نمودار 2-4 : مدل سه بخشی تعهّد سازمانی “آلن” و “مه یر” به نقل از ساروقی ، 1374
ماهیت ارتباط فرد با سازمان در هر یک از اجزای سه گانه تعهّد عاطفی، هنجاری و مستمر متفاوت است. کارکنان با تعهّد عاطفی قوی در سازمان می توانند بمانند چون می خواهند بمانند. افرادی که تعهّد مستمر قوی دارند میمانند چون نیاز دارند بمانند و آنهایی که تعهّد هنجاری قوی دارند میمانند چون احساس میکنند باید بمانند. پیش فرضهای تعهّد عاطفی به چهار گروه دستهبندی میشود: ویژگی های شخصیتی (مثل سن، سابقۀ خدمت، سطح تحصیلات، جنسیت، وضعیت تأهّل و… ) ویژگیهای شغل (مثل حیطه شغل، تضاد نقش، ابهام نقش) ویژگیهای ساختاری (مثل رسمیت، تمرکز، اندازه سازمان) تجربیات کاری (منظور تجربیاتی است که فرد در دوران زندگی کاری خود بدست میآورند) .
تعهّد مستمر دارای دو پیش فرض است. حجم و اندازه سرمایه گذاری های فرد در سازمان (زمان و نیروی صرف شده برای یادگیری راهکارها، مهارتهای مخصوص سازمان که قابل انتقال به سازمان های دیگر نیست و درک فقدان فرصتهای شغلی در خارج از سازمان) .
تعهّد مستمر از تجربیات فرد قبل از ورود به سازمان (اجتماعی شدن خانوادگی– فرهنگی) بعد از ورود به سازمان (اجتماعی شدن سازمانی) متأثّر است .
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
تحقیقات زیادی در رابطه با تعهّد سازمانی با عملکرد شغلی و رفتارهای مبتنی بر تابعیت سازمانی انجام شده است که نتایج آن بیشتر مستقیم (مثبت) است و ارتباط تعهّد سازمانی با ترک خدمت، غیبت و تأخیر کارکنان معکوس (منفی) است (ساروقی، 1374، ص91 ).
2-24 عوامل تعیین کننده تعهّد
مؤسسه تحقیقی ارزیابی بین المللی با توجّه به تحقیقاتی که در فاصله سالهای 1999 تا 2001 انجام داد عوامل تعیین کننده تعهّد را به صورت زیر بیان کرد (گیانکولا، 2006، ص54 ):
1- کیفیت رهبری سازمان و شرکت
2- فرصت های تقویت کاری
3- مهارت های مدیریت انسانی مدیران بی واسطه
4- فرصت های رشد
“واستون وایت” در تحقیقی که انجام داد (2000) عوامل تعیین کننده و محرّک تعهّد را به صورت زیر بیان کرد (گیانکولا، 2006، ص22):
1- اعتماد به رهبر ارشد
2- قابلیت رقابت پاداش ها
3- دستکاری و انسجام رهبری شرکت
4- کیفیت محصولات و خدمات تولیدی شرکت و سازمان
5- امنیت شغلی
6- فقدان استرس های مرتبط با شغل
7- فرصت بکارگیری مهارت ها در کار
2-25 مقدمات ایجاد تعهّد
ماتیو و زاجاک (1990) با تجزیه و تحلیل بیش از 200 تحقیق ، مقدمات ایجاد تعهّد را به پنج دسته به شکل زیر تقسیم می کنند (اسماعیلی، 1380، ص42) :
الف- ویژگیهای شخصیتی مؤثّر بر تعهّد سازمانی (سن، جنسیت، تحصیلات، وضعیت تأهل، استنباط از شایستگی شخصی، تواناییها، حقوق و دستمزد) .
ب- خصوصیات شغلی مؤثّر بر تعهّد سازمانی (مشاغل غنی شده، تنوع مهارت، استقلال مشاغل، چالش انگیز بودن مشاغل).
ج- روابط گروهی و رابطه با رهبر و تعهّد سازمانی (انسجام گروه، وابستگی متقابل، وظایف، ارتباطات رهبر) (فیلدز و تاکر، 1992، ص84)[79] .
