عوامل مستعد کننده براختلال سازگاری…………………………………………………….۶۸
۲-۳تحقیقات انجام شده درایران وخارج از ایران ……………………………………….۷۲
فصل سوم (روش تحقیق)
۳-۱نوع مطالعه……………………………………………………………………………………………۸۶
۳-۲جامعه ونمونه وروش نمونه گیری…………………………………………………….۸۶
۳-۳ابزارجمع آوری داده ها…………………………………………………………………………۸۶
– پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل…………………………………………………………..۸۶
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
–پرسشنامه طرحواره یانگ………………………………………………………………………۸۷
۳-۴روش اجرا……………………………………………………………………………………………۹۰
۳-۵روش تجزیه وتحلیل داده ها ……………………………………………………………..۹۰
فصل چهارم(یافته های تحقیق)
۴-۱آمار توصیفی……………………………………………………………………………………….۹۲
۴-۲آمار استنباطی…………………………………………………………………………………….۱۰۲
فصل پنجم (نتیجه گیری )
۵-۱پیشنهادات پژوهش………………………………………………………………………………۱۱۲
۵-۲ محدودیت های پژوهش………………………………………………………………………۱۱۲
-فهرست منابع………………………………………………………………………………………………۱۱۳
فهرست جداول
عنوان …………………………………………………………………………………………………صفحه
جدول ۴-۱ : میانگین وانحراف معیارسن وسال ورودی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی وتوانبخشی…………………………………………………………………………………………….۹۲
جدول ۴-۲: فراوانی ودرصد جنسیت دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی وتوانبخشی ………………………………………………………………………………………………………………۹۲
جدول۴-۳ :فراوانی ودرصد رشته های مختلف تحصیلی ومقاطع تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی وتوانبخشی ……………………………………………………۹۳
جدول ۴-۴: ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ها درحوزه بریدگی/ طرد باسازگاری اجتماعی دردانشجویان………………………………………………………………………….۹۵
جدول ۴-۵:ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ها درحوزه خودگردانی وعملکرد مختل با سازگاری اجتماعی دردانشجویان ……………………………………………………..۹۶
جدول ۴-۶:ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ها درحوزه محدودیت های مختل باسازگاری اجتماعی دردانشجویان…………………………………………………………..۹۷
جدول ۴-۷:ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ها درحوزه دیگر جهت مندی باسازگاری اجتماعی دردانشجویان ………………………………………………………………۹۷
جدول ۴-۸:ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ها در حوزه گوش به زنگی بیش از حدوبازداری با سازگاری اجتماعی در دانشجویان………………………………………۹۸
جدول ۴-۹:نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام برای پیش بینی سازگاری اجتماعی براساس طرحواره های ناسازگاراولیه ………………………………………………………………………..۹۹
جدول ۴-۱۰:نتایج آزمون Tگروه های مستقل دانشجویان بومی وغیر بومی براساس طرحواره های ناسازگار اولیه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….۱۰۲
چکیده فارسی
مقدمه:
سازگاری اجتماعی فرایندی است که افراد را قادر می سازد تارفتار دیگران را درک وپیش بینی کنند ،رفتار خودرا کنترل وتعاملات اجتماعی خودرا تنظیم کنند. درشکل گیری سازگاری اجتماعی عواملی چون شیوه های تربیتی ،ارزشها واعتقادات حاکم بر فرد وجامعه همسالان ،خانواده وآموزش وپرورش موثر هستند. همچنین با عواملی مانند وراثت ،محیط ،خانواده ،هویت جنسی ،عضویت گروهی درارتباط است، از جمله عواملی که در زمینه تاثیر بر سازگاری اجتماعی می تواند مورد بررسی قرار گیرد طرحواره های ناسازگار اولیه است، یعنی الگوهای هیجانی وشناختی خود آسیب رسانی که در ابتدای رشد وتحول ذهن شکل گرفته اند ودر سیر زندگی تکرار می شوند.
هدف :پژوهش حاضر با هدف پیش بینی سازگاری اجتماعی براساس طرحواره های ناسازگار اولیه دردانشجویان مجردانجام شده است.
روش : ابتدا لیست دانشجویان درحال تحصیل در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی از مدیریت آموزش دانشگاه دریافت شد، سپس ۲۰۰نفر از آنها به صورت تصادفی طبقه ای برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. با تشریح اهداف پژوهش از مشارکت کنندگان خواسته شد تا دو پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ و سازگاری اجتماعی بل را تکمیل نمایند. پس از جمع آوری اطلاعات، برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمونهای همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه، آزمون T و نیز نرم افزار۱۶SPSS استفاده شد.
نتایج :نتایج ضریب همبستگی پیرسون با P<0/05 نشان داد طرحواره های رهاشدگی /بی ثباتی ،بی اعتمادی /بد رفتاری ،محرومیت هیجانی ،نقص /شرم وانزوای اجتماعی /بیگانگی درحوزه بریدگی /طرد وطرحواره های وابستگی /بی کفایتی ،آسیب پذیری نسبت به ضرریا بیماری ،خودتحول نیافته /گرفتاری وشکست درحوزه خودگردانی وعملکرد مختل وطرحواره های استحقاق /بزرگ منشی وخویشتن داری وخودانضباطی ناکافی درحوزه محدودیت های مختل وطرحواره های اطاعت رابطه منفی ومعناداری با سازگاری اجتماعی وجود داردولی طرحواره ایثار درحوزه دیگر جهت مندی رابطه منفی ومعناداری با سازگاری اجتماعی وجود ندارد ونیز طرحواره های بازداری هیجانی ومعیار های سرسختانه درحوزه گوش به زنگی بیش از حد وبازداری رابطه منفی ومعناداری وجود داردوهمچنین نتایج با رگرسیون گام به گام (P<0/05,F=22/2) نشان دادکه طرحواره های اطاعت ،خویشتن داری / خودانضباطی ناکافی ،محرومیت هیجانی ،بازداری هیجانی واستحقاق /بزرگ منشی توان پیش بینی سازگاری اجتماعی را دارند ونتایج آزمون Tگروه های مستقل با P<0/05نشان داد که طرحواره های خودتحول نیافته /گرفتار ،بی اعتمادی /بدرفتاری وبازداری هیجانی دردانشجویان بومی وغیر بومی تفاوت معناداری وجود داردولی درسایر طرحواره ها دراین دوگروه تفاوت معنا داری وجود ندارد .
نتیجه گیری : در میان تمام طرحواره های ناسازگار اولیه ، طرحواره های اطاعت ،خویشتن داری وخودانضباطی ناکافی ،محرومیت هیجانی ،شکست ،بازداری هیجانی واستحقاق /بزرگ منشی می توانند میزان سازگاری اجتماعی را پیش بینی کنند.
واژگان کلیدی : سازگاری اجتماعی ،طرحواره های ناسازگار اولیه
مقدمه
سازگاری را فرایندی پیوسته تعریف کرده اند که درآن ،تجارب یادگیری اجتماعی شخص توانایی ومهارتهایی فراهم می سازد که از طریق آن می توان به ارضای نیازها پرداخت (گودشتاین ولانیون[۱] ،۱۹۹۵). سازگاری را مفهومی عام می دانند که همه راهبردهای اداره کردن موقعیت های استرس زای زندگی ،اعم از تهدیدات واقعی وغیر واقعی را شامل می شود .هرگاه تعادل جسمی وروانی فرد به گونه ای دچار اختلال شود که ناخوشایندی به وی دست دهد ،برای ایجاد توازن نیازمند به کار گیری نیروهای درونی وحمایت خارجی است . اگر دربه کارگیری سازو کارهای جدید موفق شود ومسئله را به نفع خود حل کند، فرایند سازگاری ایجاد شده است(رحیم نیا ورسول نیا ،۱۳۸۵) .ابعاد سازگاری شامل سازگاری اجتماعی ،عاطفی ،جسمانی واخلاقی است که در راس همه ، سازگاری اجتماعی قرار دارد ؛ به طوری که این سازگاری پیش درآمد رسیدن به سازگاری عاطفی واخلاقی تلقی می شود. (مظاهری وهمکاران ،۱۳۸۵).
درحوزه شناخت درمانی، بک[۲] (۱۹۶۷)دراولین نوشته هایش به مفهوم طرحواره اشاره کرد . بااین حال دربافت روانشناسی وروان درمانی ،طرحواره به عنوان هر اصل سازمان بخش کلی درنظر گرفته می شود که برای درک تجارب زندگی فرد ضروری است.یکی از مفاهیم جدی وبنیادین حوزه روان درمانی ،این است که بسیاری از طرحواره ها دراوایل زندگی شکل می گیرند و به حرکت خود ادامه می دهند وخودشان را به تجارب بعدی زندگی تحمیل می کنند ،حتی اگر هیچ گونه کاربرد دیگر نداشته باشند(بک،۱۹۶۷)
این مسئله همان چیزی است که گاهی اوقات به عنوان نیاز به هماهنگی شناختی از آن یاد می شود ،یعنی حفظ دیدگاهی باثبات درباره خودیا دیگران ،حتی اگر این دیدگاه نادرست یا تحریف شده باشد .با این تعریف کلی ،طرحواره می تواند مثبت یا منفی،سازگار یا ناسازگار باشد ؛ همچنین می تواند دراوایل زندگی یا درسیر بعدی زندگی شکل بگیرد(یانگ ،گلوسکو وویشار[۳]،۲۰۰۳)
طرحواره های ناسازگار اولیه ،الگوهای هیجانی وشناختی خود- آسیب رسانی هستند که در ابتدای رشد وتحول ذهن، شکل گرفته اند ودر سیر زندگی تکرار می شوند.این طرحواره ها به ۵ حوزه تقسیم شده اند که هر حوزه شامل چند طرحواره می باشد ازجمله: ۱- حوزه طردوبریدگی [۴]شامل طرحواره های رهاشدگی / بی ثباتی ،بی اعتمادی / بدرفتاری ،محرومیت هیجانی ،نقص / شرم وانزوای اجتماعی / بیگانگی ۲-حوزه خودگردانی وعملکرد مختل[۵] شامل طرحواره های وابستگی / بی کفایتی،آسیب پذیری نسبت به ضرریا بیماری ،خودتحول نیافته /گرفتار،شکست۳-حوزه محدودیتهای مختل[۶] شامل طرحواره های استحقاق / بزرگ منشی ،خویشتن – داری وخود- انضباطی ناکافی ۴-حوزه دیگر جهت مندی [۷] شامل طرحواره های اطاعت ،ایثار ،پذیرش جویی / جلب توجه ۵- حوزه گوش به زنگی بیش از حد وبازداری[۸] نیز شامل طرحواره های منفی گرایی / بدبینی ،بازداری هیجانی ،معیارهای سرسختانه / عیب جویی افراطی وتنبیه می باشد(یانگ ،کلوسکووویشار،۲۰۰۶)
بیان مسئله
افراد برحسب گروه های سنی باوضعیت های مختلف اجتماعی روبرو می شوند ازجمله می توان دوره جوانی را درنظر گرفت (ریچاردسون[۹] ،۲۰۰۳،فلمینگ[۱۰]،۲۰۰۳) بنابراین تجربه دانشگاهی افراد تداوم بخش جنبه های رشد فردی واجتماعی دانشجویان تلقی می شود (آدامز[۱۱] وهمکاران ،۲۰۰۰) که سازگاری اجتماعی را می توان با نحوه عملکرد تجارب دانشجویان از دانشگاه ، که شامل شرکت درفعالیت های اجتماعی ورضایتشان از جنبه های مختلف اجتماعی می باشد بررسی کرد. (دیسون ورنک[۱۲]،۲۰۰۶)روانشناسان، سازگاری فرد را دربرابر محیط مورد توجه قرار داده اند وویژگی هایی از شخصیت را بهنجار تلقی کرده اند که به فرد کمک می کند تا خودرا با جهان پیرامون خویش سازگار سازد یعنی با دیگران در صلح وصفا زندگی کند وجایگاهی برای خویش بدست آورد. (اتکینسون وهیلگارد[۱۳] ،۱۳۷۰)
سازگاری اجتماعی، فرایندی است که افراد را قادر می سازد تارفتار دیگران را درک وپیش بینی کنند ،رفتار خودرا کنترل وتعاملات اجتماعی خودرا تنظیم کنند.(اسلوموسکی ودان [۱۴]،۱۹۹۶) سازگاری اجتماعی به عنوان یک شاخص روانشناختی در برگیرنده قالبهای اجتماعی ،مهارت های اجتماعی ،علایق اجتماعی ،روابط خانوادگی ،روابط مدرسه ای وروابط اجتماعی تعریف
می شود.(فرقدانی،۱۳۸۳)
درواقع سازگاری اجتماعی دربرگیرنده ارزیابی ذهنی و عینی است به این معنا که ارزیابی های ذهنی از میزان رضایت فرد از ارتباط با دوستانش ناشی می شود وارزیابی عینی به معنی پذیرش فرد توسط همسالان فرد می باشد؛ به عبارتی ،برای مشخص کردن این نوع سازگاری باید هم به خود فرد وهم به گروه دوستان وهمسالان ومحیط توجه نمود تا درک بهتری از سازگاری او بدست آید (اسکات[۱۵]،۱۹۸۹)
