در مجموع می توان گفت ورزش نهادی اجتماعی است که می تواند شیوه زندگی اکثر قریب به اتفاق مردم را تحت تأثیر قرار دهد(همان،۱۳۷۲ :۴۷ )بنابراین فعالیت های ورزشی فعالیت های رسمی و نهادی شده هستند به این معنا که جزئی منظم و هدفمند از زندگی اجتماعی به شمار می‌‌‌‌‌آیند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
جامعه شناسی ورزش رشته ای جدید است که مانند سایر رشته های جامعه شناسی به تفسیر و پیش بینی واقعیت های اجتماعی و چگونگی دگرگونی آنها می‌پردازد.علاوه بر این ،در این رشته فراگردهای اجتماعی نیز مورد بررسی قرار می گیرد،فراگرد‌های اجتماعی نیروهای پویایی هستند که در کنش متقابل با یکدیگر می توانند عناصر موجود در ساختار و فرهنگ اجتماعی را تقویت کرده و یا اینکه آنها را به شکل تازه ای درمی‌آورند.از جمله فراگردهای اجتماعی که در نهاد ورزش صورت می گیرد می توان به رقابت،مبادله اجتماعی،تخصیص منابع،روابط منزلتی،قدرت کجروی،کنترل،ستیز،همکاری،سازگاری،جامعه پذیری،عملکرد گروهی و خشونت و پرخاشگری اشاره کرد(نیکسون و فری[۱]،۱۹۹۶ :۷)
به این ترتیب باید گفت جامعه شناسی ورزش به ارتباط بین ورزش و جامعه می پردازد و نه به افراد، بلکه به محیط های اجتماعی توجه دارد.
در بین فعالیت های گوناگون ورزشی بی تردید ورزش فوتبال پرطرفدارترین و پربیننده ترین رشته ورزشی است. فوتبال بیش از اینکه یک ورزش ساده باشد پدیده ای پیچیده است که باید مانند سایر پدیده های اجتماعی به آن نگاه کرد(فتحی،۱۳۶۳).
در طی مطالعاتی‌که تحلیلگران اجتماعی درباره ارزش ها و الگو های رایج در ورزش فوتبال داشته اند، یکی از مسائل مهمی که توجه آنها را جلب کرده ،حوادث و رویدادهای خشونت بار مربوط به این ورزش است که هر از چندگاهی جلوه هایی از آن را می‌توان در بازی های داخلی و بین المللی مشاهده کرد. با توجه به حساسیتی که روی این ورزش وجود دارد،متأسفانه در موارد زیادی مشاهده شده است که عده ای از تماشاگران فوتبال پس از بازی و در حین آن به دلایلی اقدام به اعمال خشونت آمیز از قبیل دشنام،پرتاب اشیاء و مواد آتش زا به داخل زمین و درگیر شدن با هواداران تیم مقابل،تخریب اموال دولتی و خصوصی می کنند که این حرکات صدمات و پیامدهای مختلفی را برای یک تیم،تماشاگران و یا حتی کشور به همراه دارد.
ورزش فوتبال نه تنها دارای بعد تفریحی و ورزشی است بلکه دارای ابعاد فرهنگی،اقتصادی،اجتماعی و حتی سیاسی نیز می باشد.بنابراین خشونت در آن توسط بازیکنان و یا تماشاگران علاوه بر محدودیت هایی که برای یک تیم یا یک کشور از طرف مجامع ملی و بین المللی بوجود می آورد،تبعات منفی اقتصادی،سیاسی و اجتماعی را نیز به همراه دارد.از نظر فرهنگی این گونه برخوردهای ناشایست می تواند وجهه فرهنگی مردم یک جامعه را نزد دیگر جوامع تغییر داده و سبب ارائه تصویر نامناسب از ارزش های یک جامعه گردد.علاوه بر آن ممکن است ضررهای مالی و جانی را به همراه داشته باشد،که نمونه‌ آن در موارد زیادی در کشور ایران قابل مشاهده است. تجاری شدن هرچه بیشتر ورزش در جهان نشان دهنده ی این امر است که آرمان های اولیه ی ورزش در حال از میان رفتن است و جنبه ی ضد ورزشی آن پدیدار شده است. در واقع سالهاست که رشته های ورزشی مخصوصا فوتبال از آن حالت ورزشی به عنوان سلامت جسم و جان و گذران اوقات فراغت خارج شده و رفته رفته جریان ورزش آماتوری به ورزش حرفه ای تبدیل شده است (کشمیری،۲۸:۱۳۸۱).
عکس مرتبط با اقتصاد
اوباشگری به عنوان آشکارترین جلوه اجتماعی خشونت در ورزش فوتبال به شکل امروزین خود ابتدا در دهه ی ۱۹۶۰ و در عرصه رقابت های فوتبال بریتانیا مورد توجه قرار گرفت و به عنوان معضل مطرح گردید.در دهه ی ۱۹۸۰ اوباشگری به صورت پدیده ای رایج در اکثر کشورهای اروپایی درآمد و در این دهه برنامه ریزی تاکتیکی و ساختار نظامی بدیل به ویژگی رفتاری اوباشگری شد.اوج فاجعه اوباشگری اروپایی به سال ۱۹۸۱ مربوط می شود.زمانی که برخورد مصیبت بار طرفداران دو تیم باشگاهی لیورپول از انگلیس و یوونتوس از ایتالیا در جریان برگزاری رقابت برای فتح جام قهرمانی باشگاه های اروپا در ورزشگاه شهر بروکسل رخ داد و طی آن ۳۸ نفر کشته و ۲۰۰ نفر زخمی شدند . در حال حاضر تقریباً هر هفته در ورزشگاه‌ها یا محیط های پیرامون آن در بسیاری از کشورها رفتار خشونت آمیزی رخ می‌دهند(رحمتی،۵۷:۱۳۸۲)
سابقه برگزاری دیدارهای باشگاهی فوتبال ایران به اوایل دهه ۱۳۵۰ شمسی باز می‌گردد، که مسابقات قهرمانی باشگاه‌های کشور تحت عنوان جام تخت جمشید آغاز گردید.آغاز خشونت و پرخاشگری در فوتبال کشورمان به سال ۵۲ برمی‌گردد، که در جریان بازیهای باشگاهی بین برخی از ورزشکاران-نه تماشاگران-درگیری هایی رخ داد.پس از آن گاه و بیگاه در جریان برخی از بازیها بین تیم رقیب،یا بین بازیکنان تیم رقیب،یا بین بازیکنان و مربیان با داوران برخوردهای خشونت آمیز رخ داد.اما این برخوردها هیچگاه به تماشاگران سرایت نکرد و تماشاگران و طرفداران تیمها جز در چارچوب هنجارهای مربوط به خود در داخل ورزشگاه‌ها که در نهایت به شعارهای توهین آمیز ختم می‌شد با یکدیگر به شکل فیزیکی درگیر نمی‌شدند.افزون بر این،موارد مربوط به خرابکاری و آشوب گری به میزانی تقریباً طبیعی و در حد قابل اغماض رخ می داد.
نخستین درگیری جدی بین تماشگران مسابقات فوتبال به آبان ماه ۱۳۵۸ مربوط می‌گردد.در این تاریخ در جریان بازی دوستانه بین دو تیم استقل

