سوبل نیز سبک زندگی را «مجموعه ای از رفتارهای قابل مشاهده و معنیدار میداند که از سوی افراد تعریف می شود» (سوبل، ۱۹۸۱: ۳۱). بر مبنای تعریف وی، تشخیص سبکهای زندگی از روی رفتار عینی و قابل مشاهدۀ افراد امکان پذیر است . «از آنجا که رفتارهای مشاهدهپذیر مورد توجه سوبل است، تأکیدش بیشتر بر رفتارها و انتخابهای مصرفی است. اما، سوبل انتخابهای سبک زندگی برای مصرف کالاها و تجملات را نمیپذیرد؛ زیرا معتقد است این کالاها صرفاً ثروت مادی افراد را بیان میدارند» (کرایکامپ و نیوبرتا[۵۶]، ۲۰۰۰: ۹۵).
از سوی دیگر، تأکید سوبل بر معنیدار بودن رفتارها، این نکته را بیان میدارد که سبک زندگی در چارچوب تعامل بین افراد و معنایی که در این تعامل رد و بدل می شود، ظهور مییابد. در واقع؛ افراد با دنبال کردن مجموعه ای از رفتارهای معنیدار در جریان کنش متقابل اجتماعی، سبک زندگیای را دنبال می کنند که بر تمایزات و تفاوتهای آنان از دیگران صحّه می گذارد. پارنل[۵۷] و همکارانش نیز در تعریف سبک زندگی معتقدند: «سبک زندگی یعنی اینکه یک نفر چگونه زندگی می کند؛ که خود این بدین معناست که فرد از چه محصولاتی استفاده می کند، شیوۀ استفادهاش از محصولات چگونه است، در مورد آنها چه فکر می کند و راجع به آنها چه احساسی دارد. سبکهای زندگی بیان برداشت فرد از خویش و ارزشهایی فردیاند که در انتخابها و رفتارهای مصرفی افراد انعکاس مییابند. همچنین سبکهای زندگی مظهر یا الگوهای واقعی رفتارهاییاند که با فعالیتها، علایق و عقاید مصرف کننده تبلور مییابند» (پارنل و همکاران، ۲۰۰۶).
اسلاتر[۵۸] معتقد است سبک زندگی از نظم وضعیت سنّتی متفاوت است و جایگزین آن می شود و با تقسیمات ساختاری مدرن (از قبیل طبقه، جنسیت و قومیت)، حداقل در دو جنبۀ اساسی تفاوت دارد: نخست اینکه، سبک زندگی به ارائه الگویی کاملاً فرهنگی گرایش دارد: سبک زندگی از نشانهها، بازنماییها، رسانه ها و … ساخته می شود و همانگونه که اینها ناپایدارند، سبک زندگی نیز بیثبات است. دوم اینکه، فرد در مقام نظر می تواند براساس یک ویترین مغازه، کانال تلویزیون، قفسۀ سوپر مارکت و … تغییر ایجاد کند. بنابراین، بیثباتی هویت مدرن، تا حدّی به مثابۀ جنبهای از ناپایداری اشکال مدرن عضویت اجتماعی فهمیده می شود (تامیلسون[۵۹]، ۱۹۹۸). آرو و ونزل[۶۰] نیز در تعریفی از سبک زندگی، آن را الگوی ثابتی از رفتارها، عادات، نگرشها و ارزشها میدانند که ویژگی و خصوصیت گروه ها قلمداد می شود. در تعریفی دیگر، آن را کلیت رویکردهای هنجاری و الگوهای رفتاری میدانند که فرایند اجتماعی شدن آنها را در فرد به وجود آورده است. بر این اساس، سبک زندگی شامل رفتارها، ارزشها و نگرشهای فرد است و این ویژگیها با منابع فرهنگی، محیط اجتماعی و اقتصادی در ارتباطند . در کل، شناخت سبک زندگی؛ یعنی تلاش برای درک تعاملات بین محیط، نظامها و فرد که بر رشد و تکامل فرد تأثیر می گذارد( لئو، هنداری[۶۱] و همکاران، ۱۹۹۸).
هر جنبه از سبک زندگی، به قول لابینیتس، در سایر جنبهها متجلی می شود و خود نیز سایر جنبهها را متجلی می کند. جهانبینی یک کابینتساز پیر، شیوۀ سرو سامان دادن او به دخل و خرجش، اوقاتاش یا بدنش، نحوۀ استفاده او از زبان و انتخاب لباس او، بی کم و کاست در خلقیات پیشهروی پُر وَسواس و بی عیب و نقص او، نیز در زیبا شناسی کار برای کار او دیده می شود که موجب می شود زیبایی ساختارهای خود را براساس دقت و حوصلهای که در آنها به خرج داده بسنجد(بوردیو، ۱۳۹۰، ص۲۴۳).