د- ویژگیهای سازمان و تعهّد سازمانی (اندازه، سازمان، عدم تمرکز و …).
ر- وضعیت نقش و تعهّد سازمانی ( تضاد نقش، ابهام نقش، تعدّد نقش).
2-26 شیوه های تقویت تعهّد سازمانی کارکنان
برای تقویت و بالا بردن میزان تعهّد سازمانی کارکنان راه های متفاوتی وجود دارد ، موارد زیر شمه ای از این راه هاست ( “دسلر”، 1379، ص65 ) .
– داشتن مأموریت و ایدئولوژی سازمانی و واضح و روشن .
– سهیم کردن کارکنان
– ایجاد حس بیگانگی
– دریافت شکایات
– ایجاد حس جمعی و تأکید بر همکاری جمعی
– پیشرفت کارکنان ، شکوفا نمودن و توانمندسازی آنان
– نسبت سازی
– تضمین عدالت سازمانی
– انتخاب مدیران مناسب
– امنیت شغلی
– برقراری ارتباط دو جانبه بین مدیران و کارکنان سازمان .
2-27 ارتباط کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی
یکی از موضوعاتی که فکر بسیاری از مدیران را به خود مشغول می دارد مدیریت منابع انسانی است، مدیران معمولاً نسبت به ادارۀ صحیح این منابع دیدگاه های متفاوتی دارند علت اساسی این امر وجود جنبه های گوناگون در حوزۀ منابع انسانی است، امروزه موضوع کیفیت زندگی کاری (QWL) کارکنان بسیار مورد توجه قرار گرفته چرا که دانشمندان دریافتند که بهبود شرایط زندگی خانوادگی و شرایط کاری که هر دو جزء لاینفک زندگی افراد به شمار می روند موجب بهبود روحیه و انگیزه کارکنان می گردد و در نتیجه موجبات افزایش رضایت خاطر آنان از زندگی و شغل خود و همچنین افزایش وفاداری و دلبستگی افراد به سازمان می گردد، کیفیت زندگی کاری شامل هشت مؤلفه (پرداخت منصفانه و کافی، محیط کار ایمن و بهداشتی، تأمین فرصت رشد و امنیت مداوم، قانونگرایی در سازمان ، وابستگی اجتماعی زندگی کاری ، فضای کلی زندگی ، یکپارچگی و انسجام اجتماعی در سازمان کار و توسعه قابلیت های انسانی) می باشد هر یک از جنبه ای کار و زندگی فرد را تشکیل می دهد اکنون سازمان ها دریافتند که انگیزه ها و پاداش های مادی، راه های موقتی هستند برای بهبود اثربخشی و بهره وری سازمان ها و تنها توجه به کیفیت و جنبه های گوناگون زندگی است که این نتیجه را در پی خواهد داشت از سوی دیگر تعهد سازمانی سالهاست که مورد توجه بوده و روی آن مطالعات متعددی صورت پذیرفته، دانشمندان برای تعهد سازمانی سه نوع تعهد عاطفی، هنجاری و مستعد در نظر گرفته اند، تعهد همان برگ برنده ای است که اگر سازمان آن را از سوی کارک
عکس مرتبط با منابع انسانی

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.
نان خود داشته باشد هرگز به رکود و سقوط برخورد نمی کند از آنجا که کیفیت زندگی کاری بر تمامی جوانب کار افراد در سازمان از جمله رضایت و تعهد آنان به کار و سازمان اثر می گذارد و موجب شکل گیری هویت سازمانی خاصی و آرمان ها و اهداف مشترک برای افراد می گردد لذا پژوهش در زمینه بررسی و تعیین نوع رابطه حاکم بر این دو متغیر بسیار الزامی است چرا که شمول کامل بر این مباحث به مدیران حوزه منابع انسانی کمک می کند که هم روحیه و انگیزه کارکنان را بهبود بخشند و هم اثربخشی و بهره وری سازمان خود در افزایش دهند.
