أیهــا الغــافــلُ الأثیمُ تــذکرَّ قدرهَ الخالقِ الـجلیلِ الشَّانِ
( صبری ، بی تا ، ص 50)
هدایت را گم کرده ای و سبک مغزی ؛تو را کور کرده است . از روی غرور و خود خواهی آشکارا گناه می کنی .
و این بیت اشاره ای است به آیه قرآن کریم : [ حَتّی جاءَ امرُ اللهِ وَ عَزَّکم باللهِ الغرورُ [69] ] ( قرآن کریم ، الحدید 57/14)
نور را ندیدی در حالی که در همه چیز متبلور و آشکار است ؛ و تو چرت آلود و خمار نیستی .
وای غافل گناهکار ؛ قدرت آفریدگار شکوهمند را ؛ به یاد آور .
شاعر در ادامه برای متنبه ساختن انسان غافل از قدرت و لطف خدا این چنین سخن می گوید :
کیف سَوَّت منکَ البنانَ و لمَّا تَکُ شیاً فی ذکریات الزمانِ
فأفاضت یَــدُ المُصَـوَّرِ حُسنَـاً أبــدَعَتهُ بــراعــهُ الاتقــانِ
( صبری ، بی تا ، ص 50)
چگونه انگشتانت درست شد در حالی که در خاطرات روزگار چیزی نبودی .
و این بیت اشاره ای است به آیه قرآن کریم [ بَلی قادرینَ عَلی اَن نُسَوِّی بَنانَهُ [70] ] ( قرآن کریم ، قیامت ، 75/4)
و خداوند با دستان هنرمند خود زیبایی را به تو عطا نمود و آن را با مهارت کامل آفرید .
شاعر در مورد آفرینش انسان می گوید :
نطفهً کنتَ فی الظلامِ جَنِیناً ثــم طِفلاً مُطَهَّـرَ الأردانِ
فَعُلَامــاً غَضَّ الشبــابِ فتیّاً من ربیعِ الحیاهِ فی رَیعانِ
یَصعَدُ العمرَ سُلّماً فی سِرَاجٍ من نشاطٍ و قوهٍ و مِــرَانِ [71]
( صبری ، بی تا ، ص 50)
تو ابتدا نطفه ای بودی و سپس جنین و بعد طفلی کوچک .
و چه زیبا شاعر در این بیت از قرآن کریم استعانت جسته است : [ ثُمَ خَلَقنا النُّطفَهَ عَلقَهً فَخَلقَنا العَلَقَه مُضَغَهً فَخَلَقنَا المضُغَهَ عِظاماً فَکَسَونا العِظامَ لَحماً ثُمَّ اَنشَأناهُ خَلقاًء اخَرَ فتبارَکَ اللهُ اَحسَنُ الخالِقینَ[72]] ( قرآن کریم ، مومنون 23/14)
و بعد بهار جوانی که مانند چراغی قدم به قدم قدرت و نشاط و ممارست آن می سوزد . ( ضایع
می شود)
امام خمینی (ره) می فرماید : « مگذار خدای نخواسته فرصت از دستت برود و در اصلاح اخلاق و کردار خود بکوش . » ( آقا میری ، 1386 هـ ، ص 54 )
پس ای مخلوق خداوند ، از لهو و سرگرمی دوری کن ، زیرا تو بیهوده آفریده نشده ای ، که به لهو لعب سرگرم شوی ، و رها نشده ای که به کار لغو مشغول گردی .
شاعر در ادامه چنین می گوید :
ثم یخبو سِرَاجُهُ حیــن یُمسِــی فـــی مَشیِبٍ مُهَــدَّمِ الارکانِ
دَبَّ شَیخاً علی العَصَا فی اکتئابٍ[73] سابح الذِّهنِ فی دُجَی الاحزانِ
طَارَدَتهُ[74] الهمُـومُ یبکــــی شباباً کان حُلماً فی خادعاتِ الأمانَی
( صبری ، بی تا ، ص 50)
با ورود به ایام پیری ارکان این چراغ ( جوانی ) نابود و خاموش می شود .
پیرمردی با عصا و اندوه فراوان در حالی که تاریکی و پیری غم او را فرا گرفته بود راه می رفت .
و بر جوانی اش می گریست و غبطه می خورد که عمر چون رویا و آرزوهای فریبنده پیر می شد .
شاعر در رابطه با از دست رفتن فرصت ها این گونه سخن می گوید :
یتمنــی لـو کان یرجعُ یوماً حاسَر القلبِ من فَوَاتِ[75] الأوَانِ
أنهَکَ الضعفُ هیکلاً هَشَّمَتُه[76] روعــهُ البیـنٍ و انتقامِ الزمانِ
شَبَــحُ أشمَط[77] تَقَوّسَ ظهراً فــی انحناءِ عینــاهُ غَـائِرتانِ[78]
( صبری ، بی تا ، ص 51)
آرزو می کند ای کاش روزی بر می گشت و از دست دادن فرصت ها سخت اندوهگین است .
