کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل
کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل




جستجو





آخرین مطالب


  • بررسی و مقایسه مهارتهای حرفه ای معلمان دروس علوم پایه و علوم انسانی دوره راهنمایی شهرستان بهشهر به منظور ارائه روشهای ارتقاءکیفی این مهارت ها- قسمت ۲
  • ﻧﮕﺎرش ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﮋوهشی درباره :استراتژی قیمت دهی برق در بازار رقابتی برق ایران با استفاده از الگوریتم ...
  • تحليل فقهي بيمه عمر در فقه اماميه- قسمت 3
  • تحولات قانونگذاری در بخش تعاون و تأثیر آن بر شرکتهای تعاونی- قسمت 5
  • دانلود مطالب پژوهشی در رابطه با ارائه مدلی تلفیقی از کارت امتیازی متوازن و هوشین کانری ...
  • مطالعه تطبیقی شهادت شهود در حقوق کیفری ایران و فقه امامیه- قسمت ۳
  • نسبت منطق و مابعدالطبیعه نزد هیدگر- قسمت ۶
  • راهنمای ﻧﮕﺎرش ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﮋوهشی درباره : روش های مبارزه با برخی از بیماری های درختی در فضاهای ...
  • بررسی عوامل مؤثر بر وضعیّت اشتغال فارغ التّحصیلان دانشگاهی ۳۴ – ۲۴ ساله استان کردستان- قسمت ۷
  • آسیب شناسی وضعیت تولید شیشه های هنری در کارگاه های تهران معاصر- قسمت ۳
  • بررسی تطبیقی معاونت در جرم در حقوق کیفری ایران و لبنان- قسمت ۱۵
  • بررسی میزان کاربست مولفه های تعالی سازمانی EFQMدر دانشگاه علوم پزشکی شهرستان گرگان- قسمت ۵
  • شناخت و مشخص ساختن میزان بازنمایی عناصر و مولفه‌های هویت ملی- قسمت ۴- قسمت 2
  • تأثیر تمرینات منتخب بر زمان واکنش و کنترل پاسچر پسران ۷ تا ۸ سال دارای اختلال هماهنگی رشدی
  • بررسی رابطه بین هوش هیجانی کارکنان و ارتباط سازمان با مشتری در بانک قرض الحسنه مهر ایران- قسمت ۲
  • راهنمای نگارش مقاله در مورد بررسی رابطه عدالت سازمانی با خشونت در محیط کار در اداره ...
  • معناشناسی واژهنوردرتفاسیرکهن فارسی( تاپایان سده هشتم هجری ونیزدوقرن بعد)- قسمت ۲
  • بررسی رابطه بین ابعاد ساختار سازمانی با وضعیت مدیریت دانش در سازمانهای دولتی شهر بندر عباس- قسمت ۱۷
  • رفتار تبعیض‌آمیز والدین و بروز بزهکاری در کودکان- قسمت ۷
  • دانلود پروژه های پژوهشی درباره مطالعه رابطه بین محافطه کاری حسابداری، بازده سرمایه گذاری و مالکیت ...
  • بررسی حقوقی شرط تضمین سلامت کالا- قسمت ۵
  • دانلود مطالب پژوهشی در رابطه با بررسی اشتباهات ثبتی در ثبت املاک و نحوه اصلاح آن- فایل ...
  • بررسی میزان انطباق محتوای کتاب روانشناسی سال سوم متوسطه با نیازهای مادی و معنوی دانش آموزان شهرستان شهرکرد- قسمت ۴
  • بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و شهروندی فعال جوانان- قسمت ۳
  • بررسی و تحلیل دیوان ملاپریشان در مقایسه با اندیشه¬های عرفانی مولانا- قسمت ۲۴
  • بررسی پایان نامه های انجام شده درباره : شبیه سازی و مدل سازی ریاضی زنجیره تامین خدمات شرکت مخابرات ...
  • تاثیر مصرف کوتاه مد ت مکمل کراتین مونوهیدرات به همراه تمرین تخصصی والیبال بر توان هوازی و بی هوازی والیبالیست های باشگاهی ارومیه۹۳- قسمت ۷
  • دانلود مطالب در مورد ارائه مدلی جهت استقرار مدیریت پروژه امنیت اطلاعات- فایل ۳۷
  • ارزیابی اثرات زیست¬محیطی EIAانتقال آب بین حوزه‌ای مطالعه موردی آبرسانی از سد کوچری به سر شاخه‌های قمرود- قسمت ۳
  • مطالعه تطبیقی جایگاه اصل صلاحیت جهانی در حقوق جزای ایران و حقوق جزای بین الملل با تاکید بر جرائم مواد مخدر- قسمت ۳
  • تحقیقات انجام شده درباره رابطه بین عزت نفس والدین و اعتماد به نفس فرزندان- فایل ...
  • کاربرد ضایعات چای بعنوان یک جاذب ارزان قیمت جهت استخراج منگنز از نمونه ...
  • طرح های پژوهشی انجام شده درباره ارائه مدلی تلفیقی از کارت امتیازی متوازن و هوشین کانری ...




  •  

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کاملکلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

     

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کاملکلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    لطفا صفحه را ببندید

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

    کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

     
      بررسی تأثیر لایروبی بر شاخص کیفیت آب WQI، جمعیت ماکروبنتوز و مقدار فلزات سنگین در آب و رسوب و در اروندرود بازه خرمشهر- قسمت ۱۳ ...

    ۴-۱ پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب
    ۴-۱-۱ اکسیژن محلول
    میانگین اکسیژن محلول در مراحل مختلف نمونه برداری قبل از لایروبی، هنگام لایروبی، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲ به ترتیب ۰۳/۰± ۴۲/۷،۰۴/۰±۱/۵ ۱۲/۰± ۶/۵ ،۰۵/۰± ۳/۵ میلی‌گرم بر لیتر بود. نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه نشان داد که بین مراحل مختلف در چهار نوبت نمونه برداری، اختلاف معنی داری وجود دارد( ۰۵/۰ANOVA, P<).بیشترین میانگین در این چهار مرحله برای اکسیژن محلول مربوط به مرحله‌ی قبل از لایروبی(۰۳/۰± ۴۲/۷) و کمترین آن در هنگام لایروبی ( ۰۴/۰± ۱/۵) به‌دست آمد(شکل۳-۱).
    شکل۴-۱ تغییرات اکسیژن محلول در چهار نوبت قبل ، درهنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    ۴-۱-۲ دما
    در مراحل قبل از لایروبی، هنگام لایروبی، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲ میانگین دما به ترتیب ۱/۰±۲/۱۶، ۰۲/۰± ۱/۱۸، ۸۳/۰± ۴/۲۱، ۵/۰±۱/۲۹ درجه سانتی‌گراد بود. نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه نشان داد که بین ایستگاه‌های مختلف در هر مرحله از لایروبی اختلاف معنی‌داری وجود دارد(۰۵/۰ANOVA, P<).بیشترین میانگین مراحل مختلف مربوط به بعد از لایروبی۲ (۵/۰±۱/۲۹) و کمترین آن مربوط به قبل از لایروبی(۱/۰±۲/۱۶) بود. (شکل۴-۲).
    شکل۴-۲ تغییرات دما در چهار نوبت قبل، در هنگام بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی ۲
    ۴-۱-۳ شوری
    بررسی مقدار شوری نشان داد که میانگین این فاکتور در نوبت‌های مختلف قبل از لایروبی، هنگام لایروبی، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲ به ترتیب ۰۵/۰±۶/۱،۲۱/۰± ۱/۲،۰۰۵/۰± ۵۴/۳، ۰۸/۰۰±۷۲/۲ قسمت در هزار(PSU) بود. نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه نشان داد که بین نوبت‌های مختلف اختلاف معنی دار وجود دارد(۰۵/۰ANOVA, P< ). بیشترین میانگین شوری مربوط به بعد از لایروبی۱(۰۰۵/۰± ۵۴/۳) و کمترین آن مربوط به قبل از لایروبی (۰۵/۰±۶/۱) قسمت در هزار ( PSU) می‌باشد(شکل۴-۳).
    شکل۴-۳ تغییرات شوری در چهار نوبت قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    ۴-۱-۴ اسیدیته
    نتایج حاصل از میانگین اسیدیته نشان داد که در نوبت‌های مختلف لایروبی قبل، در هنگام و دو نوبت بعد از لایروبی میزان میانگین این فاکتور محیطی به ترتیب۱۳/۰± ۸۹/۷، ۰۵/۰±۱/۷، ۰۰۲/۰±۶۱/۵، ۰۳/۰±۶۴/۵ بود. نتایج حاصل از واریانس یک طرفه نشان داد که بین مراحل مختلف و ایستگاه‌های مختلف در هر منطقه اختلاف معنی داری وجود دارد(۰۵/۰ ANOVA, P<). بیشترین میانگین مربوط به قبل از لایروبی (۱۳/۰± ۸۹/۷) و کمترین آن مربوط به بعد از لایروبی۱(۰۰۲/۰±۶۱/۵) به دست آمد(شکل۴-۴).
    شکل ۴-۴ تغییرات اسیدیته در چهار نوبت قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    ۴-۱-۵ هدایت الکتریکی
    نتایج حاصل از میانگین هدایت الکتریکی در چهار نوبت‌ نمونه‌برداری قبل، در هنگام و دو نوبت بعد از لایروبی به ترتیب۰۴/۰± ۴/۳ ، ۲۸/۰±۱/۴،۵/۱± ۵۴/۳، ۱۷/۰± ۴۹/۵ میلی‌زیمنس بر سانتی متر به دست آمد. نتایج حاصل از واریانس یک طرفه نشان داد که بین مراحل مختلف و ایستگاه‌های مختلف در هرنوبت اختلاف معنی داری وجود دارد(۰۵/۰ANOVA, P<). بیشترین میانگین مربوط به بعد از لایروبی۲(۱۷/۰± ۴۹/۵) و کمترین مقدار در مرحله‌ی قبل از لایروبی(۰۴/۰± ۴/۳) میلی‌زیمنس بر سانتی‌متر نشان داد(شکل۴-۵).
    شکل۴-۵ تغییرات هدایت الکتریکی در چهار نوبت قبل، در هنگام، بعداز لایروبی۱ وبعد از لایروبی۲
    ۴-۱-۶ کدورت
    میانگین کدورت در چهار نوبت‌ قبل از لایروبی، در هنگام لایروبی، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲ به ترتیب۲۲/۰± ۹۵/۱۹،۶۶/۱۹± ۱/۲۵۳، ۰۹/۱۱±۸۸/۱۸، ۳۴/۴± ۲۱/۲۰NTU به دست آمد. بر اساس نتایج حاصل از واریانس یک طرفه بین مراحل مختلف و ایستگاه‌های مختلف در هرنوبت اختلاف معنی داری وجود دارد(۰۵/۰ANOVA, P<). بیشترین میانگین مربوط به در هنگام لایروبی (۶۶/۱۹± ۴/۲۵۳) و کمترین مقدار در مرحله‌ی قبل از لایروبی(۲۲/۰± ۹۵/۱۹) NTU ثبت گردید(شکل۴-۶).
    شکل۴-۶ تغییرات کدورت در چهارنوبت قبل، در هنگام و دو نوبت بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    ۴-۱-۷-مقدار مواد جامد
    میانگین مواد جامد معلق در آب در چهار نوبت‌ قبل از لایروبی، در هنگام لایروبی، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲ به ترتیب۱۸/۰± ۱۷/۲، ۴۱/۰± ۶۵/۲، ۲۴/۱±۵۴/۳، ۳۲/۰± ۸/۳ میلی‌گرم بر لیتر به دست آمد. بر اساس نتایج حاصل از واریانس یک طرفه بین مراحل مختلف و ایستگاه‌های مختلف در هرنوبت اختلاف معنی‌داری وجود دارد( ۰۵/۰ANOVA, P<). بیشترین میانگین مربوط به مرحله‌ی بعد از لایروبی۲ (۳۲/۰± ۸/۳) و کمترین مقدار در مرحله‌ی قبل از لایروبی(۱۸/۰± ۱۷/۲) میلی‌گرم برلیتر ثبت گردید(شکل۴-۷).
    شکل۴-۷ تغییرات مقدار مواد جامد معلق در آب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    ۴-۱-۸ نیترات
    میانگین نیترات در مراحل مختلف قبل از لایروبی، در هنگام لایروبی، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲ به ترتیب ۰۰۲/۰± ۰۱/۰، ۰۰۳/۰± ۰۸/۰، ۰۲/۰±۰۶/۰، ۰۰۵/۰± ۰۵/۰میلی گرم بر لیتر به دست آمد. براساس نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه بین مراحل و ایستگاه‌های مختلف اختلاف معنی داری وجود نداشت (۰۵/۰ANOVA, P> ). بیشترین میانگین مربوط به مرحله‌ی در هن

    برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.
    گام لایروبی (۰۰۳/۰± ۰۸/۰) و کمترین میانگین مربوط به قبل از لایروبی (۰۰۲/۰± ۰۱/۰) بوده است. شکل(۴-۸)
    شکل۴-۸ تغییرات نیترات محلول در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    ۴-۱-۹ فسفات
    نتایج حاصل از میانگین فسفات در نوبت‌های مختلف قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱، بعد از لایروبی۲ به ترتیب۰۳/۰± ۱۶/۰، ۰۰۹/۰±۳۳/۰، ۰۱/۰±۲۱/۲،۱/۰ ±۳۶/۰ میلی گرم بر لیتر به دست آمد. نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه بین مراحل و ایستگاه‌های مختلف اختلاف معنی‌داری وجود داشت (۰۵/۰P< ANOVA,). بیشترین میانگین مربوط به مرحله‌ی در بعد از لایروبی۲ (۱/۰ ±۳۶/۰) و کمترین آن مربوط به قبل از لایروبی(۰۳/۰± ۱۶/۰) نشان داده شد(شکل ۴-۹).
    شکل۴-۹ تغییرات فسفات محلول در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    ۴-۱-۱۰ تقاضای اکسیژن بیولوژیکی
    میانگین تقاضای اکسیژن بیولوژیکی در مراحل مختلف قبل از لایروبی، در هنگام لایروبی، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲ به ترتیب ۱۷/۰±۱/۶، ۳/۱±۷۷/۲۱، ۱±۶/۴ ، ۱۹/۰±۴/۲،میلی گرم بر لیتر به دست آمد. براساس نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه بین مراحل و ایستگاه‌های مختلف اختلاف معنی داری وجود داشت (۰۵/۰P< ANOVA,). بیشترین میانگین مربوط به مرحله‌ی در هنگام لایروبی (۱۹/۰±۴/۲۱) و کمترین میانگین مربوط به بعد از لایروبی۲(۱۹/۰±۴/۲) بوده است(شکل۴-۱۰).
    شکل۴-۱۰ تغییرات تقاضای اکسیژن بیولوژیکی در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    ۴-۱-۱۱ تقاضای اکسیژن شیمیایی
    میانگین تقاضای اکسیژن شیمیایی در مراحل مختلف قبل از لایروبی، در هنگام لایروبی، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲ به ترتیب ۵۷/۰±۳/۸، ۳/۱±۴۴/۴۱، ۷/۷±۵/۲۴ ، ۹۵/۰±۴/۲۳، میلی گرم بر لیتر به دست آمد. براساس نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه بین مراحل و ایستگاه‌های مختلف اختلاف معنی داری وجود داشت (۰۵/۰P< ANOVA,). بیشترین میانگین مربوط به مرحله‌ی در هنگام لایروبی (۳/۱±۴۴/۴۱) و کمترین میانگین مربوط به قبل از لایروبی(۵۷/۰±۳/۸) بود(شکل۴-۱۱).
    شکل۴-۱۱ تغییرات تقاضای اکسیژن شیمیایی در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    ۴-۲ مواد آلی کل در رسوبات
    مقایسه‌ی میانگین نوبت‌های مختلف نمونه‌برداری قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱، بعد از لایروبی۲ در ایستگاه‌های مختلف نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین نوبت‌های مختلف نمونه‌برداری وجود دارد(۰۵/۰P< ANOVA,).بیشترین مقدار مواد آلی در نوبت بعد از لایروبی۲(۱۹/۴±۸۱/۷) درصد و کمترین مقدار آن در هنگام لایروبی( ۷/۰±۵۳/۲) درصد اندازه‌گیری شده‌است(جدول۴-۱)(شکل۴-۱۲).
    جدول(۴-۱)میانگین مقدار مواد آلی در رسوب

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    میانگین مقدار مواد آلی نوبت‌های لایروبی
    ۴/۰± ۹/۲ قبل از لایروبی
    ۷/۰±۵۳/۲ هنگام لایروبی
    ۵۳/۰±۷/۵ بعد از لایروبی۱
    ۱۹/۴±۸۱/۷ بعداز لایروبی۲

    شکل۴-۱۲ تغییرات میزان مواد آلی در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    ۴-۳ دانه بندی رسوبات
    نتایج دانه بندی رسوبات نشان داد که جنس رسوبات رودخانه‌ی اروند بیش‌تر از سیلت و رس است و بیشترین درصد رسوبات مربوط به ذرات ۶۳ میکرون و کوچک‌تر از آن می‌باشد. در نوبت‌های مختلف قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱، بعد از لایروبی۲ به ترتیب ۶۲/۰±۳۶/۹۲، ۲۸/۰±۸/۹۵، ۱۵/۰± ۳۷/۹۲، ۵/۷±۱/۸۴ به دست آمد. بیشترین مقدار سیلت مربوط به هنگام لایروبی(۲۸/۰±۸/۹۵) و کم‌ترین آن مربوط به بعد از لایروبی۲(۵/۷±۱/۸۴) اندازه‌گیری شد(شکل۴-۱۳) .توجه به هیستوگرام افزایش شن و ماسه به عنوان تکمیل کننده مفهوم چگونگی کاهش سیلت و رس آورده شده است(شکل۴-۱۴).
    شکل۴-۱۳ تغییرات میزان سیلت و رس در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲
    شکل۴-۱۴ تغییرات میزان شن و ماسه در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی۱ و بعد از لایروبی۲

     

    موضوعات: بدون موضوع
    [سه شنبه 1400-01-24] [ 09:19:00 ب.ظ ]



     لینک ثابت

      امکان سنجی بکارگیری مربی گری (Coaching) در فعالیت های آموزش و بهسازی منابع انسانی مدیران مدارس آموزش و پرورش شهرستان رباط کریم- قسمت ۱۶- قسمت 2 ...

    مکانیزم های مؤثری در جهت شناسایی و ارجاع دادن مشکلات یادگیری وجود داشته باشد.

    افراد شغل آتی شان را ابتدا در درون سازمان جستجو نمایند.

    چگونه می توان یک جو مربی گری را ایجاد نمود؟

     

     

    با اطمینان یافتن از اینکه مربیان مهارت های اصلی مربی گری را دارا هستند.

    با مجهز ساختن تمامی کارکنان با مهارت ها.

    با ارائه یک برنامه مهارت های مربی گری پیشرفته برای مدیران و کارکنان منابع انسانی.

    با فراهم آوردن فرصت هایی در جهت مرور فعالیت های مربی گری خوب.

    با شناسایی مشکلات فرهنگی و سیستمی نسبت به رفتارهای توسعه ای.

    متخصصان منابع انسانی می توانند از طریق نگرش سنجی از کارکنان مطلع شوند که تا چه میزان سازمان از فعالیت های مربی گری به شیوه های مختلف حمایت بعمل می آورد. بطور کلی ایجاد یک جو مربی گری شامل اجرا و پیاده سازی یک برنامه توسعه سازمانی بلندمدت و استراتژیک است (کلوتربوک ،۲۰۰۴).
    فرهنگ مربی گری
    یکی از شرایط مهمی که صاحبنظران متعددی به آن اشاره کرده اند، فرهنگ مربی گری است(هانت ۲۰۰۰)،( انیس ایت ال ۲۰۰۰)، (کلوربوک و میگینسون ۲۰۰۶). یک جو مطمئن در صورتیکه می تواند استقرار یابد که یک فرهنگ مربی گری قوی موجود باشد. از این رو ضرورت دارد که مربی با بازارهایی همچون: اعتماد، احترام متقابل، احساسی از هدف مشترک، صداقت، صراحت و امانت داری کار کند. یک فرهنگ مربی گری جایی است که مربی گری در آن سبک غالب مدیریت و کار کردن با یکدیگر است و جایی که تعهد به ارتقای سازمان به موازات تعهد به ارتقای افراد تعبیه شده است(کلوتربوک و میگنسون ،۲۰۰۶) . بعبارت دیگر، یک فرهنگ مربی گری جایی است که بسیاری از افراد در محیط کار بصورتی غریزی در ارتباط با یکدیگر تحت روش مربی گری قرار می گیرند، آن ها عمیقاً به یکدیگر گوش می دهند و یکدیگر را درک می کنند، اقداماتی مرتبط و واقعی برای پیشرفت در اولویت های فعلی ایجاد می کنند و در یک زمان یاد می گیرند(ام سی نمارا، (۲۰۱۲ ).
    اساساً یک فرهنگ مربی گری، یک مدل توسعه سازمانی است و ساختاری را فراهم می آورد که چگونه اعضای سازمان ها می توانند بهترین تعامل را با محیط کارشان داشته باشند و چگونه بهترین نتایج بدست می آید و ارزیابی می شود. فرهنگ سازمای ثبات و پایداری را برای تمام تعاملات درون گروهی فراهم می‌آورد. فرهنگ سازمانی بعنوان مکانیزمی خدمت می کند که پارامترهای قابل قبول رفتار را تعریف می‌کند. معرفی کردن شایستگی های مربی گری، استراتژی بسیار قدرتمندی برای ایجاد یک فرهنگ محیط کاری سازگار است که به فرایند مستمر یادگیر و بهسازی متعهد است. شرکت هایی که یک فرهنگ مربی‌گری ایجاد کرده اند، کاهش قابل ملاحظه تغییر و جابجایی کارکنان، افزایش بهره وری، شادمانی و رضایت بیش‌تر در کار را گزارش کرده اند(زوس و اسکیفینگتون ،۲۰۰۳ ).
    طبق نظر کلاترباک و مگینسون (۲۰۰۶) سازمان ها قادرند با دنبال کردن موارد زیر، یک فرهنگ مربی گری ایجاد نمایند:

     

     

    مزایایی که یک فرهنگ مربی گری به ارمغان خواهد آورد را تشخیص دهند.

    اطمینان یابند که مربی گری با فرایندها، استراتژی ها و گرایشات کسب و کار در ارتباط است.

    مربی گری بایستی تشخیص داده شده و تشویق شود.

    این امر روشن و واضح است که ایجاد یک فرهنگ مطمئن در درون یک فرهنگ مربی گری به موفقیت فرایند مربی گری کمک می کند. زمانی که می گویی یک شرکت یا سازمان دارای فرهنگ مربی گری است که همه اعضا و کارکنان آن شرکت بدون ترس و واهمه و بدون محدودیتت ناشی از ارتباط رئیس و مرئوسی در مورد بهبود روابط کاری و عملکرد فردی و سازمانی وارد مکالمات محترمانه مربی گری می شوند. همه یاد گرفته اند که برای بازخورد دادن و بازخورد گرفتن ارزش قائل شوند و آن را به طریق مؤثر و به عنوان ابزار قدرتمند یادگیری برای توسعه شخصی و حرفه ای، افزایش اعتماد بین یکدیگر، بهبود مستمر عملکرد و افزایش رضایت مشتری بکار برند(میگینسون و کلوتربوک ،۲۰۰۶).
    تام کرین[۱۲۱] هفت ویژگی سازمانی را که حامی مربی گری است، ذکر کرده است که به شرح زیر می باشد:
    ۱٫ رهبران الگوهای نقش مثبتی هستند. فرهنگ سازمانی نشأت گرفته از باورهای رهبران ارشد سازمان‌هاست. آن ها نوع گفتار، رفتار، آنچه که درست است و آنچه که نادرست است و آنچه که پذیرفتنی است و آنچه که غیرقابل قبول است را تعیین می کنند. زمانی که رهبران در بکارگیری فنون مربی گری حاذق و ماهر می گردند سبک رهبری خود را از رئیس کارکنان بودن به مربی کارکنان بودن تغییر می‌دهند. مربی‌گری بکارگیری رهبری است و این امر مستلزم بکارگیری بهترین چیزهایی است که در مورد رهبری می‌دانیم. رهبرانی که مهارت های مربی گری را بدست می آورند گفتگوهای قوی را می آموزند که مربی را به سوی تغییر سازنده و مبتنی بر اقدام رهنمون می سازند.
    ۲٫ هر فردی به بازخورد مشتری توجه دارد. اکثر سازمان های پیشرفته شبکه ها و کانال های بازخوردی دارند که اطلاعات را از افراد جمع آوری می کند. این یک مسأله جدیدی نیست. با این حال در یک فرهنگ مربی گری، تأکید زیادی بر گسترش دادن و توسعه دادن شبکه های بازخوردی و تبدیل کردن آن ها به شیوه ای بطور کاملاً مؤثر و قابل کاربرد باشد، وجود دارد. در یک فرهنگ مربی گری همه افراد مسئولند که بطور فعال از مشتری بازخودر دریافت کنند، آن ها را درک کنند و نسبت به بازخورد آن ها حالت تدافعی نگیرند.
    ۳٫ مربی گری در تمام جهات وجود دارد: عمودی و افقی. در یک فرهنگ مربی گری، مربی گری در تمام جهات توسط همه افراد جریان دارد و یک شبکه ارتباطی در سازمان ایجاد می کند که شامل ارتباطات وسیعی میان افراد بخش های مشابه، دیگر بخش ها، میان گروه ها و در بالا و پایین سلسله مراتب سازمانی می باشد. تنها عامل اصلی در این ارتباطات مربی گری، استقرار ارتباطات مربی گری صریح و روشن است.
    ۴٫ گروه ها با انرژی و برانگیخته می شوند. در صورتیکه تیم ها فرایند مربی گری را بیاموزند، روابطی مبتنی بر اعتماد و برابری ایجاد می گردد که ارتباطات سنتی رئیس و مرئوسی را از میان می برد و کارکنان را به سوی یک ارتباط مبتنی بر همکاری و مشارکت میان مربی و کارآموز رهنمون می سازد. در فرهنگ‌های دارای عملکرد عالی، افراد احساس می کنند که بخشی از یک کل بزرگ هستند و این امر ارتباطاتی که میان اعضا در جهت کار کردن در کنار یکدیگر بوجود می آید را ارتقا می بخشد. تیم ها بر ایجاد ارتباط و اعتماد بالا تمرکز می کنند. اعتماد بطور مستقیم توانایی کار کردن با همدیگر را به گونه ای مؤثرتر و کارآمدتر تقویت می کند که این امر منجر به عملکرد عالی می گردد. ارتباطاتی که در یک فرهنگ مربی گری میان تیم ها بوجود می آید، می تواند به عنوان یک ویژگی، یعنی تعهد سطح بالا، در راستای موفقیت هم تیمی ها نگریسته شود (کرانه، ۲۰۰۵ ).
    ۵٫یادگیری اتفاق می افتد، تصمیمات مؤثری اتخاذ می شود و تغییر با سرعت ایجاد می شود. مربی‌گری به یادگیری فردی و تیمی را از طریق جذب و بکارگیری دروس فراگرفته شده، سرعت می بخشد. تیم ها دائماً با بهره گیری از فنون مرور بعد از اقدام و عمل، به مستندسازی دروس آموخته شده می پردازد. افراد دانش و اطلاعات شان را با دیگران به اشتراک می گذارند و افراد از شکست هایشان می آموزند. در یک فرهنگ مربی گری، شرکت دادن فردی که تحت تأثیر تغییر قرار می گیرد در فرایند تصمیم گیری امری بدیهی و روشن است. مربی گری عمل درگیر کردن افراد در فرایندی است که در آن افراد نظرات و باورهای خود را بدون هیچ گونه ترس و اضطرابی به اشتراک می گذارند.
    ۶٫ نظام های آموزش منابع انسانی کاملاً هماهنگ و سازگار با مربی گری هستند. نظام ها یا سیستم‌های منابع انسانی شامل استعدادیابی، آموزش های بدو استخدام، آموزش، ارزیابی عملکرد و برنامه‌های پاداش و جبران خدمت است. مربی گری باید کاملاً با این سیستم ها همسو و سازگار گردد. اکثر سازمان های امروزی ارزش های سازمانی خود را بصورت بیانیه ای اعلام کرده اند. سازمانی که دارای فرهنگ مربی گری است فعالانه پیرو ارزش های خودش است و از آن به عنوان یک راهنما در تصمیم گیری های کسب و کار استفاده می کند.فرهنگ های مربی گری از بازخورد های ۳۶۰ درجه جهت جمع آوری بازخورد از افراد استفاده می کنند. تمامی اعضای سازمانی برنامه توسعه شخصی دارند که بطور سالانه مورد بازنگری قرار می گیرد. این برنامه ها بطور جدی دنبال می شود و بر اثربخشی افراد و گروه ها تأثیر می گذارد. شرح مشاغل سازمان نیز شرحی از مهارت های مربی گری است که جهت موفقیت در شغل ضروری است. از افراد انتظار می رود که خودشان را یک کاربر فنون مربی گری بدانند و بطور مستمر در یادگیری درگیر باشند.
    ۷٫سازمان یک عمل و زبان مشترک برای مربی گری دارد. در سازمانی که دارای فرهنگ مربی گری است، مکالمات مربی گری به آسانی و سادگی میان افراد جریان می یابد. ارشدیت از میان می رود. افراد می‌توانند براحتی و بدون وجود هیچ مانعی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و بطور مؤثر به انتقال پیام بپردازند (همان منبع).

