تزكیه، ایمان و تقوا
وضعیت روحی انسانها در یک مورد شبیه هم می‌باشد. آنها تا یک استغنا، چه از لحاظ مالی، علمی و غیره پیدا می‌كنند، به حسب همان مقدار طغیان می‌كنند. فرعون را كه خداوند در قرآن كریم او را طاغی نامیده است به این دلیل بود كه بدون داشتن انگیزه ای الهی، مقامی را پیدا كرده بود و این مقام او را به طغیان كشید. كسانی كه چیزهایی را كه مربوط به دنیاست، بدون تزكیه نفس پیدا می‌كنند، طغیانشان زیادتر خواهد شد. تمام اختلافاتی كه بین بشر، سلاطین و قدرتمندان هست ریشه اش در نفس و نداشتن تقوای سیاسی، اجتماعی، شخصی و اخلاقی دولتمردان است. امام خمینی در همین زمینه می‌فرمایند: “تزكیه نفوس به این است كه خودخواهی‌ها، خودبینی‌ها، ریاست طلبی‌ها، دنیا طلبی‌ها از بین برود و به جای همه خدای تبارك و تعالی بنشیند.”
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
مناعت طبع و ساده زیستی
یكی از عالیترین خصلت‌هایی كه در كارگزاران نظام اسلامی از همه موارد نقش آفرین تر خواهد بود، برخورداری از خصلت بلندی طبع و عالی بودن همت است و نیز روی آوردن به ساده زیستی در زندگی شخصی و خصوصی.
امام خمینی خطاب به مسئولین می‌فرمایند: “اگر می‌خواهید در مقابل باطل بایستید و از سلاح شیاطین و توطئه‌ها در روح شما اثر نگذارد خود را به ساده زیستن عادت دهید و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهیزید.” مردان بزرگ كه خدمت‌های بزرگ برای ملت‌های خود كرده اند، اكثرا ساده زیست و بی علاقه به مادیات دنیا بوده اند. چرا كه با زندگی اشرافی و مصرفی نمی توان ارزش‌های انسانی و اسلامی را حفظ كرد.
تواضع در مقابل مردم
در هر نظام سیاسی، اجتماعی، مردم ، اصل اساس و پایه آن نظام محسوب می‌گردند و غرض اصلی از پیدایش سیستم‌ها و مجموعه‌های اداری هم خدمت، تواضع و خوش برخوردی با مردم است. امام خمینی می‌فرمایند:« در سخنان معصومان سفارش شده است كه هر مسئولی باید مقام و منصب خویش را امانتی الهی بداند و همگان را از عدل و احسان خود بهره مند سازد. مسئولان مواظب باشند وقتی قدرت دستشان آمد بیشتر متواضع باشند. به خصوص با محرومین و قشرهای محروم كه این انقلاب ثمره تلاش‌ها و خون‌های ریخته شده آنهاست».
رعایت عدالت و امانت
یكی دیگر از ویژگی‌های اخلاقی كه امام خمینی برای كارگزان در نظام اسلامی بسیار تاكید كرده اند. رعایت عدالت و امانت از سوی كارگزاران است. این دو قانون مهم اسلامی (حفظ امانت و عدالت در حكومت) زیربنای یک جامعه سالم انسانی است و هیچ جامعه ای، خواه مادی یا الهی، بدون اجرای این دو اصل سامان نمی یابد. امام خمینی درباره رعایت امانت و عدالت از سوی كارگزاران می‌فرمایند:« پاسداری از عدالت این است كه پاسدار، خودش دارای عدالت باشد تا بتواند پاسداری از عدالت كند. اگر گروهی در جامعه دارای عدالت نباشند و همانطور كه دستگاه سابق، دستگاه تعدی، ظلم و تجاوز به مردم بود، این گروه هر كسی كه باشد تا آن اندازه كه دستش می‌رسد همان كارهای رژیم سابق را می‌كند. این گروه نمی تواند پاسدار عدالت باشد. اگر عدالت بین زمامداران باشد این مفاسد پیش نمی آید. امام خمینی همچنین در رابطه با امانت داری می‌فرماید:«هر كسی در هر كاری باید امین باشد و مسئول است در این كه به راستی و امانت عمل كند و با خلوص برای خدای تبارك و تعالی.»
