عکس مرتبط با اقتصاد
4-2- گروه مرجع و معیارهای پوشش
4-2-1- مهمترین معیارهای پوشش از نگاه دانش آموزان
جدول (4-6): اهمیت معیارهای انتخاب لباس از نظر دانش اموزان
معیار پوشش دختران دختران پسران
سادگی 4.16 4.18
راحتی 4.40 4.96
مارک دار بودن 4.08 3.96
زیبا بودن 6.79 6.40
خوشرنگ بودن 5.34 4.29
دوام 4.05 4.88
ارزانی 3.90 3.92
سایر 3.28 3.40

جدول (4-7): مهمترین گروه های مرجع در انتخاب لباس از نظر دانش آموزان
اولویت
جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.

یافتنوبه کارگیریمنابععمیقدرونیکهامکانتوجهبهدیگرانونیزتوانتحملو تطابقباآنهارابهمامیدهد.

ایجاداحساسهویتفردیروشنوباثباتدرمحیطهایباروابطکاریمتغیر

تواناییدرکمعنایواقعیرویدادهاوحوادث،وقابلیتمعنادارکردنکار

شناساییوهمسوسازیارزشهابااهداففردیوسازمانی

زندگیکردنباارزشهابدونسازش پذیریازموضعضعف،کهاینامرمنجربهحس انسجامفردیمیشود

درکوشناخت “علتدرست[۲۷]” افکارورفتارخودوتواناثرگذاریبرآنها

نتایجتوسعهوتمرینهوشمعنویشاملتواناییمواجهبابحرانهاوآشفتگیها،نگرشیعاریازخودخواهینسبتبهسایرینودیدگاهیروشنوآرامنسبتبهزندگیاست( زارعی متین و همکارانش، ۱۳۹۰: ۷۸-۷۹).
بسیاری از سازمانها نیاز دارند که بطور پیوسته خودشان را بازنگری کنند و بایستی قابلیت انعطاف داشته باشند، برای تطبیق با این شرایط نیاز به هوش عمیق تر و جدید برای مدیران، به منظور بهتر اداره کردن و رهبری موثر بودن می باشد.
خلاقیت، معنا و هدف عمیق ترین انگیزاننده ها برای هر انسانی است. فرایندهای مزبور روانشناختی و احساسی نیستند، آنها در منطقه روحی انسان قرار دارند و بنیاد کاری هوش معنوی هستند. چالش هر مدیر یا رهبری این است که فرصتی را برای کارکنان به منظور مشارکت و فرایند خلاقیت فراهم کند و اینکه به آنها نشان دهد که چگونه می توانند کاری پر معناتر ایجاد کنند و مطمئن باشند که هدفشان روشن و با ارزش است.
هوش منطقی حقایق و اطلاعات و استفاده منطقی و تجزیه و تحلیل در تصمیم گیری را اداره می کند. هوش عاطفی برای درک و کنترل احساسات و عواطف خود، وقتی که در مورد احساسات دیگران حساس می شویم، است.
هوش معنوی برای یافتن و بکارگیری منابع عمیق درونی که امکان توجه به دیگران و نیز توان تحمل و تطابق با آنها را به ما می دهد ایجاد احساس هویت فردی روشن و با ثبات در محیط های با روابط کاری متغیر توانایی درک معنای واقعی رویدادها و حوادث و قابلیت معنادار کردن کار شناسایی و همسو سازی ارزشها با اهداف فردی و سازمانی زندگی کردن با ارزشها بدون سازش پذیری از موضع ضعف، که این امر منجر به حس انسجام فردی می شود درک و شناخت ” علت حقیقت” افکار و رفتار خود و توان اثرگذاری بر آنها نتایج توسعه و تمرین هوش معنوی شامل توانایی مواجهه با بحران ها، آشفتگی، نگرشی عاری از خودخواهی نسبت به سایرین داشته باشیم و دیدگاهی روشنتر و آرام نسبت به زندگی داشته باشیم.
جرج معتقد است بسیاری از کارکنان فکر می کنند که هیچ معنویتی در کار و محیط کارشان وجود ندارد. در صورتی که زمینه های زیادی می تواند برای بکارگیری هوش معنوی وجود داشته باشد؛ به عقیده جرج مهم ترین کارکردهای هوش معنوی در محیط کار عبارتند از:

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

 

ایجاد آرامش خاطر و چگونگی تأثیر آن بر اثربخشی خود:

آگاهی از خود، شایستگی کلیدی هوش معنوی است. متاسفانه اغلب ما خود را موجوداتی فیزیکی و مادی می بینیم و معتقدیم که زندگی تجربه ای مادی و فیزیکی است. طبیعتاً اغلب ما معتقدیم که زندگی تجربه ای مادی و فیزیکی است. از جمله: پول، دارایی و … که همه اینها بستگی به شغل ما دارد. بنابراین عدم وجود اینها برای ما احساس نا امنی ایجاد می کند، در حالی که شغل، پول و دارایی چیزهایی هستند که می آیند و می روند و ما کنترل اندکی بر روی آنها داریم و یا اصلاً کنترلی نداریم. در این صورت این ناامنی احساس ترس و استرس ایجاد می کند به گونه ای که عملکرد و روابط ما را در کار و محیط کار تحت تأثیر قرار می دهد.
رشد هوش معنوی که معنای آگاهی عمیق تر از خود به عنوان موجودی غیرمادی است، در واقع منبعی از استعدادهای غیر عینی است که قبلاً کشف شده است. هنگامی که هوشیاری فرد افزایش می یابد و مورد استفاده قرار می گیرد، در او احساس امنیت به وجود می آید و بدین ترتیب عملکرد او در محیط کار افزایش می یابد.

 

 

ایجاد تفاهم و درک متقابل بین افراد:

یکی از بنیان های اساسی برای ایجاد رابطه سالم، یکدلی است. ایجاد یکدلی برای بسیاری از مدیران سخت است زیرا که آنها را وادار می کند که فراتر از کارکردهای یک وظیفه حرکت کرده و بدین ترتیب احساسات و عواطف افرادی را که مشمول انجام وظیفه هستند درک کنند.
آنها در ۱۰ تا ۱۵ سال اخیر، ایجاد ارتباطات بخشی از کار مدیر تلقی می شود که اهمیت فزاینده ای دارد. امروزه بسیاری از افراد، سازمان خود را ترک نمی کنند بلکه مدیران خود را ترک می کنند. بنابراین تمایل به حفظ نیروی کار یکی از دلایلی است که درک مدیران را نسبت به کارکنان الزامی می سازد. توانایی شناخت، فهم و پاسخ به احساسات دیگران، نیازمند درک عاطفی و احساسی قوی است و این در حوزه هوش عاطفی قرار دارد. با این وجود، لایه دیگری در زیر آن وجود دارد به لایه ای که علت وجودی احساسات است که ریشه اصلی این شناخت علت ها، در هوش معنوی قرار دارد.

 

 

مدیریت کردن تغییرات و از میان برداشتن موانع راه:

برای اغلب افراد تغییر رنج آور است. نمی توان تصور کرد در زمانی که افراد در مورد چالش های محتمل و نامحتمل آینده صحبت می کنند، کاملاً آرام باشند و بخندند. مقاومت در برابر تغییر با ایجاد رفتار هایی بروز می کند، از جمله: کنترل کردن، شکایت کردن، انتقاد کردن، کنار کشیدن، انکار کردن و خودداری کردن. احساسات نهفته در این رفتارها، ترس، آشفتگی و عصبانیت است. حتی زمانی که فرد الزام به تغییر را به لحاظ عقلانی درک می کند، احساس ترس ممکن است وجود داشته باشد، دلیل این امر راحت طلبی و وابستگی به راه حل های قبلی است.
زمانی که افراد اشتباهات درونی خود را عمیقاً درک می کنند آنرا تکرار نخواهند کرد و از ترس و آشفتگی در برابر تغییر رها نخواهند شد و این عمیق ترین سطح هوش معنوی است. نازل معتقد است هوش معنوی بیشتر با شهود، بینش و فرزانگی همراه است تا تحصیلات دنیوی و دانش عملی. نامحدود بودن، ماهیت کل نگر و استفاده از سمبل ها در این هوش باعث می شود ت ادراک فرد عمیق تر شود و به دنبال آن کار و رابطه خود با دیگران را غنی تر سازد. به علاوه هوش معنوی با گرایشات معنوی و خودشکوفایی ارتباط نزدیکتری دارد تا تکریم و پیروی از سنن قدیم. همچنین هوش معنوی برای درک مشکلات ارتباطی و رفع آن بکار برده می شود، همچنین هوش معنوی می تواند در محیط کار، برای برنامه ریزی و تدوین خط مشی ها بیانیه هدف مورد استفاده قرار می گیرد( قهرمانی، ۳۲-۳۴).
باتوجهبهجایگاههوش معنویدر موفقیتسازمان، زارعی متین و همکارانشمواردزیر را بر می شمارند و تاکید می کنند که این مواردمیتواندمطمحنظرمسئولینقرارگیرد؛

 

 

باتوجهبهوضعیتمناسبمؤلفه هایهوشمعنویدرکارکنانبایدراه هایعملیبرای به کارگیریهرچهبیشترهوشمعنویرایافتهوبرخیازتجربیاتخودرادراختیاردیگر سازمانهاقراردهند.

کارگاه هاوآموزشهایمرتبطومستمربرایشناختبیشترجایگاهتوکلبهخداونددر سازمانهابرگزارگردد.

معنادارکردنکاروزندگیبرایکارکنانرادربرنامه هایبلندمدتقراردهند. اینامر مستلزمآناستکهمدیریتسازمانخودازهوشمعنویبالاییبرخوردارباشدتابتواندچنین برنامههاییرادرسازماننهادینهنماید.

جلساتخودارزیابیجهتآشناسازیکارکنانباابعادچندگانهانسانیوآشناییآنهاباجایگاه رفیعانسانیبرگزارگردد.

سطحبینشکارکنانافزایشیابدونگاهآنانبهزندگیفردیوسازمانیشانتغییرکندو تعریفاهدافمتعالیبرایکارکنانتعریفشودوبرایرسیدنبهایناهدافکمکشود .

کارکنانبامنابعمعنویکهممکناستازآنآگاهینداشتهباشند،درجهتحلمسائل زندگیکاریوشخصیشانآشناسازیشود .

بسطوتوسعهارزشهاورفتارهاییهمانندبخشش،انفاقوفروتنیبسطوتوسعهیابندکه اینکارمستلزمالگوییدرسازماناستکههمهبتوانندازآنپیرویکنند. یکیاز تأثیرگذارترینافراددرسازمانمدیرسازماناست.

احساسمثبتدرسازمانتلقینشودونوعیمکانیزمهدفگذاریکهتعقیبتواماناهداف فردیوهمسازمانیرابهدنبالداشتهباشد،فرهنگسازیشود( زارعی متین، ۱۳۹۰: ۹۲).

۴-۳-۲-۲ ابعاد هوش معنوی
درموردابعادهوشمعنویهنوزتوافقی بینمحققانوجودنداردودرواقعهنوزدرمراحلاولیهتوسعهاینمفهومهستیم. بااینحال مفهومسازیایمونز در سال ۲۰۰۰ ارزشمندبهنظرمیرسد. بهنظر ویحداقلپنجتوانایی معرفهوشمعنویهستندکهعبارتنداز:

 

 

قابلیتتعالیفیزیکیومادی[۲۸]:بهظرفیتانسانبرایورودبهسطوحنامتعارفومتعالی هوشیاریونیزبالاتررفتنیافراتررفتنازمحدودیتهایعادیوجسمیگفتهمیشود.

تواناییتجربهبهحالاتبرترآگاهی[۲۹]: آگاهیازیکحقیقتغاییکهایجاداحساسیگانگیو وحدتمیکند،درآنهمهمرزهاناپدیدمیشوندوهمهچیزدریککلواحد یکیمیگردد. افرادی کهازهوشمعنویبرخوردارباشندمیتوانند، وارد اینسطحازآگاهیویاسایرحالاتبرترمعنوی مثلمراقبهومکاشفهشوند.

توانایییافتنتقدسدرفعالیتهارویدادهاوروابطروزمره[۳۰]: تشخیصحضورالهیدر فعالیتهایعادی. برایمثالایمونز،چونگوتهرانی(۱۹۹۸)نشاندادندکهتلاشهایفردی روزمرهرامیتوانبهاموریمعنویومقدستبدیلکرد.

تواناییبکارگیریمنابعمعنویبرایحلمسائلزندگی[۳۱] : افرادیکهذاتامذهبیهستندراحت­تر میتوانندبااسترسهابرخوردکنند،اینافرادبیشازسایریندربحرانهایروحیومشکلات معناییبراییادگرفتنمییابندوازطریقاینمشکلاترشدمیکنند.

تواناییانجامرفتارفاضلانه[۳۲]: رفتارهایدرستوپسندیدهایهمچونبخشش،نشاندادن سخاوت،انسانیت،شفقت،وعشقایثارگرانهوغیرهکهاززمان هایگذشتهتاکنونپسندیدهانگاشته شدهاند. ایمونزاظهارمیداردکهخودکنترلیهستهاصلیتماماینرفتارهایفاضلانهاست،وبرای موفقیتدرتمامحوزه هایزندگیلازماستوخودکنترلینیزدرمقابلهفتگناهکبیرهقرارمیگیرد کهعبارتنداز: شکمپرستی،تنبلی،غرور،خشم،حرص،شهوت،وحسد( فرهنگی و همکاران، ۱۳۸۸: ۴۰-۴۱).