2-28 پژوهشهای انجام شده در ارتباط با موضوع تحقیق
2- 28-1 پژوهشهای انجام شده در ارتباط با موضوع تحقیق در داخل کشور
– محسن علّامه ( 1378 ) در رساله دکترای خود تحت عنوان « بررسی قابلیت توسعه الگوی آرمانی کیفیت زندگی کاری والتون با ارزش های اسلامی و تأثیر الگوی توسعه یافته بر کاهش تنیدگی روانی » نتایج زیر را بدست آورد .
در این تحقیق از پرسشنامه “والتون” و الگوی اسلامی کیفیت زندگی کاری و تنیدگی روانی استفاده شد . نتایج تحقیق وجود هفت رابطه معنادار بین مؤلفه های الگوی والتون را نشان می دهد .
شاخص نیکویی بر ارزش 995% برآورده گردید که حاکی از برازش مطلوب الگو است . این نتایج حاکمیت 31 رابطه معنادار بین 17 مؤلّفه الگوی اسلامی را نشان می دهد .
شاخص نیکویی برازش برای الگوی اسلامی 90% برآورد گردیده است که برآورد مطلوب را نشان می دهد. نتایج نشان میدهد که از بین مؤلّفههای 17 گانه الگوی اسلامی کیفیت زندگی کاری بین مؤلّفههای ارتباطات باز در سازمان، وفای به عهد سرپرست، ارزشیابی عملکرد متناسب با میزان تلاش واقعی فرد، آگاهی کارکنان از عملکرد مدیران با تنیدگی روانی ارتباط معناداری وجود دارد.
– تحقیق دیگری به وسیله رضایی ( 1379 ) با عنوان «بررسی رابطه بین رضایت شغلی و تعهّد سازمانی در بین کارکنان ستاد سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت» انجام شده است که نتایج آن به شرح زیر است .

رابطه بین اخلاق، رضایت شغلی و تعهدسازمانی با ترک خدمت حسابرسان

1- با افزایش میزان رضایت شغلی، میزان علاقهمندی کارکنان نسبت به شغل و سازمان خود و همچنین نسبت به ارزشهای آن افزایش مییابد که موجب افزایش تعهّد سازمانی کارکنان و استمرار خدمت آنان در سازمان خواهد شد .
2- رابطه رضایت شغلی با بعد هنجاری تعهّد سازمانی قویتر از سایر ابعاد است .
3- بین میزان رضایت شغلی با توجّه به سطح تحصیلات آنان تفاوت وجود دارد .
4- بین میزان تعهّد سازمانی کارکنان با توجّه به سطح تحصیلات و سابقۀ کار آنها تفاوتی وجود ندارد .
– شهر آشوب ( 1385 ) در پایان نامه خود تحت عنوان «بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و تعهّد سازمانی دبیرستانهای شهرستان گنبد کاووس «با استناد از مؤلّفههای هشت گانه “والتون” به این نتیجه رسیده که رابطه مثبت و معنی داری بین کیفیت زندگی کاری و تعهّد سازمانی وجود دارد (تقی آشوب، 1385، همان منبع) .
– نجفی (1385) در پایان نامه خود تحت عنوان «بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری با بهره وری مدیران میان شرکت کنندگان ایران «با بهره گرفتن از مؤلّفههای “کاسیو” نتیجهگیری میکند که بین کیفیت زندگی کاری و بهره وری مدیران میانی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد . یعنی با بالا رفتن کیفیت زندگی کاری ، بهره وری آنان نیز بهبود می یابد . ضریب تعیین نشانگر این مطلب است که حدود 20% از بهره وری مدیران ناشی از کیفیت زندگی کاری و 80% باقی مانده بر اثر تأثیر عوامل است .
– فلاح (1385) در پایان نامه خود تحت عنوان بررسی و تجزیه و تحلیل «رابطه کیفیت زندگی کاری و عملکرد کارکنان سازمان اقتصادی کوثر» به این نتیجه رسید که بین کیفیت زندگی کاری و عملکرد کارکنان رابطه معناداری وجود دارد. او نیز در این تحقیق از مؤلّفههای “والتون” استفاده کرد .
عکس مرتبط با اقتصاد
– تعالی (1374) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود تحت عنوان « بررسی اثرات کیفیت زندگی کاری بر روی بهره وری کارکنان بانک های کشور به این نکته توجّه نموده است که آیا اصولاً بین بهبود کیفیت زندگی کاری در بانکهای کشور و بهره وری آنها رابطه ای وجود دارد یا خیر ؟ چنانچه رابطه ای وجود دارد میزان آن چگونه و تا چه اندازهای است و همچنین کدام عامل کیفیت زندگی نسبت به عوامل دیگر رجحان بیشتری دارد ؟ جامعه آماری وی شامل کارکنان شعب بانک های مختلف تهران است و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نمونه گیری کرده است .
فرضیات وی شامل: 1- بهبود کیفیت زندگی کاری باعث بهره وری می شود . 2- شعب دارای بهره وری بالا رضایت بیشتر مشتری را هم دارند . 3- شعبی که کارکنان آن کیفیت زندگی کاری مطلوب تری دارند نسبت به شعب گروه دیگر دارای بهره وری بالاتری هستند. جمعآوری اطلاعات به وسیله پرسشنامه، مصاحبه، کتابخانه و مشاهدهای بوده است. روش های آماری متناسب با فرضیات بوده است ، فرضیات تحقیقی به تأیید رسیده است و مهمترین عامل مؤفّقیت بانکها جلب رضایت مشتری بوده است . به همین خاطر توصیه می کند که آموزشهای لازم را به کارکنان در خصوص برخورد مناسب با مشتری بدهد و رفع نیازهای کارکنان از عوامل مؤثّر در افزایش بهره وری آنان بوده است و نظام پرداخت را باید سالانه در نظر گرفت و رؤسای بانکها باید در توزیع امکانات بین کارکنان عدالت را رعایت کنند تا انگیزه های کاری در کلیّه کارکنان ایجاد یا تقویت شود و در عین نظارت باید آزادی عمل هم به کارکنان داد و چون امور مالی و پولی نیاز به دقّت زیادی دارد رؤسای بانکها باید محیط کار را برای کارکنان در نهایت ایمنی، آرامش و دور از هر گونه تنش قرار
دهد .
– داوودی ( 1377 ) در تحقیقی با عنوان « بررسی تأثیر کیفیت زندگی کاری بر رضایت شغلی بین کارکنان عملیاتی شاغل در مجتمع فولاد مبارکه » به این نکته توجّه نموده است که چگونه می توان موجبات افزایش میزان کیفیت زندگی کاری را با توجّه به شرایط و وضعیت فرهنگی کشور فراهم آورد ، لذا با توجّه به ابعاد فراوان کیفیت زندگی کاری و محدود بودن امکانات پژوهشگر ، محقق توجّه خود را به مشارکت به عنوان اساس کیفیت زندگی کاری معطوف نموده که در این زمینه به دو زمینه مشترک در زمینه های فوق با رضایت شغلی و حوادث شغلی در بین کارکنان عملیاتی شاغل در مجتمع فولاد مبارکه در یک نمونه 116 نفری پرداخته است و فرضیات زیر را آزمون کرده است : مشارکت دادن غیررسمی کارکنان عملیاتی در تصمیمگیریهای مربوط به شرایط کاری موجب افزایش رضایت شغلی آنان میشود؛ مشارکت دادن غیررسمی کارکنان عملیاتی در تصمیمگیریهای مربوط به خودکار موجب افزایش رضایت شغلی می شود ؛ مشارکت دادن غیررسمی کارکنان عملیاتی در تصمیم گیری های مربوط به شرایط کاری موجب کاهش حوادث شغلی می شود ؛ مشارکت دادن غیررسمی کارکنان عملیاتی در تصمیم گیری های مربوط به خودکار موجب کاهش حوادث ناشی از شغل می شود .
در این تحقیق وی به این نتیجه رسیده است که مشارکت در تصمیم گیری های مربوط به کار و شرایط کاری با رضایت شغلی دارای ارتباط معنی دار است و این رابطه مستقیم و متوسط است . میان مشارکت در تصمیم گیری های مربوط به کار و شرایط کاری با حوادث ناشی از شغل در بین کارکنان رابطه معناداری حاصل شد .
