صفحات اینترنتی مرتبط با گردشگری

در سال‌های اخیر رشد بسیار زیادی در بخش‌های گردشگری رسانه‌ها ایجاد شده است؛ بخش‌های غیر‌گردشگری رسانه‌ها با افزایش تعداد کانال‌های ماهواره‌ای تلویزیون سبب می‌شود که انسان‌ها بیشتر نسبت به سایر مکان‌های دنیا اطلاع پیدا کنند.

۲-۹-۲٫ رسانه­های محرک گردشگری

رسانه‌های جمعی و بویژه تلویزیون، به واسطه قابلیت‌ها و کارکردهایی چون اطلاع رسانی، آموزش، سرگرم‌سازی، اقناع، تبلیغ، بسیج عمومی و فرهنگ‌سازی می‌توانند نقش بی‌بدیلی در صنعت گردشگری ایفا کنند. در تحقیقات گردشگری، مطالعه فیلم‌هایی که اطلاعات مربوط به گردشگری را معرفی می‌کنند، حوزه نسبتاً جدیدی است که گاهی اوقات« فیلم محرک گردشگری» نامیده می‌شود؛ چنان که در حال حاضر هم در حوزه دانشگاهی و هم در حوزه صنعت، در حال رشد و توسعه است. طبق ادعای سازمان گردشگری بریتانیا، فیلم‌های محرک گردشگری را می‌توان به عنوان «مسافرت گردشگران به یک مکان یا مقصدی که در تلویزیون، ویدئو یا صفحه سینما به نمایش درآمده است، تعریف کرد» (گریهالت، ۲۰۰۳). فیلم‌ها (در نقش سینمایی خود)، برنامه‌های تلویزیونی و مجموعه‌ها آن قدر مهم و اساسی هستند که بسیاری از مردم، تصمیمات گردشگری و سفر خود را بر پایه آنها قرار داده اند. پژوهشگرانی همچون باتلر، که تأثیر رسانه‌ها را مورد کنکاش قرار داده‌اند، عقیده دارند که اشکال رسانه‌ها برای مدت زمان طولانی بر روی مردم تأثیر گذار است. «نقاشی‌ها میل و رغبت گردشگران را در قرن‌های هجدهم و نوزدهم تحریک می‌کردند تا از مکان‌های خاصی دیدن کنند؛ فیلم‌ها نیز مصادف با ایام مدرن، حس کنجکاوی گردشگران را برمی انگیزانند» ( باتلر، ۱۹۹۰).

طی سال‌های اخیر، مطالعات جدیدی در خصوص فیلم‌های محرک گردشگری (مانند موفقیت سه گانه ارباب حلقه‌ها (۲۰۰۳ –۲۰۰۱) انجام شده است (بالاسوبرامانیان، ۱۹۹۴). این حوزه مورد مطالعه– تحت حوزه گردشگری فرهنگی– یک پدیده رو به گسترش جهانی است. در معرض نمایش قرار گرفتن یک شهر، استان یا کشور در یک فیلم، نوعی تبلیغ است که از سوی میلیون‌ها نفر از افراد (گردشگران بالقوه) مورد مشاهده قرار می‌گیرد، مخاطبانی که از طریق گردشگری سنتی نمی‌توانند به آنجا برسند (گریهالت، ۲۰۰۳).
بولان و دیویدسون (۲۰۰۵) با تمرکز بر گذران تعطیلات در ایرلند، درباره انواع مختلف رسانه‌ها و میزان تأثیر هر یک از آنها بر انتخاب مقصد گردشگران، مطالعات و تحقیقاتی را انجام داده‌اند که نتایج یکی از آنها فیلم و تلویزیون و سپس کتاب‌های راهنما و مجلات را به عنوان تأثیرگذارترین ابزار بر تصمیم‌گیری گردشگران در خصوص انتخاب مقصد نشان می‌دهد (رضاقلی زاده، ۱۳۸۹: ۱۸۰-۱۷۷).

