صندوق های سرمایه گذاری در اندازه بزرگ
پس از مشخص شدن نوع طبقه هر صندوق سرمایه گذاری از بعد اندازه کوچک یا بزرگ، بر اساس میزان ترکیب دارایی های صندوق و نصاب های هر سرمایه گذاری در اوراق بهادار مختلف، به سه نوع به شرح زیر طبقه بندی می شوند:
صندوق سرمایه گذاری در سهام
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
صندوق سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت
صندوق سرمایه گذاری مختلط
در نگاه سوم و با توجه به طبقه بندی های بالا از بعد اندازه صندوق و ترکیب دارایی های صندوق، اساسنامه ها و امیدنامه های مختلفی بر اساس نیازهای بازار سرمایه و تقاضای موسسین وجود دارد و رو به توسعه است. از جمله اساسنامه ها و امید نامه های مذکور می توان به صندوق سرمایه گذاری در سهام (بدون پرداخت دوره ای در اندازه کوچک)، صندوق سرمایه گذاری در سهام (بدون پرداخت دوره ای در اندازه بزرگ)، صندوق سرمایه گذاری در سهام (با پرداخت دوره ای در اندازه کوچک)، صندوق سرمایه گذاری در سهام (با پرداخت دوره ای در اندازه بزرگ)، صندوق سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت (با تضمین حداقل سود در اندازه بزرگ)، صندوق سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت (با پیش بینی حداقل سود در اندازه بزرگ)، صندوق سرمایه گذاری شاخصی (در اندازه بزرگ)، صندوق سرمایه گذاری برای سرمایه گذاری اشخاص خارجی، صندوق سرمایه گذاری نیکوکاری (در اندازه بزرگ)، صندوق سرمایه گذاری بدون ضامن نقدشوندگی و صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله اشاره کرد.

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

۲-۶ ارزش خالص دارایی (NAV)

همانطور که گفته شد شما با پرداخت مبلغی مالک بخشی از صندوق سرمایه گذاری می شوید یا ارزش خالص دارایی ها در واقع ارزش مجموعه ی سرمایه گذاری صندوق تقسیم بر تعداد سهام آن است که در پایان هر روز معاملاتی با توجه به تغییرات قیمت سهام، اوراق بهادار و سود های نقدی تعلق گرفته به آن محاسبه می شود.

۲-۷ تفاوت شرکت های سرمایه گذاری با صندوق های سرمایه گذاری مشترک

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک با سرمایه باز یا متغیر (Open-End Fund) با شرکت‌های سرمایه‌گذاری با سرمایه بسته یا ثابت (Close-End Fund)، در زمینه مدیریت سبد سهام برای سرمایه گذاران مشابه هستند. در شرکت‌های سرمایه‌گذاری با سرمایه بسته، سهامداران جهت خرید و فروش سهام خود بایستی به بورس اوراق بهادار مراجعه کرده و با پرداخت هزینه‌های کارگزاری و سایر هزینه‌ها، سهام را در بازار مورد نقل و انتقال قرار دهند. میزان عرضه و تقاضای سهم در بازار تعیین کننده قیمت سهم بوده که در اغلب موارد قیمت بازار ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) مــی‌بــاشــد. در شرکت‌های سرمایه‌گذاری با سرمایه بسته فقط با طی مراحل قانونی و تأیید اکثریت سهامداران نسبت به افزایش یا کاهش سرمایه اقدام می‌شود. در صنـدوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک با سرمایه متغیر امکان بازخرید واحدهای سرمایه‌گذاری تنها از طریق صندوق وجود دارد و صندوق نیز ملزم به خرید این واحدها به قیمت اعـلام شـده در پـایـان روز می‌باشد. همچنین قیمت هر واحد سرمایه‌گذاری در پایان هرروز، پس از بسته شدن تالار معاملات بورس اوراق بهادار و تعیین ارزش خالص دارایی های صندوق، قیمت‌گذاری می‌گردد. این صندوق‌ها، دارای سرمایه باز بوده و بسته به میزان تقاضا و یا عرضه واحد‌های سرمایه‌گذاری صـنـدوق، مـیـزان سـرمـایـه آن مـتـغـیـر اسـت.