سازگاری اجتماعی از دیدگاه برخی از پژوهشگران با عواملی چون هوش (گالاکر[۱۶] ،۱۹۶۸)،تحصیلات (رید[۱۷] ،۱۹۹۲)،موقعیت اقتصادی واجتماعی (واتسون [۱۸]،۱۹۹۱)ارتباط دارد . سازگاری اجتماعی دانشجویان نیز متاثر از عوامل تحصیلی وغیر تحصیلی است ،بخصوص مطالعات مشخص کرده است که پذیرش اجتماعی بوسیله مدرسین وهمکلاسی ها منجر به پیامد های سازگارانه متفاوتی دراین دوره شده است. (مرسر ودرو سیر[۱۹] ،۲۰۰۸)
عکس مرتبط با اقتصاد
درشکل گیری سازگاری اجتماعی عواملی چون شیوه های تربیتی ،ارزشها واعتقادات حاکم بر فرد وجامعه همسالان ،خانواده وآموزش وپرورش موثر هستند(گلستانی ،۱۳۷۲) . همچنین با عواملی همچون وراثت ،محیط ،خانواده ،هویت جنسی ،عضویت گروهی درارتباط است (کاتا [۲۰]وهمکاران ،۲۰۰۲).
در سازگاری عوامل متعددی اجتماعی افراد نقش دارند که ایواتا[۲۱]وهمکاران (۲۰۰۰)با مروری جامع، عوامل موثر درسازگاری اجتماعی را به شش دسته عمده تقسیم می کنند که هریک از آنها به عوامل جزئی تر تقسیم شده اند.این عوامل عبارتند از :
الف )محرومیت جسمانی ناشی از نقص عضو ،تغذیه نادرست وبد ،محرومیت از خواب وخستگی روانی ،فرایندهای عاطفی آسیب زا وآسیب های مغزی .
ب)عوامل روانی ،اجتماعی ومحیطی نظیر تغییرات سریع ومهم اجتماعی مانند بیکاری ،جنگ ،بلایای طبیعی ،ازهم پاشیدگی کانون خانواده ،فقر واعتیاد .
ج)عوامل تربیتی نظیر الگوهای نادرست خانوادگی ،فقدان رابطه صحیح والد –کودک ،طرد کردن فرزندان ،حمایت افراطی ،محرومیت های عاطفی ،خودمختاری بیش از حد کودک ،انتظارات غیر واقع گرایانه والدین وکمبود ارتباط.
د)ساختارهای خانوادگی ناسازگار درخانواده های بی کفایت ،ازهم پاشیده ،ضد اجتماعی وآسیب روانی اولیه وعدم ثبات عاطفی وروانی والدین بخصوص مادر.
ه)فشارهای ناشی از زندگی جدید صنعتی مانند رقابت های ناسالم ،تقاضای شغلی وتحصیلی وپیچیدگی های زندگی جدید.
و)عوامل ژنتیکی وارثی مانند اختلالات جسمی ،روانی وعاطفی و ارثی که زمینه را برای رفتار بزهکارانه وناسازگار اجتماعی فراهم می کنند.
پژوهش های متعدد نشان داده است که عوامل نامساعدی مانند اضطراب ،تنش ،تشویش وعدم اعتماد به نفس که سازگاری شخصی ،اجتماعی وپیشرفت تحصیلی دانشجویان را تهدید می کند نه تنها موجب می شود تعدادی ازآنها نتوانند به موقع دوره تحصیلی خودرا به اتمام برسانند، نوعی نگرانی و ناپایداری هیجانی برای آنها ایجاد می کند وسازگاری اجتماعی آنهارا به شدت به مخاطره می اندازد(روشن ،۱۳۶۹،قهاری،۱۳۸۱). نتایج پژوهش خدایاری فرد وهمکاران (۱۳۸۶) نشان می دهد که باورهای دینی ونگرش سیاسی –اجتماعی ازجمله عوامل پیش بینی کننده ومرتبط با سازگاری اجتماعی دانشجویان به شمار می آیند(خدایاری فرد وهمکاران ،۱۳۸۶) وعواملی مانند فعالیت های فوق برنامه دردانشگاه ، ارتباط برقرار کردن با جنس مخالف وتعامل با دوستان وشرکت در گروه آموزشی وشغلی به صورت داوطلبانه نیز درسازگاری اجتماعی دانشجویان تاثیر گذار بوده است (موتابرا وبب[۲۲] ،۲۰۱۲).
سازگاری یا ناسازگاری، امری ساده وبه آسانی قابل وصول نیست ،چون سازگاری یا ناسازگاری امری است که ملاک عینی ثابت ندارد و نمی توان آنرا اندازه گرفت. یک رفتار معین می تواند در یک فرهنگ ، سازگار و در فرهنگ دیگر، ناسازگار باشد ورفتارانسان به شدت تابع زمینه های فرهنگ است و ناسازگاری یا کژخویی رفتار به افرادی اطلاق می شود که معمولا از هوش عادی یا حتی ضریب هوشی بالابرخوردار بوده اند ولی دارای رفتار غیر عادی بوده ویا به اصطلاح مبتلا به اختلالات سازگاری هستند (فلاحی وهمکاران ،۱۳۸۲).
اغلب مشکلات بین فردی که افراد تجربه می کنند تحت تاثیر شیوه تصور آنها درمورد خود ودیگران است واین شیوه تصور طرحواره نامیده می شود (بک ،۱۹۶۷) یانگ معتقد است که طرحواره ها به دلیل ارضانشدن نیازهای هیجانی اساسی دوران کودکی به وجود می آیند که این نیازها عبارتند از :دلبستگی ایمن به دیگران ،خودگردانی ،کفایت وهویت ،آزادی دربیان نیازها وهیجانهای سالم ،خودانگیختگی وتفریح ومحدودیتهای واقع بینانه وخویشتن داری (یانگ وهمکاران،۲۰۰۷ ،به نقل ازحمید پور واندوز ،۱۳۸۶).
مطالعات مختلفی در مورد سازگاری اجتماعی و یا طرحواره های یانگ انجام شده است ازجمله پژوهش امانی (۱۳۹۱)،که به بررسی رابطه بین سبکهای دلبستگی وسازگاری اجتماعی می پردازد ونتایج آن نشان داده است که بین سبکهای دلبستگی وسازگاری اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج پژوهش شیروانی یوسف نژاد (۱۳۹۰) نشان داده است که بین طرحواره های محرومیت هیجانی ،انزوای اجتماعی،نقص /شرم ،شکست ،وابستگی /بی کفایتی ،آسیب پذیری نسبت به ضرریا بیماری ،اطاعت،ایثار،بازداری هیجانی معیارهای سرسختانه /عیب جویی افراطی وخویشتن – داری وخود- انضباطی ناکافی با رضایت اززندگی ،رابطه منفی معنادار ی وجود دارد. نتایج پژوهش داسیانا والینا [۲۳](۲۰۱۲)نشان داده است که طرحواره های بی ثباتی /رهاشدگی ،محرومیت هیجانی،نقص /شرم،انزوای اجتماعی /بیگانگی،وابستگی /بی کفایتی،آسیب پذیری نسبت به ضرریا بیماری،اطاعت،ایثار و بدبینی /منفی گرایی پیش بینی کننده خوبی برای کاهش رضایت زناشویی بوده اند.در پژوهش های انجام شده، مطالعه ای درباره ی رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه با سازگاری اجتماعی انجام نشده است؛ لذا دراین پژوهش، پژوهشگر بدنبال بررسی رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه با سازگاری اجتماعی دانشجویان و پیش بینی میزان سازگاری بر اساس این طرحواره ها می باشد .
اهمیت وضرورت مسئله
سازگاری اجتماعی به عنوان مهمترین نشانه سلامت روان ،از مباحثی است که در دهه های اخیر توجه بسیاری از جامعه شناسان ،روانشناسان وبه ویژه مربیان را به خود جلب کرده است. معیار اندازه گیری رشد اجتماعی هرکس ،به میزان سازگاری او با افرادی همانند دوستان ،افرادخانواده ،بستگان ،همسایگان و….بستگی دارد . در رشد اجتماعی نه تنها سازگاری با اطرافیانی که فرد هم اکنون با آنها در ارتباط است،موثر می باشد ، بلکه بعدها در میزان موفقیت شغلی وپیشرفت اجتماعی آنها نیز تاثیر دارد (وایتزمن[۲۴] ،۱۳۷۳).
ورود به دانشگاه برای جوانان موفقیت تلقی می شود ،علی رغم احساس موفقیت از پذیرش دردانشگاه ،ورود به این محیط جدید نیز می تواند مشکلات سازگاری به همراه داشته باشد به گونه ای که لئونگ وبنز ورود به دانشگاه را تجربه استرس زا می دانند (لونگ وبونز[۲۵] ،۱۹۹۷)
درمورد دانشجویانی که سالهای تحصیلی خودرا به دور از خانواده می گذارانند ،باید گفت از آنجا که قبلا حمایت وامنیت آنها از سوی خانواده ارضا می شده با ورود به محیط دانشگاه این نیاز را طور دیگری تجربه می کنند ؛وچنانچه این محیط از سیستم حمایت کافی برخوردار نباشد احساس تنهایی می کنند واین احساس درنتیجه عدم سازگاری با محیط دانشگاه می باشد که بایستی روابط اجتماعی را درخود پرورش دهند که کیفیت این روابط ،بر میزان تنهایی فرد تاثیر می گذارد (ریس،۲۰۰۹). سازگاری با دانشگاه درسایر فعالیت ها وابعاد زندگی دانشجویان اثر می گذارد ومی تواند موجب ارتقا عملکرد عمومی ،احساس خوشبختی معنوی ،خودکارآمدی ،پیشرفت ،موفقیت تحصیلی ودرنهایت باعث افزایش سازگاری اجتماعی افراد درحوزه های خارج از محیط دانشگاه شود (الیاس ونوردین[۲۶]،۲۰۱۰).
کنار آمدن با محیط اجتماعی می تواند سلامت را ارتقا بخشد وشخص راازتاثیرات منفی بیماریها مصون بدارد (کوهن[۲۷] وهمکاران ،۲۰۰۴). مطالعات نشان داده اند دانشجویانی با سازگاری اجتماعی پایین ،عملکرد نازلی در تحصیل داشته اند ودرگیریهایی با قانون وسابقه استفاده از الکل ومواد مخدر پیدا می کنند(افوری وچارلتون[۲۸] ،۲۰۰۲)وهمچنین پژوهش ها نشان می دهد افرادی که فاقد مهارت های اجتماعی هستند وتنها زندگی می کنند تحت شرایط استرس بیشتری درمعرض مبتلا شدن به بیماریهای عفونی قرار دارند (کوهن وویلیامسون[۲۹] ،۱۹۹۱)،ولی افرادی که دارای مهارتهای اجتماعی می باشند کمتر دچار نشانه های جسمانی ومشکلات سلامتی می شوند(بیلینگز[۳۰] وهمکاران ،۲۰۰۰) بروز مشکلات مربوط به بهداشت روانی درطبقات روشنفکر وتحصیل کرده ی یک کشور به خصوص درجوانان دانشجونه تنها باعث روی آوردن این قشر مولد از جامعه ، به الکلیسم واعتیادهای دارویی می گردد ،بلکه باعث می شود که نیروی متخصص وجوان، فاقد کارآیی مطلوب جهت گرداندن چرخ های اقتصادی کشور شود. توجه به ارقام گزارش شده ی مربوط به اختلالات روانی واجتماعی توسط مراکز مربوطه ،مارا متوجه دوهدف اصلی بهداشت روانی یعنی پیشگیری از اختلالات روانی –اجتماعی ودست یابی به رشد اجتماعی سازگاری بهینه می کند (خدایاری فرد ،۱۳۸۵).یکی از مهم ترین مسایل ومشکلات اجتماعی امروزه ،نابهنجاری های رفتاری وروانی وروش های مقابله با آنها ست ،تردیدی نیست که درمسئله بهداشت روانی ،سازگاری روز به روز بیشتر اهمیت می یابد (امانی ،۱۳۹۱). از آنجایی که درمحیط های دانشگاهی ،اتخاذ سیاست های حمایت کننده ،به صورت ارائه ی حمایت های اجتماعی مختلف می تواند عامل بازدارنده وتخفیف دهنده برای ناراحتی های عاطفی وروانی محسوب شود ،برقراری جریان های حمایت کننده به گونه ای که بتواند جای خالی والدین ،دوستان صمیمی وبه طور کلی نزدیکان فرد رابه نحو احسن پر کند نقش مهمی درحفظ سلامت روانی دانشجویان وتوانمند کردن آن ها درمقابله با تنیدگی های وارده به آنها ودرنتیجه سازگاری شخصی واجتماعی بیشتر آنان دارد (خدایاری فرد ،۱۳۸۵).درپژوهش (فوستروموفات[۳۱] ،۲۰۰۵)کشف شده است که محیط های مثبت اجتماعی فرصت هایی برای دانشجویان دریادگیری نحوه اجتماعی شدن ،را فراهم می کند وبنابراین از سازگاری اجتماعی بهتری برخوردار می شوند .لذا با توجه به اهمیت سازگاری اجتماعی در زندگی و نیز پیشرفت تحصیلی دانشجویان، شناسایی عوامل مرتبط با آن و تاثیر گذاری بر روی آن از این طریق میتواند ضرورت زیادی داشته باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر پیش بینی سازگاری اجتماعی براساس طرحواره های ناسازگار اولیه است تا با بررسی میزان پیش بینی پذیری سازگاری اجتماعی از روی طرحواره های فرد بتوان در پژوهش ها ی بعدی از طریق مداخله بر روی طرحواره ها ، میزان سازگاری اجتماعی افراد را تحت تاثیر قرار داد.
نتیجه تصویری درباره سلامت روانی
اهداف پژوهش
الف – هدف کلی :
۱–تعیین میزان پیش بینی پذیری سازگاری اجتماعی دانشجویان بر اساس طرحواره های ناسازگار اولیه
ب- اهداف اختصاصی :
۱-تعیین رابطه بین طرحواره ها در حوزه طرد /بریدگی باسازگاری اجتماعی دانشجویان
۲-تعیین رابطه بین طرحواره ها درحوزه خودگردانی وعملکرد مختل باسازگاری اجتماعی دانشجویان
۳-تعیین رابطه بین طرحواره ها درحوزه محدودیت های مختل اجتماعی دانشجویان
۴-تعیین رابطه بین طرحواره هادر حوزه دیگر جهت مندی باسازگاری اجتماعی دانشجویان
۵-تعیین رابطه بین طرحواره ها درحوزه گوش به زنگی بیش از حد وبازداری باسازگاری اجتماعی دانشجویان
ج-سئوالات پژوهش :