۲-۹-۲-۱٫ کتاب­های راهنما

کتاب‌های راهنمای قدیمی^[۳۷] به طور مستقیم و کاملاً مشخص به مسائل تجارب گردشگران طی سفر می‌پرداختند مانند اقامت در هتل، رستوران‌ها و مناطق دیدنی تاریخی و طبیعی مقاصد. این کتاب‌ها حاوی اطلاعات محدودی بودند مانند اینکه چگونه گردشگران، مناطق مشخص را که در نقشه موجود است بازدید کنند.
طی سال‌های اخیر کتاب‌های راهنمای جایگزین^[۳۸] به بازار آمدند^[۳۹]. این کتاب‌های راهنما نسبت به کتاب‌های قدیمی متفاوت می‌باشند که جنبه‌های تفاوت آنها از این قرار است:
اطلاعات آن‌ها شامل اکثر مناطق کشور می‌شود نه فقط نقاط مورد نظر گردشگران
این کتاب‌ها بیشتر به دنبال نقد کردن هستند تا تعریف و تمجید
این کتاب‌ها توجه گردشگران را به مسائل اخلاقی مانند سیاست‌های محلی، منطقه‌ای و یا قوانین دولتی معطوف می‌کنند. مسلماً این کتاب‌ها نسبت به کتاب‌های راهنمای قدیمی بیشتر در جهت گردشگری پایدار حرکت می‌کنند.

۲-۹-۲-۲٫ رادیو

تلاش‌های مربوط به استفاده از تکنولوژی ارتباطی در فرایند توسعه ابتدا با بهره گرفتن از رادیو آغاز شد. هنوز این رسانه ارزان و با انعطاف، بیشتر از سایر رسانه‌ها در پروژه‌های توسعه مورد استفاده قرار می‌گیرد و تقریباً سه چهارم سکنه کشورهای در حال توسعه از رادیو استفاده می‌کنند. پیشرفت رادیو تأثیر چشمگیری در افزایش اطلاعات و آگاهی‌های مردم بالاخص روستائیان در سراسر جهان بر جا گذاشته است. اطلاعات سریع، به موقع و دقیق یک عنصر ضروری برای مبارزه با شایعات یا کاهش امکان بروز خشونت است. رادیو به علت حجم کم، داشتن نیروی اقناع و نفوذ فراوان، نیروی مزیتی و غافلگیر کننده، دامنه انتشار وسیع و قابل استفاده بودن آسان در فرایند توسعه می‌تواند نقش ارزنده‌ای داشته باشد اگر چه معایبی نیز دارد. با توجه به ویژگی‌هایی که برای رادیو برشمردیم این رسانه می‌تواند در روند توسعه پایدار گردشگری نقش بسزایی را ایفا کند. یکی از مهمترین وسایل ارتباطی که در بدو ورود مسافران می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، رادیوهای محلی می‌باشند که این قابلیت را دارند که برای گردشگران داخلی و هم زبان خود در فصول تعطیلات برنامه‌های مفیدی را پخش کنند. چیزی که شاید تا به امروز کمتر به آن توجه شده است و آن هم به دلیل برداشت اشتباهی است که از گردشگری وجود دارد، که آنرا برابر با ورود مسافران خارجی به یک کشور می‌دانند. اگر نگاهی به رادیوهای منطقه‌ای بیندازیم خواهیم دید نقش این رادیوها در جذب گردشگر از سوی کشورهای همسایه بسیار مهم است. از آنجایی که مسافرت‌های منطقه‌ای نسبتاً بیشتر صورت می‌گیرد و همچنین به پول و زمان کمتری نیاز دارد می‌توان از پتانسیل‌های رادیویی منطقه‌ای بیشتر استفاده کرد (موکدی، ۱۳۸۹: ۳).

