یکی از زنها با آنکه خود را کاملا مذهبی معرفی می کند و انجام سقط جنین را گناه می داند و عقاید و دلایلی برای گناه بودن آن عنوان می کند هنگامی که با حاملگی ناخواسته مواجه می شود اقدام به سقط می کند:
((اون موقع چشمم هیچی از مذهبو نمی دید با اینکه کاملا می دونستم گناه داره، قدیمی ها می گن هفت نسل اون بچه رو از بین بردین هفت جد اون بچه خرتونو تو اون دنیا می گیره این چیزها رو می دونستم حتی فیلمی دیده بودم که سقط گناه داره، زن داداشم که سقط کرده بود دیه اش رو داد اما من ندادم))( زن ۳۳ ساله، اول راهنمایی، طبقه درآمدی بالا).
دیدگاه زیر مربوط به زنی است که هزینه خانواده بر عهده اوست از نظر این زن مذهب دروغ مصلحتی را مجاز می داند و می توان سقط مصلحتی هم انجام داد نظر این زن اینست:
((تمام تاثیر رو مذهب می ذاره مذهب می گه نکنین، تو مذهب ما دروغ مصلحتی گناه نیست من با یه شوهر ورشکسته نمی تونستم همه خرج و مخارج به عهده من بود))( زن ۳۶ ساله، سوم راهنمایی، طبقه درآمدی متوسط).
این زن بعد از انجام کورتاژ برای دفع تکه های باقی مانده جنین از بدنش به ائمه و بزرگان متوسل می شود:
((خیلی نذر و نیاز کردم، برای سلامتی امام زمان، شادی روح حضرت ابوالفضل صلوات نذر کردم چون آرایشگرم نذر کردم تا چند مدت هر چی مشتری اومد مجانی براشون کار کنم. می گفتم خدایا هدفم قتل نیست آدم یه موجود زنده رو نمی تونه بکشه و خدا با من بود چون هر کی سقط کرده همه جوره ضرر کرده اما خدا کمکم کرد. پایان ماه محرم نذر کردم گفتم خدایا چرا اینجوری ام یه عدس پلو با بهترین برنج نذر میکنم تا خوب بشم دوباره رفتم سنوگرافی دیدم نیست)).
زن دیگری در مورد دادن دیه جنین سقط شده اینچنین می گوید:
((می دونم که سقط گناهه، اما زیر یه ماه دیه نداره اما بالای یه ماه باید دیه بدن قبلا از روضه هایی که رفتم شنیده بودم اعتقاد به دیه دارم اما برای من چیزی نبود احساس می کردم یه لخته خونی بود که تو رحم من جمع شده بود و بچه ای نبود))( زن ۳۸ ساله، سیکل، طبقه درآمدی متوسط).
یکی از زنان در مورد نگاه مذهبی اش به سقط جنین می گوید:
((معتقدم نگاه مذهب به سقط نگاه بدی بوده، چون نگاه مذهبی داشتم می گفتم تا قبل از اینکه روح دمیده باشه می شه سقط کرد جنین من ۵/۲ سانت بود و یه لخته خون بود و نمی خواستم بچه ای رو که دست و پا داره رو سقط کنم اصلا دچار عذاب وجدان و کاووس نبودم چون یه بچه ناقص عذابش خیلی بیشتره))( زن ۳۱ ساله، فوق لیسانس، طبقه درآمدی بالا).
یکی از زنان معتقد بود که سقط جنین و وسائل جلوگیری از بارداری مانند آیودی یک کارکرد را دارند و انجام سقط جنین را گناه نمی دانست، این زن می گوید:
((من دیدم به مذهب طوریه که محدود شدن رو قبول ندارم می گفتم یه تخمه، می گفتن گناهه، اما زیاد برام مهم نبود می گم نه گناه و قتل نیست خوب آیودی گذاشتن هم کارش همینه از لانه گزینی جلوگیری می کنه سقط هم اینه که نمی زاری اون به مرحله رشد برسه)) ( زن ۳۹ ساله، فوق دیپلم مامایی، طبقه درآمدی بالا).