درپژوهشی که زارعی متین در سال ۱۳۹۰ انجام داده است؛ابتداتمامیتعاریف،ابعاد،مؤلفه هاومدلهایهوش معنوی کهتاکنونموجودبوده،موردمطالعهوتجزیهوتحلیل قرارگرفتوبراساستقارنمفهومیومعناییبینمدلها۲۰مولفهاستخراجگردیدو نامگذاریآنهاباتوجهبهفهمودرکبومیانجامشدکهاینمولفه هاعبارتنداز؛شناختو باوربهربوبیتخداوند،معنیبخشیبهکاروزندگی(کاربرایرضایخدا)،خودآگاهی عمیق،خردمندیمعنوی،داشتناهدافمتعالیدرکاروزندگی،شناختجایگاهخودنزد خداوند،تواناییاستفادهازمنابعمعنویدرجهتحلمسائلزندگی،ظرفیترفتارهای فضیلتمآبانه (بخشش،انفاق،فروتنی،وسپاسگذاری)،روحیهخدمتگذاری،ظرفیت همسوسازیاهداففردیوسازمانی،داشتنبصیرت،درک،تشخیصوتمیز،وجدانکاری، تفکرسیستمی(حوزهتوجهبهابعادروحیانسان)،توجهبهارزشهایمعنوی،احساسمثبت داشتن،تواناییپرسیدنسوالاتاساسیویافتنپاسخهایبنیادین،برونگراوجامعه گرا، پایبندیبهعهدوپیمان،اعتدالدرهمهجنبههایزندگی،درکمسئولیتهایفردیو اجتماعی.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۵-۳-۲-۲ هوش معنوی از دیدگاه های مختلف

 

 

دیدگاه فریدمن و مکدونالد

مولفه های زیر را برای هوش معنوی بر می شمارند:

 

 

تمرکز داشتن بر معنای نهایی

آگاهی از سطوح چندگانه هوشیاری و رشد آنها

اعتقاد به گرانبها و مقدس بودن زندگی

ارتقای خود به یک کل بزرگتر

 

دیدگاه نوبل و واگان

این دو نفر نیز مولفه های زیر را برای هوش معنوی بیان کرده اند:

 

 

درستی و صراحت

تمامیت

در بسیاری از پژوهشها مواردی از قبیل زخم معده، دیابت، آسم، اختلالهای پوستی، بیخوابی، سندرم روده تحریکپذیر، اضطراب، بیماریهای کرونر قلبی، میگرن، سر دردهای عصبی، تبخال‌های عفونی و ویروسی، عفونتهای ادراری، تومور، فراموشی، هراس، افزایش کلسترول خون، تند خویی و ریزش مو را از جمله بیماریهای ناشی از استرس تلقی شدهاند (دی یانگ[۵۲]، ۱۹۹۴).

 

۲-۲-۳-کارکردهای فیزیولوژیک استرس

برای درک بهتر معنی استرس، بهتر است نخست نظری به چگونگی کار بدن انسان داشته باشیم. بدن ما شامل مواد شیمیایی و قسمتهای متنوعی است که هر یک بههنگام اعمال حیاتی نظیر حرکت، تنفس، خواب، غذا خوردن و غیره لحظه بهلحظه در حال تغییرند، ولی این تغییرات باید در حدود معین و هماهنگ با یکدیگر باشند.
کلود برنارد بیولوژیست بزرگ فرانسوی در سال ۱۸۵۹ خاطر نشان کرده است که محیط داخلی بدن انسان باید همواره برای پاسخدهی به تغییرات محیطی آمادگی داشته باشد. برای مثال، تأمین نیازهای حیاتی، فشار خون پیوسته در حال تغییر است. به همین ترتیب جریان خون قلب، مقدار اکسیژن و مواد غذای آن هماهنگ عمل میکنند. اما اگر هر یک از آنان بیش از اندازه تغییر کنند، بدن قادر به تحمل آن نیست و منجر به عوارض فردی و حتی مرگ میشود. در حقیقت، یکی از حالات بیماری، زمانی است که تغییرات جسمانی از حد معین تجاوز کند. علت چنین تغییراتی ممکن است عوامل خارجی نظیر میکروب، صدمات بدنی، آلودگی هوا یا احتمالاً از کارافتادگی قسمتی از اعضای بدن در نتیجه پیری باشد (کوپر و دیوی[۵۳]، ۲۰۰۴).
در نخستین دهه های قرن بیستم به نقش تفکر در بروز بیماریهای جسمانی و نقش تعارضهای درونی در بیماریهای روانی توجه شده (ویت کوور[۵۴]، ۱۹۷۷)، و مباحث مربوط به اختلالهای روان‌تنی مطرح گردید. یکی از دانشمندانی که به شکلگیری دیدگاه روانتنی کمک کرد، والترکانن[۵۵] بود. او در بررسی خود به این نتیجه رسید، چنانچه هر تغییری از حد معینی تجاوز کند، بدن تعدی‌های لازم را بهعمل میآورد. برای جلوگیری از گسترش تغییرات اصلی، فعالیتهای بسیاری در بدن بهوقوع میپیوندد. بهطور مثال، به هنگام اهدای خون، سایر سیستمهای حیاتی، کمبود آن را در بدن جبران میکند؛ این جبران شامل تغییرات کوچکی که در سرخرگهای بدن و جریان قلب؛ ورود مایع از سلولها دستگاه گردش خون است که بعداً با نوشیدن آب یا آبمیوه کاهش آب بدن جبران شده و بدین ترتیب تمام قسمتهای بدن به اندازه کافی خون دریافت می‌کند.
کانن[۵۶] به ویژه به نحوهی واکنشهای بدن در مواقع اضطراری مثل واکنش به خطرات توجه داشت. او در یکی از آزمایشهای خود بهمطالعهی واکنشهای گربهای هنگام برخورد ناگهانی با سگ پرداخت. او مشاهده کرد که «آدرنالین» خیلی سریع در جریان خون وارد میشود. در ضمن واکنش شدیدی در دستگاه عصبی سمپاتیک بوجود میآید. او تا این زمان به این مسئله واقف نبود که این سیستم با ترشح تقریباً یکسان هورمونی به نام «نورآدرنالین» عمل میکند، این دو هورمون سبب بروز تغییرات متنوعی از قبیل افزایش سرعت گردش خون، افزایش میزان قند خون، تسریع مکانیسم لخته شدن خون، تقویت عضلانی، تند شدن تنفس، ورود سلولهای خونی از مخزن ذخیره خود به جریان خون و حساستر شدن حواس پنج گانه میشوند. در این مدت، کار دستگاه هاضمه، بهطور موقت متوقف میشود. همچنین او متوجه شد تمام این تغییرات مفید و ضروری است. پزشکان نیز معتقدند آن تغییرات انطباقیاند و موجب ادامه فعالیتهای حیاتی میشوند.
تحول اساسی در مفهوم استرس و نقش تعیین کننده آن در بیماریها، مدیون پژوهشهای سلیه است. سلیه (۱۹۵۰) تنش را به مثابه حالتی توصیف کرد که بهصورت یک نشانگان ظاهر می‌شود، یعنی استرس با توالی حوادث ویژهای آشکار میشود. او این توالی را در اصطلاح نشانگان سازگاری کلی[۵۷] (GAS) نامید و در آن سه گام را مشخص کرد :
گام اول «واکنش هشدار[۵۸]»، گام دوم «پایداری[۵۹]» و گام سوم «فرسودگی[۶۰]» است. واکنش هشدار از نظر فیزیولوژی، پاسخ پیچیدهای است، که از آنچه سلیه عامل فشار مینامید، منشأ میگیرد. چنانچه عامل فشاری موجود باشد، «واکنش هشدار» را بهدنبال خواهد داشت. احتمالاً آشناترین عنصر واکنش هشدار، ترشح آدرنالین در جریان خون است. همزمان تغییرات بدنی دیگری نیز صورت میگیرد؛ تنفس تندتر شده و خون از پوست و احشا به ماهیچهها و مغز جاری میشود؛ در نتیجه، دستها و پاها سردتر میشوند. مواد غذایی در قسمتهایی از بدن (بویژه ماهیچهها) توزیع میشوند که به واکنش در این موقعیت اضطراری نیاز دارند. علاوه بر اینها ، تغییرات جسمانی شناخته شدۀ دیگری وجود دارند که ما قادر به مشاهدهی آنان نیستیم. در سیستم هشدار هورمونی، هیپوتالاموس- یکی از مراکز مغزی که احساساتی از قبیل ترس، خشم، نشاط و ناامیدی را در کنترل دارد- عنصر اصلی است. زمانیکه مغز واکنش «خطری» را ثبت میکند، هیپوتالاموس اخطار الکتروشیمیایی را به غده هیپوفیز میفرستد. هیپوفیز برای فعال کردن غده آدرنالین هورمونی به نام ACTH[61] (هورمون محرک قشر غدهی فوق کلیوی) را ترشح میکند. این غدهها هم به نوبت مادهای به نام کورتیکوئید در جریان خون ترشح میکنند که پیامهایی را به سایر غدد و اعضاء حمل میکنند.
زمانیکه عامل فشاری مشخص شود و مرحلهی هشدار بوجود آید، تنها شبکه فعال، سیستم هورمونی نیست. کانن دریافت سیستم اعصاب خودکار[۶۲] (ANS) و یک رشته شبکه های عصبی که بیشتر اعضای بدن را به هم مرتبط میسازند نیز وارد عمل میشوند. سیستم اعصاب خودکار پیامها را به غدد فوق کلیوی می فرستند، در نتیجه آدرنالین ترشح و سبب سرعت ضربان قلب و تنفس میشود.
کانن اصطلاح واکنش اضطراری را نیز توصیف کرده است. واکنشی را که او نشان داد، پوششی بود برای تضمین بقای اعضای بدن با توجه به اصل «جنگ یا فرار»، یعنی در مقابله با خطری بزرگ مجموعهی اعضای موجود زنده باید با خطر مبارزه یا از آن فرار کند. در حیوانات نیز مانند انسان این واکنش در تعامل بین استعداد ژنتیکی شرایط محیطی وارد عرضه میشود. بنابراین بیشتر حیوانات هنگام مقابله با خطر فرار میکنند. از طرف دیگر، حتی حیواناتی از قبیل حیوانات خانگی چنانچه در تنگنا قرار گیرند، ممکن است بهصورت وحشتناکی بجنگند. واکنش اضطراری مطرح شده توسط کانن خاصتر و در عین حال گستردهتر از مرحلهی هشداری است که سلیه بیان می‌کند (کانن، ۱۹۳۶).
پیامدهای دیگری نیز در اثر واکنش هشدار ایجاد میگردند. یکی کشش عضلانی است، چنین کششی بیشتر در ناحیه انتهای پشت، گردن و شانهها رخ میدهد و بهصورت سر درد بروز میکند. متاسفانه این کشش اغلب پس از خذف شدن واکنش اخطار که مسبب اصلی آن است، همچنان باقی میماند.
یکی دیگر از پیامدهای واکنش هشدار، ترشح اسید هیدرکلریک میباشد که معمولاً برای جذب غذا در معده مفید است. هر گاه اسید ترشح شود و معده خالی باشد، میتواند مخاط داخلی معده، مری و بخش فوقانی رودهها را بسوزاند. سوختن نسوج در این حالت، چنانچه بیش از یک دورهی زمانی کوتاه شود، میتواند به رشد زخم معده منتهی شود. دقیقاً وضعیت مشابه دیگری در سیستم قلبی و عروقی نیز بهوقوع میپیونند، تا جاییکه تحریکهای مداوم در پاسخ به واکنشهای هشدار به بروز امراض قلبی و عروقی یا حتی حمله های قلبی میانجامد. شگفت نیست که واکنشهای هشدار در میان مدیران و شاغلان حرفههای تخصصی به زخم معده یا امراض قلبی منجر میشود (شفر[۶۳]،۱۹۸۲). چنانچه این مرحله (واکنش هشدار) تداوم یابد فرد وارد مرحله بعد یعنی مرحله پایداری میشود.
در مرحله دوم نشانگان سازگاری کلی، بدن برای مبارزه با عامل فشار بسیج میشود. شاخص برجسته واکنش هشدار در طی این دوره ناپدید میگردد و بهنظر میرسد بدن در حالیکه به شدت با عامل فشار مبارزه میکند، بهحالت عادی مراجعه کرده است. در این مرحله ممکن است که مقابله و پایداری بیش از اندازه بهطول انجامد. اگر اعضای بدن برای مدتی طولانی بسیج شوند، ذخایر به تدریج تخلیه میشوند. هنگامیکه چنین اتفاقی روی دهد، آغاز ورود به آخرین نشانگان کلی یعنی فرسودگی است.
زمانیکه مرحله پایداری کامل شده و فرسودگی وارد عمل میشود، دوباره در بدن نشانه هایی همانند نشانه های واکنش هشدار ظاهر میگردد. مهمتر آنکه، بههر دلیل این مرحله بدین معنی است که بدن به حد زیادی در مقابل امراض و اختلال در کارکرد اعضایش آسیبپذیر میشود. در حقیقت، این همان جایی است که امراض مربوط به استرس بهتدریج آشکار میشوند. در این مرحله همان‌گونه سلیه خاطر نشان میسازد، راهی برای ممانعت از نشانگان سازگاری کلی بهطور کامل وجود ندارد. واکنش هشدار بطور متوالی توسط تعداد بیشماری از عوامل فشار مثبت و منفی، تکرار خواهد شد. هیجان، شادی و خوشحالی غیر منتظره همانند غم و اندوه ناگهانی با تأثیر مشابه می‌توانند واکنش هشدار را موجب شوند. تکرار تظاهرات واکنش هشدار و حتی تهاجمات مکرر در مرحله مقاومت و پایداری قابل تحملاند، اما سیر به مرحله فرسودگی خطرناک است (شفر، ۱۹۸۲).

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

۲-۲-۴-چرخه استرس

چنانچه استرس، با حضور عوامل تنشزا ادامه یابند، در بدن انسان آثار دراز مدت رفتاری، فیزیولوژیکی هیجانی و شناختی (تفکری) رخ میدهد؛ اگر این آثار مانع سازگاری با محیط یا موجب ناراحتی و پریشانی شدند خود به عامل تنشزا تبدیل میشوند.

