اول

۱۰

۱۴۰۰

۱۴۰۰۰۰۰۰

۴-۵/۳

۷۵۰۰۰۰

۲۶۲۵۰۰۰۰

 

دوم

۳۵

۸۵۰

۲۹۷۵۰۰۰۰

۵/۶-۶

۶۵۰۰۰۰

۱۳۶۵۰۰۰۰۰

 

 

با توجه به داده‌های موجود در جدول شماره ۱ و مقایسه میزان سود حاصله از فروش رزماری تولید شده در هکتار و فروش اسانس تولید شده به ازای هر هکتار تولید رزماری در صورتی که میزان هزینه تولید هر ۲ کیلو اسانس ۱۰۰۰۰۰ ریال در نظر گرفته شود سود حاصله از فروش اسانس ۷۵/۱ برابر فروش رزماری در هر هکتار در سال اول و ۲۳/۴ برابر در سال دوم می‌باشد. این در حالی است که بازاریابی و فروش محصول تولید شده به دلیل نبود برنامه‌‌‌ریزی و روال مشخص با مشکلات عدیده‌‌ای روبرو بوده و به دلیل ورود بخش خصوصی و دلالان در عرصه واردات و صادرات این نوع محصولات، محصولات تولید شده با قیمت خیلی نازل از تولیدکنندگان خریداری می‌گردد‌‌. (آمارنامه کشاورزی، ۱۳۹۰)

گیاه اسطوخودوس

 

تاریخچه

اسطوخودوس گیاهی با نام علمی Lavandula officinalis و از تیره نعنائیان می‌باشد. گونه‌های مختلف اسطوخودوس گیاهانی چندساله و خشبی هستند‌‌. تاکنون حدود ۴۸ گونه متعلق به اسطوخودوس یا «لاواند» شناسایی شده است (مظفریان، ۱۳۹۰). اسطوخودوس فرانسوی (با گونه‌های اسپیکا، افیسینالیس و ورا هم‌نام است)، گیاهی است مدیترانه‌‌ای، منشاء آن جنوب اروپا گزارش شده است و در جنوب و مرکز ایتالیا، یونان، جنوب فرانسه و اسپانیا در خاک‌های سبک شنی و در ارتفاعات ۱۷۰۰ متری از سطح دریا به طور خودرو می‌روید. این گیاه حقیقی (غیر دو رگ) است و بذر تولید می‌کند (آخوند زاده، ۱۳۷۹).