خضوع در مقابل قانون
در جوامع امروزی قانون ابزاری است كه به وسیله آن حدود و تكالیف و وظایف هر كس مشخص و تعیین شده است كه در عمل در چارچوب آن، از استبداد و خودخواهی مسئولین جلوگیری خواهد كرد امام خمینی درباره خضوع مسئولین در برابر قانون می‌فرمایند:« اگر همه اشخاص، گروه‌ها و مسئولان كه در سراسر كشور هستند به قانون خاضع باشند و محترم بشمارند هیچ اختلافی پیش نخواهد آمد. اختلاف از راه قانون شكنی پیش می‌آید. قانون برای نفع ملت و جامعه است نه برای نفع بعضی اشخاص و گروه‌ها و همه افراد كشور باید خودشان را با آن تطبیق دهند. جمهوری اسلامی یعنی اینكه حكومت ، به احكام اسلامی و به خواست مردم و قانون كه براساس قرآن كریم و سنت رسول اكرم است عمل كند و اشخاص برای خودشان و به فكر خودشان حكومت نكنند.»
حفظ وحدت و سازگاری با یكدیگر
جهان خلقت بر اساس اختلاف آفریده شده است و هنر كارگزاران نظام اسلامی ایجاد وحدت در اختلاف است. امام خمینی در این باره می‌فرمایند:« سلیقه‌های مختلف باید باشد لكن سلیقه‌های مختلف اسباب این نمی شود كه انسانها نسبت به هم بدو دشمن باشند. اگر در یک ملتی، اختلاف سلیقه نباشد، این ناقص است. امام خمینی منشاء و ریشه اختلافات را در هوای نفس و طغیان نفس می‌داند و می‌فرمایند: كارگزاران باید سعی كنند تا تمام توجه اشان به خدای متعال باشد و توجه داشته باشند كه هواهای نفسانی به آنها غلبه نكنند یعنی در فكرشان اینكه ما غلبه كنیم و حكومت كنیم نباشد. بلكه در نظرشان این باشد كه حكومت اسلامی تشكیل دهند و احكام خدا را جاری سازند.
امام خمینی در رابطه با حل اختلاف به صورت تفاهم می‌فرمایند:«اگر كارگزاران اختلاف سلیقه و بینش دارند باید در یک محیط آرام، مسائل خود را در میان بگذارند و با تفاهم مسائل را حل كنند نه اینكه جبهه گیری كنند و هر دو طرف با دار و دسته خویش در مقابل هم صف آرایی كنند و در تضعیف یكدیگر و كشور اسلامی كوشش كنند. اگر همه یک هدف داشته باشند تخاصمی در كار نخواهد بود.
صفات و ملكات فاضله دیگری همچون خوشرویی و خوش برخوردی، حكومت بر قلوب، صبر و استقامت و عبرت پذیری و رفتار اسلامی با زیردستان، به سخنان مراجع گوش سپردن و به مشاوره دیگران بها دادن و خدا را ناظر دیدن از جمله صفات و ویژگی‌هایی است كه یک كارگزار دینی و اسلامی باید خود را به این آداب و اخلاق مزین گرداند و با توجه به این موارد كارگزار نظام اسلامی باید شایسته ترین باشد و به صفات و فضایل اخلاقی آراسته باشد و تنها مسلمان بودن كفایت نمی كند بلكه آراسته بودن به خصلت‌های مكتب اسلام شرط بارز و ضروری آن است.
مبارزه با رانت خواری
منظور از رانت خواری به ویژه رانت اقتصادی، انتقال درآمد به افراد یا گروه‌هایی از جامعه است كه توان ایجاد محدودیت در فعالیت اقتصادی دیگران را دارند. در واقع درآمد باد آورده ای است كه از توان بالقوه عده ای از افراد جامعه، در انتقال درآمد به دیگران حاصل می‌شود. وجود رانت در هر نظام اقتصادی، به معنای تخصیص غیر بهینه منابع و ناعادلانه بودن نظام اقتصادی است و همواره مانع رشد و تامین اجتماعی ورفاه عمومی می‌شود . در واقع تفاوت فساد و رفتار رانت جویانه این است كه فساد حتما عملی غیرقانونی است در حالی كه رفتار رانت جویانه می‌تواند فعلی كاملا قانونی باشد.