     

     

    موضوعات: بدون موضوع
     [ 09:19:00 ب.ظ ]



     لینک ثابت

      صناعات بدیعی در بوستـان سعـدی۹۱- قسمت ۹- قسمت 2 ...

    سعدیا «حب وطن» گریه حدیثی است صحیح

     

     

    نتوان مرد به سختی که من اینجا زادم

     

     

    در اینجا از «حب وطن» و «وطن» مراد معنی عرفانی آن و «جهان شمولی عارفانه» نیز مستفاد می گردد. اگر این بیت ها را بشکافانیم انگیزه سفر سعدی را در دلایل زیر می یابیم:
    ۱- شیراز با حمله خوارزمشاهیان متشنج گشته بود. ۲- سعدی با دلی دردمند از آزار رقیبان و در عین حال با سختی از دل کندن از شیراز، خانواده و یاران حقیقی، راهی سفر گشته است.
    ۳- رقیبان او را از راهی که به تازگی در پیش گرفته بود سرزنش می کردند. او «سماع چنگ»، را «تأمل» می کرد نه «وعظ خطیب» را. آن چنانکه هنگامی که به شاگردی ابن جوزی پذیرفته شد. استاد، مانند پدر او را از «سماع» منع کرد.- گلستان، ص ۸۰ و ۸۱۴-۴- او را برای گرفتن پاسخ به پرسش های علمی و در ضمن عارفانه خود، در ابتدای کار، بغداد، یکی از مهمترین کانون های معرفت جهان را برگزیده بود و بدان سو می رفت. ۵- هر چند پدرش او را به سعد بن زنگی سپرده بود معهذا احتمالاً از سوئی واسطه ها و دوستان آن مقدار لطف و مرحمت نداشتند که در زمان فقدان او سعدی را به جلو برانند و از سوئی دیگر گرفتاری های فرنانروا افزون گشته بوده است.
    گذشته از دلایلی که در غزل بالا ذکر گردید انگیزه سعدی برای دست یازیدن به سفری چنین دراز و پر ماجرا از این قرار است : مهمترین انگیزه وی «حقیقت جویی» و راهیابی به «نیکبختی» بوده که در سراسر گفته ها و سرود هایش این هدف به روشنی نمایان است او بدنبال «پیرهای راز یافته» و «مردان به کرامت رسیده» بوده آنان را شهر به شهر می یافته و نزد شان اسرار عرفان و حقیقت هستی و نیستی را فرا می گرفته است. این گونه فواید سفر بسیار است. از نزهت خاطر … و دیدن عجایب و شنیدن غرایب و تفرج بلدان و مجاورت خلّال و تحصیل جاه و ادب … و معرفت یاران و تجربت روزگاران چنانکه سالکان طریقت گفته اند:

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    تا بدّکان و خانه در گـردی هرگـز ای خـام آدمـی نشـوی
    برو انـدر جهان تفـرّج کن پیش از آن روز کز جهان بروی- گلستان ص ۱۱۳

    زیرا سالکان، سفر را جزء لوازم کار طریقت می دانستند و عالمان آن را از لوازم اکتشافات.
    وجوه گوناگون فرهنگی و تمدنی، او را سرزمین های شگفت رهنمون می گشت. عراق عرب (بین النهرین) و نوار شرقی دریای مدیترانه، از روم و شام تا مغرب، محل تلاقی فرهنگ های شرق و غرب از هزاره های پیش بود. که این اندیشه ها، چه لاهوتی و چه ناسوتی، طّی قرون و اعصار در هم تنیده شده وجوهره ای از زندگی های متمدن و پیشرفته را فراهم آورده بود. سعدی در جستجوی این جوهره و ساختن دنیائی نوین که بیشترین والائی را در خود جای دهد. به این در و آن در می زد. او با طبع سرکش استعداد نبوغ آمیز و پویای خویش و برای توسعه افق دید خود، شیراز را با همه بزرگی اش، کوچک می یافت.
    «سفر کنی و لطایف ز بحر و کان آری»- غزلیات، ص ۶۳۳
    سعدی تقریباً سراسر جهان اسلام را که مهد تمدن و فرهنگ زمان وی بوده در نور دیده است او مربعی را طی کرده که از اقصای غرب این جهان، یعنی سرزمین مغرب بزرگ به اقصای شرق آن یعنی کاشمر می رسد. آن گاه از شمال به جنوب در جانب شرق مرز ختارا به هند متصل می سازد و در جانب غرب سرزمین مغرب را به حجاز می پیوندد و در جنوب هند را به حجاز. او همه کانون های مهم سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این منطقه بسیار وسیع، یعنی اصفهان، تبریز، توس، نیشابور، قهستان، بلخ، قونیه، دمشق حلب، بیت المقدس،بغداد، بعده، حله، مکه، مدینه و کیش و ضعا را پیموده است. که بر تارک همه کانونها، تبریز، اصفهان، بغداد، دمشق می درخشیدند. او با اکثر بزرگان دین و دانش و عرفان پی برده و گویی خود جوهره ای از همه این اندیشه ها گردیده است. در بیت المقدس و چندمین بار در مکه با ریاضت های شدید و پی گیر به معرفت صوفیانه-عارفانه و فلسفی خویش و اصل گشته. آنچه را که در جستجویش بوده یافته است. آنگاه این توشه بی نظیر را با خود بمنزله ره آورد برای شیراز و شیرازیان به ارمغان آورده همه را یکجا در گلستان و بوستان مواعظ و بقیه آثارش فشرده کرده و از طریق شیراز از این «خطه پاک» آنها را انتشار داده یا بهتر گفته شود این خورشید که در «خاک شیراز» به تلألو درآمده انوار و شعشعه خود را به شعاع سراسر گیتی پراکنده است او با چشم تیزبین ذزه بینی خویش، دانه های گوهر ذهن بشری را برداشته در کنار هم نهاده و جواهری بی دلیل ساخته است.
    عکس مرتبط با اقتصاد
    اندیشه های سیاسی سعدی
    اندیشه های سعدی را چون در زد همه عارفان و اندیشمندان، می توان به دو بخش تقسیم کرد:
    ۱- اندیشه های معنوی ۲- اندیشه های عملی که این دو از یکدیگر جدا هستند و هم تفکیک ناپذیر هم بستگی به چگونگی بکارگیری و بهره وری از آن. سعدی با نبوغ ذاتی، هوش سرشار و درایت بسیار، به منظور پیشبرد هدف های آرمانی خود ار هر دو اندیشه سود جسته و هر یک را در جای مناسب آن بکار انداخته است. او با «رسالتی» که خود به منظور آرامش بخشیدن به مردم و ایجاد جامعه و جوی سازگار برای یک زندگی بایسته و خوش، پای در عرصه شیراز نهاد. او می خواست اگر نمی تواند «انسان کامل» بسازد لااقل انسان را به سمت «کمال» سوق دهد. این آرمان او بود و برای رسیدن به آن در درازی زندگی نزدیک به یک قرنی خود، از هیچ کوششی دریغ نورزید.
    اگر در گفته های تربیتی وی گاه تعارض و تضاد می بینیم بهمین دلیل است که همه جا و همه وقت نمی توانست بگونه کامل نحوه زندگی لاهوتی را با زندگی ناسوتی پیوند دهد. مقدار اختلاط و امتزاج این دو در شرایط گوناگون و در طبایع گوناگون تفاوت داشت او در میانه بود که با درویشی و سلوک نمی توان فرمانروائی کرد. اگر «عفو و قناعت» از اصول درویشی است «داد و دهش» اصول فرمانروائی تعریف داد یا «عدالت» آن است که هر چیزی بجای قرار گیرد. گاه مجازات های سخت لازم است و گاه عفو. گاه دهش لازم است و گاه صرفه جوئی، گاه جنگ لازم است گاه صلح، که هر یک می بایست در مقام و در موقع خود صورت گیرد. از این جهت است که هرگاه سعدی عارفانه پند می دهد، اغماض، مدارا و درویش مسلکی پیشه می کند و هرگاه سیاستمدارانه اندرز می گوید آمرانه و قاطعانه است نه از خطر می هراساند و نه از شدت عمل. دانایی و هوشیاری و عدالت را به فرمانروا و دیوانسالار و فرمانده توصیه می کند. او که اغلب موارد از «عدالت» سخن می گوید؛ در مواقع خاص و استثنایی به این گروه چنین توصیه می کند:
    جفـا پیشگان را بـده سر بـه باد ستم بر ستم پیشه عدل است و داد
    او بدرستی «فرد» را فدای «جمع و خلق» می کند خلاصه آنکه در زندگی عارفانه (عشق) را و در زندگی سیاسی (خرد) را توصیه می نماید و بر آن پافشاری می کند. او پیرو آن مکتب نیست که با تصوف خالص بشود فرمانروائی کند. زیرا صوفیان، خاطی را نیز می بخشند؛ درحالی که فرانروا را در همه موارد نمی تواند چنین کند. عارفان قانع اند؛ در حالی که فرمانروا در موارد خاص باید از قناعت بگذرد. عارفان صلح جویند؛ در حالی که فرمانروایان در موقع لزوم باید جنگ کنند نمونه این مشرب و مسلک، داعیاناسماعیلیه اند که هم عارف اند و هم حکیم و هم فرمانروا. اگر بپرسیم که سعدی در سفرهای خود بخصوص به قهستان و در دیدار با اسماعیلیان، بخصوص با نزای قهقهستانی که خود داعی بوده تا چه حد تحت تاثیر این مشرب قرار گرفته است؟ خلاصه آنکه در نزد سعدی تنها در یک جا عرفان و حکومت و یا بهتر گفته شود زمین و آسمان با یکدیگر پیوند ناگسستنی می خورند و آن در مورد «خدمت به خلق» و کوشیدن در راه آسایش خلق است.
    و برای هر دو گروه و با هر دو اندیشه این توصیه را دارد: «که اگر خار کاری، سمن ندروی»- بوستان ص ۲۷۶، ۲۷۷
    او در مواقع لزوم در جای خود فرمانروایان را به گذشت و صوفی مسلکی نیز سوق می دهد و از این روست که می بینیم در اثر پندهای وی و البته جوّ زمان، اغلب به اتفاق حاکمان عهد سعدی هم صوفی منش اند و هم شریعت پناه، چنانکه سعدی خود چنین است. او در کار آن است که «حاکم حکیم» بپرورد.
    مشرب فلسفی-عرفانی سعدی :
    اگر میرم امروز در کوی دوست قیامت زنم خیمه پهلوی دوست
    مده تا توانی درین جنگ پشت که زنده است سعدی که عشقش بکشت
    یکی از معاصران سعدی گفته است : او از «افاضل صوفیه»- عیسی بن خبیر شیرازی، تذکره هزار مزار- ترجمه شد الازار، ص ۴۷۷ بود و بعدها گفته اند شیخ سعدی در مسلک افاضل صوفیه انتظام داشت . از علوم ظاهری و باطنی بهره ور بود- خواند میر، همان کتاب، ج۲، ص ۵۶۴
    سعدی صاحب مکتبی خاص بود و در کار آن که با رسالتی که خوداحساس می کرد، در آن دنیای آشوب زده طریقه ای را عرضه دارد همخوان با غرایز، احساسات و عقلانیت بشری تا از همه این امکانات خدا داده سود جوید به انسان سازی بپردازد. او سفرهای دور و دراز تؤام با مجاهدت های خستگی ناپذیر را به همین منظور انجام داده بود تا بازگردد.
    و اوّل به شیرازی ها و پس به همه انسان ها ارمغانی خوش و تازه تقدیم دارد. سعدی مکتبی فلسفی – عرفانی را عرضه می دارد که بر اصل توازن و تعادل بین روح و جسم «استوار» استوار است و این اصل برقرار نمی گردد مگر با نیروی سحرانگیز «عشق زیبایی و هنجار» بر عکس اغلب عرفا و صوفیان که «جسم» را فدای «روح» می کنند، او ارزش این دو را نیز برابر می داند و یکی را بر دیگری ارجحیت نمی بخشد. بدین معنی که جسم را که عارفان «نردبان» روح می دانند. او چنان نیرومند و با ارزش قلمدادش می کند که توان و ظرفیت بالا روندگی بسیار داشته باشد زیرا اگر پلکان این نردبان قوی نباشد. روح نیز سیری بالا رونده نخواهد یافت. از دید سعدی ورزش جسم و ورزش روح هر دو، به گونه توأمان ضروری است؛ به طبع آن زندگی زمینی و آسمانی از یکدیگر تفکیک ناپذیرند. او از «خرد» و «عشق» به مثابه دو بال یک رنده و یا دو اسب یک عرابه یاری می گیرد تا انسان به وسیله آن دو بال در آسمان به پرواز در آید و به وسیله آن دو اسب در عرصه زندگی به جولان در می آید. در کتاب (اخلاق ناصری) خواجه نصیر الدین طوسی درباره «حکمت» چنین می خوانیم «حکمت در عرف اهل معرفت عبادت بود از دانستن چیزها، چنانکه باشد و قیام نمودن به کاری چنانکه باید، بعد استطاعت نفس تا انسانی به کمال که متوجه آن است، برسد»- خواجه نصیر الدین طوسی، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی، علیرضا حیدری، انتشارات شرکت افست، چاپ دوم، تهران۱۳۶۰، ص۳۷
    این تعریف حکیمانه را در زندگی سعدی و راهنمایی های او به وضوح می بینیم سعدی می نویسد : «مهمتر چیزها» «شناخت خود» است. خداوند انسان را «اشرف مخلوقات» آفریده پس «خویش شناسی نردبان بام معرفت الهی است»- رسائل نثر، ص ۹۰۱
    گر کیمیای دولت جاویدان آرزوست بشناس قدر خویش که گوگرد احمری
    و

     

    برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

     

    موضوعات: بدون موضوع
     [ 09:19:00 ب.ظ ]



     لینک ثابت

      بررسی گرایش نسبت به مصرف تنباکو و عوامل موثر برآن ...

