سندهای راهبردی یا استراتژی سازمانها معمولاً بر مبنای فرصتها، تهدیدها، ضعفها و قوتها بر اساس دو مدل SWOT و مدل PEST تهیه و طراحی میشود (۲).
۲-۱-۳۶-روش کمّی تحلیل SWOT
روش کمی تحلیل SWOT دادههای جزئیتری را برای تحلیل فراهم میآورد. این روش خود را با روش تصمیم گیری MADM انطباق داده است که از طرحهای چند لایه برای ساده سازی مسایل پیچیده استفاده میکند و بر این اساس قادر است تحلیل SWOT را به طور همزمان بر روی چند سازمان به اجرا درآورد. وقتی فرآیندهای برنامه ریزی به وسیلۀ معیارهای متعدد پیچیده میشوند این ممکن است به این دلیل باشد که از SWOT به درستی استفاده نشده است. همچنین بیانگر این است که یک لیست نامشخص، کیفی و ناکامل از فاکتورهای تأثیر گذار محیط داخلی و خارجی در سازمان بکار رفته است.
از روشهایی که تحلیلSWOT را بکار میبرند میتوان ماتریس ارزیابی فاکتورهای خارجی (EFE) و ماتریس ارزیابی فاکتورهای داخلی (IFE) و ماتریس طرح رقابتی (CPM) را نام برد.
۲-۱-۳۶-۱-کاربرد
در حقیقت تحلیل SWOT در شناسایی و تشخیص روابط موجود محیطی و توسعه مسیرهای مناسب میتواند به کشورها نیز مانند سازمانها کمک کند. با بهره گرفتن از این تحلیل میتوان قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیداتی را که یک کشور با آنها مواجه است شناسایی کرد و از مزایای رقابتی یک کشور نسبت به سایر کشورها آگاهی یافت. در تحلیلی که با بهره گرفتن از روش تحلیل SWOT در کشور ونزوئلا انجام شد به روشنی آشکار شد در این کشور نقاط ضعف و تهدید، قوتها و فرصتها را تحتالشعاع قرار دادهاند و عدم کارآفرینی و کنترل شدید دولتی بر بازرگانی از بروز فرصتها و همچنین قوتهای درونی جلوگیری به عمل آورده است. از SWOT به صورت گستردهای در تعدادی از فعالیتهای اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مانند موارد زیر استفاده شده است: کمک به اتخاذ تصمیمات حوزۀ تجارت و بازرگانی، کمک به تعیین مکان ساخت شرکتهای تولیدی در چین، بررسی استراتژیهای نفوذ و ترغیب و تشویق صادرات در چین و بریتانیا، توسعۀ اقتصاد منطقهای در استرالیا، انتخاب شیوۀ عملکرد شرکتهای کوچک در اسکاتلند. همچنین در سطح کشورها از سوات جهت تحلیل پروژههای وسیع منطقهای مانند سیستمهای حمل و نقل و ترابری در هند و تحلیل پروژههای مناسب کارآفرین در ژاپن استفاده شده (۶۰).
به طور خلاصه از این روش تحلیل میتوان برای ارزیابی سطح رقابتی کشور، ریسک اقتصادی فعالیتهای مختلف و شناسایی فرصتها و مزایای رقابتی یک کشور استفاده کرد.
به عنوان مثالی دیگر از کاربرد SWOT در سطح کلان میتوان به استفاده از آن در شرکت عظیم خطوط هواپیمایی چین اشاره کرد. این شرکت دارای بزرگترین خطوط جهانی حمل و نقل است و در زمینه کیفیت نیز از شهرت جهانی بالایی برخوردار است از این رو با آشفتگیهای ناشی از عملکرد ضعیف و مدیریت سطح پایین در سطح بسیار ناچیز در این سازمان میتوان برخورد کرد. این سازمان جهت تعیین بهترین سطح عملکرد و شناسایی عوامل متناسب موفقیت و شناسایی شرایط بحرانی محیطی ممکن از تحلیل SWOT استفاده برد. و در این راستا موفق شده محرکهای کلیدی تأمین رضایت مشتریان را شناسایی کرده و به سوی اعمال نوآوریها و ابتکارات متناسب با محیط تجاری- بازرگانی کلیدی در راستای فرایند جابجایی مسافران، توسعۀ سرویسها خدمات جدید و تخصیص منابع خود به اهداف خاص و برجسته تجاری پرداخت و توانست به این وسیله به موفقیت فرد بی افزاید.
تحلیلSWOT در فرایند تشکیل استراتژی جزء بسیار مهم محسوب میشود. تحلیل فرصتها و تهدیدات خارجی اساساً برای ارزیابی این امر به کار میرود که بررسی کنیم آیا سازمان میتواند از فرصتها استفاده کرده و تهدیدات را به حداقل برساند و همچنین این تجزیه و تحلیل نقاط ضعف برای بررسی عملکرد داخلی شرکتها (مانند روندهای کاری اثر بخش و تحقیق و توسعه) حائز اهمیت است. همچنین ما قادریم این روش تحلیل را به همراه سایر ابزارهای استراتژیک مانند QFD و BSC نیز بکار ببریم. در نتیجه تحلیل SWOT قادر است به سازمانها و حتی به کشورها کمک کند وضعیت کلی خود را نسبت به سایر رقبا و در مورد کشورها نسبت به سایر کشورها مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد (۶۳).
۲-۱-۳۷-رویکرد استراتژیک
تحلیل SWOT علاوه بر اینکه مدل تکمیل شده و توسعه یافته مدلهای تدوین استراتژی ذکر شده به ویژه مدل خط مشی هاروارد، مدل BCG (با لحاظ کردن دو عامل درونی و بیرونی یعنی موقعیت رقابتی و نرخ رشد صنعتی) و مدل GE (با لحاظ کردن عوامل متعدد درونی و بیرونی در قالب سهم بازار و جذابیت صنعت) بود، خود به یک پایه مهم در مدلهای بعدی تبدیل شد. بر اساس مدل SWOT که شبیه ماتریس استراتژی اصلی است، هر سازمان در هر وضعیتی که باشد روی یکی از خانههای متعلق به ماتریس استراتژیهای اصلی قرار میگیرد. در مدل SWOT محور Xها به فرصتها و تهدیدها و محور Yها به قوتها و ضعفها اختصاص مییابد. فرصتهای محیطی سازمان روی محور xها قسمت راست با اعداد مثبت، تهدیدها روی محور Yها قسمت چپ با اعداد منفی، نقاط قوت، روی محور Yها و قسمت بالا با اعداد مثبت و نقاط ضعف قسمت پایین روی محور Yها با اعداد منفی قرار گرفته و پس از مشخص شدن این ابعاد درونی و بیرونی جایگاه سازمان در یکی از خانههای ۱ تا ۴ قرار میگیرد. خانه ۴ به استراتژیهای توسعه یا تهاجم، خانه ۲ و ۳ استراتژیهای ادغام یا ثبات و خانه ۴ استراتژیهای کاهش یا دفاعی اختصاص مییابد.
جدول ۲-۶٫ رویکرد استراتژیک مدل SWOT
S |
|
|
استراتژیهای توسعه (تهاجمی) |
استراتژیهای ادغام (ثبات) |
|
|
O |
T |
|
استراتژیهای تنوع (ثبات) |
استراتژیهای دفاعی (کاهش) |
|
|
|
|
موضوعات: بدون موضوع
[پنجشنبه 1400-07-29] [ 02:11:00 ب.ظ ]