عکس مرتبط با اقتصاد
اصولا هر قدر مداخله دولت در فعالیت‌های اقتصادی بیشتر باشد و یا قوانین اجرایی از ثبات و روزمرگی بیشتر برخوردار باشند رانت كارگزاران بیشتر خواهد بود اما نباید پنداشت كه عدم مداخله دولت باعث حذف كلیه رانت و رانت خواری توسط كارگزاران سیاسی می‌شود.
تامین اجتماعی ورفاه عمومی مستلزم گسترش فعالیت‌های مولد است كه این فعالیت‌ها توسط كارگزاران سیاسی و اقتصادی انجام می‌شود و عدم صداقت و تقوا در كردار كارگزاران باعث می‌شود آنها به جای پرداختن به فعالیت‌های مولد اقتصادی به تصاحب رانت بپردازند. از این رو مهمترین عامل بازدارنده از رانت جویی پیروی از رهنمودهای امام خمینی (رحمه الله علیه)در باب تامین اجتماعی ورفاه عمومی و اخلاق كارگزاران است كه كاهش مداخله مستقیم دولت در اقتصاد، حذف امتیازات خاص، پررنگ تر شدن نقش ارشادی و نظارتی دولت در اقتصاد و برقراری سیستم مالیاتی كارآمد از آن جمله اند.

فصل چهارم
نتیجه گیری وپیشنهاد
برخی از واقعیت‌های اجتماعی به حدی نمایان و مشهود می باشند که هیچ جایی برای تردید و ابهام و انکار باقی نمی گذارند و به سرعت و صراحت هر ناظر را به اذعان و اعتراف می رسانند. علت اصلی این وضوح و نمایانی و تایید قطعی دل و دیده درباره وقایع مزبور را باید تجلی عملی آنها دانست که هرگز نمی توان واقعیت‌های به ظهور و بروز درآمده را نفی و انکار نمود و آنچه را که چشم آن را مشاهده نموده و تصویر آن را به مغز ارسال داشته و به تایید رسانده است نفی کرد و در انکار نشست .
حضور گسترده و حماسه ساز توده‌های عظیم مردم محروم جامعه در مراحل مختلف و فراز و نشیب‌های گوناگون انقلاب شکوهمند اسلامی از جمله واقعیت‌های مشهود و انکارناپذیر می باشد به گونه ای که نه تنها در داخل و از جانب دوستان و مشتاقان که درمیان دشمنان و بیگانگان و ناظران و تحلیل گران خارجی نیز به اعتراف‌های مکرر و همراه با تمجیدهای مستمر و اظهار اعجاب و شگفتی درآمده است .
رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیان گذار نظام جمهوری اسلامی ایران همواره از حضور پرشور و گسترده محرومان جامعه در نهضت اسلامی و مجاهدت و حماسه‌های مکرر آنان در به ثمر رساندن انقلاب و مقابله با توطئه‌های قدرت‌های استکباری و عوامل داخلی آنها سخن به میان آورد و به تجلیل از این فداکاری‌های وقفه ناپذیر پرداخت .
حضرت امام خمینی دقیقا به دلیل همین حضور و مبارزات توده‌های محروم جامعه در صحنه‌های انقلاب و نقش اساسی آنان در شکل گیری و پیروزی نهضت پس از استقرار نظام اسلامی به طور مکرر و در پیام‌ها و سخنان خود « حمایت از محرومان و مستضعفان » را به صورت یک « وظیفه » و « مسئولیت » برای همه دولتمردان و کارگزاران حکومتی تبیین و تعیین نمود.
مواضع و دیدگاه‌های حضرت امام خمینی در حمایت از توده‌های محروم جامعه فقط به صورت اعلام به مسئولان نظام و مشخص کردن وظیفه و مسئولیت برای آنان خلاصه و محدود نشد بلکه حضرت امام این مواضع و سیاست‌های محوری را در طول دوران پیروزی و به طور مستمر در مناسبت‌های گوناگون مطرح و ترویج نمود به گونه ای می توان اذعان داشت که حجم وسیعی از رهنمودهای این پیشوای بیدار و آگاه و ژرف نگر به حمایت‌های همه جانبه از محرومان و مستضعفان جامعه اختصاص یافته است .
