بوردیو دیدگاه جدیدی را در عرصه اوقات فراغت و سبک زندگی به وجود آورد .او به عرصه و میدان توجه می‌کند. مطابق با هر میدان، سرمایه‌هایی شکل می‌گیرد، که سبک زندگی گوناگونی را به صورت عادت واره به وجود می‌آورد (خواجه نوری و مقدس،۱۴۱:۱۳۸۷).
میدان در نظریه‌ی بوردیو، پهنه‌ی اجتماعی کم و بیش محدودی است که در آن تعداد زیادی از بازیگران یا کنش‌گران اجتماعی با منش‌های تعریف شده و توانایی‌هایی سرمایه‌ای وارد عمل شوند و به رقابت، همگرایی یا مبارزه با یکدیگر می‌پردازند تا بتوانند به حداکثر امتیازات دست یابند. جامعه در واقع از تعداد بی‌شماری میدان تشکیل شده‌اند: میدان دانشگاهی، هنری، صنعت و تجارت، حکومت، رسانه‌ها و… (فکوهی،۱۴۵:۱۳۸۴)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
برمبنای دیدگاه بوردیو، گذران اوقات فراغت می‌تواند بیانگر سبک زندگی و ذائقه‌ های خاص باشد که به متمایز شدن افراد از یکدیگر منجر شود. در واقع، یکی از کارکردهای اوقات فراغت، تمایز بخشی است. بوردیو برای تبیین نظریه‌ی خود از مفهومی به نام ذائقه سود می‌جوید. ذائقه؛ عملکردی است که یکی از کارکردهایش این است که به افراد ادراکی از جایگاهشان در نظام اجتماعی
می‌دهد (کوزر،۷۲۷:۱۳۸۴).
به معنای دقیق‌تر باید گفت مصرف، اجازه‌ی بازنمایی سبک‌های زندگی مختلف و ذائقه های متفاوت را می‌دهد و در نهایت، سبک‌های زندگی و ذائقه هایی که برمبنای سرمایه های بالا شکل
می‌گیرند، به مصرف کالاهایی می‌ انجامد که تمایز اجتماعی ایجاد می‌کنند. این منطق تمایز در مصرف، در کانون توجه بوردیو قرار دارد (ساترتون[۴۳] ،۲۰۰۱؛ به نقل از ابراهیمی و همکاران،۷۸:۱۳۹۰).
به نظر بوردیو، انتخاب هایی که افراد در مورد گزینه های فراغت، اساساً اجتماعی است و مردم
سبک‌های زندگی و فعالیت‌های فراغتی را یاد می‌گیرند و با توجه به سرمایه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، نحوه‌ی گذران اوقات فراغت متفاوت است. به علاوه، چون مجردان و متأهلان و همچنین
عکس مرتبط با اقتصاد
گروه های سنی مختلف در جامعه‌ی ما دارای سبک زندگی متفاوت هستند و میزان و نوع فراغت‌های آن‌ ها تغییر می‌کند.
نظریه‌ی بوردیو در مورد چگونگی شکل‏گیری اوقات فراغت را می‏توان به شرح زیر خلاصه کرد:
ü افراد باتوجه به تجربیات اوان زندگی خویش خواست های ویژه و متفاوتی پیدا می‌کنند که بعدها به برداشت، سلیقه و علاقه تبدیل می‏شود.
üاین خواست ها قابلیت نقل مکان دارد، یعنی در تمام اشکال فعالیت‌های فراغتی و مصرفی خودنمایی می‏کند.
üافراد از نظر برداشتی که از فعالیت‌های فراغت دارند با همدیگر متفاوتند.
üفعالیت‌های فراغتی گوناگون نیاز به انواع متفاوتی از شایستگی فرهنگی دارد.
üاهمیت فعالیت‌ها و فضاهای فراغتی و سبک‌های خاص فراغت به نحوه‌ی توزیع آن‌ ها در بین گروه‌های مختلف اجتماعی بستگی دارد.
üگزینه های فراغت از این اهمیت توزیعی سرچشمه می‌گیرد، علایق و سلیقه‌ها ابزارهایی برای نشان دادن تمایز و تشخص اجتماعی است (هیوود و همکاران،۱۳۸۰: ۳۶۰).