بعضی مواقع زنان برای کسب اطلاعات شرعی سقط به افراد مذهبی مراجعه می کنند مورد زیر زنی است که با مراجعه به یکی از روحانیون مشکلاتی را که ممکن بود جنینش با آن مواجه شود( دلایل پزشکی) را دلیل اضطرارتصمیم سقط جنینش عنوان می کند این زن می گوید:
((من بخاطر دلیل موجه اینکار رو انجام دادم من با یه آقای روحانی مشورت کردم که اگه آدم بخواد یه بچه بیاره که ناقص باشه، بخواد سقط کنه حکمش چیه؟ اون آقا گفت باید با تشخیص پزشک معلوم بشه بچه ناقصه، و بعد باید کفاره بچه داده بشه، البته این مشکل که ممکن بود بچه من داشته باشه تا ۴_۳ ماه معلوم نمی شد و من باید صبر می کردم تا ۴_۳ ماه دیگه تا ببینم بچه ام سالم هست یا نه اما من نمی خواستم بچه ام ۴_۳ ماهه بشه بعد سقط کنم))( زن ۳۴ ساله، سوم دبیرستان، طبقه درآمدی پایین).

زن دیگری که به دلایل اختلافات خانوادگی جنینش را سقط کرده چون قصد جدایی از همسرش را دارد از سقط جنینش احساس گناه نمی کند این زن می گوید:
((من فکر می کنم برای زنی مثل من که راه چاره ای جز طلاق نداره سقط جنین هیچ گناهی ندارد چون شوهرم یه بچه را هم که سرگردان کرده و بی مادر با خودش به شهرش برده، بچه دیگر را می خواستم چکار؟احساس گناه نمی کنم چون خودم را زیاد مقصر نمی دانم))( زن ۲۵ ساله، پنجم ابتدایی، طبقه درآمدی متوسط).
یکی از عوامل مهمی که می تواند بر باروری تاثیر بگذارد مذهب است. علی الاصول مذاهب و ادیان الهی تاکید بر تکثیر زاد و ولد داشته اند. در دین اسلام در جاهایی به داشتن فرزند نیرومند سفارش کرده و از سقط جنین جلوگیری بعمل آورده و از طرفی فاصله گذاری بین زایمانها را تاکید کرده و به تربیت و آموزش فرزندان توجه خاص داشته است. فرض بر این بوده که هر چه زنان مذهبی تر باشند مخالفت بیشتری با انجام سقط جنین داشته باشند و در تصمیم خود مردد باشند. همانگونه که از صحبت های زنان مورد مصاحبه بر می آید زنان طبقه پایین که خود را مذهبی تر می دانستند احساس گناه بیشتری داشتند و اکثر آنان سقط جنین را قتل نفس می دانستند. اما در برابر وضعیت های دشوار زندگی بدان اقدام کردند. زنان طبقات متوسط و بالا نیز سقط جنین را تا مرحله خاصی از زندگی جنینی گناه نمی دانستند.
۶-۳-۴-نقش زن در فرایند تصمیم گیری سقط جنین
انتخاب سقط جنین بعنوان کنترل زنان بر بدنشان حقی است که برخی از فمنیست ها از آن بعنوان بخشی از حقوق زنان یاد می کنند کنترل بر بدن زنان یعنی اختیار تن خود را داشتن و تصمیم گیرنده بودن در زمینه تولید مثل، چرا که تولید مثل بیشترین تاثیر را بر زنان دارد.
در نمونه مورد بررسی ما در میان زنان طبقه درآمدی پایین اکثر پاسخگویان بیان کردند که تصمیم سقط شان تصمیمی بوده که با مشارکت زن و مرد انجام گرفته و در ۲ مورد فقط زن تصمیم گیرنده سقط بوده است که در ۱ مورد زن مساله حاملگی خود را از همسرش پنهان کرده بود. دلایل زنانی که با همسر خود در تصمیم گیری مشارکت داشتند بیشتر ناشی از این نگاه سنتی بود که چون مرد نان آور خانواده است و مسئولیت خانواده به عهده مرد است، زن حتما باید مرد را در جریان انجام سقط جنینش قرار دهد. در زنان طبقه درآمدی متوسط در ۴ نفر از پاسخگویان تصمیم گیری سقط براساس مشارکت زن و مرد انجام گرفته بود و در ۳ مورد این تصمیم توسط زن صورت گرفته بود و دلایل آن بیشتر ناشی از آن بود که زنان خود را مسوول پرورش و تربیت فرزند می دانستند و این امر باعث شده بود، بیشترین نقش را در تصمیم گیری برای خود قائل باشند.
