تحقیق عبارت است از مجموعه فعالیت‌های منطقی، منظم، منسجم و هدفمند که در پی دستیابی به یکی از خواسته‌ها(تحقیق بنیادی، تحقیق پیمایشی و تحقیق کاربردی) به صورت فردی، گروهی صورت می‌گیرد. در طی فرایند تحقیق با بکارگیری ابزارهای جمع‌ آوری، داده‌ها به صورت عینی و معتبر، مشاهده، بررسی و استخراج می‌شود و سپس با بهره گرفتن از فرمول تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی به طور کمی و غیرکمی سعی می‌شود که ادعاها و حدس‌های علمی اولیه(فرضیه‌ها) آزمون شده و در نهایت، فرضیه‌ها رد یا پذیرفته می‌شود و نتیجه‌گیری نهایی صورت می‌پذیرد. با این اوصاف، روش تحقیق را می‌توان به عنوان مجموعه‌ای از قواعد، ابزارها و راه‌های معتبر و نظام‌یافته برای بررسی واقعیت‌ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه‌حل مشکلات دانست. اتخاذ روش علمی تنها راه دستیابی به دستاوردهای قابل قبول و علمی است(خاکی، ۱۳۹۰، ص۸۸).
تحقیق علمی، پیگیری یک روش گام به گام، منطقی، منظم و دقیق برای شناسایی مشکلات، گردآوری داده‌ها، تجزیه و تحلیل داده‌ها و استنتاج معتبر از آن‌ هاست و نتیجه‌ی نهایی این فرایند، کشف واقعیات جدیدی است که کمک می‌کند تا مشکلات موجود حل شوند(سکاران، ۱۳۹۲، ص۱۳). اتخاذ روش تحقیق علمی، یکی از راه‌های دستیابی به دستاوردهای قابل قبول و علمی است(همان منبع، ص۱۲).
در این فصل از پایان‌نامه به قسمت بسیار مهم و اساسی از فرایند تحقیق؛ یعنی روش‌های مورد استفاده در تحقیق جهت بررسی جامعه‌ی آماری و تعیین روش‌های نمونه‌گیری و حجم نمونه، همچنین روش‌ها و ابزارهای مورد استفاده جهت گردآوری اطلاعات و روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده خواهیم پرداخت. روایی و پایایی ابزار گردآوری نیز موضوع دیگری است که در این فصل بدان خواهیم پرداخت.
۳-۲- روش تحقیق
در این تحقیق، ابتدا با بررسی ادبیات تحقیق و بر اساس مسأله بیان شده، متغیرهای اصلی تحقیق شناسایی شده و طرح تحقیق ارائه گردید و فرضیه‌ها بر اساس چهارچوب نظری و مدل تحقیق شکل گرفتند. برای سنجش و اندازه‌گیری متغیرها، داده‌های مورد نیاز از طریق پرسشنامه و به صورت میدانی از نمونه‌های انتخاب شده از جامعه آماری تحقیق گردآوری شده و سپس کدگذاری و امتیازدهی به داده‌ها انجام گرفت و آنگاه داده‌های بدست آمده با بهره گرفتن از نرم افزارهای صفحه گسترده (Excel) ، MATLAB و نیز نرم افزار Super Decision مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در ادامه با محاسبه‌ی مشخصه‌ های توصیفی متغیرها و استخراج جداول و نمودارهای مربوطه، توزیع صفت‌های متغیرها بررسی و در نهایت به آزمون فرضیه‌ها و ارائه‌ مدل نهایی اقدام شد.
۳-۳- روش اجرای تحقیق
روش تحقیق حاضر را از این جهت که نتایج مورد انتظار آن را می توان در فرایند استفاده از اطلاعات مالی و اقتصادی به خدمت گرفت از نظر هدف کاربردی دانست. از نظر شیوه اجرا نیز این نحقیق در زمره تحقیقات توصیفی پیمایشی قرار می گیرد. از نظر موضوعی، این تحقیق در زمره موضوع های ارزیابی عملکرد قرار می گیرد. قلمرو مکانی تحقیق، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس و از نقطه نظر زمانی،بین بازه زمانی ۱۳۸۹-۱۳۹۴مد نظر قرار گرفته است
عکس مرتبط با اقتصاد
۳-۴- جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری عبارت است از تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشترک باشند. به عبارت دیگر، جامعه آماری به گروهی از افراد، وقایع و چیزها اشاره دارد که محقق می‌خواهد به تحقیق درباره آن بپردازد(سکاران، ۱۳۹۲،ص ۲۹۴).
در این پژوهش، کلیه شرکت های حاضر در جامعه آماری مورد بررسی قرار می گیرد که به آن روش سرشماری گفته می شود، لذا نمونه گیری مطرح نبوده و کلیه شرکت های واجد شرایط ذیل، مورد بررسی قرار خواهند گرفت:
۱٫ کلیه شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس سهام می باشد که تعداد آنها بالغ بر ۱۰۰ می باشد ) گزارش عملکرد بازار اوراق بهادار فروردین ماه ۱۳۹۴ ، ص ۱۰)
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
۲٫ قبل از سال ۱۳۹۴ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند.
۳٫ پایان سال مالیشان پایان اسفند هر سال بوده و آن را تغییر نداده باشند.
۴٫ اطلاعات لازم برای محاسبه شاخص های مالی مورد نظر از آنها، در دسترس باشد.
۵٫ در سال ۱۳۹۴ فعالیت مستمر داشته و معاملاتشان دچار وقفه نشده باشد. به عبارت دیگر طول وقفه معاملات سهام آنها طی سال مذکور نباید بیشتر از ۳ ماه باشد.
با در نظر گرفتن همه شرایط فوق، تعداد ۸ شرکت پذیرفته شده در بازار بورس سهام مورد بررسی قرار گرفت.
۳-۵-روش جمع‌ آوری اطلاعات