۲-۹-۲-۳٫ تلویزیون

این رسانه در روند توسعه ملی بسیاری از کشورها نقش اصلی را بر عهده داشته است اما به جز چند مورد محدود، در اغلب کشورها نقش چندان مهمی را در توسعه روستایی ایفا نکرده است. تلویزیون در اثر توانایی‌اش در ارائه اطلاعات همزمان از طریق مجاری شنیداری- دیداری وسیله چشمگیری است.
بطور کلی تلویزیون یک وسیله ارتباط جمعی است که مانند روزنامه‌ها و رادیو دارای جنبه‌های گوناگون خبری، تفریحی و آموزشی است و برای تبلیغات نیز به طرق گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد چون از تصویر سود می‌برد بنابراین در شهرها و روستاها می‌توان از تلویزیون در جهت آموزش و افزایش معلومات افراد و حتی ترویج برنامه‌های مربوط به بهبود وضعیت زندگی، بهداشت و شیوه‌های تولید استفاده نمود.
رسانه‌ها در تصویر سازی از مکان‌ها و کشورهای مختلف و در شکل دهی به تصورات جغرافیایی افراد، اهمیت زیادی دارند. روش‌هایی که مردم جهان، یک کشور خاص را می‌بینند، می‌تواند از طریق ارائه اشکال فرهنگ عامه در رسانه‌هایی مانند فیلم ها، تلویزیون و دستاوردهای ادبی آن کشور شکل داده شود. بسیاری از اشکال فرهنگ عامه در رسانه‌ها، در قالب نمایش و تجسم تاریخ، معماری، چشم‌اندازها، رویدادها، اسطوره‌ها، خصوصیات ملیتی و سبک‌های زندگی یک کشور خاص ارائه می‌شوند. چنان که اطلاعات دریافت شده از اشکال بازنمایی‌های رسانه‌ای، بعضی اوقات اساس درک و آگاهی افراد از یک کشور است. از طرف دیگر، آن گونه که یک کشور از طریق فیلم‌ها، مجموعه‌های تلویزیونی و کارهای ادبی بازنمایی می‌شود، ممکن است تأثیر جهانی عظیمی در دائمی کردن دید و تصور خاص از آن کشور در میان مخاطبان خارجی داشته باشد (رضاقلی زاده، ۹: ۱۳۸۹).
گردشگری فیلم و تلویزیون یکی از انواع گردشگری مدرن می‌باشد که به درخواست مقصد تولید می‌شود. اماکنی که در آن‌ها فیلم‌های پر طرفدار و برنامه‌های تلویزیونی معروف فیلم‌برداری می‌شوند امروزه تعداد زیادی از گردشگران را جذب می‌کنند مثلاً فیلم شجاع دل^[۴۰] در اسکاتلند تنظیم شده است و اشاره‌ای به تاریخ اسکاتلند نیز دارد ولی در ایرلند فیلم‌برداری شده و مکان فیلم‌برداری آن سبب افزایش گردشگران ایرلند و کسب سود بسیار برای آن کشور شد.
توجه به قدرت فیلم و تلویزیون در ارتباط با گردشگری روز به روز در حال افزایش است زیرا قادر است مکان‌هایی را که در مسیر نقشه گردشگران نمی‌باشد معرفی و جذاب نماید به همین دلیل بسیاری از این اماکن سعی می‌کنند که کمپانی‌های فیلم سازی را برای فیلم برداری در آن اماکن و موقعیت‌ها جذب نمایند. آنان فهمیده‌اند که هر نوع فیلم یا سریالی که در مکان‌های مورد نظر آنان فیلمبرداری شود می‌تواند سبب جذب گردشگران شود. بدین ترتیب درآمد قابل توجهی در این مکان‌ها و همچنین توسعه گردشگری و یا توسعه هر نوع اقتصاد دیگر امکان پذیر می‌گردد.

