پیشینه پژوهش

۲-۸-۱ پیشینه پژوهش در داخل کشور

جوادی نیا و همکاران (۱۳۹۱) به بررسی تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند پرداختند. در این مطالعه موردی شاهدی، ۲۱۰ نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند شرکت کردند. عضویت در شبکه‌های اجتماعی مجازی، ساعات کار با شبکه‌های اجتماعی، دلیل استفاده از این شبکه‌ها و زمان عضویت در دو گروه دانشجویان دارای معدل ۱۶ و بالاتر (گروه شاهد) و دانشجویان دارای معدل کمتر از ۱۶ (گروه مورد) توسط پرسشنامه بررسی و مقایسه شد. نتایج نشان داد که دانشجویان با معدل و عملکرد تحصیلی پایین تر نسبت به دانشجویان با عملکرد و معدل بالاتر، بیشتر از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. از این رو اطلاع رسانی در خصوص استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و آثار مختلف آن در ابتدای ورود دانشجویان به دانشگاه پیشنهاد می‌شود. همچنین نتایج نشان داد که هم در گروه مورد و هم در گروه شاهد، اکثر افراد عضو در شبکه‌های اجتماعی به طور مرتب با این شبکه‌ها کار می‌کردند. کاهش زمان مطالعه ناشی از استفاده از این شبکه‌ها را می‌توان از جمله مهم‌ترین عواملی دانست که سبب تأثیر منفی استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان می‌شود، نتایج حاکی از آن است که دانشجویانی که در سال اول اقدام به عضویت درشبکه‌های اجتماعی نموده‌اند، عملکرد تحصیلی ضعیف‌تری دارند، بنابراین، ضروری است دانشگاه‌ها با همکاری مراکز مشاوره به اطلاع‌رسانی دقیق، درخصوص استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و آثار مختلف آن، در ابتدای ورود دانشجویان به دانشگاه اقدام نمایند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
کمالیان و همکاران (۱۳۹۲)، در پژوهش خود به بررسی تأثیر فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات بر توانمندسازی کارکنان اداره کل فنی وحرفه‌ای استان سیستان و بلوچستان پرداختند. برای این منظور ضمن بررسی ادبیات و پیشینه موضوع، پرسشنامه‌ای طراحی و ضمن تأیید روایی صوری آن توسط صاحبنظران مرتبط، بین نمونه مورد مطالعه توزیع کردند. آنها از آزمون رگرسیون، آزمون میانگین تک نمونه‌ای جهت تعیین سطح موجود توانمندی کارکنان و آزمون تحلیل واریانس فریدمن جهت تعیین رتبه هر کدام از ابعاد توانمندی کارکنان به منظور آزمون داده‌ها استفاده کرده‌اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان فنی و حرفه‌ای استان سیستان و بلوچستان تأثیر مستقیم و معنی‌داری بر کلیه ابعاد توانمندسازی کارکنان این سازمان دارد. فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی در توانمندسازی کارکنان می‌توانند ایفا نمایند. بنابراین، لازم است که مدیران سازمان‌ها به منظور بهره برداری موثر از این فناوری‌ها و استفاده از قابلیت‌های آنها برای توانمند نمودن کارکنان برنامه‌های مناسبی تدوین و استراتژی درستی را نسبت به بهره‌گیری از این امکانات، تدارک ببینند.
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات
حمیدی و همکاران (۱۳۸۸)، در پژوهشی که در زمینه کاربرد فناوری اطلاعات در توانمندسازی شغلی کارکنان کتابخانه منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی انجام دادند، دیدگاه کارمندان کتابخانه‌های منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی در مورد نقش فناوری اطلاعاتی در عملکرد شغلی آنان و نشان دادن اهمیت و جایگاه تاثیرگذار فناوری بر پیشرفت‌کاری و توانمندسازی آنها را مورد بررسی قرار دادند. آنها با مخاطب قرار دادن کلیه نیروهای شاغل اعم از مدیران، کارشناسان و کارمندان در مجموع نظرات ۶۵ نفر پاسخگو را در پژوهش خود مورد استفاده قرار دادند. ابتدا میزان بکارگیری امکانات و فناوری‌های اطلاعاتی کاربردی کتابخانه‌ها مورد بررسی قرار گرفت و پس از اطمینان یافتن از کاربرد آن، تاثیرات آن بر توانمندسازی شغلی کارکنان بررسی شد. شاخص‌های مختلف توانمندی سازمانی مانند بهبود عملکرد، استقلال، آزادی کاری، افزایش مسئولیت، رضایتمندی شغلی، افزایش توان تصمیم‌گیری، افزایش تنوع شغلی، مسئولیت‌پذیری و خودکنترلی و در نهایت توسعه و پیشرفت شغلی مولفه‌هایی بودند که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها نشان دادند که در هر کتابخانه حداقل ۱تا ۵ کارمند مشغول به کار هستند و در هر یک از کتابخانه‌ها یک رایانه برای هر کارمند موجود است. از نرم افزارهای صفحه گسترده و اینترانت نزدیک ۲۵% جامعه پژوهش بهره می‌گیرند. اما از نرم افزارهای کاربردی و شبکه‌های کامپیوتری بیش از ۵۰ درصد استفاده می‌شود. استفاده از فناوری اطلاعات موجب افزایش سرعت ارائه خدمات توسط پرسنل کتابخانه گردیده و موجب جذابیت شغلی یا دستیابی به شغل دلخواه شده است. به کار گرفتن فناوری‌های اطلاعاتی موجب هدفمند شدن کارها و وظایف، مسئولیت پذیری و کنترل فردی کار توسط کتابداران گردیده است. تاثیر فناوری بر توان تصمیم‌گیری فردی و میل به توفیق کارکنان، تنها موردی بود که حالتی بینابین را نشان می‌داد. همچنین فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات منجر به رضایت مندی شغلی و تغییرات و تنوع شغلی و در نهایت خلاقیت حرفه‌ای کتابداران مورد مطالعه می‌شود.
موسوی مدنی و نوروزی (۱۳۸۵)، به بررسی تاثیر اتوماسیون اداری بر ارتباطات سازمانی در میان ۴۰ نفر از کارکنان یک شرکت که با اتوماسیون کار می‌کردند، پرداختند. نتایج بررسی آنها نشان داد که وجود سیستم اتوماسیون اداری بر برخی از ابعاد ارتباطات سازمانی تأثیرگذار است. این تأثیر بیشتر در حوزه‌های ارتباطات و مراودات رسمی سازمانی و مکاتبات دفتری مشاهده می‌شود. همچنین سیستم اتوماسیون اداری در سهولت و سرعت تبادل اطلاعات نیز نقش عمده‌ای داشته است و در ایجاد کانال‌های جدید ارتباطی موفق عمل کرده است. پیش‌گیری از برخی ارتباطات غیر ضروری در هنگام کار از دیگر نتایج به کارگیری این سیستم در سازمانها است . در کل وجود این سیستم تأثیرات مثبتی بر ارتباطات درون سازمانها داشته و موجب افزایش کانال‌های ارتباطی و سرعت و سهولت در مراودات سازمانی شده است. در این میان نکته قابل توجه این است که در کنار پیاده‌سازی سیستم‌های رایانه‌ای می‌بایست به الزامات نیروی انسانی در زمینه پشتیبانی نیز توجه کافی نمود. وجود اینگونه سیستم‌ها که معمولا به صورت تحت‌شبکه کار می‌کنند، ایجاب می‌کند که یک گروه مجرب و متخصص در محورهای مرتبط، در سازمان حضور داشته باشند و به رفع نواقص احتمالی سیستم بپردازند.
کاشانی و زارع (۱۳۹۱)، در پژوهش خود به مطالعه‌ی جمعیت‎شناختی شبکه‌های اجتماعی مجازی با تأکید بر کاربران فیس‌بوک در ایران پرداختند. آنها با بهره‌گیری از شیوه تحقیقات توصیفی و تجزیه و تحلیل اسناد، آمار و مستندات جمعیتی، همراه با تکنیک‌های خاص جمعیت‌شناختی و انواع شاخص‌های جمعیتی به مطالعه جمعیت شناختی کاربران شبکه‌های مجازی، با تاکید بر فیس‎بوک و ضریب نفوذ اینترنت در گروه‌های اجتماعی در سه سطح کلان (جهانی)، میانی (ایران) و خرد (شهر تهران) پرداختند. نتایج بررسی‌ آنها نشان دادد که از جعیت حدود هفت میلیاردی جهان، حدود دو میلیارد نفر از اینترنت استفاده می‌کنند و آمار میانگین ضریب نفوذ اینترنت در سطح جهان معادل ۷/۲۸ درصد است و در ایران از مجموع جمعیت ۷۵ میلیونی کشور، ۱۱میلیون نفر کاربر اینترنت بوده‌اند. بر این اساس ضریب نفوذ اینترنت در کشور ۷/۱۴ درصد کل جمعیت کشور و در شهر تهران ۹/۳۱ درصد کل جمعیت بوده است. براساس یافته‌های پژوهش مشخص شد، در مجموع درصد رشد کاربران اینترنت چه در ایران و چه در کشورهای دیگر در حال افزایش است. همچنین ترکیب سنی کاربران فیس بوک بیشتر شامل جوانان می‌باشد که در شهر تهران ۲۰ تا ۲۴ سال و در سایر کشورهای جهان ۱۸ تا ۲۵ سال می‌باشد و گروه‌های سنی بالاتر درصد کمتری را به خود اختصاص داده‌اند. از نظر تحصیلات نیز بیشتر کاربران فیس بوک دارای تحصیلات عالیه دانشگاهی هستند که این امر حاکی از کارایی بیشتر این شبکه در این گروه از کاربران می‌باشد. از نظر جنسیت بیشتر کاربران فیس‌بوک زن هستند، اما در تهران بیشتر کاربران این شبکه مردان می‌باشند.
جدول ۲-۳ پیشینه پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور را به طور خلاصه نشان می‌دهد.
جدول ۲-۳ ‌ پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور

مقاله هدف جامعه آماری یافته‌های اصلی
(جوادی‌نیا، و همکاران، ۱۳۹۱) تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند ۲۱۰ نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند دانشجویان با معدل و عملکرد تحصیلی پایین تر نسبت به دانشجویان با عملکرد و معدل بالاتر، بیشتر از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.
(حمیدی و همکاران، ۱۳۸۸) کاربرد فناوری اطلاعات در توانمندسازی شغلی کارکنان کتابخانه منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی کلیه کارکنان شاغل در کتابخانه‌ اعم از مدیران، کارشناسان و کارمندان
جهت