 

۲-۲-۵- عوامل موثر در بروز استرس

در زندگی امروزی بیش از هر زمان دیگر شاهد بروز استرس و عوارض ناشی از آن هستیم. همه ما کم و بیش بهطور خواسته یا ناخواسته در طول زندگی خود با استرسهای روانی متعددی مواجه شده یا میشویم. استرس در هر سنی، رنگی خاص بهخود میگیرد تقریباً بیشتر مردم بر این گمان‌اند که مفهوم استرس را میدانند، ولی عدهی نسبتاً معدودی از آن درک صحیحی دارند و از آثار آن در بدن و راه های کنترل آن آگاهند.
رویدادهای ناگوار در زندگی هر فردی اتفاق میافتند؛ رویدادهای که آرامش جسمی و روانی شخص را بر هم زده و معمولاً موجب میشوند، که برای رهایی از این حالت تنشزا روشها و راه حلهایی بهکار گرفته شود. زمانی خطر ابتلا به بیماری طاعون برای مردم تنشزا بود، ولی امروزه ابتلا به بیماریهایی نظیر ایدز و سرطان برای مردم تنشزاست. بر اساس شواهد موجود در قرن بیستم مشکلات ناشی از رویدادهای تنشزا به ویژه در کشورهای صنعتی و پیشرفته غربی، افزایش یافته است (پاول و ان رایت[۶۴] ۱۹۹۱)، تا جاییکه بعضی از صاحبنظران، عصر ما را “عصر استرس” نامیدهاند ( گلدبرگر و برزنتیز[۶۵]،۱۹۹۲).
رویدادهای تنشزا در هر عصری بهشکلی خاص جلوه میکنند. برای مثال انسان ما قبل تاریخ از حمله حیوانات وحشی یا مرگ در اثر گرسنگی، سرما یا بیماری، استرسهای زیادی را تحمل می‌کرد.
استرس در شرایط و موقعیتهای گوناگون پدید میآید. تحولات سریع در بسیاری از زمینه ها، رشد روزافزون جمعیت، تغییر در آداب و رسوم اجتماعی، مسائل مربوط به خانواده و خویشاوندان، شکست و ناکامی، ازدواج، طلاق، مسکن، مهاجرت، اختلافات زناشویی، ناسازگاریهای محیط کار، صدمات جسمی شدید، اعمال جراحی، بیماریهای صعب العلاج، زندانی شدن و مرگ عزیزان همه میتوانند منشأ بروز مشکلات و ناراحتیهای متعددی شوند، که بعضی از آنان بیشتر جنبه جسمانی و برخی جنبه روانی دارند. برخی از بحرآنان ناگهانی وکوتاه مدت و بعضی دیگر تدریجی و طولانی مدتاند. البته استرس بهمقدار کم برای انسان مفید است، چراکه یادگیری را پایدارتر، حافظه را نیرومندتر و عملکرد را بهتر میکند. در حقیقت، استرس مثبت، نیروی محرکهی لازم را برای رعایت تقدم و تأخر فعالیتها یا اتمام بهموقع کارها فراهم میآورد. تا زمانیکه در فرد احساس کنترل وجود داشته باشد، استرس سودمند واقع میشود (دی یانگ،۱۹۹۴).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
هلمز و راهه[۶۶] (۱۹۶۷) تأثیر وقایع زندگی را در بروز بیماریها مطالعه کردند. آنها دریافتند که بیشتر بیماران چند ماه قبل از وقوع بیماری وقایع استرسآمیزی را در زندگی خود تجربه کردهاند. بر این اساس آنان «مقیاس درجهبندی انطباق مجدد اجتماعی» را برای ارزیابی مهمترین وقایع (۴۳ واقعه) زندگی افراد در شش یا دوازده ماه آخر طراحی کردند. هلمز و راهه این وقایع را با توجه به‌میزان اثر آنان درجهبندی کردند. در این مقیاس به مرگ همسر به عنوان مهمترین منبع استرس بیشترین نمره یعنی ۱۰۰ داده شده است.
بهنظر هلمز و راهه (۱۹۶۷)، هرگونه تغییر اعم از مطلوب یا نامطلوب میتواند تنشزا باشد. براساس پژوهشهای مارتین[۶۷] (۱۹۸۹) افرادیکه در طی یک سال بیش از ۳۰۰ واحد تغییر براساس مقیاس هلمز و راهه را در زندگی تجربه میکنند، بیش از سایرین درمعرض خطر ابتلا به بیماریهای جسمانی و روانی قرار دارند. حملات قلبی، دیابت، آسم ، اضطراب و افسردگی از مهم‌ترین این بیماریها بهشمار میروند. وقایع تنشزای زندگی حتّی میتوانند در بروز بیماریهای خطرناکی همچون سرطان نقش داشته باشند، کما اینکه سرطان در میان زوجهایی که طلاق گرفتهاند و زنان بیوه بیش از سایر افراد مشاهده شده است. این مسئله را میتوان به این موضوع نسبت داد که افراد مجرد احتمالاً بهدلیل فقدان حمایتهای اجتماعی استرس بیشتری را تجربه میکنند.
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
نحوه پاسخ یا واکنش بهعوامل تنشزا نیز در میزان بروز حالتهای مثبت یا منفی در افراد نقش دارد. این موضوع در پژوهشهای متفاوت با عنوان سبکهای مقابله مورد بررسی قرار گرفته است. پس از وقوع رویداد تنشزا بیشتر افراد میکوشند یک یا چند سبک مقابله را بهکار گیرند تا در سازگاری با موقعیتهای دشوار و کاهش تأثیرات نامطلوب استرس به آنان کمک کنند. شیوه هایی که افراد برای مقابله با استرس انتخاب میکنند، میتواند جزئی از نیمرخ آسیبپذیری آنها محسوب ‌شود. به کارگیری روش های نامناسب در مواجهه با استرس، ممکن است موجب افزایش آسیب‌پذیری شود؛ در حالیکه به کارگیری شیوه های مناسب میتواند نتایج مثبتی را بهدنبال داشته باشد.
مواردی از قبیل ظرفیت جسمانی، طرز برداشت، واکنشپذیری و تجارب پیشین افراد در چگونگی پاسخدهی آنان به استرس نقش دارد. باتوجه به عناصر پیشگفته ، ممکن است برخی افراد موقعیتی را تنشزا بهشمار آورند، در حالیکه دیگران ارزیابی متفاوتی از آن موقعیت داشته باشند. بدین ترتیب، نحوه ارزیابی و چگونگی ادراک شخص از موقعیت است که در بروز عوارض استرس تعیین کننده هستند (استویوا و کارلسون، ۱۹۹۳).

 

۲-۲-۶- منابع استرس

برخی از تعاریفی که در مورد استرس و سبکهای مقابله با آن مطرح شدهاند، مبتنی بر منابع ایجادکننده استرس هستند. فولکمن وموسکووتیز (۲۰۰۴) فرایند مقابله را تفکرات و رفتارهایی که برای مدیریت تقاضای درونی و بیرونی در موقعیتهای پُرتنش بهکار میروند، تعریف نمودهاند. در این تعریف منابع تنشزا وقایع و موقعیتهای بیرونی تلقی شدهاند. در حالیکه روانشناسان پیرو اصالت وجود (برای مثال یالوم ،۱۹۸۱)، منابع ایجادکننده استرس و اضطراب را به درون انسان نسبت میدهند.
در هر صورت، استرس اجتناب ناپذیر جزئی از زندگی بشر است. گذراندن اوقات زندگی انسان در سه بخش عمده میگذرد: سازمان، جامعه و خانواده. بدیهی است که استرس نیز در هر سه بخش یادشده وجود دارد. پستونجی[۶۸](۱۹۹۲) معتقد است، سرچشمه استرس در زندگی سه قسمت مشاغل و سازمانها، مسائل اجتماعی و خانواده میباشد.
بهنظر برخی صاحبنظران از یک دیدگاه میتوان علل استرس را به دو بخش عمده درون‌سازمانی و برونسازمانی تقسیم کرد. تنشزاهای برونسازمانی شامل تغییرات اجتماعی، فن‌آوری، خانواده، جابهجایی، شرایط اقتصادی، نژاد و طبقه اجتماعی و شرایط محیط زندگی است. معرفی منابع و عوامل تنشزا بستگی به این دارد که صاحبنظران انسان را از چه دیدگاهی مورد بررسی قرار دهند. پیروان رفتار سازمانی، فرد را درونسازمانی و بهعبارتی ” سازمانی ” می‌دانند و به‌همین لحاظ منابع استرس را به درون و برون سازمانی تقسیم میکنند. برخی نیز انسان را درون جامعه میبینند و تقسیمات خود را از منابع استرس بیشتر بهصورت جامعه شناختی ارائه میدهند.
عکس مرتبط با اقتصاد

 

۲-۲-۶-۱- استرسهای ناشی از شغل

اکثر مردم بیش از نیمی از اوقات بیداری خود را در محل کار به سر میبرند محیط کار بر آنان تأثیرگذار است. مقارن با صنعتی شدن جهان غرب به مسائل کار و محیط آن توجه بیشتری شده است (کوپر و دیگران[۶۹]، ۲۰۰۱). در همین راستا استرسهای شغلی و تأثیر آن بر کارایی افراد مورد توجه واقع شده است. کان و همکاران[۷۰] (۱۹۶۴) در مورد علل ماهیت و پیامدهای استرسهای شغلی به مطالعه پرداختند. آنان دو نوع استرس سازمانی تعارض نقش و ابهام نقش را تشخیص دادند. تعارض نقش عبارت است از وقوع همزمان دو یا بیش از دو تقاضا که نقشهای متفاوتی را ایجاب میکنند و فرد میتواند در تمامی آن موقعیتها نقش خود را ایفا کند. ابهام نقش نیز به سردرگمی فرد در چگونگی ایفای نقش خود اشاره دارد. هنگامیکه افراد اطلاعات کافی در زمینه نقشهای خود ندارند با ابهام نقش مواجه میشوند. تعارض نقش و ابهام نقش هیجآنانی منفی را افزایش میدهند. علاوهبر اینها، احساس امنیت شغلی، مدیریت نامناسب در محیط کار نیز از متغیرهایی هستند که با استرسهای شغلی رابطه نشان دادهاند.

 

۲-۲-۶-۲- استرسهای ناشی از مسائل اجتماعی

عوامل اجتماعی شامل عوامل محیطی است که شخص را احاطه کردهاند و او در زندگی اجتماعی خود با آنان سر و کار دارد. موقعیتهایی که معمولاً غیرقابل کنترلاند، مانند مسائل مربوط به مبادله و معامله، درصف ایستادن، ازدست دادن کالا و تأخیر، در بروز استرس مؤثرند (وارد، بی تا؛ ترجمه بابک مهرآیین،۱۳۷۳). بسیاری از مسائل اجتماعی که به استرس میانجامند، از زندگی شهری و مدرن سرچشمه میگیرند، قبیل از رقابت با دیگران و تقاضاهای تحصیلی و شغلی. هرچه میزان بهرهگیری از فنآوری در زندگی بیشتر باشد، بههمان نسبت میزان استرس افزایش مییابد. حوادث زندگی، در افزایش و کاهش استرس مؤثر است. بیشتر مردم حوادث آسیبزا را در زندگی تجربه نمیکنند، اما بسیاری از تغییرات عظیم را پشت سر میگذارند و در طول زندگی با مشکلات مزمن مواجه میشوند. بهطور کلی، تغییراتی که زندگی معمولی را بر هم بزنند یا آمادهی متلاشی شدن سازند، حوادث زندگی نامیده میشوند (ساعتچی، ۱۳۷۰) بهنظر هلمز و راهه (۱۹۶۷)، تغییرات بسیار ناگهانی زندگی در حقیقت افراد را بهشدت گرفتار استرس میکند.

 

۲-۲-۶-۳- استرسهای ناشی از شرایط خانوادگی

خانواده، پایه و اساس جامعه است .درصورتیکه امور خانواده منظم و متناسب با موقعیتهای مختلف اعضای آن باشد، میتوان گفت بسیاری از مسائل رخ نخواهد داد. وضعیت شغلی اعضا بر خانواده تأثیر دارد، همچنین وضعیت خانواده بر شغل فرد مؤثراست. چنانچه توازن مناسبی بین وقت و انرژی مصرف شده هنگام کار، با وقت و انرژی صرف شده امور مربوط بهخانه برقرار نباشد، استرس بهوجود میآید (وارد، بی تا؛ ترجمه بابک مهرآیین ، ۱۳۷۳).
ایجاد روابط صمیمی محیط خانه در آسایش روحی اعضای خانواده تأثیر فراوانی دارد. اگر این روابط در محیط خانه ارضا نشود، سبب بروز استرس خواهد شد. که بسیاری از بحرانها و مشکلات خانوادگی نیز از همین مسئله نشأت میگیرد.

 

۲-۲-۶-۴- مهاجرت

هنگامیکه افراد از محل زندگی خود بهجایی مهاجرت میکنند به لحاظ تفاوتهای فرهنگی، دچار استرس میشوند. در این شرایط، مهاجرت میتواند منبع استرس باشد، چراکه بیشتر افراد نمی‌توانند بهآسانی با ارزشهای جدید انطباق حاصل کنند و رفتارهای خود را با هنجارهای اجتماعی محل جدید زندگی خود مطابقت دهند. تفاوت میان تقاضاهای محیطی و تجارب پیشین افراد موجب ایجاد استرس فرد میشود (بارت و الندیک[۷۱] ،۲۰۰۴). از سوی دیگر، افراد باید ضمن حفظ هویت فرهنگی خود، باید هویت جدیدی را با توجه به مکان زندگی جدید شکل داده، رفتارها و آداب و رسوم جدید را مورد توجه قرار دهند، عدم انطباق فرد با این مسائل در بیشتر موارد موجب بروز استرس میشود (سام ،۲۰۰۰). تجارب اولیه تعامل افراد با سایرین در فرهنگ جدید بر انطباق آنان تأثیر دارد. اگر تجارب تعامل اولیه مثبت باشد، احتمال انطباق با فرهنگ جدید افزایش مییابد، متأسفانه در بیشتر موارد تغییر فرهنگی با استرس، تعارض، کاهش عزت نفس، سردرگمی هویتی و مشکلات درونی توأم است (آرسیا، اسکینر، بیلی و کوریا[۷۲] ،۲۰۰۱).
نوجوانان و جوانان در مقابل تغییر فرهنگ آسیبپذیرترند، زیرا آنان همزمان با از دستدادن حمایتهای خانوادگی ، مشکلات آموزشی و ارتباطی پیدا میکنند و از سوی همتایان نیز طرد می‌شوند (وینتر و یانگ[۷۳] ۱۹۹۸).

