دراین تحقیق امکان استفاده از اینترنت به مثابه حوزه عمومی برای مشارکت اجتماعی دربین سمن‌های جوان مورد مطالعه قرار می گیرد. به عبارتی دیگر، هدف اصلی در این پژوهش از یک طرف، بررسی پتانسیل ها و قابلیت‌های فضای مجازی (اینترنت) و از طرف دیگر، بررسی برخی از ویژگی‌های فردی اعضای سمن‌های جوان، به عنوان عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی آنها در اینترنت می باشد.

۱-۲٫ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

در شرایطی که منابع انسانی مهمترین سرمایه جوامع امروزی به شمار می رود، مسلما جوانان به عنوان کارآمد ترین وپرنشاط ترین نیروها ، جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص می دهند.بنابراین ضرورت استفاده هرچه بیشتر از این نیروها هر روز بیشتر احساس می شود.یکی از اشکال حضورجوانان در جوامع ، سمنها (تشکلهای غیر دولتی) می باشد که باعث تقویت مشارکت اجتماعی درعرصه های گوناگون می گردد.لذا در بلند مدت بدون مشارکت و حضور داوطلبانه جوانان ساماندهی امور جامعه به نتایج مطلوب دست نخواهد یافت. مشارکت در واقع نوعی رفتار اجتماعی ، مبتنی بر اعتقاد و منافع شخصی یا گروهی است. مشارکت عبارت است از میزان دخالت اعضای نظام در فرایند تصمیم گیری.در حقیقت جوهر مشارکت ، منابع مشترک گروه در جامعه و منافع مشترک فرد در گروه است
«مشارکت‌ اجتماعی‌ دلالت‌ بر گسترش‌ روابط‌ بین‌ گروهی‌ در قالب‌ انجمن‌های‌ داوطلبانه ، باشگاهها، اتحادیه‌ها وگروههایی‌دارد که‌ معمولاً‌ خصلتی‌ محلی‌ و غیر دولتی‌ دارندوهدف‌شان‌ مشارکت‌ و درگیر ساختن‌ مردم‌ در فرایند اجتماعی‌ مختلف‌ در قالب‌ سیاست‌های‌ اجتماعی‌ است.»
به‌ عبارتی‌ مشارکت‌ اجتماعی‌ بر آن‌ دسته‌ از فعالیتهای‌ ارادی‌ دلالت‌ دارد که‌ از طریق‌ آنها اعضای‌ یک‌ جامعه‌ در امور محله، شهر و روستا شرکت‌ کرده‌ و به‌ صورت‌ مستقیم‌ یا غیرمستقیم‌ در شکل‌ دادن‌ حیات‌ اجتماعی‌ مشارکت‌ دارنداز سوی دیگرهریک از وسایل ارتباط جمعی اعم ازکتاب،مطبوعات، رادیو،تلویزیون،اینترنت وغیره نفوذ و مخاطبین خاص خودرا دارا می باشند اما دراین میان اینترنت به عنوان یکی از نافذ ترین وسایل ارتباط جمعی طیف گسترده ای ازمردم و مخاطبین را تحت پوشش قرارداده است وانتظارات، نیازها ونوع نگرش مردم به زندگی در جامعه امروزی را افزایش داده و نقش آنان را در امورمربوط به خود اجتناب ناپذیرساخته است. اینترنت وفضای مجازی باتوجه به ویژگی ها وکارکردهای منحصر به فردی که دارد روز به روز فراگیرشده و بر اهمیت آن افزوده می شود.اینترنت یکی از مهمترین وسایل ایجادتغییرات درجوامع بشری به افرادآن کمک می کند تا در مسیروخط مشی معین خودموفق تر وبا آگاهی و اطلاعات بیشتری حرکت نمایند.در واقع در فضای مجازی فاصله هابرداشته می شود، مواجهه غیرحضوری افرادآسان می شود، رد و بدل شدن اطلاعات و تعاملات بسیارسریع وآسان فراهم می شود.بنابراین نمی توان منکرتاثیر این تکنولوژی نوین اطلاعاتی در ابعادگوناگون زندگی اجتماعی بود.
درجامعه ما شکل گیری ، رشد وتوسعه سمنها وبالتبع میزان مشارکت اجتماعی آنان به دلایل مختلف با موانع و مشکلاتی روبه رو بوده است.لذا سمنهاکارکرد و نقش مطلوب وموردانتظاررا درجامعه ایفا نکرده اند وبا آنکه اصطلاح سمنها به طورمکرر درجامعه و رسانه هامورد استفاده قرارمی گیرد اما تبیین درستی از عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی این سمنها در‌فضای مجازی ( اینترنت ) وجود ندارد.در این میان بواسطه نقش مهمی که اینترنت (فضای مجازی ) به عنوان یک رسانه می تواند در سهولت ارتباط گیری ، افزایش کارآمدی ،گسترش تعاملات و میزان فعالیتهای که سمنهای جوانان می تواند داشته باشد ،ضرورت انجام پژوهش در این زمینه را ضروری می سازد.
همچنین با توجه به بالا بودن جمعیت جوان کشور وضرورت استفاده از توانمندیها و قابلیت‌های جوانان و تبدیل آنها به عناصرفعال درجامعه ونیزگرایش به استفاده از فضای مجازی( اینترنت)در میان جوانان انجام پژوهش در این زمینه بیش از بیش حس می شود.
می توان با برنامه ریزی هرچه بیشتر در حوزه جوانان که این مهم نیازمند انجام مطالعات و پژوهش های هرچه بیشتر دارد به سمتی حرکت نمودکه از فضای مجازی به عنوان یک فرصت برای رشد و اعتلای نسل جوان بهره گرفت و اجازه ندهیم با بی برنامه گی و بی تفاوتی این فضا به تهدیدی برای توسعه پایدارکشور تبدیل شود.ضروری است که شیوه های مثبت بهره گیری از فضای مجازی برای سمن های جوانان شناسایی شده و همزمان آسیب های احتمالی نیز کشف و راهکارهای لازم ارائه گردد.