۲-۱۰٫ فناوری اطلاعات و گردشگری

مطالعات اخیر مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات و گردشگری بیانگر آن است که فناوری نشان داد که بعضی از اطلاعات و ارتباطات، این صنعت را متحول کرده است. به عقیده پون^[۴۱] چالش‌های عمده‏ای که صنعت گردشگری با آن مواجه است، به رابطۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات و صنعت گردشگری بستگی دارد. او تغییرگردشگری سنتی به گردشگری جدید را مطرح کرد. فناوری در زنجیره ارزش صنعت گردشگری دارای نقش استراتژیک (راهبردی) است. اینکپن^[۴۲] و شلدون^[۴۳] خصوصیات اصلی ساختار صنعت گردشگری را آزمون و اثر فناوری‏های نوین را در صنعت بررسی کرده ­اند. کاربرد فناوری اطلاعات در زمینه‏های مختلف هواپیمایی، هتلداری، حمل و نقل ریلی و جاده‏ای از عوامل مهم شکل‌گیری سیستم توزیع جهانی به شمار می‌روند. ورثنر^[۴۴] (۱۹۹۹) در تشریح ساختار صنعت گردشگری از مفاهیم فناوری اطلاعات (سخت­افزار، نرم افزار)، مدیریت اطلاعات، شبکۀ هوشمند، همگرایی سیستم و تجارت الکترونیکی استفاده کرده است.
جنیفر^[۴۵] (۲۰۰۵) نشان داد که اینترنت وفناوری اطلاعات و ارتباطات صنعت گردشگری را در چین به تدریج تغییر داده است. آنها با بهره گرفتن از مبانی نظری در خصوص فناوری اطلاعات و گردشگری الکترونیکی، اثر کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات را در صنعت گردشگری در چین آزمون نمودند.
چهار ویژگی مهم را می‌توان به عنوان دلایل تجویز گسترش استفاده از فناوری اطلاعات، برای رونق صنعت گردشگری مطرح نمود:
نخستین ویژگی، پایین بودن متوسط سرمایۀ لازم برای ایجاد هر شغل در حوزه ‏های مرتبط با فناوری اطلاعات در این صنعت است. به ویژه با توجه به کمبود شدید منابع سرمایه‌گذاری در کشور از یک سو و زیاد بودن تعداد متقاضیان اشتغال از سوی دیگر، این ویژگی بسیار اهمیت می‌یابد. در واقع، گسترش شغل‌های مرتبط با اینترنت، باعث می‏شوند تا بدون نیاز به سرمایه‏گذاری‌های هنگفت، بتوان تعداد قابل توجهی شغل جدید در این صنعت ایجاد نمود و چنین مسئله‌ای به خصوص برای کشورهایی که با کمبود منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در این بخش مواجه هستند، می‌تواند بسیار با اهمیت تلقی گردد.
ویژگی دوم این است که با رشد سریع تقاضا در سطح دنیا برای خدمات مرتبط با فناوری اطلاعات از قبیل تبلیغات، بازاریابی، برنامه نویسی، خدمات امنیت شبکه و تولید محتوا برای سایت‌های اینترنتی درگردشگری، گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در این بخش ضروری به نظر می‌رسد.
ویژگی مهم دیگری که باعث تأثیر مثبت توسعۀ فناوری اطلاعات روی صنعت گردشگری می‌شود، عبارت است از: نقش مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات در کاهش هزینه توسط تعداد زیادی از بنگاه‌های اقتصادی و ادارات دولتی در ارائه خدمات به گردشگران؛ مثلاً از طریق خدمات الکترونیکی، متوسط زمان لازم برای حضور آنها در محل کار کاهش می‌یابد. چنین روندی منجر به صرفه جویی در هزینه‌های جانبی ناشی از حضور آنها در محل کار می‌شود.
امروزه، کشورهای در حال توسعه در حقیقت از سود ناشی از فرصت‌های به دست آمده صنعت گردشگری بهره نمی‌برند و این کشورهای توسعه یافته و ثروتمند هستند که با توجه به داشتن امتیازات فناوری، بیشتر اطلاعات و خدمات گردشگری کشورهای در حال توسعه را در اختیار می‌گیرند و سهم بالایی از سود را به کشورهای خود باز می‌گردانند. به طوری‌که در سال ۲۰۰۴میلادی، ۸۵ درصد از سود صنعت گردشگری در آفریقا، ۸۰ درصد از سود حوزه کارائیب، ۷۰درصد از سود کشور تایلند و ۴۰ درصد از سود کشور هندوستان به سمت کشورهای توسعه یافته برگشته است (تیموثی و نیاوپان، ۱۳۸۹).
استفاده از تکنیک­های واقعیت مجازی در توسعه گردشگری پایدار، نگرش جدیدی به گردشگری ایجاد کرد و بازدیدکننده مجازی را بوجودآورد. با به بوجود آمدن این مکان، فرد می ­تواند از مکان­های مختلفی از قبیل موزه، مناظر طبیعی، زیارتگاه­ها و آثار باستانی دور از دسترس، به طور مجازی دیدار کند. به همین­سبب، واقعیت مجازی توانایی فراهم­کردن تجربیاتی را دارد که فراتر از توانایی­های عادی هر شخص است و آن، انتقال از دنیای فیزیکی به دنیای تصویر و تصور است. در حقیقت، تکنولوژی، واقعیت مجازی، جغرافیای مجازی و مکا­‌های مجازی و در نتیجه، گردشگری مجازی را به وجود
می ­آورد که دربردارنده تجربه واقعیت مجازی است. تأثیر واقعیت مجازی بر صنعت گردشگری به سرعت تحول تکنولوژی و نحوه آن، همچنین قیمت آن و میزان دسترسی به آن در درون جامعه بستگی دارد. در این نوع گردشگری، جنبه‌های خوب و دیدنی مکان، برجسته و جنبه‌های بد به حاشیه رانده می­ شود و نوعی گزینش‌گری و بازنمایی هدفمند اجرا می­ شود. هرچند گردشگری، با بهره­گرفتن از تکنولوژی­های جدید و واقعیت مجازی، سعی دارد بیشتر با حواس انسان درگیر شود، ولی در امتداد توسعه کمی، حواس انسان است (کریمی و همکاران، ۱۳۸۹: ۴).

