درآمد

میزان هزینه ماهانه خانواده

فاصله‌ای

۴۹ و ۵۰

میزان هزینه ماهانه فرزند (شاغل)

۳-۱۰-۱ جنس
منظور از جنس در این تحقیق مرد یا زن بودن فرد پاسخگو می‌باشد که در پاسخ به سؤال بسته به عنوان یک متغیر اسمی با دو ارزش مرد با کد یک؛ و زن با کد دو تعیین می‌گردد.
۳-۱۰-۲ سن
فاصله‌ی زمانی بین تاریخ تولد تا تاریخ پرسش که برحسب سالهای کامل سپری شده، اندازه گیری می‌شود. این متغیر در غالب سؤال باز و در سطح فاصله‌ای مورد سنجش قرار می‌گیرد.
۳-۱۰-۳ سطح تحصیلات
در این پژوهش آخرین مدرک تحصیلی رسمی که نشان دهنده میزان تحصیلات فرد پاسخگو می‌باشد در یک سؤال بسته، و باتوجه به جدول ۳-۱۰)، به نُه گروه: بی‌سواد، ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان، دیپلم، فوق دیپلم، لیسانس، فوق لیسانس و دکترا، به ترتیب با کُدهای ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۷، ۸ و ۹ تقسیم می‌شود و در سطح سنجش ترتیبی مورد سنجش قرار می‌گیرد.
۳-۱۰-۴ نوع شغل
بنابر تعریف گیدنز شغل عبارت است از هرگونه اشتغال مزدبگیری که در آن فرد به طور منظم کار می‌کند (گیدنز،۸۰۸:۱۳۷۶). باتوجه به جدول ۳-۱۰)، شغل پاسخگو مرد یا زن و در صورت شاغل بودن فرزند به صورت سؤال بسته شامل: دانش آموز، کد یک؛ دانشجو، کد دو؛ خانه دار، کد سه؛ دارای درآمد بدون کار، کد چهار؛ بازنشسته، کد پنج؛ سرباز، کد شش، بیکار، کد هفت و شاغل دولتی، کد هشت و شاغل غیر دولتی، کد نه و در سطح اسمی مورد سنجش قرار می‌گیرد.
۳-۱۰-۵ درآمد
۳-۱۰-۵-۱ میزان هزینه ماهانه خانواده
مبلغی است که پاسخگو در ازای کار به طور ثابت در ماه دریافت می‌کند. باتوجه به جدول ۳-۱۰)، به هفت گروه شامل: زیر ۴۰۱ هزار تومان کد یک، ۴۰۱ تا ۸۰۰ هزار تومان کد دو، ۸۰۱ تا ۲۰۰/۱هزار تومان کد سه، ۲۰۱/۱ تا ۶۰۰/۱ هزار تومان کد چهار ، ۶۰۱/۱ تا ۲ میلیون تومان کد پنج، ۰۰۱/۲ تا ۴۰۰/۲ میلیون تومان کد شش، بیش از ۴۰۰/۲ میلیون تومان کد هفت تقسیم می‌شود و در سطح فاصله‌ای مورد سنجش قرار می‌گیرد.
۳-۱۰-۵-۲ میزان هزینه ماهانه فرزند (شاغل)
مبلغی است که پاسخگو در ازای کار به طور ثابت در ماه دریافت می‌کند. باتوجه به جدول ۳-۱۰)، به هفت گروه شامل: زیر ۴۰۱ هزار تومان، کد یک؛ ۴۰۱ تا ۸۰۰ هزار تومان، کد دو؛ ۸۰۱ تا ۲۰۰/۱هزار تومان، کد سه؛ ۲۰۱/۱ تا ۶۰۰/۱ هزار تومان، کد چهار؛ ۶۰۱/۱ تا ۲ میلیون تومان، کد پنج؛ ۰۰۱/۲ تا ۴۰۰/۲ میلیون تومان، کد شش و بیش از ۴۰۰/۲ میلیون تومان، کد هفت تقسیم می‌شود و در سطح فاصله‌ای مورد سنجش قرار می‌گیرد.
۳-۱۱ پایگاه اجتماعی- اقتصادی
عکس مرتبط با اقتصاد
جدول۳-۱۱: متغیرهای پایگاه اقتصادی – اجتماعی مؤلفه‌ها و ویژگی مربوط به سنجش آن‌ ها
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

مفهوم مؤلفه شاخص‌ها سطح سنجش سؤالات
پایگاه
اجتماعی – اقتصادی درآمد – میزان درآمد ماهانه خانواده و فرزند فاصله‌ای ۴۹ و ۵۰
تحصیلات – میزان تحصیلات پاسخگو(پدر یا مادر) و فرزند ترتیبی ۴۷
شغل – عنوان دقیق شغل اسمی ۴۸