۲-۸ مروری بر پیشینه تحقیق

پس از جنگ جهانی اول ،رونق اقتصادی امریکا باعث تشکیل سرمایه های کوچک و بزرگ نزد خانوارهای امریکایی شد و تمایل آنها به سرمایه گذاری مستقیم و یا غیر مستقیم بر روی سهام شرکت ها افزایش یافت؛ از این رو ، نخستین صندوق مشترک سرمایه گذاری به شکل امروزی به نام تراست سرمایه گذاران ماساچوست در سال ۱۹۲۴ در شهر بوستون امریکا تشکیل شد.از آن سال تاکنون ،صندوق های سرمایه گذاری در جهان به صورت موفقیت آمیزی فعالیت خود را ادامه داد ه اند.به طوری که فقط در امریکا تعداد صندوق های سرمایه گذاری مشترک از ۶۸ صندوق در سال ۱۹۴۰ به بیش از ۸۱۲۶ صندوق در پایان سال ۲۰۰۳ رسیده است.این تعدادصندوق در آمریکا تا سال ۲۰۰۳ حدود ۷ هزار میلیارد دلار دارایی را جمع آوری کرده بودند؛در حالی که در سال ۱۹۸۰ مجموع دارایی صندوق های سرمایه گذاری مشترک فقط ۲۴۱ میلیارد دلار بوده است.نخستین صندوق مشترک سرمایه گذاری اسلامی در سال ۱۹۸۶ م در ایلات متحده با نام صندوق امانه تاسیس شد.این صندوق به وسیله اعضای صندوق امین آمریکای شمالی شروع به فعالیت کرد.صندوقی که بردرآمد مساجد ایالات متحده نظارت دارد.پس از آن در سال۱۹۸۷ دو شرکت به نام های التوفیق و الامین با تمرکز بر بخش های گوناگونی مانند:املاک و مستغلات و همچنین سرمایه گذاری بین المللی در توسعه صندوق های سرمایه گذاری اسلامی بسیار کامیاب عمل کردند. در ادامه ،افزایش آگاهی و تقاضا برای سرمایه گذاری طبق اصول شرع در سطح جهان باعث شد که روند تاسیس صندوق های سرمایه گذاری اسلامی شدت بگیرد.افزون بر مسلمانان که به علت تعهد های مذهبی خود از این نهاد ها استفاده می کردند، سرمایه گذاران غیر مسلمان که شرایط ریسک و بازده این صندوق ها برای آنها جذاب بود،نیز از صندوق اسلامی استقبال کردند.
عکس مرتبط با اقتصاد
افزون بر صندوق های سرمایه گذاری اسلامی ،انواع دیگری از صندوق های اسلامی مانند:صندوق های دارایی و املاک ،صندوق های سرمایه گذاری و مرابحه ،صندوق های کالا و صندوق های لیزینگ وجود دارند.این صندوق ها با انواع کلاسیک خود از این جهت تفاوت دارندکه در سرمایه گذاری های خود اصول شرعی را نیز رعایت میکنند.
ریاضت ۱۳۷۵ در پایان نامه خود با عنوان “بررسی روش های تامین مالی و الگو سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری اسلامی”]۶ [ ضمن تشریح انواع صندوق های سرمایه گذاری ،شیوه های تامین مالی صندوق ها و الگوهای سرمایه گذاری در صندوق ها را با مبانی و مفهوم فقهی مورد بررسی قرار داده است.بدلیل های سرمایه گذاری که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند ،عبارت هستند از :سهام،اوراق مشارکت، معامله اختیار،ابزارهای بازار پول و سرانجام ابزارهای با در آمد ثابت.