 

۲-۲-۶-۵- استرس ناشی از شرکت در فعالیتهای ورزشی

جدیت و پیگیری فعالیتهای ورزشی بطور طبیعی رقابت را در پی دارند که اضطرابآور است، و موجب افزایش برانگیختگی و ایجاد استرس میشود. استرس و حوادث استرسزا اجزای جدایی ناپذیر ورزش رقابتی محسوب میشوند. در این خصوص یکی از مهمترین پدیده هایی که میتواند به استرس بیانجامند، شرکت در رویدادهای مسابقات ورزشی برای کسب موفقیت است. استرس از عواملی است که رفتار و عملکرد ورزشکار را تحت تأثیر قرار میدهد. ورزشکاران نه تنها تحت استرسهای مختلف و شدید قرار میگیرند، بلکه واکنش آنان نیز در مقابل این استرسها متفاوت است (استورا،۱۳۷۷). فعالیت ورزشی، ورزشکاران را با انواع استرسورهای جسمانی و روانی مواجه میسازد. محیط پویا و رقابتی ورزش، فقط دارای محرکهای مثبت و سازنده نیست، بلکه محرک‌های منفی و استرسزای بسیاری، عملکرد ورزشکار را تحت تأثیر قرار میدهد. از طرف دیگر، عملکرد و موفقیت ورزشی تا حدود زیادی تحت تأثیر عوامل استرسزای معمول ورزشی مانند ارتکاب خطای روانی یا بدنی، آسیب، درد و ناراحتی، مشاهده تقلب یا موفقیت رقیب، دریافت جریمه از سوی داور، انتظارات مربی، تماشاچیان و اطرافیان ورزشکار، دیدگاه رسانه ها، امنیت شغلی و توبیخ از طرف مربی قرار میگیرد.

 

۲-۲-۷-علائم استرس

علائم استرس را میتوان به علائم جسمانی، روانی و رفتاری تقسیم کرد. این موارد در بخش زیر بررسی می شوند:

 

۲-۲-۷-۱-علائم جسمانی

علائم جسمانی استرس، بسیار زیاد بوده و در افراد مختلف بهصورتهای گوناگون جلوه میکند. بعضی از تجلیات علائم استرس فراوانترند و تا حدودی جنبه عمومی دارند. با انجام آزمایشها و آزمونهایی که امروزه انجام میگیرد، میتوان میزان و درجه استرسهایی را که فرد با آنان مواجه میشود، تعیین کرد.
فرض کنید در حال رانندگی در بزرگراهی هستید، ناگهان با ماشین سواری دیگری که از مسیر خود منحرف شده است، تصادف میکنید و دچار شکستگی استخوان میشوید. شما، بهدلیل اینکه مورد تهدید واقع شدهاید، واکنش نشان میدهید و مراحل نشانگان سازگاری کلی رخ میدهد. یعنی با شروع مرحله هشدار، قلب و تنفس تند و مردمک چشم منبسط میشود. از طرف دیگر، به‌دلیل آسیبدیدگی پاها، واکنشهایی بروز مییابد، فریاد میکشید و پس از این عصبانیت زودگذر، توجه شما بهمسائل جانبی دیگر معطوف میشود، عضلات شما سفت شده، احساس درد میکنید و ممکن است در معده خود احساس سوزش و درد نمایید. بعد از چند دقیقه، علائم حاد مرحله هشدار از بین میرود، ضربان قلب و تنفس به حالت عادی بر میگردد، حالات هیجانی معتدل و ملایم میشود. با اینحال، ممکن است بعضی از این تغییرات فیزیولوژیکی مثل انقباض عضلانی، درد معده و حالت تهوع از بین نرفته و برای مدتی پایدار بماند. از طریق نتایجی که از برخورد با یک عامل تنشزا در فرد ایجاد میشود، میتوان علائم فیزیولوژیکی و حتی سطحی استرس را اندازه گیری کرد. برای مثال اگر تنش عضلانی و همچنین سایر تغییرات فیزیولوژیکی ناشی از استرس باشند، میزان تنش عضلانی، شاخصی از سطح استرس محسوب میشود.

 

۲-۲-۷-۲-علائم روانی و رفتاری

تنها علائم جسمانی و تغییرات انتقال یافته از استرس مبین علائم استرس نیستند، بلکه رفتار و احساسات انسان هم میتواند شاخصی قوی مبنی بر وجود استرس در فرد باشد. در مراحل مختلف سندرم سازگاری کلی مانند: مراحل پایداری و هشدار، مجموعهای از شاخصهای رفتاری گوناگون رخ میدهند؛ البته بعضی از این رفتارها آشکار و عمومیاند و پارهای از آنان اختصاصیاند. بعضی از مردم در شرایط تنشزا تمایل به تند راه رفتن ، تندحرف زدن ، حتی تند نفس کشیدن دارند؛ بعضی دیگر به سیگار کشیدن، مصرف الکل و پرخوری مبادرت میورزند.
عکس مرتبط با سیگار
علاوه بر شاخصهای رفتاری، مجموعهای از علائم روانی نیز در شرایط استرس بروز میکند؛ برای مثال الگوهای عادی روانی تغییر پیدا میکند، جریان ذهنی فرد از هم پاشیده میشود، سازماندهی و وحدت روانی فرد بههم میخورد، عاطفه و هیجان فرد تحت تأثیر استرس قرار می‌گیرد و فرد حالت عاطفی چسبندهای پیدا میکند. بهطور مثال برای مدتی ناراحت و افسرده شده و در نهایت جریان فکری او مختل میشود. عصبانیت ناگهانی، سرخوشی، تغییرات سریع خُلق، گرایش به افسردگی و پرکاری از زمره علائم روانی استرساند. پاسخهای شناختی نیز تحت تأثیر استرس قرار میگیرد. البته این اثرپذیری خیلی دقیق و ظریف است. استرس میتواند علتی برای اختلالات حافظه یا افکار تکراری و وسواسی در زمینهای خاص باشد. اختلال در جریان فکری نیز میتواند ایجاد شود.
علائم روانی، رفتاری و ذهنی میتوانند مانند علائم جسمانی، شاخصی برای وجود استرس باشند. علائم روانی مانند علائم جسمانی در صورت تداوم استرس بهمرحله تخلیه نزدیک و شدید میشوند. اما علائم جسمانی بدن را بهسوی بیماریهای شدید و جدی جسمانی سوِق میدهند. علائم روانی هم سبب کاهش انرژی و خستگی روانی فرد میشوند، که در نهایت ممکن است به روانگسیختگی منجر شوند.
خانواده هایی که استرس بسیاری را تجربه میکنند، اغلب با انبوهی از شرایط تنشزا یا تراکمی از حوادث و وقایع زندگی، که هر کدام فشار زیادی را بر نظام خانوادگی وارد میآورند، مواجه هستند. هر تغییری که برای یکی از اعضای خانواده پیش میآید، بدون شک بر دیگر اعضای خانواده نیز تأثیر میگذارد و برای کل نظام خانواده پیامدهایی را دربر دارد.
تغییرات و انتقالهای خانوادگی چه بسا دارای نتایجی از قبیل ناتوانی اعضای خانواده در سازماندهی موفقیتآمیز و مجدد شرایط، افزایش احساس افسردگی، از دست دادن عزت نفس، افزایش مشکلات رفتاری و میزان بالاتری از استرس باشند (پلانکت[۷۴]،۱۹۹۹).
تغییرات در نظام خانوادگی میتواند در ازدیاد و ایجاد استرس سهیم باشد. مهمترین تغییرات عبارتند از: ۱٫ تغییر یا انتقال بعضی از اعضای خانواده و نقشهای آنان؛ ۲٫ مسائل مربوط به ازدواج و بهدنیا آوردن فرزند؛ ۳٫ از دست دادن عضوی از خانواده، دوستان، وابستگان نزدیک یا از دست دادن درآمد، مال یا دارایی؛ ۴٫ مسئولیتهای مربوط به امور مالی و مواظبت از سلامتی و بهداشت خانواده؛ ۵٫ مسائل مرتبط با استفاد ه از مواد مخدر و ۶٫ درگیری با مراجع قانونی (کوباسا[۷۵]، ۱۹۹۷).

 

۲-۲-۸- سیر تاریخی استرس

اصطلاح استرس از زبان انگلیسی گرفته شده و معادل دقیق آن در فارسی کلمه ” فشار ” است، البته معنای وسیع و طیف گسترده آنرا نمیرساند (شاملو، ۱۳۶۳). این اصطلاح تقریباً از قرن پانزدهم در زبان انگلیسی مورد استفاده قرار گرفت. در این زبان کلمه استرس بهمعنای فشار یا کشش فیزیکی بهکار میرفت. تا قرن هفدهم کاربرد آن در حوزه های مهندسی معماری تعمیم یافت و از آن پس این کلمه در مفهوم سختی و فلاکت در مورد انسان نیز مورد استفاده قرار گرفت. بهعبارت دیگر، فشار وارد بر فرد جانشین فشار وارد بر شیء شده بود. در اوایل قرن بیستم بعضی از پژوهشگران استرس را در ارتباط با اختلالات روانتنی مطرح کردند. سپس در سال ۱۹۳۰ سلیه تمایز بین علت اختلالات بدنی و آثار آنرا مطرح کرد. او علل یا محرکهای خارجی را عامل استرس و حالت عدم تعادل بدن را استرس نامید (شفر ، ۱۹۸۲).
سلیه (۱۹۵۰) تعریف کاملاً نوینی برای استرس ارائه داد. وی با تأکید بر سیستم غدد درونریز اظهار داشت که در ارگانیسم هر عامل یا محرکی میتواند تغییرات حفاظتی و سازگار کنندهای به‌وجود آورد. بهنظر او هر محرک تنشزا، اگر فشار کافی داشته باشد، ممکن است به ایجاد واکنشی که او آن را سندرم سازگاری کلی نامید، منجر شود.
سلیه بههنگام طرح تاریخی این موضوع چنین میگوید: استرس عبارت است از مجموعه واکنشهای غیراختصاصی که تحت تأثیر محرکهای گوناگون در ارگانیسم ایجاد میشود. استرس از نظر ماهیت اختصاصی است، اما منشأ غیراختصاصی دارد. اختصاصی بودن ماهیت آن یعنی این‌که دارای تغییرات کلیشهای یکسان و ویژهای است که مهمترین آنان عبارتند از: واکنش غده قشری فوِق کلیوی، کاهش میزان ائوزینوفنل در خون و رشد زخم در دستگاه گوارش. غیراختصاصی بودن آن از این نظر است که استرس براثر محرکهای گوناگون بهوجود میآید (فایلا[۷۶]، ۱۹۹۱ ؛ آیزنک، ۲۰۰۰). البته سلیه در ابتدا تصور میکرد که استرس فقط تحت تأثیر عوامل زیانآور، ایجاد میشود، ولی بعدها عنوان کرد هر چیز خوشایند و ناخوشایند موجب بروز استرس میشود.
استرس و اضطراب دو واکنش طبیعی ارگانیسم در موقعیتهای تهدیدکنندهاند که بدون آنان بقای نوع انسان به خطر میافتد. استرس عاملی است که انسان را در مواجهه با مسائلی که از آنان شناختی ندارد یا اتفاقاتی که بهوضوح ما را مورد تهدید قرار میدهد، آماده میسازد. استرس با تشدید جریان خون موجب افزایش فعالیت میشود و میتواند در دستیابی به اهداف مورد نظر مفید واقع شود. ولی میزان زیاد یا طولانی مدت آن نه تنها دیگر مفید نیست، بلکه زیانبار است.
اشخاصی که درباره استرس اطلاع کمی دارند، اغلب آنرا نوعی نیروی خارجی نیرومند می‌پندارند که نسبت به آن کنترل اندکی دارند. آنان احساس میکنند در صورت امکان باید از این فشارها ممانعت بهعمل آورند، ولی چنانچه برای شخص امکان گریزی وجود نداشته باشد، باید آنرا تحمل کند؛ ولی باید ذکر کرد که در مورد استرس عمل خودکار یا گریزناپذیر وجود ندارد. هریک از ما در مواجهه با موقعیت بالقوه پرتنش به شیوه کاملاً متفاوتی واکنش نشان میدهیم و به انتخاب سبک مقابله با آن میپردازیم. ما میتوانیم راهی را انتخاب کنیم که خود را دچار درماندگی کنیم یا از تجربیات خود لذت ببریم. در استرس عواملی چون زمینه، شرطی شدن، تجربه های پیشین، مدت زمان و شدت استرس نقش مهمی دارند. واکنش هر فرد در مقابل استرس از الگوی پیچیده افکار و رفتار او نشأت میگیرد. برای مثال، ما بر اساس نوع عقیدهمان نسبت بهخود و جهان و چگونگی ارضای خود به تنش پاسخ میگوییم. همچنین واکنش ما در مقابل تنش بهمیزان کنترل ما بر زندگی، و وضعیت فعل و انفعالات شخصی و وضعیت جسمانیمان بستگی دارد. این عوامل و بسیاری دیگر از عوامل حد خاصی از تنش را برای هریک از ما بهوجود میآورند. اگر بتوانیم با استرسها بهطور صحیحی برخورد کنیم، استرس دوستی میشود که ما را برای مواجهه با مسائل زندگی نیرو میدهد، ولی اگر با ضعف با آن برخورد کنیم و اجازه دهیم از کنترل ما خارج شود، به‌شکل دشمنی درمیآید که موجب بروز بیماریهای مختلف بویژه امراض شدید قلبی و ضعف اندامهای بدن میشود.

 

۲-۲-۹-نظریه ها و الگوهای استرس

با وجود تحقیقات وسیعی که در زمینه استرس انجام شده و استفاده گستردهای که از این مفهوم میشود، هنوز هم استرس بهطور دقیق تعریف نشده است. برخی از افراد وقتی درمورد استرس صحبت میکنند، در واقع به یک محرک محیطی اشاره میکنند. بعضی آنرا پاسخی به محرک محیطی میبینند و عدهای آنرا در تعامل بین محرک محیطی و پاسخ جستوجو میکنند. نظریه پردازان و پژوهشگران مختلف نیز هر کدام استرس را از زاویه متفاوتی تحلیل کردهاند. در اینجا به بررسی برخی از این نظریه ها میپردازیم.

