شناسایی اجزای تشکیل دهنده اسانس و بررسی اثرات ضد اکسیدانی، ضد میکروبی و ضد سرطانی دو گیاه Morina persica L. و Physospermum cornubiense (L.) DC.- قسمت ۱۱ | ... | |
شکل۱-۵: دستگاه تقطیر و استخراج همزمان
۱-۳- ترکیبهای ضد اکسیدان ضد اکسیدانها موادی هستند که در غلظت کم و با سازوکاری ویژه از عمل اکسایش جلوگیری می کنند ویا باعث کاهش ویا به تأخیر افتادن آن می شوند [۲۳] .
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.
۱-۳-۱- روش های سنجش فعالیت ضد اکسیدانی این روشها بر دو اصل استوار است که عبارتند از:
۱-۳-۱-۱- آزمون بیرنگ شدن بتا کاروتن در حضور لینولئیک اسید[۳۲] دراین روش لینولئیک اسید در محیط آبی اشباع از اکسیژن مولکولی (O2) اکسید شده وبه رادیکال آزاد مربوطه LOO. تبدیل می شود. این رادیکال آزاد در مرحله بعد با جذب هیدروژن اتمی (H· ) ازبتاکاروتن موجب اکسید شدن آن و زایل شدن رنگ زرد نارنجی ناشی ازآن می شود . وجود ماده ضد اکسیدان در محیط می تواند با بتاکاروتن در دادن هیدروژن اتمی رقابت نموده واز زایل شدن رنگ جلوگیری نماید . این آزمایش نمونه ای از سنجش به روش انتقال اتم هیدروژن است ودرآن میزان زوال رنگ بتا کاروتن با سنجش میزان جذب نور آن در طول موج ۴۷۰ نانومتر معین می شود [۲۶و۲۷] . ب) روشهایی که مبنای آن ها انتقال الکترون است.
۱-۳-۱-۲- سنجش مقدار تام فنل با FCR[33] این روش ابتدا برای پروتئینها به کار رفت واساس آن تمایل به باقی مانده تیروزین است (آمینو اسید تیروزین دارای یک گروه فنلی است.) چند سال بعد سینگلتون[۳۴] وهمکارانش این روش را برای آنالیز مقدار تام فنل در شراب به کار بردند و به تدریج این روش کاربرد زیادی پیدا کرد.
۱-۳-۱-۳- سنجش ظرفیت به دام انداختن رادیکال DPPH [۳۶] روش ساده، سریع و ارزان برای اندازهگیری فعالیت ضد اکسیدانی که شامل استفاده از رادیکال ۲، ۲-دیفنیل -۱-پیکریلهیدازیل (DPPH) است. این رادیکال آزاد وپایدار است که می تواند یک الکترون و یا رادیکال هیدروژن قبول کند وبه یک مولکول خنثی و پایدار تبدیل شود . این ماده به دلیل دارا بودن الکترون منفرد دارای جذب قوی در طول موج ۵۱۷ نانومتر می باشد که دراین مرحله، محلول متانولی آن بنفش رنگ است . در حضور ضد اکسیدان با بهره گرفتن از این تغییر جذب می توان توانایی مولکول های مختلف را به عنوان مهار کننده رادیکال آزاد سنجید؛ درواقع میزان تغییر در جذب هرنمونه به قدرت و توانایی جاذب رادیکال بستگی دارد . احیا شدن DPPH و کاهش جذب در طول موج ۵۱۷ نانومتر در دمای اتاق و پس از گذشت ۵ دقیقه از شروع واکنش صورت می گیرد . مزیت کاربرد DPPH این است که در زمان کوتاهی می توان تعداد زیادی نمونه را اندازه گیری نمود و همچنین از حساسیت کافی برخوردار است.