    بررسی گرایش نسبت به مصرف تنباکو و عوامل موثر برآن
    فصل اول
    کلیات تحقیق

    مقدمه
    از مشکلاتی که جهان امروز با آن مواجه بوده و سلامت انسانها را به شدت تهدید می کند، استعمال دخانیات است. امروزه جامعه بشری بیش از هر زمان دیگری آلوده به مصرف دخانیات است. توتون وتنباکو در مقیاس بسیار وسیعی به کشتار انسانها مشغول می باشد(احمدی زاده وهمکاران،۱۳۹۱ :۴۲). استعمال دخانیات علت بیش از ۲۰ درصد مرگهای قابل پیش گیری در کشور های توسعه یافته است. به همین علت برخی از پژوهشگران معتقدند که استعمال دخانیات در حال حاضر مهمترین معضل بهداشتی است. علیرغم مشابه بودن عوارض ناشی از مصرف قلیان و سیگار، به دلیل عدم درگیری کشورهای غربی به این معضل، توجه چندانی به آن نمی شود و عملا برنامه های آموزش بهداشت بر علیه آن وجود ندارد (مجد زاده و همکاران،۱۳۸۱ : ۲).
    عکس مرتبط با سیگار
    مصرف تنباکو در خاورمیانه و سرتاسر جهان رو به افزایش است( Rima T Nakkash, 2011:1). امروزه مصرف دخانیات (محصولات تنباکو) یکی از بزرگترین تهدید کننده های سلامت بشر، در دنیا به حساب می آید. به طور کلی مصرف دخانیات، درکشورهای کم درآمد رشد فزاینده و در کشورهای پیشرفته روند رو به کاهش داشته است. بنا بر گزارش سازمان جهانی بهداشت مصرف دخانیات سالانه، به طور متوسط منجر به مرگ۴/۵ میلیون انسان در جهان می شود. آمارها نشان می دهد مصرف دخانیات در قرن بیستم موجب مرگ تقریبا صد میلیون انسان شده است که با روند فعلی، احتمال می رود، این عدد در قرن بیست و یکم به یک بیلیون برسد. در مجموع دخانیات موجب مرگ بیش از نیمی از مصرف کنندگان آن می شود. وابستگی به محصولات تنباکو از جمله سیگار همانند وابستگی به سایر مواد اعتیاد آور، تدریجی، مزمن و خطرناک است، عوارض جدی بسیاری دارد، قطع آن با علایم ترک همراه است و دروازه اعتیاد محسوب می شود، با این حال در بیشتر جوامع ممنوعیتی برای مصرف آن وجود ندارد و برخی کشورها تنها به منع تبلیغات و ایجاد محدودیت سنتی جهت خرید و یا منع مصرف آن در مکان های خاص بسنده کرده اند در حال حاضر رایج ترین شیوه مصرف دخانیات در کشور ما سیگار و قلیان است(نوری زاده،۱۳۸۷: ۱).
    بر اساس نتایج تحقیقات اوقات فراغت از مهمترین مسائلی است که قویترین همبستگی ها را با قلیان و مصرف تنباکو نوجوانان و جوانان دارد چرا که بیشتر افراد از روی تفنن و سرگرمی و پر کردن اوقات فراغتشان قلیان می کشند. گذران مطلوب اوقات فراغت می تواند اراده فرد را برای ادامه یک زندگی همراه با موفقیت تقویت و نشاط روحی و روانی در راستای کنترل و پیشگیری نوجوانان و جوانان از کجروی ها، آسیب ها و انحرفات اجتماعی تقویت نماید. اوقات فراغت و نحوه گذراندن آن، از مباحث تازه ای است که پس از انقلاب صنعتی و رشد صنایع و فناوری، توجه جامعه شناسان را برانگیخته و به موضوعی مهم در جامعه شناسی بدل شده است. (فکوهی و انصاری مهابادی،۱۳۸۲: ۶۲). بر اساس پژوهش های انجام شده از میان دختران و پسران ۱۶ تا ۲۵ سال، که توسط خبر گزاری مهر اعلام شد۸۰درصد جوانان برای سرگرمی و تفریح قلیان می کشند.
    تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
    در مطالعه مقدماتی، مشخص گردید که تحقیقات زیادی در مورد اعتیاد به مواد مخدر ازجمله سیگار، تریاک و داروهای روان گردان انجام شده اما در خصوص تنباکو وعلت گرایش بیش از حد به آن و پایین آمدن سن مصرف از افراد میانسال ومسن به گروه سنی نوجوانان و جوانان و بی تفاوت بودن خانواده ها از بابت این معضل وتبدیل شدن آن به یکی از اوقات فراغت نوجوانان و جوانان تحقیقات زیادی در داخل کشور و حتی خارج از کشور انجام نشده است. بنابراین در این پایان نامه سعی بر آن است تا مسئله مصرف قلیان به عنوان یکی از مهمترین معضلاتی که نسل امروز گریبان گیر آن شده است را از دیدگاه و منظر نگرشی و در ارتباط با عوامل جامعه شناختی و روان شناختی در سطح شهر با هدف آشنایی بیشتر با پیامدهای زیانبار مصرف قلیان و پیشگیری و کاهش مصرف آن ، مورد تحقیق و برسی قرار دهیم و به سوالات و فرضیه ها مطرح شده پاسخ داده شود.
    اعتیاد به مواد مخدر
    ۱ـ۱ـ بیان مسئله
    از ابتدای تاریخ مردم به دنبال ماده ای بودند که آنان را آرام بخشیده و موجب شادمانی، وجد و احساسات عجیب شود و بر سیستم عصبی آنان برای تولید احساسات مطلوب تأثیرداشته باشد. نوجوانان و جوانان با مصرف داروهای مخدر به دنبال کاهش تنشها، تسکین خستگی ها، فراموشی ناکامی ها، فرار از واقعیتها، خوش گذارانی وکسب لذت می باشد. توهمات درباره سودمند بودن مواد مخدر نظیر کمک به بیدار ماندن برای مطالعه ودرس خواندن وانرژی زا بودن در فعالیت های ورزشی و تسکین درد و رنج، جوانان را به مصرف مواد مخدر تشویق می کند که اغلب جوانان به وسیله ی گزارش های احساساتی رسانه ها فریفته می شوند(احمدی،۱۳۸۴: ۱۴۶).
    در این میان نسبت به مصرف تنباکو نیز به نوبه خود در بین استعمال کنندگان آن همچنین گرایشی وجود دارد. چرا که با توجه به بررسی های اولیه که در بین مصرف کنندگان تنباکو صورت گرفت بیشتر افراد از قلیان برای آرامش اعصاب، تسکین درد و تفریح وتفنن استفاده می کنند، با وجود اینکه بیشتر افراد از مضرات آن خبر دارند ولی با این وجود باز هم قلیان می کشند و ضررآن را برچند لحظه تفریح و سرگرمی ترجیح می دهند. در بسیاری از موارد انتظار می رود زمانی که افراد از مضررات یک معضل اطلاع داشته باشند؛ در مصرف و گرایش نسبت به آن تغییراتی ایجاد گردد اما قلیان از این امر تبعیت نمی کند چرا که بیشتر افراد از مضررات تنباکو از طریق رسانه ها و مطبوعات مطلع شده اند اما با این وجود بازهم تنباکو مصرف می کنند. شاید از دلایلی که باعث می شود افراد به مصرف تنباکو ادامه دهند گرایش مثبت نسبت به آن باشد چرا که بیشتر افراد معتقدند که قلیان مضرات کمتری نسبت به سیگار دارد، یا از قلیان جهت ترک سیگار استفاده می کنند ویا این که اگر مصرف کنندگان دود قلیان را به داخل انتقال ندهند از مضرات آن در امان خواهند بود.
    دود حاصل از سوختن تنباکو حاوى مقدار زیادى مواد سمى است و مصرف این مواد عامل مهمى در بروز سرطان ریه و بیمارى هاى قلبى و عروقى است. در هر بار مصرف مصرف قلیان دود بسیار زیادى در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار وارد بدن مى شود و میزان نیکوتین دریافتى به اندازه اى است که ایجاد اعتیاد مى کند خطر انتقال بیمارى هاى عفونى و بیمارى هاى واگیر و هپاتیت ب از طریق دهان و دستان آلوده همچون سل به دلیل استفاده مشترک افراد از قلیان، وجود دارد. بر اساس بررسى هاى انجام شده توسط معاونت سلامت و دبیر خانه کشورى کنترل دخانیات، هرفرد مصرف کننده قلیان از نظر مواجهه و استنشاق دود در هروعده ، معادل ۱۰۰ نخ سیگار یا بیشتر، دود دریافت مى کند. مواد سمى قلیان نه تنها کمتر از سیگار نیست بلکه بعضى مواد خطرناک ازجمله قیر یا دوده(سرطان زا)، مونواکسید کربن( آلاینده) و نیکوتین ( ایجادکننده وابستگى) موجود در دوده آن از سیگار بیشتر است. با مصرف قلیان بیش از ۶۰۰ ماده سمى و مهلک وارد ریه فرد مصرف کننده و اطرافیان خواهد شد. در مقایسه با یک نخ سیگار دود قلیان مقدار بیشترى ارسنیک، سرب و نیکل دارد. ۳۶ بار بیشتر از سیگار حاوى تار و ۱۵ بار بیشتر از سیگار حاوى منو اکسید کربن است. دود حاصل از تنباکوى حاوى مواد شیمیایى خطرناکى است که مسبب انواع سرطان است. این مواد توسط آب تصفیه نمى شوند. (نوری زاده،۱۳۸۷: ۱)
    مطالعات انجام شده در مورد مضرات قلیان، ارتباط مصرف آن را در افزایش خطر ابتلا دهان، معده، مری، ریه، کاهش عملکرد دستگاه تنفسی، وکاهش باروری نشان داده اند. همچنین مصرف کنندگان قلیان در مقایسه با غیر مصرف کنندگان میزان بیشتری از کربوکسی هموگلوبین را در خود نشان داده اند. (انصاری ، خسروی، مختاری، ۱۳۸۶ به نقل از رقیه علایی خرایم،پروین کدیور،شهرام محمد خانی ، غلام رضا صرامی و سارا علایی خرامی)
    عوارض آشکار مصرف تنباکو شامل افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، سرطان، بیماری های قلبی و کاهش عملکرد شش ها را به همراه دارد که عوارض آن شبیه به عوارض مصرف سیگار است. مصرف تنباکو تاثیر بسیار زیادی بر روی پوسیدگی دندان ها و لثه ها دارد. نوزادانی که مادرشان در زمان بارداری تنباکو مصرف می کنند با خطرات و مشکلات جسمانی، تنفسی و کاهش وزن مواجه می شوند(maziak,2008:2)
    در مطالعه مقدماتی که انجام گرفت مشخص شد که درمورد تنباکو مطالعات بسیار محدود است و تحقیقی که بتواند این مسئله را به صورت جامع، کامل و همه جانبه بررسی کند نه تنها در ایران وجود ندارد بلکه در خارج هم صورت نگرفته است. به طوریکه تحقیقات انجام گرفته هر کدام بر روی بعد خاصی کار کرده اند و هیچ کدام مسئله را به صورت کامل بررسی نکرده اند.تحقیقات موجود هم عمدتا مصرف قلیان را در بین دانشجویان و دانش آموزان بررسی کرده اند وتحقیقات محدودی در سطح کلی و در بین دیگر قشر ها انجام گرفته است.
    لذا با توجه به مطالب ذکر شده بر آن شدیم که این مسئله را در قالب پایان نامه با هدف بررسی نگرش افراد نسبت به مصرف تنباکو و عومل اجتماعی موثر بر آن انجام دهیم تا مشخص شودکه آیا بین نگرش نسبت به مصرف تنباکو و عوامل اجتماعی متناسب با آن رابطه وجود دارد یا خیر؟

     

    برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

    ۲- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

     

