بازده سهام: بازده ماهانه شرکت براساس تغییرات قیمت ابتدا و انتهای هر ماه با در نظر گرفتن افزایش سرمایه (در صورت رخداد) و همچنین سود تقسیمی محاسبه خواهد شد. بازدهی سهام با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه می شود:
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
رابطه ۳-۱
=بازده سهام i در دوره t
=قیمت سهام i در انتهای دوره t
=قیمت سهام i در ابتدای دوره t
= سود تقسمی هر سهم i در پایان دوره t
= درصد افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی سهام i در دوره t
= درصد افزایش سرمایه از محل اندوخته سهام i در دوره t
= مبلغ اسمی پرداخت شده توسط سرمایه گذار بابت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات برای سهام i
بازده بازار: بازده هر سهم از دو جزء تغییرات قیمتی و سود نقدی آن سهم تشکیل می­گردد. به منظور محاسبه بازده بازار نیز می­توان از بازدهی پرتفلیو آن استفاده نمود، اما از آنجاییکه شناسایی پرتفلیو بازار کار بسیار دشواری است، عمدتا در عمل از شاخص کل بازار استفاده می­ شود. شاخص بورس اوراق بهادار تهران که به صورت روزانه در اختیار بازار قرار می­گیرد، روند عمومی قیمت­ها را نشان می­دهد و مبنای محاسبه آن مشابه فرمول لاسپیرز می­باشد. این در حالی است که بورس اوراق بهادار تهران از فروردین ماه ۱۳۶۹ اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قیمت خود با نام تپیکس[۸۷] نموده است. در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می­گردد. در این میان از سال ۸۷ شاخص کل با تغییر در سیاست­های شورای عالی بورس از شاخص قیمت به شاخص قیمت و بازده نقدی تغییر یافت و به عنوان مبنایی برای روند کلی بازار مورد استفاده قرار گرفت. لذا با دربرگیری دو جزء بازدهی، می­توان تغییرات شاخص کل بورس تهران را به عنوان بازدهی بازار مدنظر قرار داد. بدین ترتیب بازدهی شاخص به صورت ماهانه و با بهره گرفتن از رابطه ذیل محاسبه می­گردد:
رابطه ۳-۲
Rm,t: بازده شاخص کل بورس تهران
TEDPIXt مقدار شاخص کل بورس در انتهای ماه
TEDPIXt-1 مقدار شاخص کل بورس در ابتدای ماه
نرخ بازده بدون ریسک: این نرخ به صورت ماهانه محاسبه می شود و برابر با نرخ سود علی الحساب اوراق مشارکت بانک مرکزی در نظر گرفته می­ شود.
اندازه: اندازه هر شرکت برابر است با ارزش بازار ماهانه آن شرکت در بورس اوراق بهادار تهران که از حاصل­ضرب قیمت روز هر سهم در تعداد سهام شرکت بدست می­آید.
: نشان دهنده بازده مازاد ناشی از اندازه شرکت
رابطه ۳-۳
که در آن
: سبد سهام شرکت­های کوچک که به ترتیب دارای ارزش دفتری به ارزش بازار کوچک، متوسط و بزرگ می­باشند.
: سبد سهام شرکت­های بزرگ که به ترتیب دارای ارزش دفتری به ارزش بازار کوچک و متوسط و بزرگ می­باشند.
نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار: این نسبت از حاصل تقسیم ارزش دفتری سهام بر ارزش بازاری سهام بدست میآید. ارزش دفتری یکی از مفاهیم حسابداری است و با بهره گرفتن از معیار ارزش هر یک از اقلام دارایی براساس داده های تاریخی تعیین میگردد. ارزش دفتری هر سهم عبارتست از نسبت جمع حقوق صاحبان سهام عادی در پایان سال مالی به تعداد سهام شرکت.این نسبت به صورت ماهانه محاسبه می­ شود.
حسابداری280″ />
عامل ارزش، تفاوت بین میانگین بازده های پرتفلیو سهام شرکت های با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بالا و پرتفلیو سهام شرکت های با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار پایین است که با RHML نشان داده می­ شود.
رابطه ۳-۴
مومنتوم: به منظور محاسبه صرف پرتفلیو مومنتوم از رویکرد پرتفلیوی برنده و بازنده استفاده شده است. بدین صورت که در دوره انتخاب، ۳۰ درصد سهامی که بازده مرکب آنها در سه ماه سال بیشتر از باقی سهام بوده، سهام برنده و ۳۰ درصد سهامی که کمترین بازده مرکب را طی دوره سه ماهه داشته اند به عنوان سهام بازنده انتخاب شدند.سپس پرتفلیوهای انتخاب شده به مدت سه ماه نگهداری می­شوند.به این دوره سه ماهه دوره نگهداری گفته می­ شود. تفاوت بازدهی مرکب این دوره برای سهام برنده و بازنده برابر بازدهی مومنتوم می­باشد.
نگرش سرمایه گذاران: به طور کلی نگرش سرمایه ­گذاران را تحت عنوان تمایل به سفته­بازی در سرمایه ­گذاران تعریف می­ کنند. به موجب این تعریف نگرش سرمایه گذاران عاملی است که به تقاضای سفته بازی جهت می­دهد.
برای محاسبه شاخص نگرش بازار سرمایه از شاخص EMSI استفاده می کنیم. برای محاسبه این شاخص نرخ بازده ماهانه و نوسانات تاریخی را رتبه بندی کرده و سپس ضریب همبستگی رتبه اسپیرمن را بین رتبه ماهانه روزانه سهم برای هر شرکت و رتبه نوسان پذیری تاریخی بازده برای هر شرکت را محاسبه و حاصل را در صد ضرب می کنند.
رابطه ۳-۵
که و رتبه های بازده ماهانه و نوسانات تاریخی برای دارایی i و میانگین های و میانگین رتبه بازده و میانگین رتبه نوسان­پذیری تاریخی نمونه مورد مطالعه است.
۳-۶٫ جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری مورد بررسی شامل کلیه شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می­باشد. داده ­های این تحقیق شامل مشاهدات ماهانه سهام حاضر در بازار بورس اوراق بهادار تهران از ابتدای فروردین ۱۳۸۴ تا پایان اسفند ۱۳۹۲ (جمعا به مدت ۹ سال) می­باشد. به منظور دستیابی به نمونه تحقیق، از فیلترینگ استفاده می­گردد. شرکت­هایی که دارای مشخصات زیر باشند، نمونه این تحقیق را تشکیل می­دهند:
از ابتدای سال ۱۳۸۴ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند.
شرکت­ها نباید وقفه معاملاتی پیوسته بیش از سه ماه داشته باشند.
طی دوره از بورس اوراق بهادار تهران حذف نشده باشند.
سال مالی آنها منتهی به ۲۹ اسفند باشد و طی دوره مورد بررسی سال مالی خود را تغییر نداده باشند، تا شاخص ­های محاسبه شده برای شرکت­های مختلف دارای تطابق زمانی لازم باشند.
ارزش دفتری شرکت­ها نباید منفی باشد.
شرکت­های سرمایه ­گذاری، بانک­ها، بیمه، واسطه­گری­های مالی و هلدینگ­ها به دلیل تفاوت در ماهیت و همچنین تفاوت در طبقه ­بندی صورت­های مالی نسبت به سایر شرکت­ها و همچنین تفاوت متغیرهایی نظیر اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار در شرکت­های سرمایه ­گذاری، در نمونه این تحقیق قرار نمی­گیرند.
برای حذف اثر داده ­های پرت از روش وینزورایز[۸۸] کردن استفاده شده بدین معنا که داده های سطوح بالاتر از ۹۵% داده ­ها شناسایی و مقادیر آن­ها به سطح ۹۵% تقلیل یافته و همچنین مقادیر پایین تر از %۵ شناسایی و به سطح %۵ درصد افزایش داده شده ­اند.
۳-۶-۱٫ داده ­های مفقود[۸۹]
به منظور انجام محاسبات و بررسی فرضیه ­ها باید بازده در تمام ماه­ها وجود داشته باشد. به عبارت دیگر سهم به طور پیوسته مورد معامله قرار گرفته باشد و قیمت پایانی ثبت شده باشد اما به لحاظ وقفه­های مکرر معاملاتی در بورس اوراق بهادار تهران، ممکن است برای یک یا چند دوره، قیمت پایانی و در نتیجه بازدهی موجود نباشد. همچنین ممکن است که شرکت­ها پس از وقفه­های طولانی، بازدهی غیر متعارف داشته باشند و بازده پرتفلیوها را تحت تاثیر قرار داده و موجب بازده­های نامتعارف شود. ماینس و رامسی[۹۰](۱۹۹۳) جهت رفع داده ­های مفقود سه روش را به شرح زیر ارائه می­دهند:
رویه تجمیع[۹۱]: در این روش کل بازدهی به دوره­ای که سهام معامله می­ شود، تخصیص داده و بازدهی روزهای بدون معامله، صفر در نظر گرفته می­ شود.
رویه متحد­الشکل[۹۲]: در این روش بازدهی روز معامله به صورت مساوی بین روزهای بدون معامله توزیع می­ شود.
رویه معامله به معامله[۹۳] : در این روش از بازده روز معامله به عنوان بازدهی تجمعی کل دوره­ای که سهم بسته بوده است، استفاده و بازدهی چنددوره‌ای به جای تخصیص به فاصله زمانی عدم معامله سهم، مستقیما استفاده می‌شود.
در تحقیق حاضر برای داده ­های مفقود از روش معامله به معامله استفاده می­ شود.
۳-۶-۲٫ روش گردآوری اطلاعات
در این پژوهش برای جمع­آوری اطلاعات مربوط به مبانی نظری و ادبیات تحقیق از روش کتابخانه­ای استفاده شده است که اطلاعات موردنیاز در این زمینه از کتب فارسی و لاتین، پایان نامه ­ها، مقالات و مجلات معتبر مالی بدست آمده است.
اطلاعات موردنیاز تحقیق نیز به روش میدانی و از صورت­های مالی شرکت­های موجود در نمونه و داده ­های معاملاتی ثبت شده بدست آمده است که بر اساس ماهیت آنها از منابع مختلف اعم از داده ­های موجود در پایگاه اطلاعاتی سازمان بورس و اوراق بهادار استخراج شده است. صحت داده ­های جمع­آوری شده با کنترل نمونه ­ای، با اطلاعات و گزارشات رسمی منتشر شده توسط شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تایید شده است.
۳-۷٫ روش تحقیق
۳-۷-۱٫ مدل تحقیق
در این تحقیق به منظور انجام رگرسون چند متغیره از مدل چند عاملی کارهارت استفاده شده است. مدل کارهارت مدل بهینه شده مدل فاما و فرنچ می­باشد که جهت بهبود توان تخمین زنندگی آن، عامل مومنتوم را به عنوان یک عامل تاثیرگذار به مدل چند عاملی فاما و فرنچ اضافه نموده است. به منظور بررسی اثر نگرش سرمایه­گذاران، ما نگرش سرمایه ­گذاران را به عنوان یک متغیر وابسته جدید به مدل کارهارت اضافه می­کنیم. نتیجه این تغییرات مدلی به صورت زیر می­باشد.
رابطه ۳-۶
که در آن:
j= تعداد سهام مورد بررسی که دارای n مشاهده مقطعی است.
t= تعداد سری­های زمانی مشاهدات موجود برای هر شرکت
= نشان­دهنده بازده مازاد دارایی j در دوره t
= نشان­دهنده بازده مازاد بازار در دوره زمانی t
در ادامه با بهره گرفتن از رویکرد پرتفلیو، با بهره گرفتن از تخمین رگرسیونی حداقل مربعات معمولی به بررسی فرضیات تحقیق پیش رو می­پردازیم.
۳-۷-۲٫ روش تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه ­ها
پس از آنکه پژوهشگر داده ­ها را گردآوری و طبقه ­بندی کرد، مرحله بعدی فرایند پژوهش که شامل تجزیه و تحلیل داده ­ها می­باشد، آغاز می­گردد. در این مرحله، پژوهشگر باید داده ­ها و اطلاعات را در مسیر هدف پژوهش، پاسخ­گویی به سوالات پژوهش و ارزیابی فرضیه ­ها مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. برای تجزیه و تحلیل داده ­ها با توجه به ماهیت آنها روش­های مختلفی وجود دارد. به طور کلی می­توان گفت در تجزیه و تحلیل داده ­ها، یک بعد کمی وجود دارد که شامل محاسبات آماری خاص است و یک بعد کیفی که دربرگیرنده تحلیل­ها، استدلال­ها و استنتاج­های مبتنی بر نتایج محاسبات آماری برای تعمیم به جامعه آماری می­باشد.
تحلیل رگرسیون
معادلات رگرسیونی نشان می دهند که آیا مقدار یک متغیر به متغیر دیگری بر می­گردد؟ این معادلات به دنبال برآورد رابطه ریاضی و تحلیل آن می­باشد. به گونه­ ای که با آن بتوان متغیر مجهولی را با بهره گرفتن از متغیرهای معلوم تعیین کرد. گاهی دو یا چند متغیر مستقل تاثیر عمده­ای روی متغیر وابسته دارند. برای بررسی تاثیر همزمان چند متغیر بر متغیر وابسته می­توانیم از رگرسیون چند متغیره استفاده کنیم. بدین منظور پس از برازش مدل رگرسیونی، آماره­های مربوطه تحلیل شده و سپس آزمون معناداری β برای هر یک از متغیرهای مستقل انجام خواهد شد. با انجام این آزمون بررسی می­ شود آیا هر یک از متغیرهای مستقل در متغیر وابسته تاثیری دارد یا خیر (عادل آذر و منصور مومنی، ۱۳۸۷).
در این تحقیق به منظور تجزیه و تحلیل داده ­ها از رگرسیون چند متغیره به صورت سری زمانی استفاده شده است. تجزیه رگرسیونی یک روش آماری است که برای برآورد ارزش یک متغیر کمی با توجه به رابطه­اش با یک یا چند متغیر کمی دیگر به کار می­رود.
در رگرسیون چندگانه فرض بر این است که رابطه بین k متغیر مستقل و متغیر وابسته به صورت زیر برقرار می­باشد:
= + + … + +
در روش رگرسیون خطی مقادیر پارامترهای تا برآورد می­شوند و سپس به کمک روش­های آزمون فرض، وجود یا عدم وجود آنها در مدل مشابه با رگرسیون آزمون می­ شود و در نهایت متغیرهای تاثیرگذار وابسته را شناسایی و مدل رگرسیونی بین متغیرهای مستقل و وابسته مشخص می­ شود.
آزمون معنی داری ضرایب و مدل رگرسیون
برای بررسی معناداری مدل رگرسون از آماره F استفاده می­ شود. فرضیه صفر در آزمون F به صورت زیر خواهد بود:
که بوسیله اماره زیرصحت آن مورد بررسی قرار میگیرد.
به منظور تصمیم گیری در مورد پذیرش یا رد فرضیه صفر، آماره F به دست آمده با مقدرا بحرانی آن با درجات آزادی K-1 و N-K (K تعداد ضرایب و N تعداد مشاهدات) و در سطح خطای ۵% مقایسه می­شوند. اگر F محاسبه شده بیشتر از مقدار بحرانی آن باشد (F>Fα(K-1,N-K)) مقدار عددی تابع آزمون در ناحیه بحرانی قرار گرفته و فرض صفر رد می­ شود. در این حالت با ضریب اطمینان ۹۵% کل مدل معنی دار خواهد بود. در صورتی که مقدار F محاسبه شده کمتر از F جدول باشد فرض صفر پذیرفته شده و معنی­داری مدل در سطح اطمینان ۹۵% مورد تائید قرار نمی­گیرد. (سوری،۱۳۹۲)
جهت بررسی معنی دار بودن ضرایب رگرسیون در هر مدل از آماره t استفاده می­ شود. فرضیه صفر در آزمون t به صورت زیر خواهد بود:
که بوسیله آماره زیر صحت ان مورد بررسی قرار می­گیرد:

 

برای

حال اگر برد تابع نشانگر را از مجموعه دو عضوی {۰,۱} به بازه ۰,۱ توسعه دهیم، یک تابع خواهیم داشت که به هر x از X عددی را از بازه ۰,۱ نسبت می دهد. به این تابع، تابع عضویت[۲۴] گوییم و آن را به صورت (x) نشان می دهیم (مومنی،۱۳۸۵).
مجموعه که به هر x از X عددی در بازه ۰,۱ را نسبت می دهد، یک زیرمجموعه فازی از X نامیده می شود. در تابع (x)، نزدیکی بیشتر به یک نشان دهنده تعلق بیشتر x به مجموعه و نزدیکی بیشتر به صفر نشان دهنده تعلق کمتر x به مجموعه است. به لحاظ شهودی می توان (x) را درجه پذیرش ما در قبول x به عنوان عضوی از مجموعه در نظر گرفت. هم چنین در حالت حدی چنانچه ۱=(x)باشد، x کاملا در قرار دارد و چنانچه ۰=(x) باشد، x اصلا عضو نمی باشد. بنابراین مجموعه های فازی و توابع عضویت آن ها، تعمیم یافته مجموعه های قطعی و توابع نشانگر آن ها می باشند(آذر و فرجی،۱۳۸۹).