گیاه‌شناسی

اسطوخودوس فرانسوی گیاهی چند ساله و خشبی است‌‌. ریشه اصلی آن طویل و چوبی است و انشعاب‌های متراکم و فراوانی دارد و قادر به جذب رطوبت از اعماق ۳ تا ۴ متری زمین می‌باشد (آخوندزاده، ۱۳۷۹). ساقه ضخیم و قهوه‌‌ای رنگ است‌‌. قسمت تحتانی ساقه انشعاب‌های فراوانی دارد و گیاه بسیار متراکم و انبوه به نظر می‌رسد‌‌. شکل ظاهری آن در گیاهان چند ساله شبیه به نیم‌کره‌‌ای است که قطر آن به ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر می‌رسد‌‌. ارتفاع ساقه متفاوت است و به سن گیاه و شرایط اقلیمی محل رویش آن بستگی دارد طوری که شرایط متفاوت زیستی به خصوص درجه حرارت و رطوبت و مشخصات جنس زمین تغییرات محسوس و قابل توجهی را در گیاه مذکور به وجود آورده است که منجر به پیدایش دو فرم متمایز که یکی دارای عطر بیشتری است گردیده است‌‌. به طور کلی جنس زمین (خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، کود‌ها و علف‌های هرز) تاثیر بسزایی در کیفیت محصول ایفا می‌کند. ارتفاع گیاهان چند ساله به ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر می‌رسد‌‌. برگ‌ها به رنگ سبز تیره، نیزه‌‌ای شکل و به طور متقابل روی ساقه قرار می‌گیرند‌‌. طول برگ‌ها ۳ تا ۵ و عرض آن ۰٫۲ تا ۰٫۵ سانتی‌متر است (امیدبیگی، ۱۳۸۰). برگ‌ها پوشیده از کرک و حفره‌های حاوی اسانس است‌‌. گل‌ها در انتهای ساقه‌های گل‌‌‌‌دهنده به صورت خوشه‌های مجتمع قرار می‌گیرند‌‌. ساقه‌های گل‌‌‌‌دهنده در اسطوخودوس فرانسوی غیر منشعب است و ارتفاع آن بین ۲۰ تا ۴۰ سانتی‌متر می‌باشد‌‌. گل‌ها به رنگ آبی یا متمایل به بنفش است. برخی از گیاهان ممکن است گل‌های سفید رنگ یا بور (قهوه‌‌ای روشن) تولید کنند ولی اسانس این گیاهان کمیت و کیفیت نا مطلوبی دارند و ریشه اصلی این گیاه طویل و چوبی است و از انشعاب‌های متراکم و فراوانی برخوردار است‌‌. این ریشه قادر به جذب رطوبت از اعماق ۴ متری زمین است (امیدبیگی، ۱۳۸۰). میوه فندقه و به شکل تخم مرغ است‌‌. طول میوه ۱٫۸ تا ۲٫۲ میلی متر و رنگ آن قهوه‌‌ای تیره و براق است. وزن هزار دانه ۰٫۸۵ تا ۱٫۱ گرم است‌‌.
پیکر رویشی این گیاه بوی مطبوعی دارد که ناشی از وجود اسانس است‌‌. اسانس در برگ‌ها و گل‌های اسطوخودوس و در حفره‌های مخصوص ساخته و ذخیره می‌شود‌‌. اسانس گل‌ها در مقایسه با برگ‌ها کیفیت مناسب‌تری دارند و مقدار آن به نوع گیاه و شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی داشته و بین ۰٫۵ تا ۱٫۵ درصد است، مهمترین ترکیبات تشکیل‌دهنده اسانس را “لینالیل استات” (۳۵ تا ۶۰ درصد)، “سینئول” (۱۰ درصد)، “گلینالول"، “کامفور"، “نرول"، “بورنئول” و"گرانیول” تشکیل می‌دهد. از ترکیبات دیگر این گیاه می‌توان از “کومارین"، “فلاونوئید” و"استرول"، “اسید بوتریک"، “اسید پروپیونیک"، “اسید والریک"، “لینالیل آزاد” و ژرامبول نام برد (زرگری، ۱۳۷۶٫ امیدبیگی، ۱۳۸۰).
بذرهای اسطوخودوس فرانسوی ۳ الی ۴ سال از قوه رویشی مناسبی برخوردارند. رشد اولیه این گیاه بسیار کند است. گیاهان معمولاً از سال اول به گل می‌روند‌‌. رویش گیاهان در سال‌های بعد در فصل بهار (اوایل فروردین) آغاز می‌شود و گل‌ها اواخر بهار (اواخر خرداد) ظاهر می‌شوند و گلدهی تا اواسط تابستان (مرداد) ادامه می‌یابد‌‌. هوای سرد و بارندگی (۱۰ تا ۱۵ روز قبل گلدهی) گلدهی را به تاخیر می‌اندازد‌‌. هوای گرم و خشک سبب تسریع در گلدهی اسطوخودوس فرانسوی می‌شود. میوه‌های این گیاه به تدریج می‌رسند‌‌. پس از رسیدن میوه، بذر‌ها از گیاه جدا و به اطراف پراکنده می‌شوند (امیدبیگی، ۱۳۸۰). روش مرسوم تکثیر این گیاه از طریق قلمه زدن است‌‌. ابتدا قلمه‌ها در محل مناسبی مانند گل‌خانه‌ها‌‌، برگ‌‌‌‌‌دار و ریشه‌‌‌‌‌دار می‌شوند‌‌، سپس به زمین اصلی منتقل می‌شوند‌‌. از طریق بذر و خوابانیدن نیز این گیاه قابل تکثیر است‌‌. در هر هکتار زمین ۱۲۵۰۰ پایه (قلمه) از این گیاه کاشته می‌شود‌‌. از هر پایه مرغوب گیاه ۵۰۰ گرم سر شاخه گلدار و از هر هکتار ۵۰۰ کیلو گرم گیاه به دست می‌آید‌‌. کود لازم ۷۰۰ کیلوگرم فسفات و ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار نیترات سدیم قبل از کاشت استفاده می‌شود‌‌. با بررسی‌های به عمل آمده‌‌، آب و هوا‌‌، ارتفاع محل‌‌، جنس زمین و نوع واریته در ایجاد محصول مرغوب و فراوان تاثیر دارد‌‌. آفتی به نام (SdphoroniaHumerella) جزء آفات اصلی این گیاه است (امیدبیگی، ۱۳۸۰). دوره رویشی اسطوخودوس بسیار طولانی است و معمولاً ۲۰ تا ۳۰ سال عمر می‌کند و تا ۱۵ الی ۲۰ سال بازدهی اقتصادی دارد (زرگری، ۱۳۷۶).