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.
ال و پرسپولیس در استادیوم آزادی تهران در اواخر بازی در حالی که نتیجه به سود تیم استقلال بود،طرفداران تیم پرسپولیس به درون بازی هجوم آوردند و بازی نیمه تمام قطع گردید.پس از آن در سال ۶۱ آشوبها و اغتشاشات طرفداران فوتبال مجدداً نمودار شد.در تاریخ ۲۶ شهریور و در جریان بازی دو تیم استقلال و تهران جوان در حالی که نتیجه مساوی بود با هجوم تماشاگران به درون زمین بازی نیمه تمام ماند.از این تاریخ به بعد عرصه رقابت های باشگاهی فوتبال در شهر تهران شاهد افزایش شعارهای توهین آمیز از جانب طرفداران دو تیم استقلال و پرسپولیس علیه همدیگر و بازیکنان تیم حریف و داوران مسابقات بود.اولین حادثه اوباشگری فوتبال که به اغتشاش اجتماعی انجامید به بازی بین دو تیم پرسپولیس با پاس مربوط می شود که قرار بود در تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۶۳ در ورزشگاه شهید شیرودی انجام شود.ازدحام بیش از حد تماشاگران در ورزشگاه شیرودی باعث شد که مسئولان هیأت فوتبال تهران بازی را لغو و به تأخیر انداختند.در پی این تصمیم تماشاگران حاضر در ورزشگاه که تعداد آنها بیش از ۳۰ هزار نفر برآورد می شد به داخل زمین هجوم آوردند.دیرک های دروازه را از جا کندند و زمین چمن را به آتش کشیدند .به دنبال دخالت مأموران پلیس،تماشاگران به بیرون ورزشگاه رفتند و به اموال عمومی آسیب رساندند.در پی این حادثه بازی های باشگاهی فوتبال شهر تهران تعطیل اعلام شد.از اوایل دهه ۱۳۷۰ و همزمان با آغاز مسابقات قهرمانی باشگاه های کشور در برخی از مسابقات تماشاگران و طرفداران تیمها مبادرت به انجام حرکات و رفتارهای خشونت آمیز و پرخاشگرانه کرده اند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