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

۲-۲-۴-۲ نمایش مجموعه های فازی

برای نمایش مجموعه های فازی، روش های مختلفی وجود دارد. چند نماد معمول آن برای متغیرهای گسسته به صورت زیر است (مومنی،۱۳۸۵):

(۲-۲)

(۲-۳)

(۲-۴)

هم چنین هنگامی که x یک مجموعه پیوسته باشد، از نماد زیر استفاده می شود (آذر و فرجی،۱۳۸۹):

(۲-۵)

 

۲-۲-۴-۳ زیرمجموعه های فازی

مجموعه مرجع X و مجموعه های فازی و از آن را در نظر بگیرید. را زیرمجموعه می نامیم اگر برای هر xX داشته باشیم:

(x) (x)
(۲-۶)
هم چنین دو مجموعه فازی و را مساوی گوییم اگر برای هر xXداشته باشیم (آذر و فرجی،۱۳۸۹):

(x) (x)
(۲-۷)
(۲-۷)

 

۲-۲-۴-۴ عملگرهای مجموعه های فازی

در نظریه مجموعه های فازی، ابتدایی ترین تعریف از عملگرهای اصلی اشتراک، اجتماع و متمم برای هر xX به صورت زیر می باشد:

(۲-۸)

(۲-۹)

(۲-۱۰)
که در آن “˄” بیانگر مینیمم و “˅” بیانگر ماکزیمم است. این عملگرها مشابه عملگرهای مجموعه های قطعی است. عملگرهای مجموعه های فازی ارائه شده در فوق، کلیه مشخصه های جبری مجموعه های قطعی را بجز دو قانون طرد و شمولیت دربرمی گیرد. یعنی قوانین طرد و شمولیت در مجموعه های فازی برقرار نیست و داریم (آذر و فرجی،۱۳۸۹):

(۲-۱۱)

(۲-۱۲)

 

بخش سوم

مروری بر شیوه های تصمیم گیری

 

۲-۳-۱ مقدمه

تصمیم گیری صحیح در مفهوم مدیریت نوین به عنوان مهم ترین وظیفه و مسئولیت مدیران دانسته شده است. شکست هایی که افراد یا سازمان ها در عمر خود تجربه می کنند تا اندازه زیادی به تصمیماتی که در مواقع بحرانی اتخاذ می نمایند، بستگی دارد. نظریه تصمیم در علم مدیریت، شیوه ای تحلیلی و منظم را در مطالعه تصمیم گیری ارائه می کند. تصمیم مناسب، تصمیمی است که بر مبنای منطق اتخاذ شده باشد و تمام داده ها و گزینه های حاکم بر مسئله را شناسایی نموده و به اقتضاء شرایط انتخاب گردد. در این زمینه، تحقیق در عملیات در علم مدیریت، با بیان روش های کمی، تصمیم گیری چند شاخصه، برنامه ریزی خطی و غیرخطی و … به پشتیبانی مدیران در امر تصمیم گیری می پردازد (همایونفر،۱۳۸۴). در این بخش به ارائه مفاهیمی پیرامون تصمیم گیری، ماهیت، شرایط و روش های آن خواهیم پرداخت.

 

تعریف تصمیم گیری

یک تصمیم نتیجه فرایند انتخاب یک گزینه­ی بهتر از بین دو یا چند گزینه متفاوت می باشد که ما را در رسیدن به مقصود یاری می دهد. این فرایند، تصمیم گیری نامیده می شود. در تحقیق در عملیات امر تصمیم گیری و بررسی مسائل در قالب یک فرایند سیستماتیک مورد توجه قرار می گیرد. این فرایند دارای مراحل زیر می باشد (آذر،۱۳۸۳):

 

 

تعریف مسئله

شناخت راه حل های ممکن

ارزیابی راه حل های ممکن

انتخاب یک راه حل

بطور کلی اگر بخواهیم تعریف جامعی از فنون تصمیم گیری ارائه دهیم می توان گفت، فنون تصمیم گیری به مجموعه فنون و روش هایی اطلاق می شود که جهت ارزیابی راه حل های ممکن و انتخاب بهترین راه حل به کار می رود.

 

۲-۳-۳ ماهیت تصمیم گیری

هربرت سایمون، محققی که در زمینه تصمیم گیری تحقیقات بسیاری انجام داده است معتقد است که مدیریت و تصمیم گیری دو واژه مترادف هستند (سعادت، ۱۳۷۲). تصمیم گیری در تمامی وظایفی که مدیر انجام می دهد وجود دارد و می توان مدیر را در رابطه با وظایفی از قبیل برنامه ریزی، سازمان دهی، کنترل و … مورد مطالعه قرار داد. بطور کلی، تصمیم گیری فرایندی دو مرحله ای است:
۱-شناسایی مسئله
۲-حل مسئله
هر کدام از این مراحل به نوبه خود یک فرایند بوده و دارای الگوریتم خاص خود می باشند. در مرحله اول تصمیم گیرنده از طرق مختلف به وجود مسئله یا مشکل پی می برد و در مرحله بعد پس از مشخص نمودن مسئله، راه حل های گوناگون را مورد بررسی قرار می دهد و نهایتا یکی را انتخاب کرده و به اجرا در می آورد. بنابراین تصمیم گیری را می توان چنین تعریف نمود: تصمیم گیری فرایندی را تشریح می کند که از طریق آن راه حل مسئله معینی انتخاب می شود (رضائیان،۱۳۷۴).

 

۲-۳-۴ شرایط حاکم بر تصمیم گیری

تصمیماتی که افراد می گیرند بسته به میزان دانش و اطلاعات آن ها در آن وضعیت و نیز میزان اطمینان به نتایج حاصل از شقوق مختلف به ۴ دسته تقسیم می شوند:

 

۲-۳-۴-۱ تصمیم گیری در شرایط اطمینان کامل

در این شرایط، تصمیم گیرندگان با اطمینان کامل، پیامدهای هر گزینه را می دانند و ضریب اطمینان داده ها و اطلاعات صد در صد می باشد. بنا براین گزینه هایی را انتخاب می کنند که منافع آن ها را حداکثر کند (رضائیان،۱۳۸۰).

 

۲-۳-۴-۲ تصمیم گیری در شرایط ریسک (احتمالی)

در صورتی که تصمیم گیرنده بتواند احتمال وقوع حالات مختلف را برای مسئله تعیین کند، تصمیم گیری از نوع ریسک یا احتمالی خواهد بود (رضائیان،۱۳۸۰).

 

۲-۳-۴-۳ تصمیم گیری در شرایط فازی

بنیان منطق فازی و تئوری مجموعه های فازی در تعریف ماکس بلک از ابهام[۲۵] و سربسته بودن[۲۶] داده ها در سال ۱۹۳۷ نهفته است. به عبارت دیگر زمانی فنون تصمیم گیری در شرایط فازی مطرح می گردند که داده هایی که مبنای تصمیم گیری قرار می گیرند در فرم مبهم و سربسته اتفاق بیفتند.
داده های مبهم، داده هایی هستند که حدود و مرزهای مشخصی ندارند و معمولا با مفاهیم کلامی چون حدودا، تقریبا و … بیان می شوند. داده های سربسته، مفاهیم کلامی هستند که درک معنی آن ها نیازمند توضیح بیشتر باشد. به عنوان مثال مفاهیم کلامی چون مدیر خوب، کیفیت کار بالا، کسب رهبری وظیفه مدار و … از نوع داده های سربسته می باشند. به عبارت دیگر مفاهیم و داده هایی که تصمیم گیرندگان استنباط های متفاوتی از آن داشته باشند، مفاهیم فازی هستند. به تعبیر لطفی زاده، یکی از بنیان گذاران این منطق، عوامل ابهام یا ناشی از زبان طبیعی و ادراک انسانی است و یا ناشی از عدم اطمینان در قوانینی که به عنوان مبنای قضاوت انسان قرار می گیرد، که عمدتا به تجربه گذشته او برمی گردد (آذر و فرجی،۱۳۸۹).

 

۲-۳-۴-۴ تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان کامل

در این گونه شرایط تصمیم گیری، تصمیم گیرنده نمی تواند هیچ احتمالی جهت وقوع رویداد هر یک از پدیده ها را مشخص کند. به عبارت دیگر، تصمیم گیرنده نمی داند کدام یک از حالات تصمیم گیری رخ خواهد داد. عمدتا در این گونه شرایط، تصمیم گیرنده سعی در تعریف یک تابع احتمالی ذهنی دارد و سعی می کند فضای تصمیم گیری را به شرایط ریسک (احتمالی) یا شرایط فازی نزدیک کند (رضائیان،۱۳۸۰).

 

۲-۳-۵ طبقه بندی مدل های تصمیم گیری

برای مدل های تصمیم گیری دو نوع طبقه بندی ارائه شده که نوع اول مدل ها را بر اساس نوع مدلسازی و نوع دوم مدل ها را بر اساس معیارهای موثر در تصمیم گیری، طبقه بندی می کند.

 

۲-۳-۵-۱ طبقه بندی مدل های تصمیم گیری بر اساس نوع مدلسازی

بر اساس نوع مدلسازی صورت گرفته، مدل های تصمیم گیری در یکی از سه طبقه زیر قرار می گیرند (حیاتی،۱۳۸۸):

 

۲-۳-۵-۱-۱ فنون تصمیم گیری سخت[۲۷]

به فنونی اطلاق می شوند که تعریف مدل بر اساس دستگاه معادلات ریاضی انجام می گیرد. به عنوان مثال برنامه ریزی خطی[۲۸]، برنامه ریزی عدد صحیح[۲۹]، برنامه ریزی آرمانی[۳۰]، تئوری بازیها[۳۱]، تحلیل مسیر[۳۲] و برنامه ریزی غیر خطی[۳۳] از مدل های تصمیم گیری سخت می باشند. جواب حاصل از این مدل ها جواب بهینه بوده لذا این مدل ها از مقبولیت بالایی برخوردارند.