کاظمیان ۱۳۸۳ به معرفی صندوق های ریسک پذیر به منظور تامین مالی شرکت های کار آفرینی فناورانه با توجه به فقه اسلامی پرداخته است. ]۱۰[وی به دنبال معرفی الگوی مناسب جهت تاسیس صندوق پیش گفته در کشور به بررسی روش های تامین مالی اسلامی صندوق از راه عقد های اسلامی مانند: مضاربه، مشارکت، جعاله، سلف، مزارعه، مساقات، اجاره و سرانجام وکالت پرداخته است.
جعفری سرشت۱۳۸۶ در گزارش شناخت صندوق مشترک سرمایه گذاری به بیان و معرفی این صندوق ها در جهان پرداخته و در ادامه نکته هایی درباره صندوق های مشترک سرمایه گذاری در ایران مطرح کرده است.وی در این گزارش به بیان برخی ضرورت های تشکیل صندوق و مسائل و مشکلات صندوق در ایران پرداخته است]۴ [
حسن و تگ الدین۲۰۰۵ به بررسی رابطه ی بین صندوق مشترک سرمایه گذاری اسلامی و شاخص داوجونز اسلامی پرداخته اند]۱۹ [آنها به بررسی آزمون حباب قیمتی دو صندوق از بزرگترین صندوق های اسلامی به صورت داده های ماهانه و هفتگی در بازار پرداخته اند.نتیجه آماری حاصل از این مطالعه نشان دهنده ی عدم وجود حباب قیمتی بوده است.
ایلفخانی و حسن۲۰۰۵ در مطالعه ی خود به بررسی عملکرد ۴۶ صندوق سرمایه گذاری مشترک اسلامی در ۸بخش گوناگون پرداخته است.]۱۶[ این بخش ها عبارت اند از:صندوق سهام جهانی،صندوق سهام آمریکا،صندوق سهام اروپا،صندوق سهام آسیا،صندوق سهام مالزی،صندوق سهام در حال رشد جهان،صندوق سهام در حال رشد آفریقای جنوبی و صندوق فناوری.
نتیجه های به دست آمده بیان گر این مطلب است که صندوق های در حال رشد جهان دارای بهترین عملکرد و بعد از آن به ترتیب صندوق آمریکا و آفریقای جنوبی است . بدترین عملکرد برای صندوق های آسیای بوده است.
نظر پور و ابراهیمی ۱۳۸۸ در مقاله ای خود را با نام طراحی صندوق های سرمایه گذاری مشترک اسلامی در بازار سرمایه به بررسی اوراق بهادار و قرار دادهای اسلامی پرداخته اند وسعی بر طراحی صندوق سرمایه گذاری مشترکی کرده اند که از این قرار دادها استفاده کند.]۱[
نسترن بشارتی پور۱۳۹۰ در پایان نامه خود به بررسی ماهیت حقوقی و قواعد حاکم بر صندوق های سرمایه گذاری مشترک پرداخته است.]۲[
فانگ و هسیح (۲۰۰۰) به بررسی خصوصیات و عملکرد صندوق های پوشش ریسک و صندوق های کالا پرداختند. آنها در مقاله خود ساختاری را برای تشکیل صندوق های پوشش ریسک برای کاهش اثرات ریسک بر روی سرمایه گذاران ارائه نمودند.]۱۸[
کامینسکی و همکارانش (۲۰۰۴) در قالب یک مقاله به بررسی ابعاد مختلف مدیریت، سرمایه گذاران و بحران ها در کشورهای نوظهور در ارتباط با صندوق های مشترک سرمایه گذاری پرداختند.]۲۲[
بلیک و تامرمن (۱۹۹۸) به بررسی عملکرد صندوق های مشترک سرمایه گذاری در انگلستان پرداختند.]۱۵[ ]۱۴[ انها در تحقیق خود به بررسی ۲ الی ۳ ساله عملکرد صندوق های مشترک در انگلستان پرداختند. تحقیقات آنها نشان دهنده عملکرد کمتر از متوسط برخی از صندوق های سرمایه گذاری در انگلستان می باشد. همچنین تحقیقات آنها نشان دهنده عملکرد ضعیف اکثر صندوق های مشترک در اولین سال تشکیل می باشد.