پرتاب سنگ از سوی تماشاگران به داخل زمین در جریان بازی دو تیم استقلال اهواز و پرسپولیس در ورزشگاه اهواز(۱۳۷۲)

درگیری بازیکنان دو تیم پرسپولیس و استقلال در سال ۷۳ که باعث شد بازی بعدی این دو تیم در بندرعباس و بدون تماشاگر برگزار شود.

بازی دو تیم استقلال و فجر سپاسی در آبان ماه ۱۳۷۸ به علت اغتشاش و سنگ پرانی تماشاگران نیمه تمام ماند.

در جریان بازی استقلال و پرسپولیس در سال ۱۳۷۹ بازیکنان دو تیم به زدوخورد با یکدیگر پرداختند.کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال هفت بازیکن از دو تیم را از دو بازی تا ۱۸ ماه محروم کرد.

بنا بر اظهارات شرکت واحد تهران،در جریان رقابت های باشگاهی فوتبال در تهران در سال ۱۳۷۹ از مجموع ۵۱۷۵ دستگاه اتوبوس تجهیز شده به حمل و نقل ۱۱۵۲ دستگاه اتوبوس متحمل خسارتهای شدید شدند(تبریزی، ۱۳۸۳: ۲۲۶-۲۲۹ ). این آمار مربوط به قبل از بازی پرسپولیس و استقلال بود که پس از این بازی به تعداد ۷۱۵ دستگاه اتوبوس خسارت وارد شد و پس از این سال هم بارها شاهد خشونت و آشوبگری تماشاگران در ورزشگاه های کشورمان بوده ایم ،که از آخرین موارد آن می توان به سنگ پراکنی و فحاشی های تماشاگران دیدار دو تیم پرسپولیس و استقلال در نیم فصل اول لیگ برتر فوتبال در سال ۱۳۹۱ اشاره کرد. با توجه به وجود این معضل در فضای ورزشی، بویژه فوتبال، بررسی عوامل مرتبط با بروز خشونت در میان تماشاگران از اهمیت اساسی برخوردار است. این پژوهش در پی بررسی یکی از فراگرد های اجتماعی ورزش فوتبال است و آن هم خشونت و پرخاشگری تماشاگران است و سعی خواهد شد با نگاهی جامعه شناختانه مورد بررسی قرار گیرد.