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

تبیین اثربخشی آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر ابعاد (جسمانی، اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی، افسردگی ) سلامت روان مادران
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
تبیین اثربخشی آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر نشانگان (بیتوجهی، بیشفعالی، تکانشگری ) اختلال نارسایی توجه- بیشفعالی
فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی پژوهش
آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر سلامت روان مادران و نشانگان اختلال نارسایی توجه – بیشفعالی در کودکان تأثیر معنیداری دارد.
فرضیه های جانبی
آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر ابعاد سلامت روان (نشانگان جسمانی، اضطراب، افسردگی و اختلال در کارکرد اجتماعی) مادران تأثیر معناداری دارد.
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر نشانگان اختلال نارسایی توجه- بیشفعالی (بیتوجهی، بیشفعالی و تکانشگری) کودکان تأثیر معناداری دارد.
تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش
تعاریف نظری
آموزش مدیریت رفتاری: برنامه آموزش مدیریت رفتاری والدین شکلی از مداخلات رفتاری به خانواده است که بر اساس اصول یادگیری اجتماعی و برنامه آموزش رفتاری بارکلی ( ۱۹۹۰) طراحی شده است و به عنوان یکی از قدرتمندترین انواع مداخلات در یاری رساندن به کودکان دچار مشکلات رفتاری و سلوک شناخته می شود.
سلامت روان: سازمان بهداشت جهانی (۲۰۰۴) سلامت روانی را به عنوان حالتی از بهزیستی که در آن فرد توانمندی خود را شناخته از آنها به نحو موثر و مولد استفاده کرده و برای اجتماع خویش مفید است تعریف می‌کند. به طور کلی بهداشت روانی ایجاد سلامت روان به وسیله پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های روانی، کنترل عوامل موثر بروز آن، تشخیص زودرس، پیشگیری از عوامل ناشی از برگشت بیماریهای روانی و ایجاد محیط سالم در برقراری روابط صحیح انسانی است(میلانی فرد، ۱۳۸۶).
نتیجه تصویری درباره سلامت روانی
اختلال نارسایی توجه- بیشفعالی: اختلال کمبود توجه- بیش فعالی[۱۴] یک نشانگان اولیه ظاهر شده در کودکان است که به وسیله سطحی نابهنجار از بیتوجهای، بیش فعالی و یا هردو مشخص است( بارکلی[۱۵]، ۱۹۹۰؛ به نقل از رایت[۱۶]، ۲۰۰۲).
تعاریف عملیاتی
آموزش مدیریت رفتاری: در طراحی برنامه آموزش مدیریت رفتاری مادران از برنامه آموزش رفتاری والدین استفاده میشود. گامهای اساسی این بسته آموزشی عبارتند از: تشریح اختلال نارسایی توجه-بیشفعالی، شکلدهی رفتارهای مثبت از طریق عدم تقویت رفتارهای نامطلوب، آموزش یک نظام رسمی از امتیازها و ژتونها به منظور شرطی کردن اطاعت کودک، آموزش والدین در بکارگیری روش محرومسازی، مداخله آموزشی در این گروه به مدت ۸ هفته به صورت گروهی و در قالب ۸ جلسه آموزشی ۹۰ دقیقهای اجرا میشود.
سلامت روان: منظور نمرهای است که فرد از مقیاس ۲۸سوالی سلامت عمومی (GHQ که دارای ۴ خرده مقیاس علائم جسمانی، علائم اضطرابی، اختلال درکارکرد اجتماعی و علائم افسردگی، که توسط گلدبرگ و هیلر ارائه شده است بدست میآورد. خرده مقیاس نشانه های جسمانی: نمرهای که از اجرای پرسشنامه سلامت عمومی از سوال( ۱-۷ ) به دست میآید. خرده مقیاس اضطراب: نمرهای که از اجرای پرسشنامه سلامت عمومی از سوال (۸-۱۴) به دست میآید. خرده مقیاس اختلال در کارکرد اجتماعی: نمرهای که از اجرای پرسشنامه سلامت عمومی از سوال (۱۵-۲۱ ) به دست میآید. خرده مقیاس افسردگی: نمرهای که از اجرای پرسشنامه سلامت عمومی از سوال ( ۲۲-۲۸ ) به دست میآید.
اختلال نارسایی توجه- بیشفعالی: نمرهای است که آزمودنی از فهرست نشانه مرضی کودک (CSI-4) بدست میآورد
فصل دوم
مبانی نظری و پژوهش
مقدمه
این فصل در دو بخش تقسیم شده است. بخش اول مبانی نظری پژوهش که در ابتدا به سلامت روان و نظریه هایی مربوط به سلامت روان اشاره می شود. سپس به اختلال نارسایی توجه – بیشفعالی و بخش دوم در دو قسمت پژوهشهای مربوط در داخل و خارج کشور پرداخته شده است.
مبانی نظری
بخش اول: سلامت روانی
تمامی انسان‌های زنده از توان سلامت معینی برخوردارند که باید برای نیل به تندرستی کامل ودوری از بیماری برای توسعه آن تلاش نمایند. شیوه‌های زندگی مرسوم بین انسان‌ها، تأثیر مهمی بر سلامت و تندرستی آنان دارد. گذار اپیدمیولوژیکی که اخیراً به علت تغییر در شرایط و شیوه‌های زندگی مشهود است، بار دوگانه بیماری‌های واگیر و غیرواگیر را در بسیاری از کشورهای منطقه مدیترانه شرقی افزایش داده است. دراین منطقه، بیماری‌های ناشی از الگوهای شیوه زندگی ناسالم به صدر فهرست دلایل بیماری و مرگ‌ومیر انتقال یافته است. بنابراین ضروری است که توجهی جدی به عوامل مؤثر در افزایش وسعت بیماری‌ها، آغاز شود. سرمایه‌گذاری برای خلق فرهنگ ارتقای سلامت، در ابتدا موجب برخورداری از موقعیت‌های اجتماعی بهتر و در دراز مدت منجر به برخورداری از مزایای مورد انتظار و بهبود سلامت ملل می‌شود. سلامت انسان، تنها سلامت جسمانی نیست. مهمتر از آن سلامت اخلاقی، ذهنی آرام و متمرکز است. فقط چنین ذهنی می‌تواند به شفای جسم کمک کند (ضعیفی، ۱۳۸۹).
از دیدگاه اسلامی سلامت روان شامل افزایش توانایی‌های افراد و جامعه و قادرسازی آنها در دستیابی به اهداف مورد نظر می‌باشد. بهداشت‌روان به همه ما مربوط است، نه فقط به کسانی که از بیماری رنج می‌برند. متأسفانه در بخش عظیمی از دنیا به بهداشت‌روان و بیماری روانی به اندازه سلامت جسمانی و بیماری جسمی اهمیت داده نمی‌شود و مورد بی‌توجهی و غفلت واقع می‌شود (ضعیفی، ۱۳۸۹).
به طور کلی در سالهای اخیر مسأله «بهداشت روانی» خود را به عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی افراد و سازمان‌های مسئول امور بهداشتی در سراسر جهان و به ویژه سازمان جهانی بهداشت (WHO) مطرح نموده. تا آنجا‌ که سال ۲۰۰۱ میلادی از سوی WHO به عنوان سال بهداشت روانی و با شعار «غفلت بس است، مراقبت کنیم»[۱۷] تعیین و معرفی گردیده است. از طرفی اهمیت ویژه‌ای که سازمان جهانی بهداشت برای این مسأله قایل گردیده سبب شده تا «بهداشت روانی » و مقولات مرتبط با آن، به عنوان یکی از محورهای اساسی، مورد توجه پژوهشگران و صاحب‌نظران علوم بهداشتی قرار گرفته، آنان را وادار نماید، ضمن بهره‌گیری از ابزارهای موجود در عرصه پژوهش، به سنجش وضعیت بهداشت روانی جوامع انسانی و ارائه راهکارهایی در جهت ارتقا و بهبود کیفیت سلامت روانی افراد جامعه بپردازند (گنجی ، ۱۳۸۵) .
مرز بین سلامت و اختلال روانی گاهی چنان با هم در می‌آمیزد که اطلاق سلامت یا بیماری به فرد مشکل به نظر می‌رسد.
به طور کلی فردی از نظر سلامت عمومی، سالم است که تعادل بین رفتارها و کنترل او در مواجه با مشکلات اجتماعی وجود داشته باشد.
سلامت فکر و روان عبارت است از قابلیت موزون و هماهنگ شدن با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی حل تضادها و تمایلات شخصی بطور منطقی و عادلانه و مناسب (رضائیان، ۱۳۸۰).
تعریف لاروس[۱۸] از سلامت عمومی: استعداد روان برای هماهنگ، خوشایند و مؤثر کار کردن، برای موقعیت‌های دشوار انعطاف‌پذیر بودن و برای بازیابی تعادل خود، توانایی داشتن (به نقل از حیدری، ۱۳۸۴).
از نظر سازمان بهداشت جهانی[۱۹]، بهداشت عمومی یعنی توانایی کامل برای ایفای نقشهای اجتماعی، روانی، جسمی، نه فقط فقدان بیماری یا ناتوانی (حسین آزاد، ۱۳۸۷).
فرد دارای سلامت عمومی به نظر آدلر[۲۰] ، روابط خانوادگی صمیمی و مطلوبی دارد و جایگاه خود را در گروه های اجتماعی به درستی می‌شناسد، در زندگی هدفمند و غایت مداراست و اعمال او مبتنی بر تعقیب این اهداف است.