در مجموع، برای تعریف سبک زندگی، باید بگوییم که سبک زندگی مجموعه ای نسبتاً هماهنگ و منسجم از کلیۀ امور عینی و ذهنی زندگی فرد یا گروه است. این امور می تواند شامل دارایی ها، الگوهای رفتاری، روابط اجتماعی، مصرف، فعالیتهای فراغتی و سرگرمی، پوشش و مدیریت بدن، نحوۀ غذا خوردن و دکوراسیون منزل و … باشد که امور و رفتارهایی بیرونی و قابل مشاهدهاند. همچنین می تواند در بر گیرندۀ بینشها (ادراکات، اعتقادات و جهانبینی)، گرایشها (ارزشها و ترجیحات) و … باشد که رفتارهای درونی و ذهنیاند. سبک زندگی، گسترهای رفتاری را در بر میگیرد که اصلی انسجامبخش و هماهنگ کننده بر آن حاکم است و بخش اعظم زندگی فرد را تحت سیطره دارد(باینگانی و همکاران ، ۱۳۹۲).
۲-۳-۲-۲- مفهوم شناسی سبک زندگی از منظر روانشناسی
سبکهای زندگی اغلب روشی است که مردم فهم و درک از خودشان را به نمایش میگذارند و اظهار میدارند، بنابراین سبک زندگی به عنوان یکی از اصلیترین متغیرهای نشانگر هویت فرد در نظر گرفته شده است زیرا مردم نمادها و تصاویر خاصی را که بخشهایی ویژه از سبک زندگیشان مرتبط است به همراه دارند و استفاده می کنند که نماینده هویت خاص آنان است.
در مقایسه به شیوه های قدیمیتر بازاریابی که فقط ویژگیهای جمعیتشناختی مصرف کنندگان و مشتریان را مشخص میکردند و مورد استفاده قرار میدادند، در بررسی سبک زندگی فهمی از نیازها و خواسته های مصرف کننده به دست می آید که با الگوهای مصرف و رفتا
ر خرید آنها رابطهای بسیار نزدیک دارد. بر این اساس محققان بازاریابی، سبک زندگی را به عنوان یکی از مؤثرترین روشهای بازاریابی خرد معرفی می کنند. اندازه گیری و سنجش سبک زندگی تا حد زیادی به مطالعات روانشناختی از رفتارها و ارزشها و نگرشهای مصرف کنندگان اتکا دارد، و رویکردهای گوناگونی برای سنجش آن ابداع شده است، اما یکی از پر استفادهترین مقیاسها و رویکردها تاکنون مقیاس (AIO) بوده است که به سنجش فعالیتها[۶۲]، علائق[۶۳] و دیدگاه ها[۶۴] و نظرات مصرف کنندگان و سپس دستهبندی این افراد در قالب سبکهای زندگی مختلف مینماید. فعالیتها به رفتارهای واقعی مصرف کنندگان اشاره دارد، علائق به میزان و درجه توجه و دقت نظر فرد نسبت به برخی موضوعات تمرکز داشته و نظرات و دیدگاه ها، رویکردها و انتظارات افراد در قبال موضوعی مشخص هستند(اکبریتبار، ۱۳۹۲).
۲-۳-۳- ویژگیهای مفهومی سبک زندگی
در زمینه شاخص های شناخته شدۀ سبک زندگی میتوان به فعالیتهای فیزیکی، اوقات فراغت، خواب و بیداری، روابط اجتماعی، روابط خانوادگی، معنویت، ایمنی و آرامش، تغذیه و غیره اشاره کرد که هر کدام به منزله شاهراهی از زندگی افراد محسوب میشوند. یکی از راههای درک بهتر مفهوم “سبک زندگی” بررسی عناصر و مؤلفه های است که برای سبک زندگی در نظر گرفته شده اند. منظور از مؤلفه، اموری هستند که مصداق عینی سبک زندگی محسوب میشوند (هوروویتز[۶۵]، ۲۰۰۲؛ استمفر[۶۶]، ۲۰۰۰).
جدول ۲-۱٫ ویژگیهای مفهومی سبک زندگی به تفکیک صاحبنظران
| ردیف |
صاحبنظر |
مؤلفه های سبک زندگی |
| ۱ |
وبلن و زیمل |
شیوۀ تغذیه، خودآرایی(نوع پوشاک و پیروی از مُد)، نوع مسکن(دکوراسیون، معماری و اثاثیه)، نوع وسیله حمل ونقل، شیوه های گذران اوقات فراغت و تفریح، اطوار(رفتارهای حاکی از نجیبزادگی یا دست و دل بازی، کشیدن سیگار در محافل عمومی، تعداد مستخدمان و آرایش آنها). |
| ۲ |
آدلر |
رفتار، افکار، احساسات فرد و حرکت به سوی هدف. |
| ۳ |
چاپین و اسول |
محل سکونت، نوع خانه و وسایل اتاق نشیمن، سایر جلوههای عینی شأن و منزلت. |
| ۴ |
کلاکهون |
رفتارهای شخصی مصرفی حاکی از ترجیحات فردی مانند: نحوه استفاده از صنایع فرهنگی، تفریحی و ورزشی، نحوه بازی کردن، نحوه لباس پوشیدن. |
| ۵ |
گردون |
الگوهای مصرف، نوع لباس، نحوه صحبت، نگرشها و الگوهای مربوط به نقاط تمرکز، عقلانیت، خانواده، میهنپرستی، آموزش، هنرها، ورزشها و دین. |
| ۶ |
موضوعات: بدون موضوع
[پنجشنبه 1400-07-29] [ 02:43:00 ب.ظ ]