بیان مسأله

امروزه ورزش از ضروری­ترین نیازها و اساسی­ترین نهادهای جوامع بشری است به طوری که کمتر کشوری را می توان یافت که فاقد سازمان ورزشی باشد. گسترش روزافزون ورزش به گونه ای است که میلیون ها نفر انسان در سراسر جهان از ورزشکاران، مربیان، داوران و مدیران باشگاه ها گرفته تا عکاسان، خبرنگاران، دست اندرکاران مطبوعات ورزشی و دیگر رسانه های گروهی همه در فعالیت­های ورزشی مشغول به­کارند(وثوقی،۱۲۶:۱۳۸۸).بنابراین بخش عمده ای از زندگی اجتماعی افراد جامعه ها را فعالیت های ورزشی تشکیل می دهد.با نگاهی به روزنامه ها و برنامه های تلویزیونی و رادیویی میتوان این ادعا را که بخش عظیمی از زمان و اطلاعات افراد به این فعالیت اختصاص دارد را مورد تأیید قرار داد.
ورزش به عنوان نهادی اجتماعی نظیر دیگر نهادها تشکیلات خاص خود را دارد و بر حیات اجتماعی افراد تاثیر می گذارد. این نهاد عامل گسترش شبکه ی تعاملات اجتماعی جدید میان افراد جامعه است. وجود دسته های مختلف ورزشی در جامعه و رقابت میان آن ها به پیوند و اتحاد افراد در قالب هواداران ورزش ها و تیم ها می انجامد (عنبری،۱۸:۱۳۸۱).
در میان ورزش های گوناگون فوتبال ویژگی های خاصی دارد که آن را به جذاب ترین و پرطرفدار ترین ورزش دنیا تبدیل کرده است. درکشور ما فوتبال از محبوبیت بسیار بالایی برخودار می باشد و پویایی خاصی را در مملکت ما باعث می شود. با توجه به کمبودهایی که در زمینه ی شادی و تفریحات سرگرم کننده در کشورمان وجود دارد، پدیده ای مانند فوتبال که گروه کثیری از جوانان را به خود مشغول کند و اسباب شادی مردم (اتفاقی مانند رفتن به جام جهانی در سال ۱۹۹۸ و شادی ناشی از آن در جامعه که طبیعتاً دیگر زمینه ای زندگی اجتماعی افراد را تحت تأثیر قرار داد) را فراهم کند موهبت بزرگی است.
اما در ورای این ویژگی های مثبت باید به یک پدیده ناخوشایند در این نهاد اجتماعی اشاره کرد و آن هم خشونت در مسابقات بین تماشاگران و تبدیل شدن آن به عنوان یک آسیب اجتماعی است. امروزه تماشاگران در فوتبال جایگاهی ویژه یافته اند که اهمیت آن، لزوم توجه به ابعاد مختلف حضور آنان را در ورزش فوتبال بیش از پیش نشان می دهد. یکی از این ابعاد، رفتار تماشاگران فوتبال در ورزشگاه ها در زمان برگزاری بازی های مهم و حساس و نیز بعد از این بازی هاست ،که همواره بیشترین توجه را در این زمینه به خود اختصاص داده است. زیرا این رفتارها به دلیل پیروی از هنجارهای خاص رفتارهای جمعی گاهی منجر به آسیب هایی شده اند. در واقع فضای حاکم بر ورزشگاه ها در مسابقات حساس فوتبال بازیکنان و تماشاگران را در وضعیتی قرار می دهد که ممکن است به دلیل نقض قواعد و هنجارهای رایج به رویارویی های پرخاشگرانه و خشونت آمیز منتهی شود.خشونت و پرخاشگری در رفتارهای اجتماعی به شکل های گوناگون متجلی می شود. بسیاری از افراد برای حل مشکلشان به راه های خشونت آمیز متوسل می شوند.زمانیکه فشارهای زندگی افزایش مییابد خشونت به عنوان یک روش و شیوه عمل ظاهر می شود. بنابراین از آنجا که خشونت و پرخاشگری در چهارچوب روابط متقابل اجتماعی نیاز به تعریف دارند می توان آنها را به عنوان پدیده اجتماعی تلقی نمود.این پدیده‌ها از نظر زمانی و مکانی و همچنین با توجه به متغیرهای‌ اجتماعی مانند(سن،جنس،نژاد،قومیت،طبقه اجتماعی و خرده فرهنگ های گوناگون ) در هر جامعه شکل های متفاوتی به خود می گیرد.خشونت در فعالیت های ورزشی به سه شکل قابل ملاحظه است:خشونت تماشاگران بر علیه همدیگر و دارایی های عمومی۲-خشونت تماشاگران بر علیه ورزشکاران و۳-خشونت خود ورزشکاران در عرصه رقابت ها.
از نظر جامعه شناختی خشونت در شکل اول آن که ناظر بر خشونت تماشاگران بر علیه همدیگر و دارایی های عمومی است اهمیت بیشتری دارد. (کاظمی و دوستان،۱۳۸۶ :۱۰۲)