– رستگاری (1378) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود تحت عنوان « بررسی تأثیر کیفیت زندگی کاری بر عملکرد کارکنان شاغل در شبکه بهداشت و درمان نجف آباد » با بهره گرفتن از مدل “والتون” مدل Achieve رابطه کیفیت زندگی کاری و عملکرد را بررسی و تحقیق کرده است. او یک نمونه 200 نفری و با روش نمونه گیری طبقهای طی پرسشنامهای 60 سؤالی به این نتیجه رسیده است :
1- بین هر یک از مؤلّفههای پرداخت منصفانه محیط ایمن و بهداشتی، رشد مداوم امنیت مداوم، یکپارچگی و انسجام اجتماعی و قانونگرایی در بین جامعه مورد تحقیق کمتر از متوسط بوده و توسعه قابلیت های انسانی و وابستگی اجتماعی از مجموع مؤلّفههای مربوط به مدل “والتون” در بین جامعه تحقیق بیشتر از حد متوسط بوده و شاخص توانایی بیشتر از سطح متوسط می باشد .
2- بین کیفیت زندگی کاری و عملکرد در سطح خطای 05/0 همبستگی معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر با افزایش کیفیت زندگی کاری میزان عملکرد کارکنان افزایش می یابد .
با توجّه به آنچه گفته شد هم کیفیت زندگی کاری و هم تعهّد سازمانی دارای ادبیات غنی و جامعی است و این موضوع از جهات مختلف مورد تحلیل قرار گرفته است . گسترش تحقیقات انجام شده مخصوصاً در خارج از کشور در رابطه با هر دو مقوله حاکی از آن است که این دو مقوله برای سازمانها جایگاه ویژه ای دارند و ضرورت دارد که از ابعاد و زوایای مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرند .
– خوشبختی و همکاران (1383) طی تحقیقاتی تحت عنوان « رابطه سبک های رهبری و کیفیت زندگی کاری کارکنان با میزان اثربخشی مدیران دانشکده ها و گروه های آموزشی تربیت بدنی دانشگاه های دولتی کشور» گزارش کرد که میان کیفیت زندگی کاری به ویژه متغیرهای قانون گرایی در سازمان و فضای کلی زندگی کارکنان، و اثربخشی مدیران رابطه معناداری وجود دارد. علاوه بر این با 95 درصد اطمینان میان سبک های رهبری اولیه و کیفیت زندگی کاری کارکنان اختلاف معنادار وجود دارد. بین سطح مدرک و رتبه دانشگاهی مدیران و کیفیت زندگی کاری کارکنان اختلاف معناداری وجود دارد. بین قانون گرایی در سازمان و فضای کلی زندگی کارکنان با سایر متغیرهای کیفیت زندگی کاری رابطه معناداری وجود دارد. بین اثربخشی مدیران و کیفیت زندگی کاری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
– خرازیان (1385) در تحقیقی با عنوان «بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری با عملکرد مدیران زن دبیرستان های دخترانه شهر تهران» با نمونه ای شامل 150 نفر مدیر زن از مناطق 3 ، 5 ، 6 ، 14 و 16 آموزش و پرورش شهر تهران و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به این نتیجه رسید که بین کیفیت زندگی کاری با عملکرد مدیران رابطه معناداری وجود دارد.
در پاسخ به سؤالات ویژه پژوهش نیز باید گفت که بین مشارکت در تصمیم گیری، امنیت شغلی، شرایط کاری ایمن و مطمئن، فرصت یادگیری و قانون گرایی در محیط کار با عملکرد مدیران رابطه مستقیم و مثبتی در حد زیر متوسط وجود دارد. ولی بین حقوق و مزایای منصفانه و کیفیت شغل با عملکرد مدیران رابطه معناداری وجود ندارد.
– رضایی (1385) تحقیقی تحت عنوان « بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی کارشناسان شرکت آب و فاضلاب تهران» انجام داد.