3- مهلت تودیع خسارت احتمالی در تأمین خواسته و تأمین متناسب در دستور موقت (تأمین‌های پشتیبان دعوا) مواد 108 و 310 قانون آیین دادرسی مدنی معین نشده است و با سكوت از سوی مقنّن، تعیین مدت به دادگاه صالح واگذار شده است. (رویه معمول محاکم، یک هفته و یا ده روز پس از ابلاغ اخطاریه به متقاضی)
4- موارد «معافیت از سپردن تأمین» در دعوای اتباع بیگانه و دعوای واهی (تأمین‌های پشتیبان دفاع) مواد 145 و 109 ق.آ.د.م و همچنین تأمین خواسته (بندهای سه گانه ماده 108 ق.آ.د.م) بیان شده است. علاوه بر این، در قانون مدنی ماده 218 مکرر اصلاحی سال 1370، ماده 221 قانون امور حسبی و ماده 74 قانون آیین دادرسی كیفری موارد معافیت سپردن تأمین مشخص شده است.
ب) اخذ تأمین بعد از صدور حکم قطعی تا تصمیم نهایی محاکم.
این مرحله كه مربوط به مرحله اجرای حكم می‌باشد، موضوعاتی نظیر، اجرای حكم غیابی، اعاده دادرسی، فرجام خواهی (احكام مالی، غیر مالی)، اعتراض ثالث مطرح خواهد شد.
1- «فلسفه اخذ تأمین» در احكام غیابی، اعاده دادرسی، فرجام خواهی از احكام مالی، برای جبران خسارت ناشی از اجرای حكم و امكان اعاده عملیات اجرایی از محكوم‌ له، در نظر گرفته شده، تا در صورت نقض حكم، محكوم ‌علیه با محكوم ‌له معسر مواجه نشود. در بقیه موارد، محكوم ‌علیه برای تضمین جبران خسارت ناشی از توقف یا تأخیر اجرای حكم برای حفظ حقوق محكوم‌ له، تأمین می‌سپارد. ملاحظه می‌گردد، همیشه محكوم‌ له اجبار به سپردن تأمین ندارد. بلكه گاهی محكوم‌ علیه نیز از چنین وضعیتی برخوردار خواهد بود.
2- در تعیین «نوع تأمین» باید گفت، تنها در اجرای حكم غیابی علاوه بر اخذ تأمین متناسب از محكوم ‌له، ضامن معتبر نیز پذیرفته می‌شود. (تبصره 2 ماده 306 ق.آ.د.م) در بقیه موارد، با توجه به سكوت مقنّن، تعیین نوع آن به دادگاه واگذار گردیده و دادگاه نیز با توجه به جمیع شرایط، در انتخاب نوع تأمین مخیّر خواهد بود. (وجه نقد، اوراق بهادار و…)
3- امکان غیابی بودن رأی و قابلیت واخواهی و تجدیدنظر خواهی از آن هم در حقوق ایران و هم در حقوق فرانسه منحصر به احکام دادگاه است و آرای داوری نیز از این قاعده تبعیت نمی‌کند. چرا که با صدور رأی توسط داور مأموریت او خاتمه می‌یابد.
4- در حقوق ایران تأدیه تأمین توسط محکوم‌ علیه حکم غیرمالی فرجام خواسته را می‌توان یکی از موارد توقیف عملیات اجرایی دانست. در حقوق فرانسه نیز فرجام خواهی از آرا یکی از موارد تأخیر و به تعبیر دیگر توقیف عملیات اجرایی است. با این توضیح که مهلت ارفاقی، مخالفت حکم با نظم عمومی نیز موجب توقیف عملیات اجرایی است.

پیشنهادات:
با امعان نظر به اینکه از تاریخ تصویب آیین دادرسی مدنی مصوب 28/1/1379 بیش از ده سال سپری شده است و به طور حتم از آن زمان تاکنون، با توجه به روند پیشرفت جامعه، مشکلات و معضلات جدیدی در امور دادرسی (حقوقی) برای آحاد مردم به وجود آمده، مسائلی نظیر ازدیاد روز افزون پرونده‌ها، هزینه گزاف و طولانی بودن دادرسی… .