 

۲-۲-۹-۱- نظریهی روانتحلیلگری

از نظر فروید «من» هسته اصلی شخصیت است و هر نوع تهدید به ارزش و کفایت آن، در واقع هسته مرکزی وجود شخص را تهدید میکند. هنگام تهدید «من» مکانیسمهای دفاعی مختلفی بهمنظور حفظ «من» از تحقیر و درهم پاشیدگی بهکار گرفته میشوند. ما همواره از این مکانیسمها استفاده میکنیم، زیرا وجود آنان برای ناچیز جلوه دادن شکستها و حمایت در مقابل نگرانیها و احساس ارزش و کفایت فردی ضروری است. البته اگر در استفاده از مکانیسمهای دفاعی افراط شود، دفاعهایی که برای حفظ تمامیت شخص بهوجود آمده، خود موجب بروز اختلال میشوند. گاهی مکانیسمهای دفاعی (برای مثال دلیل تراشی) زمانی بهکار برده میشوند که افراد برای مستدل جلوه دادن عقاید و رفتار خود در تکاپو هستند. هنگامیکه از درک اتفاقات و حواث ناموافق و مخالف عاجز میمانیم یا در مقابل عمل و رفتار خود یا وقایع خارجی، دچار استرس میشویم، دفاعهای ایمنی بخش برای حمایت ما در مقابل اضطراب وارد عمل میشوند. میزان استرس قابل تحمل در هر فرد بدون آنکه علائم اختلال و بههم خوردن سازمان رفتاری و تمامیت فردی در وی بروز کند، قدرت تحمل استرس نامیده میشود (روزنمن و سلیگمن[۷۷] ، ۱۹۸۹).
الکساندر (۱۹۸۵؛ به نقل از دیویدسن و نیل، ۱۹۹۰)- برجستهترین نظریه پرداز روانتحلیلگری در زمینه واکنشهای روانی-فیزیولوژیک – این نوع اختلالها را پیامد حالات عاطفی یا هیجانی ناهشیار میداند. وی فرض کرد که بیماران مبتلا بهزخم معده تمایل خود را برای عشق والدین در کودکی سرکوب کردهاند. این انگیزشهای سرکوب شده سبب فعالیت بیش از حد دستگاه عصبی خودکار میشوند و در معده زخم تولید میکنند. از دیدگاه فیزیولوژیکی، معده به‌طور دائم در حال آماده ساختن خود برای دریافت غذاست و فرد بهطور نمادین آن غذا را با عشق بهوالدین معادل ساخته است. برانگیختگیهای تخلیه نشده خصمانه نیز بهوجودآورندهی حالات هیجانی یا عاطفی مزمناند و موجب ایجاد فشار خون میشوند.

 

۲-۲-۹-۲- نظریهی ضعف جسمانی

براساس نظریهی ضعف جسمانی، استرس در کنار اختلال خاص روانی- فیزیولوژیکی موجب بروز ضعف در اندام جسمی خاصی میشود. عوامل ژنتیکی، بیماریهای قلبی، رژیم غذایی و غیره ممکن است دستگاه عضوی خاصی را مختل سازند. این دستگاه در برابر استرسهای آتی، حتی استرسهای ضعیف و ملایم آسیبپذیر خواهد بود. براساس این نظریه، بدن انسان مانند یک تایر، که از نازکترین قسمت خود هوا را بیرون میدهد، عمل میکند. برای مثال، دستگاه تنفس ضعیف ممکن است خود را مستعد ابتلا به آسم کند. به این ترتیب بر اساس این نظریه، بیماری، ناشی از تعامل بین فیزیولوژی فرد و استرس خواهد بود (دیویدسن و نیل ، ۱۹۹۰).

 

۱- تصویب مقررات مختلف در تأیید سند عادی و اعتبار آن بر خلاف مقررات ثبتی، نظیر مواد ۶ و ۷ قانون زمین شهری مصوب ۱۳۶۰- ماده ۱۴ قانون اراضی شهری- ماده ۱۳ قانون زمین شهری. اصلاح و تصویب پی در پی مواد ۱۴۷ و ۱۴۸ ق.ث و قبول سند عادی معاملات املاک، قوانین مؤجر و مستأجر سالهای ۵۶ و ۶۲ و ۷۶ که به اسناد عادی اجاره و کسب و پیشه و تجارت و سرقفلی ترتیب اثر داده است.
۲- در مجموعه قانون ثبت و دفاتر اسناد رسمی مواد مختلفی است که اسناد غیر رسمی را به نحوی مورد شناسایی و اعتبار و ترتیب اثر قرار می دهد. نظیر مواد ۸۸ و ۱۰۵ و ۱۰۶ و مواد ۴۲ و ۴۳ و۴۴ ق.ث، صراحت و اطلاق ماده ۱۱۷ ق.ث در امکان تعارض سند عادی و رسمی اعم از اینکه کدام یک مقدم و مؤخر باشد. خصوصا با ملاحظه ماده ۱۲۹۱ ق.م. که بعضی اسناد عادی، در فروضی در حکم سند رسمی محسوب خواهدشد.
تحلیل مفاد مواد ۷۲ ق.ث که «اعتبار ناکامل» و در ماده ۹۳ ق.ث که «غیر مستقلا» در مفاهیم مخالف مواد مرقوم دلالت بر نوعی اعتبار و عنایت به اسناد عادی است و مؤید جنبه اثباتی بودن تشریفات و حداکثر عدم قبول دلیلیت دلیل و لزوم تسجیل قضائی دلیل غیر رسمی است و با ملاحظه فقدان نص قانونی بر بطلان معاملات غیر رسمی املاک و اصل لزوم و صحت معاملات، و عدم پیشبینی معاملات رضائی و تشریفاتی در تقسیمبندیهای عقود در قانون مدنی و با استحضار به رویه عملی جامعه و خصوصا تولیت اداره ثبت اسناد و املاک برای معاملات غیر رسمی مشاورین املاک و با تحلیل و تفسیر مخصوص از رأی وحدت رویه شماره ۴۳ مورخ ۱۱/۸/۵۱ دیوان عالی کشور که آن را مختص جنبه کیفری و عدم تسری به جنبه حقوقی موضوع رأی می دانند. و با اشاره به آرای متعدد وحدت رویه موافق نظر خویش و استناد به آراء و نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه بر صحت نظر خود پای می فشارند و نظریات مخالف خویش را مردود و ناصحیح می شمارند.