روش جمع‌ آوری اطلاعات در این تحقیق میدانی است. روش‌های میدانی به روش‌هایی اطلاق می‌شود که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است با مراجعه به افراد یا سازمان‌ها و غیره و نیز برقراری ارتباط مستقیم با آن‌ ها اطلاعات مورد نظر خود را جمع‌ آوری نماید(حافظ‌نیا، ۱۳۹۲، ص۲۱۱). در این تحقیق برای جمع آوی اطلاعات مربوط به بخش ادبیات تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده شده و از حیث از روش میدانی استفاده شده است.
۳-۶- ابزارهای گردآوری اطلاعات داده‌ها
در تعریف ابزار اندازه‌گیری می‌توان گفت ابزار اندازه‌گیری مقیاس‌ها و وسایلی هستند که محقق به کمک آن‌ ها قادر است اطلاعات مورد نیاز خود را گردآوری، ثبت و کمّی نماید(حافظ‌نیا،۱۳۹۲،ص ۱۷۱).
جهت جمع آوری ادبیات و پیشینه پژوهش از روش مطالعه کتابخانه ای با رجوع به کتاب های موجود در کتابخانه ها به همراه مقالات در دسترس در سایت های معتبر اینترنتی استفاده می شود. گردآوری داده های مربوط به متغیرهای پژوهش حاضر از طریق مراجعه به صورت های مالی و یادداشت های پیوست موجود در نرم افزار “ره آورد نوین” و همچنین سایت های” سازمان بورس اوراق بهادار” ، “مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی” انجام می شود. در تحقیق حاضر، برخی از معیارها به صورت مستقیم از نرم افزار “ره آورد نوین” استخراج شده و برخی دیگر با استخراج داده های خام از منابع فوق محاسبه شده اند. برای محاسبه نسبت ها و معیارهای مالی با بهره گرفتن از داده های گردآوری شده و همچنین برای انجام مراحل تحلیلی بعدی، از نرم افزار صفحه گسترده اکسل[۱۸] استفاده می شود.
۳-۷- شناسایی معیارهای ارزیابی عملکرد مالی
با بررسی ادبیات تحقیق بخصوص تحقیقات مرتبط با ارزیابی عملکرد شرکت ها و انتخاب بهترین شاخص های مالی شرکت های موفق، پرکاربردترین معیارهای مالی(از نظر تبیین هدف نهایی مدیران و سهامداران) که قابلیت محاسبه برای شرکت های پذیرفته شده در بورس ایران را داشتند، تعیین و دسته بندی شده که به شرح زیر می باشند:
معیارهای سنتی ارزیابی عملکرد مالی: بازده دارایی ها (ROA) ، بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) ، سود هر سهم (EPS) ، نسبت قیمت به سود هر سهم (P/E).
معیارهای نوین (مبتنی بر ارزش) ارزیابی عملکرد مالی: ارزش افزوده اقتصادی (EVA) ، ارزش افزوده بازار (MVA) ، ارزش افزوده نقدی (CVA).
۳-۸-۲-۱- روایی و پایایی ابزار تحقیق
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های هر تحقیق، مناسب بودن ابزار اندازه‌گیری آن است. هر نوع ابزار سنجش باید از روایی و پایایی لازم برخوردار باشد تا محقق بتواند داده‌های متناسب با تحقیق را گردآوری نماید و از طریق این داده‌ها و تجزیه و تحلیل آن‌ ها، فرضیه‌های مورد نظر را بیازماید و به سؤال تحقیق پاسخ دهد. روایی و پایایی مهر تأییدی هستند به استحکام علمی یک مطالعه پژوهشی که به شرح آن‌ ها پرداخته می‌شود(حافظ‌نیا، ۱۳۹۲، ص۱۸۲و۱۸۳).
منظور از روایی آن است که آیا ابزار اندازه‌گیری می‌تواند خصیصه و ویژگی که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازه‌گیری کند یا خیر؟ موضوع روایی از آن جهت اهمیت دارد که اندازه‌گیری‌های نامناسب و ناکافی می‌تواند هر پژوهش علمی را بی‌ارزش و ناروا سازد(خاکی، ۱۳۹۰، ص۲۴۴).
آزمون‌های روایی را می‌توان در سه گروه گسترده دسته‌بندی نمود: روایی محتوا، روایی وابسته به معیار، و روایی سازه. در این تحقیق از روش روایی محتوی انتخاب شده است. روایی محتوی اطمینان می‌دهد که ابزار مورد نظر به تعداد کافی پرسش‌های مناسب برای اندازه‌گیری مفهوم مورد سنجش را در بردارد. بنابراین روایی محتوی نشان می‌دهد که ابعاد و عناصر یک مفهوم تا چه حد تحت پوشش دقیق قرار گرفته است(سکاران، ۱۳۹۲، ص۲۲۳).
پایایی ابزار که از آن به اعتبار، دقت و اعتماد پذیری نیز تعبیر می شود، عبارت است از اینکه اگر یک وسیله اندازه گیری که برای سنجش متغیر و صفتی ساخته شده در شرایط مشابه در زمان یا مکان دیگر مورد استفاده قرار گیرد،نتایج مشابهی از آن حاصل می شود؛ به عبارت دیگر،ابزار پایا یا معتبر ابزاری است که از خاصیت تکرار پذیری و سنجش نتایج یکسان برخوردار باشد(حافظ نیا، ۱۳۹۲،ص۱۵۶).
۳-۹- متغیرهای تحقیق
۳-۹-۱- معیارهای سنتی ارزیابی عملکرد مالی
۳-۹-۱-۱- نرخ بازده دارایی ها (ROA)
یکی از نسبت های سودآوری و معیار مبتنی بر سود حسابداری است. این نسبت معیار ارزیابی سود به ازای هر واحد سرمایه گذاری در دارایی ها است و حاکی از توانائی واحد تجاری درکاربرد تمام منابعی است که در اختیارآن قرار دارد این نسبت در این تحقیق به صورت زیر محاسبه می شود:
حسابداری