بنابراین لازم دیده شده که در این خصوص پیشنهاداتی در جهت اصلاح قانون مزبور از سوی صاحبنظران و جامعه اهل حقوق مطرح و مقنّن نیز آن را در زمان اصلاح و بازنگری قانون جدید مدنظر خود قرار دهد. بهرحال، با توجه به موضوعات مورد بررسی و نتایج حاصله از آن، در این پژوهش تلاش بر آن می‌باشد که مواردی را در جهت اصلاح برخی از مواد قانون فوق با عنایت به اندک تجربیات حاصله و اشتغال به وکالت در دستگاه قوه قضائیه مطرح نموده و امید آن است که مفید برای علاقمندان علم حقوق واقع گردد و گامی مناسب در راستای رفع مشکلات موجود برداشته شود.
1- به نظر می‌رسد بهتر است قانونگذار در بند «دال» ماده 108 ق.آ.د.م علاوه بر وجه نقد (بعنوان خسارت احتمالی) سایر تأمین ها نظیر اوراق بهادار، ضمانت‌نامه بانکی، وثیقه مال غیر منقول ثبت شده و … را بعنوان (نوع تأمین) مورد پذیرش قرار داده تا از سویی، به جهت روند طولانی دادرسی و جلوگیری از کم ارزش شدن وجه نقد تودیعی، جبران خسارت متضرّر و از سویی دیگر، خواهان را در اتخاذ تدابیر احتیاطی مناسب مساعدت نماید.
2- بهتر است ماده 112 ق.آ.د.م بدین‌گونه اصلاح گردد: «در صورتی که درخواست کننده تأمین تا ده روز از تاریخ صدور قرار تأمین (تا ده روز از تاریخ ابلاغ قرار تأمین) نسبت به اصل دعوا دادخواست ندهد، دادگاه به درخواست خوانده، قرار تأمین را لغو می کند». زیرا، گاهی اوقات به جهت تراکم پرونده‌ها زمان صدور رأی برای خواهان مشخص نمی‌باشد و در صورت صدور از آن مطلع نخواهد شد. بنابراین، زمان ابلاغ بهترین راهکار خواهد بود.
3- با توجه به سکوت مقنّن در تبصره 2 ماده 306 ق.آ.د.م در جهت زمان معرفی ضامن و اخذ تأمین مناسب، بهتر است قانونگذار مرور زمانی را برای رفع توقیف ضامن یا تعیین تکلیف تأمین مأخوذه در احکام غیابی با توجه به نوع محکومیت (مالی یا غیر مالی) در نظر می‌گرفت. برای مثال، مرور زمان شش ماه، دو سال و … .
4- در ماده 120 ق.آ.د.م (تأمین خواسته) در صورتی که خواهان با حکم قطعی محکوم گردد خوانده می‌تواند ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ حکم قطعی مطالبه خسارت نماید. با این وصف بهتر بود مقنّن در سایر تأمین‌های مأخوذه نیز تعیین تکلیف می‌نمود.
منابع و مآخذ:
1- اخلاقی، بهروز، جزوه درسی دوره لیسانس دانشکده حقوق دانشگاه تهران، سال 1376
2- اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت (برات، سفته، چک)، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوازدهم، سال 1387
3- افسران، قاسم (امیر)، سید ابوذر علوی، آیین دادرسی مدنی در آیینه نمودار، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی نگاه بینه، تهران، چاپ اول، سال 1385
4- امامی، سید حسن، حقوق مدنی، اسلامیّه، تهران، جلد چهارم، چاپ دوازدهم، سال (1374و 1372)
5- ——————————–، جلد ششم، چاپ سوم، سال 1389
6- احمدی، نعمت، آیین دادرسی مدنی، اطلس، تهران، چاپ اول، سال 1375
7- آخوندی، محمود، آیین دادرسی کیفری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، جلد دوم، سال 1373

پایان نامه رشته حقوق

8- بهرامی، بهرام، آیین دادرسی مدنی علمی و کاربردی، نگاه بیّنه، تهران، جلد دوم، چاپ نهم، سال 1385
9- ———، حقوق تجارت کاربردی، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی نگاه بیّنه و انتشارات بهنامی، تهران، چاپ اول، سال 1382
10- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، گنج دانش، تهران، چاپ هفتم، سال 1374
11- ———————، دانشنامه حقوقی، امیرکبیر، تهران، جلد دوم، چاپ چهارم، سال 1375
12- ——————————————-، جلد سوم، چاپ پنجم، سال 1376
13- ——————————————-، جلد اول، چاپ ششم، سال 1376
14- ——————–، مبسوط در ترمینولوژی، گنج دانش، تهران، جلد پنجم، چاپ چهاردهم، سال 1388
15- حسنی، حسن، حقوق تجارت (مشتمل بر کلیه مباحث)، میزان، تهران، چاپ پنجم، سال 1385
16- حسینی‌نژاد، حسینقلی، ادله اثبات دعوی، دانش نگار، تهران، چاپ نخست، سال 1381