پایان نامه رشته حقوق

ب) ثبت رسمی دلیل منحصر اثباتی
این نظریه با تکیه بر مبانی نظریه شکلی و استفاده از ادله و توجیهات نظریه مرقوم در استدلالی خاص و جدید به نتایجی رسیده است که قائلین به نقش ماهوی و تشریفاتی بودن عقود ناقله ملک ثبت شده رسیده فلذا نظریه مرقوم در مبنا و توجیه با نظریه شکلی شباهت دارد و قرین و همنشین است ولی در نتیجه، با نظریه نقش ماهوی هماهنگ و همسنگ است.
برخواستن از زمین شکلی و فرود آمدن در عرصه ماهوی با این توجیه که؛ ماده ۴۸ ق.ث همچنان پا بر جاست و نسخ نشده و توسط شورای نگهبان خلاف شرع اعلام نشده است فلذا عدم پذیرش ماده ۴۸ به معنای «عدم پذیرش اثبات» است. اثبات با سند عادی پذیرفته نیست و در نتیجه با توجه به ماده ۴۶ و ۴۷، اثبات فقط با سند رسمی ممکن است. این نظریه نقش ماهوی برای تشریفات قائل نیست ولی نقش انحصاری برای اثبات قائل است. این نظریه با تحلیل حقوق فرانسه که برای سند عادی اعتبار قائل شده و آن را مؤثر در روابط طرفین میدانند و ثبت نکردن آن را موجب عدم قابلیت استناد علیه ثالث می داند و با تحلیل حقوق آلمان که اساسا بیع را تملیکی نمیداند و تملیک را منوط به تسلیم میداند در مورد بیع املاک قائل به ثبت رسمی است و تسلیم را با ثبت رسمی محقق میداند و بنابراین تنظیم سند را هرچند فاقد نقش ماهوی در تحقق ماهیت حقوقی میداند ولی شرط انتقال مالکیت محسوب مینماید؛ سر انجام به این نتیجه میرسد که حقوق ایران بر خلاف فرانسه؛ ثبت را شرط قابلیت استناد علیه ثالث نمیشمرد؛ هرچند که برای آن نقشی در تحقق عقد قائل نیست و از این حیث مشترکند و بر خلاف حقوق آلمان که در عدم تأثیر در تحقق مشترکند؛ نقش ثبت را شرط انتقال نمیداند فلذا نقش ثبت در حقوق ایران نه قابلیت استناد و نه شرط انتقال بلکه دلیل منحصر اثبات میداند. بنابراین عقدی که در آن تشریفات رعایت نشده، قابل اثبات نیست و عقدی که قابل اثبات نباشد؛ هیچ و باطل و بلااثر است.
ج) سند رسمی دلیل قاطع اثباتی
این نظریه با عنایت به ملاحظات اجتماعی و فلسفه وضع حقوق ثبت و جلوگیری از معاملات معارض و استحکام اسناد رسمی و با قبول عدم ایفای نقش ماهوی برای تشریفات و انحصار نقش آن در بعد شکلی؛ معتقد است ماده ۴۸ فقط در معارضه سند عادی با سند رسمی ایفای نقش اثباتی و قاطع مینماید بدین معنا که؛ در سایر ادله و سایر موارد نقش اثباتی منحصر ندارد و وقوع و تحقق ماهیت حقوقی با هر دلیلی بجز سند عادی ممکن و مقدور است ولی اگر این اثبات در تعارض با سند رسمی و علیه ثالث با حسن نیت بکار رود مورد منع ماده ۴۸ است و دارنده سند رسمی با حسن نیت دارنده دلیل قاطع و انحصاری است و اثبات خلاف آن غیر ممکن و ممنوع و غیر مقبول است . لیکن در سایر موارد و در تعارضات فی مابین اسناد عادی و حتی در تعارض سند عادی با سند رسمی دارنده ثالث بدون حسن نیت، امکان اثبات به ادله غیر سند عادی فراهم است و اثبات خلاف سند رسمی علیه ثالث بدون حسن نیت نیز مقبول و ممکن است.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
د) آثار و نتایج حاصله از نظریه شکلی
از نظریه صرفاً شکلی و نظریه اثباتی قاطع علاوه بر آثار و نتایج اصلی وحقوقی؛ آثار و نتایجی به شرح ذیل در قبول قرار دادهای ماده ۱۰ ق.م و الزام به تنظیم سند و امکان تعارض اسناد عادی و رسمی به دست میآید که ذیلاً بر میشماریم، لیکن این آثار و نتایج منسوب به نظریه شکلی اثباتی منحصر نمیباشد و آثار و نتایج این نظر با آثار و نتایج پیروان نقش ماهوی مشترک و یکسان است، بدون اینکه آنچه لازمه نقشهای ماهوی باشد را دارا باشد.
الف) تعارض سند عادی مقدم با سند رسمی مؤخر، اگر دلیل اثباتی منحصر به سند عادی باشد امکان معارضه در قراردادهای مشمول ماده ۱۰ ق.م هست ولی درسایر موارد خیر، تاب معارضه ندارد و محدود است، البته در فرض امکان تعارض؛ مشروط به اثبات تقدم تاریخ قرارداد به ادلهای خارج از قرار داد و غیراز قرار داد است. و در فرض عدم اثبات یا سکوت، مشمول اصل تأخر حادث، فلذا مؤخر بر سند رسمی و محکوم به رد است.
ب) تعارض معامله عادی با معامله رسمی، یعنی در جایی که ادله اثباتی بجز سند عادی ارائه شده یا قابل ارائه است و اثبات تقدم معامله عادی نیز به دلیلی غیر از سند عادی شده است در این فرض معامله مقدم؛ مقدم و معامله رسمی باطل است، و الزام فروشنده به تنظیم سندرسمی بنفع خریدار مقدم مجاز است.
ولکن این نتیجه درنظریه اثباتی قاطع دررابطه با ثالث دارنده سندرسمی با حسن نیت غیرممکن است.
ج) فروض مختلفی در تعارض اسناد عادی با یکدیگر متصور است که به اقتضای اصول و قواعد حقوقی و با عنایت به مبانی این نظریه بدان پاسخ داده شده است و تقریباً در تمامی مواردی که تاریخ و تقدم معامله عادی ثابت شود، معامله مقدم ، مقدم است و معامله مؤخر باطل است و تفصیل آن به کتب مربوطه محول است ولکن در فرضی که بایع واحد است و خریدار متعدد و تاریخ معاملات عادی یکسان یا هر دو مسکوت است و بایع به تقدم یکی اقرار میکند اقرار او علیه خودش نافذ است و محکوم به جبران خسارت ذینفع اقرار است، بدون اینکه بتواند معامله مؤخر ادعائی او را ابطال کند، در فروضی که اقرار او مورد تأیید من علیه الاقرارنیست ولکن در فروضی که اقرار بایع مقرّ مورد تأیید من علیه الاقرار قرار میگیرد مسلماً تأییدچنین خریداری به ضرر وی تمام شده ومعامله او مؤخر ومعارض وسرانجام باطلمعرفی میشود.
درفرضی که تاریخ هر دو معامله یکسان یا هر دو مسکوت است و بایع منکر هر دو است وهیچ یک را تأیید نمیکند هر دو معامله متعارض و هردو باطل است ، ادله متقابلاً متعارض و متقابلاً مشمول اصل تأخر حادث و نتیجهً هر دو ساقط است .
و فرضی که سندی دارای تاریخ و سند دیگر فاقد تاریخ باشد با اقتضای اصل تأخر حادث فاقد تاریخ مؤخر و معارض تلقی میشود مگر به ادله دیگر، امری دیگر، اثبات گردد که به اقتضای آن رفتار خواهد شد.
گفتار دوم: نظریه ماهوی
الف) نقش تشریفاتی
۱- مبانی و توجیهات
قائلین به تشریفاتی بودن معاملات املاک ثبت شده اعلام مینمایند که قانون مدنی در مواد ۱۹۰ و ۳۳۹ ق.م. شرایط ماهوی عقود را بیان نموده و در قانون ثبت که مؤخر بر قانون مدنی است و فرض علم و اطلاع مقنن ثبتی ازقانون مدنی است معذالک مقررات امری شکلی دیگری برمقررات ماهوی افزوده فلذا علیرغم رضائی بودن عقود و آزاد ی قراردادی و اقتضاء اصل صحت و حاکمیت اراده و نفوذ اراده باطنی، در قانونی خاص قواعد عام مدنی را تخصیص زده و تشریفاتی بر آن افزوده است.
در توجیه مبنای فوق اعلام کردهاند؛
۱- قاعده امری ماده۲۲ ق.ث(فرض حقوقی مطلق علیه دولت ومحکمه و ثالث و حتی مالک و اسقاط حق اعتراض در ماده ۲۴ق.ث مبین عدم قابلیت امکان اثبات خلاف آن از جانب هرکس و با هر دلیل است).
۲- مفاد ماده ۱۰ ق.م که مبین آزادی قرار دادی و لزوم و صحت معاملات است، مشروط به عدم مخالفت آنها با قوانین اساسی یا ماهوی و آمره و موجده حق است و عدم مخالفت با نظم عمومی و اخلاق حسنه و عفت عمومی است. و در نقل املاک ثبت شده قانون آمره مخالف وجود دارد و عقود رضائی بر خلاف قاعده آمره مرقوم قابل وقوع و تحقق و اثبات نیست.
۳- نصّ مواد ۴۶ تا ۴۸ ق.ث مبنای قانونی لزوم اجباری ثبت اسناد معاملات املاک ثبت شده است و با وجود این نصوص هرگونه اجتهادی به خلاف آنها، اجتهاد مقابل و مخالف نص است.
۴- روح کلی قوانین ثبتی و فلسفه و هدف مقررات ثبتی حفظ مالکیت و صیانت از حقوق مالک و نظم عمومی معاملات و استحکام آنهاست فلذا هر تفسیری که مخالف و متضاد و معارض هدف مقنن و علت وضع قانون باشد نه تنها تفسیر صحیح و معقول نیست حتی در شرع نیز محکوم و مطرود است(نقل قولی از صاحب جواهر).
۵- مالکیت انحصاری نزد دولت و محکمه، مالکیت رسمی است و لا غیر، و هرگونه مالکیتی غیررسمی نزد دولت و محکمه در املاک ثبت شده غیر قانونی و محکوم به رد و غیر قابل پذیرش است.
۶- لزوم ثبت اقاله و فسخ و اعمال خیار و فک رهن و امثالهم مبین آن است که عقود و معاملات مندرج در مواد ۴۶ و ۴۷ عام و اعم است و مالکیت مقیّد بقید رسمی است و الزامی بودن ثبت و نقش آن در عقود و معاملات و اثباتی یا ثبوتی تلقی کردن آن به تنهایی راهگشا نیست، اگر تشریفات ناظر به اثبات و اثبات منحصر در عقود و معاملات بود، چرا ثبت اقاله و فسخ و امثالهم اجباری است، این امور که از زمره معاملات نیست، لذا معلوم میشود ثبت اسناد و معاملات و آنچه موجب نقل و انتقال املاک ثبت شده است قید و شرط احراز مالکیت است و این نه تنها در عقود جزء سبب و شرط است بلکه در هر سبب ناقله غیر از عقود و معاملات نیز این چنین است.
۷- رأی وحدت رویه شماره ۶۷۲ مورخ ۱/۱۰/۸۳ هیئت عمومی دیوان عالی کشور که خلع ید از اموال غیر منقول ثبت شده را فرع بر مالکیت رسمی دانسته است و این آخرین اراده رویه قضائی است و مبین تلقی رویه قضائی ازنقش ماهوی مواد۴۶ و۴۷ و۴۸ ق.ث است ودعوای مخالف غیر قابل استماع است.
۸- عدم پذیرش ماده ۴۸ ق.ث نهی مقنن است و منهی عنه باطل و بلااثر است و بر اسناد عادی و ادله غیر رسمی نه اثری در وقوع و نه نقشی در اثبات وقوع متصور است.
۹- قاعده امری ماده ۷۲ ق.ث. معاملات رسمی املاک ثبت شده فی مابین طرفین و ثالث دارای اعتبار کامل و رسمی است و خلاف آن با اسناد عادی یا سایر ادله اثباتی غیر مقدور است. فقط دعوی جعل یا اثبات بی اعتباری مفاد سند به جهات قانونی ممکن است و این بدان معنی است که با طرق دیگر یا ادله دیگر مفاد قاعده مندرج در ماده ۷۲ مرقوم قابل ابطال نیست.
۱۰- الزام مقامات اداری و قضائی به پذیرش و ترتیب اثر دادن به مفاد اسناد رسمی معاملات املاک ثبت شده در ماده ۷۳ ق.ث و منع آنها از عدم شناسایی و ترتیب اثر ندادن به آنها و وضع مجازات عمومی و انتظامی و مسئولیت مدنی بر مرتکبین جرائم و تخلفات مندرج در آن مبین عدم پذیرش و منع ترتیب اثر دادن به عقود و اسناد مخالف آن است و ممکن است ترتیب اثر ندادن به اسناد رسمی با ترتیب اثر دادن به عقود یا اسناد غیر رسمی محقق گردد.
۱۱- مفاد رأی وحدت رویه شماره ۴۳ مورخ ۱۰/۸/۵۱ دیوان عالی کشور که مبین عدم قابلیت تعارض سند عادی با سند رسمی است. و این رأی تفسیر صحیح و معقول مفاد ماده ۱۱۷ ق.ث است و بیانگر آن است که سند عادی فی نفسه قابلیت ارائه به دادگاه ندارد و دلیل محسوب نمیشود و آنچه که فی نفسه دلیل محسوب نمیشود قابل پذیرش نمی باشد نه اینکه بدوأ پذیرفته شود و بعد از رسیدگی محکوم به رد گردد. دلیل مد نظر مقنن آن چیزی است که درظاهرمنطبق بر قانون وقابل ارائه و ترتیب اثر باشد. نه اینکه هر نوشته ای به صرف مکتوب بودن دلیل محسوب و قابل ارائه باشد ولو به استناد آن محکوم گردد. آنچه که محکومیتش و بطلانش در بادی نظر معلوم و مسجّل و مورد تصریح قانون است، دلیل محسوب نمیشود.
۱۲- لزوم وقوع و تحقق عقد و معامله ناقله در حضور سردفتر و ضمن تنظیم سند رسمی، مفاد مواد ۴۶ و ۴۷ و ۴۸ ق.ث دال بر اجبار به تنظیم ثبوت و اثبات نزد سردفتر و تجمیع ثبوت و اثبات در سند رسمی است. «تنظیم» سند در «اخبار» به وقوع عقد، معمول و معقول نیست، اگر سند فقط اثباتی بود به کار بردن «تنظیم سند» صحیح نبود، و مواد مختلف قوانین و از جمله ماده ۱ و ۱۸ ق. دفاتر اسناد رسمی «تنظیم کردن» و «ثبت کردن» را بوضوح تفکیک میکند و تنظیم و ثبت سند دو امر کاملاً متمایز است. مضافاً بیان حکم با عبارات«کلیه» «عقود» و«معاملات» برای چیست؟ این همه تکرار الفاظ عام و مطلق برای چه هدفی است؟«اخبار به وقوع آنها» مراد است؟اگر هدف این بود، مقنن باید بر «اسناد» تأکید میکرد تکیه بر«کلیه» و «همهگونه» ؛ «اسناد» باید میشد!! مضافا طبق ماده ۴۹ ق.ث سردفتر مکلف به رعایت قانون در تنظیم اسناد است و تنظیم اسناد عام و مطلق است، عقود و معاملات عام و مطلق است، تطابق اسناد معاملات با قوانین عام و مطلق است. چرا و چگونه این عام و مطلق را محمول به اثبات و منحصر به اثبات میکنید؟ در حالی که در ۴۸ ق.ث نیز «عدم پذیرش» عام و مطلق است شامل ثبوت و اثبات است چرا و چگونه آن را نیز محدود و منحصر به سند عادی به عنوان اثبات و دلیل اثبات(دو محدودیت) می کنید. موازین تفسیر نه بر نمی تابد که بلکه عکس آن را می طلبد و اقتضاء می کند.
۱۳- لزوم رسمی بودن وکالت در معاملات املاک ثبت شده که مبین قاعده وجوب مقدمه است مورد قبول همگان است. ونقض و طرد آن به بداهت عقل موجب بیاعتباری و سستی اسناد رسمی است مضافاً به اینکه احراز سمت و اهلیت و بقای وکالت و رعایت حدود اختیارات که از وظایف سردفتر است مقتضی وجود سند غیرقابل انکار وتردید است. فلذا وظایف ذاتی سردفتر نیزمستلزم ورود وی درمرحله ثبوت است.
۱۴- نظم عمومی معاملات که خود مصداقی از نظم حقوقی کشور و موضوع خاص قانون آمره حقوق ثبت است مستلزم رعایت و اعتبار و توجه به اسناد رسمی و مقتضی عدم قبول و توجه و ترتیب اثر به اسناد و معاملات غیر رسمی است و همچنین عدم رعایت این نظم، مستلزم اختلال در نظم قضائی و نظم اقتصادی کشور است.
عکس مرتبط با اقتصاد
۱۵- وجود اعمال تشریفاتی صریح در مجموعه قوانین، خصوصاً در قانون مدنی، تقسیمات عقود عینی به صراحت مذکور است. اقسام وصیتنامه در قانون امورحسبی در رعایت تشریفات در ماده۲۷۶ به بعد، نقل و انتقال سرقفلی در تبصره ۲ ماده ۱۹ ق روابط مؤجر و مستأجر سال ۱۳۵۶، نقل و انتقال سهم الشرکه شرکت با مسئولیت محدود.
تأسیس و تشکیل شرکتهای تجاری، صدور و امضاء اسناد تجاری و ده ها مصادیق قانونی همگی مبین قبول عقود تشریفاتی است هرچند استثنایی است ولی در فرض نص چاره ای جز قبول نیست. آیا نص مواد ثبتی مورد انکار است؟
۱۶- تشریع مقرراتی که دخالت دادگاه در اثبات مالکیت را اولا محدود به مواد خاص و ثانیا منحصر در موارد منصوص می کند، به عبارت دیگر اصل صلاحیت دادگاه، مقام تنازع وحل وفصل خصومت است و او صلاحیت ذاتی وعمومی برای اثبات مالکیت ندارد مگر به اقتضاء منازعه و لزوم فصل آن بنابراین صلاحیت استثنایی بدون منازعه وی نیز محدود به موارد مندرج در قوانینی مثل وقوع زلزله و جنگ و سیل و امثالهم که آثار ثبت املاک یا مدارک ثبت آن یا اسناد رسمی و مدارک ثبت رسمی مفقود و امحاء و ازبین رفته است می باشد.
مضافا مقنن مقامی خاص برای ثبت املاک و تثبیت مالکیت به عنوان ونام اداره ثبت اسناد و املاک و دفتر املاک و مقام خاص برای نقل و انتقال املاک و تنظیم عموم اسناد رسمی به عنوان دفتر اسناد رسمی و مأموری به نام سردفتر منصوب و معین کرده و اصولا و عموما دادگاه را واجد چنین صلاحیتی و چنین مأموریتی نکرده و نمی داند. لذا صلاحیت دادگاه از دو جهت مواجه با تحدید است. اولا به اقتضاء بروز نزاع و ثانیا به شرط لزوم فصل خصومت یا محدوده مصرحه قوانین خاص. بنابراین اکتفا به اقل و اقتصار به نص ضروری است در حالی که در مورد اداره ثبت و دفاتر اسناد رسمی برعکس است. اصل بر صلاحیت آنهاست و مصادیق مشکوک ملحق به اصل است.
خلاصه اینکه:
قائلین به «ثبوتی و اثباتی» معتقدند که تشریفات در نقل املاک ثبت شده رکنی شکلی و اضافه و علاوه بر ارکان ماهوی عقود است و بدون تحقق آن هیچ ماهیت حقوقی بوجود نیامده و در فرض عدم ایجاد ماهیت حقوقی نوبت به اثبات نمیرسد فلذا کلیه اسناد غیر رسمی حتی اسناد مشمول ماده ۱۰ ق.م قابلیت معارضه با سند رسمی را ندارند و عدم پذیرش ماده ۴۸ اعم از ثبوت و اثبات است و حتی اثبات به ادله دیگر نیز ممنوع و مردود است.
۲- عجایب و آثار نظریه ماهوی
۱-۲- عجایب نظریه ثبوتی و اثباتی
حضرت استاد دکتر کاتوزیان با وجود اعتقاد حضرتشان به نظریه مرقوم در حالی که اسناد عادی ناقله را قابل الزام به تنظیم سند رسمی(پذیرش و ترتیب اثر) نمی داند و از این حیث با تعهد به بیع یکسان می شمارد، ولی با اتخاذ مبانی خاصی اسناد و قراردادهای مشمول ماده ۱۰ ق.م را قابل قبول و ترتیب اثر و الزام به تنظیم سند رسمی می داند، جای تعجب است که سند عادی دال بر ایجاد و وقوع و تحقق عادی عقد را دارای اثر و قابل پذیرش نمی داند چرا و چگونه انعقاد آن بر طبق ماده ۱۰ قانون مدنی و تعهد به ایجادش را واجد چنین اثری می داند.!!
البته معظم له تقریبا آن را مبتنی بر قاعده «سوء استفاده از حق» مندرج در اصول قانون اساسی ایران کرده است و نقش قراردادی آن را کمرنگ نموده است و از این رو شاید ایرادات قرار دادی نیز کمرنگ جلوه نماید.
۲-۲- آثار نظریه
سند عادی در هیچ مورد و نه از باب ثبوت و نه از باب اثبات قابل معارضه با سند رسمی نیست و تعارض سند عادی با سند عادی نیز بشرطی قابل رسیدگی است که مشمول ماده ۱۰ ق.م. باشد و اسنادی که مشمول ماده ۱۰ نباشد اساسا قابل طرح در دادگاه نیست تا چه رسد به آنکه قابل تعارض باشد.
ب) نظریات منشعبه از نظریه ماهوی
۱- نظریه تملیک مؤخر (شرط حصول نتیجه و دلیل اثبات است)
۱-۱- تشریفات شرط تملیک
شاید بتوان گفت نظریه تملیک مؤخر به نحوی عکس نظریه انحصاری اثباتی در پیروان نقش شکلی باشد اینجا برخواستن از زمین ماهوی و فرود آمدن در زمین شکلی است. همچنانکه نظریه انحصاری اثباتی با مبنای شکلی به نتایج نظریه ماهوی رسیده است، نظریه تملیک مؤخر از مبانی ماهوی به نتایج نظریه شکلی نائل آمده است. لذا همچنانکه نظریه اثباتی منحصر به نظریه ماهوی نزدیک شده است، میتوان نزدیکی طرفداران نقش ماهوی به نظریه شکلی را نیز در نظریه تملیک مؤخر دید.
۲-۱- تحلیل و توجیه نظریه
این نظریه با تفکیک عقد و اثر آن و با قبول امکان تأخیر بین آن دو معتقد است مقتضای ذات عقود ناقله «انتقال مالکیت» است و «انتقال فوری» آن مقتضای ذات عقود ناقله نیست و در جایی که الزاماتِ قانونیِ مستلزم فوریت، وجود ندارد؛ و توافقی خلاف فوریت وجود ندارد؛ انتقال مالکیت بصرف توافق و فورا محقق است، ولکن اگر توافقی دال بر تأخیر اثر عقد یا قانونی وجود داشته باشد که تحقق اثر را منوط به انجام تشریفات خاص کند، ایجاد اثر عقد یا حصول و تحقق مسبب یا اثر یا نتیجه عقد منوط به حصول اجل یا انجام تشریفات خواهد بود. به عبارت دیگر هرچند تخلف علت از معلول عقلا در امور واقعی محال است ولی اولا در عالم اعتباریات ممکن و مقبول است و ثانیا، اقتضاء اطلاق اسباب و علل است(البته اسباب و علل مطلق نه اسباب و علل مقید چرا که در اسباب و علل مقید شک در انشاء و ایجاد است و تعلیق و تقیید در انشاء اساساً مردود است).
در حقوق مدنی و سوابط فقهی؛ هم تأخیر قراردادی در انتقال مالکیت پذیرفته شده است و هم تأخر قانونی، بیع معلق و بیع صرف نمونه آن دو است، لذا تفسیر ماده ۲۲ و ۴۶ و ۴۷ و ۴۸ ق.ث به اینکه؛ تشریفات نقشی در وقوع و تحقق ندارد، و شرطی است برای تحقق اثر عقد، و انتقال مالکیت محقق نخواهد شد مگر به حصول شرط (تنظیم سند رسمی) نه تنها مخالفتی با سوابق فقهی و حقوقی ندارد بلکه کاملا با عناوینی مثل بیع معلق یا بیع صرف منطبق است و همخوانی دارد. و بر این مبنا رأی وحدت رویه ۶۷۲ مورخ ۱/۱۰/۸۳ دیوان عالی نیز؛ نه دال بر عدم وقوع عقد، بلکه دال برعدم تحقق نتیجه و اثر عقد تفسیر میگردد. لذا به خلاف نظریه ثبوتی و اثباتی، در این نظریه ثبوت محقق است ولی اثر و نتیجه آن محقق نیست و تشریفات دخالتی در ثبوت ندارد بلکه شرط تحقق نتیجه ثبوت است و همچنین دلیل اثبات است.
۳-۱- تحلیل ماده ۲۲ ق.ث در نظریه تملیک مؤخر
بدین صورت است که ماده مرقوم «انتقال مالکیت» را متوقف بر ثبت و منوط به ثبت رسمی میکند و این؛ صراحت در حصر نقش ثبت در حصول نتیجه و آثار عقود است لذا ماده ۲۲ جدائی اثر از مؤثر و سبب از مسبب را پذیرفته و تحقق اثر و مسبب و معلول را منوط به ثبت کرده است، بنابراین اسباب، کماکان رضائی است و ارکان آن همان ارکان مندرج در قانون مدنی(ایجاب و قبول) است و تشریفات هیچ تأثیری بر این دو نگذاشته و ندارد و مفاد ماده ۲۲ به تحقق عقد و ارکان آن عنایتی ندارد.
مواد ۴۶ تا ۴۸ ق.ث نیز دلالتی بیش از این ندارد و با هر دلیلی امکان اثبات ثبوت هست و سند رسمی دلیل منحصر نیست فلذا ثبوت به هر دلیل که اثبات گردد و هر زمان که اثبات گردد تحقق اثر آن منوط به تنظیم سند رسمی است و تا زمانی که تنظیم نشده ترتیب اثر بر آن مقدور نمی باشد، بنابراین اسناد عادی قابل اثبات در دادگاه و با هر دلیلی است(در نظر بعضی حتی با سند عادی) ولی صرف اثبات ثبوت (در دادگاه) کافی برای حصول نتیجه نیست و تا تنظیم سند رسمی به تأخیر می افتد و تنظیم سند رسمی اثر قهقرائی ندارد و به عقب باز نمی گردد.
۴-۱- دوگانگی در معنای عدم پذیرش ماده ۴۸ در نظریه تأخر
عدم پذیرش ماده ۴۸ در این نظریه به معنای عدم پذیرش«انتقال مالکیت» به موجب سند عادی است اما اینکه سند عادی اساساً پذیرفته نیست(به عنوان دلیل) و باید به ادله دیگر اثبات گردد یا حتی اینکه سند عادی نیز مثل تمامی ادله مقبول است و تفاوتی ندارد؛ فی مابین طرفداران این نظریه اختلاف است و این دو نظر مرسوم است.
بنابراین در این نظریه، عدهای حتی سند عادی را به عنوان دلیل میپذیرند و هر دو گروه چون انتقال مالکیت را بدون سند رسمی حاصل نمیبینند لذا درتعارض سندعادی مقدم با رسمی مؤخر حتی سندرسمی ثالث با حسن نیت را نیز قابل ابطال میدانند و در روابط طرفین اسناد عادی نیز مقدم را مقدم و مؤخر را باطل و مالکیت معامل را تا تنظیم سندرسمی مستصحب و باقی میدانند.
۲- نظریه شرط ماهوی قابلیت استناد علیه ثالث
۱- تحلیل و توجیه
نظریه دومی که از نظریه شرط ماهوی منشعب گردیده است و بر مبنای و توجیهات آن استوار شده است، نظریه قابلیت استناد علیه ثالث است، ثبت سند را شرط قابل استناد شدن معامله علیه ثالث میداند و عدم پذیرش آن را سبب عدم امکان استناد علیه ثالث می داند. این عقیده نقش ثبت را در ثبوت نمیپذیرد و عقد را رضائی و ارکان آن را همان ایجاب و قبول مندرج در قانون مدنی میداند. ضمانت اجرای مندرج در ماده ۴۸ قانون ثبت را به عدم قابلیت استناد معامله علیه ثالث تعبیر میکند. این نظر با نقش ثبت در حقوق فرانسه مطابقت دارد فلذا معاملات عادی بدون ثبت قابل تحقق و فی مابین طرفین لازم الاجرا است و سند عادی به عنوان دلیل وقوع معامله و دلیل اثبات می تواند پذیرفته باشد یا به نظر گروهی دیگر از طرفداران این نظریه پذیرفته نباشد.
مطابق حقوق فرانسه ثبت رسمی معامله شرط قابلیت استناد علیه ثالث است و در صورت ثبت، مالک رسمی نزد دولت و ثالث مالک محسوب است حتی اگر معامله موضوع آن فی مابین طرفین صوری باشد. پذیرش این نظر در حقوق ایران که بطلان نسبی پذیرفته نشده است بسی دشوار است. همچنانکه پذیرش حقوق آلمان و بلژیک که شرط انتقال میداند دشوار است چرا که در حقوق این دو کشور عقد بیع اساساً تملیکی نیست و تملیک منوط به تسلیم و در املاک منوط به ثبت رسمی است درحالی که در حقوق ایران عقد بیع تملیکی است و تأخیر در انتقال مالکیت علی الاصول مقبول نیست مضافاً به اینکه قابلیت استناد علیه ثالث و عدم قابلیت استناد فی مابین طرفین یا بطلان نسبی در حقوق ایران نیز استثنایی و عموما در روابط دیّان و بدهکار مطرح است و به عنوان قاعده اولیه و عمومی مقبول نیست.
۲- آثار و نتایج
مطابق این نظریه پذیرش سند عادی به عنوان دلیل وقوع و دلیل اثبات می تواند پذیرفته باشد یا نباشد و هرگروه نیز دعوی مخالف سندرسمی را میتواند بپذیرد یا نپذیرد و تعارض سند و معامله عادی با مثل خود را علی الاصول باید بپذیرد.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