اندیشه‌ها و دیدگاه‌های حضرت امام خمینی درباره جایگاه و نقش توده‌های زحمت کش و تهی دست جامعه در انقلاب و ضرورت حمایت مسئولان از این افراد که بیشترین تعداد از خانواده وسیع کشور اسلامی محسوب می شوند را در نمونه‌ها و مصداق‌های ذیل به تامل می گذاریم :
۱ـ حضرت امام خمینی زاغه نشینان و فقرزدگان را صاحبان اصلی کشور معرفی می کنند و معتقدند که نهضت اسلامی را این اقشار به رشد و پیشرفت روزافزون درآوردند و هم اینان هستند که سرمایه‌ها و پشتوانه‌های اصلی این مملکت به شمار می روند :
« مملکت مال این زاغه نشینان اطراف تهران است که من خدا می داند برای این‌ها غصه می خورم و برای این‌ها تا حالا فکری نشده . مملکت مال این‌هاست . نهضت را این‌ها پیش برده اند… ما مرهون این‌ها هستیم . ما زندگیمان را این‌ها اداره می کنند… کوخ نشین‌ها هستند که موونه این مملکت و سرمایه این مملکتند نه آن کاخ نشین‌ها. خداوند این کوخ نشین‌ها را برای ما حفظ کند. »
۲ـ حضرت امام خمینی به این بسنده و اکتفا نمی کنند که مواضع خویش را درباره کوخ نشینان و اقشار محروم جامعه اعلام نمایند و آنان را عامل پیشبرد انقلاب اسلامی بدانند و صاحبان مملکت بنامند. بلکه با مطرح کردن این اصل که « محرومیت زدایی عقیده و راه و رسم زندگی ماست » و « خدمت به مستضعفان از بزرگ ترین عبادات نزد خداست » همه دولتمردان را به تلاش مستمر برای رفع تنگناهای معیشتی مردم و زدودن آثار شوم و سیاه « فقر » از جامعه دعوت می کنند و ضمن این که محرومان را « ولی نعمت » می نامند می فرمایند : « ما باید از ولی نعمت خودمان قدردانی کنیم و خدمت کنیم به او »
۳ـ حضرت امام خمینی تامین رفاه نسبی و متعادل برای همه اقشار و توده‌های تهی دست و در تنگنای فقر قرار گرفته را لازم و ضروری می دانند و تحقق آن را آرمان و آرزوی ملت و دولت معرفی می کنند و ضمن توجه دادن به عمل دقیق برای ضرورت محقق گشتن این هدف بزرگ به شدت اعلام خطر می نمایند که مبادا اصل حمایت از محرومان به حیطه عمل درنیاید و به جای آن حمایت از سرمایه داران به صورت اصل و ارزش مطرح گردد :
« همه آرمان و آرزوی ملت و دولت و مسئولین کشور ماست که روزی فقر و تهی دستی از جامعه ما رخت بربندد و مردم عزیز و صبور و غیرتمند کشور از « رفاه » در زندگی مادی و معنوی برخوردار باشند. خدا نیاورد آن روزی را که سیاست ما و سیاست مسئولین کشور ما پشت کردن به دفاع از محرومین و روآوردن به حمایت از سرمایه دارها گردد و اغنیا و ثروتمندان از اعتبار و عنایت بیشتری برخوردار شوند. معاذالله که این با سیره و روش انبیا و امیرالمومنین و ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ سازگار نیست . »
۴ـ حضرت امام خمینی علاوه بر این که مسئولان و دولتمردان و کارگزاران نظام اسلامی را به حمایت عملی از اقشار محروم و نیازمند جامعه موظف می نمایند علما و روحانیون را نیز مخاطب قرار داده و این گونه صریح و قاطع به جانبداری از محرومان و پافشاری بر این اصل در هر شرایط و خودداری از عدول از آن فرمان می دهند :
« آن چیزی که روحانیون هرگز نباید از آن عدول کنند و نباید با تبلیغات دیگران از میدان به در روند حمایت از محرومین و پابرهنه‌هاست چرا که هر کسی از آن عدول کند از عدالت اجتماعی اسلام عدول کرده است . ما باید تحت هر شرایطی خود را عهده دار این مسئولیت بزرگ بدانیم و در تحقق آن اگر کوتاهی بنمائیم خیانت به اسلام و مسلمین کرده ایم . »