ضعف و سستی او را رنجور ساخته است که ترس و جدایی و انتقام روزگار آن را خرد کرده است .
و او مانند شبحی با موهای جوگندمی که کمرش خم شده و چشمانش فرو رفته است .
به راستی که فرصت های زندگی تو عمر توست پس مواظب باش وقتی از اوقات خود را از دست ندهی مگر در آن چه که تو را نجات دهد . ( محلاتی ، 1385 هـ ، 2/200)
شاعر در ابیات بعدی سروده خویش ، انسان های غافل از مرگ را متوجه این سرنوشت قطعی زندگی می گرداند و چنین می سراید :
یَسمعُ الارضَ وَ هیَ تدعوه : هَیَّا ایها الهیکــلُ الــرمیمُ الفانــی
آنَ لِلتُّــرِب ان یَضُمَّــکَ فانظر کیف تُطـوی[79] صحیفهُ الأنسانِ
هــا هـو القبرُ مُستَقَـرُّکَ حتی صحـــوهِ الناسِ لِلمصیرِ الثانِی
ضجعهُ الموتِ رقدهُ یتـواری الـ ـجسمّ فیها عَن أعیُنِ اَلحدثانِ
( صبری ، بی تا ، ص 51)
او به زمین گوش فرا می دهد که می گوید بیا ای جسم فرسوده و فانی .
وقت آن رسیده که خاک تو را در برگیرد ، سپس نگاه کن که چگونه دفتر زندگی تو به پایان برسد.
و این قبر است جایگاه تو تا روزی که مردم در روز قیامت به پا خیزند .
و خوابِ مرگ ، خوابی است که جسم در آن از چشم بلاها و مصیبت ها پنهان می شود .
5-9- روز قیامت
ایمان به روز جزا در جهان بینی مکتب اسلام یکی از ارکان ضروری دین و از جمله اصول قطعی اعت

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.
قادی است . در قرآن شریف و روایات رسول اکرم (ص) و ائمه طاهرین علیهم السلام هزارها آیه و حدیث درباره آن رسیده است . کسی که روز جزا را باور ندارد ، و آن را نفی می کند ، و به دین اسلام ایمان ندارد ، نمی توان او را از گروه پیروان قرآن شریف به حساب آورد .
مسلمانان راستین با اتکا و اطمینان به وحی الهی که بر پیامبر اسلام نازل شده است . روز جزا را وعده قطعی خدا می دانند و یقین دارند وعده او تخلف ناپذیر است . و بی گمان روز قیامت فرا می رسد ، میزان عدل الهی بر پا می گردد ، و به حساب مردم رسیدگی خواهد شد . و نیکوکاران از پاداش اعمال خویش برخوردار می شوند و زشتکاران به کیفر اعمال خود می رسند . ( فلسفی ، 1386 هـ ، ص 1)
قرآن کریم ظهور این حادثه بزرگ را این گونه باز گو می نماید :
[ اِذَا السَّماءُ انفَطَرَت ، و اِذَا الکَواکِبُ انتَثَرَت ، وَ اِذَا البِحارُ فُجِّرَت ، وَ اِذَا القُبُور بُعثِرَت عَلِمَت نَفسٌ ما قَدَّمَت وَ اَخَّرَت [80] ] ( قرآن کریم ، الانفطار ، 82/ 1 – 5 )
برپایی جهان آخرت تنها به زنده شدن مجرد انسان ها نیست . بلکه اساساً نظام این جهان دگرگون می شود . و جهان دیگری با ویژگی های دیگر بر پا می گردد . و همه انسان ها از آغاز تا پایان خلقت همه با هم زنده می شوند . و به نتایج اعمال خودشان می رسند . جاودانه در نعمت یا در عذاب .
مولوی می گوید :
رازها را مـــی کنــد حــــق آشــــکار چـــون بخواهـد رست ، تخم بد مــکار
آب و ابــــــر و آتــش و آفــتــــــاب رازهـــا را مـــی بـــــرآرد از تــــراب
این بهــار نو ز بعــد بـــرگ ریـــــــز هســت بــــرهانِ وجــــود رستخیــز
در بهــــــار ســرّها پیــــدا شـــــود هر چه خورده است این زمین رسوا شود
بــــر دَمَـــد از دهــــان و از لبــــش تا پـــدیــد آیــد ضمیـــر و مـذهبش
( مولوی ، بی تا ، 3/252 )
صبری در قصیده « اهوال القیامه » این گونه قیامت کبری را بازگو می نماید :
ظُلمــاتٌ تَعَثـَّرَ [81] اَلخلقُ فیها کالفـراش المبثوث فی الکُثبَانِ