نیازهای اکولوژیکی اسطوخودوس

اسطوخودوس فرانسوی بومی ایران نیست ولی به طور تقریباً گسترده‌‌ای برای استفاده دارویی و زینتی در کشورمان کشت می‌شود. اسطوخودوس از گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک است. در طول رویش به تابش نور فراوان و هوای گرم و رطوبت کم نیاز دارد. در این شرایط عملکرد گل، اسانس و همچنین کیفیت اسانس افزایش می‌یابد. در این مورد تحقیقات نشان می‌دهد که مقدار و کیفیت اسانس با نور رابطه مستقیم دارد‌‌. کشت اسطوخودوس در مناطقی که نور کافی وجود نداشته باشد نه تنها از مقدار اسانس گل‌ها کاسته می‌شود، بلکه سبب کاهش ترکیبات استری (لینالیل استات) آن می‌شود‌‌. در این مورد گیاهانی که در سایه کشت شده‌اند اسانس و ترکیبات استری آن در مقایسه با گیاهان کشت شده در آفتاب به ترتیب ۵۵ و ۴۱ دصد کاهش نشان می‌دهد (صمصام شریعت، ۱۳۷۴).

اگرچه اسطوخودوس قادر است درجه حرارت‌های پایین (۱۵ الی ۲۰ درجه‌‌‌ی سانتی‌گراد) را تحمل کند‌‌، ولی در فصل بهار هنگام رویش گیاه و تولید شاخ و برگ به سرما بسیار حساس است و با بروز سرما‌‌، گیاهان دچار سرمازدگی شده و خشک می‌شوند‌‌. از این رو از کشت این گیاه در زمین‌های گود و مناطق سرد حتی‌الامکان باید اجتناب کرد (امیدبیگی، ۱۳۸۰). رطوبت زیاد برای اسطوخودوس مناسب نیست‌‌. آبیاری زیاد سبب کاهش چشمگیر اسانس (به مقدار ۳۰ تا ۵۰ درصد) و ترکیبات تشکیل‌‌‌‌دهنده آن می‌شود‌‌. این گیاه از مرحله تشکیل گل قادر است خشکی را برای مدت طولانی تحمل کند (امیدبیگی، ۱۳۸۰). اسطوخودوس فرانسوی در هر نوع خاکی قادر به رویش است‌‌. ولی خاک‌های سبک حاوی ترکیبات کلسیم و غنی از مواد و عناصر غذایی خاک‌های مناسبی برای تولید انبوه این گیاه است‌‌. خاک‌های سنگین که تهویه هوا در آن‌ها به سختی انجام می‌گیرد و همچنین خاک‌هایی که سبب آب ایستایی می‌شوند برای کشت این گیاه مناسب نیستند، pH خاک برای اسطوخودوس فرانسوی بین ۶٫۴ تا ۸٫۲ مناسب است (صمصام شریعت، ۱۳۷۴).

تناوب کاشت

اسطوخودوس ۱۵ تا ۲۰ سال در یک منطقه باقی می‌ماند. از این رو در زمین‌هایی که به کشت این گیاه اقدام می‌شود باید کاملاً آماده نمود. اسطوخودوس را باید با آن دسته از گیاهانی به تناوب کشت کرد که سبب گسترش علف‌های هرز نشوند. ذرت، گیاه مناسبی برای تناوب کشت با اسطوخودوس است. چون اسطوخودوس‌های جوان به علت کشت‌ها حساس هستند، چنانچه قبل از کاشت برای مبارزه با علف‌های هرز از مقادیر زیادی علف‌کش استفاده شده باشد، توصیه می‌شود به منظور خنثی شدن اثر علف‌کش‌ها، زمین تا ۳ سال به صورت آیش باقی بماند سپس اسطوخودوس در آن کشت شود (عمویی، ۱۳۸۸)‌‌. پس از برداشت اسطوخودوس زمین معمولاً از مواد و عناصر غذایی تهی است. بدین جهت پس از برداشت، گیاهانی را باید کشت کرد که نه تنها به مواد و عناصر غذایی فراوان نیاز نداشته باشند بلکه بر کیفیت خاک بیفزایند (عمویی، ۱۳۸۸).