حضرت امام خمینی مسئولیت و تلاش و فعالیت علمای اسلام را در حمایت از زاغه نشینان و تهی دستان جامعه دارای وسعت و گستردگی می دانند و آن را در سطحی کلان و بزرگ مطرح می کنند که شامل مبارزه با ستمگران اقتصادی ـ یعنی سرمایه دارهای خون آشام و تروریست‌های اقتصادی و کسانی که شریان‌های اصلی اقتصاد کشور را در دست می گیرند و با هر « اشاره » صاحب درآمدهای ثانیه ای و میلیاردی می شوند ـ می باشد:
« علمای اسلام موظفند با انحصارطلبی و استفاده‌های نامشروع ستمگران مبارزه کنند و نگذارند عده کثیری گرسنه و محروم باشند و در کنار آنها ستمگران غارتگر و حرامخوار در ناز و نعمت به سر ببرند. »
۵ـ حضرت امام خمینی ضمن توصیه بر تداوم کوشش‌های مستمر برای صیانت و حفاظت از خط اصولی دفاع از محرومان و مستضعفان همه علما و روحانیون و دولتمردان و مدیران و کارگزاران را به ایجاد پیوند و ارتباط و تعامل و دوستی و مودت با محرومان و رجحان دادن این محاورات و ارتباطات بر معاشرات و تعاملات با افراد مرفه و متمکن موظف می نمایند :
« ما باید تمام تلاشمان را بنمائیم تا به هر صورتی که ممکن است خط اصولی دفاع از مستضعفین را حفظ کنیم . »
« همه مدیران و کارگزاران و رهبران و روحانیون نظام و حکومت عدل موظفند که با فقرا و مستمندان و پابرهنه‌ها بیشتر حشر و نشر و جلسه و مراوده و معارفه و رفاقت داشته باشند تا متمکنین و مرفهین . »
۶ـ حضرت امام خمینی همه مسئولان دلسوز و معتقد به حمایت‌های مادی و معنوی از توده‌های محروم جامعه را مخاطب قرار می دهند و به دقت و مراقبت‌های کافی و مستمر و بیداری‌ها و هوشیاری‌های مکرر برای جلوگیری از نفوذ سرمایه داران و زر اندوزان در پیکره تشکیلات سیاسی و حکومتی به منظور به دست گرفتن مناصب کلیدی موظف می سازند که آنان در صورت رخنه در این تشکیلات و تصاحب مقام و ریاست‌های مهم و بنیادی انقلاب را به بیراهه می افکنند و تمام حاصل مجاهدت‌های سخت روحانیت و مردم را از بین خواهند برد : « آن‌ هایی که در خانه‌های مجلل راحت و بی درد آرمیده اند و فارغ از همه رنج‌ها و مصیبت‌های جانفرسای ستون محکم انقلاب و پابرهنه‌های محروم تنها ناظر حوادث بوده اند و حتی از دور هم دستی بر آتش نگرفته اند نباید به مسئولیت‌های کلیدی تکیه کنند که اگر به آنجا راه پیدا کنند چه بسا انقلاب را یک شبه بفروشند و حاصل همه زحمات ملت را بر باد دهند. »
۷ـ با توجه به این که « مالکیت خصوصی » در اسلام محترم شمرده شده است و در عین حال نامحدود و لجام گسیخته و بدون ضابطه مندی‌های شرعی و قانونمندی‌های دولت اسلامی پذیرفته نیست و چنانچه از نظارت و کنترل و برنامه ریزی‌های صحیح مبتنی بر مقابله با « فساد اقتصادی » و برخورد با « مفسدان اقتصادی » خارج شود آفت و آسیب و زیان‌هایی می آفریند که در نهایت موجب ضربه پذیری اقتصاد کشور و متضرر شدن اقشار محروم می شود حضرت امام خمینی مسئولان برنامه ریز در امور اقتصادی را مخاطب قرار می دهند و این گونه به هوشیاری و دقت برای جلوگیری از خطرات ناشی از آزادی نامحدود « بخش خصوصی » فرامی خوانند :
« باید دقیقا توجه کنند که آزادی بخش خصوصی به صورتی باشد تا هر چه بهتر بشود به نفع مردم محروم و مستضعف کار کرد نه چون گذشته تعدادی از خدا بی خبر در تمام امور تجاری و مالی سلطه پیدا کنند. »
حکومت و دولت اسلامی در هر عصر و زمان باید بر مواضع حضرت امام خمینی در مبارزه با فقر و دفاع از محرومان و رفع تنگناهای معیشتی مردم و ایجاد رفاه متعادل در زندگی افراد جامعه پای بفشرد و غفلت و تسامح از این وظیفه بزرگ را جایز و روا نداند.