۱-۳٫ اهداف تحقیق

۱-۳-۱٫ هدف اصلی

هدف این پایان نامه بررسی میزان استفاده از اینترنت در بین سمنهای جوان وهمچنین شناسایی میزان مشارکت اجتماعی اعضای سمنهای جوان در فضای مجازی به مثابه حوزه عمومی و عوامل موثر بر آن مورد مطالعه قرار می گیرد.

۱-۳-۲٫ اهداف فرعی

۱-شناخت تئوریکی و نظری مشارکت اجتماعی
۲-شناخت تئوری و نظری سمنها(سازمانهای مردم نهاد جوانان)
۳-شناخت عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی سمنها در اینترنت
۴-شناخت میزان استفاده از اینترنت در بین اعضای سمن‌های جوان
۵-ارائه راهکارها و راهبردهایی در جهت استفاده بهینه از اینترنت در میان سمنهای جوان

۱-۴٫ سؤالات تحقیق

۱- آیارابطه ای میان میزان آینده نگری در میان اعضای سمنهای جوان با میزان مشارکت اجتماعی آنها در فضای مجازی (اینترنت) وجود دارد؟
۲-آیارابطه ای میان میزان اعتماد به فضای مجازی در میان اعضای سمنهای جوان با میزان مشارکت اجتماعی آنها در فضای مجازی (اینترنت ) وجود دارد؟
۳-آیارابطه ای میان زیرساختهای اینترنتی(امکانات و ابزار) در میان اعضای سمنهای جوان با میزان مشارکت اجتماعی آنها در فضای مجازی (اینترنت ) وجود دارد؟
۴- آیارابطه ای میان میزان محدودیتهای قانونی دراستفاده از اینترنت در میان اعضای سمنهای جوان با میزان مشارکت اجتماعی آنها در فضای مجازی (اینترنت ) وجود دارد؟
۵- آیارابطه ای میان میزان نوع جذب مخاطبین در میان اعضای سمنهای جوان با میزان مشارکت اجتماعی آنها در فضای مجازی (اینترنت ) وجود دارد؟
۶- آیارابطه ای میان عدم آشنایی با اینترنت در میان اعضای سمنهای جوان با میزان مشارکت اجتماعی آنها در فضای مجازی (اینترنت ) وجود دارد؟

۱-۵٫ فرضیه ‏های تحقیق:

۱-۵-۱٫ فرضیه اصلی

۱-به نظر می رسد بین آینده نگری در میان اعضای سمنهای جوان و میزان مشارکت اجتماعی آنها در فضای مجازی (اینترنت ) رابطه ای وجود دارد.
۲-به نظر می رسد بین میزان اعتماد به (اینترنت) در میان اعضای سمنهای جوان و میزان مشارکت اجتماعی آنها درفضای مجازی (اینترنت) رابطه ای وجود دارد.
۳-به نظر می رسد بین زیرساختهای اینترنتی(امکانات و ابزار) در میان اعضای سمنهای جوان و میزان مشارکت اجتماعی آنها در فضای مجازی (اینترنت ) رابطه ای وجوددارد.
۴-به نظر می رسد بین محدودیتهای قانونی در استفاده از (اینترنت) درمیان اعضای سمنهای جوان و میزان مشارکت اجتماعی آنان درفضای مجازی (اینترنت) رابطه ای وجوددارد.
۵-به نظر می رسد بین نوع جذب مخاطبین در اینترنت با میزان مشارکت اجتماعی آنان درفضای مجازی (اینترنت) رابطه ای وجوددارد.
۶- به نظر می رسد بین عدم آشنایی اعضا با اینترنت و میزان مشارکت اجتماعی آنان درفضای مجازی (اینترنت) رابطه ای وجوددارد.