۲-۱۰-۱٫ گردشگری الکترونیکی

سازمان جهانی گردشگری^[۴۶] واژه گردشگری الکترونیکی را اینگونه تعریف می­ کند: واژه “گردشگری الکترونیکی” بمعنای کاربرد کسب و کار الکترونیکی^[۴۷] در مسافرت و گردشگری است. گردشگری الکترونیکی یعنی دیجیتالی شده همه فرایندها و زنجیره­های ارزش در گردشگری، مسافرت و میهمان پذیری و فراغت. نکته قابل توجه در این واژه آنست که گردشگری الکترونیکی بمعنای گردش یا سفر بصورت الکترونیکی نیست. اگر چه سفرهای مجازی^[۴۸] نیز می ­تواند زیر مجموعه ­ای از فعالیت­های مورد نظر این واژه باشد. بلکه مفهوم گردشگری الکترونیکی شامل کلیه اجزای کسب و کار (تجارت الکترونیک، بازاریابی الکترونیکی، مالی الکترونیکی، حسابداری الکترونیکی، مدیریت منابع انسانی الکترنیکی، تحقیق و توسعه الکترنیکی و تولید الکترونیکی) و همچنین راهبردهای الکترونیکی شامل برنامه­ ریزی و مدیریت الکترونیکی برای کلیه بخش­های صنعت است.
فناوری اطلاعات به عنوان یکی از اجزای محیط خارجی صنعت گردشگری می­باشد که بگونه­ای می­توان آنرا واسط و رابط محیط درونی و بیرونی صنعت دانست. واژه گردشگری الکترونیکی را می­توان یک مفهوم میان رشته ای مشتمل بر سه جز زیر دانست که این سه جز در نمودار ۱ نشان داده شده است (باهالیس، ۲۰۰۳: ۷۷):

شکل ۲-۱۰ اجزای تشکیل دهنده گردشگری الکترونیکی

هافمن (۲۰۰۵) چند عامل را، علت اصلی یکپارچگی صنعت توریسم و فناوری اطلاعات
می­داند:
نیازهای اقتصادی، بعلت وجود رقابت جهانی سازمان­های نیازمند دستیابی به حداکثر کارائی در سطح جهان هستند.
گسترش بسیار زیاد تکنولوژی و اینترنت در زندگی روزمره مردم و نیز پیدایش تلفن­های همراه نسل سوم
بهبود نسبت سود به سرمایه گذاری^[۴۹] انجام شده در فناوری اطلاعات و یا بعبارتی افزایش پایایی تکنولوژی
افزایش توقعات و سطوح انتظار مشتریان، تمایل آنها برای درک ارزش افزوده بیشتر و آگاهی بیشتر آنها از محصولات رقبا
عواملی که با بهره گرفتن از بکارگیری فناوری اطلاعات سبب ارتقا سطح رضایت مشتری می­شوند، شامل:
کاهش فاصله میان انتظارات و تجربیات حاصل از سفر، با بهره گرفتن از ابزار شبیه­سازی مجازی قبل از سفر
امکان دسترسی به گزینه­ های بیشتر وحق انتخاب متنوع­تر
درک بهتر سازمان­ها از نیازهای مشتریان بر اساس ویژگی­های آنها و داده کاوی
ارائه قیمت­های متنوع و تا حد زیاد بسته به نظر مشتری (مدل­های جدید کسب و کار امکان قیمت­ گذاری را از سوی سازمان بسمت مشتری تغییر داده است مانند)
خدمات شخصی سازی شده، مثل سرگرمی­ها و یا پذیرایی شخصی در اتاق یا بهنگام پرواز
کاهش کاغذ بازی و امکان انجام امور تکراری و خسته کننده بوسیله فناوری اطلاعات (ترخیص مسافر و ارائه فاکتور از طریق ارسال پیام­های کوتاه، چک کردن اتاق بوسیله تلویزیون­های مدار بسته، در هنگام تحویل اتاق)
شناخت سابقه مشتری