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز

اگرچه اسطوخودوس در زمین‌های فقیر می‌روید ولی در سطوح وسیع کشت باید از زمین‌های غنی و حاصلخیز استفاده شود. از آنجایی که این گیاه ۱۵ تا ۲۰ سال در یک مکان باقی می‌ماند، از این رو تمام نیازهای غذایی آن در این مدت باید توسط خاکی که در آن کشت می‌شود تأمین گردد. تحقیقات نشان می‌دهد برای تولید هر یک صد کیلوگرم گل، گیاهان ۸/۰ کیلوگرم ازت‌‌، ۲/۰ کیلوگرم اکسید فسفر و ۸/۰ کیلوگرم اکسید پتاس از خاک جذب می‌کنند. کودهای کاملاً پوسیده حیوانی نقش عمده‌‌ای در افزایش عملکرد دارد‌‌. از این رو توصیه می‌شود فصل پاییز هنگام آماده ساختن زمین‌‌، ۳۵ تا ۵۰ تن در هکتار کودهای حیوانی کاملاً پوسیده به زمین اضافه شود. همچنین در فصل پاییز باید ۷۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به عنوان مقادیر پایه به خاک اضافه شود (صمصام شریعت، ۱۳۷۴).
در سال اول رویش و در اواخر بهار نیز ۷۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار ازت باید به صورت سرک در اختیار گیاهان قرار گیرد‌‌. با توجه به طولانی بودن دوره رویش اسطوخودوس توصیه می‌شود در طول رویش این گیاه‌‌، خاک مورد تجزیه قرار گیرد و با توجه به وضعیت خاک از نظر عناصر ضروری اقدام به کوددهی زمین نمود‌‌ (عمویی، ۱۳۸۸).

آماده‌سازی خاک

آماده‌سازی زمین قبل از کاشت دارای اهمیت فوق العاده‌‌ای است، زیرا اسطوخودوس یک گیاه چندساله می‌باشد و قرار است برای ۸ تا ۱۰ سال (گاهی اوقات تا ۲۰ سال) در یک مکان قرار بگیرد‌‌. آماده‌سازی اولیه زمین شامل شخم زمین تا عمق ۴۰ سانتی‌متری و همزمان با شخم زدن، افزودن ۳۵ تا ۵۰ تن در هکتار کود دامی پوسیده و کودهای شیمیایی می‌باشد‌‌. میزان اضافه کردن کود شیمیایی به آزمایشات خاک بستگی دارد ولی معمولاً ۷۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به عنوان کود پایه به خاک افزوده می‌شود. اندکی قبل از کاشت عمل دیسک زدن و تسطیح زمین با ماله صورت می‌گیرد (عمویی، ۱۳۸۸)‌‌. البته حدود ۱٫۵ تا ۲ ماه قبل از کشت نیز باید اقدام به افزودن کود‌های شیمیایی مورد نیاز گیاه (مانند فسفر و پتاس) به خاک کرده و با شخم متوسطی آن‌ها را به عمق ۱۸ تا ۲۰ سانتی‌متر زمین منتقل نمود. اواخر زمستان پس از شکستن سله‌ها‌‌، جمع‌ آوری سنگ‌ها و قلوه سنگ‌ها و تسطیح، زمین برای کاشت کاملاً آماده می‌شود‌‌ (عمویی، ۱۳۸۸).

سازگاری

اسطوخودوس بسیار کم‌ توقع است و در خاک‌های فقیر و آهکی و کم آب به خوبی رشد می‌کند‌‌. این گیاه در خاک‌هایی با pH بیشتر از ۷ در خاک‌های آهکی و سنگین (رسی) خوب رشد می‌کند‌‌. همچنین به نماتد مقاوم می‌باشد. باید توجه داشت که اسطوخودوس به شوری آب نیز تا حدی مقاوم است و می‌توان آن را در نقاطی که دارای تشعشع شدید آفتاب است مانند حاشیه آسفالت‌ها کشت نمود (عمویی، ۱۳۸۸).