حضور گسترده و حماسه ساز توده‌های عظیم مردم محروم جامعه در مراحل مختلف و فراز و نشیب‌های گوناگون انقلاب شکوهمند اسلامی از جمله واقعیت‌های مشهود و انکار ناپذیر می باشد به گونه ای که نه تنها در داخل و از جانب دوستان و مشتاقان که در میان دشمنان و بیگانگان و ناظران و تحلیل گران خارجی نیز به اعتراف‌های مکرر و همراه با تمجیدهای مستمر و اظهار اعجاب و شگفتی در آمده است .
حضرت امام خمینی به این بسنده و اکتفا نمی کنند که مواضع خویش را درباره کوخ نشینان و اقشار محروم جامعه اعلام نمایند و آنان را عامل پیشبرد انقلاب اسلامی بدانند و صاحبان مملکت بنامند بلکه با مطرح کردن این اصل که « محرومیت زدایی عقیده و راه و رسم زندگی ماست » و « خدمت به مستضعفان از بزرگ ترین عبادات نزد خداست » همه دولتمردان را به تلاش مستمر برای رفع تنگناهای معیشتی مردم و زدودن آثار شوم و سیاه « فقر » از جامعه دعوت می کنند و ضمن این که محرومان را « ولی نعمت » می نامند می فرمایند : « ما باید از ولی نعمت خودمان قدردانی کنیم و خدمت کنیم به او »
حضرت امام خمینی مسئولیت و فعالیت‌های مبتنی بر حمایت از تهی دستان جامعه را دارای وسعت و گستردگی می دانند و آن را در سطحی کلان مطرح می کنند که شامل مبارزه با ستمگران اقتصادی ـ یعنی سرمایه داران خون آشام و تروریست‌های اقتصادی و کسانی که شریان‌های اصلی اقتصاد کشور را در دست می گیرند و با هر « اشاره » صاحب درآمدهای ثانیه ای و میلیاردی می شوند ـ می باشد .
حضرت امام خمینی همه مسئولان دلسوز و معتقد به حمایت‌های مادی و معنوی از توده‌های محروم جامعه را مخاطب قرار می دهند و به دقت و مراقبت‌های کافی و مستمر و بیداری‌ها و هوشیاری‌های مکرر برای جلوگیری از نفوذ سرمایه داران و زر اندوزان در پیکره تشکیلات سیاسی و حکومتی به منظور به دست گرفتن مناصب کلیدی موظف می سازند که آنان در صورت رخنه در این تشکیلات و تصاحب مقام و ریاست‌های مهم و بنیادی انقلاب را به بیراهه می افکنند و تمام حاصل مجاهدت‌های سخت روحانیت و مردم را از بین خواهند برد .
« مالکیت خصوصی » به صورت نامحدود و لجام گسیخته و بدون ضابطه مندی‌های شرعی و قانونمندی‌های دولت اسلامی پذیرفته نیست و آسیب و زیان‌هایی می آفریند که در نهایت موجب ضربه پذیری اقتصاد کشور و متضرر شدن اقشار محروم می شود و به همین دلیل حضرت امام خمینی هشدار می دهند : « باید دقیقا توجه کنند که آزادی بخش خصوصی به صورتی باشد تا هرچه بهتر بشود به نفع مردم محروم و مستضعف کار کرد نه چون گذشته تعدادی از خدا بی خبر در تمام امور تجاری و مالی سلطه پیدا کنند.