 

۲-۳-۵-۱-۲ فنون تصمیم گیری نرم[۳۴]

به مجموعه فنونی گفته می شود که در آن مدل بر مبنای یک جدول توافقی یا به عبارت دیگر به صورت یک ماتریس m×n بیان می شود. فنون تصمیم گیری چند شاخصه[۳۵] (MADM) نمونه بارز این فنون می باشند. مدل های نرم، ساده و کم هزینه می باشند ولی خروجی آن ها نسبت به مدل های سخت از قدرت پایین تری برخوردار است، لذا جواب آن ها را رضایت بخش گویند.

 

۲-۳-۵-۱-۳ فنون تصمیم گیری ترکیبی

ج -۲- ۷-۲=سر انجا م درسال ۱۳۳۹ درایران قا نون استرداد مجرمین در۲۶ ما ده و یک تبصره به تصو یب رسید.
۸-۲=شر ا یط استر داد در ایر ان[۲۱۵]
طبق قانون استر داد مجر مین دو لت ها ی خا رجی با رعا یت یکی از شر ایط زیر حق تقا ضای استر داد از
ایران را دارند.
۱-۸-۲= ا رتکاب در قلمرو دولت تقا ضا کننده توسط اتبا ع آن دولت یا اتبا ع دو لتی دیگر براساس اصل سر زمینی بو دن قو انین جزایی.” جر م ار تکا بی در قلمرو دولت تقا ضا کننده به و سیله اتبا ع آن دولت و یا اتبا ع دولت دیگر وا قع شد ه با شد .”[۲۱۶]
۲-۸-۲= ار تکا ب جر م در خا رج از قلمرو دو لت تقا ضا کنند ه تو سط اتبا ع آن دو لت بر اساس اصل شخصی بو دن قو انین کیفر ی.”…جر م ارتکا بی در خا رج از قلمرو دو لت تقا ضا کنند ه به و سیله اتبا ع آن دولت و اقع شد ه با شد ..”[۲۱۷]
۳-۸-۲= ار تکا ب جر م در خا رج از قلمرو دو لت تقا ضا کنند ه علیه مصا لح کشو ر به و سیله شخصی غیر از
اتبا ع داخله بر مبنا ی اصل و اقعی بو دن قو انین کیفر ی.” … جر م ار تکا بی در خا رج از قلمرو د ولت تقا ضا
کنند ه و به و سیله غیر از اتبا ع آن دو لت واقع شد ه با شد مشر و ط بر آنکه جر م ار تکا بی مضر مصا لح عمومی کشو ر تقا ضا کنند ه با شد …”[۲۱۸]
۹-۲= اشخا ص مو ضو ع استر داد
سوالی که به نظر می رسد مو ضو ع استر داد شا مل چه اشخا صی می شو د ؟ پا سخ آن خیلی سر یع و رو شن
بیا ن شد ه است.”اصو لا” کلیه مجرمین اعم ازمجرمین اصلی ، شر کا ء و یا معا ونین آنان قا بل استرداد می باشند”[۲۱۹]
۱۰-۲= تر تیب و رو ش در خو است استر داد
و قتی استر داد صو رت می گیر د با ید رو ش ها و تر تیب زیررا رعا یت کند . چنا چه رو ش ها ی ۱تا ۳
نا قص با شد تقا ضای استر داد یا رد می شو د و یا اینکه دو لت ایران تکمیل آن را در خو است می کند.
۱ -۱۰-۲= حکم محکو میت یا قرار جلب به محا کمه یا دستور تو قیف و یا جلب مقصر و یا اسناد و مدارکی معا دل اسنا د مزبو ر.
۲-۱۰-۲= بیا ن نو ع جر م ، تا ریخ و قو ع، کیفیات قضیه و دلا ئل جر م
۳-۱۰-۲= رو نو شت مو اد مو رد استناد که به مو جب آنها عمل جر م شنا خته شد ه است.
۴-۱۰-۲= هر قسم اسنا د و اطلا عات دیگر از قبیل عکس و آثار انگشتان و سایر علا ئم مشخصه که بر ای تعیین هو یت شخص مجر م ضروری است.[۲۲۰]
۱۱-۲= مبا نی استر داد۲
از لحا ظ مبا نی اززما نی که درعلم حقو ق استرداد به عنوان یک نها د بین المللی پذیرفته است سه پا یه ومبنا دارد:
۱-۱۱-۲=معا هده یا قر ار داد استر داد
۲-۱۱-۲= معا مله متقا بل یعنی همکا ری متقا بل دو کشو ر در امورقضایی و حقو قی هر کشو ری، اقد امی انجام داد کشو ر دیگر هم انجا م مثل او انجا م دهد.
۳-۱۱-۲=قا نون استر داد :یعنی قا نون حا کم بر آن کشو ر که امر استر داد را تبین و تعیین می کند.
۱۲-۲= مو انع استر داد[۲۲۱]
استر داد با مو انعی رو بروست که این مهم را دچا ر مشکل می سا زد.که به بعضی از مو انع اشاره می نما ئیم:
۱-۱۲-۲=مجر میت مضا عف
یعنی جرمی که در مورد آن تقا ضای معا ضد ت شد ه است می باید هم درکشورتقا ضا شو نده وهم کشورتقاضا کنند ه هردوجرم با شد.
۲-۱۲-۲= عد م استر داد در جر ائم سیاسی ، نظا می ، اقتصا دی
چنا نچه افراد جر ائم سیاسی و نظا می و اقتصادی مر تکب شو ند کشور ها آنها را به کشور تقا ضا کنند ه تحویل نخو اهند داد.در پا یا ن بحث استر داد با ید عرض شو د که با تو جه به تو سعه جرم پو ل شو یی و فرایند تطهیرپو ل در داخل و خا رج و و یژگی ها ی فر املی بودن این جرم و فرارمجرمان ازحوزه اقتدارحاکمیت یک کشوربه کشو ر دیگر ،ضرورت می یا بد کشو رها و دولتها و سا زمان ها درتصویب قوانین برای برداشتن موانع استرداد مجر مین گا مهای مو ثر تر ی بر دارند . احساس می شو د محدودیت های مو جو د امر استر داد را دچار مشکلا تی از جمله عدم استر داد و جلی شدن مجر مین پو ل شو یی را به دنبال دارد.
عکس مرتبط با اقتصاد
۳-انتقال داد رسی
در این بحث ما با اصطلا حا تی بر می خو ریم که دانستن آن ما را در تکمیل بحث کمک خو اهد کر د که در ادامه به بعضی از این اصطلا حا ت می پر دازیم.
۱-۳= صلا حیت در تعر یف صلا حیت گفته شد ه است که “عبا رت است از اختیار قا نونی یک ما موررسمی بر ای انجا م پا ره ای از امو ر، ما نند صلا حیت داد گا هها و صلا حیت ما مورودولت درتنظیم سند رسمی.”[۲۲۲]
۲-۳= صلا حیت داد گا ه:
در مفهوم صلا حیت داد گا هها با ید گفت:” صلا حیت یک داد گا ه نسبت به اموری که می تو اند به آنها رسید گی کند و درقلمروی که می تواند اقدام به رسیدگی نما ید[۲۲۳]
۳-۳= صلا حیت اضا فی
“بما خذ ضو ابطی که بر ای صلا حیت مراجع رسیدگی معین شد ه هرگا ه پا ره ای ازاو ضا ع استثنا ئی اقتضاء کند که بطوراستثناء یک مرجع رسیدگی برصلا حیتش افزوده شود.این صلا حیت افزوده را صلا حیت اضا فی نا مند .چنانچه محکمه جنا حی با ید بجنا یات رسیدگی کند لکن اگرمجرم مرتکب جنا یت و جنحه شده با شد به هردوجرم درداد گاه جنا یی رسیدگی می شو د و صلا حیت آن در مورد رسیدگی به این جنحه درخصوص این مو رد افزایش یا فته است”[۲۲۴]
۴-۳= اصل صلا حیت سر زمین
در تبین صلا حیت سر زمینی با ید گفت:”هر گو نه تخلف از مقررات و نقض قو انین جزایی در حکم اخلا ل در نظم و در نتیجه حمله به قد رت و حا کمیت دو لت است . و از آنجا که دفا ع از حق حا کمیت منحصر به دولت است . دو لتها و ظیفه دارند که با اعما ل و اجر ای قو انین جز ایی خود مجرمین را مجا زات نما یند این به معنای اعتقا د به اصل صلا حیت سر زمینی است”[۲۲۵]