جدول شماره ۲-۱: تلخیص رویکردهای نظریه‌پردازان در موضوع اوقات فراغت

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نظریه پرداز متغیرهای اصلی فراغت رویکرد
تورستین وبلن طبقه تن‌آسا، تمایز جامعه شناختی
ژوفر دومازیه زمان، فعالیت،…. جامعه شناختی
ماکس کاپلان آنتی‌تز کار، رهایی از وظایف اجتماعی، زمان فراگیری و رشد، آزادی، بازی، خاطره دل پذیر جامعه شناختی
مارتی،اچ نومیر عوامل فردی(سائقه‌های اجتماعی، حالات عاطفی، ایستار و عادات) و فعالیت گروهی جامعه شناختی
استنلی پارکر کار و فراغت جامعه شناختی
هایدی روزن باوم ساعات کار، میزان درآمد و… جامعه شناختی
نوربرت الیاس متمدن شدن جامعه شناختی
کریس روجک زمان و فراغت، فضای فراغت جامعه شناختی
پی‌یر بوردیو اوقات فراغت، سبک زندگی، میدان، منش، تمایز، قریحه و…. جامعه شناختی

۲-۶ چارچوب نظری تحقیق
فراغت، به معنای نوین کلمه، مقوله‌ای جدید است، اما از نظر تاریخی مفهومی به قدمت انسان دارد. ساعاتی را که فرد بعد از کار روزانه‌ی تولیدی، خواه تولید مادی و خواه تولید فکری، با آزادی و اختیار به مقتضای شرایط فرهنگی و اقتصادی خود، به تنهایی یا با دیگران، در خانه یا در خارج از خانه، در محدوده‌ی شهری یا در طبیعت، با صرف هزینه یا بدون هزینه، به منظور سرگرم شدن، لذت بردن، استراحت کردن و تمدید قوای جسمی یا ذهنی از دست رفته، و از روی برنامه و نظم خاص از پیش تعیین شده صرف می‌کند فراغت نامیده می‌شود (مرکز آمار،۲۰:۱۳۸۶).
بنابراین اوقات فراغت، یکی از نیازهای اساسی و پایه‌ای انسان است و مانند هر نیازی، بسته به وضعیت فرد و محیط اجتماعی، متغیر بوده و میان جوانان و والدین آن‌ ها تفاوت داشته و دایماً در حال تغییر است. در دنیای امروز، انسان زیر سلطه‌ی تکنولوژی، نیازی روز افزون به استراحت و سرگرمی دارد تا بتواند اضطراب‌ها و نگرانی‌های ناشی از زندگی دشوار ماشینی را التیام بخشد و با روحیه‌ای بهتر و آماده تر به کار و تلاش سازنده و سودمند بپردازد. در این میان، وسایل ارتباط‌جمعی به عنوان مهمترین ابزار تفریحی و سرگرمی به شمار می‌روند که انتشار برنامه‌های سرگرم کننده، بر الگوی گذران اوقات فراغت انسان اثراتی تعیین کننده دارند و از این طریق فرد از تنهائی و زندگی سخت روزمره خود رهائی می‌یابد و با محیط بیرونی تماس برقرار می‌کند. نقش وسایل ارتباط‌جمعی در جوامع امروز بسیار گسترده و آشکار است کم‌تر جنبه‌ای از شئونات زندگی بشر امروز از وسایل جمعی متأثر نیست. دنیای امروز دیگر از جزایر بسته بی‌ارتباط تشکیل نشده بلکه به واسطه تأثیر وسایل ارتباط‌جمعی مرزها از میان برداشته شده و همان طور که مک لوهان می‌گوید: وسایل ارتباط‌جمعی دنیای بزرگ امروز را به دهکده جهانی تبدیل کرده است.
تماشای تلویزیون داخلی، تماشای شبکه‌های ماهواره‌ای، گوش دادن به رادیو، استفاده از اینترنت، رفتن به سینما و تئاتر، پرداختن به یک فعالیت ورزشی و تفریحی و بالاخره سفر کردن، بازی و سرگرمی، آموزش، مذهب، تعامل و کارهای هنری همه می‌توانند بخشی از گذران اوقات فراغت جوانان و والدین آن‌ ها باشد.