تاریخ و فواصل کاشت

کاشت اسطوخودوس توسط بذر و از طریق رویشی امکان‌پذیر است‌‌. کاشت توسط بذر به روش غیرمستقیم انجام می‌گیرد و فصل پاییز (آذر) یا اوایل بهار (نیمه دوم اسفند) زمان مناسبی برای کشت بذر در خزانه هوای آزاد است. در این صورت فاصله مناسب ردیف‌های کاشت از یکدیگر در سطح وسیع خزانه ۳۵ تا ۴۰ سانتی‌متر و در سطح کوچک خزانه نیز ۱۵ تا ۲۹ سانتی‌متر می‌باشد. اگر بذرها در فصل پاییز کشت شوند عمق مناسب کاشت بذر ۵/۰ تا ۱ سانتی‌متر و اگر در فصل بهار کشت شوند ۱ تا ۵/۱ سانتی‌متر می‌باشد. برای هر هکتار زمین به ۷ تا ۹ کیلوگرم بذر (با کیفیت مطلوب) نیاز است. اواخر شهریور تا اوایل مهرماه سال بعد زمان‌های مناسبی برای انتقال نشاء‌ها به زمین اصلی است و در مدت زمان مذکور ارتفاع گیاهان در خزانه به ۱۸ تا ۲۰ سانتیمتر می‌رسد. هنگام انتقال نشاءها به زمین اصلی ساقه آنها را باید از فاصله ۸ تا ۱۰ سانتیمتری سطح زمین هرس کرد. این عمل سبب تولید شاخه‌های متعدد می‌شود‌‌. توصیه می‌شود در هنگام انتقال نشاء به زمین اصلی، نشاء‌ها از فاصله پنج سانتی‌متری بالای یقه در خاک کشت شوند در ضمن برای هر هکتار زمین به ۲۰ هزار بوته نیاز است (امیدبیگی، ۱۳۸۰).
به طور کلی نشاء‌ها در ردیف‌هایی به فاصله ۱۰۰ سانتی‌متر و فاصله ۲ بوته در هر متر طولی ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر در زمین اصلی باید کشت شوند. در سطوح کوچک کشت معمولاً از ماشین‌آلات کشاورزی استفاده نمی‌شود از این رو گیاهان را می‌توان متراکم‌تر کشت کرد (عمویی، ۱۳۸۸).

روش کاشت (تکثیر)