در زنان طبقه درآمدی بالا در اکثر موارد (۷ نفر)، زن و مرد با مشارکت هم تصمیم سقط را گرفته بودند و در مقایسه با زنان طبقه درآمدی پایین که میزان مشارکت زن و مرد در آنها بالا بود (۶ نفر)، زنان طبقه درآمدی بالا عامل تفاهم و همدلی خود با همسرشان را عامل مشارکت در تصمیم گیری می دانستند در حالیکه در زنان طبقه درآمدی پایین اهمیت در جریان بودن مرد به عنوان رئیس خانه و کسی که امر معاش را به عهده دارد، مطرح بود.
نقش زن در تصمیم گیری جزء نقش های اکتسابی است که زن در بوجود آوردن آن نقش مستقیم دارد. در جوامع سنتی زنان نقششان در تصمیم گیری معدود و محدود بود اما در جوامع صنعتی و مدرن به دلیل مشارکت زنان در امور اجتماعی، اقتصادی،سیاسی و فرهنگی، زنان نقش های متعددی را بعهده می گیرند که از جمله آنها نقش زنان در تصمیم گیری بر امور فرزندآوری و کاهش سایز خانواده و کنترل موالید می باشد. به تعبیر فمنیست ها زنان کنترل بر بدنشان را از جمله حقوق خود می شمرند که باعث می شود تصمیم مادری کردن و یا کنترل باروری را خود بعهده گیرند. در میان پاسخگویان این تحقیق زنان نقش موثری در حوزه تصمیم گیری سقط جنین خود دارند.
عکس مرتبط با اقتصاد
یکی از زنانی که تصمیم سقط را به تنهایی گرفته بود، علت این امر را ترس از ممانعت افراد خانواده و همسرش از انجام سقط و مصمم بودن خود در انجام این عمل عنوان می کند:
(( من بارداری ام را به همسرم نگفتم و مسئله سقط جنینم هم یک تصمیم یک طرفه بود چون مطمئن بودم که بچه نمی خوام چیزی نبود که شوخی بردار باشه چون شرایطم طوری نبود که بچه داشته باشم در هر صورت از ذهنیت همسرم هم به سقط آگاه نبودم اما ترس از اینکه مانع من بشه و در من تردید ایجاد کنه باعث شد بهش نگم. تصمیمم جدی و قطعی بود اما هیچکس در جریان بارداری من نبود چون معمولا خانواده ها روی این مسائل مخالفت می کنند همین مسئله ممکن بود که منجر شود که من روی انجام این کار تردید کنم و همین که نگفتم باعث شد که مصمم تر باشم))( زن ۲۵ ساله، لیسانس، طبقه درآمدی متوسط).
بعضی مواقع سقط بر اثر اصرار شوهر و نه نظر زن صورت می پذیرد مورد زیر زنی است که ۳ بار اقدام به سقط کرده، سقط اول با موافقت زن صورت گرفته بود اما دفعه دوم و سوم با اصرار شوهر انجام شده بود:
(( اولی رو تو ۲۳ سالگی سقط کردم دومی و سومی رو تو ۳۰ سالگی سقط کردم با اصرار زیاد شوهرم می انداختم آخه خونمونو تازه ساخته بودیم و خیلی قرض داشتیم. من زیاد تمایلی به سقط نداشتم چون سر سقط اولم ناراحتی قلبی گرفته بودم))( زن ۳۳ ساله، اول راهنمایی، طبقه درآمدی بالا).
یکی از زنان مشکلاتی را که یک زن در راه پرورش فرزندان با آن روبروست را دلیل انجام تصمیم گیری توسط خود می داند و در حوزه تصمیم گیری نظر خود را بر همسرش اعمال می کند و نهایتا دو بار اقدام به سقط جنین می کند:
((هر دو تا سقطم رو خودم تصمیم گرفتم هر دو بار شوهرم رو تو عمل انجام شده قرار دادم، خوب اون یه مرده، میگه بذار یه دختر بیاد و بچه مون جفت بشه، اما چون همه مشکلاتش رو دوش زنه،مرد درسته که خرجی میده و صبح میره وشب می آد، اما کمبودای بچه رو زن می فهمه و این زنه که باید اونو تربیت کنه اگه نکنه میگن مادرش درست تربیتش نکرده))( زن ۲۵ ساله، دیپلم، طبقه درآمدی پایین).
