۴-۲-۷-وضعیت اقتصادی پاسخگویان …………………………………………………………………………………………………………..۵۲
عکس مرتبط با اقتصاد
۴-۲-۸- وضعیت استعمال دخانیات همسرپاسخگوان …………………………………………………………………………………..۵
۴-۲-۹- وضعیت سابقه بیماری در پاسخگویان ……………………………………………………………………………………………۵۳
۴-۲-۱۰-وضعیت سقط جنین (ارادی و غیر ارادی ) …………………………………………………………………………………..۵۴
۴-۳-تحلیل استنباطی متغیرها ……………………………………………………………………………………………………………………..۵۵
۴-۳-۱- تحلیل دو متغیره سقط جنین ……………………………………………………………………………………………………….۵۶
۴-۴-۵ رگرسیون لجستیک سقط جنین ……………………………………………………………………………………………………. ۵۹
۴-۵- تحلیل مرده زایی …………………………………………………………………………………………………………………………………۶۰
فصـــــــل پنجــــم : نتیــــجه گیــــری و پیشـــــنهادات
۵-۱- بحث و نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………..۶۳
۵-۲-پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..۶۸
۵-۳- محدودیت ها ………………………………………………………………………………………………………………………………………..۶۹
فهـــــــــــرست مــــــــــــــــنابع
منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….۷۱
منابع لاتین …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….۷۳
پیوست ها ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..۷۵
فهــــــــــــــرست جـــــــــــداول
عنوان جداول شماره صفحه
جدول شماره ۱٫ پایگاه های سنجش کیفیت هوای اراک ……………………………………………………………………………۱۰
جدول شماره۲٫تعداد روزهای سالم و ناسالم در پنج سال گذشته شهرستان اراک(۸۹-۹۳)………………………..۱۱
جدول شماره ۳٫ نمونه های گرفته شده به تفکیک مراکز درمانی اراک………………………………………………………….۳۵
جدول شماره ۴٫نمونه های گرفته شده به تفکیک مراکز درمانی تفرش ………………………………………………………..۳۵
جدول شماره ۵ . تفاوت بین هوای پاک و آلوده بر اساس شاخص های سنجش کیفیت هوا (PSI)………….40
جدول شماره ۶ میانگین سن پاسخگویان به تفکیک محل سکونت ………………………………………………………………۴۶
جدول شماره ۷٫٫ توزیع درصدی سن پاسخگویان به تفکیک محل سکونت…………………………………………………..۴۶
جدول شماره ۸٫توزیع درصدی سن ازدواج پاسخگویان به تفکیک محل سکونت…………………………………………..۴۸
جدول شماره ۹٫ تحصیلات پاسخگویان و همسر وی به تفکیک محل سکونت…………………………………………….. ۴۹
جدول شماره ۱۰و ۱۱٫ وضعیت فعالیت پاسخگویان و همسر وی به تفکیک محل سکونت………………………….۵
جدول شماره ۱۲٫ وضعیت درآمد پاسخگویان به تفکیک شهر محل سکونت……………………………………………….۵۲
جدول شماره ۱۳٫ وضعیت استعمال دخانیات در میان همسر پاسخگویان…………………………………………………….۵۲ جدول شماره ۱۴٫ وضعیت سابقه بیماری مزمن در پاسخگویان….. ……………………………………………………………….۵۳
جدول شماره ۱۵٫ وضعیت سقط جنین ( ارادی ، غیر ارادی )……………………………………………………………………….۵۴
جدول شماره ۱۶٫ رابطه سابقه سقط جنین در ۵ سال گذشته (۱۳۸۹-۱۳۹۳) و مواجهه با آلاینده های هوا (محل سکونت)……………………………………………………………………………………………………………………………………………….۵۶
جدول شماره ۱۷٫ بررسی رابطه نسبت فامیلی و سقط جنین……………………………………………………………………….۵۷
جدول شماره ۱۸٫ رابطه فامیلی سقط و سقط جنین…………………………………………………………………………………….۵۷
جدول شماره ۱۹٫ رابطه سابقه بیماری مزمن و سقط جنین ……………………………………………………………………..۵۸
جدول شماره ۲۰٫ تحلیل رگرسیون لجستیک احتمال سقط جنین توسط متغیرهای مستقل……………………۵۹
جدول شماره ۲۱ . رابطه مرده زایی و محل سکونت………………………………………………………………………………………۶۰
جدول شماره ۲۲ . رابطه مرده زایی و سابقه بیماری مزمن……………………………………………………………………………۶۱