امروزه رفتار خشونت آمیز به عنصری از فرهنگ حاکم بر عرصه فعالیت های ورزشی بدل شده است که تجلی آن در میان تماشگران،طرفداران و گاه ورزشکاران رشته فوتبال می توان مشاهده کرد.با توجه به گستردگی و رواج فوتبال و عرصه گسترده تر آن نسبت به سایر فعالیت های ورزشی که حضور انبوه تماشاگران را در حین برگزاری مسابقات به همراه دارد این رشته در بین فعالیت های مختلف ورزشی بیشتر با رفتار خشونت آمیز طرفداران و تماشاگران مواجه بوده است به گونه ای که در حال حاضر در کشور های غربی صاحب فوتبال نوع خاص و تقریباٌ سازمان یافته ای از خشونت موسوم به اوباشگری شکل گرفته و در سایر کشور ها نیز گاه و بی گاه می توان تجلی خشونت های رفتاری در مسابقات فوتبال را شاهد بود. بنابراین فوتبال و ورزش حرفه ای که می تواند صحنه ای باشد برای تبدیل رقابت های سازمان یافته ی اجتماعی به مبارزات بدون خشونت ، خود گاه و بی گاه دست خوش خشونت و درگیری های پردامنه می شود. بنابراین با اینکه خشونت در بین تماشاگران فوتبال خاص جامعه ما نیست و یک پدیده جهانی است و در کشورهای صاحب نام فوتبال مثل انگلیس،اسپانیا،آرژانتین و… نیز مشاهده می شود، باید گفت ورزش فوتبال به دلیل محبوبیت بین افراد جامعه و بخصوص جوانان، خیل عظیم تماشاگران را به ورزشگاه روانه می کند و در این جماعت هر از چند گاهی حوادثی خشونت بار و ناخوشایند را بین تماشاگران ملاحضه می کنیم(فحاشی هایی که به داوران،بازیکنان و مربیان می شود،درگیری ها و زدوخورد های بین تماشاگران) از جمله آنهاست.آشوب و خشونت در محیط های ورزشی تنها در قالب رفتار خشونت آمیز تجلی نمی یابد بلکه ویرانی ها
و خرابی های قابل ملاحضه ای نیز در این گونه مواقع بوجود می آید که از جمله می توان به وارد شدن خسارت و آسیب به امکانات و تاسیسات ورزشگاه ها ،اتوبوس های حمل و نقل و دیگر اماکن و تأسیسات عمومی اشاره کرد. دیدن صحنه های خشونت آمیز در ورزشگاه ها و بیرون از آن در بین بازیکنان و تماشاگران فوتبال، چهره ی این پدیده را مخدوش و حس تنفر را بر می انگیزد.
امروزه دامنه رفتار اوباشگرانه در عرصه رقابت های فوتبال توسط هواداران و تماشاگران این رقابت ها به قدری گسترش یافته که برخی از صاحب نظران جامعه شناسی ورزش آن را در حد یک معضل جهانی تلقی می کنند.از اواخر دهه ی ۱۹۶۰ میلادی پژوهشگران و نظریه پردازان دلایل را مطرح و تعبیرهای متفاوتی را در مورد رفتار اوباشگرانه و خشونت آمیز تماشاگران مسابقات فوتبال ارائه می دهند که گستره ی آن ها از دگرگونی های کلان اجتماعی تا عامل های خود را در بر می گیرد .آثار تجربی که در خلال نیمه دوم قرن بیستم درباره رفتار پرخاشجویانه و خشن انجام شده اند در دو گروه جای می گیرند.نخست،برخی که منبع پرخاشگری را ملهم از سایق های درونی و غرایز در نظر می گیرند(مانند روان شناسان،رفتارشناسان و روان پزشکان)و دوم گروهی که پرخاشگری و خشونت را واکنش به رویداد های محیطی در نظر می گیرند که از طریق آموزش فرهنگی و فردی تعدیل می شود(مانند اکثر جامعه شناسان و انسان شناسان).بنابراین این تحقیق در پی بررسی عوامل موثر بر انواع خشونت در میان تماشاگران مسابقات فوتبال در کشورمان می باشد و در ابعاد اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی به این بررسی پرداخته به این دلیل که مطالعه پیرامون ورزش و دیگر مسائل اجتماعی و رفتاری مربوط به آن و ورزشکاران، بدون در نظر گرفتن فرهنگ جامعه و آداب و رسوم حاکم بر روابط افراد و خانواده ها کار دشواری است. اصول و فلسفه ی حاکم بر فرهنگ عمومی جامعه بر فعالیت های ورزشی تاثیر می گذارد. گستردگی فعالیت های ورزشی در جامعه به گونه ای است که در تحلیل آن باید به سایر نهادهای اجتماعی مثل اقتصاد، فرهنگ، آموزش و پرورش، سیاست و هنر و سایر پدیده های اجتماعی اثرگذار نیز توجه شود. بنابراین سوال اساسی این تحقیق این است که آیا بین عوامل گوناگون( اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی) و خشونت تماشاگران رابطه وجود دارد؟