۳-۹-۱-۲- نرخ بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)
یکی دیگر از نسبت های سودآوری است که سود شرکت را در ازای هر یک ریال حقوق صاحبان سهام بیان می کند، بنابراین رابطۀ بین سود و ارزش ویژه شرکت مشخص می شود. در تحقیق حاضر این نسبت به شکل زیر محاسبه می شود:

۳-۹-۲- معیارهای نوین (مبتنی بر ارزش) ارزیابی عملکرد مالی:
۳-۹-۲-۱- ارزش افزوده اقتصادی (EVA)
یکی از جدیدترین معیارهایی که امروزه از آن برای سنجش عملکرد استفاده می شود ارزش افزوده اقتصادی است؛ ارزش افزوده اقتصادی برای اولین بار، توسط استرن استوارت[۱۹] مطرح شد. این معیار ثروت ایجاد شده توسط مدیریت در موسسه را به خوبی نشان می دهد. در دهه ۱۹۹۰ مفهوم ارزش افزوده اقتصادی موضوعی در خور توجه جدی در بین محققین اقتصادی و مالی گردید(لی و کیم[۲۰]،۲۰۰۹،ص۴۳۹)
ارزش افزوده اقتصادی معیار اندازه گیری عملکردی است که راه های منجر به افزایش یا از بین رفتن ارزش شرکت را به درستی محاسبه می نماید. این معیار نشان دهنده سود باقیمانده و پس از کسر هزینه های سرمایه ای است(استوارت،۱۹۹۷،ص۱۱۷).
ارزش افزوده اقتصادی به شرح فرمول ذیل محاسبه می گردد:

و یا

در محاسبه ارزش افزوده اقتصادی، NOPAT معرف سود اقتصادی و CAPITAL معرف سرمایه اقتصادی می باشد که با بهره گرفتن از دو رویکرد عملیاتی و تأمین مالی قابل محاسبه هستند. در این پژوهش برای محاسبه این دو مؤلفه به ترتیب از رویکرد عملیاتی و رویکرد تأمین مالی استفاده شده است. همچنین در این تحقیق از بین تعدیلات مورد نظر استوارت صرفاً ذخیره مزایای پایان خدمت و ذخیره مالیات به دلیل اهمیت، انتخاب و سایر تعدیلات به دلیل کماهمیت بودن، عدم وجود آنها در صورت های مالی و یا عدم دسترسی به آنها در نظر گرفته نشده است.
WACC نیز معرف نرخ میانگین موزون هزینه سرمایه[۲۱] و r نرخ بازده سرمایه گذاری است. در ادامه نحوه محاسبه هر یک از متغیرهای مزبور تشریح می گردد:
سود عملیاتی پس از کسر مالیات[۲۲](NOPAT): برای محاسبه این فاکتور سود عملیاتی شرکت از صورت های مالی موجود، استخراج شده و سپس هزینه مالیات[۲۳](۵/۲۲ درصد) از سود عملیاتی مذکور کسر می شود. لذا پس از این عمل، سود عملیاتی پس از کسر مالیات بدست می آید و این سود از بابت هزینه مزایای پایان خدمت کارکنان و تغییرات ذخیره مالیات تعدیل شده است.
سرمایه اقتصادی( CAPITAL): برای محاسبه این مؤلفه بدهی های بهره دار (اعم از کوتاه مدت و بلندمدت) و حقوق صاحبان سهام جمع و از بابت ذخیره مالیات و ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان تعدیل شده است.
میانگین موزون هزینه سرمایه (WACC) به شرح زیر محاسبه می گردد:

در رابطه فوقWd ×Kd بیانگر نرخ موزون هزینه بدهی می باشد. لازم به ذکر است که در پژوهش حاضر، نرخ هزینه بدهی (Kd) با تقسیم هزینه تأمین مالی بر متوسط بدهی های بهره دار طی دوره محاسبه می گردد و با توجه به اینکه هزینه بدهی از جمله هزینه های قابل قبول مالیاتی است، این هزینه بر اساس نرخ مالیاتی (۵/۲۲%) تعدیل می شود و این تعدیل سبب کاهش هزینه بدهی می گردد:

همچنین We ×Ke بیانگر نرخ موزون هزینه سهام عادی و سود انباشته می باشد. در این پژوهش برای محاسبه نرخ هزینه سهام عادی و سود انباشته (Ke) از مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای[۲۴] (CAPM) استفاده می شود.

در فرمول فوق، برای محاسبه بازده بازار (Rm) میزان تغییرات شاخص قیمت و بازده نقدی(TEDPIX) از طریق رابطه زیر به دست می آید:

که It شاخص قیمت و بازده نقدی در پایان دوره و It-1 شاخص قیمت و بازده نقدی در ابتدای دوره می باشد.
β ضریب ریسک سیستماتیک است که به صورت ۶۰ ماهه از نرم افزار ره آورد نوین و طبق فرمول زیراستخراج می شود:

نرخ بازده بدون ریسک (Rf) نیز به علت اینکه در طول دوره تحقیق، میانگین نرخ سود اوراق مشارکت منتشر شده توسط وزارتخانه های مختلف دولتی ۱۷% بوده، در این تحقیق برابر با ۱۷% در نظر گرفته می شود. این همان نرخ بازده ای است که از سرمایه گذاری های کاملاً مطمئن بدست می آید.
در ضمن وزن مربوط به هر کدام از منابع نیز از طریق تقسیم ارزش دفتری آن بر جمع ارزش دفتری تمام منابع ، بدست می آید.
۳-۱۰- فرضیات تحقیق
۱- بین ارزش افزوده اقتصادی و حاشیه سودخالص رابطه معنی داری وجوددارد.
۲- بین تغییرات بازده حقوق صاحبان سهام و حاشیه سودخالص رابطه معنی داری وجوددارد.
۳-بین تغییرات دربازده داراییهاو حاشیه سودخالص رابطه معنی داری وجود دارد.
۳-۱۱ مدل تحقیق
حاشیه سود خالص(IM) : این نسبت از طریق تفاوت سود خالص یک شرکت تقسیم بر کل حقوق صاحبان سهام شرکت محاسبه شده است.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.