سلامت عمومی به عقیده اسکینر[۲۱]، معادل با رفتار منطبق با قوانین و ضوابط جامعه است و چنین انسانی وقتی با مشکل روبرو می‌شود از طریق شیوه ی اصلاح رفتار برای بهبود و به هنجار کردن رفتار خود به طور متناوب استفاده می‌جوید.
به عقیده اریکسون[۲۲]: سلامت روانشناختی هر فرد به همان اندازه است که توانسته است توانایی متناسب با هر کدام از مراحل زندگی را کسب کند.
از نظر فروید: شخص سالم از مکانیزمهای دفاعی نوع دوستی، شوخ طبعی، پارسایی و والایش استفاده می‌کند (میر غلامی، ۱۳۸۷).
عملکرد موفق، کارکردهای روانی در قالب تفکر، خلق و رفتار که منجر به فعالیتهای ثمربخش، روابط ارضاء کننده با دیگران و توانایی انطباق و مدارا با تمایلات می شود. (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳).
سلامت روانی به مفهوم تأمین و رشد سلامت روانی فردی_ اجتماعی و پیشگیری از ابتلا و درمان مناسب بیماری روانی و توانبخشی بیماران روانی است ( صالحی، ۱۳۸۶).
در تعریف سلامت روان و شاخص‌های آن دیدگاه های گوناگون وجود دارد. به عنوان مثال: روان‌کاوان معتقدند شخص از سلامت روان برخوردار است که «خود» در ساختار شخصیت او به تکامل لازم رسیده باشد و بتواند تعارض‌های میان خواست‌های «نهاد» و محدودیت‌های «فراخود» را بر اساس عقل و منطق حل کند. گروهی دیگر از روان‌شناسان و روان درمانگران فردی را از لحاظ روانی سالم می‌دانند که احساس اجتماعی در او رشد یابد و قادر است ارتباط سازنده‌ای با دیگران برقرار سازد. چنین کسی ضمن احساس احترام نسبت به خود و دیگران، کمبودهای خویش را قبول دارد و انعطاف‌پذیر است. بعضی دیگر از متخصصان، سلامت روان را منوط به ارضای دو نیاز اساسی در انسان می‌دانند.
یکی درگیری عاطفی با دیگران و دیگری احساس موفقیت و ارزش در زندگی رفتار درمانگران، سلامت روانی را بر مبنای تاثیر عوامل محیطی بر یادگیری و سازگاری فرد تبیین می‌کنند (نوابی‌نژاد، ۱۳۷۹).
می‌توان گفت شخص سالم فردی است که ادراک نسبتاً دقیق از واقعیت دارد و برای رسیدن به هدف‌های خویش بر اساس عقل و منطق عمل می‌کند، نسبت به خود نگرشی مثبت دارد و با دیگران سازگار است و در زندگی غالباً شاد بوده، قادر است ناکامی‌ها را تحمل کند. از آنجا که اساس سلامت روان آدمی در طی دوره کودکی و نوجوانی و عوامل موثر در تامین آن شایان توجه و اهمیت فوق‌العاده است.
امروزه روان‌شناسی، روابط متقابل سلامت تن و روان را مورد تائید و تاکید قرار می‌دهد. به این معنی که داشتن روان سالم مستلزم بدنی سالم و لازمه بدن سالم نیز برخورداری از روانی سالم است. از این رو تردیدی نیست که سلامت جسمانی کودک یا نوجوان در سلامت روانی او نقشی مهمی دارد (رحیمیان، ۱۳۷۸).
بهداشت روانی، رشته‌ای تخصصی از بهداشت عمومی است، که در زمینه کاستن بیماریهای روانی در یک اجتماعی فعالیت می کند و بررسی انواع مختلف اختلالات روانی و عوامل موثری که در بروز آنها نقش دارند، در قلمرو کار این علم می‌باشد. شناخت طرز ایجاد اختلالات روانی قدم اول برنامه‌ریزی برای اقدامات پیشگیری به حساب می‌آید. پس از شناخت علتهای بوجود آورنده اختلالات روانی، وظیفه دست اندرکاران این رشته، مطالعه راه های از بین بردن علتهای مذبور یا غلبه بر آنها می‌باشد. با توجه به اینکه بروز اختلالات روانی مجموعه عوامل زیستی- روانی- اجتماعی دخالت دارند، روش های پیشگیری از این اختلالات نیز چند بعدی هستند و باید در ابعاد زیستی روانی و اجتماعی مورد توجه قرار گیرند (شاملو، ۱۳۸۱).
بهداشت روانی به معنای سلامت فکر می‌باشد و منظور نشان دادن وضع مثبت و سلامت روانی است که خود می‌تواند نسبت به ایجاد سیستم باارزشی در مورد ایجاد تحرک و پیشرفت و تکامل در حد فردی، ملی و بین‌المللی کمک نماید. زیرا وقتی سلامت روانی شناخته شد، نسبت به دستیابی به آن اقدام می‌شود و راه برای تکامل فردی و اجتماعی باز می‌گردد (شاملو، ۱۳۸۰).
فرهنگ بزرگ روان‌شناسی لاروس، بهداشت روانی را چنین تعریف کرد: «استعداد روان برای هماهنگی، خوشایند و موثر کار کردن» برای موقعیتهای دشوار، انعطاف‌پذیر بودن و برای بازیابی تعادل خود، توانایی داشتن».
سازمان بهداشت جهانی، بهداشت روانی را چنین تعریف می‌کند «بهداشت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت جای می‌گیرد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقشهای اجتماعی، روانی و جسمی، بهداشت، تنها نبود بیماری‌ای عقب ماندگی نیست».
برای بهداشت روانی تعاریف دیگر نیز ارائه شده است. در سال ۱۹۴۸، کمیسیون مقدماتی سومین کنگره جهانی بهداشت روان برای بهداشت روانی یک تعریف دو قسمتی ارائه داده است:
۱- بهداشت روانی، حالتی است که از نظر جسمی، روانی و عاطفی، در حدی که با بهداشت روانی دیگران انطباق داشته باشد برای فرد مطلوبترین رشد را ممکن می‌سازد.
۲- جامعه خوب، جامعه‌ای است که برای اعضاء خود چنین رشدی فراهم می‌آورد و در عین حال رشد خود را تضمین می‌کند و نسبت به سایر جوامع بردباری نشان می‌دهد.
جنبه‌های سلامت عمومی
پنج اصل سلامت عمومی از نظر انجمن روانشناسی آمریکا (APA) به شرح زیر است:
علی رغم دشواری‌ها اغلب مردم می‌توانند سلامت عمومی خود را حفظ کنند. شخصیت قوی قادر است در مقابل فشار (استرس) مقاومت کند حتی شخصیت ضعیف هم می‌تواند با تقویت و کمک، مقاومت بیشتری نشان دهد. سلامت روانی تنها آزاد بودن از دشوارریها نیست بلکه در این است که فرد در مواجهه با دشواریها راه حلی پیدا کند به طور عموم سلامت عمومی شخص مربوط است به:
۱-روابط شخص با دیگران
۲-طرز رفتار شخص
۳-منابع رضایت شخص
۴-حصول ایمنی
۵-ارزش هدفهای شخص در زندگی
شاید با بحث در این موارد شخص قادر شود کلیدی برای فهم مشکلات خود پیدا کند و موارد ضعف خود را ترمیم کند (انجمن روانشناسی آمریکا، ۱۹۹۹؛ به نقل از آزاد، ۱۳۸۷).
۱-روابط شخص با دیگران: عامل بسیار مهمی که در شادابی روحیه شخص مؤثر ات عبارتست از قدرت بهتر کردن روابط شخص با دیگران
۲-چگونگی‌ رفتار شخص، کیفیت رفتار شخص با دیگران نتیجه سه نیرویی است که در شخصیت انسانی نهفته است این سه نیرو از سه محل سرچشمه می‌گیرد که عبارتست از: شعور ناآگاه، شعور آگاه و وجدان که از ترکیب و تأثیر آن دو بر یکدیگر حاصل می‌شود.
۳-منابع رضایت شخص: برای حصول سلامت عمومی افراد احساس رضایت خاطر از زندگی لازم است. رضایت از برآورده شدن احتیاجات و قابل حصول شدن آرزوهای حاصل می‌شود تقدیر و تشویق دیگران احساس رضایت را کامل‌تر می کند. حصول رضایت به مهارت و کاردانی و همچنین به بی‌نیازی و پشتکار نیز بستگی زیاد دارد.
۴-ایمنی عاطفی: روش هایی که شخص کشف ایمنی عاطفی می‌کند و مقدار و اندازه‌ای که می‌تواند اطمینان خاطر و ایمنی عاطفی داشته باشد برای سلامت عمومی خود و بچه‌هایش کمال اهمیت را دارد. ایمنی عاطفی مربوط است به مقدار اعتماد به نفس شخص و فارغ بودن از حسن مجرمیت و معلوماتی که مطلوب شخص است. و کیفیت رابطه شخص با خانواده‌اش، حرفه‌اش و دوستانش ناایمنی و عدم اعتماد به افراد خانواده و دوستان خطری جدی است که سلامت عمومی شخص را تهدیر می‌کند.
۵-ارزش اهداف شخص: بهتر است شخص در زندگی هدف داشته باشد. بی هدف و بی‌مقصد نمی‌توان زیاد زندگی کرد. افرادی از سلامت عمومی برخوردارند که:
۱-قابلیت و توانایی برقراری ارتباط با دیگران را در جامعه دارند.
۲-از آرامش خاطر برخوردار بوده و فاقد اضطراب و ترس دایمی است.
۳-احساس کفایت و اعتماد به نفس می‌کنند.
۴-توانایی پذیرش مقررات اجتماعی را دارند.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