 

 

۳-۷-۱روش حرارت و برودت
در این تحقیق آزمونه‌های بتنی در داخل حوضچه آب در دمای ۵ ±۲۰ نگهداری شدند. و پس از ۹۰ روز از حوضچه خارج شده و در دستگاه گرمکن در دمای ۱۰۵ درجه سانتی‌گراد خشک شدند. پس از آن نمونه‌ها در داخل کوره تحت دمای ۳۰۰، ۶۰۰ و ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند. شکل (۳-۴) نرخ افزایش دما برای آزمونه‌ها ˚c /min1تعیین شده است. برای حصول اطمینان از صحت نفوذ درجه حرارت در مرکز نمونه‌های بتنی، نمونه پس از قرار گرفتن تحت درجه حرارت‌های مذکور، به مدت ۱ ساعت در همان درجه حرارت قرار داده شد. سپس دمای نمونه‌های حرارت دیده شده به آرامی به دمای محیط رسانده و تغییرات در خواص مکانیکی بتن با توجه به تأثیر درجه حرارت بالا بر روی آزمونه‌های بتنی مورد بررسی قرار گرقت.

شکل(۳- ۴ ) کوره الکتریکی
۳-۷-۲آزمایش مقاومت فشاری
جهت اندازه‌گیری مقاومت فشاری بتن سخت شده از نمونه‌های مکعبی با ابعاد ۱۰×۱۰×۱۰ سانتی‌متر مطابق با استانداردB.S 1881:Part 116 استفاده گردید. نحوه‌ی انجام این آزمایش بدین‌گونه بود که پس از سخت شدن ۹۰ روزه بتن، نمونه‌ها از حوضچه خارج و در داخل دستگاه گرمکن در دمای ۱۰۵ درجه سانتی‌گراد خشک شده و در داخل کوره تحت درجه حرارت مورد نظر قرار داده شد، پس از آن دمای آزمونه‌ها در آزمایشگاه به آرامی به دمای محیط رسانده شد. برای اندازه‌گیری مقاومت فشاری، نمونه‌های بتنی را در زیر جک فشاری مخصوصی جهت انجام آزمایش قرار داده سپس نیروی قائمی از سوی جک فشاری با سرعتی ثابت به نمونه مکعبی شکل اعمال شده تا نمونه در اثر بار فشاری وارد بر آن گسیخته شود.
لازم به ذکر است نتایج مربوط به این بخش حاصل از میانگین سه آزمونه می باشد.
تنش فشاری مکعبی حاصل نیز با تقسیم این نیرو بر سطح مقطع نمونه مطابق رابطه (۳-۱) بدست می‌آید.
f ‘c= (3-1)
f’c: مقاومت فشاری (KPa)
P: نیروی حداکثر فشاری ( KN)
A: سطح مقطع بتن ( m2)
۳-۷-۳آزمایش امواج اولتراسونیک
در این تحقیق سعی شده است که نحوه عملکرد این نوع روش آزمون غیرمخرب، در مورد بتن خودتراکم‌ که تحت تأثیر درجه حرارت بالا قرار گرفته‌اند،
در تمامی آزمایشات ازگریس نسوز برای اتصال دادن مولدها[۱۹] بر روی سطح بتن استفاده شد، که قبل از انجام آزمایش، سطوح تحت آزمایش، صاف و مسطح می‌شدند.
بر روی هر وجه نمونه ۵ قرائت از زمان عبور پالس در نقاط مختلف سطح بتن انجام می‌شد تا اینکه تقریباً تمامی سطح نمونه و در نتیجه تمام حجم نمونه مورد آزمایش قرار گیرد. امواج برای هرنمونه،متوسط سرعت در دو جهت عمود بر هم در نظرگرفته شده است. نهایتاً میانگین ۱۰قرائت به عنوان مدت زمان انتقال پالس برای هر نمونه ثبت شد.
پس از محاسبه زمان انتقال پالس و با توجه به اینکه طول مسیر انتقال ۱۰سانتی‌متر بود،(نمونه‌های مکعبی۱۰×۱۰ سانتی‌متر) با بهره گرفتن از فرمول زیر براساس استاندارد ایران، سرعت انتقال پالس فراصوت در نمونه بتنی برحسب (km/s) رابطه (۳-۲) محاسبه می‌شد.
V = (3-2)
L: طول مسیر انتقال ( km)
T: مدت زمان انتقال پالس(S)
V: سرعت انتقال پالس در بتن (Km/S) می‌باشد.
۳-۷-۴ آزمایش جذب آب
نتایج این آزمایش ارتباط مستقیمی با منافذ موجود در بتن دارد به نحوی که هرچه منافذ موجود بیشتر باشند در نتیجه جذب آب بتن نیز بیشتر خواهد بود.
آزمایش جذب آب در دو مرحله قبل و بعد از حرارت انجام شده است. جهت انجام این آزمایش نمونه‌های مکعبی پس از عمل‌آوری در آب در دمای ۵ ± ۲۰ درجه سانتی‌گراد ، در سن۹۰ روز مورد آزمایش قرار گرفتند. در مرحله نخست، روش کار به این صورت بود که پس از خارج کردن نمونه‌ها و خشک کردن آن‌ ها در دستگاه خشک‌کن در دمای ۹۵ درجه سانتی‌گراد و به مدت ۲۴ ساعت ، نمونه‌ها از دستگاه خشک‌کن خارج و پس از سرد شدن در دمای محیط وزن شده و برای اندازه‌گیری جذب آب اولیه حجمی (سطحی) به مدت نیم ساعت در آب غوطه‌ور شدند و پس از خشک کردن سطح آن دوباره وزن شدند. به منظور به دست آوردن جذب آب حجمی نهایی پس از ۷۲ ساعت غوطه‌وری آزمونه‌ها در آب، نمونه‌ها دوباره مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند و در نهایت از طریق رابطه (۳-۳) درصد جذب آب محاسبه شده است.
در مرحله دوم، نمونه‌ها به مدت ۲۴ ساعت پس از جذب آب مرحله اول در دستگاه خشک‌کن در دمای ۹۵ درجه سانتی‌گراد خشک شده و تحت درجه حرارت ۳۰۰، ۶۰۰ و ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد قرار داده شدند و سپس همانند مرحله نخست جذب آب نمونه‌ها مورد ارزیابی واقع شد.
A =× ۱۰۰(۳-۳)
: وزن اشباع
: وزن خشک
A: درصد جذب آب
۳-۷-۵ آزمایش کاهش جرم
آزمایش کاهش جرم این امکان را فراهم می‌سازد که از دست دادن آب بتن بعد از قرارگیری آزمونه‌ها در درجه حرارت بالا به طور کمی ارزیابی شود. تغییرات وزن بتن عمدتأ به دلیل از دست دادن آب از خمیر سیمان حاصل می‌شود. جهت به دست آوردن میزان کاهش جرم، آزمونه‌های بتنی قبل و بعد از حرارت وزن شده و تغییرات مورد بررسی قرار گرفت.