17- حیاتی، علی عباس، شرح قانون آیین دادرسی مدنی، سلسبیل، تهران، چاپ دوم، سال 1385
18- دمرچیلی، محمد و همکاران، قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، میثاق عدالت، تهران، چاپ دوم، سال 1381
19- دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، جلد (جلد بیستم، بیست و دوم، سی ام، چهل و هفت) سال 1340
20- زراعت، عباس، قانون آیین دادرسی عمومی و انقلاب در امور مدنی، خط سوم، تهران، چاپ اول، سال 1379
21- ———، قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی ایران، خط سوم، تهران، چاپ اول، سال 1387
22- ساسان‌نژاد، امیر هوشنگ، مجموعه قوانین و مقررات چک، فردوسی، تهران، چاپ نهم، سال 1383
23- ستوده‌تهرانی، حقوق تجارت، نشر دادگستر، تهران، جلد سوم، چاپ سوم، سال 1376
24- سلجوقی، محمود، امینی، یدالله، مجموعه نظرهای مشورتی اداره حقوقی وزارت دادگستری در زمینه مسایل مدنی، دفتر تحقیقات و مطالعات وزارت دادگستری
25- شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، دراک، تهران، جلد دوم، (چاپ دوم و سوم)، سال 1381
26- ——————————–، جلد سوم، چاپ دوم، سال 1384
27- شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی (پیشرفته)، دراک، تهران، جلد دوم، چاپ بیستم، سال 1387
28- ———-، آیین دادرسی مدنی (دوره بنیادین)، دراک، تهران، جلد دوم، چاپ دوازدهم، سال 1391
29- ——————————————-، جلد سوم، چاپ نخست، سال 1386
30- ———-، مقاله خسارت ناشی از اجرای قرار تأمین خواسته، مجله تحقیقاتی حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره 20 و 19، سال 1376
31- شریفی، مهدی، انوشه پور، مسعود، تأمین خواسته از درخواست تا صدور، انتشارات جنگل، جاودانه، تهران، چاپ اول، سال 1390
32- شهری، غلامرضا، حقوق ثبت، جهاد دانشگاهی، تهران، چاپ دهم، سال 1381
33- شهیدی، مهدی، تشکیل قراردادها و تعهدات، مجمع علمی و فرهنگی مجد، تهران، چاپ دوم، شماره 239، سال 1380
34- ———-، حقوق مدنی، سقوط تعهدات، مجد، تهران، جلد پنجم، چاپ ششم، سال 1390
35- شیخ نیا، امیر حسین، ادله اثبات دعوی، نشر ویستار، تهران، چاپ اول، سال 1373
36- صدر زاده افشار، سید محسن، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جهاد دانشگاهی، سه مجلد (ماجد تهران)، چاپ دوم، سال 1373
37- عبادی، محمد علی، حقوق تجارت، گنج دانش، تهران، چاپ دهم، سال 1371
38- عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، اشجع، تهران، جلد (اول و دوم)، چاپ دوم، سال 1390
39- کاتوزیان، ناصر، اثبات و دلیل اثبات، میزان، تهران، جلد اول، چاپ چهاردهم، سال 1385
40- ———-، الزام های خارج از قرارداد: ضمان قهری، مسئولیت مدنی، غصب، استیفاء، دانشگاه تهران، تهران، جلد نخست، چاپ سوم، سال 1382
41- ———-، دوره مقدماتی حقوق مدنی اموال و مالکیت، میزان، تهران، چاپ پنجم، سال 1381
42- ———-، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، دادگستر، تهران، چاپ چهارم، سال 1379
43- ———-، دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی، شرکت سهامی انتشار، تهران، چاپ پنجم، سال 1381
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
44- ———-، حقوق مدنی (عقود معین)، شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، تهران، جلد اول، چاپ هفتم، سال 1373
45- ———-، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، شرکت سهامی انتشار، تهران، چاپ بیست و نهم، سال 1380
46- ———–، حقوق مدنی (عقود اذنی وثیقه های دین)، عقود معین 4، شرکت انتشار با همکاری بهمن برنا، سال 1376
47- کریمی، عباس، آیین دادرسی مدنی، مجد، تهران، چاپ سوم، سال 1391
48- متین دفتری، احمد، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، مجد، تهران، جلد دوم، (چاپ اول و دوم)، سال 1378
49- ——————————————-، جلد اول، چاپ اول، سال 1378