شکل نهایی توزیع درآمد­ها بین عوامل اولیه تولید

برآورد ارزش افزوده به تفکیک اجزای داخلی آن

برآورد مقدار داده ­های بین بخشی برای تامین اهداف کلان

برآورد حجم مالیات­های قابل وصول از منابع مختلف و به تفکیک بخش­های اقتصادی
عکس مرتبط با اقتصاد

 

از آنجا که براساس نظریه­ی ضمنی داده ستانده بافت و شبکه تعاملی بخش­های اقتصادی یک جامعه وابسته به ساختار و ساختار واردات در آن جامعه است. لذا با اتخاذ سناریو­هایی در خصوص تغییرات ترکیب درآمد­ها و تغییر بافت تقاضا در اثر آن می­توان به مقادیر متفاوتی از تولید نهایی و واسطه­ای بخش­های اقتصادی و سایر متغیر­های مورد نظر برنامه رسید. برای این منظور همان طور که در کتاب­های برنامه ­ریزی و محاسبات داده ستانده آمده است، کافی است، که بردار جدید تقاضای نهایی در سال مورد نظر برنامه در معکوس ماتریس لئونتیف و ماتریس ضرایب متغیر مورد نظر برنامه ضرب شود، تا متغیر سال مورد نظر محاسبه شود. در مدل­های توسعه یافته­تر جدول داده ستاده هر یک از بردار­های تقاضای نهایی در صورتی که یک نظریه­ی اقتصاد آن را حمایت کند، می ­تواند درون­زا شود. و همراه با فعل و انفعال بخش­های اقتصادی مقدار آن تغییر نماید. اخیرا این کار با درون­زا کردن سرمایه گذاری و تشکیل ماتریس ضرایب سرمایه انجام پذیرفته است. و کشور­هایی که بتوانند ماتریس ضرایب سرمایه را محاسبه نمایند، قادرند، با درونی کردن انباشت سرمایه گام دیگری در توسعه تکینک داده ستانده و کاربرد آن در برنامه ­ریزی بردارند. گذشته از کاربرد­های ایستا و پویای داده ستانده در برنامه ­ریزی کلان در برنامه ­ریزی بهینه نیز از این تکنیک استفاده کرد. در صورتی که بتوان قید­ها و محدودیت­های یک جامعه را به صورت نامعادلات ریاضی تنظیم کرد، و با ارتباط این قید­ها و محدودیت­ها به پیکره­ی اصلی جدول داده ستانده که خود از ضرایب فنی محاسبه شده باشد، می­توان اهداف از قبل تعیین شده­ای را کمینه و بیشینه کرد. برای این کار حتی لازم نیست، که قید­ها ومحدودیت­ها در نرم افزار­هایی که در برنامه ­ریزی خطی و غیر خطی را انجام می­دهند، وارد کرد. زیرا پیکره­ی اصلی جدول داده ستانده خود متشکل از مجموعه معادلاتی است، که با تلفیق صفحه گسترده­ها و مدل­های برنامه ­ریزی خطی می­توان جواب بهینه را با کمک رایانه گرفت. این نوع برنامه ­ریزی به اعتقاد برخی از کشور­های در حال توسعه که از محدودیت­های جدی رنج می­برند، بسیار مفید واقع است. همان طوری که بسیاری از نظریه­ها توسعه وجود تنگنا­های توسعه را تایید کرده ­اند. این تکنیک اجازه می­دهد، که با عنایت به این تنگانا­ها جواب­های برنامه محاسبه و بدست آیند. طبیعی است، که کمی کردن و محاسبه­ی قید­ها و محدودیت­ها در اقتصاد ایران آسان نیست. ولی شاید بتوان گفت که هیچ کار جدی برای سازندگی اقتصادمان ساده نیست. و لذا مشکل بودن یک روش را نباید به عنوان دلیلی برای کنار گذاشتن آن روش تلقی کرد. گذشته از کاربرد­های فوق از تکنیک داده ستانده می­توان در تحلیل و ارزیابی برنامه ­های کلان سود جست. می­توان اثر هر یک از برنامه ­های توسعه را بر سطح قیمت­ها بررسی کرد، می­توان توزیع درآمد را مطالعه کرد، و آن را به صورت متغیر برون­زا در سیستم داده ستانده وارد کرد، و آثار آن را مورد مطالعه قرار داد. (سیف، ۱۳۷۷)
۲-۱۰-۲- کاربرد جدول داده ستانده در برنامه ریزی بخش­ها
پس از محاسبات برنامه کلان چه از روابط اقتصاد سنجی بهره گرفته شده باشد، و چه از جدول داده ستانده مقادیر کلان باید در سطح بخش­های اقتصادی سازگار شود. این سازگاری معمولا در روش­های سنتی برنامه ­ریزی با دقت و برگشت­های متعدد و ارزش آزمون و خطا عملی می­ شود. در اینجا با توجه به صرف نیروی بسیار زیاد و هزینه بالای انجام کار بخشی از کار ناتمام می­ماند. مخصوصا این­که به طور معمول در کار تهیه برنامه ­های توسعه تعجیل است. و همین مساله ناتمام ماندن کار را کامل می­ کند. جداول داده ستانده و تکنیک­های مرتبط با آن قادر است، به راحتی مشکل سازگاری برنامه ­های کلان و بخش را حل نماید. این سازگاری عمدتا از طریق دادن مقادیر تقاضای نهایی و بدست آوردن تولید و سایر متغیر­های بخشی حاصل می­گردد. در این بخش از برنامه ­ریزی در صورتی که به اطلاعات تفصیلی احتیاج داشته باشیم، چاره­ای جز بزرگ­تر کردن جدول نیست. و در صورتی که جدول بزرگ در اختیار نداشته باشیم، چاره­ای جزء انجام محاسبات درون بخشی با بهره گرفتن از برون داده ­های جدول داده ستاده نیست. تجربه نشان داده است، که جدول ۱۰۰ بخشی تا حد قابل ملاحظه­ای می­تواند، نیاز­های برنامه ­ریزی بخش را تامین کند. در صورتی که یک کشور در حال توسعه از یک جدول ۱۰۰ بخشی بهره می­گیرد، و با دادن بردار­های تقاضای نهایی به این جدول می­توان طیف وسیعی از متغیر­های بخشی را اعم از تولید ارزش افزوده مالیات­ها، اشتغال، ارز ­بری، ارز آوری، مسائل توزیعی را بدست آورد. نکته­ی مهم در برنامه ­ریزی، سازگاری بین ارقام بخشی با متغیر­های کلان کشور است. (سیف، ۱۳۷۷)
۲-۱۰-۳- کاربرد جدول داده ستانده در برنامه ­ریزی منطقه­ای
جدول داده ستانده به برنامه ­های مناطق نیز می­تواند، سرویس دهد. همان اشکالی که در تهیه­ این جداول در سطح ملی وجود دارد، چندین برابر آن در سطح مناطق نیز مشهود است. عدم وجود آمار­های لازم و کافی برای تهیه­ این جدول در سطح مناطقی و فقدان آمار و اطلاعات کافی درست شده از صادرات و واردات مناطق از یکدیگر تهیه­ منطقه­ای جدول داده ستانده را با مشکل جدی مواجه ساخته است. ولی در صورت تهیه این جدول با درجه­ اطمینان حداقل، کاربرد­های آن در برنامه ­ریزی منطقه­ای گسترده است. اولا با داشتن این جدول تمامی محاسبات کلان و بخش در سطح مناطق قابل محاسبه است. و لذا هم منطقه با داشتن جدول داده ستانده می­تواند، به سطح وسیعی از متغیر­های بخشی در منطقه دست یابد. ولی این کاربرد­ها موقعی به سطح مطلوب می­رسد، که تمامی جداول مناطق بتوانند با جداول ملی پیوند داده شود، و یک جدول ملی متشکل از چندین منطقه بدست آورد. با داشتن این مجموعه جداول که به تفصیل مناطق بدست آمده است، محاسبات منطقه­ای در ارتباط با مناطق دیگر به راحتی انجام می­ شود. از آنجا که در این مدل شبکه تولید هر منطقه برای منطقه­ دیگر برون­زا است، یا اشکال متفاوتی از برنامه ­های منطقه­ای قابل محاسبه و تدوین است، می­توان با تغییر ترکیب داده ­ها و ستانده­های مناطق ترکیب و ساختار تولید منطقه را عوض کرد، و یا با برآورد گرفته­های هر منطقه از منطقه مورد نظر به ترکیب و حجم تولید و سایر متغیر­های آن منطقه دست یافت. با بهره گرفتن از جداول منطقه­ای و حساب­های ملی که به صورت حداقل در سطح مناطق محاسبه می­ شود. به نقل و انتقال وجوه مالی بین مناطق دست یافت. و در صورت نیاز با سیاست­های صحیح اقتصادی جلوی انتقالات یک طرفه گرفته شود. گذشته از کاربرد جدول داده ستانده در سطح کلان بخشی و منطقه­ای این جداول کاربرد وسیعی در تحلیل ساختار­های اقتصادی دست یافت. و از این دیدگاه بخش­های پیشرو را شناسایی کرد. تعیین حلقه­های مفقوده و رهنمون کردن سیاست گذاران به اجرای برنامه ­های سیاست گذاری برای پرکردن این حلقه­ها کمک دیگری است، که از طریق این جداول می­توان در برنامه ­ریزی اقتصادی پی­ریزی نمود. (سیف، ۱۳۷۷)
۲-۱۰-۴- کاربرد جدول داده ستانده در شناسایی بخش­های مهم و کلیدی اقتصاد
از دیگر کاربرد­های جدول داده ستانده شناسایی بخش­هایی است، که به لحاظ ارتباط بین بخشی بیشترین تاثیر را در افزایش تولید، درآمد، اشتغال و… داشته باشند. به طور کلی می­توان گفت از مهمترین کاربرد­های عملی جداول داده ستانده محاسبه­ی پیوند­های پیشین و پسین و در نهایت تعیین بخش­های کلیدی در نظام اقتصادی هر کشور است. با بهره گرفتن از این پیوند­ها، شناسایی فعالیت­هایی که تمرکز منابع در آن­ها امکان ایجاد انگیزه بیشتری برای رشد سریع تولید، درآمد و اشتغال در قیاس با دیگر گزینه­ های تخصیص منابع، فراهم می­گردد. (سیف، ۱۳۷۷)
۲-۱۱- روش­های تهیه­ جدول داده ستانده
۲-۱۱-۱- جداول داده ستانده پولی یا فیزیکی
از نظر تئوری، جداول داده ستانده را می­توان هم براساس واحد پولی، هم براساس واحد فیزیکی و هم به هردو صورت تهیه کرد، بسیاری از اقتصاددانان سعی کرده ­اند، بویژه در زمینه محصولات انرژی و معدنی، واحد پولی و واحد فیزیکی را در یک جدول داده ستانده با هم ترکیب کنند. و به این ترتیب به داده ­های فنی بسیار مفیدی دست یابند.(مرکز آمار ایران، ۱۳۹۱)
۲-۱۱-۲- جداول داده ستانده و حساب­های ملی
تهیه جداول داده ستانده ممکن است، مستقل از حساب­های ملی صورت گیرد. ولی از آنجا که در اقتصاد یک کشور یا یک جامعه معین لازم است، عرضه و تقاضای هریک از محصولاتی که با قیمت­های متفاوتی در بازار به مصرف کنندگان مختلف عرضه می­شوند، تراز شود. جداول داده ستانده از دقت بالایی برخوردار است. بنابراین جداول پولی عرضه و مصرف در جداول داده ستانده برای تدوین حساب تولید سیستم حساب­های ملی بسیار مفید تشخیص داده شد. و از سال ۱۹۶۸ این جداول در سیستم حساب­های ملی ادغام شد.(مرکز آمار ایران، ۱۳۹۱)
۲-۱۲- فرایند محاسبه و به ‌روزرسانی جدول داده ستانده
دو روش عمده برای تدوین جداول داده ستانده وجود دارد:
۱-روش‌های مبتنی بر گزارشات آماری، سرشماری و نمونه‌گیری‌های مستقیم
۲-روش‌های غیرمستقیم و برآوردی و یا نیمه آماری
روش اول مستلزم صرف هزینه­ سنگین و زمان طولانی برای جمع‌ آوری داده‌های آماری می‌باشد. روش دوم آمار و اطلاعات بخش‌های مورد نیاز تهیه شده و از طریق روش راس[۲] یا راس تعدیل‌شده[۳] برای تهیه جدول از جداول قبلی استفاده می‌شود. در صورت در اختیار داشتن جدول داده ستانده برای سال مشخص با داشتن اطلاعات تکمیلی زیر برای سال جدید می‌توان جدول داده ستانده را برای این سال محاسبه نمود. این اطلاعات شامل بردارهای تقاضای نهایی، بردارهای داده‌های اولیه، بردار ستانده‌ها، بردار کل تقاضای واسطه[۴]، بردار کل مصارف واسطه می‌باشد. . ( توفیق، ۱۳۷۱ )
۲-۱۲-۱- اصول و مبانی روش راس
اصول و مبانی روش راس در جدول داده ستانده عبارت است، از محاسبه دو سری ضرایب فزاینده یکی جهت تعدیل سطرها و دیگری جهت تعدیل ستون‌های ماتریس مورد نظر به‌ طوری‌که جمع ستون‌ها و سطرهای ماتریس تعدیل‌شده با جمع ستون‌ها و سطرهای ماتریس سال مورد نظر برابر باشد. ( توفیق، ۱۳۷۱ )