۲-۹ نتیجه گیری

این فصل به بررسی پیشینه نظری و مرور ادبیات در ارتباط با موضوع این تحقیق پرداخت. در ابتدا با بازار بورس کالا معرفی شد. انواع ابزارهای مالی مورد استفاده در این بازار معرفی گردید و راهبردهای معاملاتی معروف در ارتباط با این ابزار ها معرفی گردید. سپس به بررسی صندوق های مشترک سرمایه گذاری پرداخته شد. انواع آنها و مزایا و معایب آنها معرفی گردید. در فصل بعد روش تحقیق مورد استفاده در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد.

فصل سوم

روش تحقیق

۳-۱ مقدمه

در این فصل به بررسی روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش می پردازیم. همانطور که در فصل های قبلی اشاره شد. در این تحقیق تلاش می شود به امکان سنجی تاسیس و توسعه صندوق های مشترک سرمایه گذاری در بازار کالا پرداخته شود. بازار بورس کالا در سالهای اخیر در ایران توسعه پیدا کرده است و حجم معاملات زیادی در آن صورت می گیرد اما به اندازه بازار بورس اوراق بهادار توسعه پیدا نکرده است و هنچنان پتانسیل بالایی برای توسعه و جذب سرمایه خرد دارد یکی از راه های جذب سرمایه های خرد استفاده از صندوق های مشترک سرمایه گذاری می باشند این صندوق ها این امکان را فراهم می کنند که سرمایه خرد در کنار هم قرار گرفته و توسط افراد خبره و ماهر مدیریت و سرمایه گذاری شوند. در این فصل به بررسی روش تحقیق مورد استفاده در این تحقیق می پردازیم. در ابتدا روش تحقیق معرفی می شود رویکرد جمع آوری داده ها و همچنین مدل مفهومی مورد استفاده در این تحقیق در این بخش مورد استفاده قرار می گیرد.

۳-۲ روش تحقیق

روش‌های تحقیق در واقع ابزار‌های دستیابی به‌واقعیت به‌شمار می‌رود. در هر پژوهش، پژوهشگر تلاش می‌کند تا مناسب‌ترین روش را انتخاب کند و آن روشی است که دقیق‌تر از روش‌های دیگر، قوانین و واقعیات را کشف کند. بنابراین شناخت واقعیت‌های موجود و پی‌بردن به روابط میان آن‌ ها مستلزم انتخاب روش پژوهشی مناسب است.

۳-۲-۱ روش‌تحقیق بر اساس هدف

تحقیقات علمی بر‌اساس هدف به‌سه دسته تقسیم می‌شوند: بنیادی، کاربردی و تحقیق و توسعه ،از آنجائیکه این تحقیق به دنبال طراحی رویکردی برای توسعه صندوق های سرمایه گذاری در بازار کالا می باشد از اینرو از نوع کاربردی و بنیادی می باشد.

۳-۲-۲ روش تحقیق بر اساس نحوه گرد‌آوری داده‌ها

گرد آوری داده ها در این تحقیق از طریق مطالعه و مرور ادبیات و مصاحبه با خبرگان و متخصصان می باشد.

۳-۳ قلمرو تحقیق

الف: قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این تحقیق بازار بورس کالا در ایران می باشد.
ب: قلمرو زمانی: از لحاظ قلمرو زمانی رویکرد ارائه شده به زمان خاصی تعلق ندارد و قابل استفاده در زمان های مختلف می باشد.
ج: قلمرو موضوعی: قلمرو موضوعی این تحقیق در ارتباط با امکان سنجی و طراحی صندوق های مشترک سرمایه گذاری در بازار بورس کالا می باشد.

۳-۴ مدل مورد استفاده

در این قسمت به تشریح مدل مورد استفاده در این تحقیق می پردازیم. صندوق سرمایه گذاری کالا از انواع صندوق های سرمایه گذاری مشترک در دنیا به حساب می آید که تاکنون در ایران تشکیل نشده است. این صندوق ها انواع مختلفی دارند، صندوق هایی که بر روی یک کالای خاص یا یک نوع کالای خاص سرمایه گذاری می کنند و صندوق هایی که بر روی مجموعه ای از کالاها سرمایه گذاری می کنند. همین صندوق ها به دو نوع قابل معامله در بورس اوراق بهادار و غیرقابل معامله در بورس اوراق بهادار تقسیم می شوند.
در این تحقیق در ابتدا سعی می شود به طور کامل به بررسی صندوق های مشترک و به خصوص صندوق های کالا در دنیا پرداخته و جزئیات آنها را تشریح می کنیم. سپس به طراحی الگویی برای تشکیل این صندوق ها در ایران پرداخته می شود و آنها را از نظر کاربرد و موارد فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار می دهیم. در نهایت سعی می شود یک اساسنامه برای این نوع صندوق ها پیشنهاد شود.