جدول شماره ۲۳٫ رابطه مرده زایی و سابقه فامیلی مرده زایی………………………………………………………………………۶۱
فـــــهرست نمـــــودارها
عنوان نمــــودارها شماره صفحـــــه
نمودار شماره ۱٫ سهم هر آلاینده در آلودگی هوای شهر در طی پنج سال گذشته………………………………………..۱۱
نمودار شماره ۲ . روزهای ناسالم در پنج سال گذشته(۸۹-۹۳)در اراک ……………………………………………………۴۰
نمودار شماره ۳٫ سن پاسخگویان ………………………………………………………………………………………………………………….۴۸
نمودارشماره۴٫ سن ازدواج پاسخگویان ………………………………………………………………………………………………………….۴۹
نمودار شماره ۵٫ تحصیلات پاسخگویان …………………………………………………………………………………………………………۵۰
نمودارشماره ۶٫ سقط های ارادی و غیر ارادی ………………………………………………………………………………………………۵۴
مـــــــدل های تحــــقیق
عنــــــوان صفـــحه
مدل شماره ۱٫ مدل تحلیل عوامل مؤثر بر سقط جنین ( خودبخودی ) و مرده زایی ………………………………….۲۹

فصل اول
سیمای پژوهش
مقدمه
رشد جمعیت به فرایندهای باروری انسان وابسته می­باشد . و براحتی می توان گفت باروری مهم­ترین تعیین­کننده تغییرات جمعیت است و عوامل زمینه­ای می ­تواند نقش مهمی در تعیین سطوح و روند آن داشته باشد. عواملی وجود داردکه مستقیم و یا غیرمستقیم بر روند باروری تأثیرگذار است . از جمله این عوامل سقط جنین­های غیرارادی و مرده­زایی است .و سقط جنین نیز متأثر از عوامل بسیاری است که از جمله آن، عوامل محیطی و آلودگی هواست.آلودگی هوا نه تنها برروی افراد عادی بلکه بر نتایج بارداری نیز تأثیر منفی دارد. طی سه دهه­ گذشته باروری در ایران به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده است حتی در بعضی استان­ها نرخ باروری به حد جایگزینی و پایین­تر نیز رسیده است ( عباسی شوازی و حسینی ۱۳۸۶:۶). نرخ رشد جمعیت اراک در طی سالهای گذشته در حدود ۹۱/۰( بر اساس داده ­های مرکز آمار ایران ) می باشد . یکی از عواملی که می ­تواند باروری را در شهر اراک تحت تأثیر قرار دهد سقط جنین­های خودبخودی است .لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر آلودگی هوا بر شیوع سقط جنین­های خودبخودی و مرده­زایی می باشد . این پژوهش شامل پنچ فصل می باشد که به تفکیک ، فصل یک شامل بیان مسئله و سپس ضرورت تحقیق و جدول آلاینده­های اراک و علت انتخاب شهر تفرش را به عنوان شهر کنترل نیز بیان خواهد شدو در نهایت اهداف اصلی و فرعی پژوهش مطرح می شود و فصل دوم به ادبیات موضوع وضمن آن زمینه های تئوریک و تجربی مرتبط با موضوع پژوهش را به بحث گذاشتیم .پس از آن فرضیه های تحقیق را ارائه نمودیم. و سپس مدلی که بر اساس فرضیه ­ها و سوالات تحقیق شکل گرفته است و در فصل سوم دیدگاه کلی روش شناختی مورد بحث قرار گرفت . روش تحقیق در این بررسی مقطعی و گردآوری اطلاعات بصورت پیمایشی و با بهره گرفتن از پرسشنامه می باشد . در فصل چهارم به تحلیل داده ­ها با بهره از آزمون­های دو متغیره و چند متغیره و توصیفی از ویژگی های اجتماعی – اقتصادی وجمعیت شناختی پاسخگویان پرداختیم و در فصل پنجم خلاصه­ای از نتایج تحقیق در کنار پیشنهادات و محدودیت­ها تحقیق خواهد بود .
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۱-۲ ) طرح مسئله
صنعتی شدن جوامع بشری و مکانیزه شدن زندگی افراد هیچگاه بدون عارضه نبوده است . و یکی از مهمترین خطراتی که به موازات این پیشرفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بشر در قرن اخیر ، شرایط زیستی وی را نیز به مخاطره افکنده است، آلودگی محیطی می­باشد.
