جدول ۱-۱- عنوان جدول اسامی گل سنبل به زبانهای مختلف دنیا ۹
جدول ۳-۱- محلول عناصر پر مصرف MS با غلظت ۱۰X 36
جدول ۳-۲- محلول عناصر کم مصرف MS با غلظت ۱۰۰X 37
جدول ۳-۳- محلول ذخیره آهن، ویتامین ها واسید های آمینه ۱۰۰X 38
جدول ۳-۴- سطوح مختلف هورمون BA و NAA بر حسب میلی‌گرم در لیتردر محیط کشت MS جهت باززایی ۴۲
جدول ۴-۱- تجزیه واریانس فلسها ۴۶
جدول ۴-۲- مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه ۴۷
جدول ۴-۳- تجزیه واریانس برگها ۵۹
جدول۴-۴- جدول مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه برگ ۶۰
فهرست نمودار
نمودار۴-۱- تاثیرتیمار هورمونی برروی تعداد پیازچه حاصل از کشت فلس ۴۸
نمودار۴-۲- تاثیرتیمار هورمونی برروی قطر پیازچه حاصل از کشت فلس ۴۹
نمودار۴-۳- تاثیرتیمار هورمونی برروی طول پیازچه حاصل از کشت فلس ۵۰
نمودار۴-۴- تاثیرتیمار هورمونی برروی درصد کالوس زایی حاصل از کشت بافت فلس ۵۱
نمودار۴-۵- تاثیرتیمار هورمونی برروی درصد ریشه زایی حاصل از کشت بافت فلس ۵۳
نمودار۴-۶- تاثیرتیمار هورمونی برروی طول ریشه حاصل از کشت بافت فلس ۵۴
نمودار۴-۷- تاثیرتیمار هورمونی برروی درصد تولید جوانه حاصل از کشت بافت فلس ۵۶
نمودار۴-۸- تاثیرتیمار هورمونی برروی طول جوانه حاصل از کشت بافت فلس ۵۷
نمودار۴-۹- تاثیرتیمار هورمونی برروی تعداد پیازچه حاصل از کشت برگ ۶۲
نمودار۴-۱۰- تاثیرتیمار هورمونی برروی طول پیازچه حاصل از کشت برگ ۶۳
نمودار۴-۱۱- تاثیرتیمار هورمونی برروی قطر پیازچه حاصل از کشت برگ ۶۴
نمودار۴-۱۲- تاثیرتیمار هورمونی برروی درصد کالوس زایی حاصل از کشت برگ ۶۵
نمودار۴-۱۳- تاثیرتیمار هورمونی برروی درصد ریشه زایی حاصل از کشت برگ ۶۷
نمودار۴-۱۴- تاثیرتیمار هورمونی برروی طول ریشه حاصل از کشت برگ ۶۸
نمودار۴-۱۵- تاثیرتیمار هورمونی برروی درصد تولید جوانه حاصل از کشت برگ ۶۹
نمودار۴-۱۶: تاثیرتیمار هورمونی برروی طول جوانه حاصل از کشت برگ ۴۰
فهرست اشکال
شکل ۱-۱: ساختمان پیاز ۸
شکل۱-۲: ساقه توخالی گلدهنده سنبل ۱۰
شکل۱-۳: ساختمان گل سنبل ۱۰
شکل۱-۴: ساختمان پیاز سنبل ۱۱
شکل ۱-۵: ساختمان گل سنبل از نظر گل آدین ۱۴
شکل ۳-۱: زمان استفاده از پیازچه سنبل برای کشت بافت ۳۵
شکل۳-۲: دستگاه مورد استفاده در تهیه محیط کشت ۴۰
شکل۳-۳: ریزنمونه های فلس ، برگ و طبق ۴۰
شکل۳-۴: مراحل استریل و کشت قطعات ریزنمونه ۴۲
شکل۳-۵: اندازه گیری طول ساقه ۴۳
شکل۳-۶: اندازه گیری طول و قطر پیازچه ۴۳
شکل۳-۷: اندازه گیری طول ریشه. ۴۴
شکل۴-۱: تعداد پیازچه حاصل از کشت بافت فلس در محیط های BA و NAA 48
شکل۴-۲: طول و قطر پیازچه حاصل از کشت بافت فلس در محیط های BA و NAA 50
شکل۴-۳: کالوس زایی حاصل از کشت بافت فلس در محیط های BA و NAA 52
شکل۴-۴: ریشه زایی حاصل از کشت فلس در محیط های BA و NAA 53
شکل۴-۵: طول ریشه حاصل از کشت فلس در محیط های BA و NAA 55
شکل۴-۶: تولید جوانه حاصل از کشت فلس در محیط های BA و NAA 56
شکل۴-۷: طول ریشه حاصل از کشت فلس در محیط های BA و NAA 58
شکل۴-۸: تعداد پیازچه حاصل از کشت بافت برگ در محیط های BA و NAA 62
شکل۴-۹: a, b طول و قطر پیازچه حاصل از کشت برگ در محیط های BA و NAA 64
شکل۴-۱۰: کالوس زایی حاصل از کشت برگ در محیط های BA و NAA 66