زنی که ۳ بار اقدام به سقط کرده در مورد اینکه چقدر در سقط جنین هایش تصمیم گیرنده بوده می گوید:
((بیشتر نظر من بود البته دفعه اول هم شوهرم بچه نمی خواست چون وضعیت تثبیت شده ای تو زندگی نداشتیم . دومین سقطم نظر خودم بود شوهرم از بچه بدش نمی آمد چون من باید نگهش می داشتم اگر بهش می گفتم نگه داریم قبول می کرد. سومی رو بیشتر فشار اورد گفت شرایطمون بد نیست من گفتم بچه رو می خوایم چکار کنیم؟من بچه نمی خواستم))( زن ۳۷ ساله، کارشناسی ارشد، طبقه درآمدی بالا).
زن دیگری که تصمیم سقط جنین را خودش گرفته بود می گوید:
(( به نظر من زن و شوهر دوتایی باید تصمیم بگیرند ولی در مورد من چون من شوهرم رو قبول نداشتم خودم اصرار داشتم و یک شب تا صبح گریه کردم تا شوهرم راضی شد))( زن ۴۹ ساله، پنجم ابتدایی، طبقه درآمدی متوسط).
مورد دیگر زنی است که با رضایت شوهرش و بیشتر با خواست خود سقط جنین کرده بود:
((۹۰% خودم تصمیم گرفتم از شوهرم پولشو خواستم و اونم سریع داد می گفت آخه چرا انقدر تو حامله میشی، حالا مشکلیه که پیش اومده و باید حلش کنیم))( زن ۳۹ ساله، فوق دیپلم مامایی، طبقه درآمدی بالا).
در بعضی موارد سقط جنین با اصرار اطرافیان انجام می شود مورد زیر زنی است که با پسری صیغه بوده اما بدلیل مشکلات خانوادگی وادار به سقط جنین می شود:
((تصمیم پدر و مادر پسره بود خود پسره خبر نداشت اولش منو بردند خونه یه پیرمرد که بهم آمپول زدند مویرگهای جفتم پاره شد و ازم خون می اومد می خواستم فرار کنم اما نتونستم، دیدند سقط نکردم بعدش مادر پسره یه ماما اورد خونه شون و با پمپ و چنگال آهنی و شلنگ بچه ۴ ماهه ام رو له کردن، دیدم که استخوانهای بچه ام خرد شده بود من بیحال بودم که پسرشون اومد))( زن ۲۴ ساله، سوم راهنمایی، طبقه درآمدی پایین).
از نظر تعدادی از زنان تصمیم سقط باید مشترکا توسط زن وشوهر صورت بگیرد یکی از زنان دلیل این امر را مشکلات و عوارض بعد از سقط جنین عنوان می کند:
((تصمیم سقطمان پنجاه، پنجاه بود اگه باز ناخواسته حامله بشم با تصمیم هردو سقط می کنم چون اگه فقط تصمیم گیرنده زن باشه خدای ناکرده بعدا یه اتفاقی بیافته، عفونت رحمی و… مسئولیتش به گردن زنه به همین دلیل نباید تصمیم یک طرفه باشه))( زن ۲۷ ساله، لیسانس، طبقه درآمدی پایین).
نتایج این بررسی نشان می دهد که اکثر زنان با نقش مستقیم و مشارکت در تصمیم گیری انجام سقط جنین، کنترل بر بدن خود و زمان مادری کردن را به عهده می گیرند.