فرضیه های تحقیق

در این تحقیق متغیرهای انتخاب شده به عنوان فرضیه های تحقیق با الهام گرفتن از دیدگاه کارکردگرایی ساختی و مدل علی-توصیفی کلارک برای تبیین خشونت و پرخاشگری تماشاگران مورد استفاده قرار گرفته است.متغیرهای مستقل انتخاب شده در فرضیه ها در دو گروه خرد و کلان قرار می گیرند.ازجمله فرضیات کلان می توان به وضعیت اجتماعی-اقتصادی تماشاگران و همچنین عوامل فرهنگی مرتبط با خشونت تماشاگران اشاره کرد.فرضیه های خرد این پژوهش با استناد به الگوی نظری و در چهارچوب فرضیه های کلان مطرح می شوند.در یک دسته بندی از متغیرهای انتخاب شده،چهارگروه را می توان مشخص کرد.دسته ای از این متغیرها به عوامل و شرایط وضعیتی مربوط می شوند که شامل امکانات رفاهی ورزشگاه(آبخوری،سرویس های بهداشتی،کیفیت صندلی های ورزشگاه و نشیمن ها،بلیط فروشی و…).در گروه دیگر از متغیرها به متغیر های جمعیتی توجه شده که شامل:سن،وضعیت تأهل افراد می باشد.در گروه سوم متغیرها به متغیرهای فرهنگی مربوط می شود که شامل(اعتقادات مذهبی،میزان سرمایه فرهنگی تماشاگران).بخش چهارم از متغیرها به متغیرهای اجتماعی مربوط می شود که شامل(شغل،حضور زنان در ورزشگاه،عملکرد( بازیکنان،داوران ونیم) میزان تعلق اجتماعی، و ناکامی های پیشین تماشاگران).