فصل چهار
بررسی و تحلیل نتایج
۴-۱ مقدمه
در این فصل ضمن ارائه نتایج آزمایش‌های مختلف به تجزیه و تحلیل نتایج پرداخته می شود. آزمایش های انجام شده در دو حالت می باشد، آزمایش های انجام شده بتن خودتراکم در حالت تازه و در حالت سخت شده. آزمایش های بتن خودتراکم در حالت تازه شامل آزمایش جریان اسلامپ ، T50، قیف Vشکل و جعبه L شکل می باشد. همچنین آزمایش های بتن خودتراکم در حالت سخت شده شامل مقاومت فشاری ، سرعت امواج فراصوتی ، جذب آب و کاهش وزن نمونه‌های بتنی که همگی در سن ۹۰ روز انجام شده‌اند. آزمایش های انجام شده در حالت سخت شده بتن خودتراکم در چند مرحله انجام شده است. مرحله اول نمونه های بتنی بدون هیچ‌گونه حرارتی تحت آزمایش قرار گرفته‌اند و در مرحله بعدی نمونه‌های بتنی با آهنگ یک درجه سانتی گراد در دقیقه تحت درجه حرارت های مختلف ( ۳۰۰، ۶۰۰ و ۹۰۰ درجه سانتی گراد ) قرار گرفته و پس از ازدست دادن حرارت تحت شرایط کنترل شده و رسیدن به دمای محیط آزمایشگاه، آزمایش های گفته شده در بالا روی نمونه‌ها انجام گرفت. لازم به ذکر است هر چند در اختلاط مصالح از مواد پوزولانی استفاده نشده ولی با توجه به ابعاد کوره مورد استفاده و زمانبر بودن حرارت دادن تمامی نمونه‌های بتنی به جهت اطمینان از تکمیل فرایند هیدراتاسیون و عدم فعالیت معنادار ماتریس خمیر سیمان ، آزمایش های حالت سخت شده همگی در سن ۹۰ روز انجام شده‌اند.
۴-۲ نتایج آزمایش‌های بتن خودتراکم در حالت تازه
در این قسمت تأثیر استفاده از مقادیر مختلف خرده لاستیک بر مشخصات رفتارشناسی بتن خودتراکم در حالت تازه آورده شده است. همچنین تأثیر استفاده از دو اندازه برای بزرگترین بعد سنگدانه مصرفی و دو نسبت آب به مواد پودری بر مشخصات رفتارشناسی بتن خودتراکم توسط آزمایش های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه مهم ترین معیارهای کنترل کیفی بتن خودتراکم در حالت تازه شامل روانی، لزجت و توانایی عبور می باشد لذا این معیارها به طور مشخص توسط آزمایش های مختلف مورد سنجش قرار گرفته اند به نحوی که تأثیر اعمال هر یک از تغییرات ذکر شده در بالا بر معیارهای یاد شده مورد بررسی قرار گرفته است.
۴-۲-۱ روانی
به منظور بررسی تأثیر استفاده از خرده لاستیک، دو نسبت آب به مواد پودری و دو اندازه برای بزرگترین بعد سنگدانه بر روانی مخلوط بتن خودتراکم از آزمایش جریان اسلامپ استفاده شده است.
در شکل های (۴-۱) و (۴-۲) نتایح آزمایش جریان اسلامپ برای مخلوط های بتن خودتراکم حاوی مقادیر مختلف خرده لاستیک آورده شده است. شکل (۴-۱) مربوط به مخلوط های بتن خودتراکم با بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه ۵/۱۲ میلی متر و شکل (۴-۲) مخلوط های ساخته شده با بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه ۵/۱۹ میلی متر می باشد.
شکل (۴-۱) نتایج آزمایش جریان اسلامپ مخلوط های با بزرگترین اندازه سنگدانه ۱۲/۵
شکل (۴-۲) نتایج آزمایش جریان اسلامپ مخلوط های با بزرگترین اندازه سنگدانه ۱۹/۵
همان طور که در شکل (۴-۱) نشان داده شده است با افزایش استفاده از خرده لاستیک در هر دو نسبت آب به مواد پودری (۳۴/۰ و ۳۹/۰ ) جریان اسلامپ کاهش یافته است و به عبارتی از روانی مخلوط کاسته شده است به نحوی که استفاده از ۹ درصد خرده لاستیک سبب کاهش جریان اسلامپ تا ۳ درصد شده است این رفتار در شکل (۴-۲) نیز مشاهده می شود همچنین با توجه به شکل (۴-۱) افزایش نسبت آب به مواد پودری از ۳۴/۰ به ۳۹/۰ سبب افزایش روانی مخلوط بتن خودتراکم تا ۷ درصدشده است و این در حالی است که در شکل ۲ افزایش نسبت آب به مواد پودری سبب افزایش ۴ درصدی در جریان اسلامپ شده است. دلیل این مورد با توجه به مشاهدات چشمی مقادیر انباشتگی سنگدانه های بزرگتر در وسط مخروط اسلامپ و عدم جریان پذیری مناسب در مخلوط های با نسبت آب به مواد پودری ۳۹/۰ در مقایسه با مخلوط های با نسبت آب به مواد پودری ۳۴/۰ می باشد.
همان طور که در بالا نیز گفته شد استفاده از خرده لاستیک سبب کاهش روانی مخلوط های بتن خودتراکم شده است. با توجه به اینکه خرده لاستیک به صورت حجمی جایگزین ماسه مصرفی شده است و به لحاظ وزن مخصوص ، خرده لاستیک وزن مخصوص کمتری نسبت به ماسه دارد. یکی از مهم ترین فاکتورهای مورد نیاز در جریان پذیری بتن خودتراکم در آزمایش اسلامپ وزن مخصوص مصالح می باشد چرا که بر اساس تعریف نیز بتن خودتراکم تحت وزن خود جاری میشود بنابراین کاهش وزن مخصوص مصالح مصرفی مهمترین عامل در کاهش روانی در آزمایش جریان اسلامپ می باشد البته به نظر می رسد مشخصات ذاتی جنس ذرات خرده لاستیک در قیاس با مصالح سنگی و درگیری آن ها با یکدیگر نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار در کاهش جریان اسلامپ می باشد.
۴-۲-۲ لزجت
لزجت یکی از مهمترین فاکتورهای مورد نیاز به منظور دستیابی به بتن خودتراکم با مشخصات رفتارشناسی مناسب می باشد. لزجت مخلوط خودتراکم ارتباط مستقیم با ویسکوزیته خمیر سیمان مصرفی دارد و به عبارتی مخلوط بتن خودتراکم در صورتی که از این بابت شرایط مطلوبی دارا باشد توانایی مناسبی در حمل و نگه داشتن سنگدانه های مصرفی داشته که در نتیجه آن پایداری دینامیکی ( قابلیت عبور ) مخلوط بتن خودتراکم و پایداری استاتیکی ( به حداقل رسیدن سقوط سنگدانه ها پس از قرارگیری در قالب ) آن شرایط مطلوبی خواهد داشت.
بنابراین برای تعیین تأثیر تغییرات بر لزجت مخلوط بتن خودتراکم ناشی از استفاده از خرده لاستیک و دو نسبت آب به مواد پودری و دو اندازه برای بزرگترین بعد سنگدانه از آزمایش قیف v استفاده شده است. همچنین در کنار نتایج این آزمایش ، نتایج آزمایش T50نیز مورد بررسی قرار گرفته است تا استنباط دقیق تری از نتایج حاصل شود.
شکل (۴-۳) نتایج آزمایش قیف v مخلوط های بابزرگترین اندازه سنگدانه ۱۲/۵
شکل (۴-۴) نتایج آزمایش قیف v مخلوط های با بزرگترین اندازه سنگدانه ۱۹/۵
شکل (۴-۵) نتایج آزمایش T50 مخلوط های با بزرگترین اندازه سنگدانه ۱۲/۵
شکل (۴-۶) نتایج آزمایش T50 مخلوط های با بزرگترین اندازه سنگدانه ۱۹/۵
نتایج آزمایش‌ قیف V در شکل های (۴-۳) و (۴-۴) و همچنین نتایج آزمایش T50در شکل های (۴-۵) و (۴-۶) آورده شده‌اند. همان طور که در شکل های مزبور نشان داده شده است استفاده از مقادیر مختلف خرده لاستیک سبب افزایش زمان خروج بتن خودتراکم از قیف V شکل می باشد. همان طور که در ابتدای توضیحات این قسمت گفته شده نتایج این آزمایش ارتباط مستقیم با ویسکوزیته خمیر سیمان دارد اما با توجه به اینکه تغییرات مشخصات مصالح مصرفی در این پایان نامه به جز مخلوط هایی که در آن نسبت آب به مواد پودری تغییر کرده است ، تأثیری بر ویسکوزیته خمیر سیمان ندارد. بنابراین در مخلوط هایی که تغییرات نتایج مربوط به تغییرات مقادیر خرده لاستیک و تغییرات بزرگترین بعد سنگدانه می باشد عامل یا عواملی غیر از ویسکوزیته خمیر سیمان تازه مؤثر بوده است.
مهم ترین عاملی که در این خصوص تأثیر داشته است همان طور که در قسمت قبل نیز گفته شد وزن مخصوص مصالح می باشد چرا که عامل وزن در خروج مصالح از قیف V و سرعت پخش‌شدگی در جریان بتن خودتراکم در آزمایش T50 تأثیرگذار می باشد. افزایش زمان خروج بتن خودتراکم از قیف V در اثر استفاده از خرده لاستیک در مخلوط های ساخته شده با نسبت آب به مواد پودری ۳۴/۰ و بزرگترین بعد سنگدانه ۵/۱۲ و ۵/۱۹ میلی متر به ترتیب ۹ و ۷/۹ درصد نسبت به مخلوط فاقد خرده لاستیک می باشد و بیشترین تغییرات لزجت در مخلوط های با بزرگترین بعد سنگدانه ۱۹/۵ میلی متر و نسبت آب به مواد پودری ۳۹/۰ با افزایش ۳/۱۳ درصدی می باشد.
مقایسه شکل های (۴-۳) و (۴-۴) نشان می دهد در شکل (۴-۳) ( بزرگترین بعد سنگدانه ۵/۱۲ میلی متر ) افزایش نسبت آب به مواد پودری سبب کاهش زمان خروج بتن خودتراکم از قیف V شکل شده است و این در حالی است که در شکل (۴-۴) (بزرگترین بعد سنگدانه ۵/۱۹ میلی متر) با افزایش نسبت آب به مواد پودری زمان خروج بتن خودتراکم از قیف V افزایش یافته است. دلیل این افزایش قطعاً افزایش ویسکوزیته ( لزجت) مخلوط نمی باشد بلکه برعکس کاهش لزجت مخلوط بتن خودتراکم در اثر افزایش نسبت آب به مواد پودری باعث شده در این سری از مخلوط‌ها با توجه به اینکه بزرگترین بعد سنگدانه افزایش یافته ، قفل شدگی سنگدانه ها سبب افزایش زمان خروج از قیف Vشکل شود.
رفتار تفسیر شده در نتایج آزمایش T50به چشم نمی رسد و در هر دو شکل (۴-۵) و (۴-۶) افزایش نسبت آب به مواد پودری سبب کاهش زمان T50مخلوط های بتن خودتراکم شده است این کاهش در بیشترین حالت خود که مربوط به مخلوط های با بزرگترین بعد سنگدانه ۵/۱۹ میلی متر می باشد ، تا ۱/۴ درصد می باشد.
۴-۲-۳ قابلیت عبور
قابلیت عبور مخلوط بتن خودتراکم ارتباط نزدیک با لزجت مخلوط بتن خودتراکم دارد. به منظور بررسی قابلیت عبور مخلوط های بتن خودتراکم از آزمایش جعبه L شکل استفاده شده است. نتایج این آزمایش در شکل های ۷ و ۸ آورده شده است. براساس این نتایج افزایش نسبت آب به مواد پودری سبب کاهش نسبت h2 ( ارتفاع بتن خودتراکم در انتهای قسمت افقی جعبه L شکل) به h1 ( ارتفاع بتن باقی مانده در بخش قائم جعبه L شکل) به عبارتی کاهش توانایی عبورپذیری بتن خودتراکم شده است.
بیشترین کاهش نسبت یاد شده مربوط به مخلوط با نسبت آب به مواد پودری ۳۹/۰ ، ۹ درصد خرده لاستیک و بزرگترین بعد سنگدانه ۵/۱۹ میلی متر با کاهش ۲/۱۰ درصدی h2 به h1 می باشد.
شکل (۴-۷) نتایج آزمایش جعبه L مخلوط های با بزرگترین اندازه سنگدانه ۱۲/۵
شکل (۴-۸) نتایج آزمایش جعبه L مخلوط های با بزرگترین اندازه سنگدانه ۱۹/۵

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.