 

 

اصول و مبانی روش راس تعدیل‌شده

این روش زمانی کاربرد دارد، که علاوه ‌بر سرجمع‌های سطر و ستون برخی از خانه‌های جدول نیز با ارقام واقعی تکمیل شده‌ باشند. در کاربرد روش راس فرض بر این است، که اجزای ماتریس ضرایب فنی تحت تاثیر دو عامل تغییر می‌کند، که یکی عامل جایگزینی و دیگری عامل سازندگی است. ( توفیق، ۱۳۷۱ )

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

 

انواع رفتار شهروندی در سازمان …………………………………………………………………….. ۱۸
ابعاد رفتار شهروندی …………………………………………………………………………………….. ۱۹
رفتار مدنی سازمانی …………………………………………………………………………………….. ۲۴
عملکرد زمینه ای …………………………………………………………………………………….. ۲۵
چارچوب های نظری رفتار مدنی سازمانی ………………………………………………………… ۲۷
کیفیت زندگی کاری چیست …………………………………………………………………………… ۴۲
تاریخچه کیفیت زندگی کاری …………………………………………………………………………. ۴۵
اجزای کیفیت زندگی کاری …………………………………………………………………………. ۵۰
الگوی والتون ……………………………………………………………………………………….. … ۵۱
الگوی کاسیو ،الگوی هریک و مک بوی ……………………………………………………….. ۵۵
الگوی ارائه شده توسط انجمن مدیریت امریکا ……………………………………………. ۵۶
الگوی ارائه شده در شرکت جنرال موتورز ،ارائه شده توسط مورتن ………………… ۵۷
ضرورت و اهمیت برنامه های کیفیت زندگی کاری ……………………………………… ۶۱
اهداف برنامه های کیفیت زندگی کاری ………………………………………………………. ۶۳
عوامل موفقیت برنامه های کیفیت زندگی کاری ………………………………………… ۶۶
حلقه های کیفیت ………………………………………………………………………. ۶۸
سیستم های اجتماعی – فنی …………………………………………………………………… ۷۰
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
تحقیقات انجام شده ……………………………………………………………………………… ۷۳
جمع بندی و نتیجه گیری از تحقیقات پیشین …………………………………………… ۸۶
فصل سوم روش پژوهش
(مقدمه ، روش تحقیق ، جامعه آماری ، نمونه و روش نمونه گیری ) ………….. ۸۸
( متغیرها،ابزارتحقیق)……………………………………………………………………………… ۸۹
عنوان شماره صفحه
روش اجرا ……………………………………………………………………………………… ۹۲
روش تحلیل داده ها ………………………………………………………………………….. ۹۲
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
(مقدمه ، نتایج تحلیل های مربوط به آمار توصیفی) …………………………………. ۹۳
نتایج تحلیل های مربوط به آمار استنباطی …………………………………………….. ۱۰۳
فصل پنجم ، خلاصه ، بحث و نتیجه گیری ، پیشنهادها، محدودیت ها
خلاصه …………………………………………………………………………………….. ۱۱۳
بحث و نتیجه گیری …………………………………………………………………………… ۱۱۴
نتیجه گیری کلی …………………………………………………………………………… ۱۲۲
پیشنهادها …………………………………………………………………………….. ۱۲۳
محدودیت ها …………………………………………………………………………….. ۱۲۴

فهرست جداول
عنوان شماره صفحه
جدول (۱-۴) توزیع فراوانی متغیر سطح تحصیلات ……………………………………………. ۹۳
جدول (۲-۴) توزیع فراوانی متغیر جنسیت …………………………………………………….. ۹۴
جدول (۳-۴) آمار توصیفی متغیرهای پژوهش به تفکیک متغیر جنسیت ……………….. ۹۶
جدول (۴-۴) آمار توصیفی متغیرهای پژوهش به تفکیک متغیر سطح تحصیلات ……. ۹۸
جدول (۵-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی و کیفیت زندگی کاری در آموزگاران ۱۰۰
جدول (۶-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی و کیفیت زندگی کاری در آموزگاران مرد ۱۰۴
جدول (۷-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی و کیفیت زندگی کاری در آموزگاران زن ۱۰۵
جدول (۸-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی و کیفیت زندگی کاری آموزگاران با توجه به مدرک تحصیلی ۱۰۶
جدول (۹-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی و روابط حاکم بر محیط کار آموزگاران ۱۰۷
جدول (۱۰-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی و امنیت شغلی آموزگاران ۱۰۸
جدول (۱۱-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی وپیشرفت شغلی آموزگاران ۱۰۹
جدول (۱۲-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی ومشارکت آموزگاران ۱۱۰
جدول (۱۳-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی و رعایت حقوق و منزلت انسانی آموزگاران ۱۱۱
جدول (۱۴-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی و توازن بین کار و زندگی آموزگاران ۱۱۲
جدول (۱۵-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی و تعهد کاری در آموزگاران ۱۱۳
جدول (۱۶-۴) نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه رفتار مدنی سازمانی و مسائل مالی و رفاهی آموزگاران ۱۱۴
فهرست نمودارها
عنوان شماره صفحه
نمودار ۱-۴ درصد فراوانی اعضای نمونه به تفکیک سطح تحصیلات ………………….. ۹۴
نمودار ۲-۴ درصد فراوانی اعضای نمونه به تفکیک جنسیت …………………………….. ۹۵
نمودار۳-۴ میانگین نمرات متغیرها به تفکیک جنسیت ………………………………….. ۹۹
نمودار۴-۴ میانگین تمرات متغیرها به تفکیک سطح تحصیلات …………………………. ۱۰۰
نمودار۵-۴ انحراف معیار نمرات متغیرها به تفکیک جنسیت …………………………… ۱۰۱
نمودار۶-۴ انحراف معیار نمرات به تفکیک سطح تحصیلات …………………………… ۱۰۲
پیوستها
پیوست الف پرسشنامه رفتار مدنی سازمانی …………..
پیوست ب پرسشنامه کیفیت زندگی کاری ………….