فرضیات اصلی

۱- عوامل اجتماعی بر خشونت تماشاگران تأثیر دارد.
۲- عوامل فرهنگی بر خشونت تماشاگران تأثیر دارد.
۳- عوامل اقتصادی بر خشونت تماشاگران تأثیر دارد.
۴- عوامل فردی بر خشونت تماشاگران تأثیر دارد.

فرضیات فرعی

۱-۲- وضعیت تأهل تماشاگران بر خشونت آنها تأثیر دارد.
۱-۳- پایگاه اجتماعی تماشاگران بر خشونت آنها تأثیر دارد.
۱-۴- میزان تعلق اجتماعی تماشاگران بر خشونت آنها تأثیر دارد.
۱-۵- میزان رضایتمندی از امکانات رفاهی ورزشگاه بر خشونت تماشاگران تأثیر دارد.
۱-۶- عملکرد(بازیکنان،داوری و تیم مورد علاقه)بر خشونت تماشاگران تأثیر دارد.
۲-۱- میزان اعتقادات مذهبی تماشاگران بر خشونت آنها تأثیر دارد.
۲-۲- سرمایه فرهنگی تماشاگران بر خشونت آنها تأثیر دارد.
۳-۱- میزان درآمد تماشاگران بر خشونت آنها تأثیر دارد.
۴-۱- ناکامی­های تماشاگران بر خشونت آنان تأثیر دارد.

اهمیت و ضرورت تحقیق

در هر جامعه گروه ها و افراد مختلف به ارزش های گوناگونی متصل هستند.ورزش دنیای کوچکی است که ارزش های اجتماعی ویژه ای را منعکس می کند.تجلی ارزش ها از طریق ورزش نشانگر نقش هائز اهمیت آن در جامعه است.
برخی از مکاتب جامعه شناسی مانند کارکرد گرایی به نقش ورزش در ایجاد ثبات اجتماعی اجتماعی تأکید دارند و آن را به عنوان نهادی شبه مذهبی تلقی می کنند که با بهره گرفتن از مراسم و آئین ها ارزش های مشترک جامعه را تقویت می کند(شافر و لام[۲]،۱۹۲۲ :۲۱)
ورزش به عنوان نهادی اجتماعی سطوح مختلف و فراوانی از روابط اجتماعی را تحت پوشش قرار می دهد و بر عناصر گوناگونی مانند پایگاه اجتماعی،روابط نژادی و قومی،سبک پوشش،زبان و ارزش های اجتماعی مردم تأثیر گذار است.بنابراین با توجه به این اهمیت که فعالیت های ورزشی در جامعه دارد،شناخت عوامل مؤثر در شکل گیری چنین فرایندی هایی مانند خشونت و اوباشگری از منظر جامعه شناختی حائز اهمیت است.جنبه دیگری که می توان در جهت اهمیت موضوع مورد مطالعه به آن اشاره کرداین است که خشونت و پرخاشگری همواره در بحث های جامعه شناختی به عنوان یک پدیده اجتماعی مهم مورد توجه قرار گرفته است،و از دهه ۱۹۶۰ تبین هایی در این رابطه مطرح شده که از تأثیر دگرگونی های کلان اجتماعی تا عوامل خرد را دربر می گیرید.
با این همه و علی رغم بحث ها و مطالعات مستمر هنوز یک توافق کلی در مورد اینکه عوامل موثر بر خشونت تماشاگران و ریشه های این پدیده به چه چیزهایی برمی گردد صورت نگرفته است.با توجه به اینکه تحقیقات داخلی که به صورت عملی به این پدیده پرداخته باشد به حد کافی صرت نگرفته و تحقیقات محدودی به انجام رسیده است،بنابراین می توان آن را یکی از دلایل ضروری بودن انجام این تحقیق دانست.
از ضرورت و اهمیت دیگر این تحقیق این است که با توجه به سابقه ی خشونت هایی که در ورزشگاه های کشور و آسیب های ناشی از این خشونت ها، تخریب هایی که تماشاگران در درون ورزشگاه تا بیرون آن و خسارت وارد کردن به اماکن و وسایل عمومی بوجود آورده اند و با توجه به این که در لیگ های فوتبال در کشور ما بازی هایی وجود دارد که پتانسیل تبدیل شدن به خشونت های شدید بین تماشاگران و بوجود آوردن خسارت های سنگین را احتمال می دهد، و جهت جلوگیری از بوقوع پیوستن حادثه ای ناگوار همانند کشته شدن تقریبا ۷۵ نفر تماشاگر مصری۱ در کشور ما ، و ازطرفی چون بارها در کشورمان شاهد خشونت های ورزشی گوناگون بوده ایم و در سطح عمل بارها شاهد این رفتاره بوده ایم و وقوع آنها در آینده نیز محتمل است ضروری به نظر می رسد که با بررسی دقیق جامعه شناختی عوامل پدید آورنده ی خشونت در ورزش فوتبال و آگاه کردن مدیران و دست اندرکاران از چنین عواملی از بوقوع پیوستن حوادث ناگوار ناشی از این خشونت ها جلوگیری کرد و نیز به کاهش خشونت های فعلی و تخریب هایی که در ورزشگاه ها و بیرون از آن توسط تماشاگران بوجود می آید پرداخت و محیطی امن و سالم را در ورزشگاه های کشور بوجود آورد.