۷-۳-۴- احساسات زن بعد ازسقط جنین
بر اساس جدول شماره ۲-۴، اکثر زنان طبقه درآمدی پایین و متوسط احساسات بعد از سقط جنین خود را منفی عنوان کردند، در زنان طبقه درآمدی بالا ۵ نفر از پاسخگویان احساسات خود را منفی و ۴ نفر نیز احساست مثبتی به سقط جنین شان داشتند و این امر نشان می دهد زنانی که نگرششان به جنین به عنوان موجود انسانی بوده، احساس گناه بیشتری داشته و احساسات منفی شان به سقط بیشتر بوده است در مقابل زنانیکه جنین را لخته خون یا تخم می دانستند، احساسشان نسبت به انجام سقط مثبت بوده است. برای بسیاری از زنان افسردگی و رنج سقط جنین پنهان است و یا به تاخیر می افتد واکنش هر زن به سقط جنین خاص خود اوست و احساساتش تحت تاثیر خصوصیات شخصیتی و شرایط زندگی زن می باشد. احساساتی که پاسخگویان در جریان سقط جنین خود تجربه کرده بودند شامل احساس افسردگی و ناراحتی، احساس گناه، احساس سبکی و رهایی بود که در زیر به موارد فوق اشاره می شود:
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
۱-۷-۳-۴-احساس افسردگی و ناراحتی
یکی از زنان بعد از کورتاژش احساس ناراحتی و عذاب وجدان می کند:
«خیلی ناراحت بودم خیلی عذاب وجدان داشتم نمی تونستم خودم رو ببخشم همش احساس می کردم چرا این کار را انجام داده بودم وجلوگیری نکردیم در واقع من باعثش بودم چون شوهرم حتی تا لحظه آخر که ما روشی را برای جلوگیری بکار نمی بردیم می گفت اگه تو یک درصد حامله بشی چی؟ خیلی خودم رو سرزنش می کردم وقتی آزمایش دادم گفتم خدایا از تو می خواهم که نباشه و وقتی هم که فهمیدم حامله هستم گفتم خدایا حتما خیر و صلاحت بوده الان ازت می خواهم که به خیر این مساله تموم بشه و مشکلی برام بوجود نیاد و سلامتی ام به خطر نیافته، ماهش ماه بدی بود چون محرم بود روحیه ام را از دست داده بودم وقتی با شوهرم از میان دسته های سینه زنی رد می شدیم به خاطر احساساتم فقط گریه می کردم و تا مدتها می گفتم الان بچه من این قد بود، الان وقت زایمانش بود آخر این ماه باید زایمان می کردم هنوزم که هنوزه از فکرش بیرون نمی آم ولی فکر زیادش هم خودمو آزار می ده یک چیزی که تموم شد و رفت و دست نیافتنی نیست حس مادر بودن تکرار می شه اما چون ماه محرم بود ناراحت بودم همسرم خیلی زود فراموش کرد و خیلی سعی کرد یه کاری کنه که من هم زود فراموش کنم اما برای من خیلی سخت بود تصویر بچه تو ذهنم بود شما فکر کنید بچه آدم داره از آدم کنده می شه درست مثل اینکه پوست آدم از جا کنده شه، بالاخره یه جنینی تو وجود من بوجود آمده بود برایم خیلی سخت بود، تا مدتها دچار افسردگی شدم خیلی گریه میکردم البته تو تنهایی خودم»( زن ۲۵ ساله، دیپلم، طبقه درآمدی بالا).
زن دیگری که از ترس واکنش منفی خانواده مساله سقط جنین را از همه افراد خانواده پنهان نگه داشته بود از احساساتش می گوید:
((خیلی خود دار بودم که کسی متوجه نشه به شدت هم افسرده بودم سوای مسئله روحی که روی آدم میگذاره و برای هر مادری داره فکر می کنم از نظر هورمونی هم موادی که وارد بدن آدم می شه روی آدم تاثیر داره من که به شدت افسرده شده بودم آمپول پروژسترون خودش یه هورمونه که وقتی وارد بدن می شه تاثیرات عجیب و غریبی روی آدم داره))( زن ۲۵ ساله، لیسانس، طبقه درآمدی متوسط).
یکی از زنان طبقه درآمدی پایین که با آمپول سقط اقدام به سقط جنین کرده اما جنینش سقط نشده می گوید:
((من تا صدای قلب بچمو شنیدم زدم زیر گریه و گفتم چرا این کار رو کردم گفتم اگه فردا یه چیزیش بشه چی؟ اگه ناقص بشه؟ اگه افتاده بود راحت بودم می گفتم خوب یه گناه کردم ، همش از خدا می خواستم که اینو از من بگیره))( زن ۳۰ ساله، چهارم نهضت، طبقه درآمدی پایین).

برای