۱-۴- کروماتوگرافیگازی[۳۸] از متداول ترین روش ها برای آنالیز ترکیبات فرار گیاهی، استفاده از کروماتوگرافی گازی (GC) است. در این کروماتوگرافی نمونه تبخیر و به سر ستون کروماتوگرافی ترزیق میشود. شویش با جریانی از فاز متحرک گازی بیاثر انجام میشود. برعکس اکثر انواع دیگر کروماتوگرافی، فاز متحرک با مولکولهای آنالیت برهمکنش ندارد و فقط به عنوان وسیلهای برای گذار مولکولها از داخل ستون عمل میکند. کروماتوگرافی گاز- مایع کاربرد گستردهای در تمام رشتههای علوم دارد و معمولاً با نام مختصر کروماتوگرافی گازی نامیده میشود. این کروماتوگرافی بر پایه تقسیم آنالیت بین یک فاز متحرک گازی و یک فاز تثبیت شده بر سطح یک جامد بیاثر بنا شده است.
۱-۴-۱- اجزای اصلی دستگاه کروماتوگرافی گازی
۱-۴-۱-۱- مخزن گاز حامل گازهای حامل که باید از نظر شیمیایی بیاثر باشند، عبارتند از هلیم، نیتروژن، و هیدروژن. انتخاب گاز معمولاً با توجه به آشکارساز به کار رفته انجام میشود. به همراه مخزن گاز، شیرهای تنظیم فشار، اندازهنماها وجریانسنجها در دسترس قرار میگیرند.
۱-۴-۱-۲- سیستم تزریق نمونه کارایی ستون به این نیاز دارد که اندازه نمونه مناسب باشد و به صورت توپی از بخار وارد شود؛ تزریق آهسته مقدار زیاد نمونه سبب پهن شدن نوار و کاهش تفکیک میشود. متداولترین روش تزریق نمونه، استفاده از یک ریزسرنگ برای تزریق نمونههای مایع یا گازی از طریق یک درپوش غشایی خودبند یا دیافراگم لاستیکی سیلیکونی به درون دریچه تبخیرکننده آنی نمونه است که در سر ستون قرار دارد.
۱-۴-۱-۳- ستون وآونستون در کروماتوگرافی گاز-مایع دو نوع ستون داریم؛ لولهپرشده و لولهباز یا مویین. طول ستونهای کروماتوگرافی از کمتر از ۲ متر تا۵۰ متر یا بیشتر تغییر میکند. ستونها از فولاد زنگنزن، شیشه، سیلیس جوشنخورده یا تفلون ساخته میشوند. برای جا دادن ستونها در داخل آونهای دماپای، معمولاً به شکل حلقههای با قطر ۱۰تا۳۰ سانتیمتر ساخته میشوند.
۱-۴-۱-۴- سامانه آشکارساز طی توسعه کروماتوگرافی گازی، آشکارسازهای زیادی مورد بررسی قرار گرفته است؛ آشکارسازها نه تنها برای آشکارسازی حضور آنالیتها در انتهای ستون به کار میروند بلکه همچنین اطلاعاتی در رابطه با تعیین هویت آنها در اختیار میگذارند.
آشکارساز یونش شعله[۳۹] (FID) از متداولترین آشکارسازهای مورد استفاده که عموماً برای کروماتوگرافی گازی اعمالپذیر است. سیال خروجی از ستون با هیدروژن مخلوط و سپس به طور الکتریکی مشتعل میشود. اکثر ترکیبات آلی، موقعی که در دمای شعله هیدروژن/هوا تفکافت شوند، یونها و الکترونهایی تولید میکنند که الکتریسیته را از درون شعله هدایت میکنند. پتانسیلی چند صد ولتی در عرض نوک مشعل و الکترود جمع کننده در بالای شعله اعمال میشود. سپس جریان الکتریکی حاصل برای اندازهگیری به تقویتکننده عملیاتی با آمپدانس بالا هدایت میشود. یونش ترکیبات کربن در شعله، فرایندی است که کاملاً درک نشده است. اگرچه مشاهده شده که تعداد یونهای تولیدی تقریباً متناسب با تعداد اتمهای کربن کاهیده شده در شعله است. از آنجاییکه آشکارساز یونش شعلهای به تعداد اتمهای کربن وارد شده به آشکارساز در واحد زمان جواب میدهد؛ وسیلهای حساس به جرم است تا حساس به غلظت.
۱-۴-۲- کروماتوگرافی گازی/طیفسنج جرمی (GC-MS) چند سازنده، دستگاه کروماتوگراف گازی عرضه میکنند که مستقیماً میتواند به انواع مختلف طیفسنجهای جرمی با پویش سریع متصل شود. سرعت جریان از ستون مویین عموماً به اندازهای کم است که خروجی از ستون را میتوان به طور مستقیم به محفظه یونش طیفسنج جرمی خوراند. اکثر طیفسنجهای جرمی با قطاع مغناطیسی و چهارقطبی قابلیت اتصال به کروماتوگراف گازی را دارند.