موضوع بررسی چیستی تامین اجتماعی ورفاه عمومی از منظر امام خمینی بس گسترده، مشکل و پیچیده است. در این پژوهش ضمن بررسی دیدگاه‌های اقتصادی امام خمینی در باب تامین اجتماعی ورفاه عمومی، راهکارهای ایشان برای کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران را نیز در دستیابی به تامین اجتماعی ورفاه عمومی مورد توجه قرار داده است. در این تحقیق سعی شده است بستری برای انجام پژوهشهای آتی در تامین اجتماعی ورفاه عمومی از منظر امام خمینی فراهم آید. در این راستا، محقق با تأکید بر یافته‌های مطالعات کتابخانه‌ای به بررسی مفهوم تامین اجتماعی ورفاه عمومی از دیدگاه اسلام و غرب پرداخته و در نتیجه با مقایسه این نظریات، تامین اجتماعی ورفاه عمومی از منظر اسلام مورد تایید قرار گرفت و با توجه به سوالات كلی و فرعی مطرح شده، فرضیات تحقیق مورد بررسی قرار گرفت و نتایج ذیل حاصل گردید:

ایجادرفاه ورفع فقر و برطرف ساختن هرنوع محرومیت درزمینه‌های تغذیه، مسكن، كار، یهداشت وتعمیم بیمه از مبانی ومولفه اصلی تامین اجتماعی ورفاه عمومی محسوب می‌گردد.
بخوبی دریافتیم تامین اجتماعی ورفاه عمومی در اندیشه حضرت امام خمینی (رحمه الله علیه) باایجادنهادها وارگانهای انقلابی شكل اسلامی به خودگرفت واهداف اصلی رسیدگی به محرومین ومستضعفین درجهت رفع محرومیت‌ها وفقر ومشقتی كه برآنها وارد می‌شدبه نتیجه رسید.وتوصیه امام نیز براین استواربودكه:

مهمترین نقش دولت در تامین اجتماعی ورفاه عمومی، پی ریزی اقتصادصحیح وعادلانه برطبق ضوابط اسلامی
ساختار كارگزاری دینی معطوف به ارزشها و سنن الهی و بایدها و نبایدهای اخلاقی، حقوقی، حقوقی، اجتماعی و سیاسی است كه به لحاظ محتوا، آن را از سیستم‌های كارگزاری بشری كاملا متمایز و جدا می‌سازد. با این توصیف، كارگزار نظام دینی، اجرای عملیاتی اندیشه‌های الهی در حق جامعه و حكومت است و در راستای اصول دینی و به مرحله به غنیمت رساندن آنهاست. در عمل اجتماعی و انجام وظیفه، كارگزار باید به بخش اعلا و قلمرو كلیدی حاكمیت، یعنی محور توحید و ولایت بنگرد و اعمال خود را در حوزه كارگزاری با توجه به این الگو گزینش نماید. همانگونه كه امام راحل فرمودند:
برنامه‏ریزى در جهت رفاه‏ متناسب با وضع عامه مردم توأم با حفظ شعائر و ارزشهاى كامل اسلامى و پرهیز از تنگ‏نظریها و افراط گراییها و نیز مبارزه با فرهنگ مصرفى كه بزرگترین آفت یک جامعه انقلابى است و تشویق به تولیدات داخلى و برنامه‏ریزى در جهت توسعه صادرات و گسترش مبادى صدور كالا و خروج از تكیه به‏ صادرات نفت و نیز آزادى صادرات و واردات و به طور كلى تجارت بر اساس قانون و با نظارت دولت در نوع و قیمت. (صحیفه امام، ج‏21، ص: 159)

مهمترین عوامل موثردرتحقق تامین اجتماعی ورفاه عمومی از منظر امام خمینی، خضوع درمقابل احكام خداوندمتعال واجرای قوانین الهی وبكارگیری ثروت‌های عادلانه درفعالیت‌های سازنده مزارع، روستاها وكارخانه‌ها