شکل۴-۱۱: ریشه زایی حاصل از کشت برگ در محیط های BA و NAA 67
شکل۴-۱۲: ریشه زایی حاصل از کشت برگ در محیط های BA و NAA 68
شکل۴-۱۳- تولید جوانه حاصل از کشت برگ در محیط های BA و NAA 69
شکل۴-۱۴: طول جوانه حاصل از کشت برگ در محیط های BA و NAA 70
شکل۴-۱۵: ریشه زایی پیازچه ها در محیط کشت حاوی mgl-15/0NAA 71
شکل۴-۱۶: مراحل مقدماتی سازگار نمودن گیاه به شرایط in vivo. مراحل انتقال گیاهچه از محیط کشت به محیط بیرون f: یک هفته بعد از کشت g: دو هفته بعد از کشت h: یکماه بعد از کشت ۷۲
اثرتیمارهای هورمونی در باززایی گیاه زینتی سنبل از طریق کشت بافت
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی اثر تیمارهای هورمونی در شرایط کشت درون شیشه ای روی باززایی و تولید پیازچه های سنبل (Hyacinthus orientalis L.) با بهره گرفتن از ریزنمونه های برگ، فلس و طبق در قالب طرح فاکتوریل کاملاً تصادفی با ۱۲ تکرار انجام شد. تیمارهای هورمونی شامل هورمون بنزیل آدنین(BA) در ۵ سطح (۰، ۲/۰، ۵/۰، ۱ و ۲ میلی گرم بر لیتر) و هورمون نفتالین استیک اسید(NAA) در ۵ سطح (۰، ۱/۰، ۵/۰، ۱ و ۲ میلی گرم بر لیتر) و اثرات متقابل آنها بودند. شاخص های اندازه گیری شامل تعداد پیازچه، قطر وطول پیازچه، درصد کالوس زایی، درصد ریشه زایی، طول ریشه، درصد ساقه زایی وطول ساقه بودند. نتایج اولیه نشان داد در شرایط باززایی آزمایشگاهی، ریزنمونه های حاصل از طبق در محیطهای هورمونی مختلف عکس العملی نشان ندادند. بیشترین تعداد سوخچه در ریزنمونه های برگی روی محیطی با mgL-1 ۱BA و mgL-11/0 NAA (میانگین۴۳/۷ سوخچه در ریزنمونه) و در ریزنمونه های فلس در محیطی با mgL-1 ۱BA و mgL-15/0 NAA (میانگین۵۳/۶ سوخچه در ریزنمونه) حاصل شد. بزرگترین سوخچه ها از نمونه های برگی (با قطر ۲۵/۸ وطول ۵۰/۱۳میلی متر) در محیط mgL-11BA و mgL-15/0 NAAو از نمونه های فلس (با قطر ۳۳/۹ وطول ۳۳/۱۱میلی متر) در محیطی حاوی mgL-1 ۲BA و mgL-15/0 NAA تولید شدند. میزان کالوس زایی در بافتهای برگی در مقایسه با فلسها، بیشتر بود و با افزایش مقدار NAA نسبت مستقیم داشت. بیشترین ریشه زایی مستقیم از بافت فلس در محیطی با mgL-1 ۲BA و mgL-11 NAA ایجاد شد (% ۷۳/۸۴) اما طویلترین ریشه ها با میانگین ۷۹/۱ سانتی متر در محیطی با mgL-11BA و mgL-15/0 NAA ایجاد شدند. در مقایسه، ریشه زایی در بافتهای برگی بیشتر بوده و در کلیه محیطهای حاوی mgL-15/0 NAAو بالاتر مشاهده شد. بیشترین ساقه ها از بافت فلس در محیط حاوی mgL-11/0 NAA ایجاد شدند اما طویلترین آنها با میانگین ۴۷/۱ سانتی متر در محیطی با mgL-11BA و mgL-11/0 NAA ایجاد شدند. همچنین بیشترین درصد ساقه زایی به میزان % ۷۳/۷۱ از نمونه های برگی در محیط حاوی mgL-12BA و mgL-12 NAA ایجاد شدند اما طویلترین آنها با میانگین ۹۹/۱ سانتی متر در محیطی با mgL-12BA و mgL-11/0 NAA مشاهده شدند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد، که محیط هایی با غلظت بالای BA وغلطت کم NAA باززایی بیشتری را در ریزنمونه ها موجب شدند، به طوریکه با بهره گرفتن از این روش از هر پیازچه با قطر متوسط ۴ سانتی متر حدود ۲۵۰ پیازچه سنبل بدست آمد. در نهایت گیاهچه تشکیل شده با محیط بیرون خودهی و به گلخانه منتقل شدند.
