نگرش اقتضایی به توانمندسازی منجر به شکل‌گیری مدل‌هایی مانند مدل فورد و فوتلر، شده است. با توجه به دو بُعد، محتوای شغل شامل وظایف و روش‌های لازم برای انجام یک شغل خاص می‌شود، ولی زمینه شغل وسیع‌تر از این است و در ارتباط با وظایف و محیط خارجی سازمان نیز قرار دارد. هر دو بعد متشکل بر گام‌های عمده فرایند تصمیم‌گیری می‌باشند. بعد افقی افزایش اختیار تصمیم‌گیری درباره زمینه‌های شغلی را همزمان با افزایش مشارکت در تصمیم‌گیری، نشان می‌دهند. حاصل ترکیب این دو بعد پنج نقطه است که از نظر میزان درجه توانمندسازی متفاوت هستند . (Andrews & et al, 1997, 70)

۲-۲-۲-۸- مدل توانمندسازی کانگر و کاننگو^[۲۸]
از دیدگاه کانگر و کاننگو (۱۹۹۸م) گرایش زیادی به مفهوم توانمندسازی در بین نظریه‌های سازمانی و شاغلان به وجود آمده است. این افزایش تمایل تا حدودی ممکن است مربوط به یافته‌های مطالعاتی باشد که بر روی مهارتهای رهبری و مدیریتی انجام شده است. اعتقاد آنها بر این است که توانمندسازی، ساختاری محرک و فرایندی است که در آن به افراد اختیار داده می‌شود و این فرایند شامل ایجاد شرایطی برای افزایش انگیزه جهت انجام دادن وظیفه به منظور افزایش حس خود کارآمدی در بین اعضای سازمان و نیز شناسایی شرایطی است که موجب عدم توانمندی در فرد می‌شود. فرایند توانمندسازی کانگرو کاننگو به صورت ذیل می‌باشد conger&kanungo,1988,476) ).
مرحله پنجم ایجاد آثار رفتار
مرحله چهارم نتایج فعالیت‌های توانمند شده کارکنان
مرحله سوم فراهم آوردن خود اثر بخشی اطلاعاتی از طریق چهار منبع
مرحله دوم استفاده از فنون و راهبردهای مدیریتی
مرحله اول شرایطی که به حالت ناتوانی کارکنان منجر می‌شود
- پیشقدمی‌ و پافشاری رفتاری در انجام دادن
- موفق وظایف و اهداف
- تقویت انتظار
- تلاش-عملکرد
- تقویت انتظار عملکرد-نتیجه
- اعتقاد به اثر بخشی
- برانگیختگی روحی وعاطفی
- در اختیار گذاشتن تجربه دیگران
- اکتساب غیر فعال
- تشویق شفاهی
- عوامل سازمانی
- نظام پاداش
- سرپرستان
- ماهیت کار
- مدیریت مشارکت
نظام بازخورد
- الگوسازی
- غنی سازی شغلی
- نظم پاداش برمبنای شایستگی و اقتضائات
نمودار شماره ۲-۶: مدل توانمندسازی کانگر و کاننگو
۲-۳- پیشینه تحقیق
۲-۳-۱- پیشینه داخلی
الف) عنوان: “تأثیر فرهنگ سازمانی بر توانمندسازی کارکنان”
محقق: محمد صادق حسن‌زاده استاد راهنما: محمد مردانی
دانشگاه تربیت مدرس تهران- ۱۳۸۳
فرضیات تحقیق:
- نوآوری بر توانمندسازی کارکنان تأثیر دارد.
- سیستم پاداش بر توانمندسازی کارکنان تأثیر دارد.
- حمایت مدیریت بر توانمندسازی کارکنان تأثیر دارد.
- جهت‌دهی بر توانمندسازی کارکنان تأثیر دارد.
- تمرکز بر نتایج بر توانمندسازی کارکنان تأثیر دارد.
- تیم‌سازی بر توانمندسازی کارکنان تأثیر دارد.
نتیجه‌گیری:
در این تحقیق توصیفی پیمایشی، تأثیر مولفه‌های فرهنگ سازمانی شامل نوآوری، سیستم پاداش، حمایت مدیریت، جهت‌دهی، تمرکز بر نتایج و تیم‌سازی بر توانمندسازی کارکنان مورد بررسی قرار گرفت که تأثیر تمام مولفه‌های یاد شده بر افزایش توانمندی کارکنان تأیید شد و در این میان، سیستم پاداش بیشترین تأثیر را داشته است.
ب) عنوان: “بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی نیروی انسانی در وزارت جهاد کشاورزی“
محقق: احمد پاریا استاد راهنما: جعفر مومنی
دانشگاه تربیت مدرس تهران- ۱۳۸۳