کاشت و تکثیر اسطوخودوس توسط بذر‌‌، یا از طریق رویشی صورت می‌گیرد‌‌. الف‌‌: کشت این گیاه توسط بذر به صورت غیرمستقیم (کشت در خزانه و سپس انتقال نشاءها به زمین اصلی) انجام می‌گیرد که در این روش بذور در فصل پاییز (آذرماه) یا در اوایل بهار (اواسط اسفندماه) در خزانه‌های آزاد در ردیف‌هایی با فاصله ۲۰ تا ۴۰ سانتی‌متر در عمق یک سانتی‌متر از یکدیگر کشت می‌شوند‌‌. در این روش در زمان مناسب بذر‌ها در خزانه‌‌‌ی هوای آزاد که بستر آن به همین منظور آماده شده است کشت می‌شود. چنانچه بذرها در فصل بهار کشت شوند به منظور افزایش قوه رویشی بذرها را باید برای مدتی در دمای ۱- تا ۲- درجه سانتی‌گراد قرار داد. پس از کشت انجام غلتک مناسبی سبب هماهنگی در رویش بذرها می‌شود. بذرهای کشت شده در فصل پاییز در اوایل بهار سبز می‌شوند (امیدبیگی، ۱۳۸۰).
با آبیاری منظم و وجین علف‌های هرز سطح خزانه‌‌، گیاهان را در مرحله‌‌‌ی ۴ تا ۵ برگی طوری تنک می‌کنند که فاصله ۲ بوته در طول ردیف ۵ سانتی‌متر گردد. این عمل سبب تقویت بوته‌ها و توسعه ریشه می‌شود‌‌ (عمویی، ۱۳۸۸). اگر بذرها در فصل پاییز کشت شوند عمق مناسب کاشت بذر ۰٫۵ تا یک سانتی‌متر و اگر در فصل بهار کشت شوند یک تا ۱٫۵ سانتی‌متر می‌باشد. برای هر هکتار زمین به ۷ تا ۹ کیلوگرم بذر با کیفیت مطلوب نیاز است‌‌. اواخر شهریور تا اوایل مهرماه سال بعد زمان‌های مناسبی برای انتقال نشاءها به زمین اصلی است و در مدت زمان مذکور ارتفاع گیاهان در خزانه به ۱۸ تا ۲۰ سانتی‌متر می‌رسد (امیدبیگی، ۱۳۸۰).
وقتی ارتفاع گیاهان در خزانه به ۱۸ تا ۲۰ سانتی‌متر رسید هنگام انتقال نشاءها به زمین اصلی ساقه را باید از فاصله ۸ تا ۱۰ سانتی‌متری سطح زمین هرس کرد‌‌. این عمل سبب تولید شاخه‌های متعدد می‌شود‌‌. سپس بوته‌ها را در زمان مناسب باید به زمین اصلی منتقل کرد‌‌. بهتر است نشاء‌ها در زمین دایمی ۵ سانتی‌متر بالای منطقه یقه کشت شود‌‌ (عمویی، ۱۳۸۸). چنانچه گیاهان در فصل بهار به زمین اصلی منتقل شوند آن‌ها را باید به دفعات متعدد آبیاری نمود‌‌. اگر نشاءها در فصل پاییز منتقل شوند نیاز آبی آن‌ها کمتر خواهد بود‌‌. برای هر هکتار زمین به ۲۰ هزار بوته نیاز می‌باشد (عمویی، ۱۳۸۸).
ب‌‌: تکثیر رویشی اسطوخودوس از طریق ریشه‌‌‌‌‌دار کردن ساقه‌های سبز و جوان یا ساقه‌های خشبی و انتقال آنها به زمین اصلی می‌باشد‌‌. روش مرسوم تکثیر این گیاه از طریق قلمه زدن است‌‌. اوایل شهریور از پایه‌های مادری یک ساله ساقه‌های سبز و از پایه‌های مادری چهار تا پنج ساله ساقه‌های خشبی به طول ۱۲ تا ۲۰ سانتی‌متر جدا کرده سپس اقدام به کاشت آنها در خزانه (اعم از خزانه هوای آزاد یا زیر پلاستیک) می‌نمایند. این قلمه‌ها در عمق ۴ تا ۵ سانتی‌متری و در ردیف‌هایی به فاصله ۶ تا ۱۰ سانتی‌متر و فاصله دو قلمه از یکدیگر ۲ تا ۳ سانتی‌متر کشت می‌شوند‌‌. در هر متر مربع از سطح خزانه ۶۰۰ تا ۸۰۰ قلمه کشت کرد. چنانچه از خزانه هوای آزاد برای ریشه‌‌‌‌‌دار کردن قلمه‌ها، استفاده شده باشد با ایجاد سایبان مناسبی می‌توان ریشه‌زایی در قلمه‌ها را تسریع کرد‌‌. آبیاری منظم و وجین علف‌های هرز سطح خزانه در ریشه‌زایی قلمه‌ها بسیار مناسب است (امیدبیگی، ۱۳۸۰).
روش تکثیر رویشی بدین طریق است که در فصل پاییز از سرشاخه‌های اسطوخودوس قلمه تهیه کرده و در طول پاییز و زمستان آن را در ماسه کاشته و در گلخانه نگهداری می‌کنند‌‌. بهار (اردیبهشت) یا پاییز سال بعد زمان مناسبی است برای انتقال قلمه‌های ریشه‌‌‌‌‌دار شده به زمین اصلی بوته‌ها در ردیف‌هایی به فاصله ۱۰۰ سانتی‌متر (فاصله دو بوته در طول ردیف ۵۰ تا ۸۰ سانتی‌متر) در زمین اصلی کشت می‌شوند. معمولاً ۳ تا ۴ ماه قلمه‌ها ریشه‌‌‌‌‌دار می‌شوند و در اوایل بهار قلمه‌ها را در زمین اصلی به فاصله مذکور می‌کارند. زمین مورد نظر برای کاشت اسطوخودوس را در پاییز شخم عمیق زده و حدود ۱۰ تن در هکتار کود حیوانی همراه کود‌های فسفر و پتاسیم به خاک اضافه می‌کنند (امیدبیگی، ۱۳۸۰).
چنانچه قلمه‌های اسطوخودوس در بهار از گیاه مادری تهیه شود و سپس در ماسه کاشته شود می‌توان قلمه‌های ریشه‌‌‌‌‌دار را در فصل پاییز اقدام به کشت در زمین اصلی نمود، برای ریشه‌‌‌‌‌دار کردن قلمه‌های اسطوخودوس و یا هر گیاه دیگری می‌توان از هورمون اکسین استفاده کرد. با توجه به این که اسطوخودوس گیاهی چندساله است در سال اول رشد این گیاه کند است. برای تولید گیاهی با فرم مناسب لازم است که عملیات هرس در پاییز سال اول و سال دوم انجام شود تا از رشد طولی گیاه جلوگیری شود‌‌. بعد از هرس باید قد گیاه ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر شود (سال اول) در سال دوم به فرم نیم کره باید هرس شود و ارتفاع ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر و پهنا از هر طرف ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر شود (عمویی، ۱۳۸۸)