واژه های کلیدی: تیمارهای هورمونی، باززایی، سنبل، سوخچه، کشت بافت.
فصل اول:
کلیات پژوهش
۱-۱: مقدمه
یکی از مجموعه های علوم و فنون کشاورزی، صنعت تولید گل و گیاهان زینتی می باشد. تولید تجاری گیاهان زینتی در سرتاسر جهان در حال رشد بوده و ارزش اقتصادی حاصل از صنعت پرورش گل در دو دهه گذشته افزایش چشم گیری داشته است. این صنعت پتانسیل خوبی برای رشد بیشتر و ادامه دار در بازارهای داخلی و بین المللی دارد.
عکس مرتبط با اقتصاد
با توجه به روند افزایشی واهمیتی که گل وگیاهان زینتی در قرن اخیر در اقتصاد کشورهای مختلف دنیا داشته و با توجه به اینکه تولید پیاز گل به عنوان یک فعالیت سود آور بین المللی محسوب می شود، توجیه اقتصادی تولید آن در سطوح متفاوت می تواند مورد ارزیابی قرا گیرد. ایران با داشتن شرایط اقلیمی متنوع، توانایی آن را دارد که بتواند در چهار فصل سال با یک برنامه ریزی دقیق و اصولی واستفاده بهینه از امکانات و بهره مندی از روش های جدید ازدیاد مانند، تکنیکهای کشت بافت و ریزازدیادی در زمینه تولید وعرضه محصول به بازارهای جهانی گل و گیاهان زینتی قدم موثری بردارد و یکی از مدعیان حضور و رقابت در بازارهای جهان گل باشد. بر اساس یافته های تاریخی، جغرافیایی و علوم گیاهی، ایران خاستگاه بسیاری از گل های بهاری و گیاهان شناخته شده است. در طول هزاران سال ایرانیان به تکثیر و پرورش این گلها و گیاهان که از دامنه های زاگرس و البرز و دیگر دره ها و کو هها بدست می آمده، مشغول بوده و این فرهنگ بسیار پر ارزش و غنی از سرزمین ما بسوی سرزمین های دیگرمنتقل شده است، که نمونه بارز آن نفوذ گلهای ایرانی به کشور هلند می باشد که بخش وسیعی از اقتصاد این کشور بوسیله تولید گل و گیاهانی است که از سرزمین ایران به آنجا رفته، بطور مثال لاله، سنبل، نرگس ، گل سرخ یا روز و غیره.
تکنولوژی کشت بافت دارای دامنه وسیعی از تکنیکهای با پتانسیل بالا می باشد که در همه این تکنیکها، سلول یا بافت گیاهی در یک محیط غذایی مصنوعی کشت داده می شوند تا بدین طریق از قطعات بافت یا سلولهای جدا شده گیاه کاملی حاصل شود؛ حدودا ۱۵۶ جنس گیاه زینتی از طریق سیستم کشت بافت در آزمایشگاه‌‌های مختلف در سراسر جهان تکثیر می شوند، که تولید کنندگان عمده گیاهان زینتی عبارتند از: هلند (۳۳درصد)، ژاپن (۲۴درصد)، ایتالیا (۱۱درصد)، ایالات متحده آمریکا (۱۲درصد)، تایلند (۱۰درصد)، وسایر کشورها (۱۴درصد). کشورهای عمده صادر کننده گیاهان زینتی عبارتند از هلند (۵۹درصد)، کلمبیا (۱۰ درصد)، ایتالیا (۱۶درصد)، فلسطین اشغالی (۴درصد)، اسپانیا (۲درصد)، کنیا (۱درصد) ‌و دیگر کشور‌ها (۱۸درصد) Rout,mohapatra, 2006)).
درمقایسه‌ای که از نظر تولید، بین کشورهای تولید کننده تجاری با کشورهای مبداء انجام شد، مشاهده می شود که اکثر کشورهایی که خاستگاه این گیاهان هستند، مقدار تولیدشان کمتر می باشد؛ بنابراین سازگاری و اصلاح این گونه ها باید مورد توجه قرار گیرد، که این امر در کشورهای تولیدکننده جهانی دنبال می شود. جنسهایی که در سطح بیش از ۹۰۰ هکتار در جهان تولید می شوند عبارتند از: سنبل، گلایول، زنبق، سوسن، نرگس و لاله (ناصری و ابراهیمی، ۱۳۷۷).

برای