هدف های تحقیق

هدف این تحقیق دستیابی به شناخت و درک صحیح از عوامل اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی مرتبط بر بروز رفتارهای خشونت آمیز تماشاگران و هواداران فوتبال در ورزشگاه ها،و همچنین شناخت تفسیری که آنها از خشونت دارند می باشد. و در واقع هدف نخست این بررسی شناخت عوامل اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی مرتبط با رفتار هواداران و زمینه های تأثیر گذاری بر رفتارهای خشونت آمیز آنهاست.در این تحقیق سعی می شود تا جنبه های جامعه شناختی یک پدیده اجتماعی و ورزشی از جنبه تجربی با تکیه و الهام از دیدگاه های نظری که بدون آنها تبیین علمی صورت نخواهد گرفت مورد بررسی قرار گیرد.این تحقیق با ذکر اینکه مطالعه جامعه شناختی در مورد ورزش و موضوع انتخاب شده نسبتاً جدید می باشد و علی رغم مطالعات فراوان ناگفته های زیادی وجود دارد، نمی تواند مدعی پاسخگویی به کلیه پرسش های مربوط به خشونت در ورزش فوتبال باشد.

اهداف اصلی

بررسی تأثیر عوامل اجتماعی بر خشونت تماشاگران

بررسی تأثیر عوامل فرهنگی با خشونت تماشاگران فوتبال

بررسی تأثیر عوامل اقتصادی با خشونت تماشاگران فوتبال

اهداف فرعی

– بررسی تأثیر تعلق اجتماعی تماشاگران برخشونت آنها
– بررسی تأثیر اعتقادات مذهبی تماشاگرانبر خشونت آنها
– بررسی تأثیر میزان سرمایه فرهنگی تماشاگران بر خشونت آنها
– بررسی تأثیرعملکرد( بازیکنان،داوران،تیم).بر خشونت تماشاگران
– بررسی تأثیر متغیر های جمعیتی بر خشونت تماشاگران
– بررسی تأثیر امکانات رفاهی ورزشگاه بر خشونت تماشاگران
– بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی تماشاگران بر خشونت آنها
-برسی تأثیر میزان ناکامی های تماشاگران بر خشونت آنها