جدول شماره(3-17) : توزیع جمعیت شاغل در بخشها و رشته فعالیتهای شغلی در شهر کرمانشاه سال 1385 74
جدول شماره(4-1): نتايج تجزيه و تحليل عوامل داخلي(قوتها) 89
جدول شماره(4-2): نتايج تجزيه و تحليل عوامل داخلي(ضعفها) 91
جدول شماره(4-3): نتايج تجزيه و تحليل عوامل خارجي(فرصتها) 93
جدول شماره(4-4): نتايج تجزيه و تحليل عوامل خارجي(تهديدها) 95
جدول شماره(4-5): رتبه­بندي عوامل دروني( نقاط قوت و ضعف) 97
جدول شماره(4-6): رتبه بندي عوامل بيروني(فرصت ها و تهديدها) 101
جدول شماره(4-7): ماتريس راهبردها و راهكارهاي توسعه گردشگري در شهر كرمانشاه 108
فهرست نمودارها
نمودار شماره(1-1) : تجزیه و تحلیل مدل swot 9
نمودار شماره (2-1) : گونه شناسی گردشگری شهری 17
نمودار شماره (2-3): مؤلفه های زیر ساختی صنعت توریسم 34
نمودار شماره(2-4) : تدابیر سه گانۀ مدیریت و برنامه ریزی گردشگری 37
نمودار شماره(2-5) : انواع تور در گردشگری 37
نمودار شماره(2-6) : عوامل اصلی در توسعه گردشگری 40
نمودار شماره(2-7): فصل بندي تحقيق 44
نمودار شماره(3-1) : میزان بارندگی در استان کرمانشاه طی ماه های مختلف سال 59
نمودار شماره(2-3) : روند جمعیتی شهر کرمانشاه طی دوره 1390-1335 69
نمودار شماره(3-3) : بعد خانوار در شهر کرمانشاه طی سالهای 45-90 70
نمودار شماره(3-4) : روند تحول جمعیت شهر، شهرستان و استان کرمانشاه 70
نمودار شماره(3-5) : جمعیت شهر کرمانشاه در سال 1390 بر اساس آمار شهرداری 71
نمودار شماره(3-6): جمعیت مناطق ششگانه به تفکیک در سرشماریهای سالهای 1390-1375 72
نمودار شماره(3-7): نسبت جنسی جمعیت شهر کرمانشاه در سال1390 73
نمودار شماره(4-1): ماتریس عوامل داخلی و خارجی(IE) گردشگری در شهر کرمانشاه 105
فهرست شكل ها
شکل شماره(3-1) : موقعیت شهر کرمانشاه در استان 53
شکل شماره(3-2): خصوصیات زمین شناسی 56
شکل شماره(3-3) : طبقه بندی آب و هوای استان بر اساس روش دمارتن 58
شکل شماره (3-4): بارش نرمال سالانه استان کرمانشاه بر اساس آخرین آمار تا سال 1388 60
شکل شماره (3-5): توپوگرافی استان کرمانشاه 62
چكيده:
امروزه يك اجماع جهاني در اين باره وجود دارد كه چنانچه به همة قابليتهاي صنعت گردشگري و به ويژه، گردشگري شهري توجه شود، مي تواند به عنوان يكي از راهبردهاي توسعه اقتصادي و فرهنگي شهرها محسوب گردد. از جمله دلایلی که ضرورت انجام پژوهش حاضر را موجب گردید، وجود جاذبه های گردشگری بسیار با ارزش و متنوع تاریخی و مناظر و چشم اندازهای کم نظیر طبیعی در شهر و استان کرمانشاه است و با هدف شناخت پتانسیل­های گردشگری در شهر کرمانشاه، شناخت عوامل و زمینه های قدرت، ضعف، فرصت و تهدید تأثیرگذار بر صنعت گردشگری در اين شهر و دست یافتن به راهبردهای ممکن جهت ارتقای این صنعت تدوين گشته است.