الف)تعریف مفهومی
اعتبار و ارزشی که جامعه برای یک فرد و یک گروه در اجتماع قائل است، پایگاه اجتماعی آن فرد یا گروه نامیده می‌شود. هر فرد در گروه در قبال آن گروه، اعتبار و مقامی خاص دارد که احیاناً از برخی پایین‌تر و در برخی بالاتر محسوب می‌شود. هم چنین هر گروه یا قشر اجتماعی در قبال گروه‌ها و اقشار دیگر، از نظر مردم منزلت خاصی دارد که ممکن است از برخی گروه‌ها پایین تر و از برخی گروه‌ها بالاتر باشد که در اصطلاح جامعه شناسی، این مقام و منزلت را ‘پایگاه اجتماعی’ می‌نامند. (ساروخانی،۸۰۹:۱۳۷۷-۸۰۸).
ب)تعریف عملیاتی
ازآنجاکه شغل، درآمد، میزان تحصیلات شاخص‌های اصلی و عمده‌ی پایگاه اجتماعی- اقتصادی هستند، برای سنجش این مفهوم از آن‌ ها استفاده می‌کنیم. پاسخگویان به سؤالات تحصیلات، درآمد و شغل که به صورت سؤال بسته پرسیده شده بود پاسخ دادند و با ترکیب این سه متغیر، پایگاه اجتماعی – اقتصادی تشکیل گردید.
۳-۱۲ روایی و اعتبار[۶۰]
۳-۱۲-۱ روایی
در کتاب ‘مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم اجتماعی’ در تعریف روایی چنین آمده است: ‘اگر آزمایشی را چندین بار تکرار کنیم یا تجزیه و تحلیل را به دفعات انجام دهیم و در همه موارد نتایج یکسان باشد، می‌گوییم مطالب به دست آمده از روایی کافی برخوردار است. پس منظور از روایی حصول نتایج مشابه در تکرار اعمال قبلی است’ (ساروخانی،۱۳۶:۱۳۸۲). بنابراین به درستی می‌توان گفت روایی شاخصی است دال بر اینکه تا چه حد سنجه (وسیله‌ی اندازه‌گیری) دارای خطاهای تغییر پذیری است. منظور از خطاهای تغییر پذیری این است که وسیله اندازه‌گیری نتواند واقعیتی را در زمان ‌های مختلف و واقعیات مشابه را در یک زمان بدرستی بشناسد و دگرگونی‌های آن را اندازه‌گیری نماید (همان:۱۴۷). به عبارت ساده‌تر منظور از روایی وسیله‌ی اندازه‌گیری آن است که اگر خصیصه‌ی مورد سنجش با همان وسیله یا وسایل مشابه، تحت شرایط مشابه دوباره اندازه‌گیری شود، نتایج به دست آمده تا چه حد مشابه حالت قبل است. به بیانی دیگر روایی ثبات نتایج تحقیق را می‌رساند. برای روایی تحقیق از روش آزمون- آزمون مجدد استفاده شده است که نتایج با هم مقایسه شده و تفاوت معناداری نداشته است.
۳-۱۲-۲ اعتبار[۶۱]
در کتاب ‘شناخت روش‌های علمی’ در تعریف اعتبار آمده است: مقصود از اعتبار آن است که وسیله اندازه‌گیری بتواند واقعاً صفت مورد نظر را اندازه بگیرد نه صفت دیگری را (ساروخانی۱۳۸:۱۳۸۲)
در این پژوهش، برای تعیین اعتبار ابزار تحقیق (پرسش‌نامه) از روش اعتبار صوری که نوعی
اعتبار محتوایی است استفاده شده است و منظور از اعتبار صوری میزان توافق متخصصان یک امر با یک شاخص یا معیار است (ساروخانی،۲۸۷:۱۳۸۰).
بدین منظور، از نظریات متخصصان و کارشناسان جامعه شناسی در زمینه‌ی منطبق بودن محتوای سؤال‌ها با ویژگی‌های مورد انتظار استفاده شده است. هم چنین، علاوه بر اعتبار صوری، به منظور شناسایی دقیق اندازه‌گیری از اعتبار سازه نیز استفاده شده است. در این شیوه ارزیابی نتیجه برحسب مطابقت آن با انتظارات نظری صورت می‌گیرد (دواس،۶۲:۱۳۸۳).

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده‌ها
۴-۱ مقدمه