    مصرف تنباکو سالانه مسئول ۴۴۰۰۰۰ مورد مر گ و ۵/۶ میلیون سال از دست رفته بالقوه از عمر ساکنین ایالات متحده است. هر چند که مصرف دخانیات با ایجاد بیمار یهای شرایین کرونر، سکته مغزی و بیمار یهای ریوی ارتباط علیتی دارد اما بسیاری از افراد به دلیل ماهیت اعتیادآور نیکوتین همچنان به مصرف دخانیات ادامه می دهند. هر چند که تصور عمومی این است که مصرف قلیان زیان کمتری نسبت به سیگار کشیدن دارد اما شواهد نشان می دهند که قلیان هم مواد مضر و احتمال اعتیادآوری مشابهی با سیگار دارد. بر خلاف سیگار، کشیدن قلیان با ایجاد بیمار یهای عفونی و احتمالا ایجاد زمینه برای مصرف مواد روان گردان همراهی دارد. اغلب مطالعاتی که عواقب سلامتی مصرف قلیان را نشان می دهند، از ناحیه مدیترانه شرقی به دست آمده اند یعنی جایی که کشیدن قلیان بسیار رایج است. برخلاف باور عمومی، مصرف قلیان و سیگار مواد سمی مشابهی را ایجاد می کند و به دلیل استنشاق پکهای طولانی تر که برای ایجاد دود در هنگام مصرف قلیان لازم است، به نظر می رسد که تا ۱۰۰ برابر دود بیشتری استنشاق می شود، بنابراین فرد را در معرض مقادیر زیادی نیکوتین، مونواکسیدکربن و هیدروکرب نهای پلی آروماتیک قرار می دهد(بابایی،۱۳۹۰: ۱).
    بر اساس آمار رسمی اتحادیه ها و مجمع امور صنفی شهر بوکان تعداد قهوه خانه و مکان هایی که قلیان عرضه می کنند بین ۳۰۰-۲۵۰ مغازه می رسد که این رقم برای یک شهر ۲۵۴هزار نفری رقم بسیار بالایی به حساب می آید.
    باورهایی که در بین مردم رایج است این است که دود قلیان بواسطه آب این وسیله تصفیه می شود، استنشاق دود قلیان مشکلات ریوی ایجاد نمی کند، قلیان کشیدن از سیگار کشیدن سالم تر است، دود قلیان به اندازه دود سیگار اعتیادآور نیست، زیرا نکوتین ندارد و تنباکوهای میوه ای سالم تر از تنباکوهای معمولی اند. اما بر اساس کتاب آشنایی با عوراض مصرف قلیان و سیگار دود حاصل از تنباکو حاوی مواد شیمیایی خطرناکی است که مسبب انواع سرطان اند. این مواد توسط آب تصفیه نمی شود. دود با وجود سرد شدن، همچنان حاوی مواد شیمیایی تولید کننده سرطان و ناسالم است. دود ناشی ار قلیان اگر از سیگار خطرناک تر نباشد، بی ضررتر نیست. تنباکوهای رایج، همگی نکوتین دارند، پس مصرف تنباکو بوسیله قلیان نیز نکوتین را وارد بدن می کند. و در آخر نیز تنباکوهای میوه ایی حاوی تار و مولد انواع سرطان اند(نوری زاده،۱۳۹۰: ۵).
    قلیان کشیدن در حال حاضر به یک معضل پنهان اجتماعی تبدیل شده است زیرا متأسفانه نزد برخی از افراد چهره ی منفوری به خود نگرفته است وآن را بی ضرر ویا کم ضررتر از سیگار قلمداد می کنند و دربین نوجوانان و جوانان که بسیاری از آنها ازعوارض و مضرات آن تاحدودی خبر دارند و سرمایه های این کشور به حساب می آیندبسیار بیشتر رایج است. با توجه به اینکه مصرف توتون و تنباکو اعتیادآوراست و باعث می شود که فرد در ساعت خاصی آن را استعمال کند نتیجه می گیریم که قلیان هم به نوعی هم خانواده مواد اعتیاد آور به حساب آید و فرد مصرف کننده هم به نوعی معتاد محسوب شود. براساس کتاب آشنایی با عوارض مصرف سیگار و دخانیات تنباکوهای رایج همگی نیکوتین دارند، پس مصرف تنباکو بوسیله قلیان نیز نیکوتین را وارد بدن می کند و اینکه قلیان هم اعتیادآور است(نوری زاده ،۱۳۸۷: ۵).
    در نتیجه قلیان علاوه بر اینکه پیامد اقتصادی به همراه دارد به این معنی که فرد هزینه متحمل شده جهت تهیه این ماده را در نظر نگیرد پیامدهای اجتماعی و فرهنگی مانند داشتن دید بد جامعه به افراد قلیانی ومعاشرت نکردن دوستان مخالف با این پدیده را به دنبال دارد. پیشگیری، آگاهی دادن به نوجوانان وجوانان ومبارزه انقلابی با این قاتل تدریجی انسانیت، وظیفه انسانی هر فردمعتقدی به حساب می آید، اگر ما قادر باشیم حتی یک فرد را از این بلای قرن بیست و یک نجات دهیم، گام بزرگی در راستای پیشرفت توسعه بشری برداشته ایم.پی بردن به علت گرایش عده ای مصرف تنباکو ومصرف نکردن عده ای دیگر در شرایط مشابه و همچنین شناسایی موانع موجود برای کم رنگ کردن این امر، زمینه رابرای آگاهی رساندن به نوجوانان وجوانان وپیشگیری در سطح جامعه فراهم می آورد. و این از وظایف و ملزومات اصلی حوزه علوم انسانی است که به نظر می رسد، انجام چنین تحقیقی بتواند، خلأهای موجود ناشـی از عدم پیشینه ی غنی و قابل استنادی در این زمینه را پرنماید. بنابراین این پژوهش هم از بعد علمی با افزایش دانش نسبت به شناخت عوامل موثر بر گرایش به مصرف تنباکو و قلیان اثرگذار است وهم در بعد کاربردی شناخت به ارائه پیشنهاد و راهکار منجر خواهد شد.
    عکس مرتبط با اقتصاد

     

     

    ۱-۳- ۱- اهداف تحقیق

     

    هر تحقیق دارای اهداف مشخصی است که این اهداف باید به طور مشخص، روشن و صریح عنوان گردند. در حقیقت اهداف تحقیق راهنمای محقق است که او را از ابهام و سردرگمی خارج می کند و مشخص می کند که باید دقیقا به دنبال چه چیزی باشد. نباید تصور شود که با یک تحقیق تمامی مسائل جامعه مطرح و تحلیل و در نهایت حل خواهند شد. هر تحقیق باید در اعتبار، زمان، نیروی انسانی و سایر امکانات باشد(ساروخانی، ۱۳۸۵: ۱۴۷). مرسوم است که اهداف پژوهش را در دو دسته اهداف کلی یا عمومی و یا اهداف جزئی یا اختصاصی بیان می کنند. اهداف باید مستقیما با عنوان تحقیق همخوانی داشته باشد یا ازآن مشتق شوند. با توجه به رابطه اهداف با مسئله تحقیق، اگر بیان مسئله با دقت نوشته شده باشدتنظیم اهداف آسانتر خواهد بود(رفیعی، ۱۳۸۷: ۱۰۶)
    ۱-۳-۱-۱- هدف کلی تحقیق
    بررسی گرایش نسبت به مصرف تنباکو و عوامل موثر برآن
    ۱-۳-۱-۲- اهداف جزئی
    ۱ـ علت تبدیل شدن مصرف تنباکو به یکی از راه های گذران اوقات فراغت در بین افراد
    ۲ـ بررسی عوامل خانوادگی و گرایش به مصرف تنباکو
    ۳ـ بررسی معاشرت با دوستان و گرایش به مصرف تنباکو
    ۴ـ بررسی محرومیت نسبی و گرایش به مصرف تنباکو
    ۵ ـ بررسی نگرش مثبت نسبت به قلیان وگرایش به مصرف تنباکو
    ۶ـ بررسی ارزانی وگرایش به مصرف تنباکو
    ۷ـ بررسی در دسترس بودن وگرایش به مصرف تنباکو
    ۸ـ بررسی پایگاه اجتماعی و اقتصادی وگرایش به مصرف تنباکو
    ۹ـ بررسی وضعیت اشتغال وگرایش به مصرف تنباکو
    ۱۰ـ بررسی سن وگرایش به مصرف تنباکو
    ۱۱ـ بررسی جنس وگرایش به مصرف تنباکو
    ۱۲ـ بررسی وضعیت تأهل وگرایش به مصرف تنباکو
    ۱۳ـ ارائه راهکارها و پیشنهادات درجهت کم رنگ تر شدن این معضل
    فصل دوم
    مبانی
    نظری
    پژوهش
    مقدمه
    در این فصل ابتدا به تعریف و بررسی مفاهیم اساسی در این پایان نامه می پردازیم و سپس به مبانی نظری تحقیق و پیشینه های تحقیقاتی حول موضوع در داخل و خارج از کشور اشاره می کنیم و چارچوب نظری تحقیق را بر اساس نظریات بر گرفته طراحی می کنیم و در نهایت به ارائه مدل تحلیلی پیرامون موضوع پرداخته و فرضیات مورد نظر را بیان می کنیم.
    بررسی دقیق و عمیق ادبیات باعث می شود که بتوان برای تحقیقی که درون تحقیقات سنتی و بر پایه محتوای پژوهش ذی ربط قرار دارد یک چهارچوپ معقول و منطقی ارائه کرد. مروری بر ادبیات تحقیق باعث می شود که چهار هدف کلی یا جامع تامین کرد: نخست آنکه نشان دهنده ی مفروضات اصلی است که پرسش های عمومی تحقیق بر پایه ی آنها گذاشته شده است و در صورت امکان باید نشان دهنده الگوی تحقیق باشد که موجب استحکام بخشیدن به تحقیق می گردد. و فرضیه ها و ارزش هایی را شرح می دهد که پژوهشگر آنها را به دنیای تحقیق وارد می کند. دوم آنکه نشان دهد پژوهشگر در باره موضوع تحقیق دانشی وسیع و ژرف دارد و از روش های ذهنی که تحقیق را احاطه و حمایت می کنند بهره کافی برده است. سوم آنکه نشان دهدپژوهشگر با مراجعه به زمینه تحقیق متوجه نوعی کسر و کمبود در ادبیات تحقیق شده است و اینکه تحقیق مورد نظر می تواند نیاز خاصی را تامین کند. سرانجام مرور بر ادبیات موجب می شود که پرسشهای تحقیق و فرضیه های اثبات نشده آزمایشی پالایش شده، صیقل زده شوند تا بتوان این پرسشها را در بستر تحقیقات تجربی گسترده تر مطرح کرد(مارشال،۱۳۸۱:۴۲).

     

     

     

    ۱- تاریخچه قلیان در جهان

     