امروزه آلودگی هوا به عنوان یکی از معضلات مهم شهرنشینی و زندگی صنعتی مطرح بوده و زندگی تمام افراد جامعه تحت تأثیر این مسأله قرار می­گیرد .طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۰ میلادی افزون بر ۲۰۰ میلیون نفر از مردم جهان در محیط‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی به سر برده­اند که در آن سطح آلاینده­ها بالاتر از استانداردهای کیفیت هوا[۱](NAAQS) بوده است.
آلاینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های هوا به راه های مختلفی بر سلامت انسان اثر می­گذارند. و تأثیر آنها بر فرد بستگی به تراکم تماس و سایر عوامل از جمله حساسیت افراد بستگی دارد .از جمله­ آثار اصلی آلاینده‌‌‌‌‌‌‌های هوا می­توان از مسمومیت، بروز سرطان ، اختلالهای زایمان، خارش چشم و تحریکات سیستم تنفسی، افزایش حساسیت به عفونتهای ویروسی، و… نام برد( بوتکین،۱۳۸۹: ۱۵) .
شهر اراک به دلیل ویژگی­های اقلیمی و به دلیل محاط شدن توسط ارتفاعات، وجود کویر میقان در ۵ کیلومتری شمال­شرقی،که در تابستان­ها منبع تولید گرد و غبار و در زمستان­ها منبع تولید مه می­باشد، همچنین پدیده وارونگی دما در فصول پائیز و زمستان و عدم جریانهای جوی تأثیرگذار به منظور انتشار آلاینده­ها از نظر طبیعی بسیار مساعد شرایط تثبیت آلودگی هوا می­­باشد. که با توجه به توسعه ناموزون شهری،وجود بنگاه­های اقتصادی بزرگ مانند استقرار و فعالیت سنگین در حاشیه شهر و حمل و نقل و ترافیک این شهر به عنوان یکی از هشت شهر آلوده کشور مطرح گردیده است . شهر اراک به عنوان یکی از قطبهای صنعتی کشور مطرح است واز آنجایی که صنایع روزانه مقادیر فراوانی مواد­ آلاینده به هوا منتشر می­سازند . لذا استقرار نامناسب این صنایع موجب تشدید پدیده آلودگی هوا در این شهر گردیده است . وجود بزرگترین کارخانه آلومینیوم­سازی و ماشین سازی کشور و وجود بزرگ­ترین معدن سدیم سولفات کشور و … در بالا رفتن میزان آلودگی هوای شهر اراک تأثیر بسزایی دارند . با توجه به آمار و گزارش­های سازمان کنترل کیفیت هوا، بیشترین آلاینده­های هوای اراک به ترتیب عبارتند از : ذرات معلق ، ازن ، دی اکسید­نیتروژن، دی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اکسید­گوگرد و منوکسیدکربن است که بیشترین آلاینده استخراج ناشی از کارخانجات و صنایع است. بر اساس مطالعات انجام شده ذرات معلق در مقایسه با سایر آلاینده­ها برای سلامتی مخاطره­آمیزتر است و مقدار ۱۰ Pm در تشدید بیماری­های قلبی – ریوی، کاهش مقاومت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری­ها، ازبین رفتن بافت ریه ، آسم کودکان، مرگ ومیر زودرس و افزایش مرگ ومیر جنین و سرطان نقش عمده­ای دارد .
امروزه مشخص شده است که سرب در طول بارداری قادر به عبور از جفت[۲] بوده و از این طریق می ­تواند از مادر به جنین منتقل شود (ساعدی،۱۳۷۹: ۷۶) منوکسیدکربن[۳] هم یک گاز بی بو و بی رنگ است که حتی در تراکمهای بسیار کم نیز فوق العاده برای انسان سمی است . به این معنی که منوکسیدکربن و هموگلوبین خون به طور طبیعی نسبت به یکدیگر میل ترکیبی شدید دارند (بوتکین،۱۳۸۶ :۴۶۱)افزایش کربوکسی همو گلوبین در خون جنین ، باعث ایجاد ناهنجاریها و مرگ ومیرهای دوران جنینی و نوزادی می­ شود .