چکیده
بررسی رابطه رفتار مدنی سازمانی با کیفیت زندگی کاری در آموزگاران اداره آموزش و پرورش منطقه سرچهان
پژوهش حاضراز نوع همبستگی و با هدف بررسی رابطه رفتار مدنی سازمانی با کیفیت زندگی کاری، در آموزگاران اداره آموزش و پرورش سرچهان فارس انجام گرفته است . جامعه آماری این پژوهش کلیه آموزگاران (مرد و زن )دوره ابتدایی منطقه سرچهان که در سال تحصیلی ۸۸-۱۳۷۸ مشغول به تدریس می باشند ، که تعداد کل آنها ۲۰۰نفر بوده واز این تعداد ۳۸نفر زن و ۱۶۲ نفرمرد است . نمونه آماری با توجه به جدول مورگان شامل ۱۲۰ نفر از آموزگاران می باشد ، ۸۲ نفر مرد و ۳۸ نفر زن که در سال تحصیلی ۸۸-۸۷ مشغول به تدریس بودند.از آنجا که تعداد زنان جامعه آماری ۳۸ نفربود کلیه زنان انتخاب شدند و از تعداد ۱۶۲ نفر آموزگار مرد تعداد ۸۲ نفر که به صورت قرعه کشی بر اساس شماره پرسنلی انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه ، رفتار مدنی سازمانی و کیفیت زندگی کاری استفاده شده است . تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمارتوصیفی مانند محاسبه فراوانی ، درصد ، میانگین ، انحراف معیارو ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از نرم افزار کامپیوتری (SPSS) نسخه شانزدهم استفاده گردید.داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . نتایج به دست آمده عبارتند از:

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

 

بین رفتار مدنی سازمانی و کیفیت زندگی کاری آموزگاران رابطه وجود دارد.

۲-۲-۱۵ )مهندسی مجدد فرایندهای کسب و کار[۵۱] :
مهندسی مجدد عبارت است از تفکر دوباره و اصولی درباره فرایندها و طراحی مجدد و ریشه ای آنها، به منظور دست یابی به اصلاحات چشم گیر در عملکرد؛ از قبیل هزینه، کیفیت، خدمت و سرعت. ویژگی های مهندسی مجدد را می توان در کاهش بروکراسی، مسطح شدن هرم سازمان، ساده تر شدن فرایندها، گسترش کارها به سمت فعالیت های با معنا ، تبدیل مدیران به مربی، بهره گرفتن از تکنولوژی اطلاعات، کاهش بازرسی ها و کنترل، حاکم شدن نگرش سیستمی بیان نمود. دلایل روی آوردن سازمان ها به مهندسی مجدد می تواند وابسته به عوامل داخلی و یا خارجی باشد. شرایط متغیر و غیر قابل پیش بینی در محیط بازار، زندگی اجتماعی، امور فنی و سازمانی، تغییرات اقتصادی و مقررات و قوانین جدید، تغییر نیاز مشتریان، افزایش سطح انتظار مشتریان، تغییرات در فن آوری اطلاعات می تواند برخی از عوامل خارجی باشد. عوامل داخلی نیز می تواند برخی از دلایل انتخاب مهندسی مجدد برای سازمان ها به شمار آید. تغییر در استراتژی های سازمان می تواند به عنوان عاملی جهت تحریک سازمان ها در انتخاب مهندسی مجدد برای ادامه مسیر باشد. تغییرات در ساختار سازمانی نیز ممکن است ضرورت ایجاد تغییرات در فرایندها را ملموس تر سازد. برخی دیگر از عوامل داخلی روی آوردن سازمان های به مهندسی مجدد به طور خلاصه عبارتند از ضرورت ساده سازی ، تغییر در فرایندها، روش ها، مهارت ها و رفتارها.
عکس مرتبط با اقتصاد
در برنامه های مهندسی مجدد، تنها نباید به فرایندهای ارزش افزا و راهبردی کسب و کار توجه داشت، بلکه می بایست تمام سیستم ها و ساختارهای سازمان که این فرایندها را پشتیبانی می کنند نیز مورد تجدید نظر قرار بگیرند، به عبارتی :

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

 

تمام سیستم های پشتیبان، از سیستم های پردازش داده و اطلاعات مدیریت گرفته تا سیستم های فرهنگی و اجتماعی
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

 

تمام سیستم های پشتیبانی کننده از فعالیت فرایندها که معمولا در قوانین و آئین نامه های موجود سازمان مجسم می شوند و شکل دهند نحوه انجام کار و رفتار افراد در رابطه با کارهای در حال انجام اند

ساختارهای سازمانی، اعم از گروه های کاری، بخش مالی و سایر بخش ها و واحدهایی که افراد در مواجهه با آنها کارهای خود را پیگیری می کنند(کرمانشاه، سپهری، ۱۳۸۵).

بر اساس تحقیقات المشاری و زیری[۵۲] (۲۰۰۰) طراحی مجدد فرایندها در شرایط زیر ضرورت پیدا می کند :

 

 

تغییر اساسی در راهکارها، اهداف و خط مشی های سازمان،

تغییر جدی در الگوهای مدیریتی و نگرش های مدیریت ارشد نسبت به سازمان

تغییر جدی در فناوری سازمان، از جمله فناوری اطلاعات
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات

 

تغییر در حرفه یا ماموریت سازمان، نوع فعالیت آن، یا شرایط بازار محصول

تغییر جدی در شرایط محیطی به ویژه قوانین مرتبط با روابط کار و تامین منابع

تغییر جدی در ابعا و اندازه سازمان و توسعه فعالیت ها یا تغییر کارکردها

آگاهی از عملکرد نامطلوب و اثربخشی پائین فعالیت های سازمان

وقوع بحران یا مشکلات پرسنلی و مالی در سازمان، از جمله بروز تورم پرسنلی و ضرورت کوچک سازی ابعاد سازمانی

تشخیص شکاف جدی پس از مقایسه با سازمان های برتر(بهینه کاوی) در ارزیابی عملکرد و اثر بخشی سازمان

احساس ضرورت نسبت به انجام یک خانه تکانی سازمانی و حرس کردن شاخه های اضافی به منظور افزایش بهره وری و اثربخشی سازمان(همان منبع).

رویکردها و روش ها نسبت به مهندسی مجدد فرایندها :
از آنجا که مهندسی مجدد فرایندها نظریه نسبتا جدیدی برای بهبود کسب و کار است، روش ها و رویکردهای آن هم چنان در حال توسعه اند. در ضمن از آنجا که کاربرد مفاهیم مهندسی مجدد فرایندها می تواند فرم های مختلفی به خود بگیرد، متدولوژی های آن نیز از هم متمایزند و برای اجرای آن متدولوژی های ساخت یافته بسیاری پیشنهاد شده است که اغلب آنها اجزای مشترکی داشته و اجرای مهندسی مجدد را به عنوان پروژه ای که در سازمان از بالا به پائین تعریف می شود، نشان می دهند. لذا در اینجا تنها بطور خلاصه به معرفی متدولوژی سوری[۵۳] می پردازیم :
متدولوژی سوری که در دو مرکز تحقیقات و بازرگانی نیز درحال بررسی و اجرا میباشد شامل چهار مرحله زیر است :

 

 

برنامه ریزی استراتژیک : سوالاتی که در نخستین گام مطرح است عبارتند از : ما امروز کجا هستیم؟ برای بهبود باید چه انجام بدهیم؟ چگونه می توانیم بهترین استفاده را از رقبا بکینیم؟ برای بهبود باید چه انجام بدهیم؟ بهترین سرمایه گزاری ما چیست؟ برنامه استراتژیک ما چیست؟. اقداماتی که در پاسخ به سوالات فوق باید انجام داد عبارتند از، مطالعه ماموریت ها و رسالت شرکت، تجزیه و تحلیل محیط شامل رقبا، بازار، وضعیت شرکت و در مجموع برنامه ریزی استراتژیک برای شرکت که در نهایت منجر به شناسایی اهداف، فرصت ها و استراتژی های اساسی شرکت به عنوان خروجی این مرحله می باشد.

شناسایی و درک فرایندها : در این مرحله سوالاتی همچون، چه چیزی باید تغییر بکند؟ چگونه باید تغییر بکند؟ چرا این کار انجام می گیرد؟ و چه فرایندهایی باید انتخاب شوند؟ مطرح می شوند. مستند کردن، تجزیه و تحلیل و انتخاب فرایندها، و در نتیجه تهیه نمودار فرایند عملیات، شناسایی گلوگاه ها و مشکلات و ترسیم اهداف توسعه یافته اقداماتیست که باید در این مرحله انجام گیرد.

طراحی مجدد : یک فرایند را می توان به منظور بهبود عملکرد در حیطه های زمان، هزینه، بهره-وری، کیفیت و میزان سرمایه مورد نیاز مورد طراحی مجدد قرار داد. طراحی مجدد بر مبنای این سوالات انجام می گیرد: تغییرات به چه چیز نیازمند است؟ چگونه باید با مقاومت کارکنان مقابله کرد؟ چگونه می توان تغییرات را هدایت کرد؟ چه کسانی باید کارها را انجام دهند؟ و فرایندهای جدید باید چگونه باشند؟. در این مرحله باید فن آوری اطلاعات و ساختار سازمانی توسعه داده شود، برآورد های مالی انجام گیرد و فرایندهای جدید طراحی گردد.

پیاده سازی و ارزیابی : مرحله آخر روش سوری پیاده سازی و اجرای فرایندها و نیز ارزیابی آنها می باشد. در این مرحله باید از خود پرسید که آیا ما به همان خوبی که توانایی داریم عمل می کنیم؟ با ایده های جدید می توانیم چه کارهایی انجام دهیم؟ خروجی حاصل از این گام می بایست سودآوری، کسب تجربیات و رضایت مندی در پی داشته باشد.