    از حدود ۶ هزار سال قبل از میلاد مسیح گیاه تنباکو در امریکا فعلی شناخته شده ومورد استفاده قرار می گرفته است. بعد از کشف قاره امریکا توسط کریستف کلمب، اولین محموله برگ و دانه تنباکو در سال ۱۴۹۲ به اروپا برده شد. کریستف کلمب و همراهانش استفاده از تنباکو و نحوه کشیدن آن را از بومیان سرخپوست امریکا آموخته بودند. به تدریج تنباکو به خاورمیانه، چین، هند و افریقا و استرالیا راه پیدا کرد. مصارف اولیه تنباکو به شکل کشیدن پیپ، انفیه زدن و یا جویدن تنباکو بوده است. ( بی نام،۱۳۸۸: ۲)
    در سال ۱۴۹۲ میلادی وقتی که کاشف بزرگ ، کریستف کلمب، پس از ماه ها تلاش و کوشش، در کنار جزیره‌ای که امروز به کوبا مشهور است لنگر انداخت، با جهانی روبرو شد که تازگی‌های فراوانی برای او داشت. او و همراهانش در این جزیره ناشناس دیدنیهای جدیدی مشاهده کردند. آنها دیدند بومیها لوله ای از برگ خشک گیاهی که به هم پیچیده اند در دست دارند، شبیه به لوله آتش بازی که اطفال در عید بازی می کنند. یک سر آنرا آتش زده، و سر دیگر را می مکند، و دود آنرا با هوا استنشاق می کنند. این استنشاق دود، یک نوع مستی و رخوت ایجاد می کرد، و انسان خستگی را حس نمی نمود. این لوله‌ها را بومیان تاباکوس می نامیدند. به این ترتیب دریانوردان اسپانیایی اولین بار توتون را شناخته و به تقلید از بومیان به کشیدن آن پرداختند. کریستف کلمب هرگز فکر نمی کرد، این لوله های شبیه به اسباب بازی کودکان، روزی هم‌نشین و همدم گروه بسیار زیادی از مردم جهان خواهد گردید. (سمسار،۱۳۸۴: ۲)
    استعمال توتون و تنباکو، از قرن شانزدهم میلادی در ممالک و بلاد اروپا رواج یافت و در سالهای ۱۶۲۳و ۱۶۹۱ میلادی اوربن هشتم و اینوسان دوازدهم پاپ های رم استعمال توتون را تحریم کردند و استفاده کنندگان آن را کافر دانستند(هیدجی، ۱۳۸۵: ۸).
    کریستف کلمب نمی توانست ، در مغز خود مجسم سازد، که قرن ها بعد، این هدیه دنیای جدید، پول و سلامت مردم متمدن را بصورت دود به آسمان خواهد فرستاد. و باز او فکر نمی کرد که، قرنها پس از او نهضتی عظیم برای جلوگیری از استعمال این هیولای سیاه برپا خواهد گردید. و این لوله شبیه به اسباب بازی کودکان «میخ تابوت» لقب خواهد گرفت. برای اولین بار اسپانیولی‌ها، در جزیره کوبا با توتون و تنباکو آشنا شدند. بومیان امریکا، با این گیاه بومی سرزمین خود از دیر باز آشنا بودند، و از آن بعنوان وسیله دود کردن استفاده می کردند . طرز استفاده آنها از توتون بدین قرار بود که، مقداری از آن را در برگ های ذرت می ریختند و نوعی سیگار، شبیه به سیگار برگ می ساختند. روش دیگری نیز برای کشیدن توتون به کار می بردند، و آن بدین طریق بوده که، مقداری توتون در نی یا استخوان ریخته آن را آتش می‌زدند و می‌کشیدند، و این روشی است که بعدها سبب ایجاد پیپ در غرب و چپق در شرق گردید. در اعیاد و یا مراسم دیگر نیز، بومیان بوته های تنباکو را، با برگ و ساقه روی هم انباشته و آتش می زدند، و در اطراف آن بدست افشانی می پرداختند. احتمالاً تنباکو بعنوان دارو نیز مورد مصرف داشته است. بومیان آمریکا، زهری نیز از تنباکو می گرفتند که نوک نیزه های خود را با آن زهر آلود می ساختند. این ارمغان دنیای جدید در قرن ۱۶ به اسپانیا برده شد و پس از آن در سایر کشورهای اروپا پراکنده گردید. در سال ۱۵۸۶ سر والتر رالی مشهور به «پدر آمریکای انگلیس»در زمان سلطنت الیزابت اول، کشیدن پیپ را که در آمریکا با آن آشنا شده بود به انگلستان آورد، و دود کشی با سرعت سرسام آوری در انگلستان و سایر نقاط جهان در قرن ۱۶ رواج یافت. حیرت آور آنکه سر والتر رالی، آنچنان به کشیدن پیپ معتاد شد، که هنگامی که در سال ۱۶۱۸ او را به جرم خیانت و شرکت در توطئه اعدام می‌کردند، پیپ در گوشه دهان داشت. کشیدن توتون مانند همه چیز جدید دیگر، با مخالفت شدید عده‌ای روبرو گردید. در رأس مخالفین دودکشی در اروپا، کشیشان قرار داشتند که دودکشان را به بی‌دینی و زندقه متهم ساختند. اما این تهمت نتوانست از توسعه دودکشی جلوگیری کند. به زودی دودکشی چون مرضی همه‌گیر از اروپا به آسیا و آفریقا سرایت کرد، و در قرن ۱۷ میلادی کشیدن توتون در سراسر مشرق گسترش یافت. اما در شرق نیز دودکشی مواجه با مخالفتهای شدید مواجه شد. سلطان مراد خان چهارم، به فتوای ملایان، هزاران بیگناه را به جرم کشیدن توتون به دیار نیستی فرستاد. دودکشان در سلک مرتدین به حساب آمدند، و در ریختن خون آنها مباح گردید. در مدت سلطنت سلطان مراد خان (۱۰۳۳ ـ ۱۰۴۸) با قساوت هرچه بیشتر، دود کشان امپراتوری اسلامی به زیر تیغ جلاد رفتند. اما نتیجه ای حاصل نشد. پس از مرگ او کشیدن چپق با شدت هرچه تمام‌تر توسعه یافت و تجارت پر سود توتون رونق گرفت. به این ترتیب مبارزه خونین به سود توتون خاتمه یافت. دولت عثمانی ناچار کشیدن توتون را آزاد کرد و بر تجارت آن مالیات بست. در روسیه نیز وضع به همین منوال بود و مدتی دودکشی با مخالفت روبرو شد(سمسار،۱۳۸۴: ۲).
    ۲-۲- تاریخچه قلیان در ایران
    تاریخ قطعی ورود تنباکو به ایران را نمی توان تعیین کرد. ولی بی شک توتون و تنباکو همراه با دست اندازی پرتقالی‌ها به خلیج فارس (۹۱۳ هجری قمری) به ایران وارد گردیده است. اما طرز استفاده توتون و تنباکو در ایران تغییر یافت و ایرانیان لوازمی برابر ذوق خود برای دودکشی ایجاد کردند. (www.wikipedia.org)
    کشت تنباکو از راه اروپا به کشورهای آسیایی من جمله ایران وارد شد و در زمان صفویه به ویژه شاه عباس در ایران رایج گردید، و احتمالا بی ارتباط با آمدن سیاحان و جهان گردان اروپایی به ایران نبوده است. هر چند شاه عباس حکم تحریم آن را صادر کرد، اما این امر موجب جلوگیری از کشت و داد و ستد این کالای تجاری نگردید و از همین زمان ایرانیان طرز استفاده از تنباکو را در قلیان یاد گرفتند. آدام اولئاریوس، در سفرنامه خود از کشت تنباکو دز گیلان سخن رانده است(هیدجی، ۱۳۸۵: ۸).
    بنا بر دانشنامه ایرانیکا، تاریخ دقیق اولین استفاده از قلیان مشخص نیست. اولین تصویری که از قلیان به وسیله هنرمندان ایرانی کشیده شده، احتمالاً تصویر نشمی کماندار کار رضا عباسی، نقاش مشهور دربار شاه عباس بزرگ است، که تا اواخر نیمه اول قرن یازدهم هجری زنده بوده‌است. (www.wikipedia.org)
    قدیم‌ترین ذکری که از قلیان در ادبیات فارسی شده، این رباعی‌ها از اهلی شیرازی است که در سال ۹۴۲ هجری قمری در گذشته است. «قلیان ز لب تو بهره ور می گردد» «نی در دهن تو نیشکر می گردد»
    «بر گرد رخ تو دود تنباکو نیست» «ابریست که بر گرد قمر می گردد.»بنابراین می توان گفت که در سال ۹۴۲، یعنی ۲۹ سال پس از ورود پرتقالی‌ها به خلیج فارس، قلیان کشیدن در ایران رواج یافته است(سمسار،۱۳۸۴: ۲).
    سیاحان اروپایی که به ایران سفر کرده‌اند از جمله تاورنیه که در دوران صفویه به ایران آمد به قلیان و کشیدن تنباکو در ایران اشاره کرده‌اند. از جمله وی نوشته‌است که «ایرانیان تنباکو را با دستگاهی کاملاً اختصاصی می‌کشند. در کوزه گلی دهان گشادی به قطر سه انگشت، تنه قلیانی از چوب یا نقره که سوراخی در وسط دارد قرار می‌دهند، و بر سر آن مقدار تنباکوی نم‌دار با کمی آتش می‌گذارند، و در زیر قلیان سوراخ ممتدی است که، در حالی که نفس را بالا می‌کشند، دود تنباکو با شدت از امتداد سوراخ پایین آمده و داخل آب که به رنگهای مختلف می آمی‌زد داخل می‌شود. این کوزه مرتباً تا نصفه آب دارد. دود که در آب است به سطح می‌آید و هنگامیکه نفس را بالا می‌کشند، از نی قلیان دود به دهان وارد می‌شود. به واسطه آبی که به قلیان می‌ریزند دود تنباکو تصفیه می‌شود و کمتر ضرر می‌رساند. والا با این همه قلیان که می‌کشند، مقاومت برای آنها غیر ممکن است. ایرانیان زن و مرد، به طوری از جوانی عادت به کشیدن تنباکو کرده‌اند، که کاسبی که باید روزی پنج شاهی خرج کند، سه شاهی آن را به مصرف تنباکو می‌رسانند. می‌گویند اگر تنباکو نمی‌داشتیم چطور ممکن بود کیف و دماغ داشته باشیم.»اولئاریوس نیز که در سال ۱۰۴۶ در ایران بوده می‌نویسد که «چندین گونه ظرف قلیان در ایران ساخته می‌شد. شیشه‌ای، کوزه‌ای، از جوز هندی (نارگیله)، کدوئی که تا نیمه آب می‌شد و گاهی در آن عطر می‌ریختند».شاردن، دیگر سیاح دوران صفوی، در سفرنامه خود می‌نویسد که، شاه عباس بسیار کوشید تا از استعمال قلیان در بین مردم جلوگیری کند. برای این کار، روزی در مجلسی رسمی دستور داد که به جای تنباکو قلیان مهمانان را با پهن چاق کنند، و سپس در حالیکه آنان مشغول کشیدن قلیان خود بودند گفت که، این تنباکو را که وزیر همدان برای من فرستاده‌است و ادعا می‌کند که بهترین تنباکوی دنیاست، چگونه است؟ آنان همگی از این تنباکو تعریف کردند. آنگاه شاه خطاب به آنان گفت «مرده شوی چیزی را ببرد که نمی‌توان آن را از پهن تشخیص داد». سرانجام کار مخالفت شاه عباس بزرگ با تنباکو به تحریم آن کشید، و هنگامیکه در گرجستان متوجه شد، سربازان او پول خود را صرف کشیدن تنباکو و توتون می‌کنند آن را ممنوع ساخت، و تجاری را که توتون و تنباکو به اردوی او آورده بودند با تنباکوی خود یک جا سوختند، و سربازانی که مرتکب کشیدن توتون و تنباکو می‌شدند بینی و لبانشان را می‌بریدند.قلیان در دوران قاجار بخشی از ضرورتهای زندگی بود. اشراف و بزرگان در خانه‌های خود انواع قلیان نگهداری می‌کردند که بعضی از آنها جواهرکاری شده بودند. واقعه قیام تنباکو در دوران قاجار و در نتیجه فتوایی توسط میرزا حسن شیرازی مبنی بر تحریم مصرف و فروش تنباکو رخ داد. (www.wikipedia.org)
    ۲-۳- فرایند بوجود آمدن قلیان
    در قدیم در گوشه و کنار شهرهای ایران و در سر راه ها و منزلگاه های میان شهری قهوه ‏خانه‏ هایی دایر بود. قهوه‏ خانه‏ های قدیم درون شهری بهترین و جذاب‏ترین اماکن عمومی شهرها برای گذراندن اوقات فراغت بودند. هر یک از آنها معمولاً محل اجتماع گروهی از قشرها و صنفهای گوناگون بود. قهوه‏ خانه ‏های سرراهی یا میان جاده‏ای که به آنها چایخانه هم می‏گفتند، اکثراً سرپناههایی برای استراحت و رفع خستگی مسافران خسته و مانده بین راهی بود. این قهوه‏خانه ها معمولاً به دسته و صنفی خاص اختصاص نداشتند و مشتریان آنها رهگذرانی بودند که برای نوشیدن چای و کشیدن قلیان و خوردن صبحانه یا ناهار و یا شام به این قهوه‏خانه‏ ها می‏رفتند. نخستین قهوه ‏خانه‏ ها در ایران در دوره صفویان، و به احتمال زیاد در زمان سلطنت شاه طهماسب (۹۳۰-۹۸۴هـ . ق)، در شهر قزوین پدید آمد و بعد در زمان شاه عباس اول (۹۹۶-هـ .ق) در شهر اصفهان توسعه یافت. قهوه‏خانه در آغاز همان‏گونه که از نامش پیداست، جای قهوه‏ نوشی بود. با آمدن چای به ایران و کشت این گیاه در بعضی از مناطق شمالی ایران و ذائقه ‏پذیر شدن طعم چای دم کرده میان مردم، کم‏کم چای جای قهوه را در قهوه ‏خانه گرفت. از نیمه دوم قرن سیزدهم هجری چای‏ نوشی در قهوه‏ خانه‏ ها معمول شد. لیکن نام قهره ‏خانه همچنان بر آنها باقی ماند(www. Irandeserts.com ).
    در پدیده ای به نام قهوه خانه در ایران، بوضوح تمام مراحل چرخه حیات، سازمان ها متولد می شوند( مرحله شکل گیری) رشد می کنند( مرحله تکامل و تغییرو تحول) ….. و بعد می میرند( مرحله افول، تغییر، تغییر هدف)، رامی توان دید. پدیده نظام مندی که در سیر تطوری جامعه شناختی چند سده اخیر کشور، از ضرورت ها و نیازهای ساده ای شکل گرفت، مراحل پیچیده جامعه پذیری را به سرعت طی کرد و در منتهی الیه سیر تکاملی خود به جایگاه بس رفیعی در انتقال ارزش ها، هنجارها و ریشه های تاریخی، قومی و حتی اسطوره ای ملتی کهن و ماندگار از زمان ها بس دور ، دست یافت. گردانندگان این نهادهای مدنی که در تنظیم روابط اجتماعی، پاسداشت هویت ملی و فرهنگ غنی برجای مانده در تمامی چالش های ناشی تند باد حوادث تلخ، خون بار و تعیین کننده ی هجوم های رعدآسای اقوام، ملل ، فرهنگ ها و…. کارکردی چندگانه یافت. و از موقعیت های محفلی و محلی برای استراحت و رهایی از خستگی های روزمره، به مکتبی فراگیر، تاثیر گذار و پاسدار ارزش های دینی و ملی تبدیل شد. قهوه خانه ها که در روزگاری نه چندان دور، در قالب مراکز فرهنگی ـ مردمی، محل حماسه سرایی نقالان، سخنواران و شاعران نامدار، ارئه هنرهای بی بدیل نقاشی و پرده سازی و معماری با شکوه سنتی و نیز نمایش های شعبده بازی ها و تردستی های اهل فن، مسئولیت پاسداری از نمادهای فرهنگی و حماسه های ملی و مذهبی، تقویت روحیه، ایجاد انگیزه، تربیت وتعلیم درس های عملی جوانمردی و فتوت را پذیرفت و اوقات فراغت مردم خسته از تکراری های روزمره را با داستان سرایی های نقالان شیرین کلام پر می کرد( فقیهی محمدی،۱۳۸۴: ۱۲)
    در دوره قاجار، به خصوص دوره پادشاهی ناصرالدین شاه زمینه برای گسترش قهوه‏ خانه در شهرهای بزرگ، از جمله شهر تهران، فراهم گردید. با ریشه گرفتن قهوه ‏خانه در متن جامعه و میان توده مردم و توسعه آن در شهرها قهوه‏ خانه توانست به صورت یک واحد صنفی فعال با کارکرد اجتماعی ـ فرهنگی ویژه و مشخصی خودنمایی کند.
    پیش از پا گرفتن قهوه‏ خانه ‏های عمومی در شهرهای ایران، در دربار پادشاهان صفوی آبدارخانه‏ هایی بود که در آنها قهوه می‏ریختند و به درباریان و مهمانان آنان می‏نوشانیدند. همراه با رسم قهوه‏ پزی در دربار صفوی، شغل قهوه ‏ قهوه چیگری پدید آمد و از مناصب مهم درباری شد.
    قهوه‏ چیان را از لحاظ نوع قهوه‏ خانه‏ای که می‏گرداندند و چگونگی کار و وظیفه ‏شان می‏توان به چهار دسته تقسیم کرد:
    ۱٫ قهوه‏ چیان شهرها که در هر محله و کوچه و گذر، یا درهر بازار و بازارچه و سرایی قهوه ‏خانه‏ ای داشتند،
    قهوه‏ خانه‏ هایشان محل تجمع صنفهای مختلف بود. در هر یک از این قهوه‏خانه ‏ها کارگرانی بودند که قهوه‏ چیها را در گرداندن قهوه‏ خانه و عرضه خدمات به مردم کمک می‏کردند، مانند کارگرهای “پای بساط“، “جارچی“، “قندگیر“، “استکان‏شوی“، “قلیان چاق‏کن“ یا “سرچاق‏کن“، “آتش بیار“ و “دیزی‏پز“.
    هر یک از حمامهای عمومی معتبر شهرها نیز قهوه‏خانه یا آبدارخانه‏ای داشت که آن را یک قهوه‏ چی یا یک قلیاندار یا یک غلام قهوه‏ چی می‏گرداندند و از مشیریان با چای و قلیان و چپق پذیرایی می‏کردند.

     

    موضوعات: بدون موضوع
     [ 09:18:00 ب.ظ ]



     لینک ثابت

      بررسی مفهوم حیا در اشعار مولوی- قسمت ۹ ...