۵-۳= یک سو ال اساسی و آن اینکه چر ا انتقا ل دادرسی با ید صو رت گیر د؟
در پا سخ به این سو ال با ید به دو مو ضو ع اشا ره کر د:
۱-۵-۳= از حیث تعقیب و تشر یفات رسیدگی
۲-۵-۳= دلا ئل و فو ائد انتقا ل داد رسی
۱-۵-۳= از حیث تعقیب و تشر یفات رسید گی
مهمتر ین امری که ازحیث تعقیب و تشر یفات رسید گی به یک اتهام وجود دارد امرشکلی ضا بطه محل و قوع
جر م است . زیرا در این محل است که دلا یل ار تکا ب جر م و نحو ه ی اثبا ت آن به سهو لت قا بل دستر سی است.
۱-۱-۵-۳=اعطا ی صلا حیت به داد گا ه محل و قو ع جر م
پیرامون اعطا ی صلا حیت به داد گا ه محل و قوع جرم بیا ن شد ه است:”پرفسوروابر حقوقدان مشهورفرانسوی
در این مو رد اعتقا د دارد . تئو ری اعطا ی صلا حیت به داد گا ه محل و قو ع جر م که انجمن حقو ق بین الملل در سا ل ۱۸۸۳ در مو نیخ آن را پذیر فت”[۲۲۶]
۲-۱-۵-۳= تو جه به اصل صلا حیت سر زمینی
کنگر ه بین الملل مقا یسه ای در لا هه در سا ل ۱۹۳۲ ضمن تا یید اعطا ی صلا حیت به داد گاه محل و قو ع
جر م ، الها م بخش و تو جیه کنند ه اصل صلا حیت سر زمینی می با شد .
۲-۵-۳= دلا یل و فو ائد انتقا ل دادرسی
در انتقال داد رسی فو ائد بسیار زیا دی و جو د دارد که به بر خی از آنها اشا ره می شو د.
۱-۲-۵-۳= به بهتر ین و جه دلا یل اثبا ت بز ه را می تو ان یافت.
۲-۲-۵-۳= شهو د و نیز آثا ری که دال بر و قو ع بزه با شد با عث تبین هو یت بزهکا ر می گر دد.
۳-۲-۵-۳= احتما ل صحت قضا یی که درمحل و قوع جرم می شود ازهرمحل دیگری بیشتر است.
۴-۲-۵-۳= درمحل و قوع جرم اجرای عد الت بیشتر مقرون به صحت و انصا ف می باشد .
۵-۲-۵-۳= قا ضی داخلی به قو انین و مقررات جزایی کشورخود آگا هی و وقوف بیشتر ی دارد.
۶-۲-۵-۳= قاضی داخلی ممکن است قو انین خا رجی را خو ب نشنا سد.
۷-۲-۵-۳= دولت ها اجا زه رسیدگی جزا یی را درحوزه اقتدارحا کمیت خود نمی دهند.
دلا یل لا زم و کا فی بر ای تبین اصل صلا حیت سر زمینی و اعطا ی صلا حیت به داد گا ه محل و قو ع جر م
بیا ن گر دید . آنچه اهمیت پید ا می کند . دستر سی به متهم و محا کمه او بر ای د ولتی که صلا حیت سرزمینی داردممکن نسیت .اینجا با ید د ولت ،صلا حیت اضا فی به دولت مربو طه بد هد.” درانتقا ل داد رسی دولتی که صلا حیت سر زمینی بر ای رسیدگی به جرم داراست ممکن است به متهم بر ای محا کمه دسترسی نداشته با شد. درچنین مو ارد رسید گی را شرو ع کر ده و تحقیقات در ار تبا ط باپر وند ه را به طورکا مل انجا م داد ه و به کشو رمتبو ع یا محل اقا مت متهم می فر ستند زیرا امکا ن استر داد متهم در این مو ارد و جود ندارد.در اصل یک نوع صلا حیت اضا فی به دو لت مر بو طه اعطا می کند”[۲۲۷] در پا یا ن بحث انتقا ل داد رسی گر یزی به اسا سنا مه د یو ان کیفر ی بین المللی بز نیم هر چند شا ید به انتقا ل داد رسی ار تبا ط پید ا نکند و لی یک قسمت بحث می تو اند کمک به تکمیل بحث ما با شد.”بر اسا س قسمت ج بند ۱ ما ده ۱۷ اساسنا مه اصل به صلا حیت محا کم ملی است و ممنو عیت محا کمهء مضا عف مو رد پذ یرش واقع شد ه است و در مواردی که شخصی درمحا کم ملی محا کمه شد ه یا اتها م وارد بر او مو رد رسید گی با شد محا کمه او از سو ی دیو ان ممنو ع است “[۲۲۸] علا و ه بر موارد مطر ح شد ه فو ق، بیا ن شد ه است: ” به مو جب بند ۳ ما ده ۱۷ در صو رت فرو پاشی کا مل یا قا بل ملا حظه ی نظا م قضا یی ملی یا دردسترس نبودن چنین نظا م قضا یی ( نسبت به نا توانی آن دولت درمورد دست با بی به متهم به دلیل و یا شا هد و یا اصو لا” انجا م داد رسی) اظها رنظر دیوان مبنی بر ضرو رت نعقیب و رسیدگی معتبر شنا خته شد ه است”[۲۲۹]
۴– مصا دره عو اید و امو ال نا شی از جر م
اموالی که ناشی از جرم بد ست آمد ه است با ید به صا حبا ن آن مستردگردد ویا به دولت تحویل شو د چنا نچه
امو ال معد وم و تبد یل شد ه با شد مثل یا قیمت آن با ید تحو یل شو د.این خلا صه دید گا ههای مصا دره عواید و اموال نا شی ازجرم خو اهد بو د.
۱-۴= ما ده ۹ قانون مجا زات اسلا می
این ماد ه در تبین مو ضو ع می گو ید :”مجر م با ید ما لی که را در اثر ار تکا ب جر م تحصیل کر ده است اگر مو جو د با شد عینا”واگرموجود نبا شد مثل یا قیمت آن را به صا حبش رد کند وازعهد ه خسا رات وارده نیز برآید.”[۲۳۰]
قبل از اینکه ما ده ۱۰ قانون مجا زا ت اسلا می را مطر ح کنیم نظر فقها ء را پبر امو ن ثر و ت نا مشر و ع در
تکمیل و تا یید بحث بیا ن می نما ئیم.” سر ما یه دار مسلمان آزاد نیست تا از هر راه کسب ما ل کند آن را به هرگو نه مصر ف نما ید و به دلخو اه خو د بیند وزد محد وده ی عمل او در مدار قا نون اقتصا دی اسلا م است و گرنه حا کم اسلا می امو ال او را به عنو ان ثر وت نا مشر و ع باز خو اهد گر فت.”[۲۳۱]
۲-۴= ما ده ۱۰ قا نون مجا زا ت اسلا می
قا نون مجا زا ت اسلا می در این ما ده در مصا دره امو ال و عو اید نا شی از جر م بیا ن می دارد:
“… در کلیه امو ر جز ایی داد گا ه نیز با ید ضمن صد ور حکم یا قرار یا پس از آن اعم ازاین که مبنی برمحکومیت یا بر ائت یا مو قو ف شد ن تعقیب متهم با شد . نسبت به اشیاء و امو الی که وسیله جرم بو ده یا د راثر جر م تحصیل شد ه یا حین ار تکا ب استعما ل و یا بر ای استعما ل اختصا ص داد ه شده حکم مخصو ص صادر و تعیین نما ید که آنها با ید مستر د یا ضبط یا معد وم شو د “[۲۳۲]
۳-۴= ما ده ۲۸ قا نون مبا رزه با مو اد مخد ر
ما ده ۲۸ درضبط امو ال که از راه قا چا ق بد ست آمد ه می گو ید:
” کلیه امو الی که از راه قا چا ق به دست آمد ه با شد به نفع د ولت ضبط می شو د.”[۲۳۳]
۴-۴= ما ده ۳۰ قا نون مبا رزه با مو اد مخد ر

 

 

شمس، طغرل، آبش خاتون

 

فارس

 

ایرانی

 

اسلام ، شیعه سعدی، خواجه نظام الدین

 

فارس

 

ایرانی

 

اسلام ، سنّی طغرا، طغای، ایلکان

 

ترک

 

مغولی

 

اسلام ، شیعه اباقاخان، امیر انکیانو

 

ترک

 

مغولی

 

کیش مغولی ماری، مارگیز، مریم

 

فرنگی

 

رومی

 

اسلام ، شیعه کشیش، فرغون

 

فرنگی

 

یونانی

 

مسیحی سعدالدوله

 

فارس

 

ایرانی

 

یهودی

2 – 9) مناسبات خانوادگی
ﻣﻔﻬﻮم ﺧﺎﻧﻮاده در اﻛﺜﺮ رﻣﺎنﻫﺎی اﻳﺮانی ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻴﺪی دارد و ﻫﻤﻮاره ﻧﻘﺶ اﺻلی داﺳـﺘﺎن در درون ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻌﺮفی می ﺷﻮد. از ﺳﻮیی، ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ نقشهایی که اﻧﺴﺎنها در خانواده به خود میگیرند، نقش مادر، نقش پدر و نقش فرزند حاکی از واقعیتهای موجودِ جامعه است. ﻣﺤﻘﻘﺎنِ ﻋﻠﻮمِ اﺟﺘﻤﺎیی، ﺧﺎﻧﻮاده را «ﮔﺮوهی از اﻓﺮاد ﻛﻪ رواﺑﻂ آﻧﺎن با یکدیگر بر اساسِ همخونی شکل میگیرد و نسبتِ به هم خویشاوند هستند» تعریف می کنند.(بهنام، 1372: 64).
در این رمان، روابط خانوادگیِ افراد بر اساسِ احترامِ متقابل شکل گرفته است. فرزندان کاملاً مطیعِ والدین خود هستند و اگر هم ناچار به سرپیچی شوند با واسطه قراردادنِ افرادِ ذینفوذ نزد والدین سعی در برآوردنِ خواستِ خود میکنند. زن از شوهر حرف شنوی دارد و خواست وی را مقدم بر خواست خود میداند. مرد نیز تمام تلاشش را به کار میگیرد تا همسرش را بینیاز کند. رابطۀ زﻧﺎنِ داﺳﺘﺎن با یکدیگر نیز اینگونه است که در ﻧﻬﺎﻳﺖِ ﺻﻠﺢ و ﺻﻔﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ در ﻳک ﺧﺎﻧﻪ زﻧﺪگی میﻛﻨﻨـﺪ و ﻫـﻴﭻ ﻛﻴﻨـﻪ و ﺣﺴﺪی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺪارﻧﺪ و اﮔﺮ ﻫﻢ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻛـﺪورتی داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ، ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮِ ﻣﺤﺒﺖ و ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮﺷﺎن از ﻫﻢ ﮔﺬﺷﺖ میکنند.
آنچه در این رمان به نظر میآید خلافآمدِ عادت باشد، این است که عشقِ قهرمانِ رمان مطلق نیست؛ یعنی این عشقِ آتشین پس از به ثمر رسیدن، مطلق و خودکفایی خود را از دست میدهد. سعید نفیسی در مورد این اختلاف طرحِ رمانِ شمس و طغرا با دیگر قصههایِ کلاسیک معتقد است که در قصههایِ کلاسیک حرکت دو عاشق به سمتِ یکیشدن و وحدت است و در اینجا به سمت چندپارگی و افتراق و این همان اتفاقی است که در آن دوره در فرهنگِ ایران در حال رخ دادن است (نفیسی، 1380: 217).

2 – 10) مناسبات دوستی
در این رمان خواننده شاهد انواعِ مناسبات و روابطِ دوستانه است؛ این دوستیها گاهی بر اساسِ منافعِ شخصی و مذهبی شکل میگیرد؛ نظیرِ دوستیِ شمس با پهلوان محمد نجار: «[شمس] کاش ما با این پهلوان غیرتمند آشنا میشدیم. دور نیست خیلی به کار ما بخورد. [ کاکا خرم ] حسن کار این است که مذهب شیعه هم دارد. [شمس] پس واجب شد دوستی ما که هممذهب نیز هستیم» (خسروی، 1385: 149).
گاه از سرِ ارادت و علاقه؛ همچون دوستیِ خواجه فخرالدین با شیخ سعدی: «خواجه در جوابِ شیخ گفت: قلبِ حضرتِ شیخ که آئینۀ نمایندۀ حقایق است، گواه خواهد بود که بزرگتر مقصود بنده از این سفر دستبوس پدر پاکضمیرم بوده و دیگر خیالات فرع آن» (همان: 113).
گاه نیز دوستی ها صرفاً بر اساسِ روابطِ سیاسی است و طرفین در همه حال منفعتِ خویش را بر دیگری ترجیح میدهند؛ نظیر دوستیِ التاجو بهادر و امیر انکیانو: التاجو در حالی که مقداری پول مقروض است به اردو فرا خوانده میشود، زنش به او میگوید که از امیرانکیانو قرض نماید، جوابی که التاجو میدهد نمایانگر میزانِ درجۀ دوستی این دو نفر است « اولاً او بر من بسی شاق [ دشوار ] است از او قرض خواستن ثانیاً به قدری پولدوست است که هرگز نمیتواند همچو مبلغی را از خود جدا نماید و قطع دارم عذر خواهد آورد» (همان: 237).

2 – 11) توصیف غذا
دربارۀ توصیف خوراکیها، از رمانِ شمس و طغرا نمیتوان چیز زیادی فهمید؛ زیرا در توصف غذاها به حداقل عبارت قناعت شده است. در اکثر موارد نیز برای توصیفِ سفره و غذا خوردنِ شخصیتها از عبارت «پس غذایی صرف نموده» استفاده میشود. به همین دلیل نمیتوان از تنوعِ غذایی نیز اطلاعاتی به دست آورد؛ اما در بعضی جملات از بعضی خوراکیها نام برده شده؛ نظیر «حال زحمت بر خود داده از آن شرابِ دوشین و مربا و نان قندی و کلوچهها بیاورید که با هم صرف کنیم» (همان: 233). از سفرۀ مردمانِ فقیر نیز در شبِ گرفتار شدنِ شمس و همراهان در برف و بوران، نیز یادی شده که خود میتواند حاکی از محرومیتِ طبقاتِ پایین جامعه باشد؛ شمس از مردِ آسیابان میپرسد که خوردنی چه دارد و مرد میگوید که آرد و پیاز و روغن: «همان کافی است پیازبای گرمی برای آنها بساز تا من رفته باز آیم و تو را انعامی نیکو بدهم» (همان: 319).
از دیگر خوراکیهایی که در این رمان از آنها یادی شده، میتوان: کباب، میوه، شربت، کبابِ خروس، گوشت گوسفندی، مرغ، برنج، روغن، آرد و نان را نام برد. از غذاهایِ سرد نیز تنها به ذکرِ نام اکتفا شده است؛ نظیر: انواعِ ترشی «بدون ذکر نام»، انواعِ شربتآلات و مرکبات.

2 – 12) نوع پوشش
از جاهایی که مایۀ خسروی در نویسندگی و داستانپردازی پدیدار میشود، اوصافِ اوست از قیافه و ظاهرِ اشخاص داستان. بدیهی است وقتی میخواهد قهرمانانِ اصلی و جلوۀ زیبایی و سر و لباسِ آنان را نمایش دهد

جهت دانلود متن کامل پایان نامه به سایت azarim.ir مراجعه نمایید.
بیشتر دادِ سخن میدهد (یوسفی، 1380: 209). پوششِ عمومیِ زنانِ رمان عبارت است از چادر و معجر که تمام صورت و بدن را با آن میپوشانند؛ « شمس تا خواست جوابی بگوید، طغرا گفت: ای وای! من بیچاره بیچادر و معجری مدتی است در پیش شما نشسته و از خود بیخبرم» (همان: 54).
لباسِ زنان در اندرون و در جایی که نامحرم نیست، کاملاً با وضعِ بیرون فرق میکند، بلکه با عریان نیز چندان فرقی ندارد «طغرا لباسی بسیار ظریف به سبکِ رومیان در بر داشت که سینه و گردن و PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)هایش عریان بود. و آستین را تا مرفق بالا شکسته و دو ساعدش چون دو استوانۀ بلور نمایان بود. نیم تاجی بر سر داشت و معجری بسیار نازک و لطیف بر زبر آن افکنده» (همان: 395).

2 – 13) ساز و آواز
برخی از اشخاصِ داستان در رمان خسروی از یک نظرِ خاص در خور توجهاند و آن ذوقِ شعر و شاعری است. بیگمان طبع شعر و شخصیت و قریحۀ ادبی نویسنده و به عبارت دیگر پسند او یا سلیقۀ زمان موجب آمده که قهرمانان محبوب خود را در داستان به هنر شعر و شعرشناسی و نکتهگوییِ ادبی و نیز به خوشنویسی و دیگر هنرهای ظریف آراسته گرداند (یوسفی، 1380: 209).
شمس و طغرل هر دو شاعرند و صدای خوبی نیز دارند. «طغرل با آواز دلکشی که داشت بنای خوانندگی نهاد و کمکم آواز را اوج داد، به قسمی که آن باغ پر شد، از آن صوت چون بلبل» (خسروی، 1385: 733).
ماری نیز ساز مینوازد: «خیلی هنرها هم دارد. گویا ساز هم میتواند بزند که گاهی میپرسد آیا در شیراز ارغنون به دست میآید؟» (همان: 550).

2 – 14) پایان خوش (HAPPY END)
داستانِ شمس و طغرا از یک سرگذشتِ مرکزی، یعنی سرگذشت شمس تشکیل میگردد که چندین سرگذشتِ مجاورِ دیگر به آن ملحق میشوند. سرگذشت شمس، به معنای اخصِ کلمه، به پایان نمیرسد. در آخر جلد سوم، این شیخ سعدی است که در میان بازون او جان میسپارد نه شمس و نه پسرش طغرل. بر عکس، طغرا در همان جلد دوّم در اثر زلزله میمیرد؛ ماریونیزی و آبشخاتون پس از او زنده میمانند. اگر جلد چهارمی وجود داشت، ماری نیز در میگذشت و هما و / یا زن دیگری پس از او زنده میماند (بالایی، 1377: 450).
میتوان گفت که ﻋﺎﻗﺒﺖِ ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ﺷﺪن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎنِ اﻳﻦ رمان با تحققِ آرزوﻫﺎیشان، ﭼﻮن وﺻﺎلِ ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﻌﺸﻮق، ﻣﺮدن و ﺷﻜﺴﺖِ رﻗﻴﺐ ﻳﺎ دﺷﻤﻦ و ﺑﻪ ﻃﻮرﻛلی ﺧﻮﺷﺒﺨتیِ ﻧﻬﺎیی، پایان خوشی را برای این رمان رقم زده، هر چند مرگ شیخ سعدی – البته در پیری – اندکی آن را تراژیک کرده است.

 

فصل سوم

1) بیوگرافی محمد باقر خسروی

۲۸- صبوری، م.ص. و عمانی، ا.ر. (۱۳۸۸). تاثیر فعالیت­های آموزشی و ترویجی بر بهبود مراحل زراعت پنبه (از دیدگاه پنبه­کاران دشت گرمسار)، پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، سال دوم، شماره ۴، صفحات ۶۳-۵۱٫
۲۹- طباطبایی، ف. پزشکی­راد، غ. فعلی، س. (۱۳۸۹). بررسی عوامل موثر در پذیرش مدیریت ریسک توسط دامداران صنعتی استان تهران، مجله پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، سال سوم، شماره ۲، صفحات ۶۲-۵۱٫
۳۰- عبدالملکی، محمد، و چیذری، محمد. (۱۳۸۸). تاثیر ویژگی های اجتماعی – اقتصادی بر نگرش و اطلاع­یابی کشاورزان جهت پذیرش و به کارگیری سیستم­های آبیاری تحت فشار در استان لرستان. دانش نوین کشاورزی (دانش نوین کشاورزی پایدار). سال پنجم، شماره ۱۵، صفحات ۸۷-۷۷٫
عکس مرتبط با اقتصاد
۳۱- فلسفی، پ. (۱۳۷۷). «استراتژی­ های ترویج در مدیریت توسعه پایدار محیط». مجموعه مقالات اولین سمینار علمی ترویج منابع طبیعی، امور دام و آبزیان، تهران: وزارت جهاد­سازندگی، معاونت ترویج و مشارکت مردمی.
۳۲- فلسفی، پ. و حسینی، س.م. (۱۳۸۴). «طراحی نظام دوسویه دانش و اطلاعات کشاورزی به منظور نهادینه کردن مشارکت کشاورزان در تشکل­های تولیدی». اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال ۱۳، شماره ۵۲٫
۳۳- قربانی کلاهی، م. رضائی­مقدم، ک. آجیلی، عبدالعظیم. (۱۳۸۹). پذیرش خشکه­کاری در زراعت برنج: مورد مطالعه استان خوزستان، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد ۶، شماره ۱، صفحات ۶۹-۵۹٫
۳۴- قهاری، ح. (۱۳۷۹). معرفی روش­های کنترل آفات و بیوتکنولوژی، ماهنامه زیتون، شماره ۹، ص ۶۱-۵۵٫
۳۵- کرمی، ا. (۱۳۸۹). بررسی عوامل موثر بر احتمال پذیرش بیمه­ی محصول گندم در استان کهکیلویه و بویر­احمد، نشریه اقتصاد کشاورزی، جلد ۵، شماره­ ۲، صفحات ۲۵۰-۲۳۲٫
۳۶- کشاورز، ف. اللهیاری، م.ص. آذرمی، ذ. خیاطی، م .(۱۳۸۹). عوامل مؤثر بر عدم پذیرش کشت ارقام برنج پرمحصول در میان کشاورزان استان گیلان، مجله پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی، سال سوم ، شماره ۴ ، صفحات ۱۱۲-۱۰۰٫
۳۷- کوچکی، ع. و خلقانی، ج. (۱۳۷۷). کشاورزی پایدار در مناطق معتدله، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
۳۸- کهنسال، م.ر. قربانی، م. رفیعی، ه. (۱۳۸۸). بررسی عوامل محیطی و غیرمحیطی موثر بر پذیرش آبیاری بارانی مطالعه موردی استان خراسان رضوی، مجله اقتصاد و توسعه، سال هفدهم، شماره ۶۵٫
۳۹- مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان .(۱۳۷۸). بررسی عوامل اقتصادی – اجتماعی مؤثر در پذیرش نوآوری در کشت زیتون استان کرمان . طرح پژوهشی، ۲۵ص.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۴۰- مسچی، م. و همکاران، (۱۳۸۱). راهنمای زیتون (کاشت، داشت، برداشت، فرآوری)، نشر آموزش کشاورزی.
۴۱- مظهری، م. و پارساپور، خ. (۱۳۹۰). بررسی عوامل موثر بر پذیرش کشت کلزا (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی) نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد ۲۵، شماره ۴، صفحات ۴۱۹-۴۱۰٫
۴۲- منافی ملایوسفی، م. حیاتی، باب اله. حسین زاد، ج.(۱۳۸۸). عوامل مؤثر بر پذیرش تکنولوژی های کشاورزی پایدار در میان زارعین گندم کار دیم شهرستان مرند، مجله دانش کشاورزی پایدار، جلد ۱۹، شماره ۱٫
۴۳- مومنی­چلکی، د. حیاتی، ب. دشتی، ق. رضایی، ا. (۱۳۹۰). عوامل موثر بر پذیرش عملیات مکانیکی حفاظت­خاک در اراضی دیم شهرستان ایذه، فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، سال چهل­ و دوم، شماره ۴٫
۴۴- مهرداد، ه. (۱۳۸۰). مقدمه­ای بر نظریات و مفاهیم ارتباط جمعی، تهران: فاران.
۴۵- نورحسینی نیاکی، س.ع. و اللهیاری، م.ص. (۱۳۸۹). عوامل اجتماعی-اقتصادی موثر بر پذیرش کشت توام برنج و ماهی در استان گیلان، مجله پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، سال سوم، شماره ۳، صفحات ۵۱-۳۵٫
۴۶- نورحسینی­نیاکی، س.ع. و بایگان، ز. (۱۳۸۹). پذیرش کنترل بیولوژیکی کرم ساقه­خوار برنج در منطقه طوالش، پنجمین همایش ملی ایده­های­نو در کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان).
۴۷- نوری، س. لشگرآرا، ف. شجاعی، م. (۱۳۹۰). عوامل موثر بر پذیرش مدیریت تلفیقی سن گندم با تاکید بر رهیافت مشارکتی مدرسه در مزرعه کشاورز توسط گندم­کاران استان کرمانشاه، پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، سال چهارم، شماره ۳، صص ۱۵-۱٫
۴۸- ویسی، ه. محمودی، ح. شریفی­مقدم، م. (۱۳۸۹). تبیین رفتار کشاورزان در پذیرش فناوری­های مدیریت تلفیقی آفات، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره ۲-۴۱، شماره ۴، صفحات ۴۹۰-۴۸۱٫
۴۹- ویسی­، ه. مهدوی دامغانی، ع. لیاقتی، ه. صباحی، ح.(۱۳۸۸). تحلیل علل عدم پذیرش فن­اوری های مدیریت تلفیقی آفات در میان شالی­کاران استانهای گیلان و مازندران، نشریه علوم محیطی ، جلد۷ ، شماره۱: صفحات ۵۶ – ۴۵٫
۵۰- Abdel Rahman, A.M. and Hamid, M.E. (2013). Impact of FFS on Farmers Adoption of IPM Options for Onion: A Case Study from Gezira State, Sudan, World Journal of Agricultural Sciences 9 (1): 38-44.
۵۱-Abdullah, Zainab S., Lada, V.Y and Mohd, Khamis. (2010). Experiences in Adoption of Integrated Pest Management (IPM) Strategies in Zanzibar. OIDA International Journal of Sustainable Development, Vol 3, No. 2, pp. 49-56,
۵۲-Ahmadvand, M. (2008). Perceptions toward Sustainable Agricultural Practices: The Case of Potato Farmers in Hamedan Province, Iran. Journal of Extension Systems, 24(1): 94-105.

۵۳-Ahmadvand, M. and E. Karami (2007). Sustainable Agriculture: Towards a Conflict Management Based Agricultural Extension. Journal of Applied Sciences, 7 (24): 3880-3890.
۵۴-Alka Singh, A.K. Vasisht, Ranjit Kumar and D.K.Das.(2008). Adoption of Integrated Pest Management Practices in Paddy and Cotton: A Case Study in Haryana and Punjab, Agricultural Economics Research Review, Vol. 21, pp 221-226.
۵۵- Aneani, F. Anchirinah, V.M. Owusu-Ansah, F. Asamoah, M. (2012). Adoption of Some Cocoa Production Technologies by Cocoa Farmer’s in Ghana, Sustainable Agriculture Research, Volume:1, Issue:1.
۵۶-Atera, E.A. Itoh, K. Azuma, T. Ishii, T. (2013). Farmer’s Perception and Constraints to the Adoption of Weed Control Options: the Case of Striga asiatica in Malawi, Journal of Agriculture Science, Vol. 12, pp 53-62.
۵۷- Athra, A. (2005). Infestation of Olive fruit fly, Bactrocera oleae, in California and taxonomy of its host trees. Agriculture Conspectus Scientificus. 70(4), 135-138.
۵۸-Barungi, M. Edriss, A. Mugisha, J. (2013). Factors Influencing the Adoption of Soil Erosion Control Technologies by Farmers along the Slopes of Mt. Elong in Eastern Uganda, Journal of Sustainable Development, Volume 6, Issue:2
۵۹-Bagnoli, B., Ghilardi, G. And Pucci, C. (1984). On the economic appropriateness of trearment against the Larvae and adult of Dacus oleae (Gmel). Istituto Sperimentale per la Zoologia Agraria, Florence, Italy. 47, 459-481.
۶۰-Bartlett, J.E., Kotrlik, J.W., and Higgins, C.C. (2001). Organizational Research: Determining Appropriate Sample Size in Survey Research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1): 43 – ۵۰٫
۶۱-Broumas, T., Haniotakis, G., Liaropoulos, C., Tomazou, T. And Ragoussis, N. (2002). The efficacy of an improved form of the mass-trapping method, for the control of the Olive fruit fly, Bactrocera oleae (Gmelin) (Dipt., Tephritidae): pilot-scale feasibility studies. Journal Applied Entomology. 126, 217-223.
۶۲-Chania, M. And Hellas, C. (2003). Integrated Protection of Olive Crops. Institute of Olive Tree and Subtropical Plants of Chania. 97p.
۶۳-Collier, T. R. And Van Steenwyk, R. A. (2003). Prospects for integrated control of olive fruit fly are promising in California. California Agriculture. 57(1), 28-31.
۶۴-Cristofard, M., A. Fenio , C. Tronci, M. E. Porto, A. Cristofard, F. Baldacchino and M. R. Tabilio, 2005. Improved attractants for Mediterranean fruit fly Ceratitis capitata (Weidemann) and Olive fruit fly, Bacterocera oleae (Gmelin). SIT Management Programmes Proceedings of a final Research Coordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Programme of Nuclear Techniques in Food and Agriculture held in Vienna.
۶۵-Daane, K. M., Rice, R. E., Zalom, F. G., Barnett, W. W. And Johson, M. W. (2005). Arthropoda pest. Olive production manual. Berkely: U.C Division of Agriculture and Natural resources. PP, 105-114.
۶۶-Eshaghi, S.R. Rezaei, R. Hedjazi, Y. Gholami, H. Ghadimi,S.A. (2012). Analysis of Effective Communicative and Information Factors on Attracting Public Participation in Conservation of Natural Resources in Zanjan Province, Iran, International Research Journal of Applied and Basic Sciences, Vol., 3 (3), 584-593.
۶۷- FAO, 2009. Available online at: http:// faostat , fao. Org/ site/ 452/ defult, aspx.
۶۸-Genevieve, C. Vanclay, F. (2012). The intrinsic features of Environmental Management Systems that facilitate adoption and encourage innovation in primary industries Review Article, Journal of Environmental Management, Volume 110, 15 November 2012, Page 125-134.
۶۹-Gueye, B. (2001). Whither participatio? Experiences from francophone, west Africa. IIED, Dry Land Program. Issue Paper, No. 88, The World Bank.
۷۰-Haniotakis, G., Kozyrakis, M., Fitsakis, T. and Antonidaki, A. (1991). An effective mass trapping method for the control of Dacus oleae. Journal of Economic Entomology. 84(2), 564-569.
۷۱-Hou, Fu-suo ZHANG, Xin-ping CHEN, Zhen-ling CUI, Bergman, H. (2013). Farmer’s Adoption of Improved Nitrogen Management Production in China: an ExperimentalKnowledge Trainin, Journal of Integrative Agriculture, Volume 12, Issue 2, February 2013, Pages 364-373.
۷۲-Howley, P. Donoghue, C.O. Heanue, K. (2013). Factors Affecting Farmer’s Adoption of Agricultural Innovations: A Panel Data Analysis of the Use of Artificial Insemination among Dairy Farmers in Ireland, Journal of Agriculture Science.
۷۳- Jafari , Y. and V. Rezaei, 2004. The first report of olive fruit fly importation to Iran . the Newsletter of Entomological Society of Iran. 22: 1.
۷۴-Jie, L. Gomez, M.I. Rickar, B.J. Skinner,M. (2011). Factors Influencing Adoption of Integrated Pest Management in Northeast Greenhouse and Nursery Production, IDEAS.
۷۵- Joshi, G., & Pandy, S. (2005, October 11-13). Effects of farmer’s perception on the adoption of modern rice varieties in Nepal. Conference on International Agricultural Research for Development, Stuttgart-Hohenheim.
۷۶-Kalantari, K. Rahimia, M. Mohmmadi, Y. Asdi, A. Ansari Ardali, A. (2010). Investigation of effective factors on admission and refusing of sprinkler irrigation system of Ardal township, Iran, Journal of Agriculture & Environment Vol 8 (2): 1218-1224.
۷۷-Katsoyannos, P. (1992). Olive Pests and their control in the Near East. Banki Phytological Institute Athens, Greece. PP, 75-77.
۷۸- Kumari, G. (2012). Constraints in Adoption of Integrated Pest Management (IPM) Practices by Rice Growing Farmer’s of Jammu Division, Indian Research Journal of Extension Education, Special Issue (Volume II)
۷۹-Lambert, O. and Ozioma, A. F. (2011): “Adoption of Improved Agroforestry Technologies among Contact Farmer’s in Imo State, Nigeria” Vol. 2, No. 1, pp. 1-9.

۸۰-Lapple, D. Rensburg, T.V. (2011). Adoption of organic farming: Are there differences between early and late adoption, Ecological Economics, Volume 70, Issue 7, 15 May 2011, pages 1406-1414.
۸۱-Leandri, A., Pompi, V., Pucci, C. And Spanedda, A. F. (1993). Residues on olives, oil and processing waste water of pesticides used for the control of Dacus oleae Gmel. (Diptera: tephritidae). Anzeiger Scadlingskune, Pflanzenschultz Umweltschutz. 6, 48-51.
۸۲-Lindner, J.R., Murphy, T.H. and Briers, G.E. (2001). Handling Nonresponse In Social Science Research. Journal of Agricultural Education. Volume 42, Issue 4, 43-53.
۸۳-MacDonald, L. (2003). Measuring Integrated Pest Management Adoption in British Columbia 1998 Practices, A component of the State of Resources Survey. Food Safety and Quality Branch British Columbia Ministry of Agriculture, Food and Fisheries Abbotsford, British Columbia.
۸۴-Noltze, M. Schwarze, S. Qaim, M. (2012). Understanding the adoption of system technologies in smallholder agriculture: The system of rice intensification (SRI) in Timor Leste, Agricultural Systems, Volume 108, April 2012, Pages 64-73.
۸۵-Noorhosseini niyaki, S.A. Radjabi, R. Allahyari, M.S. (2010). Social Factors Critical for Adoption of Biological Control Agents Trichogramma Spp. Egg Parasitoid of rice Stem Borer Chilo Suppressalis in North of Iran, American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci., 9 (2):133-139.
۸۶-Noorhosseini niyaki, S.A. Noorhosseini niyaki, S.F. Noorhosseini niyaki, S.H. (2011). Technical-Economic Factors Effecting Adoption of Bio-Control in Rice Fields of Iran, Research Journal of Biological Sciences 6 (10): 541-546.
۸۷-Nyanga, H. (2012). Factors Influencing Adoption and Area under Conservation Agriculture: A Mixed Methods Approach, Sustainable Agriculture Research, Volume:1, Issue:2.
۸۸-Ofuoku, A.U. Egho, E.O. and Enujeke, E.C. (2009). Integrated Pest Management (IPM) Adoption among Farmer’s in Central Agro-Ecological Zone of Delta State, Nigeria Advances in Biological Research 3 (1-2): 29-33
۸۹-Orphanidis, p. S. And Kalmoukos, P. E. (1979). Improvment of protein hydrolyzate baites againt the olive fruit fly, by using insecticide mixture. Annoles de Institut Phytopathologique Benaki. 12(1), 35-49.
۹۰-Palis, F.G. (2006). The role of culture in farmer Learning and technology adoption: A case study of farmer field schools among rice farmers in central Luzon, Philippines, Agriculture and Human Values, December 2006, Volume 23, Issue 4, 491-500.
۹۱-Peshin, R. Bandral, R.S. Zhang, W.J. Wilson, L. Dhawan, A.K. (2013). Integrated Pest Management: A Global Overview of History, Programs and Adoption, Integrated Pest Management: Innovation-Development Process 2009, pp 1-49.
۹۲-Pingali PL and Roger PA, 1995. Impact of pesticide on farmer health and the rice environment. Kluwer Academic Publishers, Norwell, MA.
۹۳-Pretty, J. N. (1997). Regenerating agriculture: policies and practice for sustainability and self-reliance, Joseph henry press, Washington, D.C.
۹۴-Pretty, J.N. (1995). Regenerating Agriculture: Policies and Practice for Sustainability and Self-Reliance. International Inst. for Environment and Development, Sustainable Agriculture Programme, 3 Endsleigh Street, London WC1H 0DD, UK. P. 320 .
۹۵-Ram, D. Pandey, D.K. Supriya Devi, U. And Chanu, T.M. (2012). Adoption Level of IPM Practices in cabbage and cauliflower growers of Manipur, Indian Research Journal of Extension Education, 12 (2).
۹۶-Razzaghi Borkhani, F. Rezvanfar, A. Shabanali Fami, H. and Puratashi, M. (2010). Investigating the Major Barriers to Adoption of IPM technologies by Paddy Farmer’s, American-Eurasian Journal of Toxicological Sciences 2 (3): 146-152.