سرب موجود در هوا که مهمترین آلاینده محیط زیست در جوامع صنعتی و نیمه­صنعتی می­باشد دیر گاهی است که خطرات مواجهه آن با انسان مورد مطالعه قرار گرفته است ، اگرچه اثرات تراتوژنی[۴] آن در انسان کاملاً ثابت نشده ولی ممکن است چنین عملکردی داشته باشد . جذب سرب از هفته دوازده تا پایان دوران حاملگی از طریق جفت انجام می­گیرد. افزایش سقط خودبخودی، زایمان زودرس و مرده­زایی وکاهش رشد ذهنی طفل با سرب در ارتباط است (افشار،۱۳۸۹) .
عکس مرتبط با محیط زیست
سقط جنین به دلیل دلالت های جمعیت شناختی آن و نقشی که در حرکات جمعیتی دارد مورد توجه جمعیت شناسان است. آلودگی هوا نه تنها مادران را تحت تأثیر قرار داده بلکه جنین آنها را نیز در معرض خطرات بی شماری قرار می­دهد . تحقیقات نشان داده است که رشد طبیعی جنین به دلیل قرار گرفتن در معرض هوای آلوده کاهش می­یابد .
در باروری توجه به این نکته قابل توجه است که علاوه بر عامل عدم تمایل زوجین به تولید مثل مسئله سقط جنین نیز در کاهش میزان باروری نقش به سزایی ایفا کرده است .پژوهش­ها نشان می­دهد سقط خود به خودی جنین شایع­ترین عارضه بارداری می­باشد و حدود ۱۵ـ ۲۰ درصد حاملگی­های مسجل ، به سقط خودبخود ختم می­شوند (رهبر،۱۳۸۸:۸). به گزارش دانشگاه علوم پزشکی اراک بیشترین جنین­های سقط شده در اراک در۱۲هفته اول بارداری رخ داده است و در بسیاری از موارد مادر در شرایط خطرناک به مرکز درمانی مراجعه نموده و جنین بدون نیاز به اتاق عمل سقط می­ شود در این گزارش آمده است که علت بسیاری از سقط­ها نامشخص می­باشد و عوامل مختلف از جمله آلودگی هوا در آن بی­تأثیر نیست.در این گزارش همچنین اشاره شده که تأثیر آلودگی هوا و افزایش دو برابری سقط­ها در سال ۹۲ در حالیست که تعداد روزهای آلوده در این سال نیز دو برابر سال گذشته بوده( گزارشی از تعداد سقط­ها منتشر نشده است) چرا که هر ماده سمی که مادر استنشاق می­ کند جنین را نیز تحت تأثیر قرار می­دهد.اما اینکه این آلودگی چه میزان اثر دارد نیاز است که سهم هر آلاینده در هوا مشخص شود و همچنین مقایسه­ بین یک شهر سالم با اراک نیز باید انجام شود تا مشخص شود افزایش میزان سقط ناشی از آلودگی هواست یا عوامل دیگر دخلیند (ترکمانی : www.ilna.ir).در سال ۲۰۰۸میزان سقط جنین کل[۵] در استان مرکزی در حدود ۲۴/۰ ومیزان سقط جنین عمومی [۶] در حدود ۸/۶ می­باشد که در مقایسه با سایر استان­های همسایه ( همدان ۴/۲، لرستان۲/۶، تهران ۹/۳،قم ۰/۰) رقم قابل توجه ایست و این در حالی است که در این رقم کل استان در نظرگرفته شده است و اگر اراک به تنهایی در این میزان محاسبه میشد چه بسا که این عدد بزرگتر نیز می­بود( عرفانی،۲۰۰۸: ۷) با وجود اینکه عوامل زیادی در بروز سقط­های خود­به­خودی موثر است نظیرمشکلات ایمنولوژیکی و ناهنجاری­های رحمی و عفونت­ها ، اما برخی شواهد بر ارتباط بین آلاینده­های محیطی در بروز سقط جنین صحه گذاشته­اند.
اهمیت محیط زیست به اندازه­ای است که علاوه بر توجه جهانی به آن ، در بسیاری از برنامه ­ریزی­ها و سیاست­گذاری­ها به محیط زیست توجه شده است (حسینی و قربانی،۱۳۸۴ :۱۱ ) .