    ۳-۱ مقدمه
    برای تحقیقی که می‏خواهد تصویری کوتاه از زندگی پربار که حیات مولانا و گزارش سلوک روحانی اوست، نقش کند و معنی این حیات نه چندان طولانی را در بیانی، هم‏ نه‏چندان طولانی، در عنوان آن بگنجاند و خط سیر نورانی زندگی مولانا را نشان دهد، بسی‏صعب و سخت و دشوار جلوه‏گری می‏نماید. نیز مراتب احوال و مقامات و مکاشفات سال‏های کودکی او، زهد و ریاضتش و سلوک روحانی که حاصل عمر او، مثنوی معنوی و غزلیات جانسوزش می‏باشد، همه‏و همه این توالی و رویدادها، ناظر بر تقریر روایت‏گونه از شرح و احوال زندگی او را هرچند کافی نیست، شاید در خور فهم و درک نگارنده این پژوهش باشد. امید که مقبول طبع لطیفان افتد.
    ۳-۲ زندگی نامه مولوی
    خداوندگار مولانا جلال‏الدین‏ محمد بن‏سلطان‏ العلما بهاء‏الدین‏ محمد بن‏ حسین بن‏ احمد خطیبی بکری که بعد‏ها در‏ کتب‏ از او به صورت‏های «‏مولانای روم» و «مولوی» و «مولای روم» یاد کرده‏اند، یکی از بزرگ‏ترین عارفان قرن هفتم و از پر‏آوازه‏ترین شاعران پهنه ادب ایران زمین است که در سرایش مثنوی عرفانی جایگاه بسیار شامخی در میان سرایندگان ادبیات و تاریخ زبان فارسی‏ دارد.
    مولوى حدود ۶۸ سال عمر کرد، ولادتش در سال ۶۰۴ و وفاتش در قونیه در بلاد روم‏ به سال ۶۷۲ هجرى قمرى واقع شد‏‏ که مقارن و توام با وفات نابغه فلسفه و ریاضى، خواجه نصیر‏الدین طوسى بود. تبار مولوى همه از مردم بلخ بودند که در آن روزگار یکى از کرسی‏هاى سرزمین پهناور خراسان قلمداد می‏شد.
    پدر مولوى، سلطان العلماء شیخ بهاء‏الدین محمد ولد فرزند حسین بلخى از بزرگان علما و عرفاى دوران، و ظاهراً‏ از مریدان خاص و ممتاز شیخ نجم‏الدین کبرى (متوفى ۶۱۸ ه ق) بود.
    شواهد تاریخی گویای این امر است که پدر مولوی با بزرگانی از عارفان چون فریدالدین‏ عطار نیشابوری و‏ شیخ مجدالدین بغدادی و نیز شیخ نجم‏الدین کبری مودّت و معاشرتی دیرینه و مخالطتی عمیق داشته است.
    چنان که شیخ فرید‏الدین عطّار از تربیت‏یافتگان نجم‏الدین کبرى و مجد‏الدین بغدادى بود و بهاء‏ولد هم با این سلسله پیوند داشت و یکى از اعاظم طریقه کبرویه به شمار مى‏آمد و رفتن شیخ عطار بدیدن وى نظر به وحدت مسلک ممکن است حقیقت داشته باشد و زندگانى شیخ عطار هم تا سال ۶۱۸ مسلم است و به جهات تاریخى نیز در این قضیه اشکالى نیست‏ (فروزانفر، ۱۳۶۶: ۱۷).
    بهاء‏الدین ولد در حدود (۶۱۶ ه ق) که تازه آوازه هجوم مغولان به سرزمین خوارزم به گوش مى‏رسید، با فرزندش مولوى که در آن تاریخ تقریباً ۱۳ ساله بود و دیگر اعضاى خانواده و جمعى از خدم و حشم به نیت زیارت بیت اللّه از بلخ خارج شد. علت‏ اصلی‏ خروج از خوارزم را شاید بتوان حسادت سلطان محمد خوارزم شاه از کثرت اهل ارادت و نیز معاندت وی‏ به‏ تحریک‏ و سعایت علماء مجازى نظیر فخر‏الدین رازى‏ در حق‏ بهاء‏ولد دانست.‏ از این‏رو بهاء‏الدین از سلطان رنجیده با فرزند و عیال به عزم حج اسلام ترک وطن نمود‏ و معروف است که چون در میان آن سفر به نیشابور رسید، در آنجا با جناب فرید‏الدین عطار ملاقات نمود و شیخ عطار نسخه‏یى از مثنوى «اسرارنامه» خود را که منظومه عرفانى اخلاقى است به وی هدیه نمود و به بهاء‏الدین گفت «زود باشد که این پسر تو (یعنى جلال‏الدین مولوى) آتش در سوختگان عالم زند»‏ (زرین‏کوب،۱۳۸۷،ج۱ :۸۲). دیگران هم این داستان را کم ‏و بیش ذکر کرده و گفته‏اند که مولانا پیوسته اسرارنامه را با خود همراه داشت. بارى بهاء‏الدین بعد از سفر مکه در حدود سال (۶۱۷ ه.ق) به آسیاى صغیر و کشور روم سفر نمود؛ در آن تاریخ که سلطان علاء‏الدین کیقباد سلجوقى( ۶۱۶- ۶۳۴ ه.ق) آنجا سلطنت مى‏کرد و وزیرى اهل معرفت‏ و دانش‏دوست به نام معین‏الدین پروانه (معین- الدین سلیمان دیلمى متوفى ۶۷۵ ه.ق) داشت. از آنجایی که هم سلطان و هم وزیر دانشمندش هر دو گوهرشناس بودند‏، و ذوقی وافر در عرفان‏ داشتند؛ لذا قدر آن مهمانان عزیز را نیکو مى‏دانستند، و بدین سبب در تعظیم و تکریم و تهیه وسایل آسودگى و رفاه حال ایشان دقیقه‏اى کوتاهى و اهمال ننمودند، و: «بحسن خلق و صفا و خلوص ضمیر، عنقایى بلندپرواز را صید کردند که با پروبال همت در فضایى وسیع‏تر و برتر از آسمان‏ها بال گشاد و قاف تا قاف جهان علم و معرفت را زیر پر گرفت، و نردبان پایه مدارج کمال بشرى را تا عنان آسمان و اوج عرش علیین بپیمود‏» (همایی، ۱۳۸۵،ج‏۱: ۲۰).
    اتفاقاً در آن تاریخ اوضاع ایران به ویژه‏ نواحى بلخ و بخارا و خوارزم و دیگر بلاد ماوراءالنّهر و خراسان در اثر هجوم شوم مغولان خراب و آشفته و درهم شده و مخصوصاً شهر بلخ در همان سال ۶۱۷ به سبب قتل عام و غارت آن طایفه وحشى خون‏خوار خالى از سکنه افتاده بود.
    از طرفی حسن استقبال و پذیرایى گرم سلطان علاء‏الدین و وزیر دانشمندش معین‏الدین پروانه که بعداً از ارادتمندان خاصّ مولانا شده است؛ و خرابى اوضاع بلخ که وطن‏ انساب و اجداد بهاء‏الدین ولد و مولوى بود دست به دست هم داد و مجموع این احوال موجب اقامت بهاء‏الدین و خانواده او در حوالى قونیه گردید.
    در نهایت بهاء‏الدین در حدود سال ۶۲۸ ه.ق درگذشت و در همان سرزمین به خاک سپرده شد‏ (همایی، ۱۳۸۵،ج‏۱: ۲۱).
    ۳-۳ مرشدان و مریدان برجسته مولوی
    همان‏گونه که سابقاً بدان اشاره شد مولوی از اوان جوانی زیر سایه هدایت و ارشاد پدر بزرگوارش بهاء‏الدین ولد تربیت شد و پس‏ از رحلت پدر، وظیفه ارشاد و تربیت معنوی وی بر عهده برهان‏الدین محقق ترمذی قرار گرفت. پس از وی مدتی تنها به سلوک و تهذیب نفس می‏پرداخت تا دست آخر تحت تأثیر عنایات و حالات شمس تبریزی قرار گرفت.
    از برجسته‏ترین مریدان و محبّان مولوی نیز می‏توان به صلاح‏الدین زرکوب که پس از شمس تبریزی از معاشران‏ و نزدیکان خاص مولانا است، نام برد. پس از صلاح‏الدین این جایگاه به حُسام‏الدین چلپی اختصاص یافت. تا جایی که پس از وفات مولوی حسام‏الدین چلپی خلیفه و جانشین مولوی قرار گرفت. از دیگر مریدان برجسته مولوی نیز می‏توان به پسر وی‏، سلطان‏ولد نیز اشاره نمود.
    ۳-۴ جلوه‏های سه‏گانه زندگی مولوی
    با تفحّص و بررسی‏ در زندگی مولوی می‏توان به‏ سه جلوه ممتاز و برجسته شخصیت وی اشاره نمود‏. همچنین این سه جلوه به مثابه سه مرحله بزرگ معرفتى و‏ سه ساحت ویژه عرفانى است‏؛ چنان‏چه خود او نیز از آن‏ها به «خامى و پختگى و سوختگى» تعبیر می‏کند. ‏در واقع گذر از این سه مراحل بود که وی را به شامخ‏ترین مدارج ممکن کمال بشرى که مرتبه اولیاى خاص خداست واصل گردانید. این سه جلوه را‏: نخست در طیّ دوران طلبگی، دوم طیّ سلوک عملی و سوم در ملاقات با شمس تبریزی می‏توان جستجو نمود.
    ۳-۴-۱ دوران طلبگی مولوی
    علاوه بر تبار مولوى که از فحول فضل و عرفان بودند، مهد تربیت و نشو و نماى او نیز آن‏گونه که پیداست‏، خاستگاه تصوف و علوم اسلامی بود. از این‏رو مولوى از آغاز کودکى در خدمت پدر و بعد از آن در محضر مشایخ و استادان دیگر‏، و مدتى نیز در دمشق که در آن روزگار مجمع اکابر علما، عرفا، زُهّاد و عباد بوده است، به تحصیل معارف و علوم مرسوم زمان خود مشغول بود، چندان‏که در هنگام وفات پدرش که حدود بیست و پنج سال از عمر او مى‏گذشت از علوم متداول زمان خود شامل ادبیات، فقه، اصول فقه، حدیث، تفسیر قرآن، قصص، تواریخ اسلامى، اصول عقاید، کلام، فلسفه و همچنین در اکثر فنون عقلى و نقلى سرمایه کافى اندوخته و مخصوصاً در فقاهت به مرتبه اجتهاد و اهلیت فتوى رسیده بود و بدین سبب است که نام و ترجمه حال او را در کتب طبقات حنفیه جزو فقها و مفتیان ضبط کرده‏اند.
    این مرحله از عمر که از کودکى تا بیست و پنج سالگى است شخصیت اول مولوى بود که در آن شخصیت، فقیهى متشرع و حکیمى دانشمند و ملتزم به امور شرعى شمرده مى‏شد و به قول خودش «سجاده‏نشین باوقارى بود».
    ۳-۴-۲ مولوی و سلوک عملی
    شخصیت دوم مولانا از بیست و پنج سالگى است تا سى و نه‏ سالگی. در آن مدت که حدود ۱۴ سال مى‏شد، مولوى به واسطه سید برهان‏الدین ترمذى (متوفى ۶۳۸) که از مریدان و اصحاب برگزیده پدرش سلطان العلماء بهاء‏الدین ولد بوده است؛ داخل رشته تصوف و وادى سیر و سلوک گردید؛ مدت نه سال در تحت تعلیم و تربیت‏ معنوی و دستگیری مستقیم سید برهان‏الدین و پس از وفات وى هم مدت پنج سال به تنهایى با نهایت شوق و علاقه‏مندى که داشت، سرگرم ریاضت و طى کردن مراتب عرفان و معرفت و مراحل سیر و سلوک بود.
    مولوى در همان احوال که به ریاضت و عبادت و پیمودن مراحل طریقت اشتغال داشت، باز از مطالعه علمی و تفحّص در کتب و تکمیل معلومات عقلى و نقلى غافل نمى‏نشست، از این‏رو چندان در کسب معرفت و حکمت و عرفان پیش رفت که به مقام شیخیت و پیشوایی سالکان و فقرای طریقت نیز نائل گشت و روى‏هم‏رفته جامع علوم و معارف ظاهر و باطن گردید به‏طورى‏که هم فقها و دانشمندان رسمی از حوزه درس و مواعظ گرم و گیراى او فیض یاب گشته و هم مجذوبان طریقت و مستعدان معارف روحانی از برکت ارشاد و هدایت و تربیت‏هاى ظاهری و باطنی او سیراب مى‏شدند.
    ۳-۴-۳ مولوی و ملاقاتش با شمس تبریزی
    شخصیت سوم مولانا از حدود ۶۴۲ شروع مى‏شود که به شمس الدین محمد تبریزى برخورد و در اثر صحبت و جذبه روحانى‏ وى به کلى احوال و عقاید وى دگرگون شد، به‏طورى‏که هر دو شخصیت طریقتى و شریعتى او مبدل به حقیقت صرف گردید‏(همایی، ۱۳۸۵،ج‏۱: ۲۳).
    شخصیت سوم مولانا که صورت نهائى و فعلیت اخیر اوست از ۳۹ سالگى تا ۶۸ سالگى یعنى از ۶۴۲ تا ۶۷۲ که پایان زندگانى اوست‏، در نهایت گرمى و تلألو دوام و استمرار داشت و در جذبه عشق و شور حال به مرتبه‏ای از توحید رسید که از کفر و ایمان و قهر و لطف بالاتر بود.
    در طریقه مولوى و شخصیت نهایى او بهترین و کم‏خطرترین راه براى رسیدن به سرمنزل کمال انسانى و مقام انسان کامل همانا عشق است نه عقل؛ و بدین سبب همه جا جنون عشق و شور و حال را بر عقل ترجیح مى‏دهد‏.
    ۳-۵ جایگاه شعری مولوی
    مولوی علاوه بر تبحّر در علوم متداول عصر و سلوک عملی، در گستره ادبیات فارسی از سرامدان روزگار خود، بلکه از بزرگان ادوار و اعصار است‏.
    چنان‏که از آثار منظوم مولوی آشکار است، وی به آثار شاعران گذشته اشراف کامل داشته و از برجستگان ادب فارسی پیروی نموده است. البته به نظر می‌آید که در این رابطه سهم سنایی در بیان مفاهیم عرفانی و عطار در شیوه مثنوی سرایی‏ و اقتباس مفاهیم عرفانی و سلوکی از دیگران بیشتر باشد. چنان که خویش گوید:

     

    جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    عطّار روح بود ‏و سنایى دو چشم او ما از پى سنایى و عطّار آمدیم
    ( نقل از جامی، ۱۳۸۶ :۵۹۷)

    همچنین افلاکی در کتاب مناقب‏العارفین از قول شیخ گوید: «‏حضرت مولانا فرمود که هرکه بسخنان عطّار مشغول شود از سخنان حکیم مستفید شود و بفهم اسرار آن کلام رسد و هرکه سخنان سنائى را بجدّ تمام مطالعه کند بر سرّ سنائى سخنان ما واقف شود‏» (افلاکی،ج۱، بی‏تا: ۲۲۰).
    مولانا در کلام خود علاوه بر توجه بر آیات قرآن‏، به استعمال احادیث، افسانه‏ها‏، حوادث تاریخی‏، افادات کلامی و فلسفی‏ و نیز‏ دقایق‏ عمیق عرفانی اهتمام می‏ورزد و همه‏ را در کلام خود به کار می‏برد. بنا‏بر نظرگاه او همواره معنی بر لفظ برتری دارد‏. یکی‏ از ویژگی‏های او این است که‏ در کلامش رشته‏ انگیزه‏های گوناگون و در هم پیچیده‏، بسیار منسجم و در هم تنیده می‏نماید. ازاین‏رو برای یافتن سر رشته‏ کلام صبوری بسیار لازم است‏. او بی‏هیچ نظمی عناصر معنایی خود را‏ به رشته قصه‏ای عادی می‏کشاند و پس‏ از ‏چند مصرع پند‏آمیز‏ ناگهان‏ به وجد‏ آمده، دوباره به قصه رجوع می‏کند و گاهی در آنی از یک کلمه در آخرین مصرع‏، به مسئله‏ای‏ دارای ژرف ساخت بسیار عمیق از معانی عرفانی دست‏ می‏یازد.
    بین غزلیات شمس و مثنوی تفاوتی خفی وجود دارد. مولانا در مثنوی شخصی‏ هوشیار عارفی حکیم و در دیوان شمس مست و ناهشیار در مثنوی فقیه و مفسر و محدث است و در دیوان شمس مجذوبی دست از همه‏جا شسته است که با خود سخن می‏گوید.
    با این تفاسیر می‏توان استنباط نمود که غزلیات آتشین مولوی حال‏ سکر‏آمیز او در مقام سالکی مجدوب و عاشقی مفتون‏ است‏؛ در حالی‏که اشعار‏ عبیر‏آمیز و عطر بیز‏ وی‏ در مثنوی نشان از مقام صحو‏، بصیرت و دانایی اوست و حکایت از‏ جلوات عارفی ربانی و حکیمی الهی دارد.
    ۳-۶ آثار مولوی
    مولوی‏ جدا از شخصیت شامخ‏ عرفانی که دارد، به عنوان یکی از بزرگ‏ترین‏ سرایندگان و‏ ادیبان‏ زبان فارسی همواره مطرح می‏باشد. آثار به جا مانده از مولانا حکایت از این امر دارد که وی علاوه بر شهرتی عالم‏گیر که‏ در سرایش شعر نظیر مثنوی و غزلیات و رباعیات عرفانی دارد؛ در ‏نگارش نثری پخته و مستحکم و دلنشین‏ نیز تسلط کامل از خود نشان داده است. چنان‏که‏ در شمارش‏ آثار مولوی علاوه بر مثنوی معنوی‏ و غزلیات شمس‏ می‏توان به آثار منثور به‏جا مانده از وی نظیر فیه‏ما‏فیه، مکتوبات و نیز مجالس سبعه نیز اشاره نمود.
    البته کتاب‏های دیگری به نام تراش‏نامه، عشق‏نامه‏، آفاق و انفس و جز آن به مولانا نسبت داده ‏اند که هیچ کدام‏ از آثار مولانا نیست‏ و به احتمال همه آن‏ها از شخصی به نام‏ شاهدی مولوی از شعرای قرن۱۰ هجری از طریقت مولویه‏ است.
    ۳-۶-۱ مثنوی معنوی
    مثنوی بزرگ‏ترین‏ اثر عرفانی‏ زبان فارسی است. ‏مولانا در این اثر ‏که شامل شش دفتر است، از جهت رسایی مقصود‏ و استحکام مطالب‏ و لطافت‏ مفاهیم و باریکی فکر‏ و پختگی نظرگاه و اندیشه عرفانی، داد سخن داده است. از این‏رو می‏توان اذعان نمود که شعر عرفانی با‏ سنایی قوام یافت و با عطار لطیف و ممتاز شد و با مولانا به‏ نهایت کمال نائل گردید.
    آغاز سُرایش این کتاب‏ به در خواست حسام‏الدین حسن چلپی که از مریدان خاص و ربیب و خلیفه مولانا پس از وی بود، آغار گردید. ‏چنان‏که‏ به گفته افلاکی‏ حسام‏الدین چلپی از مولانا‏ خواست تا کتابی به شیوه الهى‏نامه حکیم‏ سنایی و امّا به وزن منطق‏الطیر به نظم سراید تا در میان عالمیان یادگارى بماند و مونس جان عاشقان و دردمندان گردد، به‏غایت مرحمت و عنایت خواهد بود. مولانا در حال از سر دستار مبارک خود جزوی که شارح اسرار کلیّات و جزئیّات بود بدست حسام‏الدین‏ داد و در آنجا هجده بیت از اوّل مثنوى نوشته بود‏ (افلاکی،ج۲ ، بی‏تا:۷۴۰)؛ و نیز فرمود: پیش از آن که به ضمایر شما این داعیه سر زند‏ از عالم غیب در دلم این معانی‏ را القا کرده بود‏(همان:۷۴۱). این آغاز سرایش مثنوی بود.
    احتمالاً آغاز سرایش مثنوی در سال‏های ۶۵۷-۶۶۰ ﻫ. بوده است. دفتر دوم تا ششم با نام حسام‏الدین چلپی آغاز شده است.
    بر مبنای‏ تصحیح زنده یاد نیکلسون‏، شش دفتر‏ مثنوی‏۲۵۶۳۲ بیت دارد. در بعضی‏ نسخه‏ها‏ تعداد ابیات بسیار‏ بیش‏ از این است.‏ بر‏اساس نسخه قونیه ‏که کهن‏ترین نسخه مثنوی است ‏و متن آن به نام مثنوی معنوی‏ دکتر سبحانی به چاپ رسیده، ۲۵۶۷۶ بیت دارد ‏(سبحانی،۱۳۸۳ :۱۱۲).
    یکی دیگر از‏ ویژگی‏های منحصر به فرد این اثر این است که مفاهیم‏ و نظرگاه‏های عرفانی موجود در مثنوی خاص خود مولانا است نه اینکه اصطلاحات و مضامین عرفانی‏ پیش از خود را تکرار کرده باشد. از این‏رو نمی‏توان از آثار‏ دیگر به سراغ آن رفت و باید از خود مثنوی ابیات آن را دریافت و شرح کرد؛ لذا شایسته است‏ اصطلاحات عرفانی این کتاب‏ را از معنایی که در خود این کتاب به کار رفته است استخراج‏ و شرح شود. یکی از دلایل این ویژگی‏، زندگی خود‏ مولانا است که پر از تجربه‏های صمیمانه و عاشقانه است.
    معلومات وسیع او در معارف‏ از مختصات سبکی این کتاب است. حکایتی را شروع می‏کند و ذهن پر بار او فوراً‏ او را از مسیر داستان‏ دور می‏کند و به طرح مطالب دیگر می‏کشاند و حکایت‏ دیگری را پیش می‏کشد. مثنوی کتابی تمثیلی با زبانی سمبولیک است و شیوه آن «حکایت در حکایت» است. داستان‏ها‏ زنده است و گاه خود آن را تفسیر می‏کند. آنچه مایه شگفتی است این است که‏ مولانا ابیات را بدیهه‏ می‏سرود و حسام‏الدین چلپی می‏نوشت با این همه زبان کاملاً ادبی است و به‏طور بسیار حیرت‏آوری مشتمل بر صنایع بدیعی و بیانی است.
    یکی‏ از شگفتی‏های این رهاورد معنوی‏ این است که با وجود اینکه مولانا مثنوی را تقریر و حسام‏الدین چلپی آن را تحریر نمود، اما این کتاب از حیث عبارت و کاربرد لغات‏ از انسجام ‏کامل برخوردار است.‏ مولانا بر خلاف دیگر شاعران هرگز به‏ زینت‏های لفظی نظر نداشته است.
    ۳-۶-۲ غزلیات شمس
    مولانا‏ به جز مثنوی‏ دیوانی عظیم به نام دیوان کبیر یا کلیات شمس دارد، حدود ۳۶۳۶۰ بیت در غالب غزل‏ و ترجیع‏بند و ۱۹۳۸ رباعی یعنی ۳۸۷۶ بیت در غالب رباعی و در مجموع ۴۰۲۳۶ بیت را شامل می‏شود مولوی به نام مرشد روحانی خود شمس تبریزی سروده است.
    کاربرد مولوی در صور‏خیال کاملاً نوین است. اوزان غزلیات او متنوع و بالغ بر۴۸ وزن به کار رفته است‏. برخی از اوزان مورد استعمال از ابداعات خود اوست؛ ازاین‏رو غزل او از غزل‏های دیگران‏ کاملاً متمایز است.
    از شاخصه‏های محور شعری او می‏توان به استعمال زبان نمادین که ژرف ساختی حماسی دارد، لحن و موسیقی قوی و نوای فزاینده واقع در شعر، ‏خاصیت حقیقت نمایی و باورداشت،‏ بلاغت زبان و حسن تأثیر،‏ وجه شبه‏های تازه و بکر عرفانی و نشاط و غم اشاره نمود‏ (شمیسا،۱۳۸۲ :۲۲۹).
    ۳-۶-۳ فیه ما فیه
    اثر دیگر مولوی‏ فیه‏مافیه است. نثر این کتاب از تحریر سخنان مولانا فراهم شده است. در بعضی جا‏ها معین‏الدین پروانه مورد خطاب قرار گرفته‏ در جای‏جای آن به تناسب مقال از سخنان شمس تبریزی برهان‏الدین محقق‏ و حسام‏الدین‏ چلپی‏ بحث به میان آمده است. این اثر نیز چون دیگر آثار وی نشانگر افکار فلسفی و صوفیانه وی است و در آن هیچ‏گونه تکلفی دیده نمی‏شود.
    ۳-۶-۴ مکتوبات
    مجموعه نامه‏های مولانا است که به مناسبت‏های مختلف‏ به بزرگان نوشته شده است. اکثر این نامه‏ها برای توصیه شخصی و درمان‏ درد انسانی به رشته تحریر‏ در آمده است که جنبه‏ه ای نغز عرفانی دارد.
    ۳-۶-۵ مجالس سبعه
    این کتاب از تحریر هفت مجلس خطابه مولانا فراهم شده است. در این خطابه‏ها‏ مولانا نکته‏هایی‏ را مد نظر داشته‏ و در صدد ابلاغ آن نکته‏ها بوده است. او می‏دانسته است که اجتماع‏ و مردم آن‏ به فساد گراییده‏اند. می‏خواست راه رستگاری را به آنان‏ نشان دهد. ارزش علم و مقام عقل را به مردم روزگار گوشزد کند‏ (صفا، ۱۳۶۹، ج۳ :۴۷۰).
    ۳-۷ آثار مکتوب‏ در خصوص مولوی
    روی هم رفته، اقوالی که در‏باره مولانا‏ در کتب‏ تذکره و رجال‏ آمده‏، همراه با افسانه‏هایی مخصوصاً ‏در‏باره روابط‏ میان مولوی و شمس‏تبریزی است و از میان آثار متقّدمین شرح حال او را کماکان باید از منظومه معروف «ابتداء نامه» یا «مثنوی ولدی» یا «و لدنامه» از سلطان ولد (بهاء الدین محمد پسر مولوی) و از کتاب مناقب‏العارفین شمس‏الدین احمد افلاکی و از رساله فریدون بن احمد سپهسالار در شرح حال مولوی و خاندانش جستجو کرد‏ (همان: ۴۶۰‏- ۴۶۱).
    ۳-۸ خاستگاه اندیشه‏ها و باورهای مولوی
    در یک تقسیم‏بندی کلی‏ می‏توان عقاید و افکار مولوى را در چهار دسته یا چهار قسم تقسیم‏بندى نمود که عبارت است از: آداب و رسوم اخلاقى و اجتماعى؛ مسائل شرعى فقهى و امور مذهبى‏؛ اصول کلامى و فلسفى‏؛ عقاید عرفانى که شامل بحث در مسلک خاص عرفانى و تصوف مولوى مى‏شود.
    با اینکه‏ مولوی بر مذهب اهل سنّت بوده‏، و در این اصل تردیدی نیست، اما وی در عین‏ اعتقاد و دین‏داری کامل، مردی آزاداندیش و آزاد‏منش بود و با اهل ادیان ‏و مذاهب به دیده احترام و بی‏طرفی، چنان که شایسته مردان کاملی چون اوست، می‏نگریست.
    اما آنچه که کانون اصلی نظرگاه‏های عرفانی مولوی را تشکیل ‏می‏دهد‏ و منجر به شناخت غنای حکمی و اعتلای معرفتی وی می‏گردد؛ می‏توان به موضوعاتی چون عشق، وحدت وجود، فنا و بقا، ظهور و تجلّی، انسان کامل، اتحاد ظاهر و مظهر اشاره نمود.
    این نکته بایسته توجه است که‏ مسائل یادشده ‏در نظام فکری مولانا اهمیتی بس شگرف دارد؛ از این‏رو درک راستین مفاهیم، گامی اساسی به سوی فهم مکتب فکری مولانا به همراه دارد.

     

     

    موضوعات: بدون موضوع
     [ 09:18:00 ب.ظ ]



     لینک ثابت
     
    مداحی های محرم