۱-۵-۲٫ فرضیه‌های فرعی

۱-به نظر می‌رسد بین ویژگی های فردی و اجتماعی پاسخگویان نظیرسن ، جنس ، میزان تحصیلات ،سطح درآمد ، با مشارکت اجتماعی آنها در فضای مجازی رابطه معنا دار وجوددارد.

۱-۶٫ مدل مفهومی

توضیح مدل وشرح متغیرها:
با توجه به موضوع و هدف اصلی تحقیق که بررسی مشارکت اجتماعی سمن‌های جوان در فضای مجازی و تبیین اینترنت به مثابه حوزه عمومی است، مدل این تحقیق که شمای کلی تحقیق را در قالب متغیرها بیان می‌کند در بالا ترسیم شده است.در توضیح این مدل بایدگفت که برای بررسی متغیر وابسته دو دسته متغیر مستقل درنظرگرفته شده است تا ارتباط آنها با میزان مشارکت اجتماعی در فضای مجازی مورد مطالعه قرار گیرد. دسته اول متغیرهایی است که به قابلیت ها و پتانسیل‌های اینترنت به عنوان حوزه عمومی مربوط می‌شود. این شاخص‌ها از تعاریف و نظریات هابرماس در مورد حوزه عمومی استخراج شده است و هدف از این شاخص‌ها این است که این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم آیا فضای مجازی می‌توانند به مانند حوزه‌ عمومی (مورد نظر هابرماس) عرصه کنش اجتماعی سمن‌های جوان قرار گیرد یا خیر؟ دسته دوم از متغیر‌های مستقل متغیرهای فردی مرتبط با مشارکت اجتماعی را در نظر می‌گیرند. هدف از این متغیرها بررسی و شناخت عوامل موثر فردی (کاربران فضای مجازی در بین سمن‌های جوان) بر مشارکت اجتماعی در فضای مجازی است که شامل ، تحصیلات، جنس، سن تاهل، سطح درآمد می‌باشد.به عبارتی، هدف از استفاده از این متغیرها کنترل عوامل فردی موثر بر مشارکت اجتماعی است.

۱-۷٫ تعریف متغیرهای تحقیق

۱-۷-۱٫ مشارکت:

تعریف مفهومی:مشارکت، فرایند سازمان یافته ای است که فرد در آن به فعالیتی ارادی و داوطلبانه دست می زند (روزنامه همشهری:۱۳۸۶).مشارکت اجتماعی شرکت فعالانه در حیات سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی و به طور کلی تمامی ابعاد حیات می باشد. (ساروخانی،۵۲۱:۱۳۷۹). مشارکت اجتماعی به آن دسته از فعالیت‌های ارادی دلالت دارد که از طریق آن اعضاء یک جامعه در امور محله ،شهر و روستا به طور مستقیم یا غیر مستقیم در شکل دادن حیات اجتماعی مشارکت دارند(محسنی تبریزی، ۱۳۷۵: ۵۹).
تعریف عملیاتی:می توان چنین تصور کرد که افراد انسانی برای رفع نیازمندی ها و کسب منافع شخصی و گروهی یا در چارچوب اعتقادات خود به صورت داوطلبانه اقدام به مشارکت میکنند.به عبارت دیگر شرکت آگاهانه در فعالیتهای مدنی ، اجتماعی ، محلی و…

۱-۷-۲٫ قابلیت و پتانسیل اینترنت:

تعریف مفهومی: به کلیه دستاوردها ، امکانات و فرصتهای که اینترنت و فضای مجازی می تواند برای یک سازمان فراهم نماید و مقدمات رشد و پویایی و مشارکت آنها را مهیا سازد اطلاق می شود.
تعریف عملیاتی: عبارت است از اینکه اینترنت و فضای مجازی دارای چه ظرفیتها و توانایی های نهفته ای دارد که می تواند به منصه ظهور برسد.

۱-۷-۳٫ آینده نگری:

تعریف مفهومی:به معنای نوع آمادگی در فرد است که بواسطه آن فرد با اعمال انضباط و برنامه‌ریزی در عمل حاضر به چشم پوشی از منافع و لذتهای آنی برای کسب منافع آتی دارد.