آلودگی زیست محیطی از جمله آلودگی هوا از چالش­های جدی دولت­ها در کشورهای توسعه­یافته و کشورهای در حال توسعه ( به ویژه کلانشهرها ) می­باشد . هم اکنون آلودگی هوا در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان و حتی ایران به اندازه­ای اهمیت یافته­است که دولت­ها را وادار به جدی گرفتن مسأله و اتحاد سیاست­ها و برنامه ­های کوتاه­مدت ­و­ بلند­مدت برای کاهش آلودگی و جلوگیری از آلودگی بیشتر نموده است(همان: ۵۵).
آلودگی هوا مسئله­ مهم واساسی است که سلامت و رفاه بشر را تهدید می­نماید ، تا جایی که اصل پنجاهم ، به این موضوع می پردازد : ” در جمهوری اسلامی ، حفاظت محیط زیست که نسل امروزو نسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی روبه رشد داشته باشند ، وظیفه عمومی تلقی می گردد. از این رو فعالیت های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست و یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است ” این اصل شامل ۲۶ ماده ، جهت جلوگیری از آلودگی هوا می باشد ( قانون اساسی ایران ۱۳۵۸ :۴۲ ) .
اگرچه کودکان و نوزادان در مقابل بسیاری از تهدیدات زیست محیطی ، ازجمله محیط فیزیکی آلوده و ناامن آسیب پذیر هستند اما توجه به این نکته نیز ضروری است که علاوه بر آلودگی محیط زیست ، عوامل خارجی دیگری چه در سطح خرد و چه در سطح کلان وجود دارند که می­توانند بر سلامت جنین مؤثر باشند. عواملی نظیر: محل سکونت ، جنسیت ، قومیت ، وضعیت تغذیه ، تحصیلات والدین و وضعیت اجتماعی واقتصادی خانواده نام برد (گوپتا[۷] و موهادا۲۰۰۴[۸]:۲۱ ) .و همچنین توجه به عوامل دیگری که می ­تواند خطر سقط جنین را تا دوبرابر افزایش دهد. عواملی نظیر سن مادران اگر از مرز ۴۰ سالگی رد می­شوند و یا آنهایی سابقه سقط جنین متوالی دارند،و همچنین مادرانی که دچار کم کاری تیروئید و یا دیابت، سلیاک، لوپوس و اختلالات وراثتی در انعقاد خون و سندرم تخمدان پلی­کسیتیک هستندو دارو مصرف می­ کنند. همچنین مصرف سیگار و الکل و مصرف بیش از چهار فنجان قهوه در روز و افزایش سن پدران هم خطر سقط را افزایش می­دهد و همچنین وقتی پدر در معرض جیوه، سرب، و مواد شیمیایی صنعتی و آفت­کش­ها قرار گرفته باشد، خطر سقط بیشتر می‌شود. تلاش شده در این پژوهش با کنترل این موارد عوامل محیطی دقیقتر مورد بررسی قرارگیرد .
عکس مرتبط با سیگار
مسئله کاهش جمعیت به یکی از مهمترین مسائل روز مبدل شده است چنانچه سیاست گذاری­های اخیر جمعیتی به این نکته اذعان دارند . در بخشی از متن این پیام این چنین آمده است که«با عنایت به اهمیّت مقوله جمعیّت در اقتدار ملّی ؛ و با توجّه به پویندگی ، بالندگی و جوانی جمعیت کنونی کشور به عنوان یک فرصت و امتیاز ؛ ودر جهت جبران کاهش نرخ رشد جمعیت و نرخ باروری در سال­های گذشته، سیاست های کلّی جمعیت ابلاغ می­گردد .با در نظر داشتن نقش ایجابی عامل جمعیّت در پیشرفت کشور ، لازم است برنامه ریزی ها ی جامع برای رشد اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور متناسب با سیاست های جمعیتی انجام گیرد . ودر صدر این سیاست ها ارتقاء پویایی ، بالندگی و جوانی جمعیّت با افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی است » ( سیاستهای اخیر مشوق باروری و طرح جامع خانواده و تعالی جمعیت ).
نرخ باروری کل[۹] در ایران تا دهه­ ۱۳۶۰ در حدود ۶ بوده است ، اما به سرعت کاهش یافت، بطوریکه در سال ۱۳۸۵ به سطح جانشینی رسید( سرایی ،۱۳۸۷: ۱۲۰). سال ۱۳۹۰ این رقم به ۸/۱ فرزند (درکل کشور) و ۶/۱ (در استان مرکزی)برای هر زن کاهش یافته است.(پژوهشکده آمار براساس داده‌های سرشماری ۱۳۹۰)