۲-۲-۱۶) مدیریت کیفیت جامع[۵۴] :
مدیریت کیفیت جامع مجموعه ای از اصول کیفیت و ارزشهاست که یک ساختار سازمانی برای حمایت از بهبود کیفیت اثربخش ایجاد می کند؛ مجموعه ای جامع از مفاهیم و ابزار را بوجود آورده و اقدامات لازم را به اجرا در می آورد. به منظور اجرای مدیریت کیفیت جامع، باید به صورت جزئی از سیستم مدیریتی سازمان درآید(ریاحی، ۱۳۸۱). در اینجا به برخی از اصول مدیریت کیفیت جامع اشاره می گردد :

 

 

مدیریت کیفیت جامع از سطوح بالا شروع می شود : به منظور موفقیت، مدیریت کیفیت جامع باید به صورت بخشی از استراتژی کلی سازمان درآید. یک عامل ضروری، تعهد مدیریت ارشد می باشد که باید از طریق حمایت کافی و نظارت مستمر آن را نشان دهد.

مدیریت کیفیت جامع بر مشتری متمرکز است : کیفیت بر این اساس قرار دارد که هر فرد یک مشتری دارد و باید همیشه پاسخگوی انتظارات، نیازها و الزامات مشتریان باشد. بنابراین، هم مشتریان داخلی و هم مشتریان خارجی دارای اهمیت هستند و همیشه باید مورد توجه باشند.

مدیریت کیفیت جامع نیازمند بکارگیری تیم است : تشکیل تیم های کارکنان باعث عملکرد بهتر افراد می شود. همکاری و کار تیمی سطح جدیدی از توانایی ها را ایجاد می کند، یک قدرت جدید که سازمان می تواند به وسیله آن در جهت افزایش رضایت مشتری گام بردارد.

مدیریت کیفیت جامع مستلزم آموزش تمام افراد است : کیفیت مبتنی بر مهارت های کارکنان، اطلاعات مورد نیاز را جهت حرکت در مسیر استراتژی سازمان به آنها می دهد. همانگونه که مهارت مورد نیاز جهت بهبود کیفیت و حل مسائل را به آنها می دهیم.

مدیریت کیفیت جامع برای سنجش پیشرفت کارها به ابزاری نیاز دارد : در فرهنگ مدیریت کیفیت جامع تاکید می شود که هر کار انجام شده باید مورد سنجش قرار گیرد. پیشرفت کار و اقدامات ضروری برای موفقیت سازمان از الزامات اساسی هر برنامه بهبود کیفیت می باشد.

مدیریت کیفیت جامع برای بهبود مستمر تاکید دارد : مفهوم بهبود مستمر تاکید دارد که یک فعالیت نتیجه یک سری گام ها و اقدامات مرتبط به هم می باشد که منجر به یک ستاده می شود. توجه مستمر به هرکدام از گام ها در فرایند کاری برای بهبود اعتبار فرایند و در نتیجه کیفیت محصول، ضروری است(همان منبع).

از جمله دلایل اصلی نیاز سازمان ها به سیستم مدیریت کیفیت جامع را می توان بصورت زیر بیان کرد :

 

 

امروزه محیط تولید و تجارت به شدت رقابتی شده است و نه فقط در سطح کشوری بلکه در سطح بین المللی نیز چنین است.

مشتری امروز بیشتر از گذشته به کیفیت توجه می کند و تحقیقات نشان داده است که در گذشته از ۱۰ مشتری، ۳ تا ۴ مشتری به کیفیت توجه دارند در حالی که امروزه از ۱۰ مشتری، ۸ نفر به کیفیت اهمیت می دهند.

پرورش و ارضاء عامل استراتژیک- مدیریت کیفیت جامع برای بسیاری از سازمان ها وسیله ایست که به کارکنان این قدرت را می بخشد تا از تمام هوش و ذکاوت خویش استفاده نموده و در همه حال فکر و عمل را توام سازند. بدین وسیله افراد شرکت، در تمام مسائل و مشکلات شرکت خود را درگیر می نمایند و در حل آنها می کوشند و لذا به عنوان عاملی مؤثر در سرنوشت شرکت خود احساس مسئولیت می کنند(مجیبی و همکاران، ۱۳۹۱) مدیریت کیفیت جامع متکی بر سه اصل اساسی است :
نتیجه تصویری برای موضوع هوش

 

تمرکز بر درک و جوابگویی به نیازهای مشتریان

بهبود مستمر همه محصولات، خدمات و فرایندها به صورت منظم

مشارکت گروهی که از طریق آن رضایت مشتری سازمان تحقق می یابد و مشارکت و تلاش همه، را اعم از مدیران، کارکنان، عرضه کنندگان را ممکن می سازد و تکامل می بخشد(زاهدی، گرجی، ۱۳۸۸). بکارگیری TQM در بخش خدمات دارای سودمندی های فراوان است. نخست اینکه بکاربستن مدیریت کیفیت جامع به کیفیت بهتر خدمات در مقایسه با خدمات ارائه شده از سوی رقبا می انجامد و سهم بازار و سود را افزایش می دهد. دوم اینکه شهرت در کیفیت مشتریان دائمی برای سازمان فراهم می آورد که کم تر دستخوش نوسانات بازار می شود. سوم اینکه TQM اشخاص با قابلیت را جذب سازمان می کند. چهارم اینکه بدلیل ارتباط کیفیت و بهره وری، بهبود کیفیت به افزایش تولید محصولات، کاهش هزینه، حقوق بهتر و ارتقا به مقام های مناسب تر و افزایش روحیه می انجامد و بالاخره این که تحول فرهنگی که هدف مدیریت کیفیت جامع است به بخش خدمات کمک می کند تا به نیازهای مشتری به روش بهتر توجه کند و بدین ترتیب جایگاه سازمان در میان مشتریان مستحکم تر گردد(ریاحی، ۱۳۸۱)

۲-۲-۱۷) مهندسی ارزش[۵۵](VE) :
برای مهندسی ارزش تعاریف و توضیحات زیادی از سوی صاحب نظران ارائه گردیده است. مهندسی ارزش تلاشی است سازمان یافته که کارکردهای کالاها و خدمات را تحلیل میکند. در این تلاش، راه و روش هایی جستجو میشوند که بتوانند کارکردهای ضروری و ویژگیهای مورد نیاز محصول را همراه با سودآوری تولید آن تامین کنند(جری کافمن، ۱۹۹۸). مهندسی ارزش توسط کِلی و میل[۵۶] اینگونه تعریف شد: مهندسی ارزش یک خدمت فعال، خلاق و حل کننده مشکلات است که با بهره گرفتن از روش منضبط و جهت‌دار سیستم ارزش مشتری را مشخص میکند. در این روش برای نمایش ارتباط بین زمان/ هزینه و کیفیت از تحلیل کارکردی استفاده می‌شود. یک روش سیستماتیک برای ایجاد طرح کار است که بعد از اینکه جریان کار با تحلیلهای کارکردی مناسب مورد مطالعه قرار گرفت، بهترین ارزش را برای هر محصولی ایجاد میکندو در صورت نیاز، اصلاح و یا طراحی مجدد کار انجام میشود. مهندسی ارزش فرایندی برای دستیابی به بهترین نتیجه ممکن است به گونهای که کیفیت، ایمنی، قابلیت اعتماد و قابلیت تعمیر با هر واحد پولی که هزینه میشود، بهبود یابد. مهندسی ارزش، یک سیستم چند منظوره برای آنالیز طراحی یک محصول است.(میلانی،۱۳۸۵). روشی شناخته شده و مقبول در صنعت و یک فرایند سازماندهی شده با پیشینه ای موثر در بهبود ارزش و کیفیت است. فرایند مهندسی ارزش فرصت هایی را برای حذف هزینه های غیر ضروری با حفظ کمیت، قابلیت اطمینان، کارایی و سایر موضوعات مطلوب مشتری مشخص می کند. پبشرفت ها نتیجه توصیه هایی هستند که که گروه های مختلف متخصص ارائه می کنند و شامل کلیه طرف های درگیر است. مهندسی ارزش تلاشی جدی و سیستماتیک برای بهبود ارزش و بهینه کردن هزینه چرخه حیات یک تسهیلات است. مهندسی ارزش بدون قربانی کردن سطح لازم عملکرد، باعث بهبود این هزینه ها می-شود. بسیاری از شرکت ها و موسسات از مهندسی ارزش برای دست یافتن به هدف مستمر بهبود تصمیم گیری به شکلی موثر استفاده کرده اند. (دل ایزولا،۱۳۸۸)
فرایند مهندسی ارزش :
فرایند مهندسی ارزش یک فرایند منطقی و سیستماتیک است که در آن استفاده از یک گروه متشکل از تخصصهای مختلف و یا یک گروه میان رشتهای برای هدفهای زیر استفاده میشود:

 

 

انتخاب پروژه مناسب برای تجزیه و تحلیل با توجه به زمان صرف شده؛ مطالعه محاسبه ارزش جاری با توجیه کارکردها، نیازها و هدفها؛

تدوین و ارزیابی گزینه های جدید برای تخمین یا ارتقای کیفیت و یا کاهش هزینه ها برای اجزای دارای ارزش کم؛

انطباق گزینه های جدید با بهترین راه عمل کردن آنها.

متدولوژی مهندسی ارزش بر اساس برنامههای کاری صاحب نظران مختلف آن به ظاهر متفاوت است. مایلز[۵۷] آن را طی ۷ فاز و بعدتر ۵ فاز، کمپتر[۵۸] ۵ و هنان[۵۹] طی ۸ فاز ، ماج[۶۰] ۷ و اتوود[۶۱] در ۷ فاز ، فالون در ۶ فاز ، دل ایزولا[۶۲] با ۴ فاز و حتی در مواردی نیز مهندسی ارزش را طی ۹ فاز انجام میدهند. البته این تفاوتها بیشتر ظاهری و صوری است و ماهیت کار تفاوت چندانی با هم ندارد(کریمی،۱۳۸۴). مهندسی ارزش پیش از آنکه به‌صورت یک تکنیک مطرح شود مبتنی بر یک فرهنگ حرفهای است. خلاقیت را نمیتوان تنها با قانون اعمال کرد، بلکه برای بسترسازی خلاقیت ابتدا باید بها و ارزش واقعی خلاقیت را به‌عنوان یک فرهنگ شناسایی کرد. میتوان با تکنیک مهندسی ارزش خلاقیت را نهادینه کرد.
نتایج حاصل از مهندسی ارزش را به‌شرح زیر میتوان خلاصه کرد:

 

 

افراد به مواردی که نیازمند به بهسازی و توجه باشد،آگاه میشوند.

ابزاری برای ارزیابی گزینه های مختلف فراهم میکند.

امکان ارزیابی و بیان کمی هزینه ها را فراهم میکند.

روشی است که باید تولید اندیشه ها، جایگزینی راهکارها را در اختیار یک شرکت قرار میدهد.

منطق پنهان در پشت هر تصمیم را به‌صورت مستندی مشخص میسازد.

امکان خلاصهسازی انبوه اطلاعات و ایجاد پرسشهای جدید و بهتر و استفاده از اعداد برای ارزیابی را فراهم میکند.

موجب ارتقای ارزش و کاهش هزینه ها میشود.