از نظر امام (رحمه الله علیه)رهایی ملتی که سال‌ها تحت سلطه استعمار بوده است آسان نبوده و مستلزم سختی‌ها و ترک رفاه‌های کاذب است ولی نوید دهنده آینده‌ای روشن و درخشان است. در نگاه عمیق حضرت امام، رفاه و آسایشی که با بردگی اجانب به دست آید و باعث مسلط شدن دشمنان گردد باعث ننگ است و انسان باید خود را از آن نجات دهد. بهمین لحاظ بر ملت سرافراز ایران است تا با اتكال به خداوند متعال در مقابل هرگونه فشار مستكبرین و اجانب ایستادگی كرده و سرافرازانه با بهره گرفتن از منابع داخلی كشور نیازهای آحاد جامعه را هرچند با مشكلات و سختی‌هایی نیز مواجه باشد، برآورده نموده، موجب توسعه روزافزون همه جانبه اقتصاد گردد. همامنگونه كه امام عزیز فرمودند «ما اگر خودمان یک امر ناقص هم داشته باشیم بهتر از این است كه پیش دشمنمان درست كنیم». مهمترین موانع تامین اجتماعی ورفاه عمومیدر طول عمر با بركت انقلاب اسلامی كه هر از گاهی كشور ما را مورد تهدید قرار می‌دهد، بحث تحریم و محاصره اقتصادیست. بدون شك محاصره اقتصادی در شرایط اولیه انقلاب بسیار مشكل از وضعیت كنونی نظام است كه پیشرفت‌های بسیاری را در كشور شاهد بوده و هستیم، لكن امروز هم مشكلات تحریم اقتصادی به نوعی دیگر ملت ایران را در سختی و تنگنا قرار داده اما انقلاب اسلامی از كارگزاران و مردم، وفاداری به عزت و استقلال كشور را طلب می‌كند. همانگونه كه امام خمینی در این كلام به آن اشاره می‌كنند: چنانچه امروز وفا دارید در وفاداری استقامت كنید كه شما را و كشور شما را از ننگ وابستگی‌ها و پیوستگی‌ها به قدرت‌هایی كه همه شما را جز برای بردگی خویش نمی خواهند و كشور و ملت عزیزتان را عقب مانده و بازار مصرف و زیربار ننگ ستم پذیری نگه می‌دارند نجات می‌دهد و زندگی شرافتمندانه را ولو با مشكلات بر زندگی ننگین بردگی اجانب ولو با رفاه حیوانی ترجیح دهید.
بخش کشاورزی یکی از بخش‌های مهم اقتصاد کشور است و کشاورزان به واسطه نقش تولید کنندگی که دارند می‌بایست مورد توجه کارگزاران قرار گیرند. حضرت امام خمینی در زمینه اهمیت بخش کشاورزی می‌فرمایند: ایران كشوری است كه باید كشاورزی آن اساس همه كارها باشد. اگر كشاورزان ما باورشان این باشد كه ما می‌توانیم در كشاورزی به جایی برسیم كه صادر كنیم و وابسته به غیر نباشیم بلكه دیگران محتاج می‌باشند می‌توانند. اقتصاد ما باید متحول بشود. اقتصاد وابسته به اقتصاد مستقل تبدیل شود. در حقیقت مهمترین ركن توسعه اقتصاد در كشور ما توجه به كشاورزی بوده و باید زمینه‌های فعالیت در این عرصه مورد توجه قرار گرفته بگونه ای كه انگیزه تلاش افراد برای راه اندازی واحدهای تولیدی و صنایع غذایی و وابسته به كشاورزی تقویت شده، تامین اجتماعی ورفاه عمومیدر این راستا نیز محقق گردد.
حضرت امام (رحمه الله علیه)تامین اجتماعی ورفاه عمومی را در گرو استقلال اقتصادی می‌دانند بی شك دیدگاه امام در این زمینه همچون موارد دیگر نشانه درایت و هوشمندی ایشان است. بزرگان علم اقتصاد هم بر این باورند كه تا كشوری به استقلال اقتصادی نرسد نمی تواند در زمینه‌های دیگر به ویژه تامین اجتماعی ورفاه عمومی موفق باشد. استقلال اقتصادی و دستیابی به مرز قابل قبولی از خودكفایی یكی از آرمانهای جوامع مختلف در طول تاریخ بوده است. حضرت امام (رحمه الله علیه)همواره بر ضرورت استقلال اقتصادی تاكید نموده و نجات كشور را در عملی كردن این مقوله حیاتی داشته اند و خطاب به كارگزاران می‌فرمایند: شما حالا باید از اول شروع كنید و قصدتان بر این باشد كه خودتان مستقل در همه چیز باشید در فرهنگ مستقل باشید، در صنعت مستقل باشید، در زراعت مستقل باشید، وقتی بنا را بر این گذاشتید و با این عزم وارد میدان شدید می‌توانید كشور خود را نجات دهید و كشور خودتان را مستقل كنید و بیمه كنید استقلال كشور خودتان را برای همیشه.
پیشنهاد: