اقدامات تجاوزکارانه غیر مستقیم یکی از موانع عمده دستیابی به توافق بوده است. قدرتهای غربی استدلال میکردند که امروزه حمایت از گروه های مسلح رایجترین شکل تجاوز بهشمار میآید و بنابر این هیچ تعریفی از
تجاوز بدون اشاره به این مورد نمیتواند واقعی یا قابل قبول باشد. دولتهای کوچک و جهان سوّمی از یکسو نگران بودند که اگر به تجاوز غیر مستقیم اشاره نشود، ممکن است رسیدن به توافق درباره تجاوز غیر مستقیم به درازا انجامد، و از سوی دیگر اگر در فهرست اقدامات دارای کیفیت تجاوز گنجانده شود، ممکن است توسط دولتهای قدرتمند به عنوان خرابکاری، مستمسک ضربه زدن به دولتهای حامی گروه های مبارز قرار گیرد و زیر پوشش دفاع مشروع، بهانه تهاجمی جمعی باشد.(۵)
به هر حال، در سال ۱۹۷۳ پیرامون اشاره به تجاوز غیر مستقیم در تعریف، توافق عمومی بدست آمد. این نکته اشیان اهمیّت است که بند مزبور تنها به اقدامات مسلّحانه توسط گروه ها یا دسته های سازمان یافته اشاره میکند، نه به اقدامات مسلّحانه فردی. بند «چ» با اشاره به «اقدامات فهرست شده»، آشکارمیسازد که تنظیم کنندگان تعریف، اقدامات مسلّحانه جزئی را در نظر نداشتهاند. فزون برآن، بند مزبور به دو نوع اقدام دارای کیفیت تجاوز اشاره میکند: نخست، اقدامی که یک دولت مسئول آنها است، و دوم اقداماتی که دولت بطور قابل ملاحظه درگیر آنها میشود.
پس از ارائه تعریفی کلی از تجاوز و تعیین اقدامات دارای کیفیت تجاوز، موضوع تشخیص و آثار حقوقی تجاوز مطرح میگردد.
ج. تشخیص و آثار حقوقی تجاوز
۱٫ تشخیص تجاوز
معیارهای تشخیص تجاوز و رکن مسئول تشخیص آن در مادّه ۲ تعریف تجاوز آمده است که مقرر میدارد:
«پیشدست یک دولت در کاربرد نیروی مسلح مغایر با منشور، نشانه اولیه اقدامی تجاوزکارانه به شمار خواهد آمد، گرچه شورای امنیّت طبق منشور میتواند نتیجه بگیرد که احراز وقوع تجاوز با توجّه به دیگر شرایط مربوط از جمله کافی نبودن شدّت اقدامات بعمل آمده یا نتایج آنها، قابل توجیه نیست.»
عبارت سازی مادّه ۲ آشکار میسازد که تدوین کنندگان آن با مشکلات فراوانی روبورو بودهاند. از همان آغاز کوشش برای تعریف تجاوز، دو طرز تلقّی عمده در تشخیص تجاوز وجود داشت: در یکسو برخی از دولتها مانند شوروی برای قبولاندن اصل پیشدستی تلاش میکردند. از نظر آنها متجاوز دولتی بود که ابتدا به یکی از اقدامات منع شده متوسل میشد. در سوی دیگر، دولتهایی بودند که اصل پیشدستی را نمیپذیرفتند و بر اهمیّت
نیّت تجاوزکارانه تأکید داشتند. از این گروه میتوان به فرانسه، ایالات متّحده و بریتانیا اشاره کرد. بسیاری از دولتها نیز خواهان سازش میان این دو طرز تلقی بودند.
دولتهای طرفدار اصل پیشدستی، تقدم در کاربرد نیروی مسلح توسط یک دولت علیه دولت دیگر را برای تجاوزکارانه دانستن یک اقدام کافی میدانستند.(۶) طرفداران نیت تجاوزکارانه نیز در مقابل، استدلال میکردند که غالباً تشخیص پیشدستی در مبادرت به اقدامی تجاوزکارانه ناممکن است و پیشدستی در کاربرد نیروی مسلح در حد ناچیز، امکان دارد بهانه اقدام تلافیجویانه در حد وسیع قرار گیرد. منطقی نیست که در عصر اتم دولتی در معرض نابودی قرار گیرد به صرف اینکه دولتی که نیت تجاوزکارانه دارد هنوز دست به اقدام نزده است. طرفداران اصل پیشدستی در پاسخ به جانبداران نیت تجاوزکارانه استدلال میکردند که اثبات نیت ممکن نیست و معیار قراردادن آن، فشاری غیر منطقی بر قزبانی تجاوز تحمیل میکند.
در پی این استدلالهای دور از هم، کوشش برای سازش دو طرز تلقی آغاز شد. بنابر این پیشنهاد گردید که پیشدستی در کاربرد نیروی مسلح «مغایر با منشور»، نشانه اولیه تجاوز به شمار رود(۷) و به شورای امنیت
اختیار داده شود تا «دیگر شرایط مربوط» را در نظر گیرد. عبارت «دیگر شرایط مربوط» چنان گسترده و مبهم بود که اجازه تفسیر مقاصد و نیات طرفها را میداد.(۸) بعلاوه، شایان ذکر است که وجود «نشانه اولیه» به معنای دلیل تجاوز نیست، بلکه فقط یک نشانه است و شورای امنیت باید با درنظر گرفتن این نشانه تجاوز را تشخیص دهد. شورای امنیت در این تشخیص علاوه بر «توجه به دیگر شرایط مربوط» باید «شدت اقدامات به عملآنده یا نتایج آنها» را نیز در نظر گیرد. به دیگر سخن، باید حداقلی برای شدت و اقدامات به عمل آمده وجود داشته باشد.ماده ۲ در واقع مادّه اساسی تعریف تجاوز به شمار میرود . به شورای امنیت اختیار کامل میدهد که رغم تفسیرهای مختلف طرفهای یک مورد تجاوز، تصمیم بگیر که آیا تجاوزی رخ داده است یا خیر و در این تصمیمگیری، همه جنبههایی را که از تفسیر این مادّه ناشی میشود مورد توجه قرار دهید
فزون بر آن در تشخیص تجاوز، شورای امنیت توجه دارد که طبق بند ۱ مادّه ۵ «هیچ ملاحظهای با ماهیت سیاسی، اقتصادی، نظامی و غیره نمیتواند توجیه کننده تجاوز باشد.». به دنبال تشخیص تجاوز، این مسئله مطرح میگردد که چه آثاری بر این عمل مترتب است؟