علاوه بر این وزارت کشاورزی در سال ۱۳۷۹ جدول داده- ستانده سال ۱۳۷۵ را براساس جدول سال ۱۳۷۰ به روز تبدیل نمود. این جدول دارای ۵۹ بخش بوده که ۲۸ بخش آن مربوط به زیربخشهای کشاورزی است و به قیمت تولیدکنندگان است. (وزارت کشاورزی، ۱۳۷۹)
۳-۳ فروض و ساختار جدول داده- ستانده
این بخش از دو قسمت فروض جدول داده- ستانده و ساختار جدول داده- ستانده تشکیل یافته است که به شرح ذیل است.
۳-۳-۱ فروض جدول داده- ستانده
الگوی داده- ستانده اساساً یک نظریه عمومی تولید است و براین اصل استوار است که همه فعالیتهای تولیدی کشور را میتوان به گروهها و بخشهایی تقسیم و روابط متقابل آنها را به صورت جریانهای بین صنایع با مجموعهای از توابع ساده تولید بیان کرد. (فرجیدانا، احمد، ۱۳۵۶) توجیه نظری الگوی مذکور، مانند نظریههای دیگر مستلزم فروض چند است. به طور کلی در استفاده از الگوی داده- ستانده سه فرض اصلی «همگنی»، «تناسب» و «جمعپذیری» ضروری به نظر میرسد که عبارتند از:
فرض همگنی (همسانی)
براساس فرض همگنی، هر بخش تولیدی دارای تنها یک نوع ستانده و تنها یک ساختار دادهای است. هیچ نوع جانشینی بین محصولات و بخشهای مختلف انجام نمیگیرد. به عبارت دیگر برای تولید هر فرآورده فقط یک روش به کار میرود و در تولید هیچ کالا و خدماتی نهادهها جایگزین یکدیگر نمیشوند.
فرض تناسب (نسبیت)
طبق فرض دوم، دادههای هر بخش تابعی خطی از محصول همان بخش است بدین معنی که تغییر در مقدار داده جذب شده توسط هر بخش با تغییر در میزان محصول آن بخش ارتباط مستقیم دارد. تعبیر اقتصادی این فرض همان بازده ثابت نسبت به مقیاس است و از نظر فنی میتوان گفت که فرایند تولید با این فرض (ضرایب فنی تولید) ثابت تلقی میشود.
فرض جمعپذیری
این فرض بدین معنی است که اثر توأم انواع برنامههای تولیدی، مثلاً افزایش تولید کشاورزی و خدمات و ترابری، مساوی جمع اثرات انفرادی هر یک از آن برنامهها است. در نتیجه فرض بر این است که صرفهجوییها و زیانهای بیرونی در روند تولید وجود ندارد. (فرجیدانا، احمد، ۱۳۵۶)
۳-۳-۲ ساختار جدول داده- ستانده
یک جدول داده- ستانده متعارف دارای چارچوب کلی است این ساختار را میتوان به کمک جدول (۳-۱) نشان داد. همانطور که ملاحظه میشود جدول مذکور به طور کلی از چهار ربع یا ناحیه تشکیل شده است.
ناحیه اول جدول داده- ستانده معمولاً مربع بوده و قسمت اصلی را تشکیل میدهد زیرا گردش تولید و مصرف کالا و خدمات در فرایند تولید تجاری و یا داد و ستد آنها میان بخشهای تولیدی در این ناحیه نشان داده میشود که مبادلات مصارف واسطهای بین بخشی نامیده میشود.
در ناحیه اول بخشها برحسب طبقهبندی استاندارد فعالیتهای اقتصادی ISIC) (International Standard Industrial Classification : و به طور یکسان در سطرها و ستونهای جدول ردیف میشوند. بخشها در سطرهای جدول به عنوان فروشندگان کالا و خدمات واسطه به سایر بخشها تلقی میشوند و در ستونها گیرندگان نهادهها و یا خریداران نهادههای سایر بخشها محسوب میگردند. بنابراین محل تلاقی سطر i و ستون j، کمیت Xij ستانده بخش j از فرآوردههای بخش i را نشان میدهد. جمع افقی این کمیتها، کل ستاندههای همه بخشهای تولیدی از فرآوردههای بخش i است.
(۱)
جمع عمودی این کمیتها، کل نهادههای بخش jاز فرآوردههای بخشهای مختلف اقتصاد را نشان میدهد یعنی: (کیانی، منصور، ۱۳۷۶)
(۲)
ناحیه ۲ جدول داده- ستانده، تولید نهایی بخشهای گوناگون، اجزای تقاضای نهایی یا مصارف نهایی آنها را آشکار میسازد. تقسیمبندی این ناحیه گاهی برحسب تقسیمات نهادی مانند شرکتها، خانوارها، دولت، دنیای خارج و گاهی بر حسب عملیات نهایی مانند تشکیل سرمایه ثابت، مصرف نهایی و خالص مبادلات خارجی است. این طبقهبندی در عمل به صورت هزینههای مصرفی خانوارها Ci، هزینه مصرفی دولت Gi، تشکیل سرمایه Ii (شامل سرمایهگذاری ثابت و افزایش موجودی) و صادرات Ei و در برخی جداول واردات Mi به صورت منفی در قسمت تقاضای نهایی Fi منظور میشود.
(۳) Fi=Ci+Gi+Ii+Ei
که تقاضای کل Ti برابر با جمع تقاضای نهایی Fi و تقاضای واسطه Wi است.
(۴) Wi+Fi=Ti
ناحیه ۳ جدول از ارزش افزوده بخشها و اجزای آن تشکیل میشود به عبارت دیگر ارزش افزودهای که در هریک از بخشها ایجاد میشود را نشان میدهد. تقسیمات ارزش افزوده غالباً عبارتست از: درآمد کارکنان یا جبران خدمات کارکنان، سود شرکتها و درآمد کارکنان مستقل یا مازاد عملیاتی و خالص مالیاتهای غیرمستقیم. پس داریم: (کیانی، منصور، ۱۳۷۶)
(۵)
ناحیه چهارم در قیمت ناحیه خود مصرفی نام دارد چرا که بخشهایی از ارزش افزوده ایجاد شده در یک بخش در خود بخش نیز مصرف میشود. در جداول داده- ستانده این ناحیه را خالی میگذارند. براساس رابطه (۴) ستانده بخش iام برابر است با جمع مصرف از فرآوردههای آن بخش منهای واردات فرآوردههای مشابه:
(۶) Xi=Wi+Fi-Mi
همچنین حاصلجمع ارزش نهادههای واسطه و ارزش افزودههای آن، میزان نهادههای بخش jام را نشان میدهد:
(۷) Xj=Uj+Vj
که با برابری ارزش ستاندهها و دادههای بخشها ( = )، تساوی حاصل میشود که اساس جدول داده- ستانده است. (کیانی، منصور، ۱۳۷۶)
جدول (۳-۱) ساختار داده- ستانده
کل ستاندهها |
واردات |
جمع تقاضای کل |
بخشهای مصرف کننده |
بخشهای تولیدکننده |
جمع مصارف نهایی |
مصارف نهایی صادرات، سرمایهگذاری، مصرف دولت، مصرف خانوارها |
جمع مصارف واسطه |
موضوعات: بدون موضوع
[پنجشنبه 1400-07-29] [ 05:55:00 ق.ظ ]