۱-۴-۲-۱- طیفسنج جرمی چهارقطبی[۴۰] این طیفسنج جرمی معمولاً فشردهتر، ارزانتر ومحکمتر از مشابههای قطاع مغناطیسی خود هستند. از محاسن این دستگاهها آن است که زمانهای رانش پایینی دارند (ms100>) که این امر بهویژه برای پویش بیدرنگ پیکهای کروماتوگرافی مفید است.
۱-۴-۳- شاخص بازداری کواتس[۴۳] شاخص بازداری کواتس (I) اولینبار در سال ۱۹۵۸ توسط کواتس به عنوان یک پارامتر برای شناسایی مواد حلشده با بهره گرفتن از کروماتوگرامها تعریف شد. شاخص بازداری هر ماده حلشده با بهره گرفتن از مخلوطی از اجسام حلشده را میتوان با حداقل دو آلکان نرمال که زمان بازداری آنها در دو طرف زمان بازداری ماده حلشده قرار دارد؛ بهدست آورد. آلکانهای نرمال، استانداردهایی هستند که درجهبندی شاخص بازداری بر پایه آنها بنا شده است. بنا برتعریف شاخص بازداری یک آلکان نرمال برابر ۱۰۰ ضربدر تعداد کربنهای موجود در ترکیب، بدون توجه به مواد پرکننده ستون، دما و سایر شرایط کروماتوگرافی درنظر گرفته شود. شاخص بازداری برای تمام ترکیبات علاوه بر آلکان نرمال، اغلب اوقات با متغیرهای ستون، چند صد واحد شاخص بازداری تغییر میکند. محققی دیگر رابطه فوق را برای آنالیز GC با برنامهریزی دمایی به صورت زیر فرموله کرد [۳۲ و ۳۳]: I : شاخص بازداری برای آنالیز GC در دمای ثابت IT : شاخص بازداری برای آنالیز GC با برنامهریزی دمایی
۱-۵- ارزیابی سمیت سلولی[۴۴] سرطان به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مرگ و میر درجهان محسوب می شود و همه ساله منجر به مرگ بیش از ۶ میلیون نفر می شود. امروزه مبارزه با سرطان، به خصوص در مورد تومورهایی که رشد سریع دارند با توفیق نسبتاً خوبی همراه بوده است. درمان سرطان به دلیل محدودیتهای بنیادی با مشکلات زیادی مواجه بوده است . به منظور دستیابی به ترکیبات دارای خاصیت ضدسرطان نیاز به یک سری آزمون های غربالگری است. از آنجایی که تحقیقات در زمینه دستیابی به ترکیبات ضد سرطان از منابع گیاهی هر روزه ابعاد گستردهتری پیدا میکند؛ کشف داروهایی مانند آلکالوئیدهای حاصل از گیاه پروانش[۴۵] یا دیترپن تاکسول از پوست درخت سرخدار[۴۶] که در درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرند؛ انگیزه مضاعفی را برای تحقیق در زمینه جستجوی داروهای ضدسرطان با منشأ گیاهی ایجاد کرده است. در این مطالعات آزمون های سمیت سلولی به دلیل سرعت بخشیدن به روال تحقیق و صرف هزینه های کمتر برای جستجوی ترکیبات سیتوتوکسیک استفاده میشود. یکی از معتبرترین این آزمونها، آزمون سمیت میگوی آب شور یا سمیت لارو میگوی آب شور «آرتمیا سالینا[۴۷]» میباشد که مورد تأیید موسسه ملی سرطان درآمریکا (NCI)[48] است. این آزمون با بهره گرفتن از لارو میگویآب شور، برای ارزیابی اولیه سمیت انواعی از عصارههای گیاهی، فلزات سنگین، حشرهکشها، افزودنیهای مواد غذایی و یا ترکیبات دارویی به کار میرود [۳۴].
[چهارشنبه 1400-01-25] [ 12:45:00 ق.ظ ]
لینک ثابت
|