اين پژوهش از نظر هدف كاربردي و روش مورد استفاده در آن توصيفي- تحليلي است. در اين پژوهش با بهره گرفتن از مدل SWOT ضمن تحليل نقاط ضعف، قوت و فرصتها و تهديدها به ارائه استرات‍ژي ها و راهبردهايي در زمينه گردشگري پرداخته شده است. يافته ها حاكي از آن است كه در شهر كرمانشاه 32 نقطه قوت در مقابل 29 نقطه ضعف و 25 فرصت در مقابل 20 تهديد وجود دارد. از جمله مهم ترين نقاط قوت مي توان به وجود جاذبه هاي غني تاريخي و فرهنگي، موقعيت استراتژيك با كشور عراق و … با امتياز وزني 0.08 به عنوان برجسته ترين نقاط قوت و ضعف مديريت وعدم توجه كافي مسئولين به اقتصاد گردشگري، ضعف تبليغات، نامناسب بودن امكانات و زير ساختهاي كالبدي و رفاهي و … با امتياز وزني 0.04 به عنوان مهم ترين نقاط ضعف، اشتغالزايي و حصول درآمد براي شهر، قابليت تبديل شدن به مركزيت پزشكي غرب كشور، ترجيح دادن كشورهاي مسلمان به گردشگري در اين كشورها و … با امتياز وزني0.12 به عنوان فرصت هاي مهم و تبليغات منفي عليه كشور، تهديدهاي زيست محيطي براي آثار تاريخي، جذابيت هاي بهتر رقباي خارجي و … با امتياز وزني 0.06 مهم ترين تهديدها برشمرده شده اند.
واژگان كليدي: گردشگري پايدار، مدل SWOT، شهر كرمانشاه
فصل اول: كليات تحقيق
1-1. مقدمه
گردشگري كه در دنياي قديم منحصر به امور زيارت، پيام رساني، مسافرت هاي استثنايي جاسوسان و ماجراجويان وهمچنين طالبان علم بود، امروزه به مثابه يكي از مسائل مهم و مؤثر اقتصادي و يكي از عوامل برجسته ارتباطي، اجتماعي و فرهنگي در سطح جهاني در خور توجه و بررسي است.
گردشگری در جهان کنونی، صنعتی پاک، عاري از آلودگي و سومین پدیدۀ اقتصادی پویا، پررونق و رو به توسعه است که پس از صنایع نفت و خودروسازی گوی سبقت را از دیگر صنایع جهانی ربوده است. و به صادرات نامرئي شهره يافته است.
فضاهاي شهري به علت وجود امكانات خدماتي، تفريحي، مراكز خريد، بناهاي تاريخي و ديگر جاذبه ها از مقاصد مهم گردشگري به شمار می­روند.
استان کهن کرمانشاه و در پی آن شهر زیبای کرمانشاه دارای توان­های بالقوه و بالفعل طبیعی، تاریخی، فرهنگی و اجتماعی کم نظیر و حتی بی­نظیری است که با برنامه­ ریزی صحیح و تدوین راهبردهایی در جهت بالفعل کردن توان­های بالقوه و نیز افزایش کارایی خدمات مرتبط با امور رفاهی و گردشگری می­توان پذیرای هر چه بیشتر گردشگر در این خطه زیبا بود، از این حیث انجام پژوهش حاضر در این باب امری ضروری به نظر می­رسد چرا که برای دست یافتن به توسعه پایدار و همچنین ارتقاء و پیشرفت، جز با بهره­ گیری از علم روز و انجام تحقیق و پژوهش در راستای شناخت معضلات و مشکلات و پس از آن استفاده از راهکارهای علمی در جهت فائق آمدن بر آن­ها میسر نخواهد بود، لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت گردشگری شهری ونقش آن در اقتصاد شهر، در پی یافتن نقاط ضعف و قوت و فرصت ها و تهدیدهای گردشگری در شهر کرمانشاه است تا با بهره گرفتن از مدل SWOT به استراتژی و راهبردهایی در جهت توسعه صنعت گردشگری در شهر کرمانشاه دست یابد.

1-2.بیان مسأله
امروزه گردشگری به اندازه­ای توسعه یافته که پس از صنایع مهمی مانند صنعت نفت و خودروسازی، سومین صنعت پردرآمد دنیا محسوب شده و اقتصاددانان نیز از آن به عنوان ((صادرات نامرئی)) یاد می­ کنند. همچنین علاوه بر نقش غیر قابل انکار آن در شکوفایی اقتصاد کشورها، جزو عوامل مؤثر در برنامه­ ریزی­های زیربنایی اعم از توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است(استعلاجی و خوش­نیت بیاتی،251:1391).
امروزه از صنعت گردشگری Tourism به عنوان یکی از پردرآمدترین فعالیت­های اقتصادی یاد می­ شود به گونه ­ای که از عوامل مؤثر در برنامه­ ریزی­های توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی شهرها تلقی شده و نقش غیر قابل انکار آن در توسعه و شکوفایی اقتصادی بر هیچ یک از کشورها اعم از توسعه یافته و در حال توسعه به عنوان یکی از مهم­ترین منابع در رشد ناخالص ملیGDP پوشیده نیست(استعلاجی و خوش نیت بیاتی،253:1391).
مهمترین فضاهایی که مورد بازدید و اقامت گردشگران قرار می­گیرد، فضاهاي شهري هستند که از دیرباز جذاب­ترین فضاها را تشکیل می دادند. گردشگري در شهرهاي کوچک و بزرگ متداول است این شهرها غالباً گستره وسیعی از جاذبه ها را ارائه می­ دهند. بسیاري از جاذبه ها و تسهیلات رفاهی، اساساً براي خدمت به شهروندان توسعه یافته اند، ولی استفاده از این تسهیلات می ­تواند به تداوم آ نها کمک کند. از این گذشته، شهرها ممکن است مبادي ورود و خروج گردشگران به کشور یا منطقه باشند، و به عنوان پایگاهی براي گردشگران در آیند که به نواحی آن شهر مسافرت می کنند. هتلها و سایر تسهیلات گردشگري، بخشی تفکیک ناپذیر از بافت شهري هستند و به مسافران تجاري و تفریحی خدمات می­ دهند. به عبارت بهتر، گردشگر شهري کسی است که یا با هدف مسافرت و گردشگري، اقدام به اقامت در شهر نموده و یا آنکه براي بازدید از مناطق اطراف شهر، از آن به عنوان یک مبدأ استفاده می­ کند(یغفوری و آقایی، 3:1390).
کرمانشاه به لحاظ برخورداری از ظرفیت­های مناسب گردشگری از قبیل طبیعی، تاریخی، فرهنگی و مذهبی و… همواره به عنوان یکی از جذاب­ترین مناطق گردشگری در ایران محسوب می­گردد و این امر فرصت مناسبی برای دست یافتن به توسعه پایدار در این شهر و استان است، لیکن با این وجود، کرمانشاه هنوز جایگاه واقعی خود را در امر جذب توریسم و رسیدن به گردشگری پایدار نیافته است، تا جايي كه طبق سالنامه آماري استان تعداد گردشگران در شهر از سال 1385 به بعد روند كاهش و افزايش داشته است و هنوز تعداد گردشگران به سال 1385 نرسيده است. این امر در حالی است که با توجه به جاذبه­های کم نظیر و حتی بی­نظیر در کرمانشاه می­توان با شناخت توان­های بالفعل و بالقوه و برنامه­ ریزی اصولی و همه جانبه و نیز توجه به زیرساخت­های لازم و بسترسازی مناسب از طریق متدهای علمی و استفاده از نظر کارشناسان و متخصصان این امر به توسعه پایدار گردشگری دست یافت.