۳-۴-۱ مدل مفهومی

مدل مفهومی مورد استفاده در این تحقیق به صورت زیر می باشد:

۳-۵ روش جمع آوری داده ها

در این تحقیق داده ها از طریق مطالعه و مرور ادبیات بر روی تحقیقات صورت گرفته در این زمینه استخراج می شود. همچنین از مصاحبه خبرگان نیز اطلاعات مورد نظر استخراج می شود

۳-۶ نتیجه گیری

این فصل به بررسی روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش پرداخته شد. همچنین مدل مفهومی مورد استفاده در این تحقیق معرفی گردید. مدل این تحقیق برای بررسی امکان سنجی تشکیل صندوق های مشترک سرمایه گذاری در بورس کالا مورد استفاده قرار می گیرد. در این فصل روش تحقیق مورد استفاده در این تحقیق بیان گردید در فصل های آینده نتایج حاصل از مطالعات و تجزیه و تحلیل اطلاعات ارائه می گردد.
فصل چهارم
یافته های تحقیق
۴-۱ مقدمه
در این فصل، به بررسی در زمینه نحوه ایجاد صندوق سرمایه گذاری مشترک پرداخته می شود. در ابتدا به بررسی نحوه عملیاتی ایجاد یک صندوق سرمایه گذاری مشترک کالا پرداخته می شود. داده ها در این قسمت از خبرگان به صورت پرسشنامه جمع آوری می شود. سپس به بررسی ابعاد حقوقی ایجاد صندوق سرمایه گذاری مشترک پرداخته می شود. در مرحله بعد ابعاد فقهی در زمینه بورس کالا و سرمایه گذاری در آن مورد مطالعه قرار می گیرد. در انتها نیز یک اساس نامه پیشنهادی با نظر خبرگان تهیه می شود. اعتبار آن با مصاحبه از خبرگان مورد تایید قرار گرفته است.
درحال حاضر تقسیم‌بندی‌های زیر درمورد صندوق‌های سرمایه ­گذاری وجود دارد:
الف: از لحاظ اندازه صندوق‌ها به دو دسته کوچک و بزرگ تقسیم می‌شوند؛
ب: از لحاظ ترکیب دارایی‌ها فعلاً به سه دسته در سهام، در اوراق بهادار با درآمد ثابت و مختلط تقسیم می‌شوند
ج: ازنظر موضوع فعالیت به چند دسته در اوراق بهادار، در طلا، در ارز و سایر تقسیم می‌گردند.
د: از نظر وضعیت نقدشوندگی، صندوق­های سرمایه ­گذاری به دو دسته با ضمانت نقد شوندگی و بدون ضمانت نقد شوندگی تقسم می شوند.
ه: از منظر تضمین بازدهی می­توان صندوق­ها را به دو دسته با تضمین حداقل بازدهی و بدون تضمین حداقل بازدهی تقسیم کرد.
و: در نهایت صندوق‌های سرمایه‌گذاری بدون تضمین و صرفاً با پیش‌بینی سود.
ز: و از نظر نحوه معامله واحدهای سرمایه ­گذاری: صندوقهای قابل معامله در بورس یا فرابورس(ETF) یا غیر قابل معامله.
۴-۲ بررسی گویه های پرسشنامه
همانطور که بیان شد برای جمع آوری داده ها در این تحقیق از پرسشنامه استفاده می شود. این پرسشنامه در مقیاس لیکرت طراحی شده است که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.
تمام سوالات به جز سوالات متغیرهای کنترل به صورت مقیاس لیکرت ۵ گزینه ای مطرح شدند. این مقیاس به صورت جدول زیر نمایش داده شده است: